ალექსანდრე პირველი დიდი
TRANSCRIPT
ქრონოლოგიაკონსტანტინეI1407-1412
ალექსანდრეI1412-1442
ვახტანგIV1442-1446
ალექსანდრე დიდი იყო გაერთიანებული საქართველოს მეფის კონსტანტინე პირველისა და ნათია ამირეჯიბის ვაჟი.
მამამისი–კონსტანტინე პირველი 1412წელს შავბატკნიან თურქმანებთან წინააღმდეგ ჩალაღანის ბრძოლაში დაიღუპა. "შავბატკნიან" თურქმანთა მბრძანებელმა ყარა-იუსუფმა სამხრეთ აზერბაიჯანში გაბატონების შემდეგ ჩრდილოეთ აზერბაიჯანსაც შეუტია. შირვან-შაჰმა და სიდი ალი შაქისელმა დახმარებისათვის საქართველოს მეფე კონსტანტინეს მიმართეს.ტყვედჩავარდნილ კონსტანტინეს თვით აღყოინლუს მეთაურმა მოჰკვეთა თავი.
მეფობის დასაწყისშივე ალექსანდრემ მოიგერია თურქმანთა შემოტევები და ქვეყნის მართვას ენერგიულად შეუდგა.არადა,თემურლენგის 16 წლიანი შემოსევებისაგან იავარქმნილ ქვეყანას მშველელი ნამდვილად სჭირდებოდა.
.1425 წელს მან დროებითი საკომლო გადასახადი შემოიღო,რომელიც 1440 გააუქმა.ამ გზით აკრეფილი თანხით მეფემ მრავალი ეკლესია–მონასტერი და ციხე–ტაძარი შეაკეთა,მათ შორის,სვეტიცხოვლის ტაძარი.
.1431–1435წლებში ალექსანდრემ შემოიერთა ლორე და სივნიეთი(ყარაბახი).ამან საქართველოს მოსახლეობა 60000 –ით გაზარდა.აღნიშნულმა მოვლენამ ხელი შეუწყო საქართველოში სომეხი ლტოლვილების ჩამოსახლებას.
1438წ ალექსანდრემ ელჩობა გააგზავნა ფერარა–ფლორენციის საეკლესიო კრებაზე(ერთი საერო და ორი სასულიერო პირი),თუმცა ქართველ ელჩებს კამათი მოუვიდათ რომის პაპთან,როცა ქართველებმა პაექრობის დროს არგუმენტირებულად დაუსაბუთეს პაპს, რომ ერესი არა მართლმადიდებლობაში, არამედ კათოლიციზმში უნდა ეძებოს..ქართველმა დესპანებმა ხელი არ მოაწერეს ფლორენციის უნიას და დატოვეს კრება.
1440 წელს საქართველოს თავრიზის მმართველი ჯეჰან–შაჰი შემოესია.თურქმანებმა აღდგომა დღეს თბილისი აიღეს. შაჰმა სამშვილდე ვერ აიღო,თუმცა ამ ქალაქის კარებთან 1664 მოჭრილი თავისაგან მინარა დაადგმევინა.
ალექსანდრე I-მა ალაგმა ურჩი მთავრები - დადიანი, შარვაშიძე, სამცხის ათაბაგი ივანე; ზოგიერთი ერისთავთერისთავი გადააყენა და მათ ადგილებზე ბატონიშვილები - ვახტანგი, დიმიტრი და გიორგი დანიშნა. მაგრამ ამან საპირისპირო შედეგი გამოიღო: ბატონიშვილები, რომელთა როლი ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში ძალიან გაიზარდა, მამის სიცოცხლეშივე მეფეებად იწოდებოდნენ;
სამეფო დოკუმენტები უწინდებურად არა მარტო მეფის,არამედ მისი ოჯახის წევრთა სახელითაც გაიცემოდა, რაც აშკარად მოწმობდა ცენტრალური ხელისუფლების შესუსტებას. ამ ტენდენციამ თავი მის მემკვიდრეებშიც იჩინა,რამაც საქართველო სამეფო–სამთავროებად დაშლის პირამდე მიიყვანა.
1442წ.ქვეყანაში შექმნილი პოლიტიკური სიტუაციიდან გამომდინარე,ალექსანდრე იძულებული გახდა,ტახტიდან გადამდგარიყო და ბერი ათანასეს სახელით ბერად აღკვეცილიყო.სამეფო ტახტზე კი მისი ვაჟი ვახტანგ IV(1442–1446წწ.)ავიდა.
ალექსანდრე I დიდი1412–1442
გიორგი VIII1446–1466წ1466–1477წ
ვახტანგIV1442-1446
ჯერ თემურ–ლენგის,შემდგომ კი შავბატკნიანთა ურდოების თარეშისაგან დამცრობილ საქართველოში ნანატრი მშვიდობის,სტაბილურობის დამყარებისა და ქვეყნის წინსვლისათვის მიღწეული წარმატებებისათვის ქართველმა ხალხმა ალექსანდრე პირველს დამსახურებულად “დიდი” უწოდა.
ალექსანდრე დიდის ფრესკა შემორჩენილია ნაბახტევის ეკლესიაში.(ხაშურის მუნიციპალიტეტი).
გმადლობთ ყურადღებისათვის!