МакедонскиМакедонски јазикјазик

VIII VIII одделениеодделение

Наставник : ИскраНаставник : Искра ГрашескаГрашеска

Разделни Разделни независложенинезависложени

реченициреченици

НЕЗАВИСНОСЛОЖЕНИ НЕЗАВИСНОСЛОЖЕНИ РЕЧЕНИЦИРЕЧЕНИЦИ

Разделни независложениРазделни независложени реченициреченици

Да се потсетиме :

Сложената Сложената реченицареченица е е ссинтаксичкаинтаксичка единица единица

ккојаоја содржи содржи најмалку најмалку два два прирокаприрока

Одделните реченици Одделните реченици во рамките на сложената реченица во рамките на сложената реченица

се викаат се викаат дел-дел-реченици.реченици.

Присети сеПрисети се

Определи ги дел-реченицитеОпредели ги дел-речениците во сложената реченицаво сложената реченица• Ќе летуваме во Охрид или ќе одиме воЌе летуваме во Охрид или ќе одиме во СтругаСтруга

Каков вид независносложена Каков вид независносложена реченица е таа?реченица е таа?

Размисли и заклучиРазмисли и заклучи

Прочитај ги речницте и воочиПрочитај ги речницте и воочи што изразуваат тие !што изразуваат тие !

1.1. Времето е променливо де врне дожд деВремето е променливо де врне дожд де

греегрее сонцесонце..2.2. Оди ту ваму прашува ту таму и ништоОди ту ваму прашува ту таму и ништо

не научуване научува..3.3. Било да јаде било да не јаде таа имаБило да јаде било да не јаде таа има

витка стававитка става..4.4. Ни ме праша за доаѓање ни ме повикаНи ме праша за доаѓање ни ме повика

на забаватана забавата..

Запомни !!!Запомни !!!

Разделните независносложени реченициРазделните независносложени реченици искажуваат дејства кои : се исклучуваат ,искажуваат дејства кои : се исклучуваат , не се исклучуваат , се вршат наизменично не се исклучуваат , се вршат наизменично или дејства со одречно значењеили дејства со одречно значење

Согелдај Согелдај

Со кои сврзници се поврзаниСо кои сврзници се поврзани дел речениците од примерите ?дел речениците од примерите ?Воочи ги и другите сврзници за Воочи ги и другите сврзници за РазделниРазделни независносложенинезависносложениреченици.реченици.

1.1. Било да јаде било да не јаде таа има виткаБило да јаде било да не јаде таа има витка ставастава..2.2.Оди ту ваму прашува ту таму и ништо неОди ту ваму прашува ту таму и ништо не научува. научува.

Сврзници за спротивни независносло-жени реченици : или , или-или , било-било , де-де, ниту-ниту , ни-ни , ту-ту.

Сврзници за Сврзници за разделнитеразделните

независносложени независносложени реченициреченици

ни - нини - ни

и - ии - и

илиили, , или - илиили - или

било - билобило - билоту - туту - ту

Одговори на прашањеОдговори на прашањеКои се сврзниците што ги поврзуваат Кои се сврзниците што ги поврзуваат разделнитеразделните

независносложени реченицинезависносложени реченици

1.Дејства што се исклучуваат • Или внимавај, илинапушти го часот.2. Што се јавуваат како можна последица на дејствата искажани со претходната реченица.• Еј, гулапче , бегај само или јас ќе те избркам од мојот двор3. Дејства кои се вршат наизменично едно по друго• Јасминка ту се лути , ту се смее.4. Дејства кои имаат одречно значењеНи оди на училиште, ни дома нешто учи.

Напиши три разделни независносложени реченици .

1 _____________________________________________

2. ____________________________________________

3. ____________________________________________

Наброј ги сврзниците за разделните независносложени реченици .

Дополни ги речениците со разделни независно-сложениреченици.

а) Ќе дојдемеденес ______________________________.б) Таа ниту размислува __________________________.в) Наставникот не праша ________________________.