Σενάριο:

΄΄Ο Οδυσσέας ως διαχρονικό σύμβολο του ανθρώπου που αγωνίζεται και πετυχαίνει τους στόχους του. Αναζητήστε κείμενα (ποιητικά ή πεζά) και εικόνες που προβάλλουν τον Οδυσσέα.΄΄

ΕισαγωγήΕισαγωγή

Ο Οδυσσέας καθώς προσφέρει κρασί στον Πολύφημο

Ο Οδυσσέας, μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο βασικός ήρωας στο επικό ποίημα του Ομήρου, Οδύσσεια, και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα. Είναι ευρέως γνωστός για την πονηριά και εφευρετικότητά του, διάσημος και για τα δέκα χρόνια που του πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τον Τρωικό Πόλεμο όπως αλληγορικά του απέδωσε ο Όμηρος. Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλεμάχου.

Ο Οδυσσέας καθώς τυφλώνει τον Πολύφημο. Ελληνικό γλυπτό του 2ου αιώνα π.Χ.

Το όνομά «Οδυσσέας» έχει αρκετές εκδοχές. Το όνομα «Οδυσσεύς», που προέρχεται από το ρήμα «ὀδύσσομαι» (οργίζομαι, μισώ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος, αλλά και ο μισούμενος από τους θεούς, αυτός που έδωσε αφορμές δυσαρέσκειας, πιστεύεται ότι του το έδωσε ο παππούς του (από την πλευρά της μητέρας του), ο Αυτόλυκος. Αυτή η εκδοχή στηρίζεται στο γεγονός ότι ο Οδυσσέας μισεί τους Θεούς και οι Θεοί μισούν τον Οδυσσέα.Σύμφωνα με τον Όμηρο το όνομα σημαίνει «γιος της πέτρας», αλλά πιο πιθανό είναι να συγγενεύει ετυμολογικά με την λέξη «οδηγός».

Η Οδύσσεια ως Η Οδύσσεια ως πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσηςπηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης

Simon Vouet (1590-1649)

Η Οδύσσεια μιλάει κυρίως για το νόστο του Οδυσσέα και το γυρισμό του στην πατρίδα του, την Ιθάκη, καθώς και την αναζήτηση του από το γιο του τον Τηλέμαχου. Από τα αρχαία χρόνια υπήρχε ως μάθημα στα σχολεία με σκοπό να διδάξει στα παιδιά τα ήθη και τα έθιμα της εποχής εκείνης αλλά και να τους δείξει πως με την υπομονή, την επιμονή και την προσπάθεια κάθε άνθρωπος μπορεί να πετύχει τον σκοπό του. Ακόμα τους μαθαίνει για την καλή και την κακή πλευρά ενός ανθρώπου και την προσπάθειά του να επιβιώσει και να αντιμετωπίσει τους έσχατους κινδύνους.

Το έργο του Ομήρου, πηγή Το έργο του Ομήρου, πηγή έμπνευσης για τους έμπνευσης για τους συγγραφείς συγγραφείς

Κατά καιρούς, πολλοί συγγραφείς εμπνεύστηκαν από την ιστορία του Οδυσσέα και την τροποποίησαν λιγότερο ή περισσότερο. Οι κλασικοί Έλληνες συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τον Οδυσσέα (Ευριπίδης, Πίνδαρος και Σοφοκλής) τον σέβονταν για την πονηριά και την εξυπνάδα του και τον παρουσίαζαν ως ένα τίμιο πολεμιστή και βασιλιά. Οι Ρωμαίοι συγγραφείς ήταν διχασμένοι, καθώς κάποιοι τον κατέκριναν (Βιργίλιος, Στάτιος) και κάποιοι τον τιμούσαν (Οράτιος, Οβίδιος). Ακόμη πιο μεταγενέστεροι συγγραφείς που ασχολήθηκαν μαζί του είναι οι Καλντερόν, Δάντης, Τζοβάνι Πάσκολι, Τένισον, Νίκος Καζαντζάκης και Τζέιμς Τζόις.Κατά κανόνα, στα μετά-ομηρικά έπη ο Οδυσσέας παρουσιάζεται ως ένας δολοπλόκος χαρακτήρας που δεν έχει αρετές και ηθικούς φραγμούς. Στο έργο «Κύπρια έπη» αναφέρεται ότι παρίστανε τον τρελό, οργώνοντας και σπέρνοντας τα χωράφια του με αλάτι αντί για σπόρους, με σκοπό να μη λάβει μέρος στην εκστρατεία. Όταν μάλιστα ο Παλαμήδης αποκάλυψε την αλήθεια αναγκάζοντάς τον να εκστρατεύσει, ο Οδυσσέας τον σκότωσε με την βοήθεια του Διομήδη. Στη «Μικρή Ιλιάδα» πάλι, ο Οδυσσέας προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να δολοφονήσει τον Διομήδη για να οικειοποιηθεί τη δόξα από την κλοπή του παλλαδίου, ενώ αργότερα σκοτώνει και τον μικρό γιο του Έκτορα, Αστυάνακτα. Λέγεται ακόμη ότι ο Οδυσσέας ήταν αυτός που σχεδίασε τον ερχομό της Ιφιγένειας, με το πρόσχημα ότι θα παντρευτεί τον Αχιλλέα, για να θυσιαστεί επειδή δεν είχαν ούριο άνεμο.

«Oι Κύκλωπες» του Ευριπίδη,  μια θεατρική παράσταση με σατυρικό περιεχόμενο το οποίο είναι πασίγνωστο ακόμα και 2000 χρόνια μετά την συγγραφή του. Το «True Story» του Lucian, το οποίο γράφτηκε τον δεύτερο αιώνα μ.Χ. και είναι μία παρωδία του ταξιδιού του Οδυσσέα από τις Ηράκλειες Στήλες  στο φεγγάρι.  Οι ιστορίες του βιβλίου «Χίλιες και μία Νύχτες» βασίζονται  στην Οδύσσεια. Το βιβλίο «MerugudUilixMaiccLeirtis» είναι μια παλιά χειρόγραφη ιρλανδική έκδοση της Οδύσσειας που χρονολογείται από τον 8ο αιώνα μ.Χ.   Ο  Dante Alighieri έχει δημιουργήσει ένα διαφορετικό τέλος της Οδύσσειας στο βιβλίο CantoXXVI.     Κάθε επεισόδιο της σειράς βιβλίων «Ulysses» έχει αναφορές σε διάφορα κομμάτια τους Οδύσσειας  και χρησιμοποιεί παρόμοιες τεχνικές μ΄αυτήν.

Tο μυθιστόρημα «TheColdMountain» του Charles Frazier δανείζεται διάφορα στοιχεία από τη Οδύσσεια για να αναπαραστήσει τον Αμερικάνικο εμφύλιο πόλεμο.  Το «The Lost Books of the Odyssey» του Zachary Mason είναι μία σειρά βιβλίων από μικρές ιστορίες που είναι βασισμένες στην Οδύσσεια, αλλά είναι διατυπωμένες με ένα πιο σύγχρονο τρόπο.

Ο Νίκος Καζαντζάκης στο έργο του με τίτλο «Οδύσσεια»  αναφέρεται σε διάφορα σημεία τους Οδύσσειας που απασχολούν την σημερινή κοινωνία.:

Ένα άλλο εμβληματικό βιβλίο επηρεασμένο από τις περιπέτειες του Οδυσσέα είναι και η ΄΄ΟΔΥΣΣΕΙΑ΄΄ του Τζέημς Τζόυς.

Σε μια περίληψη ενός βιβλίου του ο Τζέημς Τζόυς γράφει: Ο Οδυσσέας είναι ο απολογισμός μιας μοναδικής μέρας, της 16 Ιουνίου 1904. Ο χώρος είναι συγκεκριμένος, το Δουβλίνο. Ένας πολίτης αυτής της πόλης, ο Λεοπόλδος Μπλούμ, ξυπνάει το πρωι και φεύγει για τη δουλειά του. Οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές και οι συναισθηματικές υποχρεώσεις του καθυστερούν την επιστροφή του μέχρι τις πρώτες ώρες της επόμενης ημέρας. Αυτή η αργοπορία επιστροφής δεν συνιστά τη μοναδική ομοιότητα με το αρχαϊκό του πρότυπο. Ο Λεοπόλδος Μπλουμ περνάει μέσα από μια αντιστοιχία περιπετειών ανάλογων με εκείνες του Οδυσσέα. Το κατέβασμα στον Άδη βρίσκει την αντιστοιχία του στη μετάβαση του Μπλουμ στο νεκροταφείο, το οποίο επισκέπτεται συνοδεύοντας στην τελευταία του κατοικία ένα φίλο που πέθανε απροσδόκητα. Το νησί του Αιόλου βρίκει την αντιστοιχία του στα γραφεία μιας εφημερίδας όπου φυσάνε όλοι οι άνεμοι. Οι Σειρήνες είναι τα κορίτσια του μπαρ του Ξενοδοχείου Όρμοντ, στο οποίο καταφεύγει ο Μπλουμ για ένα καθυστερημένο γεύμα και ακούει από τη διπλανή αίθουσα μερικούς φίλους να τραγουδοούν με τη συνοδεία του πιάνου. Η σπηλιά του Κύκλωπα είναι το μπαρ Μπάρνεϋ Κίερναμ, όπου συχνάζει κάποιος φανατικός εθνικιστής που κατανομάζεται ως Πολίτης και που διακηρύσσει τη μισαλλοδοξία του απέναντι σε καθετί που δεν είναι ιρλανδέζικο και που προκαλεί ένα μικρής έκτασης πογκρόμ στον Μπλουμ ο οποίος είναι εβραϊκής καταγωγής. Η Κίρκη είναι ένα πορνείο της νυχτερινής πόλης, το οποίο επισκέπτεται ο Μπλουμ για να βοηθήσει ένα μσοπεθαμένο νεαρό που συνάντησε πριν λίγο και που νιώθει για αυτόν ένα ισχυρό αίσθημα πατρικής φροντίδας.

Η δράση είναι ελάχιστη, όμως η τεχνική του "εσωτερικού μονόλογου" που επινοεί ο συγγραφέας για την έκθεση της αφήγησης του, του παρέχει τη δυνατότητα να σχολιάσει με ακρίβεις και με λεπτομέρειες όλο το πλέγμα των σχέσεων των προσώπων που λαμβάνουν μέρος σε αυτό το σε μικρογραφία έπος. Ο μεσήλικας κύριος Μπλουμ, καθώς και ο νεαρός Στήβεν Ντένταλους ( που παίζει τον ρόλο του ομηρικού Τηλέμαχου), ανασυνθέτουν και επανεξετάζουν μέσα στους συλλογισμούς τους όλα τα προβλήματα, που θίγει και ο Έλληνας ποιητής. Το ενδιαφέρον του σύγχρονου αναγνώστη εστιάζεται τόσο στις ομοιότητες του μύθου όσο και στις διαφορές και στις ανατροπές του, οι οποίες ρον βοηθούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων καταρχήν για μια σύγκριση του κόσμου ας με τον κλασσικό κόσμο και δεύτερον για την ανίσχευση της ηθικής και πνευματικής πορείας του σύγχρονου κόσμου μας μέσα στον οποίο ζούμε.

Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοι του στον Άδη

Το έργο του Ομήρου, πηγή Το έργο του Ομήρου, πηγή έμπνευσης για τους ποιητέςέμπνευσης για τους ποιητές

Όταν ο Οδυσσέας φτάνει στην Ιθάκη, η μεγίστη επιθυμία του είναι ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΠΙΣΩ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ, τον κόσμο που του έκλεψαν

Δευτέρα Οδύσσεια –Κ. Καβάφης-

Οδύσσεια δευτέρα και μεγάλη,της πρώτης μείζων ίσως. Aλλά φευάνευ Ομήρου, άνευ εξαμέτρων.

Ήτο μικρόν το πατρικόν του δώμα,ήτο μικρόν το πατρικόν του άστυ,και όλη του η Ιθάκη ήτο μικρά.

Του Τηλεμάχου η στοργή, η πίστιςτης Πηνελόπης, του πατρός το γήρας,οι παλαιοί του φίλοι, του λαούτου αφοσιωμένου η αγάπη,η ευτυχής ανάπαυσις του οίκουεισήλθον ως ακτίνες της χαράςεις την καρδίαν του θαλασσοπόρου.

Και ως ακτίνες έδυσαν.

Ιθάκη –Κ. Καβάφης-

Σαν βγεις στο πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δε θα βρεις, αν μεν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτήσυγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δε θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιπου με τι ευχαρίστησι, με τι χαράθα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους.να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά, και τες καλές πραγματείες ν’ αποκτήσεις, σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους, και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής, όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά.

σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας, να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στο νου σου να `χεις την Ιθάκη.Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει.και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί, πλούσιος με όσα κέρδισες στο δρόμο, μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.Χωρίς αυτήν δε θα `βγαινες στον δρόμο.Αλλά δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.

Ο εφιάλτης του ΟδυσσέαΦεύγει το πλοίο και μας χαιρετά  κλείνει το μάτι του και χαμογελά  αλλάξαν λέει τα σημεία της γης  κι ο χρόνος τώρα είναι πια συμπαγής  Ίδια η θάλασσα χωρίς μια σκιά  

λες και έχει πάψει πια του κόσμου η καρδιά  λευκό μαντήλι, ματωμένη σιωπή  στην νηνεμιά μια γυμνή αστραπή  Πάει χαμένο σε σπονδή το κρασί  ποιος φεύγει το καράβι ή το νησί;  έχω γεράσει και δεν βλέπω από ‘δω  ποια είναι η Πηνελόπη, ποια η Καλυψώ  Είχα δει καπνό μα πού έχει κρυφτεί;  γλυκιά πατρίδα είσαι γλυκιά φυλακή  βρήκα μονάχος μου για μένα χρησμό  καλύτερη η πορεία από τον προορισμό  Τέλειωσε η μπόρα και βγήκες στεγνός  κλειστός λόγω έργων ο παράδεισος  

ένα κορμί δίχως γη κι ουρανό  τα χρόνια κυλήσανε σαν το νερό  Και να που Όμηρε το βλέπεις κι εσύ  δεν φαίνεται στον χάρτη αυτό το νησί  ποιος ξέρει ποιος σαλπάρισε στο γιαλό;  ο Οδυσσέας ή μήπως η Καλυψώ;  Και να που Όμηρε το βλέπω κι εγώ  ο Οδυσσέας ή μήπως η Καλυψώ;  ποιος ξέρει ποιος σαλπάρισε στο γιαλό;  ο Οδυσσέας ή μήπως η Καλυψώ;

Ροδο του άνέμουΟδυσσέα

Πηνελόπη  -Μιχάλης Γκανάς-  

Δέκα χρόνια άφαντος  κι ούτε μια φωνή,  Πηνελόπη έγινα  σ’ άγονη γραμμή.  Δέκα χρόνια πέρασα  στην Παροναξιά  κι ούτε γνώμη άλλαξα,  ούτε μοναξιά.  Δέκα χρόνια πάνε που γυρνάς  κι ακόμα να φανείς,  σίγουρα θα `ρχόσουν πιο νωρίς  με πλοίο της γραμμής.   Ναυαγό να σ’ έβρισκα,  

σαν τη Ναυσικά,  δέκα χρόνια να `σβηνα  κι όνειρα κακά.  Και γυμνό να σ’ άφηνα  μες στη φυλλωσιά,  δέκα νύχτες έρωτα  για μια φορεσιά.  Δέκα χρόνια πάνε που γυρνάς  κι ακόμα να φανείς,  σίγουρα θα `ρχόσουν πιο νωρίς  με πλοίο της γραμμής. 

Αφήνοντας την Καλυψώ -Γιώργος Γκίνης- 

Όταν ήρθε η ώρα να αποχωριστώ την Καλυψώμου `δωσε ρούχα άσπρα δικά της να φορώ Έστησα καράβι σάλπαρα μες τη συμφορά  κόντρα στη λύσσα του βοριά  το πρόσωπο σου το άφθαρτό για να δω θεριά πολεμώ  Σαν επιστρέφω ουρανό και γη δεν τα χωρίζει πια γραμμή θεέ μου όσα γυρεύω  ανυπόμονα σμίγουν γιατί  μονάκριβέ μου έζησες εσύ μαζί  Μες στην τρικυμία γίναν τα ρούχα της βαριά  θεία ουσία μ’ έσπρωχνε πάλι στα βαθιά Άγριο το κύμα πόσο ακόμα θα μοχθώ  πόσο ν’ αντέξει η καρδιά  το πρόσωπό σου το θνητό  μέσα στα στήθια να κρατώ, νοσταλγώ  Σαν επιστρέφω θάλασσα κι ακτή δε τις χωρίζει πια γραμμή  θέε μου όσα γυρεύω  ανυπόμονα σμίγουν γιατί  μονάκριβέ μου έζησες εσύ μαζί

Πηνελόπη –Μιλτιάδης Πασχαλίδης-Μου λες κουράστηκες δε θες να περιμένειςείκοσι χρόνια το ίδιο φόρεμα να υφαίνειςκι εγώ που γύρισα τον κόσμο δίχως χάρτηάκου τι έμαθα δεμένος στο κατάρτιΌλους τους ξέμπαρκους τους τρώει το σαράκιμα όσοι ταξίδεψαν ζηλεύουν την ΙθάκηΣε σένα πάντα θα γυρνώ κι αν δε σου φτάνεικαράβι γίνε να γινώ εγώ λιμάνι

και ποιος καλύτερα το ρόλο του θα παίξειΌλους τους ξέμπαρκους τους τρώει το σαράκιμα όσοι ταξίδεψαν ζηλεύουν την ΙθάκηΌλους τους ξέμπαρκους τους τρώει το σαράκιμα όσοι ταξίδεψαν ζηλεύουν την ΙθάκηΚι όσα δεν έγιναν μην τρέχεις να προλάβειςαφού δεν μπόρεσες ποτέ να καταλάβειςπως ήσουν πάντα απ’ την αρχή μέχρι το τέλοςεσύ η ασπίδα μου το τόξο και το βέλοςΚι όλους τους ξέμπαρκους θα τρώει το σαράκιμα όσοι ταξίδεψαν ζηλεύουν την Ιθάκηκι όλους τους ξέμπαρκους θα τρώει το σαράκιμα όσοι ταξίδεψαν ζηλεύουν την ΙθάκηΜου λες κουράστηκες δε θες να περιμένειςείκοσι χρόνια το ίδιο φόρεμα να υφαίνεις.

Το έργο του Ομήρου, πηγή Το έργο του Ομήρου, πηγή έμπνευσης για τη μουσικήέμπνευσης για τη μουσική

και τον κινηματογράφοκαι τον κινηματογράφοTo «IIritornod’ UlisseinPatria», μία γνωστή όπερα του Μοντεβέρντι η οποία συγγράφηκε το 1960 είναι βασισμένη στο 2ο μισό τους Οδύσσειας.Το 1954 το μιούζικαλ «TheGoldenApple» του συγγραφέα John Treville Latouche και του συνθέτη Jerome Moross το οποίο αναφέρεται στον Ισπανοαμερικανικό πόλεμο και την ανασυγκρότηση της Ουάσιγκτον  έχει πολλά γεγονόντα εμπνευσμένα από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Στην ταινία του  Jean-Luc Godard «LeMempris» ο σκηνοθέτης (Fritz Lang) προσπαθεί να υιοθετήσει κάποια στοιχεία της Οδύσσειας. Το Γαλλοϊαπωνικό άνιμε «Ulisses 31» μετατρέπει το αρχαίο αυτό έργο σε μία όπερα του 21ου αιώνα. «Η Οδύσσεια», η οποία είναι μία πασίγνωστη ταινία που γράφτηκε πριν 10 χρόνια από τον Andrei Konchalovsky , παίζεται πολύ συχνά  στην τηλεόραση και χάρη στις σημερινές δυνατότητες είναι μία ιδιαίτερα ακριβής αναπαράσταση.

Εικόνες που προβάλλουν τον Εικόνες που προβάλλουν τον ΟδυσσέαΟδυσσέα

J. W. Waterhouse, Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες. 1891. Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώρια. Μελβούρνη (National Gallery of Victoria. Melbourne).

"Οδυσσέας και Καλυψώ", πίνακας του Arnold Böcklin, 1883 ( 104 × 150 εκ.).Kunstmuseum της Βασιλείας.

Ο Οδυσσέας αγναντεύει το πέλαγος και νοσταλγεί την πατρίδα του.

Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του τυφλώνουν τον Πολύφηµο.Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Ο Οδυσσέας ξεφεύγει από τη σπηλιά του Πολύφηµου, δεµένος κάτω από την κοιλιάτου κριαριού. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Ο Οδυσσέας ορµά µε το ξίφος του στην Κίρκη, κι αυτή τρέχει να σωθεί.

Οι σύντροφοι µεταµορφωµένοι σε ζώα παρακολουθούν. Από αρχαίο

ελληνικό αγγείο.

Ο Οδυσσέας καθισµένος κοιτάζει µε προσοχή το κεφάλι του µάντη Τειρεσία (κάτω), που του δίνει συµβουλές για το µέλλον.Από αρχαίο ελληνικό αγγείο

Ο Οδυσσέας στις Σειρήνες.Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Ο Οδυσσέας,η θεά Αθηνάκαι η Ναυσικά. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Ο Οδυσσέας τεντώνει το τόξο του, ενώ οι µνηστήρες προσπαθούν να σωθούν. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο

Ακολουθεί ένα τραγούδι…

Πηγές:

El.wikipedia

Enet.gr

Εικόνες Google

Gerontakos.gr

‘’Οδυσσέας’’ του

Τζέημς Τζόους

Ιστορία Τ’ Δημοτικού

‘’Ποιήματα’’ Κ.

Καβάφης

Πηγές:

El.wikipedia

Enet.gr

Εικόνες Google

Gerontakos.gr

‘’Οδυσσέας’’ του

Τζέημς Τζόους

Ιστορία Τ’ Δημοτικού

‘’Ποιήματα’’ Κ.

Καβάφης

Επιμέλεια: Βαγενά Πολυξένη

Ο Οδυσσέας ως διαχρονικό σύμβολο