طراحی هز فت ااز بر هبای هفاین ظری ػولکردی

3تقی طاسی، 2ػلیرضا باذیاى ،1*هذی ژاد خویسی

، ایطاظاسا، آظاز اؾالی احس سحمیمبر ؾیؿشب ثچؿشبزاكب ،بضی زاكؼی وبضقبؾی اضقس، ط1

mehdi.nezhadkhamisi@gmail.comدؿز اىشطیىی:2 ایطا ،ظاسا ثچؿشب، ؿشبیؾ مبریاحس سحم ی، زاكب آظاز اؾالیط بض اؾشبزیبض ، ایطاظاسا ثچؿشب، ؿشبیؾ مبریاحس سحم یزاكب آظاز اؾال ،یط بضزاكیبض 3

چکیذ

یطا فطاظ فطزبی سبضیری اػشبی آ ی ثبقدس اظ آؼدب ود سف اظ اؼب ای دبیب ب طفی سبضیرچ نز فز زض ا

ظ ب اض زضی ذبل ثطای ثبظ ذای صقش ث حؿبة آس اؾز ای طظ ی ساس مف ای هط حیبسی ضا اظ سحدتر

ی ػدبی ضا یدع ثد اید دظ دف رشف وكضب ثبظبیی وس ػبیب ذبل فز ایطا زض ػب جب ب ب طـ ب

ذاس ؾبذز ضـ ای سحمیك اظط سف، اضظثیی اظ ط شیؼد، ودبضثطزی اظ دط ضـ جشدی ثدط سحمیمدبر دیدبیف

سحیی ذاس ثز

-----

ظ فز، طاحی، ااظ، فبی طی، فبی ىطزی ای كلیذی: اژ

هقذه -1ؾب دیف وكف اؾدشرطاع قدس اظ آ 88، لطیت ث ذظؾشببظ شطی بث جیی وكض؛ ثطای ای ثبض زض اؾشب فز

شطی آدب حدظ دبی فشدی ل سب و حظ بی فشی فطاای زض ای اؾشب وكف ضز ثط ثطزاضی لطاض طفش و اظ

اظ ػ نبی اثؿش ث فز زض ای اؾشب ی ثبقسطقیی ثسض اب بكط ااظ ی ثبقس دبتیكب آثبزا دش

شطی اؾشب فشی وكض، طوع فبیز ز قطوز ثعضي فشی ی حفبضی فز ایطا قطوز ی بك ذظؾشب ث ا

قدطوز ضا سیس ی وس ای قطوز ث ا ثعضشطیزضنس فز ایطا 88فز ذیع ایطا اؾز و ای قطوز ث سبیی حسز

زؾدشب 72حفبضی زض حظ بی فز بظ وكض، یىی اظ قطوز بی ثبتزؾشی قطوز فز اؾز و او ثب ثد ودبضیطی

18زض زضنس یبظبی نز فز زض ثرف نز حفبضی ضا زض دبك ذكدىی زضیدبیی، 98حفبضی زض ذكىی زضیب، ثیف اظ

اؾشب فز ذیع وكض سبی ی وس اط چ حظ فبیز ای قطوز ث ا ثعضشطی سیس وس فدز وكدض زض اؾدشببی

58زضنس و فز وكض سؾ ای قطوز سیس دی قدز ادب حدسز 88ذظؾشب، ثقط وىیی ثیط احس لطاض زاضز

ذظؾشب ث ا شطی اؾشب فشی وكض، طوع فبیز ز قطوز ث اؾشب ذظؾشب اؾززضنس اظ سیس فز وكض شك

قؿی ای چب فز ایدطا 388ثعضي فشی ی حفبضی فز ایطا قطوز ی بك فز ذیع ایطا اؾز زض ؾب عاض

زض قط ؿدؼس ؾدیب زض ذظؾدشب حفدط فدز اظ آ ذبضیب، سؾ طی ایؿی ث ؾطدطؾشی ییب بوؽ زاضؾی

اؾشرطاع قس

تج كلی -2-1ظ بضا زض اثشسا ث ا بزبیی آظقی ؾطط وس سجیط ی وطزس اب ث طض ظب ػج بی آظقی، دػكی

ای ثؿیبضی و ا فىط، اسیك ل ؿشس ال ثط اال ضؾبی آ ثیكشط قس ث سجیطی، زیس ای لجی آطبض كب ب ثطػج بی ی آظقی، چب ؾططی یع حؿة ی قز؛ یی ای اظ ؾططی و ال ثط احؿبؼ، سفىط آب ضا

ث سىبد زض آضز زؾز زاز اس زیط ث ا لجطؾشبی اظ زض بی زلیك سط زض ی یبثی و اطظ زض زیب ظ ب ف ؾشی ذزقب ضا اظ

ث الكبض رشف ػب اضائ ی زس چ ثشط آ "ؾطیؽ فطی"اقیب اظ ثب آب ثطذضز ی قز ثى ظ ب ی ء االبر فی، و ای ؾطیؽ فطی ضیك زض سبضید، ؾیبؾز الشهبز ای وكض زاقش ثبقس سالقی ثبقس زض ػز اضسمب

دیس فطی ی ؿبی ب فطا ز ظی بؾجی ثطای دیكطفز بی ی فطی ظ فز، آضی، ایؼبز چی ظ ای ثطای نز فز زض وكضب سب ث زتی يطضر بی ی دػكی یؿز ثى مف اؾبؾی فز زض سبضید

-ا، سكىی چی ظ ای ضا ثؿیبض يطضی ػ ی زس ظ بیكب ی فز، ؼ ای یبنط الشهبز ایطثز، ظ "ابز زاض سبضید فز"ثطای وكض ذاس ثز لب زض آ ثبیس "سبضید بضی"سبضیری اؾز و اثبز رشف آ، ی

ا ذز ضا حسز ث سىی آ زض طف ظبی حسز ی زبیكب زائی فز، ؿیط ثی دبیبی و ی سایز سحمیك ث ض ػ آضی، حف، ساضی اقب آطبض ؼی بی اضظقس یى دطاوس سبضید نز فز ایطا

زض ایطا و مكی اىبض بدصیط زض اشمب آ ث ؿ بی زیط آقب ؾبظی آب ثب سبضید دطفطاظ كیت ای نز زیطدبايب احا ؾیبؾی الشهبزی لط حبيط ای طظ ث زاقش اؾز یع فطا آضز یه حی بیكبی بؾت زض

ذض قأ نز ی فز وكض، طح ایؼبز ظ فز ایطا اظ ایز ذبنی ثطذضزاض اؾز انی ذز لطاض ذاس طفز و ثبظزیس وس ثب ثبظزیس ظ اضزی چ: ظبی ای طح زض ػبیب

اضظـ فز زض ظسی طز ایطا- كشمبر سی سهفی فشی و طز آ ضا ث ضاحشی هطف ی وس- ؾ آیسب ح هطف فی كىالر حبن اظ ای هطف- ثؿش قیطبی فز ضا زضیبثس مف فز زض دیطظی امالة، اشهبثبر-

حشی ی سا فز و ای ظ ثؿشطی ذاس ثز ثطای اذص سهیبسی ثطای ػب آیس، چطا و بیف ي وی فز زض ػب كىالر آ زضلطبی رشف نز، الشهبز، ؾیبؾز، حی ظیؿز آچ و ثسی ػز ى اؾز زض آیس

س، دبی سهیبسی اؾز و ػب ػبی آیس زض اػ ثب اىببر حسزیز بی فز ؾبیط اطغی ب زض ػب اذص ضخ ثسذاس ز دط ايح اؾز و زض ذهل ي آیس فز، ؾطقز ایطا ػب ث نضر غیط لبث سطزیسی ث یىسیط دیس

ی قز ظز

م ثؿیبض ثز: سف اظ ای سحمیك ػس ئی ثب سبضیرچ نز فز زض ایطا اثبز ؾیبؾی، الشهبزی سىغیىی ای دسیس اظ اثشسای لط ثیؿش سب حب حبيط قبآ-

فطا ز ظی دػف سحمیمبر -

بیف ؾبی، اثعاض سىغی صقش زض اؾشرطاع فز - رشف اظ فزبیف ح اؾشفبز بی - بیف حهتر فشی -

ایؼبز وشبثرب سرههی ؾذز بی فؿیی اطغی بی سؼسیس دصیط - والؼ بی آظقی ػز ثی ؾبظی هطف ؾذز اؾشفبز اظ اطغی بی سؼسیس دصیط- ثطعاضی بیف بی سرههی -

چارچب ظری -2

، زض حدسز چدبضعاض دبهسؾدب ددیف زض ؾدطظی دب یثدبث دب آقدضی ، دب ؾدطی یدػ الا شدس زضا ثبؾدشب، ثد

بز ی ا س، آقبیی زاقشس آب اظ ذز لیط ثآ زؾز ی ( ثب ثطذی اظ از فشی و اظ زضیبچ لیط ثطاق اطظی(اطی ثی

دب وكدشی ثسد ی ضا ثطای غیطلبث فدشوطز لیطییع از ب یبی ب ضی وطزس وبضی اؾشفبز ی غیطلبث فش ثطای بیك

دقدبس سدب آة ثد لیدط یع وكشی ذز ضا ثدب حب آس اؾز و ثطزس زض زاؾشب وطز ث وبض ی چی ثطای ضقبیی ط

زض آ فش ىس

زض ااذط لط دظز اؾدشفبز اظ ثب سؾ دیكطفز سىغی حفبضی زض ااؾ لط ظز سىغی سمیط دبتیف فز

آضی ثػز آس ثضی و اطظ نبی دشطقیی فف اؾبؾی ثیدبزی زض ضفد یدبظ آ زض اضز غیط ؾذشی، ػف حیطر

.ی ػب ث س زاضز

تاریخچ فت -1-2

.زاس بی ای ی لیبؼزض ا آی ػزسط زاكسا كأ سكىی فز ضا یبب ػزار ثیف

ادس، دی ییدب ودطز زض حی زضیب )آة( ظسی یاظ زایبؾضا ب ؾب لج)لج ػبضا یببی و یی ثبلی بس ی

جز اوؿیػ دسر ظدب دتی سجدسی ثد فدز اس سحز فكبض زبی ثبت، بی ضؾثبر سف قس سؾ ذ ؾب

.طزز فشی ػ ی حيچ یمساض ظیبز زض طزیس زض نضر ػز ای قطای طا ثب ؾ رع بؾت، فز ث

سب اقىب قز ثطذی البر ث بی ػبس)لیطبی فشی( بی زیس ی قى فز ذب حبز ضغی زاضز ث فدز یدسضوطث

، حيدچ ی فشدی یس اظ ؼ چدسی ی «فشی حيچ ی »آ ح طزز ثقز اط فز زض حی ػ یع فش ی

.یس ی« ؾ رع»، زض ثط یطس ی فزؾ شرر ث قز حبن ی« یسا فشی»یه

ز اط ىب اظ ق ب اؼب ی یطی بی ؾی طظ بضی كرم ی وس اساظ ب یقس ضا ثب یه م اشربة

زود »قز ثبتی چدب ؾدبذشبضی ثد دب آیع ثبقس، حفبضی آغبظ ی ط یعا شذیط فز ػز الحبر الشهبزی، فمیز

قز، چدب حفطقدس یده قز ظبی و حفبضی سب ی بی ضز اؾشفبز زض چب ؾبذش ی ثطای ػبزاز ؾبی « حفبضی

قس ضی ردع فدز بی ضؾشی)قی( سكىی بیی و غبجب اظ ؾ ؾ ؾح ظی ذاس آضز ث فز ضا ثػطیب طبثشی اظ

.قز فش ی« ؾ دقكی»یطس، لطاض ی

تاریخچ فت خزستاى -2-2

، زض زیطی اقطاف ثعضب ز: زض یىىث ثط ز ثرف كش اضزقیط بز و طع ب ثب وطز ثط آ قط ااظ ضا اضزقیط ثبثىب نبی س ی اظ طاوع ضفز قبض ى ث ذظؾشب س ی اظ قطبی ااظ زض ضظبض ؾبؾبیب زاقشس ؾىى ثبظاضیب حؿة ذظؾشب بی كی ، اظ اؾمف زض ایطا ؿیحیز بی اظ وب یىى اظ اؾال قط دیف ثز ای ذظؾشب ؿبػى

- زاقش وكشیطاى لبثیز و - زض وبض ضز وبض قس ال یاؾ ، یع ث ثز ثبظضبى س یقط اظ طاوع قس ای ى ؾسی یاؾ ث ىاؾال رؿشی بی قط ااظ زض ؾس اؾز ضفش قبض ى زازؾشس ث اشؼبض ب سؼ ثطای بؾجى ح

آثبز ثز، لطی 5 س یآس ااظ سب ااذط ؾ قبض ى ث ذظؾشب قطبی آثبزسطی سطی ثز، اظ ثعضي قس ثؿش ثط وبض و لطی 6 س یقس زض ؾ شمققشط اظ آؼب ث ذظؾشب طوعیز و ای زاز، ث ذز ضا اظ زؾز ثس ضك ث ظب اب اظ ای

قس سجسی اظ ؾى ذبى یطا قطی ااظ ث ااظ ضا اقغب اظ ػ اظ ذظؾشب بیى ثرف فشى بی فز بی چب ث زؾشیبثى ثطای اؿشب ا ػبى زض ػ

قطبی قب آ س ی قس: ثرف سمؿی ز ثرف ث ثبض زیط ذظؾشب م اظ ای ایؿى یطبی اظ ذطع ز دؽ ث ضيبذب اظضایى - ضئیؽ زض آس زض ظب ذع قید اؾشیالی سحز اؿشب ااظ ثب حبیز ، یع ، فالحی ، حط جبزا

ثؿذبضز؛ بی یازاض زض اذشیبض ا ثز، ث ضا و زشى یذبه االن ی قس سب ازاض زؾشض زاز ذع قید ، ثـ 1383 ؾب ث بى یطبی ثب ی مبث یع ثطای ضيبذب دطزاذز ؾذب طزآضی ث ؾطثبظ ظز زض و فطب اظ ای ذع اب قید

، بزبی طوعی حىز سمیز دی ذبسا ضؾیس لسضر اظ ث دؽقس ذع قید سؿی ؼط ث فطؾشبز و ذظؾشبثبض زیط طوع ؾب 888اظ ، ااظ دؽـ 1383قس زض ثطچیس حى ثؿب سیب طفز قى زض ایطا ػسیس حىشى

ثط ایز اظ دیف ثیف فشى بی حظ وكف ؾطاؾطی آ زض ؿیط ضا ، لطاض طفش اضسجبى بی ضا طزیس احساص ذظؾشب ثعضي اؾالی( ابضف زائط ).افعز اشجبض آ

حفاری وفت اهواز (1)شکل

اظ حب سؾ آثبزای ث یچ ػ لبث مبیؿ ثب قطبی ؿؼسؾیب آثبزا جز (ـ1383)طچس و ااظ زض آ ظب

بی ای سؾ ؾبذز ؾبظبی غیطنشی ضا ث سج وكف ح فز ثطزاقش ثزس، یى زز طوعی چی و بیطی ای ثز و زض آ ظب حىز ذاؾش ثز و طوع اؾشب زض ػبی زیطی غیط اظ ااظ جبقس اظ زتی ای سهی

بی وكض بس اطاة ػة قید ذعئ ایالر بی ؾطا ل لجی طزىكیب دی و سبظ ساؿش ثز ذزرشبضیزیس و ثرشیبضی ضا ؾطوة ل ل ز ای م ضا ث امیبز ذز سحز سبثیز ضؾی زز ایطا زضآضز يطضی ی

شمط ؾبظز ثطای ای وبض ث یه طوع ازاضی یبظ زاقز زض بی زشی ثبتذم یطبی بی اشبی ضا زض م ؿ زؾشبای یب آثبزا ؿؼسؾیب ات زض طوعیز فبیی ای م لطاض ساقشس طبیب آثبزا اظ سطا زض ثز طبظب ؾبثم ػز

ؾىز لج اظ یو ي زاضا ثز ؾبثمضؾیس فم ااظ ثز آثبزای سیز قطسی آب ث ثیف اظ چس ز ؾب ی ( ایطع لبؾی )سطی ضا زاضا ثز فز ػز ضا آة آقبیسی ثبظضبی اظ طیك ضزذب وبض قطای بؾت

تاریخچ هز در ایراى -3-2

ز زض ایدطا ثدب ایدع حفد آطدبض دیطا سبضیرچ ی ظ زض ایطا ثبیس ابض زاقز و ػ آضی زاضی اقدیبء شی لید

قرهی ثز ثیكشط حبز ذهنی زاقش اؾز ای بی آ ضا ی سا زض زضا ؾؿ ربكی ثدب قدى یدطی

حىز ؿشم ایطا كبس ز و نطفب ػج ذهنی زاقش سب ضز اؾشفبز حىب اطای لز لطاض طفش اؾز دظ

ؾب دیف قى طفز، ادی د آدطا زض ظدب حىدز حسیكدب دی سدا 128 ی اطظی آ زض ایطا اظ ثب ف

كبس ز زض ظب ای قب لبػبض فهی اظ وبخ ؿشب ث ظ اثعاض اقیبء لیشی ؾشی سجسی قس و ضز ثبظزیس ایدب

اقطاف ال طزیس

ط اذیط ثط اطط وبـ ب حفطیبر ثبؾشب قبؾی یب ثطحؿت سهبزف ثشسضیغ آطبض ثبؾشبی ود زید ثدط ػدز زض یىی اظ ز ل

سس بی دیكی ای طظ ث ثز زض اوبف ایطا آقىبض وكف ی طزیس ود شأؾدفب ثدط اطدط ثدی جدبتسی ثدی سدػی

ز فه ظ بی ػب طزیس اؾز فم سسازی حدسز اظ آدب زض ایدطا ظبساضا لز ب ث ذبضع اظ وكض ح ظی

ثبلی بس اؾز و آ زض ؼ بی قرهی ایب ػ آضی زاضی ی قس اؾز ای ي اؾدف ثدبض ود ػدت

یس و و ایبء ظاضر فط ضا ذطع ؼی بی طی ی اقیبء طا ثبی سس صقش ای ؾطظی اظ ایطا ی طز

ثط ای زاقز سب زض ای ظی چبض اسیكی وطز سطسیجی اسربش بیس و اظ ذطع ثی ضی ای آطبض ثبؾشبی ػیطی ث آیس

ؼطی قؿی زض ظبی و طسی ذدب شبظابده دس زاض مدب ظاضر دبضف 1925ثط جبی ی سفىط زض ؾب

البف ثز ازاض وچىی ثب قج شیمبر زض ای ظاضسرب ثػز آس و ثسب ای قج ث زایط شیمبر سغییدط دب زاز ظیدط

ؼطی قؿدی )ثطاثدط ثدب 1299ط ؾبظب ازاض و بضف ث فبیز ذیف ازا زاز ث ػت لب آطبض شیم و زض ؾب

ت ضؾیس سب حفبضی ب وبـ ب سحز ط ؿدشمی زدز زض آدس اشیدبظ احهدبضی چدسی ؾدب ( ث سهی 1928ؾب

فطاؿی ب دیطا حفبضی ظی ػز وكف آطبض شیم غ طزیس زضو زز ایطا سمج ز و زض سطا یه دظ آطدبض

ؾب ث فطاؿیب اصاض بیس زض اػطای ای طح آدسض 5ط ثز شیم یه وشبثرب ی ثؿبظز ضیبؾز آطا سب ؾ ثز

ساض بض سؼ فطاؿی ث ا سیطیز ظ وشبثرب ی كغ ث وبض طزیس

ثب طسی ذب شبظ ابه و زض حمیمز ی سا فز ؤؾؽ ای ظ ی ایطا ثز اؾز، ثطای سكىی یه ظ غی

ل قیء شیم زض یىی اظ اسبق بی ثدعضي 278اضظـ زض سطا سالـ بی ثؿیبضی ز اؾز، ی ساؿز ظ ی ایطا ضا ثب

بضر لسی ظاضر بضف و زض لؿز قب ثبی سضؾ زاضاف لطاض زاقز سأؾدیؽ ودس ددؽ اظ ذطیدساضی ادسا ودبخ

ـ( 1384دطضـ ال زض ذیبثب اوجبسب( ای ظ ث سبتض آید آ ودبخ شمد قدس ) ؿزی )ح فی ظاضر آظـ

ػز ضقس اشالی طبی ؾشی ظ طبی ی ث فطب ضيبذب زض حو ذب ثب بضؾشب ایؼبز طزیدس ود زض ودبض

ش قس ای ظ وبضب بی ثی ػز سیس ؾبذز اضائ آطبض زض ط طف

ؼطی قؿی ثب وكف آطبض ثبؾشبی زض سرز ػكیس ظ سرز ػكیس ػز زاضی ای اقیبء ثػز آدس زض 1318زض ؾب

ؾب ظ طز قبؾی زض ذیبثب اضا )ثدی( 28ؼطی قؿی ثبی ظ قبؾی ایطا ثیبز بز قس دؽ اظ 1314ؾب

شط آطبض ظ طز قبؾی ث وبخ اثیى ػت وبخ ؿشب، و ؾب سطی ظ وكدض اشمدب كبیف یبفز ػز اضائ ط چ ث

ؼطی قؿی( 1347یبفز )

ظ لعی زض وال فطی قب بؾت )ثبی چ ؾش لعی( ثط دب طزیس زض ازا ای ضدس دظ چد 1335زض ؾب

( 1337س )ؾش انفب زض وبخ چ ؾش افششبح طزی

ـ زض جمد ظیدطی ثبده دی 1339ثیبز بز قس دظ ػداطار ؾدشی زض زیدب 1338ظ طبی سعئیی زض ؾب

كبیف یبفز

ظ اضی افششبح قسس و آطبض ػز زض اید 1346ظ قـ زض ؾب 1345ظ سجطیع طب زض ؾب 1341زض ؾب

ظ حب ؼدی ذدب وطدب زض ؾدب 1349ج سبضیری طز قبؾی زاقش اؾز ظ ضقز زض ؾب ظ ب ثیكشط ػ

ظ ذب نجب زض دع ؿدىی قدبزضا ندجب زض سدبضید 1358سأؾیؽ یبفشس، ظ ؼ فطی آظازی زض ؾب 1358

ی سطی زض ظی سؾ سىی سؼیع ظ بی ایطا اؼدب ث ثس سغییطار ؾ 1359سأؾیؽ افششبح قس اظ ؾب 21/8/52

طفش اؾز و ث ا ظب ی سا ث ظ بی طز قبؾی طبی سعئیی، نجب زض سطا، ضقز، آثبزا، قـ، فز سذد،

قیطاظ اقبض ز لعی، وبخ ضزؾط، زغ قبذض زض ذط آثبز ثبتذط ث ظ دبضؼ زض اضي وطی ذبی

اع احساص ثببی ظ ای زض ایطا ثز اؾز زض ای ؾب ایع ایؼبز ثببیی ثب ىطز ندطفب دظ یدز دی 1355ؾب

یبثس و ظ طبی بنط، فطـ، فط ؾطای یبضا حبن آ ی ثبقس )ی اوجط نبضی(

تقسیوات كلی هز -3

، زض ودبض "ظ بی سبضیری" "ظ بی طی"، "ظ بی ی"وی، ی سا ظ ضا ث ؾ زؾش ی زض یه زؾش ثسی

سمؿی ز "ظ بی اذشهبنی"

)وبضثطزی( ػبی ی یطدس اید دظ دب "ظ بی فیعیىی" "ظ بی جیی"ظ بی ی زض ز زؾش ی

ثبقس و زؾز ثكط زض ذك آفطیف آب زذبشی ساقش اؾدز دسف اؾبؾدی آدب یدع دسسب بیی یزاضای اقیبء ز

اؾز یفد "ا قس ي ظ زض وبجس ثبی آ"ی ثبقس آچ و زض اوظط ای ظ ب ث چك ی ذضز، "آظقی"

نضر ؾ ثسی شم بیس احؿدبؼ كدبضوز زض دیكدطفز دبی ظ بی ی ای اؾز و ضحی شیز ی ضا ث

قز بیس ی "ظ فی"فی ضا ث ط فطزی امبء وس ظ ای و زاضای اقیبء زؾز ؾبظ ثكط ی ثبقس

سیدی "ظ سبضیری، ظ ای اؾز و ؼ بیف اظ زیسب سبضیری سكىی قس ثبقس اید دظ دب دت ػجد ی

ػع ظ بی سدبضیری ثد حؿدبة "ظ بی سبضید ف"زاقش ثبظؾبظی ب س بیی ضا زض ثطی یطس "آظقی

ی آیس سف آب، اضائ ؿشس سؿؿ ظبی یه ضقش ضیساز یب بیبط ح ای سبضیری اظ یه نح ی شح اؾز

ػرص بذی هز -1-3دساض ثبظزیدس یدب حضدبی "، "ؼ ی اقیبء ث بیف زضآس"طای طن ثسی ظ سمؿی ثسی بنط بیف ثبیس ثی ث

بی ث ػز آضز "ثرف بی االبسی" "سایز

زض ط ظ ای ث اشجبض اضسجب ثب ثبظزیسوس، ؾ طن ی رشف ػز زاضز:

ثب زؾشطؾی ثی اؾ ی طز قب فببی بیف، وشبثرب، آفی سئبسط "طن ی ی"

و یعا فبی بچیعی یبظ زاضز قب فببی ازاضی، اجبضدب، ذدسبر زاذدی ثدب دی ثبقدس ؛ "طن ی ذهنی"

ب، ؾطیؽ بی ثساقشی زیط ذسبر ضفدبی و قب فببی سحمیمبسی، آظقی، ضؾشضا "طن ی ی د ذهنی "

ی ثبقس

فؼالیتای هز -2-3ط فبیشی و اؿب زض ظ اؼب ی زس )یط لس ظز، حطوز وطز، ایؿشبز( یبظ ث فبیی ثطای فبیز شبز آ زاضز سب

یی اؿب زض آ ظی، سی ىب یبثی قس احؿبؼ ذؿشی اظ ثی ثطز ای فبب ثبیس ثب سػ ث حسز ی سابىش ی زض یه ظ بیكب، زاضا ثز ػی آظاز ثبظ اظ حیض ثحض ب اشمبزار ؾبظس اؾز زض ط طفش ىب

یس زض ضاث ثب سی ثبیؿشی زض سبی لؿز بی ظ ضز ب لطاض ثیطز اجش ثب "ثطذضز افىبض"حیی ثطای ػت اضسجب بؾت طن بی ظ، سطسیجی اسربش وطز و حشی اتىب ط ثحض صاوط ای ط چ ؾطیشط اظ حی بیف ث ای ىب ذبل سایز قز چی اضسجببسی ث طا ؾرطای ب، سسضیؽ زض والؼ بی شه ث ظ، آظـ، ؾیمی، سفطع زض

ساس ظ ضا اظ اعا ذبضع بیس فببی اؾشطاحز وسب سر ىب بی یػ ی سفطیح سفطع، زض وبض ظ، ی ضؾشضا ؿشس و ثبض ػصاثیز ػت ذبط ثبظزیس وس قس ثبظز ة اػشبی ظ ضا ث طا "زر وس"ای

ذاس زاقز

یر بای فضا ا ػرص ای هزتؼییي سطح ز -3-3سیی مساض ز ب ؼ بی ػز ضس ضقس آب رؿشی السا ثطای سیی ؿبحز ضز یبظ طن ی ساضی ای

طز اؾز چی سیی حظ ی فش ظ )ح ای، م ای یب ی( ی ساس ث سیی سساز دطؾ زض شیؼ سیی ؿبحز ضز یبظ طن ی ازاضی ذسبر ی طی ثیبؼبس

ثطای سیی ؾح ظیطثبی طن ی بیف یع ثبیس سػ یػ ای ث حسز ی سابیی اؿب ز فبن ی ثی ی زیس )ك ی آیس ثطای سیی فبن بط اظ ز، یسا زیس( یىی اظ ا سیی وس ی اثبز اسبق ب فببی بیف ث قبض

ثبیس اظ حظ ی زیس وه طفز ثطای ثشط زیس قس سبث زضن ة سط آ ثبیس فبن ی ثبظزیس وس ضا ز ای ؾ ثطاثط ثعضشطی ثس سبث زض ط طفز یب حسال ز ثطاثط لط سبث ضا ض ز

فبی ساضی ز ب، لفؿ ثسی بؾت، اظ ىبر ث قبض ی آیس اسبق بی زضؼ اسبق بی زض سیی ؾح ظیطثبی ب ی آظاز ضا یع جبیس سب ثب اؾشبساضزبی یػ والؼ بی آظقی طاحی وطز، ثى ثبیس طاحی سطویت فبی زاذی

آب ث ای آظازسط نضر یطز

طرح شاخت هحیط -4

هؼرفی استاى خزستاى -1-4زضػ 29زلیم قطلی 29زضػ 58زلیم سب 41زضػ 47وی شط طث ثی 64236اؾشب ذظؾشب ثب ؿبحز

ویشط 8152زض ػة غطثی ایطا ال قس اؾز ااظ ثب ؿبحز زلیم طو قبی اظ ذ اؾشا 4زضػ 33زلیم سب 58زضػ طو 32زلیم سب 45زضػ 38زلیم قطلی اظ هف ابض طییچ 29زضػ 49زضػ سب 48، ثی طث

قبی اظ ذ اؾشا، زض ػة غطثی ایطا ال طزیس طوع اؾشب ذظؾشب اؾز

ض دبی سب ثسی بی عزیه هت ی سا قط لسیی ااظ ضا زض رؿشی زض بی سبضیری ذز قط وچىی زاؿز و زوبض قى طفش ثز اؾز یمیب زض ای قطای قط ثب ثبضاساظی زض ؾز هت ضز وبض لبث سهض اؾز چطا و ث زی

ثی اشساز یبفش ؿ فق اصوط سب ضزذب ػز دؿشی ثسی بی بقی اظ آ زض ثؿشط ضز ال اىب سطزز ؾبی زضیبیی ذیغ ضزذب ػز ساقش اؾز

ث ای سطسیت سب ضا ح وبت اظ زضیب ث زاذ ضزذب، دیبز وطز آب زض هت اشمب ثبضب اظ طیك ذكىی سب ثس اظ باضی بی ؿ ثز اؾز

ثب ذیغ فبضؼ زض آ ظب اضسجب آثی غیط ث جبضر زیط زض لؿشی اظ وبض ث سمطیجی یه ویشط زض هت ای ضز ى ثز اؾز

(ساحل جبی)اقلین گرم هرطب -2-4ؾاح ػثی ایطا و ث ؾی ی ضقش و بی ظاطؼ اظ فالر طوعی ػسا قس اس، الی ط طة وكض ضا سكىی ی

طة ظؿشب بی شس اؾز زض ای بك، حساوظط زب ا زض زس اظ یػیبی ای الی، سبثؿشب بی ثؿیبض طزضنس ی ضؾس زض ای الی، ضثز ا زض سب 78زضػ ی ؾبشی طاز حساوظط ضثز ؿجی آ ث 48سب 35سبثؿشب ث

بی رشف و اؾز فه بی ؾب ظیبز اؾز ث ی زی، اذشالف زضػ حطاضر ا زض قت ضظ زض فهزض ای بك، سفبر زبی ای ؾح ذكىی ؾح زضیب ثبض ث ػز آس ؿی بی زضیب ذكىی ی قز ی ای

ثؿیبض -زض نضسی و ػز زاقش ثبقس -ؿی ب ث اض ثبضیه ؾبحی حسز ی قز ا زض بك زاذی، آضا ؾطز ثبز و اؾز

گیای هؼواری بهی هاطق گرم هرطبیژ -3-4انی و زض بضی ای بك ضبیز قس، سب حسزی بس ان طح قس ثطای بك شس طة اؾز و ث ای

ض ذالن جبضسس اظ: اؾشفبز اظ هبح ؾبذشبی ثب طفیز حطاضسی وع، ایا بی طیى ؾطدقیس ای و اظ فش ثبضا ث زاذ ػیطی ی لطاض زاز ؾبذشب زض ؾبی ی وب زض ایؼب ی

وس ؾبی ی وبی ثطی زیاض اسبق ب ی اساظس، ضز اؾشفبز لطاض طفش اؾز

ب بی ای زضبك عزیه ث زضیب، ثطای اؾشفبز اظ ؿی بی ذه زضیب اظ ثبزیطبی ثعضي اؾشفبز قس اؾز ثیكشط ؾبذشبك زاضای ثبزیط ؿشس ی زض بك زض اظزضیب و وشط سحز سبطیط ؿی زضیب لطاض زاضس، ثبزیطب ثؿیبض وچه وسب

اؾز زض ثؿیبضی اظ بك یع اظ ؾبذشب حصف قس اؾز

ای ساضز ث ی زی، دیف ثیی بی تظ زض ای بك ث زی طب ضثز ظیبز ا، یعا سی ی جیی ایز چس زض ضز ایؼبز وضا زض زاذ ؾبذشب ث یبس اؾز

ان ای ىبر ضبیز قس زض بضی ثی بك رشف ایطا، زض ػس ظیط ث اذشهبض آس اؾز ثب اؾشفبز اظ ای ػس ط م ث زؾز آضز ی سا ویبسی زض ضز یػی بی بضی

اقلین گرم هرطب -4-4زض بك ط طة ث زی قسر ظیبز سبثف آفشبة زض ؾز قطق غطة، فط ؾبذشب ثبیس وكیس ثبقس ث قى ىت

ای زاذی یع غطثی زض آیس ای فط، اظ ط ایؼبز وضا زض زاذ ؾبذشب وبف ضثز -ؿشیی زض اشساز حض قطلی ثؿیبض بؾت اؾز اط زض ای بك ؾبذشب زض ؾبی ی وب لطاض یطز دال آ یشاس آظاز ثبظ ثبقس

هقؼیت هکای -5-4و ؿبحز ؾبیز ، ؾبیز و ثطای ظ فز زض ط طفش زضاؾشب ذظؾشب زضقط ااظ زضم ای ثب وی فز

ای ؾبیز ثطای ظ اؾشفبز یكز ای م شك ث قطوز فز ابو كتر ¼ثض سمطیجی اظ عاض شط و 328888احس ؿىی زض آ لطاض زاضز چی زو فشی، ؾبذشب 4888فشی اظ لجی ثیبضؾشب فز، قطن فز و ثیف اظ

ال ؿشس بی ازاضی ؼش فطی سفطیحی زض اطاف ای ؾبیز

جوی سایت عیتموق (2)شکل

بررسی و ای داخلی خارجی -5

فرگسرای خاراى -1-5زض ای فطؿطا اضسجب فببی رشف زض ثبی انی ث نضر افمی اؾز ثیكشط اظ ؾجه بضی ایطای ثب هبح ػسیس زض طاحی و ؼ اب طفش قس اؾز ای ي زض فببی طوعی ثبغچ ثسی ب ثبض ای زضذشب طفی ؿیط دیبز اؾشرط ؾی آثب دبیی سط اظ ؾح و ث نضر زا ثبغچ زض حض ضزی انی ؾبذشب ػعئیبر ب ضیطب زیس

م ثب سػ ث ىطز اضسجببر زضی ای فطؿطا اظ ىطز اضسجب ذثی ثطلطاض ی قز ثس زض ط طفش فط فاؾز ؼ اظ ط ضاث زاذی ؾیطوتؾی سمطیجب ذة وبض ی وس اب ؿئ غیط اؿبی ثز میبؼ ب زض اضسفب

فبب طو ضاطب ی ثبقس

اله ومایش هواوفضاس-( فرهىگسرای خاوران3)شکل

رژ -هز فت استااگر -2-5زضثسضاؾشباطكبیف یبفز ؾجه بضی غیط، حؼ ثیطی شفبر اؾشمطاضآ 1999ظ فز طغزضثیؿش ب ی

زضؾاح، ؾبذشب ظ ضاث یه كب قطی زض وبض ضزی ثسضسجسی وطز اؾز ای افطازی اؾز و اللسس بجی ضا زضثبض٠ نز طغ ثساس االبسی ضا زض ذهل ای ظ ىبی بؾت ثط

سىغی طث ث فز، طاح سیس چی سبضید فز وؿت وس ظ ی اؾشباط، سبضید فز طغ ضا اظ طیك اضائ ی سب طفی ی وس؛ چی ث ؾؤاتسی بس: چطا زض زضیبی طغ س بیی اظ سأؾیؿبر سؼیعار آ زضا ث ثبظزیس و

فز ؿز؟ چ ف آضی ثطای اؾشرطاع ای بث ضز یبظ اؾز؟ فز بظ ث چ هبضفی ی ضؾس؟ ظسی وبض ث ضی ، سأؾیؿبر ػبت بیكبب ؾىبی فشی چ اؾز؟ ثؿیبضی ؾؤاتر زیط، ث وه اىببر نسی سهیطی، ب

دبؾد ی زس ظ زض ؼ زیسی یك زضثبض ی اض ؾیبؾی، الشهبزی ا فی ؤطط ثط نز فز اضائ ی وس چی ثرف ی ضا ث وزوب اذشهبل زاز اؾز آب زض ؾىی فشی وزوب ثب ضـ بی ػبت ؾطط وس، ثب

ی فز آقب ی قس سىغ

ػرص فضاای هز -3-5 زض یه سمؿی ثسی وی ثرف بی ظیط ضا ی سا ثطای ظ فز طغ ثطقطز:

ؾب: سبضید جیی ظی اظ ثیی ب ؾب دیف 888/888/588/4د غطف ی كب زس ی ح ی حفبضی د غطف ی ؼ ای اظ ش بی حفبضی: اساظ ب اا شفبسی اظ ش بی

ب اظ وشط ذبضع قس ثز 11و ث سر 4/2د14د غطف ی چب غیطلبث وشط: زاؾشب چب قبض فط ضا ث وب طي زاز 123و "اىؿبسض یىس"د غطف ی ضظبی ؾیب: سطاغزی

ای وبض وطز ظیط آة د غطف ی ػب ظیط آة: دبیی ضفش اسبله بی غانی وكشی ب ثط د غطف ی ؾفطی زض اظ ؾبح: ضظض ػب دطاظ ثب ی ودشط ثط فطاظ م

د غطف ی ظسی ثط ضی ؾى: وبض فطاغز ثط ضی ؾىبی فشی د غطف ی ؾطآغبظ: ی بی ث سبضید فز زض لبت سهبیط اظ ظب بی زض سب ث اطظ

سبضید فز: ثطضؾی ػبج ی سبضید فز طغ د غطف ی ذ ؾیط ظبی فط 28د غطف ی وذؿی ثطای ظسی ظیط آة: وبثی سضزاض ثطای حطوز زض ظیط آة ث ؼبیف

د غطف ی ج ی دیىب سىغی دیكط: ضـ بی ی حفبضی وكف فز زض آة بی یك یؿبر: سبضید سىغی فز د غطف ی سؼیعار س بی وكشی ب سأؾ

""نز فز طغ سىغی طث ث فز "ث ضی و اقبض قس ظ فز طغ االبسی ضا زض لبت ز طن ی ثطای ربجبر ظ اضائ ی بیس "سبضید فز طغ

( موزي وفت استاواوگر4)شکل

هز فت كالیفریا -4-5ضا و ثب ذز وبض قىفبیی ضا ثطای ؿ بی آیس ث اضغب آضز اؾز، م ی "ططر ؾیبی"فطیب زاؾشب ظ فز وبی

وس ثبظی "، "س بی زض حب وبض"، "فی بی یسئیی"زض ای ظ، فطآیسی و نز ثط ضی فز ذب اؼب ی زس اظ طیك

شك ث یه لط دیف، كب زاز ی قز ال ثط بیكب بی زائی فز، ظ زض زو بی حفبضی وبثی "سهبیط" "ب ؾب بیكب بی طث ث يبر طی، سبضیری ی ثطعاض ی وس چی دبضوی ثطای دیه یه

ثبظزیسوسب زض ح ی ظ زض ط طفش اؾز سأی ی قز و قب اضز ظیط ی ثبقس:ثزػ ی ظ اظ بث رشفی

دطزاذز حك یز افطاز ث ظ، فطـ ثی ضزی، ذطیس اظ فطقب سایب، وه بی بی افطاز ذیط ث ظ، ثبتذط ثزػ ی ؾبت ای و نز فز وبیفطیب قط ؾبشبدبئ ث ظ اذشهبل ی زس

د و زض ال يی ی آ ی ثبقس د االبسی زضثبض ی زو بی حفبضی اضائ ی قز اظ زیط ثرف زض ثركی اظ بیكب ػساوس "، "سؼیعار زب چب"، "دخ ب"بی يی بیكب ی سا ث ثرف سیس اشمب فز ذب بظ جیی،

، اقبض وطز ث "زؾشب دذبغ فز ثطای اشمب ث ؾی ث دبتیكبای " "فكطز وس ب"، "ایؿشب اشمب بظ"، "بال فطآیس نشی طث ث فز یع اظ طیك یه ثطع سمیط، سهفی، سؼیعار فطآضی ضغ نشی، سؼیعار سجبز حطاضر،

آقبیی ای ثب نز فز اظ طیك سؼیعاسی و ثیطب، بیف زاز ی قز ربجب دؽ اظ ثبظزیس اظ ای بیكب ث بیف صاقش قس اؾز آبزی زضیبفز االبر ثیكشط ضا زض زاذ ؾب ب ذاس زاقز

وایش فضای بازی ثربضظ ی فز ؼبضؾشب سسازی اظ سضبی زو بی حفبضی طزا ضا و ثب سض ثربض وبض زو حفبضی ثب یطی ز

. وطز اس، ث بیف صاقش اؾز زو بی حفبضی س فطاه

، بظ اظ چب فضا وطز دؽ اظ 188ث زی قىؿش سؼیعار زب ی چب قبض ی 1968آسف طفز: زض زؾبجط 188چب آ ضظا عاض شط ىت فز یه یی شط ىت بظ اظ زب ی چب ذبضع قس

، یه چب بظ فضا وطز آسف طفز "ؾبب"، زض حظ بظی 1979زض ؾب : "ؾبب"ر ؾذش اظ حظ ی بظی سؼیعا

دبضن سسیؽ ب: دبضن سسیؽ بی نز فز زض ح ضزی ظ طسج ثب بیكب فبی ثبظ احساص قس اؾز

( موزي وفت کالیفرویا5)شکل

ل پرژرذ طراحی شک -6

براه طراحی هؼواریزض ضاؾشبی زؾشیبثی ث ثطب ی بضی ظ ی فز، طن بی سكىی زس ی آ، فببی ضز یبظ ؾح ظیطثبی ط

بی فب، ثب سػ ث ثطب ی حشایی، دبض بی سكىی زس ی ظ فز ایطا ضا، ثب سػ ث ىطز نطفب ظ ای آ، طن :دغ ب ی ظیط سكىی ی زس

ػرص ی وایشگای -1-6

تاریخ صؼت فت ایراى ااز -1-1-6االبر، لبی ای "اضائ ی"ثب سػ ث ثطب ی حشایی ظ ی فز، ثب بیز ث ایز ب، چی ثب زلز زض چی

ثرف زضؾ سبتض ث قطح ظیط طي ی طزز: "فز حىز طوعی" اض د سبت

"فز حىز طوعی"د سبتض ز "ز ی"سبتض ؾ -

1288، زض ای سبتض وقف ی قز سبضید نز فز ایطا ثی ؾب بی "فضا فز زض چب قبض ی یه"د سبتض رؿشی: -ض ثشط اؾز سهبیط وؿشب بی بك فز ذیع، ( ث سهیط وكیس قز ث ای 1933سب 1981د ـ ) 1314سب

ای سبتض ضا سكىی زس، "ظی ی وی"سهبیط صاضی اظ ؿؼس ؾیب سب ذیغ فبضؼ، ثبتذط سهبیط دبتیكب آثبزا زض ای لبت وی، اػعای ظیط ث بیف زضآیس:

(، سطاف ضیسظ زض ضز فضا چب فز ؿؼس ؾیب ث س، ؾب اشمب دبؾبز: لطاضزازب )لطاضزاز ضیشط، زاضؾی سؽ یبفش اظ زاضؾی ث وذبی ایؿی، كطی بی فز زض ای زض؛

د قرهیز ب: ىؽ یب سهیط ی ثطػؿش یب ؼؿ اظ ثبظیطا ای زض اظ سبضید فز ایطا بس زاضؾی، و ضیسظ، طز طاسىب، طز چبضع طی ی، بضزبی ثرشیبضی طة، وبضوب سی اؾش

دبقیبء: زو طف حفبضی ؿؼس ؾیب ثیط طث ث آ، چبزضبی كبیط، ای اسثؼ بی ضز اؾشفبز ثطای اشمب وبضوب، ای دخ ثعی

حبر مسبسی آس، سهبیط طث ث ح ی وبض وطز وبضطا سؾب، اػشببر دشهبیط: صقش اظ سهبیطی و زض سيی وبضطا ثطای زضیبفز زؾشعز ذز، ح ی زض كؿش افطاز ثطای نطف بض

( موزي وفت اهواز6)شکل

ػلن في آری فت -2-1-6یز ب، چی ثب زلز زض چی اضائ ی االبر، دسیس بی ی ای ثب سػ ث ثطب ی حشایی ظ، ثب بیز ث ا

ثرف ضا ث سطسیجی و اظ سس فز آغبظ قس ث هطف آ ذش ی قز زض ؾ سبتض ػ آضی طزیس اؾز د سبتض ا: سس فز ااظ

سبتض ز: وییبطی - سبتض ؾ: زاؾشب ربظ ااظ -

وایشگا هقت -3-1-6ػز بیكبی چس ض لز زض وبض بیكببی زب ی سبضیری ی ظ ی فز ایطا ثؿیبض يطضی اؾز ب زض ظ بی ی طی ػب جی ای يطضر اؾز زض ظ، بیكب لز جیشی شفبر ثب بیكب زائی

سیطا ظ ضا ثطای ایؼبز س ی زض ظ ثبظ ی صاضز ظ ضا دیب دط سحطن ػ ی زس زاضز ثبثطای زؾز ی ساس ثبظزیسوسب ظ ضا ث زفبر ث ظ ثىكبس

صؼت فت فؼالیتای جابی -4-1-6تیف درف فطآضز بی فشی، بظ، سیس از نز فز وكضزضوبض فبیز بی انی ذز )وكف اؾشرطاع فز، دب

دشطقیی بس آب( زض ثرف بی زیطی یع حضی چك یط زاقش اؾز ای فبیز ب ب ثطای ضفب آؾزی وبضوب فز ایطا قطیف نز فز ب ثطای ثز اؾز ثس شوط ای زؾشبضزبی نز فز، ثركی اظ سبضید نز

بفش ثبلی ی بس اظ یب فبیز بی ػبجی نز فز ایطا دغ ي ظیط ػبت سػ لبث شوطس: فز آظـ حطف ای بی - فز ؿى د قطؾبظی سؿیالر قطی - فز ثساقز - فز فبیز بی فطی یب ضظقی -

( موزي وفت اهواز7)شکل

ػرص اطالع رسای آهزشی -2-6 طن ی فق اصوط اػس ز ثرف اؾز:

وشبثرب د طوع اال ضؾبی، ثبیبی اؾبز - والؼ ب د وبضب بی آظقی-

ػرص ػوهی رفای -3-6 طن ی یبز قس اظ ثرف بی ظیط سكىی ی قز:

ؾطؾطای انی حمبر- ؾب بیف فببی دكشیجب- ؾب چس ض فببی دكشیجب- دصیطائی-

ػرص هذیریت -4-6د ثرف بی انی طن ی سیطیز جبضسس اظ: زفشط سیط، احسبی ی د ازاضی، ضاث ی اشكبضار، ثبتذط ثرف

ط طفش ی قز اظ طاحی وشط بی ایی د ایشی اضسجبی فببی ای طن ث نضر زفبسط وچه شؾ زض ثرف ازاضی ث نضر ؾب بی ثبظ دطیع قس اؾز

یطی آضز قز ای ثرف زض نضر یبظ ثس اظ شیؼ

ػرص پشتیبای خذهات -5-6ب سكىی قس طن ی یبز قس اظ ثبضاساظ اجبض، وبضب بی سیط طز، طوع سأؾیؿبر ثطلی ىبیىی ثبتذط دبضوی

یطی آضز ای ثرف زض نضر یبظ ثس اظ شیؼاؾز فببی یبز قس ى اؾز زض وبض یىسیط یب ػسا اظ ال قس قز

( موزي وفت اهواز8)شکل

تیج گیری -7

اػشبی آ ی ثبقس اظ آؼب و ثب اؼب ای دبیبب و سف اظ آ طفی سبضیرچ فز زض ایطا فطاظ فطز بی سبضیری ی ضا اظ سحتر سظ ب اض زضی ذبل ثطای ثبظ ذای صقش ث حؿبة آس اس ای ظ ی ساس مف ای هط حیب

س ػبیب ذبل ؿ ایطا زض ػب سجب بب طـ بی ػب یع ث ای ظ ف ذا ،رشف وكض ب ثبظبیی وسؾبذز زض بیز طاحی چی ظبی زض ای اؾشب الضغ ایى ثب ض ضقس فطی ػب ی قز چی زض طاحی

ای ظ اظ احؼب نشی و ثبض قس قى نشی ث ذز طفش ای بزی اظ نشی ثز قط ضا ث بیف یصاضز

هابغ - كس، بی ضيب قؼبی حس بزی سی ظاز، ظ ی فز ایطا(؛ 1378) لبؾ، وطزی: بظ الی ؾی -1

چبح ا ، طوع سحمیمبر ؿى (، الی بضی، )طسی، وؿبیی-2

اشكبضار ؾطظی ذع ،چبح ز ، (1383،)ػغطافیبی سبضید ذظؾشب، وب، حبع وب دض-3

: سطا ،دؼب ؾب فز ایطا ، (1384، )هفی، فبسح-4

35ـ ،حی قبؾی، «ظ فز ؿؼس ؾیب»(؛ 1383) حؿی ، ،ثحطیی -3

: سبضید یىهس ؾب بك فز ذیع ػة»(، 1391، )ایطع،لبؾی -5 ، «فز الشهدبز مد دػكدب د اؿدبی : سدطا

ببر اػشبی