Η διαμορφωτική αξιολόγηση μέσα από το συνεργατικό πρόγραμμα

“Speak your Culture in European School Radio”

Πάτρα 14, 15 & 16 Νοεμβρίου 2014

Τούλιου Ευτυχία1 Μπακόπουλος Νικόλαος

2

1 Εκπαιδευτικός ΠΕ70

2Εκπαιδευτικός ΠΕ19

etouliou@sch.gr nmpako@sch.gr

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το συνεργατικό πρόγραμμα “Speak your Culture in European School Radio” τη σχολική χρονιά 2014-15

αποτέλεσε την αφορμή, ώστε οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν και το συντονίζουν να το αξιολογήσουν, να

αλλάξουν το σχεδιασμό και να θέσουν σε πειραματισμό τις αρχές που διέπουν την μεθοδολογία της έρευνας-

δράσης. Μέσω της συμμετοχής των σχολείων στο διαδικτυακό ραδιόφωνο European School Radio και της

παραγωγής κοινού πολιτιστικού προϊόντος, που είναι οι ραδιοφωνικές εκπομπές, οι μαθητές εκφράστηκαν

δημιουργικά και εργάστηκαν με διαφορετική μορφή σε κάθε στάδιο. Έτσι, έγινε πράξη η διαμορφωτική

αξιολόγηση και εξετάστηκαν τόσο ποιοτικά, με τις απόψεις μαθητών και εκπαιδευτικών, όσο και ποσοτικά, με

την καταμέτρηση των στατιστικών για τις εκπομπές, τα αποτελέσματα. Στην παρούσα εργασία περιγράφονται

αναλυτικά στα στάδια του αρχικού σχεδιασμού και το ημερολόγιο δραστηριοτήτων, οι τρεις κοινές

ραδιοφωνικές δράσεις, οι δύο ενδιάμεσες αξιολογήσεις, ο ανασχηματισμός του μοντέλου εργασίας και η

αξιολόγηση από τη μαθητική κοινότητα. Τέλος, παρουσιάζεται η παιδαγωγική καινοτομία και η

δημιουργικότητα που ενισχύει τα συμπεράσματα.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: διαμορφωτική αξιολόγηση, έρευνα- δράση, συνεργατικό πρόγραμμα e-Twinning.

διαδικτυακό ραδιόφωνο, European School Radio

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το συνεργατικό πρόγραμμα “Speak your Culture on European School Radio” από την αρχή του

σχεδιασμού του και καθόλη τη διάρκεια του έργου τέθηκε υπό αξιολόγηση από την εκπαιδευτική κοινότητα

των συνεργατών, των μαθητών αλλά και του κριτικού φίλου που παρατηρούσε ενθάρρυνε τις δράσεις στα

πλαίσια αυτά.

Οι Meadows & Kidd (2009) ισχυρίζονται ότι η ομορφιά αυτής της ψηφιακής έκφρασης έγκειται στο ότι

αυτές οι ιστορίες μπορούν να δημιουργούνται από ανθρώπους οπουδήποτε, σε οποιοδήποτε θέμα και να

μοιράζονται ηλεκτρονικά σε όλο τον κόσμο.

Τα ψηφιακά εργαλεία στα χέρια ενός εκπαιδευτικού και των μαθητών του μπορεί να αποτελέσουν

σημαντική παράμετρο, παρουσιάσεις στην ανάπτυξη βίντεο, ηχητικών σποτ και ραδιοφωνικών εκπομπών,

στην εξιστόρηση δηλαδή ιστοριών για την επιστήμη που προσφέρουν μια διαφορετική διάσταση για τη

διδασκαλία αλλά και την ευαισθητοποίηση από αυτήν της παράθεσης γεγονότων.

Όταν αυτή η εξιστόρηση βασίζεται σε πολυμεσικές εφαρμογές προσφέρει περισσότερα οφέλη στους

μαθητές, καθώς μπορούν να αντιληφθούν τι προσφέρει η επιστήμη στην κοινωνία και επίσης πως οι

επιστήμες έχουν αναπτυχθεί. (Σπηλιωτοπούλου, B. Μπακόπουλος, N. & Νικολός, D. 2010).

Σύμφωνα με τη Νέα Μάθηση, ο μαθητής γίνεται ενεργός στη διαδικασία και παράγει γνώση μέσα από μια

κοινότητα μάθησης. Αποκτά δεξιότητες που ενισχύονται από την εταιρική κουλτούρα και τη διασχολική

συνεργασία, όπως η πρωτοβουλία, η καινοτομία, η αυτονομία, η ευελιξία, οι διαπροσωπικές ικανότητες, η

διαπολιτισμική επικοινωνία και η διασύνδεση. Η Νέα Μάθηση όπως αποκρυσταλλώνεται στην έννοια της

παρούσας διασχολικής συμπεριληπτικής και συνεργατικής εκπαίδευσης, του πολιτειακού πλουραλισμού και

της συνεργατικής ανατροφοδότησης αποτελεί βάση παιδαγωγική που τεκμηριώνει ισχυρά τη σημαντικότητα

των προϊόντων της γνώσης που προκύπτουν από τη δράση (Kalantzis M, Cope B, 2013).

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το έργο "Speak your Culture in European School Radio" αποτέλεσε τον τρόπο έκφρασης κι

επικοινωνίας μεταξύ μαθητών ηλικίας 11-14 χρονών ανά την Ευρώπη. Μέσω του έργου και των θεμάτων

που συζητήθηκαν μεταξύ των μαθητών επιτεύχθηκε η ανταλλαγή ποικίλων πολιτισμικών στοιχείων και

ενισχύθηκε ο ενεργός ρόλος της άτυπης μάθησης, χρησιμοποιώντας το περιβάλλον Twinspace ως το πλέον

ιδανικό για την εποικοδομητική διασχολική διάδραση. Η χαρά της επικοινωνίας σε συνδυασμό με την

παραγωγή των ραδιοφωνικών μηνυμάτων, την ενεργή ακρόαση και κριτική ανάλυση αυτών υπήρξε ένα

επιτυχημένο μοντέλο που ενεργοποίησε άμεσα τους μαθητές.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΡΑΣΗΣ

Σύμφωνα με τις αρχές της έρευνας δράσης, κάθε πρόγραμμα αξιολογείται σε πολλές φάσεις, ώστε να

βελτιώνεται για τα καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα. Κρίνεται αναγκαία η διαδικασία του

αναστοχασμού, διότι το έμψυχο υλικό που έχουν οι εκπαιδευτικοί είναι δυναμικό και καθορίζει την πορεία

ενός έργου. Οι δυνατότητες και οι δεξιότητες των μαθητών εμφανίζονται κατά την υλοποίηση ενός

προγράμματος και οι σχέσεις εκπαιδευτικών- μαθητών, μαθητών- μαθητών που αναδεικνύονται μέσω του

έργου λειτουργούν καθοριστικά σε όλα τα στάδια. Στην συγκεκριμένη μελέτη τονίζεται και η δυναμικότητα

της σχέσης μεταξύ εκπαιδευτικών- εκπαιδευτικών και μαθητών- μαθητών από τα διαφορετικά σχολεία.

Ο αναστοχασμός πάνω στις δράσεις απαιτεί χρόνο και πρέπει να περιλαμβάνει τακτικές εναλλαγές

μεταξύ της διάρκειας πειραματισμού στις σχολικές μονάδες και των τακτικών συναντήσεων με τους

Σχολικούς Συμβούλους και άλλους εμπλεκομένους. (Μπαγάκης Γ, 2006)

Καθόλη τη διάρκεια του έργου ο Σχολικός Σύμβουλος υπήρξε αρωγός στην δημιουργία ενός ανοιχτού

σχολείου στην κοινωνία και στην εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας και της Ευρώπης, μέσω πρακτικών που

επιχειρήθηκαν στα πλαίσια του καινοτόμου προγράμματος από εκπαιδευτικούς της ίδιας σχολικής μονάδας,

καθώς και των συνεργαζόμενων σχολείων. Ορίστηκε ως ο Κριτικός Φίλος και ανέλαβε να συμβουλεύει

παιδαγωγικά και επιστημονικά τη δράση, ώστε να γίνει παράλληλα και έρευνα. Με ουσιαστική επικοινωνία

τόσο στο σχολείο όσο και εξ αποστάσεως αξιοποιώντας το διαδίκτυο για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών

τη βελτίωση των μεθόδων υλοποίησης και τον προγραμματισμό των δραστηριοτήτων στηριζόμενοι στις

σύγχρονες τάσεις της εκπαίδευσης το εγχείρημα αποδείχτηκε επιτυχημένο.

Αναφορικά με το eTwinning ο Σχολικός Σύμβουλος υπήρξε παρών στην πρώτη επικοινωνία μέσω

εργαλείου τηλεδιάσκεψης με τα σχολεία που συμμετείχαν στο έργο και διαδικτυακά παρακολουθούσε τις

εργασίες και την πορεία του ευρωπαϊκού προγράμματος ως συμμετέχων στην πλατφόρμα Twinspace με δικό

του λογαριασμό.

Επίσης, οι προτεινόμενες παιδαγωγικές δράσεις από τον Κριτικό Φίλο εφαρμόζονται με ερευνητική

πρόθεση. Κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης, η εξέλιξή τους παρακολουθείται και αναλύεται με τη

μέθοδο της ρυθμιστικής αυτοαξιολόγησης και τη χρήση της εσωτερικής αξιολόγησης. (Σολομών, 1999)

Η επιμόρφωση λειτουργεί ως εμπλουτισμός, βελτίωση, ανανέωση ή αντικατάσταση του αρχικού

σχεδιασμού, ως εμβάθυνση σε συγκεκριμένη γνωστική περιοχή ή σε θέματα των Επιστημών της Αγωγής

και, τέλος, ως σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την εκπαιδευτική πράξη. (Χατζηπαναγιώτου, 2001)

Πρόκειται για μια συνεχή και επαναλαμβανόμενη διαδικασία, συστηματικά οργανωμένη, που

εντάσσεται στο πεδίο της δια βίου μάθησης και της εκπαίδευσης ενηλίκων και που δημιουργεί ευνοϊκούς

όρους και για την επαγγελματική εξέλιξη και για την ατομική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού προσωπικού.

(Hargraves, 1994)

ΣΤΟΧΟΙ

Τα θέματα για την παραγωγή κοινών ραδιοφωνικών εκπομπών επιλέχθηκαν από τους εκπαιδευτικούς

και τους μαθητές ύστερα από συζήτηση και σύμφωνα με τους σκοπούς των αναλυτικών προγραμμάτων κάθε

χώρας και ηλικίας μαθητών. Το μαθητικό ραδιόφωνο αποτέλεσε το μέσο ώστε να κερδίσουν οι μαθητές

σχετικά με γνωστικούς στόχους ως προς τη Γλώσσα. Η παραγωγή γραπτού λόγου, παραγωγή προφορικού

λόγου, η ικανότητα αποκωδικοποίησης γραπτού λόγου (ανάγνωση - αφήγηση), η χρήση κατάλληλου ύφους

κατά την αφήγηση είναι στόχοι από το ΑΠΣ της Γλώσσας όλων των τάξεων του Δημοτικού. Πιο

συγκεκριμένα επιδιώχθηκε:

Να αποκτήσουν οι μαθητές Ραδιοφωνική παιδεία αφού το έζησαν από μέσα.

Να γνωρίσουν την διαδικασία δημιουργίας μιας ραδιοφωνικής εκπομπής

Να γνωρίσουν τα εργαλεία με τα οποία αναπτύσσεται η εκπομπή και να έχουν άποψη για την

καταλληλότητά τους.

Να ανακαλύψουν κάποιες δεξιότητές τους και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους σε πολλά

επίπεδα.

Να τολμήσουν να εκτεθούν στο κοινό νιώθοντας σίγουροι για τον εαυτό τους.

Να αναπτύξουν τη φαντασία, την κριτική σκέψη τους.

Να αναπτύξουν την ομαδική εργασία μέσα από την ομάδα τους και να αναλάβουν ρόλους υπεύθυνα.

Να χρησιμοποιούν τις δυνατότητες του ηλεκτρονικού υπολογιστή μέσα από πραγματικά

προβλήματα.

Να κάνουν αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, σε εφημερίδα, περιοδικά και μέσω

συνεντεύξεων.

Να εμπλέκονται άμεσα με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ως εργαλείο για την επίτευξη του στόχου

τους.

Να εργάζονται με μια σειρά λογισμικών στον υπολογιστή (Λογισμικά όπως: κειμενογράφος,

ανάπτυξης παρουσιάσεων, φυλλομετρητή, επεξεργασίας ήχου) αναπτύσσοντας ικανότητες: α)

διαχείριση κειμένου, β) άνοιγμα κλείσιμο υπολογιστή, γ) Ιστοεξερεύνηση, δ) χρήση αποθηκευτικών

μέσων κ.λ.π.

Να καλλιεργούν την βασική δεξιότητα της γλωσσικής διδασκαλίας, διδασκαλίας ξένης γλώσσας

Να κάνουν αναζήτηση μουσικής και να δημιουργούν μουσική για κάθε θέμα

Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που διαχειρίζεται το πρόγραμμα.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Επειδή το θέμα του έργου που είναι η διαδικασία της συνεργατικής δημιουργίας ραδιοφωνικών

εκπομπών αποτελεί κάτι εξαιρετικά καινοτόμο, ακολουθήθηκαν κάποια βήματα που αρχικά απευθύνονταν

στους εκπαιδευτικούς.

Βήμα 1ο: Δημιουργία οδηγών συμμετοχής στο ραδιόφωνο και παραγωγής εκπομπής για το έργο.

Διαμοιρασμός στα συνεργαζόμενα σχολεία και συζήτηση μέσω της πλατφόρμας του έργου, Twinspace.

Βήμα 2ο: Εμπλοκή μαθητών και παρατηρητών του έργου μέσω εγγραφής στην πλατφόρμα. Οι μαθητές και

οι παρατηρητές δημιουργούν το προφίλ τους στην πλατφόρμα Twinspace και συμμετέχουν ενεργά.

Βήμα 3ο: Επιλογή θέματος για την παραγωγή πρώτης ζωντανής ραδιοφωνικής εκπομπής και δημιουργία

πρωτότυπου υλικού. Μετά το διαμοιρασμό στα συνεργαζόμενα σχολεία, πραγματοποιήθηκε επικοινωνία

μέσω εργαλείου τηλεδιάσκεψης.

Bήμα 4ο: Προγραμματισμός και μετάδοση στο European School Radio. Ενεργός συμμετοχή των

συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και μαθητών με άμεση συζήτηση μέσω του chat box του ραδιοφωνικού

σταθμού

Βήμα 5ο: Παρέμβαση του Κριτικού Φίλου και συζήτηση των ιδρυτών για το σχεδιασμό και διορθώσεις επί

του προγραμματισμού λόγω δυσκολιών των μαθητών στην επικοινωνία.

Βήμα 6ο: Επιλογή θέματος για την παραγωγή της δεύτερης ραδιοφωνικής εκπομπής. Δημιουργία

πρωτότυπου υλικού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ύστερα συζήτηση μέσω chat στην πλατφόρμα του

έργου, Twinspace.

Βήμα 7ο: Σύνθεση πληροφοριών και δημιουργία μίας εκπομπής που μεταδόθηκε από το European School

Radio.

Βήμα 8ο: Παρέμβαση του Κριτικού Φίλου και συζήτηση των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν για τη

βελτίωση της διαδικασίας. Παρατηρήσεις και σχεδιασμός της επόμενης δραστηριότητας

Βήμα 9ο: Επιλογή θέματος για την παραγωγή της τρίτης ραδιοφωνικής εκπομπής. Παραγωγή ραδιοφωνικών

μηνυμάτων για το περιβαλλοντικό πρόβλημα της υπεραλίευσης στην Ευρώπη στην αγγλική γλώσσα και στη

μητρική και συζήτηση μέσω chat box της πλατφόρμας του έργου, Twinspace.

Βήμα 10ο: Σύνθεση μιας εκπομπής και μετάδοση των ραδιοφωνικών μηνυμάτων από το European School

Radio.

Βήμα 11ο: Διαγωνισμός λογοτύπου του έργου μεταξύ των μαθητών των σχολείων. Ψηφοφορία μεταξύ των

μαθητών και ανάδειξη του επικρατέστερου σε ψήφους.

ΑΡΧΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Βασικός παράγοντας για την επιτυχία του εγχειρήματος της έρευνας δράσης παράλληλα με το την

υλοποίηση του προγράμματος υπήρξε το ότι οι συνεργάτες εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο έργο είχαν

συνεργαστεί ξανά και η παιδαγωγική ομάδα είχε την εμπειρία σε ανάλογη περίπτωση.

Έτσι, ο αρχικός σχεδιασμός έγινε από κοινού με τους δύο εταίρους ιδρυτές του έργου και οι εργασίες

ξεκίνησαν με το πρότυπο εργασίας που είχε τοποθετηθεί στο Twinspace.

Συνοπτικά, το μοντέλο που βασίστηκε το έργο εξ αρχής προέβλεπε την από κοινού παραγωγή μιας

διαδραστικής ραδιοφωνικής εκπομπής στην αγγλική γλώσσα, μέσω εργαλείου τηλεδιάσκεψης για άμεση

επικοινωνία με φωνή.

1. Έχουμε επιλέξει ένα θέμα, κι έχουμε δημιουργήσει ένα φόρουμ στο Twinspace, όπου οι μαθητές

έχουν πρόσβαση και να μοιραστούν τις απόψεις τους για το συγκεκριμένο θέμα

2. Οι συνεργάτες επιλέγουν τη δική τους προσέγγιση, η οποία μπορεί να είναι τοπική, περιφερειακή ή

εθνική και κάθε σχολείο παράγει ένα σύντομο ραδιοφωνικό μήνυμα διάρκειας όχι άνω των 3 λεπτών για το

συγκεκριμένο θέμα.

3. Για να ανταλλάξουν τα πρωτότυπα αρχεία ήχου και να κάνουν χρήση του προϊόντος που παράγεται

από τους συναδέλφους τους, οι μαθητές προετοιμάζουν ένα σενάριο στα αγγλικά σχετικά με το περιεχόμενο

της εργασίας τους και το ανεβάζουν στο Twinspace.

4. Κάθε σχολείο κάνει μετάφραση στη δική του γλώσσα του υλικού που παρέλαβε από τους συνεργάτες.

5. Κάθε συνεργαζόμενο σχολείο προετοιμάζει μια παρουσίαση για κάθε πτυχή του, χρησιμοποιεί τα

πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα για κάθε άποψη όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα.

Προγραμματίζεται και υλοποιείται μέσω εργαλείου τηλεδιάσκεψης μεταξύ των σχολείων εταίρων που

συμμετέχουν στη δραστηριότητα.

6. Ζωντανά γίνεται συζήτηση μεταξύ των μαθητών, μέσω του διαλόγου και αντιπαράθεσης απόψεων,

ώστε να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα (30-40 λεπτά). Παράλληλα, γίνεται καταγραφή της συνομιλίας

προκειμένου να μεταδοθεί στο ραδιοφωνικό πρόγραμμα.

7. Η τελική παραγωγή 60 λεπτών που καλύπτει το θέμα κάθε μήνα και που χαρακτηρίζει τις διαφορετικές

απόψεις. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει όλη την συνέντευξη, η οποία συνοδεύεται με μουσική που επέλεξαν

οι μαθητές.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΔΡΑΣΗ Ι

O κριτικός φίλος υπήρξε παρών στην πρώτη κοινή δράση και παρατηρούσε την πορεία του έργου στη

συνέχεια διαδικτυακά. Πρότεινε να καταγράφουμε Ημερολόγιο και να κάνουμε εκεί τις διαπιστώσεις μας οι

εκπαιδευτικοί. Έτσι, οι δύο ιδρυτές του έργου ύστερα από την καταγραφή κάποιων σημειώσεων και με

διάλογο κατέληξαν στις εξής αλλαγές:

Οι εκπομπές έπρεπε να μην πραγματοποιούνται μέσω εργαλείου τηλεδιάσκεψης και μόνο στην αγγλική

γλώσσα για παραπάνω από ένα λόγους. Αρχικά, διαπιστώθηκε ότι η ηλικία και το επίπεδο γνώσης της

αγγλικής των συγκεκριμένων μαθητών δεν ήταν ικανοποιητικό. Ύστερα, ο συντονισμός της επικοινωνίας

απαιτούσε την αξιοποίηση διδακτικού χρόνου και έπρεπε να γίνουν κάποιες αλλαγές στο ωρολόγιο

πρόγραμμα του κάθε σχολείου. Ιδιαίτερα χρονοβόρα απέβη η προσπάθεια εύρεσης κοινής ώρας εργασίας με

σύγχρονο τρόπο που να συμπίπτει με το ωρολόγιο πρόγραμμα κάθε εταίρου. Ακόμα, το πλήθος των

μαθητών κατά την επικοινωνία και η απουσία εικόνας δημιούργησε προβλήματα στο συντονισμό της

συζήτησης. Τέλος, το ηχογραφημένο αρχείο της συνομιλίας έχρηζε τεχνικής επιμέλειας που αποδείχτηκε

ότι δεν ικανοποιούσε τις αρχικές προσδοκίες του σχεδιασμού του έργου.

Οι δύο ιδρυτές κατέληξαν ότι μπορούμε να επωφεληθούμε από την πρώτη επαφή των μαθητών μεταξύ

τους και να συνεχίσουμε με ένα άλλο μοντέλο για εργασία.

ΑΝΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι

Κατά τη δεύτερη κοινή εκπομπή, λάβαμε υπόψη ότι οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο έργο είχαν

διαφορετικές ειδικότητες που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ποιότητα της τελικής παραγόμενης

εκπομπής.

Έτσι, ο συνάδελφος που είναι καθηγητής Πληροφορικής σε Γυμνάσιο ανέλαβε να φτιάξει με τους

μαθητές του ένα πρόγραμμα με τη χρήση του Scrach στα αγγλικά σχετικά με το θέμα της δεύτερης

εκπομπής. Η συνάδελφος που είναι καθηγήτρια Μουσικής σε Δημοτικό Σχολείο ανέλαβε να επενδύσει την

εκπομπή με τη δημιουργία πρωτότυπων μουσικών ακουσμάτων. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές έγραψαν

στίχους και βοήθησαν στην ανάπτυξη της μελωδίας.

Να τονίσουμε ότι σύμφωνα με το νέο μοντέλο εργασίας, τα σχολεία έπρεπε να στείλουν μόνο το

σύντομο ραδιοφωνικό μήνυμα στην αγγλική γλώσσα αναρτώντας το στο φάκελο της εκπομπής. Ύστερα,

προγραμματίστηκε να γίνει επικοινωνία με ερωτήσεις και απαντήσεις δομημένες από πριν ενδοσχολικά. Η

συζήτηση έγινε μέσω chat από το Twinspace και οι μαθητές δεν είχαν πρόβλημα επικοινωνίας στην αγγλική

γλώσσα. Στη συνέχεια, καταγράφηκε το ιστορικό της συζήτησης, έγινε σύνθεση των κειμένων και του

σχολιασμού και ένα σχολείο ανέλαβε να συνθέσει μία εκπομπή με προσθήκη των ραδιοφωνικών μηνυμάτων

που αρχικά είχαν σταλεί, με τη μουσική που έστειλε το δεύτερο σχολείο και τους διαλόγους μεταξύ των

μαθητών που προέκυψαν ύστερα από κριτική επεξεργασία όλου του παραχθέντος υλικού για την κοινή

δράση γύρω από το θέμα.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΔΡΑΣΗ ΙΙ

Η δεύτερη κοινή εκπομπή ήταν πιο επιτυχημένη και οι στόχοι ύστερα από την πρώτη αξιολόγηση

επιτεύχθηκαν. Υπήρξε μεγαλύτερη ποικιλομορφία στις δράσεις και ήταν πιο εύκολη για τους μαθητές η νέα

διαδικασία. Ωστόσο, οι ιδρυτές μαζί με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς έκριναν ότι καλύτερο μαθησιακό

αποτέλεσμα θα υπήρχε εάν ενισχύαμε την έννοια της πολυγλωσσίας μέσα από το πρόγραμμα. Έτσι,

αποφασίσαμε να συζήσουμε για την τρίτη κοινή εκπομπή από κάθε σχολείο να στείλει δύο ραδιοφωνικά

μηνύματα, το ένα στην αγγλική γλώσσα και το άλλο στη μητρική γλώσσα. Μετά το διαμοιρασμό μέσω της

πλατφόρμας Twinspace η κριτική επεξεργασία θα γινόταν με τη μέθοδο αντιπαράθεσης στη ζωντανή

μετάδοση του συντονιστικού σχολείου στο European School Radio και της ανάδειξης του καλύτερου

ραδιοφωνικού μηνύματος ζωντανά στον αέρα.

ΑΝΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΙΙ

Κατά την τρίτη κοινή εκπομπή, λάβαμε υπόψη μας την έννοια της πολυγλωσσίας και οι εκπαιδευτικοί

ανάρτησαν στην πλατφόρμα Twinspace τα δύο ραδιοφωνικά μηνύματα για κάθε σχολείο. Το καινούριο

στοιχείο ήταν ότι προστέθηκε στους εταίρους ένα ακόμη σχολείο και υπήρξε ακόμα μεγαλύτερη πολιτισμική

ποικιλία και ανταλλαγή νέων ιδεών. Τα ραδιοφωνικά μηνύματα κέντρισαν το ενδιαφέρον όλων των

μαθητών και στη ζωντανή εκπομπή μεταδόθηκαν τα σποτς, συζητήθηκαν κι έγινε μια αντιπαράθεση

απόψεων (debate). Επίσης, αναδείχθηκε το δημοφιλέστερο σποτ στον αέρα, κάτι το οποίο διασκέδασαν

ιδιαίτερα οι μαθητές που συναντήθηκαν στο διαδικτυακό χώρο του ραδιοφώνου European School Radio.

Τέλος, ως κλείσιμο του επιτυχημένου έργου επιλέχθηκε από όλους να γίνει η επιλογή του ωραίου

λογότυπου που είχε δημιουργηθεί ενδιάμεσα από όλα τα σχολεία.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν με διαφορετικό ρυθμό σε κάθε μία από τις κοινές δράσεις, κάτι το οποίο

αποτέλεσε το δείκτη για την αξιολόγηση. Επίσης, απαντώντας σε ερωτηματολόγιο για το έργο τόνισαν ότι

χάρηκαν ιδιαίτερα τη ζωντανή επικοινωνία κατά την πρώτη κοινή δράση και η διάδραση μεταξύ των

σχολείων ήταν αυτό που τους άρεσε περισσότερο και όχι η ποιότητα των ραδιοφωνικών μηνυμάτων που

δημιουργούσαν. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί αντιληφθήκαμε ότι περισσότεροι στόχοι που αρχικά θέτουμε πρέπει

να αφορούν τη χαρά της συνεργατικότητας και της δημιουργικότητας.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

Το στάδιο που χαρακτηρίστηκε ως παιδαγωγικά καινοτόμο ήταν η διαδικασία παραγωγής

ραδιοφωνικών μηνυμάτων με το κίνητρο της επικοινωνίας μεταξύ συνομηλίκων ενέπνευσε τους μαθητές για

δημιουργικές κι έξυπνες εκπομπές. Μία ραδιοφωνική εκπομπή είναι κάτι που προκαλεί το ενδιαφέρον των

μαθητών (δημιουργία πρόκλησης ενδιαφέροντος), με αυτό το γεγονός ότι οι μαθητές μπορούν να διδαχθούν

στοιχεία από τον τρόπο σκέψης, τη μεθοδολογία και τα εργαλεία που συνδέονται με την Πληροφορική για

να βελτιωθεί ο τρόπος κατανόησης, χειρισμού και αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον τους σε πραγματικές

συνθήκες. Απώτερος στόχος είναι οι ΤΠΕ να συμβάλουν με νέα μέσα και νέες πρακτικές στη βελτίωση του

εκπαιδευτικού αποτελέσματος και, τελικά, στη διαμόρφωση ενός νέου σχολείου (Μπακόπουλος, Ν.,

Τούλιου Ε.. 2012).

Μαθητές και εκπαιδευτικοί είχαν ορίσει χρονικά σημεία συνάντησης στην πλατφόρμα όπου

συζητούσαν για το υλικό και αντάλλασσαν απόψεις και πολιτισμικά τους στοιχεία. Η χαρά της δημιουργίας

κοινής εργασίας (ραδιοφωνική εκπομπή) ήταν για τους μαθητές σημαντικός παράγοντας που δεν τους

προκαλούσε μόνο το ενδιαφέρον, αλλά καλλιεργούσε και τη φαντασία τους και έδινε μέσα ώστε να

εκφραστεί. Όλες οι δραστηριότητες έγιναν ομαδικά τόσο εντός του σχολείου όσο και διασχολικά. Για την

παραγωγή μιας εκπομπής, υπήρχαν οι ρόλοι: ομιλητές, σχολιαστές, σχεδιαστές λογοτύπου, ηχολήπτες,

μουσικοί. Με ανακατανομή των ρόλων ανά τακτά χρονικά διαστήματα όλοι οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά

και αποτελεσματικά.

Αναφορικά με τον τρόπο εμπλοκής και συνεργασίας των σχολείων ενδιαφέρον αποτέλεσε το γεγονός

της άμεσης ανταπόκρισης για το σχεδιασμό και υλοποίηση των δραστηριοτήτων. Υπήρξε ευχάριστο κλίμα

κατά την επικοινωνία μεταξύ των συντονιστών εκπαιδευτικών και τη ομάδα εργασίας λειτουργούσε

δυναμικά για κάθε ανασχηματισμό. Οι μαθητές από τα διαφορετικά σχολεία ανέπτυξαν φιλίες και χάρηκαν

από τη δημιουργία των κοινών τους εκπομπών. Οι κοινές ραδιοφωνικές εκπομπές που προέκυψαν από τη

συζήτηση, κυρίως, μέσω εργαλείου τηλεδιάσκεψης αποτελούν την απόδειξη ότι πάνω σε ένα κοινό θέμα που

οι μαθητές δημιουργούν δικό τους υλικό και το μοιράζουν μπορούν να βγουν αξιόλογα αποτελέσματα σε μια

μαθητική δημιουργία- αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Μετά από παρατήρηση των εκπαιδευτικών διαπιστώθηκε ότι μέσα από το συνεργατικό πρόγραμμα

προέκυψε η διδασκαλία γνωστικών αντικειμένων με έναν διαφορετικό, εναλλακτικό, τρόπο προσέγγισης.

Και αυτό για όλους τους άξονες μαθησιακών στόχων Γ’-Δ’-Ε’-ΣΤ’ τάξης.

Η διαμορφωτική αξιολόγηση σε κάθε στάδιο βοήθησε ουσιαστικά, ώστε οι στόχοι να επιτευχθούν με το

βέλτιστο δυνατό τρόπο, ενισχύοντας την άποψη ότι ο αρχικός σχεδιασμός του κάθε προγράμματος πρέπει να

τίθεται υπό αξιολόγηση από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, γιατί το έμψυχο μαθητικό υλικό ή άλλοι

αστάθμητοι παράγοντες που δεν έχουν εξ αρχής ληφθεί υπόψη επηρεάζουν σημαντικά την πορεία του έργου.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να μη διστάζουν τόσοι να ζητούν από τους μαθητές να αξιολογήσουν το έργο όσο

και να συζητούν μεταξύ τους για τη βελτίωση του έργου, γιατί πάντα υπάρχουν παραλείψεις που οφείλουν

για όφελος μαθησιακό να σχολιάζονται και να διορθώνονται.

Η θεωρία που υποστήριξε όλη την μαθησιακή διαδικασία μέσα από την δημιουργία ανάπτυξης

ραδιοφωνικής εκπομπής είναι η Κοινωνικόπολιτισμική θεωρία - Θεωρία της δραστηριότητας (activity

theory)

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Ευχαριστούμε πρώτα τον κριτικό φίλο κ. Θεοφάνη Βαλμά, Σχολικό Σύμβουλο 9ης Περιφέρειας

Δημοτικής Εκπαίδευσης Αχαΐας που επέβλεπε το έργο ως Επισκέπτης στην πλατφόρμα Twinspace και

ενέπνευσε για την διεξαγωγή της έρευνας- δράσης με τα κατάλληλα μεθοδολογικά εργαλεία και ύστερα

όλους τους συνεργάτες του έργου που συνεργάστηκαν σε υψηλό επίπεδο για τα καλύτερα αποτελέσματα του

έργου και βραβευτήκαμε με Ετικέτα Ποιότητας.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Μπαγάκης, Γ. (2006). Εκπαιδευτικές αλλαγές, η παρέμβαση του εκπαιδευτικού και του σχολείου, Εκδόσεις

ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, Αθήνα

Μπακόπουλος, Ν. Τούλιου, Ε. (2012). Έρευνα- Δράση “Το διαδικτυακό Ραδιόφωνο, ως εναλλακτικό

περιβάλλον μάθησης”. 2η Ημερίδα καθηγητών πληροφορικής, Μεσολόγγι

Σολομών, Ι. (1999) Εσωτερική αξιολόγηση και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική

μονάδα. Β' Κ.Π.Σ.- ΥΠ.Ε.Π.Θ.

Σπηλιωτοπούλου, B. Μπακόπουλος, N. & Νικολός, D. (2010). Ανάπτυξη ψηφιακών φώτο-ιστοριών, η

διδακτική τους σημασία και μελλοντικοί εκπαιδευτικοί. 2ο Πανελλήνιο εκπαιδευτικό συνέδριο Ημαθίας

Χατζηπαναγιώτου, Π. (2001). Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών: ζητήματα οργάνωσης σχεδιασμού και

αξιολόγησης, Αθήνα: Τυπωθήτω

Hargraves, A. (1994). Changing Teachers, Changing Times. New York: Teachers College Press

Kalantzis, M, Cope B, (2013). Νέα μάθηση- Βασικές Αρχές για την επιστήμη της εκπαίδευσης, Εκδόσεις

ΚΡΙΤΙΚΗ, Αθήνα

Meadows, D., & Kidd, J. (2009). Capture Wales, The BBC Digital Storytelling Project. Ιn J. Hartley and K.

McWilliam (eds.) Story Circle: Digital Storytelling Around the World, Oxford: Wiley-Blackwell