بی مراقبت یک ایناست نهایت

و سر ی موشامپو

گذرا نگاهی در

بقایی محمد دکتر

93آذر

نقشی تنها نه موشکل در اساسی

مردان و زنان ظاهریبه بلکه کند می ایفا

حسی اطالعات انتقالجنسیت شناسایی و

. کند می کمک نیز

: دارد ازهم مجزا ساختار دو مو

زیر فولیکول- 1 در کهدارد جای پوست

2 -) شافت) همان تار کهروی بر مو رویت قابل قسمت

. است سر پوست

تونل بخش مو فولیکولپایین تا که است اپیدرم مانند . این یابد می امتداد درمبا الیه چندین حاوی ساختارجداگانه عملکردهای

درپایه. استکوچکی فولیکول،برآمدگیهای رگ یا مویرگ حاویکه دارد وجود ریز خونی

. کنند می تغذیه را ها سلول

انتهایی قسمت ، مو زنده بخشپیاز که است برآمدگی اطراف . های سلول شود می نامیده

هر تقسیم 72تا 23پیاز ساعتبه تقسیم این که شوند میاز تر سریع توجهی قابل طوربدن در دیگری سلول هر

. گیرد می صورت

راست عضله نام به ای عضلهمو )کننده erector pili )زیر

اطراف فیبری الیه یک به غده . است چسبیده خارجی غالفباعث عضله این انقباضاین که میشود مو ایستادگیغده از چربی ترشح نیز امر

. دارد دنبال به را سباسه

حیاتی ای غده سباسه، غده ) را ) چربی سبوم زیرا استو مو به که کند می ترشح . بدن دهد می حالت پوستچربی بلوغ از پس مااما کند می تولید را بیشتریچربی تولید سن باالرفتن با . افزایش با شود می کمترخانمها در چربی تولید ، سن . کمتراست مردان به نسبت

) نام) به سختی پروتئین از متشکل مو شافت تار . واقع در پروتئین این است الیه سه دارای و کراتینرویت قابل که مویی این بنابر است مرده بخشی

. نیست زنده ساختاری است

قسمت سه از مو تار ) ( کورتکس ، بشره کوتیکول ) ( ) تشکیل) مدوال مغز و قشرخارجی. الیه کوتیکول میشودو دهد می تشکیل را مو ساقهتشکیل شفافی های سلول ازفلس مانند که شود می . پوشانند می را یکدیگر ماهی

. زیاد حد تا مو کلی وضعیت نامند می کوتیکول را مو ساقه بخش ترین خارجی ( . قابلیت کشسانی الیه، این شود می مشخص کوتیکول وضعیت وسیله به . موثرترین( و مهمترین الیه این شود می موجب را مو پذیری انعطاف و ارتجاع

. حدود دهد می تشکیل را مو ساقه کوتیکول 10بخش را مو وزن از درصد . مکانیکی تنشهای برابر در مو حفاظتی الیه ترین مهم الیه این میدهد تشکیل . کوچکترین است شیمیایی مختلف ترکیبات به نسبت ناحیه ترین مقاوم و استمی که میگردد مو خشکی و زبری شدن، خشن سبب کوتیکول ضایعه یا آسیب

. باشد داشته دنبال رابه بیشتری های آسیب تواند

) ( از و است میانی الیه مو، قشر کورتکسساخته پروتئینی مانند طناب های رشتهعمل به محافظت آن از کوتیکول که شده . ببیند آسیب مو کوتیکول چنانچه آورد میو ماند می باقی محافظ بدون کورتکسوعوارضی، میدهد دست از را خود رطوبت

. شوند می ایجاد خوره مو مانندکورتکس به مربوط بیشتر مو ضخامتقرار الیه این در مو های رنگدانه است . در مالنین رنگدانه که صورتی در دارندتر تیره رنگ به موها باشد زیاد مو کورتکسکم که صورتی در و شوند می متمایل

گردد می متمایل تر روشن رنگ به باشند

. است مو تار محافظ ساختمان مدوال یا مو مغزموجود الیه این است ممکن آنکه توجه جالب نکتهضعیف مو تار اینکه بدون برود، بین از یا نباشدوجود. ضخیم موهای برخی در فقط مدوال شود

ندارد . وجود کرکی موهای در و دارد

: مو رشد چرخهحدود سر حدود. 40تا. 30موی یا روز در متر میلی

یا )15.24 متر . 6سانتی ) و رشد کند می رشد سال در اینچیا فصلی ، دیگر پستانداران خالف بر انسان موی ریزش

. از یکی در خاصی زمان هر در موها تعداد نیست ای دورهقرار تلوژن و کاتاژن ، آناژن ، ریزش و رشد مرحله سه

ندارند نیز یکسان نسبت و داشته

. در ها سلول است مو فعال مرحله ، آناژن . هستند تقسیم حال در سرعت به مو ریشهقدیمی موی و شود می تشکیل جدید مویدر) دیگر یا شده متوقف آن رشد که مویی

فولیکول ( باالی به را نیست آناژن فاز . شود می خارج سرانجام و کند می هدایت

هر مو ، فاز این طول یک 28در حدود روز . این در سر موی کند می رشد متر سانتی

مدت به رشد فعال باقی 6تا 2مرحله سال . ماند می

مرحله زیرا شوند می مشکل دچار خاص طولی با مو رشد در افراد از بعضی . ) بسیار ) موی دارای افراد ، دیگر طرفی از دارند رشد از کوتاهی آناژن فعال . ) ( ، پاها ، ها دست موی برخوردارند رشد طوالنی فعال آناژن مرحله از بلند

) حدود ) کوتاهی بسیار آناژن فعال رشد مرحله ابروها و ها روز 45تا 30مژه . است سر موی به نسبت ها آن بودن کوتاه بسیار بر دلیل که دارند

است موقتی مرحله ، کاتاژن فازحدود هر% 3و در موها کل

. این دارند قرار فاز این در زمانیطول هفته سه تا دو حدود فاز . مرحله این در مو رشد کشد میریشه خارجی غالف و متوقفمو ریشه به و شود می چروکیده . است چیزی همان این چسبد میمعروف چماقی موی به که

است.

g معموال و بوده استراحت حال در فاز تلوژن. 8تا% 6حدود گیرد% برمی در را ها مو کل

حدود سر موهای برای فاز روز 100این ، مژه ، ابرو موهای برای و کشد می طول . ، فاز این طول در است تر طوالنی پا و دستمی سر به استراحت در g کامال مو فولیکول . با گیرد می شکل g کامال قدیمی موی و بردسفید ماده ، فاز این در مو کشیدن بیرونظاهر ریشه در خشکی و محکم ، سخت رنگ

. حدود شود هر 100تا 25می تلوژن مویریزند می نرمال طور به روزه

" " اصطالح آلوپشیا یا آلوپسی واژه . است سر موی ریزش برای پزشکیمو ریزش خاص بیماری به آلوپسیریزش از شکلی هر و کند نمی اشاره . شود می محسوب آلوپسی ، مواما است التین واژه آلوپشیا یا آلوپسی " " نزدیک نیز آلوپکی یونانی واژه بهمعنای به آلوپک از خود که است . " ترجمه" طبق گیرد می نشأت روباهآلوپشیا " یا آلوپسی واژه ، الفظی تحت ) ( بیماری" برای اصطالحی آلوپکی

. ) است ) روباه حیوان در کچلی جرب

محیطی تا گرفته ژنتیکی از زیادی فاکتورهای وسیله به آلوپسی . آندروژنتیک آلوپسی که حالی در شود می androgeneticایجاد

alopecia اختصار به ، زنانه یا مردانه الگوی با رایج AGAطاسینیز آلوپسی دیگر اشکال از بسیاری ، است مو ریزش شکل ترین

. بیماری صد چند اولیه موعالمت ریزش شوند می دیده افراد در . رود می شمار به

الگوی با طاسی یا آندورژنی آلوپسیریزش MPBمردانه بیشتر مسئول

. که حالی در است مردان در موها ، زیادی بسیار احتمالی دالیل به افرادبه واکنش ، جدی های بیماری جمله ازرویدادهای نادر موارد در و داروهایمو ریزش دچار ، زا استرس نهایت بیدر موها ریزش بیشتر ، شوند می

. دارد ارثی جنبه مردان

طاسی به مبتالیان واقع در که آنچه ، برند می ارث به مردانه الگویژنتیکی حساسیت با مو های فولیکول

دهیدروتستسترون به DHTنسبتبه. نسبت که مو های فولیکول است

هستند DHTدهیدروتستسترون حساسو کنند می شدن کوچک به شروع ،این تأثیر تحت فولیکول هر عمر طول . شود می کوتاه هورمونی مادهتأثیر تحت های فولیکول این ، سرانجام . سازند می متوقف را خود موی تولید

مردانه الگوی با طاسی مشخصهسمت به موها شدن کم g عموماموهای شدن نازک و سر پشت . رسد می نظر به است سر جلویشقیقه جمله از نواحی این های مو

به نسبت سر وسط و DHTها . سرانجام الگو این باشند تر حساسبه را بارزتری طاسی سر باالی درالگوی یک تنها و آورد می وجود ) موهای ) از را اسبی نعل ای حاشیهتر پیشرفته مراحل در مانده باقی

MPB . گذارد می جای بر

به تر دقیق :DHTنگاهی. DHTدهیدروتستوسترون ) است( تستوسترون فرعی محصول یا مشتق

آنزیم کمک با نوع- – 5تستوسترون ردوکتاز کنار IIآلفا سباسه غدد در که ،به دارد قرار مو . DHTفولیکول ژنتیکی فرآیند کل که حالی در شود می تبدیل

که دانند می دانشمندان ، است نشده شناخته g کامال مردانه الگوی با DHTطاسیفعالیت از که هنگامی و کند می آتروفی را مو های می DHTفولیکول ممانعت

. به که های فولیکول دهند می ادامه رشد به مو های فولیکول حساس DHTشودگیرند قرار هورمون این معرض در طوالنی زمان مدت برای بایست می هستند

. گردند فعالیت نقص دچار و شده مینیاتوره فرآیند آن تأثیر تحت فولیکول تا

شامپو : دهنده تشکیل اجزایپاک • عامل یا سورفکتانتها

کننده کف • کننده تقویتسر • مو های دهنده حالتاکتیو • یا موثره مواد؛ ) • رنگ ؛ بو گر اصالح مواد

) اسیدیته ویسکوزیته؛محافظ • مواد

کننده : پاک عوامل یا سورفکتانتهاسورفکتانت : دارد وجود سورفکتانت نوع دو شامپو ثانویه در و اولیه

و کف ایجاد اصلی مسئول و داشته شامپو در را مقدار بیشترین اولیه سورفکتانتاست کنندگی پاک

نمودن کم برای که هستند تایی چند یا دو ای مجموعه ثانویه های سورفکتانتمی بکار کف ماهیت در تغییر یا لطافت ایجاد یا اولیه سورفکتانت خشن اثرات

روندگردند می تلقی ثانویه سورفکتانت عنوان به کف های کننده تقویت

سر مو های دهنده :حالتبار دارای یا توانند می مواد از دسته اینکاتیونی ماهیتی یعنی باشند مثبتموجود منفی های بار به و باشند داشتهنقاط در معموال که مو تار روی برپلی مثل بچسبند بیشترند دیده آسیب

گوار, ...10کواترنیوم و باشند مثبت بار بدون توانند می یایک صورت به پوشنندگی خاصیت دارایمو تار کل روی بر و داشته را فیلم الیهو سیلیکونها همانند نمایند ایجاد پوشش

دایمتیکونهاباشند نوع دو این از ترکیبی توانند می یا

اکتیو یا موثره موادشامپو فرمول در خاص مقاصد برای توانند می اکتیو مواد

ضد مواد ؛ ریزش ضد مواد ؛ شوره ضد مواد همانند روند بکارموخوره .... ضد مواد ، خارش

ازاین ها ویتامین آمینه های اسید ها پپتید و ها عصاره انواعهستند مواد دست

گر اصالح ؛) مواد رنگ ؛ بو ) اسیدیته ویسکوزیته؛

دلیل به شامپو فرمول اوقات گاهینیازمند مواد نامطلوب رنگ بویا

است تغییراتییا اسیدیته واسطه به اوقات گاهیاست تغییرات نیازمند نیز ویسکوزیته

صدفی مواد رنگ؛ ؛ اسانس انواعنمک و الکتیک یا سیتریک اسید ؛ کننده

گردد... می استفاده منظور بدین

محافظ موادماده یک بکارگیری نیازمند است آب حاوب که سیستمی هر

و قارچ ، باکتری انواع رشد از جلوگیری برای محافظ یا نگهدارنده . می استفاده مواد این از نیز شامپوها در منظور بدین است مخمر

گرددایزوتیازولینونها : کلرو متیل و ها پاربن همانند محافظ مواد

مو • اساسنوع بر شامپو انواع . شوند می تقسیم خشک و معمولی ، چرب به مو نوع اساس بر شامپوهاکمتری چربی و بیشتر گی کننده پاک قدرت دارای باید ، چرب شامپوهای

باشد . است . دهنده حالت مقداری دارای خشک موهای شامپو

و میان در روز یک باید معمولی موهای و ، روز هر باید چرب موهایشود . شسته میان در روز سه دو خشک موهای

به شامپوها در استفاده مورد هاي سورفكتانتآمفوتري و غيريوني آنيوني، ، كاتيوني ي چهاردسته

شوند . مي تقسيم

كه : هستند هايي سورفكتانت آنيوني هاي سورفكتانتمتأسفانه و خوب خيلي كنندگي پاك و كنندگي كف

آن از استفاده ميزان اگر و دارند بااليي كنندگي تحريكدچار بدن و سر پوست ، شود زياد شامپو ي تهيه در ها

. شود مي التهاب و خارش ، خشكي

سولفات • لوریل لوریل SLSسدیم سدیم ، ) سولفات) لورت لوریل SLESاتر آمونیوم ؛

( ALSسولفات لورت ) اتر لوریل آمونیوم ،لوریل ALESسولفات آمین اتانول تری ،

قسمت كه هستند آنيوني سورفكتانت سولفاتخود به را شامپوها فرموالسيون اعظم

دهد . مي اختصاص

هستند هايي سورفكتانت كاتيوني، هاي سورفكتانتدارند، كمتري كنندگي كف و كنندگي پاك قدرت كه

پوستي تحريكات كنند ولي مي ايجاد هم را بيشتريكمتر ها آن از شود مي سعي دليل همين به و

. نمايند استفادهبه كه هستند تركيباتي كاتيوني هاي سورفكتانتخوبي ظاهر و شده متصل مو روي توانند مي خوبي . به كنند بهتر را مو پذيري حالت و بدهند مو بهدهنده حالت عنوان به ها آن از جهت همين

(conditioner . سورفكتانت( از شود مي استفادهچهارظرفيتي هاي آمونيوم به توان مي كاتيوني هاي

نمود اشاره کلراید آمونيوم متيل تري ستيل مانند

پاك خاصيت ، غيريوني هاي سورفكتانتدر و دارند ضعيف كنندگي كف و كنندگي

ندارند . پوستي تحريك حال عينخاصيت دليل به غيريوني هاي سورفكتانتدر ، كم خيلي كنندگي كف و كنندگي پاكها آن از تنهايي به توان نمي شامپوهااست اين شان مزيت ولي ، كرد استفادهآنيوني، سورفكتانت يك به وقتي كهكف ، شود اضافه غيريوني سورفكتانتمثل شود مي پايداري كف ايجادشده،

. آميد اتانول دي كوكونات

هايي سورفكتانت ، آمفوتري هاي سورفكتانتتمامي با خود ي دوگانه ماهيت دليل به كه هستند . ضمن در باشند مي استفاده قابل ها سورفكتانتماليم شان كنندگي پاك و كنندگي كف قدرت

. كنند نمي ايجاد نيز پوستي تحريك و است

به توانند مي آمفوتري هاي وابسته pHسورفكتانتو غيريوني ، كاتيوني هاي سورفكتانت صورت به و باشند . گروه دو هر ها آن در واقع در دهند واكنش آنيوني يا

دارد قرار آنيوني و كاتيونيدر ها . pHآن در و هستند كاتيوني صورت به pHپايين

. اين از كنند مي عمل آنيوني صورت به باال هاي. د كر اشاره بتايين مشتقات به توان مي ها سورفكتانت

آلكيل بتايين، آلكيل شامل ها بتايين از هايي مثالكه است بتايين كوكوآميدوپروپيل و بتايين آميدوپروپيل

. دارند كاربرد شامپوها در

نیازمندیم شامپو مقدار چه به موهایمان شستشوی بار هر ؟در ) به ) شامپو به موهایتان نیاز دارید شانه تا چانه از متوسط قد به موهایی •اگر

قطر به ای دایره است .2.5میزان متر سانتیرسد نمی هم هایتان چانه به یعنی است مقدار این از تر کوتاه واقعا موهایتان •اگر

قطر به ای دایره میزان به شامپو به موهایتان بود .1.5نیاز خواهد متر سانتیبه موهایتان نیاز است رفته فراتر نیز هایتان شانه از و دارید بلندتری موهای •اگر

قطر به ای دایره میزان به .4.5شامپو باشد می متر سانتی