Եգիպտացիների համար ամենակարևորըանդրշիրիմյան երջանիկ կյանքի համարմարմինը և ոգին պահպանելն էր: Հինեգիպտացիների պատկերացումներիհամաձայն` մարդը մահից հետո պետք էհայտնվեր «Օսիրիսի դատաստանին»: Դատի ժամանակ իրենց ճիշտ պահելուհամար եգիպտացիները կենդան ժամանակկարդում էին «Մահվան գիրքը»:

Պահպանված հին պատկերները օգնում ենպատկերացում կազմել Եգիպտոսիպատմության տարբերժամանակաշրջանների մասին: Այդպատկերները պահպանվել ենսարկոֆագների, հին շենքերի ռելիֆներիվրա: Հին Եգիպտոսի շատստեղծագործություններին բնորոշ էինպարզ, հստակ գծերը, առավելագույնսընդհանրացված ծավալները, ուրվանկարներիարտահայտչականությունը: Հինեգիպտացիների համար պատկերըսրբազան նշանակություն ուներ:

•Եգիպտացիների աստվածներիպանթեոնը շատ մեծ է` մոտավորապես2000 աստված: Հին Եգիպտոսումհատկապես պաշտելի էինկենդանիների կերպարները: Եգիպտական շատ աստվածներկենդանադեմ էին. մահացածներիհովանավոր Անուբիսը ուներ շնագայլիգլուխ, իմաստության և գրի աստվածՏոտը` պավիանի (շնագլուխ կապիկ), պատերազմի աստված Սեխմեթը` առյուծի գլուխ:

ՏոտԱնուբիս Սեխմեթ

Հին Եգիպտոսը ամենազարգացածքաղաքակրթություններից մեկն է, որըկանգնած է մարդկության արվեստիակունքում:

•Եգիպտոսի կերպարվեստը ունեցել էզարգացման մի քանի փուլ: Հատկապեսծաղկման է հասել Հին,Միջին և Նորթագավորությունների ժամանակ: Եգիպտոսի արվեստի հիմնականսկզբունքները սկսել են ձևավորվել ևդինաստիաների ժամանակաշրջանւոմ:

Պահպանված հին պատկերները օգնում ենպատկերացում կազմել Եգիպտոսի

պատմության տարբերժամանակաշրջանների մասին: Այդպատկերները պահպանվել են

սարկոֆագների, հին շենքերի ռելիֆներիվրա: Հին Եգիպտոսի շատ

ստեղծագործություններին բնորոշ էինպարզ, հստակ գծերը, առավելագույնս

ընդհանրացված ծավալները, ուրվանկարների

արտահայտչականությունը: Հինեգիպտացիների համար պատկերըսրբազան նշանակություն ուներ:

•Պիետրոգրաֆիան, այսինքն` պատկերային գիրը, գրչության ևարվեստի նախնական հիմքն է: Հետագայում, երբ հայտնվեցհիերոգլիֆային գիրը, պատկերը և գիրընախկինի նման կազմում էին ամուրգեղարվետսական սինթեզ` պայմանավորված ընդհանուրնպատակով` խորհրդանշաներովամրացնել և պահպանել կյանքի ուժը: Այդ նպատակը պայմանավորված էրեգիպտացիների աշխարհայացքով ևարվեստի նրանց ընկալմամբ, որըպետք է տար անմահություն:

Եգիպտոսի կերպարվեստի յուրահատկությունը կայանում էր հինեգիպտացիների մահից հետո ապրելու հավատով և այդ երկրիբնության առանձնահատկություններով: Այս սրտորեն կապված էրկրոնի հետ, որը աստվածացնում էր բնության ուժերը և փարավոնիիշխանությունը: Դժվար է հասկանալ նրա կերպարայինկառուցվածքը` չունենալով որևէ պատկերացում եգիպտացիներիկրոնի մասին:

•Եգիպտացիների աստվածներիպանթեոնը շատ մեծ է` մոտավորապես2000 աստված: Պահպանվել է այսաստվածությունների մեծքանակությամբ պատկերներ:ՀինԵգիպտոսում հատկապես պաշտելիէին կենդանիների կերպարները: Եգիպտական շատ աստվածներկենդանադեմ էին. մահացածներիհովանավոր Անուբիսը ուներ շնագայլիգլուխ, իմաստության և գրի աստվածՏոտը` պավիանի (շնագլուխ կապիկ), պատերազմի աստված Սեխմեթը` առյուծի գլուխ:

•Աստվածներից համեմատաբարկատարյալը ներկայացված էր արևիտեսքով: Արևին պատկերում էին կամբազմաթիվ թև-ճառագայթներովշրջանի տեսքով, կամ թևավոր շրջան, կամ էլ ցլի կամ արծվի տեսքով: Շրջանը, որը հաճախ հիշեցնում է արևիսկավառակը, հաճախ է հանդիպում հինեգիպտական զարդանախշում:

Հին թագավորության ժամանակաշրջանումպաշտում էին արևի աստված Ռաին: Ռանգլխավոր աստվածություն էր, բոլորաստավածների հովանավորը և փարավոնիհայրը: Համաձայն հին առասպելների` Ռանծնվել է լոտոս ծաղկից աշխարհի արարմանժամանակ: Եգիպտացիները համարում էին, որցերեկը նա մակույկով լողում է երկնայինՆեղոսով, լուսավորելով երկիրը, իսկ երեկոյանիջնում է տարտարոս, որտեղ պայքարում էխավարի ուժերի դեմ, ճեղքելով ստորգետնյաՆեղոսի ջրերը, իսկ առավոտյան բարձրանումէ երկինք:

Ռա

Եգիպտոսի արվեստը հասկանալու համար հատկապես կարևորէ Օսիրիսի մասին առասպելը:

Պտղաբերության աստված Օսիրիսը սպանվել է իր եղբոր`

խավարի և չարության աստված Սեթի կողմից: Օսիրիսի որդին`

Գոռը, Սեթին կանչեց մենամարտի և հաղթեց նրան: Դրանիցհետո Գոռը վերակենդանացրեց Օսիրիսին, ով արդենչվերադարձավ երկիր, այլ դարձավ մահացածների թագավորստորգետնյա թագավորությունում, իսկ երիրի վրա` ողջերիթագավորությունում, թագավոր դարձավ Գոռը:

Օսիրիսին պատկերում են նստած կամ կանգնած` շրջապատվածծառերով կամ խաղողի վազերով: Նրա մարիմինը ներկում էինկանաչ գույնով: Համարվում էր, որ բուսական աշխարհի նման,

Օսիրիսը ամեն տարի մահանում է և նորից վերածնվում:

Օսիրիս

Իսիսդան պտղաբերության,

ջրի, ծովագնացության,

քամու, կանացիության,

ամուսնականհավատարմությանաստվածուհին է, Օսիրիսիկինը, Գոռի` մայրը:

Իսիդային պատկերում ենկնոջ տեսքով, կովիկոտոշներով:

Եգիպտացիների համար ամենակարևորը անդրշիրիմյան երջանիկկյանքի համար մարմինը և ոգին պահպանելն էր:Այդ պատճառովմահացածի մարմինը զմռսում էին (մումիաֆիկացնում): Մարմնիզմռսումը վստահվում էր մասնագետների: Մումիաները հմայիլները ևգանձերի հետ փաթաթվում էին կտավատի կտորներով և ցողումանուշ բուրմունքներով: Հասարակ մարդկանց մարմինները զմռսումէին մի քանի օրում, իսկ փարավաններին` մեկ ամսից ավել: Զմռսմանժամանակ անպայման հեռացնում էին բոլոր օրգանները, բացի սրտից,

և դնում հատուկ պատրաստված անոթի` կանոպի մեջ:Փարավոնիմումիան տեղադրում էին սարկոֆագի մեջ, որի վրա փորագրվում էրնրա անունը և կախարդական խոսքեր, որտեղ խնդրում էր իր սրտից«Օսիրիսի դատաստան»-ի ժամանակ իր դեմ վկայություն չտալ:Համաձայն պաշտամունքային պատկերացումների` մարդը օժտվածէր մի քանի հոգիներով, որոնց թվում էր «Կա»-ն` կենսական ուժիխորհրդանիշը, «Բա»-ն էության արտացոլումն է, «Ախ»-ը` հոգին:

«Բա»-ն օժտված էր մարմնից առանձնանալու ունակությամբ: Մումիային հագցնում էին թղման դիմակ, որը պետք է նման լիներմահացածին, որպեսզի «Բա»-ն հեշտությամբ գտներ իր տեղը:

Նմանատիպ դիմակները, ինչպես նաև փարավոններիդիմաքանդակները սկզբնավորեցին հին եգիպտական արվեստիկարևոր ձեռքբերումներից մեկը` դիմանկարչությունը

Փարավոնները երբեք ցույց չէին տալիս իրենց մազերը: Նրանքպետք է կրեին հատուկ գլխարկներ, որոնք կոչվում են նեմես:

Թե ինչպիսի տեսք ունեին այդ նեմեսները, մենք գիտենքշնորհիվ Թութանհամոնի ոսկե դիմակի: Որպեսզի ճանճերըչանհանգստացնեին Պեպի II փարավոնին, նրա կողքին միշտմեղրով ծածկված ստրուկներ էին կանգնում, որպեսզի «շեղեն»

ճանճերին:

Այս նույն փարավոնըռեկորդսմեն է բոլորփարավոնների շարքում.

նա վեց անգամ փարավոնէ եղել և վերջացրել է իրղեկավարությունը 94

տարեկանում:

Մարիամ Միրզոյան10-1 դասարան

Աղբյուրներ`

http://karine2000.wordpress.com/2012/12/13/%D5%B0%D5%AB%D5%B6-%D5%A5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB-%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A8/

http://blog.liberal.am/index.php/hy/%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D6%81/838-%D5%80%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%84%D6%80%D6%84%D5%AB%D6%80-%D6%83%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80-%D5%B0%D5%AB%D5%B6-%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB-%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6

http://quello.net/639-11-.html

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD