Сабақтың тақырыбы:Сабақтың тақырыбы:

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың «Жылулық құбылыстар» тақырыбындағы алған білімдерін табиғаттағы жылулық құбылыстардың құпиясы мен сырын аша білуге үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың іскерлік, ептілік, қасиеттерін дамыту;

Тәрбиелік: Оқушылардың бойына адамгершілік қасиеттерді дарыта отырып, достық қарым-қатынастарын дамыта отырып, оларды шыншылдыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

І топ сұрақтары 1.Судың қайнау температурасы? 2.Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері? 3.Жылу берілу кезінде дененің алған немесе жоғалтқан энергиясы? 4.Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі? 5.Кішкене кесек мысты балғамен өңдеген кезде мыс қызады. Бұл ішкі энергияның қандай тәсілі? 6.Суйықтың немесе газдың ағысы арқылы энергияның тасымалдануы барысында жылу алмасы процесі қалай аталады? 7.Тамақ пісіріп жатқан кездегі ас бөлмесінің жоғары бөлігі төменгі жағына қарағанда әлдеқайда жылы болады, неліктен?

ІІ топ сұрақтары1.Денені құрайтын бөлшектердің қозғалыс энергиясы мен олардың өзара әсерлесу энергиясы? 2.Жылу берілудің неше түрі бар? 3.Молекулалардың ретсіз жылулық қозғалыс салдарынан жылу берілу процесі қалай аталады? 4.Молекулалардың ретсіз қозғалысы дегеніміз не? 5.Дені сау адам денесінің абсолют температурасы неге тең? 6.Заттың меншікті жылусыйымдылығының өлшем бірлігі? 7.Шайға шекер салғанда қандай физикалық құбылыс болады?

ІІІ топ сұрақтары1.Бір зат молекулаларының басқа бір зат молекулаларына ену құбылысы дегеніміз не? 2.Дененің температурасын өлшейтін құрал? 3.Электромагниттік толқындар көмегімен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесі қалай аталады? 4.Шайнекті ыстық пешке қойғанда, су молекуларының кинетикалық энергиясы артады, яғни су ысиды. Бұл ішкі энергияны өзгертудің қандай тәсілі? 5.Массаның өлшем бірлігі... 6.Энергияның неше түрі бар? 7.Мыс пен шойын ыдыстың қайсысында пісірілген тамақ тез күйеді?

Бір күні аты әлемге айгілі Алдар Көсе Шықбермес Шығайбайдың үйіне қонаққа келеді. Ол келгенде байдың бәйбішесі сыртта бауырсақ пісіріп жатады. Алдар Көсе әңгіме айтып ұзақ отырып алғаннан сон, бай оны шайға шақырады. Шайға байдың қызы Бикеш темірден өріліп жасалған бауырсақты салып әкеліп, дастарханға қойып былай дейді:

-Бауырсақты ыстық кезінде жеген дәмді, сондықтан бауырсақ суып калмасын үшін, оны мына темірден өріп жасалған ыдысқа адейі салып әкелдім. Сонда көп білетін қу Алдар Көсе былай дейді:

- Жоқ, қарындасым, қателесесіз. Оданда бауырсақты ағаштан өріп жасалған ыдысқа салсаныз болғаны, бауырсағыңыз ұзақ уақыт ыстық қалпында сақталады.

Сұрақ : Алдардың берген кеңесі дұрыс па?

Үйде Алдар Көсе баймен сөйлесіп көп Үйде Алдар Көсе баймен сөйлесіп көп отырып алады. Ал байдың бәйбішесі сырттағы отырып алады. Ал байдың бәйбішесі сырттағы шәйнектегі шай қайнаса да, отын бәсеңдетіп, шәйнектегі шай қайнаса да, отын бәсеңдетіп, шәйді үйге алып кірмей отыра береді. Біраз шәйді үйге алып кірмей отыра береді. Біраз уақыттан кейін Алдар: уақыттан кейін Алдар:

-Бәйбіше, сырттағы шәйнектегі шай -Бәйбіше, сырттағы шәйнектегі шай қайнап жатыр, - деген екен. қайнап жатыр, - деген екен.

Сонда асып – сасқан бәйбіше: -Оны қайдан Сонда асып – сасқан бәйбіше: -Оны қайдан көріп отырсың, қу Алдар? – деген екен.көріп отырсың, қу Алдар? – деген екен.

Сұрақ Сұрақ : Алдар, шынында да, шайдың : Алдар, шынында да, шайдың қайнағанын қайдан білді?қайнағанын қайдан білді?

Алдар шайға қанып алып, орнынан Алдар шайға қанып алып, орнынан тұрып кетуге ыңғайланады. Үй иесі есікті тұрып кетуге ыңғайланады. Үй иесі есікті ашқаны сол еді, үйге бір мысық кіре кетті. ашқаны сол еді, үйге бір мысық кіре кетті. Алдардың көзі кірген мысыққа түсті, Алдардың көзі кірген мысыққа түсті, мысықтың жүні үрпиген, мысыққа қарады да, мысықтың жүні үрпиген, мысыққа қарады да, құлақшынын алып жатып былай деді:құлақшынын алып жатып былай деді:

- Құлақшынымды кие шығайын далада - Құлақшынымды кие шығайын далада суық екен – деді.суық екен – деді.

Сұрақ Сұрақ : Далада күннің суық екенін Алдар : Далада күннің суық екенін Алдар қайдан білді?қайдан білді?

Жаздыгүні қандай көйлек киген дұрыс: ақ түсті немесе қара түсті?

(ақ түсті, себебі:ол күн сәулесін нашар жұтады.)

Дененің температурасы артқан сайын оның ішкі энергиясы қалай өзгереді?

(ішкі энергиясы артады)

Денені көтергенде және оның жерге құлауы кезінде энергия қалай түрленеді?

(Денені көтергенде потенциялдық энергиясы артады, жерге құлауы кезінде кинетикалық энергиялық кемиді)

Ылғал үстелге қойылған қант біраздан кейін суды өзіне тартып алады. Себебін түсіндір?

(Диффузия)

Егер қыстың аязды күндері металлға саусағыңды тигізсең, оған жабысып қалады, ал ағашқа тигізсең жабыспайды. Неліктен?

(Өйткені металдың жылуөткізгіштігі жоғары болады, сондықтан жылы саусақты металға тигізген кезде жылу тезірек жүріп, саусақтың температурасы тез төмендейді. Тері қабаты дымқыл болғандықтан, саусақ металға қатып қалады. Ағаштың жылуөткізгіштігі төмен болғандықтан, саусақ температурасы баяу төмендейді, сондықтан саусақтың ағашқа жабысу құбылысы болмайды.)

Желдеткішті ашып қойғанда, бөлмедегі ауа қандай тәсілмен салқындайды.

Суретті сұрақ

Болып жатырған құбылысты түсіндіріңіз?

Суретті сұрақ

Болып жатырған құбылысты түсіндіріңіз?

Суретті сұрақ

Болып жатырған құбылысты түсіндіріңіз?

ЖЫЛУ БЕРІЛУ

ТЕМПЕРАТУРА

ЦельсийКельвин

ІШКІ ЭНЕРГИЯ

Жылу берілуМеханикалық жұмыс

Жылуөткізгіштік

Сәуле шығаруКонвекция

Үй тапсырмасы:

Жылу құбылыстары тарауын қайталау

Қорытынды

Үйреніңіздер, оқыңыздар, ақылға салыңыздар, оның

ішінен ең қажеттісін таңдап алыңыздар.

Н.И.Пирогов.

!

Қоңырауда жақсы демалыңыз!Қоңырауда жақсы демалыңыз!