اصول رادیوگرافی و کاربردهای ان در تشخیص پزشکی

41
atousa .chd

Upload: atousa-chd

Post on 13-Jul-2015

305 views

Category:

Health & Medicine


5 download

TRANSCRIPT

atousa .chd

فتوالکتریکپدیده•

شودمیادرصالکترونفلزآناز،بتابدفلزی بهزیادفرکانسبانور هنگامیکه.

است؟صادقنیزفوق مطلبعکسآیا•

شودمیایجادمجهولیتشعشعات،جسمیکباسریعهایالکترونبرخورددراثر

.نامیممیxاشعهراآنکه

atousa .chd

قابلیت نفوذ فوق العاده

عدم انحراف در میدان الکتریکی و مغناطیس ی

توانایی عبور از اجسام کدر

این پرتو صفحات عکاس ی را سیاه می کند.

طول موج اشعهXدر محدوده تا است .

atousa .chd

تولید الکترون

شتاب دادن الکترون ها

متوقف کردن الکترون ها

atousa .chd

میدانطتوسراهاالکتروناینونماییمتولیدالکترونایمحفظهدربتوانیماگر

میپیدایزیادبسیارجنبش یانرژیهاالکترون،دهیمشتابقوی بسیارالکتریکی

هباکتسابیانرژیازبزرگیبخشسختجسمیکبابرخوردصورتدروکنند

.گرددمیxاشعههایفوتون بهتبدیلکوچکیبسیاربخشوحرارت

.استدیگرنوعیبهانرژیازنوعیتبدیلxاشعهتولیدروندواقعدر

atousa .chd

ه روندی که سبب صدور الکترون آزاد از یک رشته سیم گرم می شود ، به پدید

.ترمویونیک موسوم است

atousa .chd

فزایشابا.داردبستگیسیممفیدسطحودماعاملدوبهالکترونصدور سرعت

یالکترونابرصورتبهویابندمیافزایششدهآزادهایالکترونحرارتدرجه

.کنندمیاشغالرافیالماناطراف

رددگبرقرارفیالمانومثبتقطببینمثبتپتانسیلاختالفکهزمانهر،

آنجذبوکردهحرکتآندسمتبهغیرهمنامبارهایجذبپدیدهطبقهاالکترون

.شوندمی

atousa .chd

بههاکترونالحرکت،گرددمنفییاوصفرکاتدوآندبینپتانسیلاختالفهرگاه

.شودمیصفرجریانوگردیدهمتوقفآندسمت

یانجر واقعدر،شودمیزیادهاالکترونتعدادوحرکتشتابولتاژافزایشبا

.استولتاژبهوابسته

شدتبری تأثیر ولتاژافزایشکهرسدمیفراایلحظه،ولتاژبیشترافزایشبا

.استاشباعحالتدرتیوبصورتایندر،نداردجریان درxاشعهمولدازغالبا

.شودمیاستفادهاشباعحالت

atousa .chd

.فیالمان با گرمایش کنترل شده گرم شود و الکترون تولید نماید-1

ها انرژی اختالف پتانسیل بسیار باال به دو سر تیوب طوری اعمال گردد که الکترون-2

.تولید نمایندXجنبش ی کافی کسب کرده و در برخورد با جسم سخت اشعه

ستابیشترحاصلاشعهنفوذقابلیت،باشدبیشترهاالکترونسرعتهرچه.

استبیشتراشعهشدت،باشدبیشترهاالکترونتعدادچههر.

atousa .chd

این.گیردمیانجامxاشعهمولدتیوبعنوانباایوسیلهداخلدرxاشعهتولید

:استزیرخاصیتسهدارایتیوب

(کاتد،فیالمان)باشدداشتهالکترونتولیدبرایمنبعی

باشدهاالکترونحرکتکردندارشتاببرایسیستمیبهمجهز

سختجسمدارای(target)آنبابرخورددردارشتابهایالکترونکهباشد

(آند)شودتولیدxاشعهوگردیدهمتوقف

atousa .chd

کندتحملراباالبسیارهایحرارتتواندمیواستتنگستنجنسازفیالمان.

برایؤثرمسطحتااستشدهدادهشکلظریفبسیارفنریکصورتبهفیالمان

.یابدافزایشالکترونصدور

الکتریکیجریانمعینیمقدارعبور بابتواندتاباشدزیادیمقاومتدارایبایدسیم

.نمایدایجادتوجهیقابلحرارت،

باشدباریکاملقدور حتیحاصلالکترونیشعاع.)*(

atousa .chd

.استxاشعهمولدتیوبمنفیقطبکاتد

عالوهونشیندمیآنرویبرفیالمانکهاستفلزی ساختمانیکشاملقسمتاین

جلوگیری وهاالکترونتمرکزعمل،فیالمانمحکموصحیحاستقراربرایایپایهبر

.داردعهدهبرنیزراهاآنناخواستهپراکندگیاز

atousa .chd

وجهتموردنکتهدوآندطراحیدر.شودمیساختهحرارتبهمقاومفلزجنسازآند

:است

قطهندرخصوصبهزیادبسیارحرارتایجادتارگتسطحالکترونیبمباران

یشتربنیزشدهایجادحرارت،باشدبیشترتیوبخروجیهرچهونمایدمیکانونی

.بودخواهد

کافیوضوحباار تصاویربتواندتاباشدکوچکاملقدور حتیبایستمیکانونینقطه

.نمایدایجادتلویزیون یاورادیوگرافیکلیشهرویبر

atousa .chd

باالذوبنقطه

باالاتمیعدد

باالحرارتانتقالتوانایی

تبخیروتصعیدبرابردرمقاوم

باشدداشتهپذیری شکلوکاری چکشقابلیت.

atousa .chd

نندکمیاشغالآنرویبرتارگتبهکنندهبرخوردهایالکترونکهراسطحی،

.شودمینامیدهکانونینقطه

میزانتنسبهمانبهوکوچکترکانونینقطه،باشدکوچکترفوق سطحچههر

.بودخواهدکمتررادیوگرافیفیلمرویبرشدهایجادوضوحعدم

پذیربآسیوسطحواحددربیشترحرارتایجادمعنیبهکوچکترکانونینقطه

.باشدمیآنبودن

atousa .chd

مینگرفتهبکارعمومیکاربردهایبرایمترمیلی0/5ازکمترفوکوسباهایتیوب

.شود

مانندخاصموارددروشوندمیمحسوباختصاص ی،میکروفوکوسهایتیوب

کهروندمیبکار...وماموگرافی،آنژیوگرافی .هستندقیمتگرانبسیارطبیعتا

atousa .chd

حاظلازکهگیرندمیقرارمعاینهموردبدنازمختلفیهایقسمترادیوگرافیدر

.باشندمیمتفاوتxاشعهجذبمیزانوسختی،ضخامت

:مثال

استنیازموردفقراتستون ولگنبرایباالنفوذقدرتباتابش ی.

استنیازموردکمتری شدتنوزادیکدستمانندنرمنسوجبرای.

اشعهبایستیعروقوقلبرادیوگرافیبرایxمتوقف،ایجادازپسسریعبسیاررا

.نمود

نیستنیازاشعهسریعقطعجمجمهبرای.

atousa .chd

(ولتاژ) قدرت نفوذ

(فوتون های ایجاد شده در واحد زمان) شدت اشعه

زمان تابش

atousa .chd

دیگریانببه.می یابدافزایشمحیطدرونبهپرتونفوذپذیری ،موجطول کاهشبا

نفوذبهقادرکوتاهبسیارموجطول باپرتوی ،بزرگترموجطول باپرتوی بامقایسهدر

حداقلاگر،بنابراین.بودخواهدبیشترچگالییاوبیشترضخامتبامعینیمادهبه

افزایشرتوپنفوذپذیری یابد،کاهشالمپولتاژافزایشباشدهتولیدپرتوموجطول

.یافتخواهد

atousa .chd

atousa .chd

:تصویرتشکیلدرمؤثرپارامترهای

نویزNoise

کنتراستContrast

وضوحSharpness

تفکیکقدرتResolution

atousa .chd

.می رودبکارتصاویردرنامطلوبعاملیکعنوانبهعمدتا

وفیدماطالعاتهمانسیگنالکهاستشدهتشکیلنویزوسیگنالازتصویرهر

نسبتهرچهالکتریکیهایدستگاهدر.می شودتلقیناخواستهواضافیعاملیکنویز

درمثال.استبرخوردارباالییکیفیتازدستگاهباشدبیشترنویزبهسیگنال

.می شودبرفکیتصویرباشدباالنویزاگرتلویزیون

atousa .chd

ازستعبارتتلویزیون تصاویردروسیاهیدراختالفازعبارتسترادیوگرافیدر

ازرتصویمی گوییمباشد،زیاداختالفاینکهصورتیدر.روشناییدراختالف

اینحتتودارندنامطلوبظاهری ،تصاویراینکهاستبرخوردارباالییکنتراست

گوییممیباشدکمسیاهیدراختالفاگرو.می روندبینازتصویرجزئیاتشرایط

بیشتری تجزئیاواستمطلوبتصویری چنینظاهروداردپایینیکنتراستتصویر

Highخالفبر Contrastمی گیردقرارمشاهدهمورد.

atousa .chd

کنتراست مطلوب رادیوگرافی

بین حالت حداکثر و Optimum Contrastکنتراست مطلوب یا معموال

نظیم حداقل را در نظر می گیرند ولی برحسب تصویر مورد نظر و فرد بیننده عمل ت

.کنتراست انجام می شود

atousa .chd

سفیدبهسیاههایقسمتکهمی شوداطالقمحدوده ایبه

ازرتصویباشدشدیدتغییراتایناگرکه.می شودتبدیل

روندیدانسیتهافزایشاگرولیاستبرخوردارباالییوضوح

.بودخواهدکمتصویروضوحباشدداشتهتدریجی

atousa .chd

.می باشدگریکدیبهفاصلهنزدیکترینبامجزابطور جسمدودادننشاندرتصویرتوانایی

وعهاشجاذبنوارهایازشبکه ایشاملکهوسیله ایازتفکیکقدرتگیری اندازهبرای

گرفتهرقرامیاندریکنوارهااینکهمی شوداستفادهاست،اشعهبرابردرشفافنوارهای

Spatialفضاییفرکانس،طول واحددررا(نوارها)خطجفتتعدادواست

frequenceبیشترآندنبالبهنیزتفکیکقدرتباشدبیشترهرچهمقداراین.می گویند

تصاویرواستبرخوردارمیلیمتربرخطجفت2تفکیکقدرتازتلویزیون مثال.بودخواهد

تصاویرResulationدیگرعبارتبه.می باشندمیلیمتربرخطجفت20رادیوگرافی

.استتلویزیون تصاویرازبیشتررادیوگرافی

atousa .chd

تیوبشدنگازی

فیالمانشدنقطع

روتور نچرخیدن

تیوبایشیشهجدارهخوردنترک

باالولتاژکابلدراشکال

باالولتاژژنراتور دراشکال

atousa .chd

atousa .chd

یعنیاست،ژنتیکیآثار،هاانداموهابافت،هاسلول بهپرتوهاتابشآثارازیکی

می گذارندهاژن وهاکروموزومبرهاتابشکهاثری

atousa .chd

جهشکهحالیدرمی‌نامند،ژنتیکیهایجهشمعمولا‌رازایشییاخته‌هایدرجهش

دانفرزنبهاخیرتغییراتدستهاین.گویندبدنیهایجهشراپیکرییاخته‌هایدر

‌ا‌تمالاح،سرطانتولیدپیکریهایجهشاینمهمهایگروهازیکی.نمی‌شوندمنتقل

DNAدرتغییرات.استپیکرییاخته‌هایتوارثیمادهدرتغییراتطریقاز

ردواقعدرمی‌شوند،بندیطبقهژنتیکیهایجهشعنوانبهکهجنسییاخته‌های

رخحتمالتیامبنایبرتغییراتاین.می‌گیرندقرار،پرتوهاتابشتصادفیآثارگروه

بهیربط،هاآنازحاصلنمودیتغییرشدتونیستندوقوعآستانهدارایومی‌دهند

.نداردتابشدوز

atousa .chd

بررسیبامی‌توانرایاختهدرDNAهایمولکولبهشدیدآسیبآمدنوارد

کردمشاهدهتقسیمزماندریاختهآنمیکروسکوپی

دربشتاواقعدرویاخته‌هاستبرتابشمهمترپیامدهایازیکیکروموزومشکستن

ی‌تواندمکروموزمشکستن.استعاملمؤثرترینساختاریتغییراتدستهاینایجاد

،همانندسازیهنگامدرصورتایندرکهدهدرخیاختهDNAهمانندسازیازقبل

می‌شودهمانندسازینیزساختارینقص

atousa .chd

ابلقکروموزومدرظاهراا‌کهدهندرخیاختهدرمی‌توانندبسیاریظریفتغییرات

کنترلیژنتیکبطورکهیاختهعملیاتبعضیدرراخودحضورولینیستند،مشاهده

لا‌معموومی‌نامندژنیهایجهشمعمولا‌راتغییراتاین.می‌کنندنمایانمی‌شوند،

وچکترک،هاکروموزومساختاردرموجودتغییراتازکهمی‌شونددانستهتغییراتی

هستند

atousa .chd

ایجاد،هااندامیاهابافتبهپرتوهابرخوردتأثیرتحتکههاپاسخیاهاواکنشازگروهی

داردبردکارکمتر،آستانهمفهومهاآنبرایکههستندتومورزاوژنتیکیتغییراتمی‌شود،

درییراتتغکهاسترسیدهنظراینبهعلمیجامعه،یونندهتابشبهاخیرهایپاسخاینبرای

غییراتتفراوانی،پاییندوزهایازایبهکههرچندشود،ایجادمی‌تواند،پرتوگیریسطحهر

نیستفرصهمباز،رخدادفراوانیولیشود،فرضپاییناستممکنگرفتهپرتوجمعیتدر

بستگییاختهدچنحداکثریایکتغییربهفقطاحتمالا‌سرطانزاییمانندآستانهبدونهایپاسخ

کنندتأمینرامربوطهپاسختادارند

atousa .chd

بهدهیوننتابشبردندپیتاگذشترونتگنسویازxاشعهکشفازچندیهایسال

.‌گیرندمیقرارپرتوهااینتابشتأثیرتحتکهمی‌انجامدهاییانساندرسرطانایجاد

گزارش1896سالدرشدهاثباتسرطانبروزبدوناما،هادستپوستالتهاب

.شد

xپرتوازناشیزخمیکدر1902سالدرمشخصسرطانیتغییراتاولین

1911سالدر،پرتوهاتابشازناشیمشخصخونهایسرطانوشدگزارش

حدازشبیپرتوگیریپیامداولیههایسرطاناینکهمی‌شدتصور.استشدهگزارش

نشانستردهگمطالعاتکمکبهتوانستندکهبودبعدسالچندیناماباشد،یونندهتابش

.باشدداشتهارتباط،پرتوتابشکممقداربامی‌تواندسرطانکهدهند

atousa .chd

،‌آزمایشگران‌افزایش‌انواع‌سرطان‌های‌خون‌در‌موش‌1930در‌سال‌های‌

و‌دیگران‌،‌اطالعات‌گسترده‌ای‌را‌آپتون1958در‌سال‌. را‌به‌نمایش‌گذاشتند

سرطان‌و‌سرطان‌مغز‌استخوانپاسخ‌،‌برای‌بروز‌_ درباره‌روابط‌دوز‌

:در‌موش‌انتشار‌دادند‌که‌برخی‌از‌آن‌ها‌به‌قرار‌زیر‌استلنفاوی

فر‌احتمال‌بروز‌تومور‌در‌حیواناتی‌که‌هرگز‌،‌پرتو‌نگرفته‌اند،‌مخالف‌ص

است

منحنی‌احتمال‌بروز‌سرطان‌برحسب‌دوز‌،‌به‌ازای‌دوزهای‌کم‌به‌شدت‌

افزایش‌می‌یابد

.وجود‌دارد( سرطان)یک‌مقدار‌بیشینه‌برای‌بروز‌دست‌یافتنی‌atousa .chd

تغییر شکل یاخته ها

تجاوز به بافت های اطراف

و‌بوجود‌آوردن‌یک‌تومور‌در‌حال‌رشد‌جدیدمهاجرت به سایر نقاط بدن

atousa .chd

همواره‌تأخیری‌بین‌تابش‌نمونه‌و‌ظهور‌بافت‌جدید‌،‌وجود‌دارد

برای‌جمعیت‌های‌جونده‌،‌نهفتگی‌در‌فاصله‌میان‌تابش‌و‌ظهور‌تومور

سال‌باشد3تا‌2می‌تواند‌از‌چند‌ماه‌تا‌

سال‌مانند‌5الی‌2برای‌جمعیت‌های‌انسانی‌،‌نهفتگی‌می‌تواند‌به‌کوتاهی‌

سال‌،‌مانند‌برخی‌تومورهای‌سینه‌باشد30و‌یا‌به‌ازای‌سرطانهای‌خون

دلیل‌وجود‌این‌دوره‌نهفته‌مشخص‌نیست

atousa .chd

هستند‌چند‌گروه‌از‌افراد‌پرتودیده‌برای‌ارزیابی‌گسترده‌سرطان‌های‌پرتوزاد‌در‌دسترس

: که‌در‌بین‌آنها‌گروه‌های‌زیر‌دارای‌اهمیت‌می‌باشند

پرتوگیری شغلی

پرتو‌شناسانی‌که‌در‌ضمن‌کار‌در‌معرض‌تابش‌قرار‌گرفته‌اند

(Ra)تابش‌رادونو‌سایر‌معادن‌که‌در‌محل‌کار‌خود‌در‌معرض‌اورانیومکارکنان‌معادن‌

قرار‌گرفته‌اند

رنگ‌کاران‌عقربه‌های‌رادیوم‌که‌در‌خالل‌رنگ‌کردن‌عقربه‌های‌شبرنگ‌در‌معرض‌

قرار‌می‌گیرندرادیوم

atousa .chd

پزشکیگیریپرتو

می‌شوندمداوا،رادیومیاxپرتوهایبا،مهره‌هاستونمفصلشدنخشکبرایکهبیمارانی

هستنددرمانتحتسینهیاولگنناحیهبی‌خطرهایبیماریدرمانخاطربهکهزنانی

کچلییاوبزرگتیموسغده‌هایچونبی‌خطریعوارضخاطربهکهکودکانیونوزادان

می‌شوندمداوا

قرارتابشمعرضدر،رحمداخلدرمادرشانحاملگیهنگامدرکهکودکانازگروهی

گرفته‌اند

atousa .chd

atousa .chd

atousa .chd