(قرآن) انار در گیاهان

م�ان نام قرآنی: ر�

:متداول نامهای

:رم(ن؛بنگالی: رمان؛عبری: انار؛عربی: پنجابی هندی، اردو، فارسی، داد2م؛: گجراتی دالمب،سانسكریت،: دالم؛مراتی: دالم؛مراتیتامیلی: مادوالی؛ متلوم،: دان؛ملیالمی:كشمیری دار2م؛: بنگالی،تلگو

,melograno:ایتالیایی ؛grenade:؛فرانسویpomegranate:انگلیسیmelagrana؛آلمانی:Granatapfel؛التینی:granatumاسپانیایی ؛:granada؛

.rodi:؛یونانیgranat:روسی

Punicaceaeانار تیره از Punica granatum:علمی نام

:قرآنی اشارات

1

فاخرجنا شیء كل نبات به فاخرجنا ماء السماء من انزل وهوالذی -1 و دانیة قنوان طلعها من النخل من و متراكبا حبا منه نخرج خضرا منه

الی انظروا وغیرمتشابه والرمانمشتبها والزیتون اعناب من جنات)99یومنون. )انعام/ لقوم الیات ذلكم فی ان وینعه اثمر اذا ثمره

نباتی گونه هر باران بدان و فرستاد باران آسمان از كه خدایی اوست یكدیگر بر هایی دانه آن از و سبز ای ساقه نبات آن از و رویانیدیم، را

پدید فروهشته سر هایی خوشه نخل، های جوانه از نیز و چیده ناهمانند. و همانند انار، و زیتون و تاكها از بستانهایی نیز و آوردیم،

در كه بنگرید رسند می كه آنگاه و آیند می پدید كه آنگاه هایش میوه به.آورند می ایمان كه آنان برای عبرتهاست آنها

الزرع و والنخل غیرمعروشات و معروشات جنات انشا هوالذی و-2 ثمره من كلوا غیرمتشابه و متشابها والرمان الزیتون و اكله مختلفا

المسرفین. یحب ال انه تسرفوا وال حصاده یوم حقه اتوا و اثمر اذا)141) انعام/

داربست، از نیاز بی و داربست به نیازمند آفرید باغهایی كه اوست و همانند، انار، و زیتون و گوناگون، طعمهای با كشتزار، خرماو درخت و

درو روز در و بخورید آنها از آوردند ثمره ناهمانند. چون حال عین در دوست را كاران اسراف خدا كه مكنید اسراف و بپردازید نیز را آن حق

.ندارد

)68رحمن/.( رمان و نخل و فاكهة فیهما -3

.هست انار و هست نخل و هست میوه دو، آن در

141انعام/ سوره است. در برده نام رمان از جا سه مجید قرآن در شده: ذكر آن است. در شده مهمی توصیه درختان این میوه درباره

بپردازید؛ را آن حق درو، روز در و بخورید آنها از آوردند ثمر چون فردی مالكیت یا انحصار خداوند كه است آن دستور این معنی

.پسندد نمی را نباتی و كشاورزی محصوالت

انار تاریخچه

است؛ ایران باشد، گرانتوم" می آن" پونیكا علمی نام كه انار زادگاه هیمالیا(، كوههای هندوستان) در در آن خودروی نوع چند هر

و است آبدار و لذیذ بسیار ای میوه انار. روید می سوریه و افغانستان برای هم و خوراكی ای میوه عنوان به قدیم بسیار روزگاران از

بابل معلق باغهای است. در داشته بسیار اهمیت پزشكی مصارف می را انار باستان مصر در و بودند كاشته خوبی بسیار انار درختان

در مرغوب بسیار انارهایی موسی حضرت زمان شناختند. در انار واسطه به ر2م(ن شد. شهر می كاشته لبنان و سوریه فلسطین،

.بود معروف شهری رمان)انار(، آن، مرغوب

2

هندوستان مانند شرقی كشورهای و مدیترانه منطقه در انار كاشت كاشت اسپانیا در اسالم نفوذ از پس شد. اما متداول آخر زمانهای در

در میالدی سیزدهم قرن در و شد معمول سرزمین آن در انار به را پرارزش میوه این اسپانیاییها بعدها. گردید متداول انگلستان

دیگر در كم كم آن بردند. كاشت فلوریدا و مكزیك یعنی جدید دنیایl اكنون و یافت گسترش كشورها منطقه كشورهای تمام در تقریبا تركیه، ایران، از انار مرغوب نوع روید. اكنون می معتدل و گرمسیر

شود. شهر می وارد اسپانیا و مراكش سوریه، افغانستان، دارد. در شهرت شیرین انارهای داشتن به پور( هند شالپور)شعله

مهمانان كه است هایی میوه جمله از انار تركیه، در بزرگ ضیافتهای.كنند می پذیرایی آن با را

انار فوائد

می هضم بسادگی انار % است. آب65انار میوه زایی انرژی ارزش است سدیم از سرشار منبعی كه است قندی % مواد15 شامل و شود

،Cویتامین نیاسین، تیامین، ریپوفالوین، زیادی مقدار شامل نیز و.است اندك بسیار آن چربی و باشد. پروتئین می فسفر و كلسیم

است. دارویی بسیار طبی خواص دارای و مطبوع غذایی ای ماده انار نافع دل درد از جلوگیری و معده التهاب برای و است قلب برای مقوی

اسهال هنگام به و است عالی بسیار و مب�رد شربتی انار است. آب خونی اسهال و ساده اسهال درمان كند. در می برطرف را تشنگی

كم قولون، التهاب قبیل از ناخوشیها انواع برای انار است. آب مؤثر است. مفید دارویی مفاصل درد و بواسیر فشارخون، یرقان، خونی،

از بسیاری كند. در می كم را صفرا شود خورده عسل با اگر و یك( Homeopathy)هومیاپاتی- هومیاپاتی روش با كه ناراحتیهایی

كه كنند می درمان داروهایی با را بیماران آن در كه درمانی روشكند. می ایجاد را بیماری همان عالیم سالم بدن در داروها همان

شوند می احدوت(- معالجه فارسی،- انگلیسی پزشكی ) فرهنگ.شوند می تجویز انار میوه

جوهر و پالتریرین قلیایی ماده شامل كه انار ریشه پوست جوشانده روده كرم جمله از كرمها دفع برای مؤثر بسیار دارویی مازواست،.است مؤثر سل بیماری برای جوشانده این كه شده است. نقل

خوبی كیفیت با میوه این كه شود می سبب انار ضخیم پوست انار كرد. پوست نگهداری ماه شش تا توان می را شود. انار نگهداری

كار به سازی چرم صنعت در گاهی و دارد مازو % جوهر20 از بیش پوست با گذشته زمان در اسپانیایی و مراكشی معروف چرم. رود می.شد می دباغی انار

3

سقط مورد در است. و زیادی بسیار طبی خاصیت دارای انار گل رنگ شامل انار روشن سرخ شود. گلهای می تجویز غیرعمدی جنین.است عالی كیفیت با هایی دانه

در گیاهان)قرآن) انجیر

:قرآنی نام

مراتی: بنگالی، پنجابی، هندی، اردو، فارسی،:متداول تیننامهای کشمیری: انجور؛ انجورو؛: تلگو عربی: تینه؛ عربی: تین؛ انجیر؛

سانسکریت: بنگالی: دومور؛ آتی؛ ملیالمی: سیمای تامیلی،:التینی ؛Feige:آلمانی ؛figue:فرانسوی ؛fig:انگلیسی کاکودومبریکا؛

ficusایتالیایی ؛:ficoیونانی ؛:sukio,sukoروسی ؛:inzhir,figaاسپانیایی ؛:higo.

:علمی نام

Ficus carica توت تیره زMoraceae

4

:قرآنی اشاره

4-1تین/ سوره.1

سینین طور و الزیتون و والتین

انجیر به تقویمسوگند احسن فی االنسان خلقنا االمینلقد البلد هذا و در را آدمی ما که شهرایمن، این مبارک. به طور به زیتون. سوگند و

.بیافریدیم اعتدالی نیکوتر

این است. اما تین)انجیر( آمده کلمه مرتبه یک فقط مجید قرآن در طورسینا زیتون، و تین به دارد. خداوند بسیار اهمیتی یادآوری، یگانه

به دنیا این در آدمی فرماید می و کند می یاد امین)مکه( سوگند بلد و.است شده آفریده اعتدالی نیکوترین

را تین سوره سوگند در زیتون و تین بردن نام دلیل عثمانی موالنا در طورسینا نام داند. ذکر می میوه دو این بسیار سودمندی بر دلیلی

شهر شد. و وحی موسی به جا این از که است آن علت به آیه این اهمیت از حاکی شده اشاره آن به امین بلد نام به )مکه( که مکرم آله و علیه الله صلی محمد حضرت که است شهری مقام علو و مکان.شد مبعوث جا آن از اسالم الهی پیام ابالغ برای

این در زیتون و انجیر به خداوند سوگند که است معتقد مودودی موالنا باغهای از پر که فلسطین و شام به است ای اشاره واقع در قرآن آیه

زاده شهر دو این در بسیار پیامبرانی و است زیتون و انجیر وسیع.شدند

و دارد نام دمشق اکنون که بود شهری نام تین حقانی موالنا نظر به که اند گفته دانشمندان از دیگر بود. برخی اورشلیم قدیم نام زیتون

گفته نیز است. بعضی العرب جزیرة شمال در کوه دو نام زیتون و تین خود بدن حوا و آدم که بهشت در است انجیری درخت به اشاره تین اند کشتی که بود جایی نام تین دیگری عقیده پوشاندند. به آن برگ با را

پرنده که بود جهت آن از زیتون اهمیت و شد سفر عازم جا آن از نوح نشانه به زیتون ای شاخه با بود ساخته آزادش نوح که را ای

(8/11 پیدایش بازگشت.) سفر گیاه و خشکی دوباره ظاهرشدن

جاهایی و گیاهان معتقدند علما از تعدادی عبدالماجد موالنا نقل بنابر عصر آن دین چهار اهمیت بیانگر شده اشاره آنها به تین سوره در که

زیرا است گواتمابودا دین به اشاره (تین) انجیر ذکر رو این است. از یعنی زیتون به شد. اشاره واصل نیروانا به انجیر درخت زیر در او

. شد وحی او به زیتونی درخت زیر در زیرا )ع(. مسیح حضرت مذهب )مکه مکرم شهر و است موسی دین بر روشن سینا)طور( داللتی کوه

آله و علیه الله صلی محمد حضرت و اسالم دین معنی بلدامین( به

5

هندی انجیر که کند می بیان علی یوسف باشد. عالمه می خدا رسول.شد واصل نیروانا به آن زیر در بودا مهاتما که است درختی

این که جایی به اشاره چه باشد، درخت به اشاره چه زیتون یا تین انسان برای که اهمیتی علت به واقع در رویند، می آب در درختان

.است آمده مجید قرآن در نام دو این دارند

نوع زیرا باشد، مصر و فلسطین و سوریه بومی گیاهی شاید انجیر شود. طول می دیده سرزمینها این در آن پرورشی نوع هم و خودرو

دهد. می میوه دوبار سالی و است متر10 حدود درخت این متوسط در دهد؛ می میوه انجیر مگس نام به ای حشره وجود با تنها درخت این

دست به ای میوه و است غیرممکن باروری حشره این نبودن صورت درخت کاشت که جدیدی مناطق به حشره این است آید. الزم نمی

نمی ثمر انجیر درخت وگرنه گردد منتقل شود می متداول آن در انجیر.دهد

انجیر فوائد

ندارد الیافی چون و  است موادغذایی از سرشار ای ماده انجیرl آن خوردن می تجویز طوالنی بیماریهای از بهبود از پس مخصوصا

دارای آن، در موجود قندی مواد درصد شصت حدود از شود. گذشته می نیز کانی نمکهای و اسیدمالیک و جوهرلیمو محسوس مقدار

.شود می دیده انجیر در نیز Ficin فیسین نام به مهمی باشد. آنزیم طبی نظر شود. از می هضم سادگی به و کامل است غذایی انجیر رفع در و کند می برطرف را صفرا و کلیه سنگ که است ای ماده

و بواسیر بهبود برای میوه است. این مؤثر طحال و کبد خفیف انسداد است. درحدیثی مفید نیز کبد نارسایی برای و شود می تجویز نقرس توصیه بواسیر به مبتال بیماران به آله و علیه الله صلی محمد حضرت

l که کند می .بخورند انجیر مرتبا

از بیش است. اما مصر و فلسطین سوریه، بومی گیاه هرچند انجیر سریع و شد جا آن بومی بزودی و متداول ایتالیا در پیش سال هزار دو افالطون زمان یافت. در گسترش یونان جمله از جنوبی اروپای در

l انجیر دوست چنان را انجیر بود. او یونان میوه معروفترین احتماال فیلو) دوستدار( سوکو) انجیر(، فیلوسوکوس، را او مردم که داشت

.شد گرفته آن از فیلوسوف کلمه و خواندند می

های گونه دیگر چند هر نیست هند بومی های میوه از خوراکی انجیر کلمه سانسکریت زبان در. روید می هندوستان در خودرو طور به آن انجیر کاشت که دهد می نشان واین ندارد وجود انجیر معنای به ای

lاست شده متداول هند در اخیرا.

انجیر از عبارتند رویند می هندوستان در که انجیر دیگر های گونه ای) هندی: گوالر( خوشه انجیر( لول() هندی: بارگد بنگالی،) لور،

6

فیکوس. پاکر( و: رومفی) هندی معابد) هندی: پیپل( انجیر انجیر بود. پالستیک تهیه خوب منابع از آسام در18 و17 قرن در فیکوس

درخت این از که ای ماده برزیل در Hevea هوه درخت کشف از پس اما و داشت پالستیک تهیه برای بیشتری تجارتی ارزش آمد می دست به

زینتی گیاهی عنوان به انجیر این دیگر افتاد. انواع رونق از فیکوسl که یابند می پرورش .شوند می نامیده کشدار گیاه کال

گونه اما باشد می خوراکی انجیر واقعی انجیر شود گفته است الزم انجیر را بعضی که شوند می نامیده انجیر نیز گیاه این دیگر های

علی یوسف نامند. عالمه می غیره و هندی انجیر را بعضی و خودرو به شد واصل نیروانا به آن زیر در بودا گواتما که را انجیرمعابد درخت

هند بومی درختی چند هر است. انجیرمعابد نامیده انجیرهندی غلط علیه عیسی حضرت زمان در عربستان در آن وجود درباره است

کلمه رو این از داد؛ قطعی نظری توان نمی آن از قبل حتی یا السالم های گونه از یک هر برای توان می دارد سامی ای ریشه که را تین

درختی تین که است واقعیت یک این صورت هر برد. در کار به انجیر که بود اهمیتش همین دلیل به و بود نقاط سایر و فلسطین در مهم

.است برده نام آن از قرآن

حدیث

و علیه الله صلی پیامبر که کرده ذهبی)ره( روایت احمد بن محمد امام را بواسیر که بخورید را است. آن بهشت میوه فرمود:" انجیر آله

."بخشد می بهبود را مفاصل ورم  کند، می درمان

7

قرآن در گیاهان()خیار

نتوانیم طعام نوع یك بر ما موسی، گفتید: ای كه را زمان آن و چون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از ساخت،(61/ برویاند. )بقره پیاز و عدس و سیر و خیار و سبزی

:قرآنی نامقثا

مراتی، هندی، اردو، اردو: خیار؛ عبری، فارسی،:متداول نامهای بنگالی: عبری: كیشیوم؛ سانسكریت: كركاتی؛ گجراتی: گكری؛

:انگلیسی الریكاری؛ تامیلی: مولو تلگو: ملودوزكای؛ كانكور؛cucumberفرانسوی ؛:concombreالتینی ؛:cucumisایتالیایی ؛:cetriolo؛

.angouri:یونانی ؛pepino:اسپانیایی ؛ogurets :روسی ؛Gurke:آلمانی

  :علمی نام      Cucumis sativus وكد  تیره از :Cucurbitacea)

8

:قرآنی ی اشاره لنا یخرج ربك لنا فادع واحد طعام علی نصبر لن موسی یا قلتم اذ و"

ا قال بصلها و عدسها و فومها و قثآئها و بقلها من االرض تنبت مم�l اهبطوا خیر هو بال�ذی ادنی هو ال�ذی اتستبدلون ما لكم فان� مصرا

ذلك الله من بغضب باءو و المسكنة و الذل�ة علیهم ضربت و سالتم بما ذلك بغیرالحق النبیین یقتلون و الله بایات یكفرون كانوا بان�هم(61یعتدون." )بقره/ كانوا و عصوا

ساخت نتوانیم طعام نوع یك بر ما موسی، گفتید: ای كه را زمان آن و سبزی چون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از خواهید می گفت: آیا برویاند. موسی پیاز و عدس و سیر و خیار و

باز شهری به كنید؛ بدل است فروتر آنچه به است برتر كه را آنچه آنها بر شد مقرر. دهند شما به خواهید چه هر جا آن در كه گردید

بدان این و ساختند هموار خود بر را خدا خشم و بیچارگی و خواری و كشتند ناحق به را پیامبران و شدند كافر خدا آیات به كه بود سبب

.ورزیدند تجاوز و كردند نافرمانی

روییده می مصر و عربستان در قدیم های زمان از كدو نوع چندین می نوع این از خیار و تنبل كدو هنداونه، طالبی، قلیانی، است. كدوی

پیاز عدس، با همراه« »قث�ا نام به خیار از فوق  آیه در قرآن باشند. در از قبل اسرائیل بنی كه بودند هایی سبزی است. اینها برده نام سیر و

پیامبرشان با همراه سینا، صحرای در سرگردانی و مصر از خروج.بخورند را آن كه داشتند عادت موسی،

خیار خواص 90 شامل شود. خیار می مصرف پخته و خام صورت به خیار انواع و پروتئین درصد یك از كمتر قندی، مواد درصد3 حدود آب، درصد

ماده است. و مد�ر و سرد خیار. باشد می چربی ناچیز بسیار مقداری.است ساالد ساختن برای ارزش پر بسیار ای

بن عبدالله از آمده مسلم صحیح و بخاری صحیح در كه احادیثی بنابر الله صلی محمد حضرت كه دیدم خود من گفت كه شده نقل جعفر.خورد می هم با را خیار و تازه خرمای آله و علیه

9

قرآن در گیاهان()زیتون

روغن آن و دهد می روید. روغن می سینا طور در كه است درختی و.است خورشی خورندگان برای

( 20/ مؤمنون)

زیتون: قرآنی نام

:متداول نامهای

عبری: زیت؛ عربی: زیتون، هندی: زیتون؛ پنجابی، اردو، فارسی، ؛oliva:التینی ؛روسی،olive:آلمانی فرانسوی، انگلیسی، زیت؛

از)  Olea europaea:علمی نامelia،elaia؛ulivo ؛olivo:اسپانیایی ایتالیایی،(Oleaceaeزیتون تیره

قرآنی اشارات

فاخرجنا شیء كل نبات به فاخرجنا ماء السماء من انزل وهوالذی 1- و دانیة قنوان طلعها من النخل من و متراكبا حبا منه نخرج خضرا منه

10

الی انظروا وغیرمتشابه مشتبها الرمان و والزیتون اعناب من جنات99)/ یومنون.) انعام لقوم الیات ذلكم فی ان وینعه اثمر اذا ثمره

گونه هر باران بدان و فرستاد باران آسمان از كه خدایی اوست" بر هایی دانه آن از و سبز ای ساقه نبات آن از و رویانیدیم، را نباتی

پدید فروهشته سر هایی خوشه نخل های ازجوانه نیز و چیده یكدیگر ناهمانند. و همانند انار، و زیتون و تاكها از بستانهایی نیز و آوردیم،

در كه بنگرید رسند می كه آنگاه و آیند می پدید كه آنگاه هایش میوه به. "آورند می ایمان كه آنان برای عبرتهاست آنها

الزرع و والنخل غیرمعروشات و معروشات جنات انشا هوالذی و 2- ثمره من كلوا غیرمتشابه و متشابها الرمان و الزیتون و اكله مختلفا

المسرفین. یحب ال انه تسرفوا وال حصاده یوم حقه اتوا و اثمر اذا)141/ )انعام

داربست، از نیاز بی و داربست به نیازمند آفرید باغهایی كه اوست و همانند، انار، و زیتون و گوناگون، طعمهای با كشتزار، درختخرماو و

درو روز در و بخورید آنها از آوردند ثمره چون. ناهمانند حال عین در دوست را كاران اسراف خدا كه مكنید اسراف و بپردازید نیز را آن حق

.ندارد

الثمرات كل من و واالعناب النخیل و الزیتون و الزرع به لكم ینبت 3-)11/ یتفكرون. ) نحل لقوم الیة ذلك فی ان

میوه نوع هر و تاكستانها و ونخلها زیتون و كشتزار برایتان آن با و.اندیشند می كه مردمی برای است عبرتی این در برویاند،

ةl و�4- ر� ج� ج� ش� ر� ی�ناء ط�ور2 م2ن� ت�خ� ب�غ� و� ب2الد(ه�ن2 ت�ن�ب�ت� س� . ص2 ل2الك2لین�)20/ )مومنون

روغن آن و دهد می روید. روغن می سینا طور در كه است درختی و.است خورشی نان خورندگان برای

موات2 نور الله� 5- مصباح� فیها كمشكوة� نوره2 مثل� االرض2 و الس�جاجة� فی المصباح� جاجة� ز� شجرة� من یوقد دری� كوكب� كان�ها الز(

یتها یكاد� والغریبة� شرقیة� ال مباركة�زیتونة� نار� تمسسه� لم لو و ی�ضیء� ز� و للناس2 االمثال� الله� یضرب� و یشاء� م�ن لنوره2 الله یهدی نور� علی نور�. )نور شیء� بكل� الله )35/ علیم�

كه است چراغدانی چون او نور است. م�ث�ل زمین و آسمانها نور خدا ستاره چون آبگینه آن و ای آبگینه درون چراغ آن باشد، چراغی آن در نه و است خاوری نه بركتزیتونكه پر درخت روغن درخشنده. از ای

بدان آتش چند هر بخشد روشنی باشد. روغنش افروخته باختری بخواهد كه را كس هر دیگر. خدا نور بر افزون باشد. نوری نرسیده

11

چیز هر بر آورد. زیرا می مثلها مردم برای و نماید می راه نور بدان.است آگاه

)29نخالl.) عبس/ و زیتونا و 6-

.نخل و زیتون و

یتون. و والت�ین� 7- خلقنا االمین. لقد� البلد2 هذا سینین. و ط�ور والز�)4- 1/ تقویم�. )تین احسن2 فی االنسان2

شهر این به سوگند مبارك، طور به سوگند وزیتون، انجیر به سوگند.بیافریدیم اعتدالی نیكوتر در را آدمی ما كه ایمن،

مؤمنون،  سوره در بار یك و است آمده قرآن در مرتبه شش زیتون نام كوه در و دهد می روغن كه شده درختی به مستقیم غیر اشاره20آیه

حالی در است آمده دوبار فقط تنهایی به زیتون روید. نام می سینا آن از انجیر و انگور انار، خرما، یعنی ها میوه دیگر با همراه بار پنج كه.است شده یاد

ی منطقه سرتاسر در و یوروپیا« است الیا» زیتون علمی نام اسپانیا، آن تولید ی عمده مركز شود. اما می كاشته ای مدیترانه

سال در تخمینی اساس باشد. بر می مراكش و تونس تركیه، ایتالیا، 123 و اسپانیا در زیتون درخت میلیون200 حداقل1964/ 1343

.است داشته وجود ایتالیا در میلیون

12

زیتون درخت پیشینه

به آن ارتفاع كه افتد می اتفاق كمتر و نیست تناور درختی زیتونl درخت این اصلی زادگاه. برسد متر هشت در كه بوده فنیقیه احتماال جا آن از و شده می كاشته ناحیه این در میالد از قبل2000 سال حدود

راه ایران و افغانستان یعنی شرق به و آفریقا و اروپا یعنی غرب به آیه نور،  سوره در زیتون درخت منشأ درباره حقیقت است. این یافته

نه و است خاوری نه كه زیتون »درخت فرماید می كه شده بیان35ران از بعضی وجود این باختری«. با تفسیرهای آیه این از مفس�

است معتقد علی یوسف عبدالله عالمه مثال اند. برای كرده مختلفی غرب و شرق به منحصر و است جهان همه به متعلق زیتون درخت كه

است. درخت جهت غرب و شرق از منظور او نظر از عالوه نیست. به موالنا مودودی، موالنا عبدالماجد، موالنا مانند نویسندگان دیگر

13

اند گفته حتی و دارند نظری چنین بیش و كم حقانی موالنا عثمانی،ه بستگی خورشید به نسبت درخت این جهت به زیتون كیفی�ت و مز�

و زادگاه به واقع در خداوند كالم این رسد می نظر به دارد. اما در زیتون دیگر. درخت چیزی به نه دارد اشاره درخت این گسترش

جنوب بود. در معمولی درختی آفریقا و اروپا ای مدیترانه ی ناحیه گرفت نام اروپایی زیتون كه یافت می پرورش فراوان چنان آن اروپا پی حقیقت این به محققان بود. اما اروپا به متعلق كه درختی یعنی عبارت به یا فنیقیه، بلكه نبود، زیتون اصلی زادگاه اروپا كه اند برده

گرفت. نشأت جا آن از زیتون كه بود العرب جزیرة شمالی بخش دیگر، نكته این به قرآن نزول زمان در اعراب كه پذیرفت توان می سادگی به

l ای منطقه در گیاهان پرورش و رشد كه اند بوده واقف معنی به الزاما.نیست منطقه آن از گیاه گرفتن نشأت

.دارد داللت گیاه این بودن بومی بر نور  سوره  آیه این لذا

زیتون مصرف موارد

میوه پیوندی غیر درختان و شود می تكثیر زدن پیوند طریق از زیتون و ترشی ی تهیه در و دارد تلخ طعمی نارس دارند. زیتون نامطبوع ای

بسیار طعمی رسیده ی میوه شود. اما می استفاده آن از غذا چاشنی 3 تا2 طول به شكل بیضی است ای میوه دارد. زیتون مطبوع

دهد. گوشت می میوه كیلوگرم20 تا10 زیتون درخت سانتیمتر. هر كه است عالی كیفیتی با ماندنی روغنی برای منبعی زیتون ی میوه

دست به فشردن با شود. روغن می گرفته آن از روغن بیشتر % یا15 آن تصفیه به نیازی كه دارد را روغن نوع بهترین افشره آید. اولین می

مقدار %( و80) اولئیك اسید شامل تازه روغن اصلی تركیبات. نیست لینولئیك، استیریك، اسید مانند دیگر اسیدهایی و نخل جوهر كمی

افشره، اولین از پس ی تفاله باشد. از می میریستیك و آراشیدیك می مصرف سازی صابون در كه آید می دست به خوراكی غیر روغنی

.شود

ی تهیه در و دارد بسیاری خواهان اروپا در خوراكی زیتون روغن غذاها برخی در توان می را روغن شود. این می مصرف غیره و ساالد

در عرب سربازان قدیم زمانهای كرد. در مصرف خام طور به می خود همراه غذا برای عسل یا زیتون روغن و نان لشكركشیها

نان و كردند نمی غذا پختن صرف را خود وقت كار این با و بردند ساالنه خوردند. تولید می عسل یا خام روغن با خوشگوار خورشی

اسپانیا و است. ایتالیا تن میلیون20 حدود جهان در زیتون روغن باشند. در می جهانی بازار به روغن این عمده كننده عرضه

14

به اما نیست، باشد بردن نام قابل كه زیتونی محصول هندوستان مركزی هند كوهستانی مناطق در درخت این آزمایشی كاشت تازگی

.است شده آغاز

خوراكی صورت به كه صورتی دارد. در زیادی دارویی ارزش زیتون زخم و است مالیم مسهلی و بخش آرام مغذی، ای ماده شود مصرف

نارساییهای مورد در بخشد. و می بهبود را بیمار عشر اثنی و معده ماده زیتون شود. روغن می تجویز ازت بدون غذایی عنوان به كلیوی

سودا تاولهای و بدن پوست آن خارجی مصرف و است ملی�ن ای نیز دادن ماساژ برای روغن كند. این می نرم را داءالصدف )اكزما( و

می ضمادها و مرهمها از بسیاری مهم تركیبات از و است مناسب مردم به وآله علیه الله صلی محمد حضرت خدا رسول حدیثی باشد. در

دادن ماساژ برای و خوردن برای زیتون روغن از كه كند می توصیه.است شده مباركه« گرفته ی »شجره از زیرا كنند استفاده

35 آیه نور، سوره است. در چراغ برای مناسبی سوخت زیتون روغن زیتون روغن كه است. كسانی شده وصف خوبی به زیتون كاربرد این

كنند. نوع می درك را آیه این سادگی به اند دیده یا برده كار به را چنان سبز، به متمایل گاهی رنگ، كرمی زرد زیتون روغن مرغوب

حالت شود ریخته ای شیشه ظرفی در اگر كه است شفاف و صاف افزون چراغ، روشنی بسوزد چراغی در چون و دارد درخشان شیئی

شده نور« توصیف علی »نور� عبارت در زیتون خاصیت شود. این می.است

.است وحدت و صلح جهانی رمز منقار در زیتون ای شاخه با كبوتری كه هنگامی روایتی گیرد. بنابر می سرچشمه نوح كشتی از رمز این

با كبوتری یافت كاهش بود، شده ظاهر طوفان در كه خداوند، خشم.بود صلح و آرامش ی نشانه كه شد ظاهر منقارش در زیتون ای شاخه

زیتون باب در روایاتی

وآله: علیه الله صلی پیامبر كرده؛ )ره( روایت انصاری السید- 1 آن كه بمالید خود بدن به را آن و بخورید را زیتون فرمود: »روغن

).29 ص ،3 دارمی،ج.« )است مباركه ی شجره

وآله علیه الله صلی خدا كرده: رسول )ره( روایت ابوهریره- 2 جمله از مرض هفتاد كه بمالید بدن به و بخورید را فرمود: »زیتون

).بخشد.« )ابونعیم می شفا را جذام

وآله علیه الله صلی خدا كرده: رسول )ره( روایت عامر بن علقمة- 3 گیرید. خود می زیتون ی مباركه ی شجره از را روغن فرمود: »شما

.«است بواسیر بخش شفا كه كنید معالجه آن با را

15

قرآن در گیاهان()سدر

آن نزد بهشت آرامگاه كه المنتهی، سدرة نزد بدید، هم دیگر بار را او خطا چشم پوشید می خود در چیزی را سدره كه وقتی. است درخت

(18- 13نجم/. )درنگذشت حد از و نكرد

16

قرآنی: سدرة- سدر نام ارز الرب، ارز ارز، الله، عربی: شجرة فارسی: سدر؛: متداول نامهای:آلمانی ؛cedre:فرانسوی ؛cedar:انگلیسی عبری: اهرازم؛ اللبنان؛

Zederالتینی ؛:cedrusیونانی ؛:kedrosاسپانیایی ایتالیایی، ؛:cedro؛ .kedr:روسی

Pinaceaeكاج تیره از Cedrus Libani:علمی نام

:قرآنی اشارات من كلوا شمال و یمین عن جنتان ایة مسكنهم فی لسبا كان لقد" 1-

فارسلنا فاعرضوا. غفور رب و طیبة بلدة له واشكروا ربكم رزق و واثل  خمط اكل ذواتی جنتین بجنتیهم بدلناهم و العرم سیل علیهم(16-15سبا/.")قلیل سدر من شیء

از یكی داشتند، بوستان بود: دو عبرتی مساكنشان در را سبا مردم روزی شما به پروردگارتان آنچه چپ. از جانب از یكی و راست جانب و پاكیزه و خوش آورید. شهری جای به را او شكر و بخورید است داده

آنها بر را ویرانگر  سیل نیز ما كردند، آمرزنده. اعراض پروردگاری ای میوه با كردیم بدل بوستان دو به را بوستانشان دو و فرستادیم

.سدر اندكی و گز شوره و تلخ

.ادنی او قوسین قاب فكان. فتدلی دنا ثم. االعلی باالفق هو و" 2- ما علی افتمارونه. رای ما الفؤاد كذب ما. اوحی ما عبده الی فاوحی

اذ. الماوی جنة عندها. المنتهی عندسدرة. اخری نزلة راه لقد و. یری ایات من رای لقد. طغی ما و البصر زاغ ما. یغشی ما السدرة یغشی

(18- 7نجم/.")الكبری ربه

شد. تا نزدیك بسیار و شد نزدیك بود. سپس بلند آسمان كناره به او و كند وحی باید چه هر خود بنده به خداوند نزدیكتر. و یا كمان دو قدر به

او با بینید می آنچه در نشمرد. آیا دروغ دید كه را آنچه كرد. دل وحی المنتهی. كه سدرة نزد بدیده هم دیگر بار را او كنید؟ می جدال

خود در چیزی را سدره كه وقتی. است درخت آن نزد بهشت آرامگاه آیات از ای پاره آینه درنگذشت. هر حد از و نكرد خطا چشم پوشید می

.بدید را پروردگارش بزرگ

طلح و. مخضود سدر فی. الیمین اصحاب ما الیمین اصحاب و "3- وال مقطوعة ال. كثیرة فاكهة و. مسكوب ماء و. ممدود ظل و. منضود

(34- 27واقعه/.") مرفوعة فروش و. ممنوعة

درخت زیر در دارند؟ حالی چه سعادت سعادت. اصحاب اصحاب اما سایه و شده، چیده یكدیگر بر ای میوه كه موزی درخت و خار بی سدر

17

می منقطع نه كه بسیار؛ ای میوه و جاری، همواره آبی و دایم، ای.ارجمند زنانی بازدارند. و آن از را كس نه و گردد

سدره ماهیت نجم سوره در است. دوبار آمده سدره كلمه نام بار چهار مجید قرآن در مورد)سوره یك سبأ. فقط و واقعه های سوره از یك هر در دوبار و

و بهشت وصف دیگر مورد سه و خاكی زمین این به سبأ( اشاره.آسمانهاست

درخت را سدره انگلیسی زبان به قرآن مترجمان و مفسران اغلب )jujubeاروپایی زبانهای به و بری هندی زبان به كه دانند می ك�نار

می عثمانی موالنا شود. اما می كنار( نامیده) ziziphusعناب( و به نجم سوره14 آیه در كه را المنتهی نویسد: " بری) عناب( سدرة

آگاه خداوند كرد. فقط اشتباه جهان این بری با نباید شده اشاره آن این های ریشه كه گفت توان است. می درختی نوع چه این كه است

آسمان باالی آن های شاخه و بود ششم آسمان در عظیم درخت است مرزی المنتهی سدرة: " كند می بیان عبدالماجد هفتم." موالنا

چنین وجود به اعتقاد سازد. در می جدا دیگر جهان از را جهان این كه موجود چیزهای از بسیاری مسلم طور به زیرا نیست روا تردید درختی

l گیاهان جمله از جهان این در موالنا." دارد وجود نیز بهشت در قطعا كه كند می بیان واقعه سوره در المنتهی سدرة ترجمه در عبدالماجد

كنار( بری) درخت معنای به واقع در سدره معتقدند مفسران بعضی كه است معتقد حقانی است. موالنا دیگری زیبای درخت بلكه نیست محمد حضرت و شد نازل موسی بر مشهور درختی نزدیك الهی وحی.گردید نایل حق دیدار به المنتهی سدرة در آله و علیه الله صلی

معرفت حد آخرین كه درختی معنای به سدر القرآن لغة كتاب در سدرة پرویز احمد غالم است. و آمده كند می مشخص را انسانی

سدره گوید می مودودی داند. موالنا می بشر ادراك مرز را المنتهی بار دومین برای آله و علیه الله صلی اكرم نبی كه است جایی واقع در

سدر درخت توصیف و واقعی ماهیت درك و كرد مالقات را جبرئیل را سدر كلمه خداوند كه بود چیزی آن او نظر به است. لذا مشكل سدرة دانست. هیوز می آن برای آدمیان زبان به كلمه ترین مناسب

.داند می نهایت درخت را المنتهی

كه داند می عناب كنار، گونه از كنار درخت را سدره علی یوسف عالمه این رغم روید. به می پرورشی هم و خودرو صورت به عربستان در

این با دانند می كنار درخت را سدره قرآن مفسران بیشتر كه حقیقت آیه نجم سوره ترجمه در را المنتهی سدرة كلمه اصل آنان اغلب وجود

سدر و سدره درخت را المنتهی سدرة اند. داود كرده حفظ14:است كرده ترجمه خار بی سدر را مخضود

18

قرآن هدف به باید سدره حقیقی ماهیت و واقعی هویت دریافت برای به مربوط آیه چهار از یك هیچ كرد. در توجه درخت این به اشاره از

یك هیچ در عالوه است. به نیامده آن میوه از وصفی یا ای نشانه سدر مانند دیگر دار میوه درختان با همراه را سدر كلمه خداوند آیات این از

قرآن آیه چندین است. در نبرده نام انار و انگور انجیر، زیتون، نخل، نام جا هیچ در اما است آمده هم با میوه درختان و ها میوه این نام

كه است معلوم روشنی به رو این است. از نیامده آنها با همراه سدر و استحكام زیبایی، بیان تنها واقع در سدره ذكر از خداوند منظورl میوه نه بوده سدر درخت عظمت سوره و نجم سوره در آن. مثال بهشت و آسمانها از وزیبایی بدیع وصف سدره كلمه ذكر با واقعه درخت سه از نوع یك سدر سبأ، سوره در كه صورتی در است آمده

دیگر درخت دو ماند؛ امان در عرم كن بنیان سیل از كه بود استواری.بود گز و خردل

كه را كسانی نظر است الزم واقعی سدره شناخت برای تالش از قبل دانند كنار) زیزفون( می از ای گونه یا و كنار درخت را گیاه این

از مشتق ای زیزفون) كنار( كلمه پاكستون نظر كنیم. به بررسی كنار های گونه تمام واقع است. در خاردار ای بوته معنی به و عربی

یكی روید می عربستان در كه كنار گونه اند. سه ریشه كم و خاردار " ب2ر" هندی زبان به و است عناب نوع یك كه است موریتانیایی كنار

و است معمولی عناب كه است كازرونی كنار دیگری شود، می نامیده بود. شده ساخته آن خارهای از مسیح تاج كه است درختی كنار سومی

l كنار گونه این درختانی حد تا گاهی ولی است خاردار ای بوته معموال طعم چند هر دارند خوراكی های میوه آن انواع رسد. همه می كوچك

آمده قرآن در آن وصف كه هایی میوه دیگر بخوبی آنها از كدام هیچ های باشد. گونه نمی زیتون و انار انجیر، انگور، خرما، مانند است درختان این چوب از اما است مناسب بسیار سوخت برای كنار

و آفریقا گرم مناطق در گیاهان این شود. همه نمی صنعتی استفاده شود. نمی دیده سردسیر مناطق در آن نوع هیچ اما روید می آسیا

شود. می دیده بندرت باشند كاشته آن در كنار فقط كه باغستانهایی یا و زمین پراكنده قطعات در یا روید می خودرو طور به یا درختان این.شود می كاشته پرچین یا حصار عنوان به باغها گرداگرد در

رسیم می نتیجه این به كنار درخت خصوصیات این به توجه با اكنون های گونه این از یك هیچ آمده قرآن در آن وصف كه ای سدره كه

درختان زیبایی وصف واقعه و نجم سوره در نیست. زیرا گیاهی كوهستانی و سرد سرزمین در آن وجود از سبأ سوره در و آمده سدره

در. است گفته سخن دریا سطح از متر1300 از بیش ارتفاعی با یمن غیر صورت به حتی كنار درخت كه رود نمی گمان ارتفاعی چنین

كه حدی به دانست مفید و رعنا درخت توان نمی را كنار. بروید خودرو باشد. بهشت و المنتهی سدرة مورد در هایی آیه شایسته آن توصیف

نشده سدره میوه از ذكری ها آیه در كه داشت توجه باید نكته این به و اند گفته كه را مفسران از گروهی نظر بناچار شرایط این است. در

19

كرد. این بررسی باید دیگری" باشد خوب است" درخت ممكن سدره واقعی سدر عنوان به را لبنان سدر امكان كه شود می ای انگیزه " لبنانی سدر باشكوه درخت این علمی كنیم. نام بررسی قرآن

l كه لیبانی" است سدروس لبنان ارز یا الله شجرة ارزالرب، معموال لبنانی است. سدر گیاهان قلمرو در درخت شود. این می نامیده تا آن تنه و متر 50 حدود تا آن ارتفاع كه تناور بسیار است درختی

انبوه برگی و رسد. شاخ می متر15 حدود تا درخت دور و متر3 حدود جلوه با درخت دارد. تمامی گسترده هایی شاخه و تیره سبز رنگی و

می آن به بزرگ هرمی عظمت و شكوه دور از برگها و شاخ هماهنگ سدر( جنگل سدر) یا درخت به نگاه با كه گفته درست بخشد. مولدنكه

.است جذاب و افسونگر سدر شود. منظره می آن زیبایی محو آدمی

سدر استفاده موارد با و روشن درخشان، است است. چوبی مرغوب سدرالواری چوب خوش بویی دارای سدر روغن نام به رزینی داشتن علت به و دوام

چوب با بزرگ معابد مسیح از قبل دوران در كه بود دالیل این است. به شستشوی و نظافت برای بسیار دقت به شد. نیاز می ساخته سدر این چوب از سلیمان باشكوه قصر كه شده نبود. نقل بناهایی چنین

برای را كارگر هزار هشتاد و بود شده ساخته انگیز شگفت درخت در بودند. گرفته كار به اورشلیم به درخت این چوب بردن و بریدن را آن چوب و بریدند را لبنان سدر جنگلهای درختان نیز فراعنه دوران مصر به بود باقی بعد قرن چندین تا كه معابدی و قصرها ساختن برای

رسیده ای مرحله به عیسی حضرت زمان در سدر درختان بردند. بریدن و بریدن مناطق بعضی در و بود شده كمیاب بسیار درخت این كه بود

.بود منفور و ممنوع آنها نابودی

مقدس كتاب در سدر درخت یونانی ترجمه در كه ارز نام به لبنان باشكوه درخت از مقدس كتاب در غیره و سدروس، سدرو، كدروس، به اروپایی های ترجمه دیگر و

عبری نام كه است این بر عقیده را ای عده. است برده نام شده ترجمه گونه است. همین سامی زبان از مشتق ا�رز عربی در آن معادل و ا2ر2ز

دارند. این سامی ریشه غیره و سدرو، سدروس، مانند آن نامهای دیگر از وسیعی مناطق اسالم ظهور از قبل كه است تاریخی حقیقت یك

نتیجه داشت. در قرار روم و یونان نفوذ زیر عراق و فلسطین سوریه، شكل و تلفظ در اندك تغییری با گیاهان از بسیاری یونانی و رومی نام

ا2ر2ز) عبری(، )عربی( و ا�رز است ممكن شد. لذا عربی زبان وارد كلمه سدرو و سدروس از مشتق كه سدره و سدر شكل به عربی زبان در

قرآنی سدره یعنی واقعی سدر كه هنگامی اما. باشد درآمده است درختان مردم درآمد مقدس درختی صورت به سوریه و لبنان در حتی

20

l نام سدره نیز را دیگر كوهستانی مناطق در ا�رس درخت گذاشتند. مثال اصلی نام كه آن وجود با روید می عربستان بلندیهای دیگر و حجاز درختان قطع هنگام شد. به می ا�رز) سدر( نامیده بود، عرعر آن عربی مردمی به عرضه برای داشت، لبنانی سدر همانند سرنوشتی كه ارس،

شدند نامیده سدر نیز دیگر درختان داشتند سوخت و چوب تقاضای كهl داشت را اول مقام میان این در كنار و این به توجه با مخصوصا

كنار) سدر( و كازرونی كنار مانند جنس این از گونه چندین كه حقیقت سدره كه بود گونه رویید. این می خودرو طور به العرب جزیرة در

كلمه و شد سپرده فراموشی به ا�رزالرب یا لبنانی سدر یعنی واقعی و رفت كار به( كنار های كنار) گونه درخت جای به اشتباه به سدره

نامهای در تغییراتی چنین واقع یافت. در فراگیر و عام مقبولیتی كشوری هر گیاهی اندوخته در متداول ای پدیده گیاهان محلی و بومی

l می زبانی هر یا برای غیره و ساج سندروس، هندی، كات باشد. مثال تیره از حتی و جنسها از كه رود می كار به مختلفی گیاهی های گونه كه كرد استنباط بسادگی توان می باشند. بنابراین می مختلف های

ارس) عرعر( درختان انواع گرچه بود لبنانی سدر همان واقعی سدره.نامیدند می سدره نیز را كنار و

l كرده ترجمه بلند قامت را سدره كه استیگاس درخت ارتفاع به مسلما نامیده جنگل سلطان زمانی سدره واقع است. در داشته توجه سدره

است. آمده مقدس كتاب در درخت این به زیادی اشارات و شد می این آیات از یكی در و شود می نامیده نیز خداوند درخت درخت این

:است شده ستایش آن از گونه

كرده غرس كه لبنان آزاد سروهای شادابند. یعنی خداوند درختان)104/16داود: است.) مزامیر

:است آمده سدر نام گونه این دیگری آیه در

شاخه به خدا آزاد سروهای شد. و پوشانیده اش سایه به كوهها)80/10داود: هایش.) مزامیر

ای گونه و شود می نامیده  ارزالرب و الله شجرة عربی زبان به سدر و سانسكریت زبان به روید می هیمالیا كوههای در كه آن همجنس

خداوند درخت یا چوب معنی به كه شود می هندی" دئودرا" نامیده)97 و30است.)

l كه چنان اسالم ظهور زمان تا عیسی حضرت دوران از شد بیان قبال سدر شبیه كلماتی با اروپایی زبانهای دیگر و یونانی زبان در را ا�رز بدانیم، ) سدر( قرآن سدره را لبنان ارز اگر بنابراین شناختند، می

21

این با هماهنگ و روشن است آمده سدر نام آن در كه قرآن آیات همه.شود می گیاه

قرآن در سدر درخت توصیف درخت نجم( تناورترین هفتم) سوره و ششم آسمان در سدره درخت

بیشتر عظمت و وصف موضوع و بود خداوند خلقت زیباترین و بهشت نعمتهای از شرحی واقعه( كه) دیگر ای سوره بود. در پیامبران

آن از خار بی سدر یعنی مخضود سدر صورت به درخت این نام است است خاردار درختی كه طلح از سوره همین بعدی آیه در كه آمده جهت

درخت نوع سه فقط گوید می كه جا آن سبأ، سوره است. در برده نامl بوستانها تمام وگرنه یافتند رهایی سیل ویرانی از شدند، می نابود كال

خمط) درخت گیاهان است. این آمده سدره از روشنی توصیف سه هر باشند. كه لبنانی( می )سدر سدره اثل) گز( و مسواك(، در آنها بقای دارند. بنابراین عمیق هایی ریشه و محكمند درختانی

است. در تر طبیعی و تر منطقی ای واقعه مآرب در عرم سیل طول حدود) آن ارتفاع علت به كه منطقه بودن كوهستانی خاطر به مآرب درختی كه سدر بودن امكان دارد سردسیری هوایی و متر( آب1400

كه شود می درك دارد. بسادگی وجود است كوهستانی و سردسیری سدر بود ثروتمند دولتی و عالی تمدنی دارای زمان آن در كه یمن در

.است روییده می لبنانی

نوزدهم قرن در سدر درخت وسیله به بیستم قرن اوایل و نوزدهم قرن اواخر در كه كتابهایی

كنار گونه سه كه دهد می نشان شده نوشته رشته این متخصصان ارز و سدر محلی اصطالح در هم هنوز گز گونه چند و ا�رس درخت انواع

l می نامیده سدر اسالم ظهور هنگام كه است روشن شوند. كامال دیگر برای ارز و سدر نام دو هر اما بوده ارز) سدر( لبنان همان واقعی زبانهای در جهت هر است. به رفته می كار به نیز كنار و ا�رس درختان شمال با بیشتری ارتباط كه زبانهایی دیگر و ایتالیایی یونانی،

سدر معنای به غیره و سدرو سدار، سدروس، اند، داشته عربستان.كنار نه است لبنانی

روایات در سدر درخت می نشان شده نقل آله و علیه الله صلی محمد حضرت از كه احادیثی

خاردار ای بوته نه است سدر تناور درخت همان قرآن سدر كه دهد پیامبراكرم از كه ابوداود سنن در است حدیثی مثال كنار. برای مانند كند قطع را سدری درخت كس كند:" هر می نقل آله و علیه الله صلی

كتاب همان در این به شبیه شد." حدیثی خواهد جهنم وارد سرنگون

22

آله و علیه الله صلی محمد حضرت اكرم نبی از مكه شده:" در نقل و علیه الله صلی پیامبر فرمود." لعنت را سدر درخت ب�رنده كه شنیدم

از مكه مردم از گروهی كه فرمود امری جریان در را حدیث این آله كاری را عمل این كردند. او می استفاده در ساختن برای سدر چوب

در آله و علیه الله صلی پیامبر احادیث ناپسند) بدعت( دانست. این ثروت ذخایر به او علمی توجه از درختان این قطع و نابودی مورد

هنوز اگر و گرفت می نشأت زیست محیط موازنه حفظ و گیاهی مسلمانان توجه علت به شود می دیده سوریه و لبنان در سدر جنگلهای

جنگلی درختان این قطع چنانچه است. و بوده درختان این نگهداری به نداشت. احادیث وجود زمان این در سدری درخت شد می شمرده مجاز درخت ك�نار. قطع درخت به نه است ارز درخت به مربوط بیشتر فوق

شود. برعكس شمرده كبیره گناهی تواند نمی ك�نار مانند بوته و خودرو كند. می تسریع را درخت این دوباره رویش كهن كنار درختان قطع

منفور و ممنوع مدینه و مكه كنار درختان نابودی فقط كه نظر این.رسد نمی نظر به منطقی بوده

نقل آله و علیه الله صلی محمد حضرت از بخاری صحیح در حدیثی در تنومند بسیار بود درختی المنتهی سدرة فرمود اصحابش به كه شده

مانند اش میوه و بود فیل گوش هایش( شبیه برگهایش) شاخه كه و ها شاخه با همراه را درخت این كس هر هاجر. اكنون آب كوزه

پیامبر كه را تشبیهی ببیند نزدیك اش( از میوه مخروطهایش) یعنی.كند می تحسین فرموده بیان آله و علیه الله صلی

در كه آمده حدیث كتب دیگر و ترمذی بخاری، صحیح در زیادی احادیث گرم آب در را سدر برگ میت، دادن غسل برای است شده توصیه آن

مناسب خاردار ارس و لبنانی سدر برگ فقط جا این كنند. در مخلوط دو این نبودن صورت در است. اما كردن ضدعفونی برای گیاه، ترین صورت در باشد. لذا می آن برای مناسبی جانشین كنار برگ گیاه، میت شستشوی برای آن برگ از توان می گیاهان این از یك هر وجود

.كرد استفاده

سدر قرآنی)سدر( همان سدره گذشت آن ذكر كه حقایقی به توجه با تاریخی تعبیری سوء دانستن قرآن سدر را ك�نار درخت و است لبنان شده اطالق محلی گیاهانی بر مداوم طور به امروز به تا كه است.است

23

ق   رآن در گیاه   ان() انگور

و بس   تانها آس   یب؛ ه   ر از ام   ان در اس   ت ج   ایی را پرهیزك   اران")32- 31تاكستانها." ) نباء/

انگور

))جمع اعناب  ) مفرد(، عنب: قرآنی نام

:متداول نامهای

24

هن  دی، اردو، عن  و؛: ع  بری عنب؛: ع  ربی فرش  ك؛ انگ  ور،: فارس  ی  دركش؛: گج  راتی م  راتی، سانس  كریت، تلگو، انگور؛: بنگالی پنجابی،

:؛فرانس  ویgrape:انگلیس  ی داج؛: كش  میری مونتارنگ  ا؛: ملی  المیcultive-vigne یون  انی ؛:roga،staphiliaآلم  انی ؛, :Weineere Traube ؛

.vinograd:روسیacino ,uva  :ایتالیایی ؛ acinus:؛التینیuva: اسپانیایی

: قرآنی اشاراتی تحته  ا من تج  ری واعن  اب نخیل من جنة له تكون ان احدكم ا�یـود�--" 1

ض  عفاء ذری  ة ل  ه و الك  بر اص  ابه� و الثم  رات ك  ل من فیه  ا ل  ه االنه  ار لعلكم االی  ات لكم الل  ه ی  بین ك  ذلك ف  احترقت نار فیه اعصار فاصابها

(266تتفكرون." ) بقره/

بوستانی را او كه باشد داشته دوست كه هست كسی شما ازمیان آیا" و باش  د، ج  اری درختانش پای در ها جوی و باشد، بوده وانگور خرما از

باشد، داشته ناتوان فرزندانی و شده پیر خود دهد. و ای میوه گونه هر را خ  ود آیات خدا بسوزد؟ و افتد بوستان آن در آتشناك گردبادی بناگاه."بیندیشید كه باشد كند، می بیان چنین این شما برای

-2" نخی  ل و زرع و مناعن  اب جن  ات و متج  اورات قط  ع االرض فی و- فی بعض علی بعض  ها نفضل و واحد بماء یسقی صنوان غیر و صنوان(4 رعد/ )یعقلون." لقوم الیات ذلك فی ان االكل

و انگ  ور وباغه  ای یك  دیگر كن  ار در است هایی قطعه زمین روی بر و" یك از تنه یك یا است رسته ریشه یك از تنه دو كه نخلهایی و كشتزارها

ب ر را بعض ی ثم ره، در و ش وند می س یراب آب ی ك ب ه هم ه و ریش  ه خردمن  دان ب  رای اینه  ا در آین  ه ایم. ه  ر نه  اده برت  ری دیگ  ر بعض  ی

."عبرتهاست

الثم رات كل من و والنخیلواالعناب الزیتون و الزرع به لكم ینبت-" 3-)11یتفكرون.") نحل/ لقوم الیة ذلك فی ان

می  وه ن  وع ه  ر و وتاكستانها نخلها و زیتون و كشتزار برایتان آن با و"."اندیشند می كه مردمی برای است عبرتی این در برویاند،

ان حس  نا رزق  ا و سكرا منه تتخذون النخیلواالعناب ثمرات من و-" 4-)67یعقلون.") نحل/ لقوم الیة ذلك فی

دس  ت ب  ه نیك  و رزقی و آور مستی شرابی وتاكها نخلها ها میوه از و"."است عبرتی این در را خردمندان و آورید، می

25

خالله   ا فتفجراالنه   ار وعنب نخی   ل من جن   ة ل   ك تك   ون او-" 5-)91تفجیرا.") اسراء/

نهره  ا خاللش در ك  ه انگ  ور و خرم  ا درخت  ان از باشد بستانی را تو یا"."گردانی جاری

و اعن  اب من جن  تین الح  دهما جعلن  ا رجلین مثال لهم واض  رب--" 6(32زرعا.") كهف/ بینهما جعلنا و بنخل حففناهما

ب  ودیم دوتاكس  تانداده یكی به كه كن بیان را مرد دو داستان برایشان"."بودیم كرده كشتزار میانشان در و نخلها آنها گرد بر و

و كث  یرة فواك  ه فیها لكم واعناب نخیل من جنات به لكم فانشانا-" 7-)19تاكلون.") مؤمنون/ منها

آن در را آوردیم. شما پدید انگور و خرما از بوستانهایی برایتان آن با" ."خورید می آنها از كه است بسیاری های میوه باغها

العیون.") من فیها فجرنا و واعناب نخیل من جنات فیها جعلنا و- " 8-)34یس/

روان را ه  ا چش  مه و آوردیم پدی  د وتاكه  ا نخله  ا از باغه  ایی آن در و"."ساختیم

د�آئق للمتقین� ان-- " 9 ا. ح� lو مفاز l )32-31نباء/ ." ) اعنابا

و بس  تانها آس  یب؛ ه  ر از ام  ان در اس  ت ج  ایی را پرهیزك  اران" ."تاكستانها

(28قضبlا.")عبس/ و و�عنبlا- " 10

."خوردنی سبزیهای وتاكو"

آفریده انسان برای خداوند كه است هایی میوه لذیذترین از یكی انگور ص  ورت ب  ه می  وه این ن  ام مجید قرآن در مرتبه یازده رو این از و است.است اعناب( آمده) جمع )عنب( و مفرد

مو درخت كاشت آغاز بنابراین شده، دیده جهان مختلف نقاط رو) مو( در خود انگور نوع چند

دانش  مندان از بعض  ی اس  ت. ام  ا مش  كل م  و اص  لی زادگ  اه تع  یینl می گی  اه این اص  لی منش  ا را آذربایج  ان و ارمنس  تان دانن  د. احتم  اال

مصر و عربستان ایران، به جا آن از و شده آغاز ناحیه این در مو كاشت ن  وح زم  ان از قب  ل م  و كاش  ت ك  ه ش  ده اس  ت. نق  ل یافت  ه گسترش

26

ه  ا می  وه بین در ك  ه گفت بت  وان ش  اید رو این اس  ت. از بوده متداول ب  ه آس  یا و آفریق  ا كهن تم  دنهای دارد. در نخ  ل از بیش قدمتی انگور

اهمیت آم د می دس ت ب ه تخم یرانگور از كه شرابی تولید و مو كاشت.دادند می بسیار

دی  ده جه  ان سرتاسر در پرورشی انگور نوع هزار هشت حدود تاكنون س  طحی تامس  ون( در ن  ام ب  ه) دان  ه بی انگ  ور ن  وعی ك  ه است شده

اس پانیا، روس یه، فرانس  ه، ایتالی  ا، جمل  ه از كش  ور چن  دین در وس یع امریك ا و م راكش الجزی ره، س وریه، ژاپن، افغانس تان، ایران، تركیه، كش  ورهای در جه  ان انگور محصول از نیمی از شود. بیش می كاشته

l شود. هندوستان می تولید اروپایی افغانستان و ایران از را انگور قبال و آن  درا ماهارش  ترا، در آن كاش  ت اخیر سال سی در اما كرد می وارد

از انگ  ور تن ه  زار سیصد سال هر و است بوده آمیز موفقیت كرناتاكا محص ول درص  د ی ك فق ط مقدار این ولی آید می دست به نواحی این

.است جهانی

انگور خواص درص  د20 و است فروكتوز و گلولز طبیعی منابع بهترین از یكی انگور اس  ید دارای انگور قندها، بر دهد. عالوه می تشكیل مواد این را انگور

س  دیم، مانن  د مع  دنی اس  ت. م  واد ف  راوان مالی  ك اس  ید و تارتاری  ك ك  ه صورتی دارد. در وجود آن در زیاد مقدار به آهن و كلسیم، پتاسیم، علت ب  ه انگ  ور مخص  وص بوی. است ناچیز بسیار آن چربی و پروتئینl آن در موج ود لینالول و ژرانیول ن ام ب ه دیگ ری ت ركیب اس ت. اخ یرا جلوگیری در ویتامین این شود می گفته شود می تهیه آن از Pویتامین

و وری  دی تورم است، موثر بسیار قند بیماری از ناشی خونریزیهای از م  واد علت ب  ه انگ  ور بخش  د می بهبود خوبی به را بدن شرائین تصلب آور، اش  تها بخش، آرام هاض  م، مح  رك، خاصیتی آن در موجود معدنی

د را عم  ومی ن  اتوانی و كن  د می تصیفه و زیاد را دارد. خون مد�ر و مبر� كن  د. می درم  ان را درد گلو و است قابض غوره بخشد. آب می درمان اس  ت. انگ  ور مفی  د درد چش  م و پوس  تی بیماریه  ای ب  رای تاك شیره

نق  رس و كلیه التهاب قلبی، بیماریهای مزمن، برنشیت برای همچنین ب ه انگ  ور آب یبوس ت از ناش ی تش  نج از جلوگ  یری برای است. مفید بخش ثم  ر بسیار خوردگی سرما و تب رفع برای و خورانند، می كودك

.است مفیدی غذای نیز یرقان بیماری به مبتالیان است. برای

این درص  د80 ك  ه دارد، خ وراكی مص رف جه  ان س ر س رتا در انگ  ور تهیه صرف آن درصد7 رود. و می كار به شراب ساختن برای محصول از اروپ  ایی كش  ورهای و ش  ود. آمریك  ا می س  ركه ) مویز( و كشمش

تركی  ه، ای  ران، ك  ه ح  الی در هستند، انگور شراب عمده كنندگان تولید می كش  مش كنن دگان تولی د مهم ترین افغانس  تان و اس ترالیا یونان،

l می تهیه را كشمش نوع بهترین یونان و باشند. تركیه هر كنند. تخمینا

27

نظ  ر از ش  ود. كش  مش می تولید جهان در كشمش تن800000 سال و یرق  ان نزله، سرفه، تب، برای است. كشمش انگور از مفیدتر طبی.است نافع طحال و كبد حاد نیمه تورم

انگور از نامطلوب استفاده در وس یعی من اطق در انگ ور خ وب بس  یار  انواع اسالم ظهور از قبل

و آم  د می عم  ل ب  ه حضرموت و یمن حجاز، فلسطین، عراق، سوریه، انگ  ور ش  راب تهیه هومر زمان شد. در می تولید زیاد مقدار به شراب ش  راب اس  الم ظهور از بعد. داد می تشكیل را مردم زندگی از بخشی درخت كاش  ت شد. ام  ا شناخته حرام و منفور شراب مصرف و سازی

تشویق را كار این و دانستند می حالل آن انگور از استفاده برای را مو ع  رب جامعه در كه گرفت دیده نا توان نمی را حقیقت كردند. این می

از یكی ش راب ب ه واعتی  اد داشت وجود زیاد ناشایست كارهای جاهلی ناگه  ان ط  ور ب  ه ش  راب ح  رمت ب  ود. دس  تور اخالقی فساد این علل

روان اص ول پای ه ب ر و ت دریجی ط ور ب ه ام ر این بلك ه نش د؛ اعم ال ك  ه كن  د می ( بی  ان219بق  ره/) اول مرحله گرفت. در انجام شناختی

) نس  اء/ دیگ  ری آیه در این از است. پس بیشتر آن سود از شراب گناه می ل  ذا." مگردی  د نم  از گ  رد هس  تید مست كه فرماید" آنگاه ( می43

و دارد می حذر بر خمر شرب از را مومنان كریم قرآن آیه دو این بینیم اعالم آن قطعی ح  رمت91 و90 ه  ای آی  ه مائ  ده س  وره در سرانجام

.شود می

ب  ه را ش  رابی ن  وع ه  ر مدین  ه م  ردم مائده سوره آیه این نزول از پس خ ود شراب اندوخته خواستند می مسلمانان از بعضی ریختند ها كوچه

نیافتن  د. را كاری چنین اجازه اما ببخشند خود یهودی همشهریان به را.بود حرام شراب بخشیدن حتی و شرب، تهیه، حدیثی بنابر

ب  ه ك  اس و س  كر ش  راب، خمر، مانند مختلفی كلمات با مجید قرآن در اس  ت انگ  ور ش  راب مع  نی ب  ه اصل در است. خمر شده اشاره شراب

ك  ار ب  ه ش  رابی  ن  وع ه  ر برای توان می را كلمه این عام طور به ولی ج  ام معن  ای ب  ه شود. كاس مستی سبب كه است چیزی هر سكر. برد

اس  ت. ش  راب جمل  ه از نوش  یدنی م  ایع ن  وع هر معنای شراب و است 15محمد/ سوره ،91و90مائده/ سوره ،219بقره/ سوره در خمر كلمه

سوره و18واقعه/ سوره ،5دهر/ سوره ،23طور/ سوره در كاس و ذكر مختلف جاهای در بار چندین شراب كلمه و است آمده45صافات/

.است شده

28

ق  رآن در گیاه  ان()پیاز

نت  وانیم طع  ام ن  وع ی  ك ب  ر م  ا موس  ی، گفتی  د: ای ك  ه را زم  ان آن و چون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از ساخت،( 61/ برویاند. )بقره پیاز و عدس و سیر و خیار و سبزی

:قرآنی نامبصل

:متداول نامهای سانسكریت: پلن  دو؛ عربی: بصل؛ پنجابی: پیاز؛ هندی، اردو، فارسی،

؛ تلگو: وولی: تامیلی: ونگائم؛ بنگالی: پیانج؛ گجراتی، ملیالمی: ا�ولی� ؛oignon:فرانس  وی ؛onion:انگلیس  ی كشمیری: گان  ده؛ مراتی: كانده؛

:یون   انی ؛cipolla:ایتالی   ایی ؛caepa:التی   نی ؛Zwiebel:آلم   انیkrommdi,krommunاسپانیایی ؛:cebollaروسی ؛:Iukovitsa.

29

:قرآنی ی اشاره لن  ا یخ  رج رب  ك لنا فادع واحد طعام علی نصبر لن موسی یا قلتم اذ و"

ا ق  ال وبص  لها عدس  ها و فومه  ا و قثآئه  ا و بقله  ا من االرض تنبت مم�ذی ادنی هو ال�ذی اتستبدلون l اهبط  وا خ  یر ه  و بال  � م  ا لكم ف  ان� مص  را

ة علیهم ض  ربت و سالتم ذل  ك الل  ه من بغض  ب ب  اءو و المس  كنة و الذل  � بم  ا ذل  ك بغ  یرالحق النب  یین یقتل  ون و الل  ه بایات یكفرون كانوا بان�هم(61یعتدون." )بقره/ كانوا و عصوا

ساخت نتوانیم طعام نوع یك بر ما موسی، گفتید: ای كه را زمان آن و س  بزی چ  ون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از آنچه خواهید می گفت: آیا برویاند. موسی پیاز و عدسو سیر و خیارو ك  ه گردید باز شهری به كنید؛ بدل است فروتر آنچه به است برتر كه را و خ  واری آنه  ا ب  ر ش  د دهن  د. مق  رر ش  ما ب  ه خواهید چه هر جا آن در

ك ه ب ود سبب بدان این و ساختند هموار خود بر را خدا خشم بیچارگی، نافرم  انی و كش  تند ن  احق ب  ه را پی  امبران و ش  دند ك  افر خ  دا آیات به

.ورزیدند تجاوز و كردند

گون  ه60 از هستند. بیش جنس یك از شناسی گیاه نظر از پیاز و سیر مص  ر روی  د. م  ردم می عربستان و مصر در سیر جنس از مختلف گیاه

زم  ان در ك  ه ش  ده داشتند. نقل پیاز و سیر به زیادی ی عالقه باستان ك  ارگرانی ق.م( ب  رای3700 س  ال )حدود كئوپس بزرگ هرم ساختن

ب ر عالوه ش ان غ ذایی ی برنام ه در بودن د ش ده گرفت ه خ دمت به كه راه این در مص  ری ی سك�ه160 كه داشت وجود نیز پیاز و سیر تربچه، اس  ت. هن  دی ی روپی  ه ك  رور چه  ل مبلغ این فعلی شد. ارزش صرف

می زم  ان آن م  ردم ب  رای پی  از و سیر اهمیت نمایانگر گزاف مبلغ اینا خوردن  د می سوگند آن به و  پرستیدند می را پیاز آنان.باشد مج  از ام  �

l ن  یز م  ردم. ش  وند معب  د وارد پیاز خوردن از بعد نبودند این ب  ر عموم  ا اس  ت. بیش  تر پیاز پوست های الیه همان شكل به جهان كه بودند باور

اخراج بهشت از شیطان كه هنگامی كه بودند عقیده این مخالف مردم.سیر گامش دومین جای در  رویید پیاز گامش اولین جای در شد

بس  یار چن  د ه  ر پی  از، و س  یر خ  وردن آفریقا و آسیا قدیم تمدنهای در.رفت نمی شمار به خوبی عادت بود، متداول

ك  ه این ب  ر دارد داللت ك  ه هس  ت بخ  اری درص  حیح ح  دیث سه حداقل به و داشت نفرت پیاز و سیر بوی از وآله علیه الله صلی محمد حضرت

نیایند. او نزد بالفاصله پیاز یا سیر خوردن از فرمود: بعد می اصحابش

30

اس  ت. نش  ده نهی پی  از ی  ا س  یر خ  وردن احادیث این از یك هیچ در اما ب  ویی ام  ا مفیدن  د بس  یار طبی نظر از گیاه دو هر این كه است مسلمl دارند تند طعمی و زننده .شوند مصرف خام صورت به اگر مخصوصا

پیاز خواص س  بب چ  ه اگ  ر خ  ام غذاهاس  ت. پی  از از بس  یاری مهم تركیبات از پیاز

ضدغفونی خاصیت برای را پخته پیاز اما شود، می تنفس در ناهنجاری كنن  د. می مص  رف همگان دارد گوارش دستگاه تمام برای كه ای كننده ب  رای طع  ام نم  ك ب  ا مخل  وط پی  از. است آور خلط و مدر محرك، پیاز،

ص ورت ب ه ك رده س رخ پی از و اس ت مفی د اسكوربوت و قولنج درمان آب بویی  دن. رود می ك  ار به اند نكرده باز سر كه هایی دمل برای ضماد

س  ردرد، كودك  ان، تش  نج رف  ع ب  رای و بیمار آوردن هوش به برای پیاز ه  ای مس  مومیت ب رای مناس ب پ ادزهری و اس ت مفی  د تشنج و صرع

می گوش به گرم پیاز آب درد، گوش رفع است. برای دخانیات از ناشی ش  دید گرم  ای احس  اس از جلوگ  یری ب  رای پی  از ی چكانن  د. جوش  انده

.است بواسیر برای مؤثر دارویی كرده سرخ است. پیاز مناسب بسیار

31

ق     رآن در گیاه     ان() ترنجبین

ب  زرگ معجزه این بلند مقام و مسلمانان بین در خدا كالم واالی ارزش جه  ان سراس  ر دانایان و پژوهان قرآن مكانها، و زمانها تمام در الهی

و تاوی  ل با خود دانش و توان اندازه به كس هر و ساخته خود شیفته را.بردارد قرآن معانی از ابهام پرده است كوشیده آیات تفسیر

دری  ای این اعم  اق ب  ه مرجان و لولو یافتن امید به كه كسانی جمله از بررس  ی ب  ه ك  ه اس  ت هندی مسلمان دانشمند یك نهاده پای كران بی

.است پرداخته كریم قرآن در گیاهان

و نظرخ واص از هم اس ت ب رده ن ام آنه ا از مجی د ق رآن ك ه گیاهانی این ن  ام با همراه كه وقایعی و رویدادها به اشاره ازجهت وهم كاربرد گیاه  ان این ش  ناخت و برخوردارند ای ویژه اهمیت از نیز آمده گیاهان

.است الزم آیات از بسیاری فهم برای

مع  رفی در س  عی ك  ه شود می حضورتان تقدیم زمینه دراین مقاالتی باشیم برداشته قرآن بیشتر درك برای قدمی تا داریم قرآن در گیاهان

.

قرآنی: م�ن� نام اردو: ترنج  بین، ع  ربی، گزانگبین؛ فارسی: ترنجبین: متداول نامهای

؛ كزنجبین، ملی  المی: تلگ  و، ت  امیلی، هن  دی: ش  یری؛ عبری: مان؛ من�ا؛ ن  � ؛manna:ایتالی  ایی یون  انی، التی  نی، روس  ی، آلم  انی، انگلیس  ی، م2

.mana:اسپانیایی ؛manne:فرانسوی

قرآنی اشارات2 ظ�ل¥ل�ن�ا و�    -1- ل�ن  ا و� ال�غ�م  ام� ع�ل�یك�م� �ن�ز� ل�وی و� ال�م�ن¥ ع�ل�یك�م� ا وا الس  ¥ م2ن� ك�ل  �

ا ط�یبات2 ناك�م� م� ق� ز� ا و�  ر� م� ك�ان�وا لك2ن� و� ظ�ل�م�ون�ا م� ه� س� �ن�ف� . ا )بقره یظ�ل2م�ون� /57)

فرس  تادیم. س  لوی و م�ن� برایت  ان و گردانی  دیم س  ایبانتان را اب  ر و م  ا ب  ر . آن  ان ایم داده روزی را ش  ما كه پاكیزه چیزهای این از بخورید

.كردند می ستم خود بر بلكه نكردند، ستم

32

م� ق�ط¥ع�نا و�- 2- ة� اث�ن�ت�ی ه� ر� l ع�ش � باطا l ا�س � ا و�  ا�م�م ا ین � 2ذ2 م�وس ی ا2لی ا�و�ح� اقئه� ت�س� و�م�ه اس� ر2ب� ا�ن2 ق� ان�ب�جس  ت� ب2ع�ص  اك� اض� رف� ج� ه� ال�ح� ن  � ا م2 ع�ش  رة� اث�ن�ت  �

lد�  ع�ینا ل( ع�ل2م� ق  � �ن  ا�س� ك  � م� ا ب�ه� ر� م� ظ�ل�ل���ن  ا ط  و� م�ش  � ام� ع�ل�یه2 ا و� ال�غ�م  � ل�ن  � �ن�ز� ام� ل�وی و� ال�م�ن¥ ع�ل�یه2 ا ط�یبات2 م2ن� ك�ل�وا  الس¥ ناك�م� م� ق� ز� ا و� ر� لك2ن� ظ�ل�م�ون  ا م� و�م� كان�وا ه� س� �ن�ف� )160)اعراف/ یظ�ل2م�ون� ا

از موسی قوم چون و. كردیم تقسیم سبط دوازده به را اسرائیل بنی آن از. ب زن س نگ ب ر را عص ایت ك ه كردیم وحی او به خواستند آب او

بش  ناخت. را خویش آبشخور گروه هر و شد روان چشمه دوازده سنگلوی و م�ن� ایش  ان ب ر و س اختیم سایبانش ان را ابر و ك ردیم. ن ازل س �

م  ا ب  ه آنان ایم. و داده روزی شما بر كه پاكیزه چیزهای این از بخورید.كردند می ستم خودشان به بلكه نكردند ستم

نی ی  ا-    -3 رائیل� ب  � د� اس  � ین  اك�م� ق  � �ن�ج� د�و�ك�م� م2ن� ا د�ناك�م� و� ع  � ج  ان2ب� واع  �ور2اال�یم�ن� ل�ن  ا و� الط  ( وا و� ال�م�ن¥ ع�ل�یك�م� ن�ز¥ ل�وی. ك�ل  � م  ا ط�یب  ات2 م�ن� الس  ¥

قناك�م� ز� ا و�ال ر� ل¥ فیه2 ت�ط�غ�و� یح2 ل� م�ن� و� غ�ض�بی ع�لیك�م ف� ل  2 بی ع�ل�ی  ه2 یح� غ�ض  �د� ق� )8-81/ ه�وی. )طه ف�

ج  انب در ش  ما ب  ا و رهانی  دیم دش  منتان از را ش  ما اس  رائیل، بنی ای ك  ردیم. از ن  ازل س  لوی و م�ن� برایتان و نهادیم وعده طور كوه راست

مگذرانی  دش ح  د از و بخورید ایم داده روزی را شما كه پاكیزه چیزهای برس  د، او ب  ه من خش  م كه كس هر كه رسد، شما به من خشم مبادا تا.افتد آتش در

" در" ا بخشش« است،» »احسان« و معنای به چه اگر  عربی م�ن� به ام� خ  روج از پس ك  ه است رفته كار به شیرین غذایی معنای به كلی طور این خداون د س ینا بیاب ان در آن ان س رگردانی و مص ر از اسرائیل بنی ك  ه قرآنی در علی یوسف كرد. عالمه نازل ایشان بر را غذایی ی ماده

« صمغی كه كند می بیان كرده ترجمه درخت  ان از ك  ه ب ود شیرین »من� عبدالرش  ید الق  رآن لغة كتاب آمد. در می دست به سینا صحرای در گز

« ماده آمده، نعمانی ك ه است شده توصیف گیاهی شهد شبیه ای »م�ن� ش  ود. می آوری جم  ع ص  بحدم و نش  یند می درخت  ان بعض  ی ب  رگ ب  ر

موالن  ا آزاد، اب  والكالم موالن  ا مانن  د ق  رآن، مفس  ران از دیگ  ر تعدادیانی، عبدالحق موالنا ثنوی، علی اشراف مودودی، ابواالعلی موالنا حق�

« را دریاب  ادی، عبدالماج  د موالنا و توص  یف گی  اهی ای ف  رآورده »م�ن� را آن گی  اهی و اص  لی منش  أ ان  د نتوانس  ته آن  ان از یك هیچ ولی كرده

« هم  ان فعلی ترنجبین كه اند نوشته بعضی كنند. البته شناسایی »من�.است واقعی

ك  ه ب  ود ف  ردی ه( اولین440-362) ب  یرونی احم  د محم  دبن ابوریحان همان آید می دست »الحاج« به نام به گیاهی از كه ترنجبینی كرد ثابت

بعضی روی كه كوچكی بسیار حشرات كرد بیان نیز است. او قرآن م�ن�د كنن  د می زن  دگی درخت  ان این از ی باش  ند. كلم  ه می ترنج  بین مول  �

33

و ت  ازه یع  نی »ترانگبین« اس  ت. )ت  ر فارسی كلمه »ترنجبین« معر�ب(.است عسل معنای  به انگبین

گی  اهی ه  ای فرآورده و گیاهان شناخت مورد در بیرونی از پس سالها ی.ل. 1237/1822 س  ال نش  د. در حاص  ل پیش  رفتی زمین مش  رق

ی س  فرنامه مع  روف كت  اب ی نویس  نده( J.L.Burckhard) بوركه  ارت س  رزمین در درخت  ان بعض  ی روی كرد نقل مقدس سرزمین و سوریه

می تولید شیرین صمغی كه برند می سر به حشراتی شام و فلسطین كن  د می نق  ل بود بركات شیخ به مشهور مصر در كه كنند. بوركهارت،

گرم  ای در و زنن  د می نیش را میزب  ان درخت ی تن  ه حش  رات این ك  ه ش  بهای در كه كند می تراوش مایعی درخت این آفتابی روزهای شدید بوركه  ارت، كت  اب چ  اپ از ش  ود. پس می منعقد صمغ صورت به سرد و( Ehrenberg) ایرن برگ ن ام به معروف شناس گیاه دو كه نپایید دیری

چ  اپ1829 س  ال در را خ  ود تحقیقات گزارش( Hemprich) همپریش Coccus) م�نیپ  اروس كوكوس كند می تولید م�ن� كه را ای حشره و كردند

manniparus )س  ینا درختان از حشره این كه را م�ن�ی گذاشتند. آنان نام این گذاش  تند. از گز را درختان این نام و كردند مشاهده كرد می تولید

س  ینا ص  حرای درخت  ان كه شد روشن بخوبی نوزدهم قرن نیمه در رو مردم  ان ك  ه كردن  د روایت كنن  د. بع  دها، می ترش  ح قن  دی ای م  اده

در آن از و آوری جم   ع درخت   ان از را من� س   ینا ص   حرای اط   راف از بعض  ی ب  رای حقیقت كردن  د. در می اس  تفاده ش  یرین خوراكه  ای

.بود شیرین منبع تنها گیاهی ی شیره این ناحیه این قبایل

ك  ه گفت ت  وان می ش  ده، انج  ام تاكنون كه علمی تحقیقات اساس بر است. آمده می دست به گیاه مختلف گونه دو از آمده قرآن در كه من�ی علمی ن  ام »ع  اقول« )خارش  تر( ب  ه »الح  اج« ی  ا ن  ام ب  ه گیاهی یكی

ش  تر ب  رای مناسبی خوراك و خاردار ای بوته موروروم« كه الحاجی» دارد. »خارشتر« ن  ام فارسی در یا الجمل« و »شوك رو این از و استl بوته این طول بلن  د بس  یار های ریشه اما است متر یك از كمتر معموال ب  ر رود. عالوه می فرو زمین در متر 7 تا5 بین عمق تا گاهی كه دارد

و ای  ران در گی  اه این ع  ربی كش  ورهای دیگر و سوریه و سینا صحرای روی  د. می زار ش  وره در بیش  تر و ش  ود می دی  ده ن  یز پاكس  تان و هند

می نامیده ترنجبین آن محصول كه است من� اصلی منبع امروزه ایران.شود

بس  یار گی  اهی موس  ی حض  رت زم  ان در " الح  اج" ك  ه بوت  ه بر عالوه ب ه رویی د می ناحی ه آن در دیگ ری گی اه بود، سینا صحرای در معمولی

l گی  اه آم  د. این می دس  ت ب  ه من� آن از ك  ه گزانگ  بین ن  ام در معم  وال.روید می ایران و عراق فلسطین، سوریه،

و ترنج  بین ت  رتیب ب  ه آید می دست به گزانگبین و خارشتر از كه منـی تج  اری ك  االیی جه  ان نق  اط از بس  یاری در هن  وز و دارد نام كزنجبین.شود می شمرده

34

اسرائیل بنی طعام ی كلم  ه ب  ا آی  ه س  ه ه  ر در و اس  ت آم  ده من� نام مورد سه در قرآن در

این ب  ر دارد داللت روشنی به آیات است. این همراه( )بلدرچین سلوی( و شیرین كربن ئیدراتهای شامل خوراكی كه و پروتئینی ای ماده )من�

غ ذایی برنام ه ك ه ش د می ن ازل اس رائیل ب نی )س لوی( ب رای چرب نمی اس  رائیلی ب  نی ه  زار ص  دها ص  ورت این غ  یر ب  ود. در مت  وازنی

-1491) س  ال چه  ل م  دت ش  یرین من� خ  وردن ب  ا تنه  ا توانس  تند ابرها« ی »سایه به قرآن ی دهند. اشاره ادامه زندگی به ق.م.(1451

ك  ه دارد داللت است. این معنی پر و مهم بسیار طه و اعراف سوره در من� ، م  ردم همه این برای وسیعی مقیاس چنین در كه درختی میلیونها

آن  ان س  ایبان را ابره  ا متع  ال خداوند2 نبود. و دار سایه كرد می فراهم كه شویم متذكر است باشند. الزم امان در سوزان آفتاب از تا داد قرار

س  ایه آدمی ب  ر توان  د نمی و اس  ت كوچ  ك ای بوته خارشتر »الحاج« یا ك  ه فش  رده و ری ز برگهایی با كوچك است درختی نیز افكند. گزانگبین

ن واحی در درخت ان این چ ه اگ ر رو این نیس ت. از منظ ور این مناسب دوران در اس  رائیل ب  نی برای مناسب سایبانی اما بود زیاد بسیار سینا

ب  ه خارش  تر و اعم� ط  ور ب  ه درختان این چه نبود. اگر شان سرگردانی، طور یع نی پرن دگان پ رورش و تولی د برای بود مناسبی پناهگاه اخص�

.داشتند دسترسی آن به بسادگی اسرائیل بنی بلدرچین( كه) سلوی

: منبع

احم  د ترجم  ه ، ف  اروقی حس  ین اقت  دار محمد دكتر ، قرآن در گیاهان. نمائی

35

ق    رآن در گیاه    ان()زنجبیل

(17باشد.)انسان/ زنجبیل با آمیخته كه بنوشانندشان جامی جا آن در

زنجبیل:قرآنی نام

زنجفی  ل، عربی: زنجبیل، شنكلیل؛ فارسی: زنجبیل: متداول نامهای ا�د�رك؛ پنج  ابی: س  ونته، كش  میری، هن  دی، اردو، زنزبی  ل؛ جنزبی  ل،

م  راتی: ت  امیلی: اینجی؛ بنگالی: آدا؛ سرینجبر، سانسكریت: اردركم،:فرانس  وی ،ginger:انگلیس  ی ملی  المی: اینچی؛ گج  راتی: ادو؛ آل؛

gingembreآلم انی ؛:Zingiberi, Ingwerیون انی ؛:zingberis اس پانیایی:jengibreایتالیایی ؛:zenzeroروسی ؛:imbir التینی :zingiber)

:قرآنی اشارهl فیها ویسقون(" l كان كاسا )17انسان/ ." مزاجهازنجبیال

.باشد زنجبیل با آمیخته كه شان بنوشانند جامی جا آن در

كاره  ای پ  اداش ب  ه كه فرموده وعده بهشت اهل به خداوند آیه این در زنجبی  ل. در طعم ب  ا نوش  اند می ش  رابی آن  ان ب  ه دنی  ا در نیكویش  ان

ل  ذا داش  تند زنجبی  ل ب  ه زی  ادی عالق  ه اعراب كه آمده مظهری تفسیر می م  ودودی فرم  ود. موالن  ا وع  ده چ  یزی آن  ان ذائق  ه بن  ابر خداون  د

.بیامیزند خود نوشیدنی آب با را زنجبیل داشتند عادت نویسد: اعراب

ب  ومی گی  اهی افیس  ینال" اس  ت "زنجی  بر آن علمی ن  ام ك  ه زنجبی  ل بس ی  ا زنجبی  ل ق  دیم روزگ  اران در اع  راب و باش  د می هندوس  تان

زنجبیل عربی كردند. كلمه می وارد هندوستان از سونته( را( ))خشك سلیمان سید "سرینجبر" باشد. موالنا سانسكریت كلمه از مشتق گویا

كلم  ه چن  د كه است افتخار هندیان( نهایت) ما "برای است گفته ندوی اس  ت. كرده پیدا را مجید قرآن به یافتن راه سعادت ما سرزمین از ای

معط  ر گی  اه س  ه ن  ام خداون  د بهش  ت ب  ا رابط  ه در ك  ه نیس  ت ش  كی عبارتند سه این است. و آمده مجید قرآن )هندوستان( در ما سرزمین

به كلمه سه این ندوی موالنا گفته به بنا كافور." و و زنجبیل م2سك، از ك  ارپورا )جرنج  برا( و س  رنجورا م�ش  ك، هن  دی كلم  ه س  ه از ت  رتیب

و زنجبی  ل س  وای ك  ه اس  ت نوش  ته ن  یز است. او شده )كاپور( مشتق

36

می سانس  كریت زب  ان در توپ  ا كلم  ه از مشتق نیز طوبی كلمه كافور،.باشد

زنجبیل استفاده موارد سراسر در اكنون كه است جالبی گیاهی ماده گیاه، این ریزوم زنجبیل،

خ وش ب ویی ك ه اس ت معط ر روغ نی ش امل و رود، می كار به جهان و س  ینول زنج  برین، فالندرین، كامفن، را روغن این اصلی دارد. ماده

جنجرین نام به چرب رزینی دارای روغن دهد. این می تشكیل بورنوئل از پ  رورده زنجبی  ل و زنجبی  ل چ  رب رزین زنجبی  ل، باش  د. روغن می

و خ وراكی م واد تهیه در مواد است. این المللی بین تجارت مهم اقالم نان غذا، چاشنی پرادویه، غذاهای بیسكویت، شیرینی، مانند نوشیدنی.رود می كار به مرباها و شربتها ترشیها، زنجبیلی، آبجو زنجبیلی،

زنجبیل پزشكی مصارف اس  ت. مفی  د بس  یار غ  ذا هض  م ب  رای و هاض  مه جه  از مح  رك زنجبیل

تش  نج اس  تفراغ، ق  ولنج، نفخ، هاض  مه، س  وه درم  ان ب  رای زنجبی  ل اس  ت. م  وثر بس  یار نفس تنگی و مع  ده ن  اك درد حالته  ای موض  عی،

خ  ورده غ  ذا از قب  ل اگر طعام نمك و لیمو آب با همراه زنجبیل عصاره و ص  فرا م  ورد در اس  ت. همچ  نین س  ودمند اش  تهایی بی ب  رای شود،

.شود می تجویز سرسام

می را زنجبی  ل تك  ه ی  ك ص  دا و س  ینه گ  رفتگی و گلو سوزش مورد در و دی  ابت درم  ان ب  رای زنجبی  ل شود. عصاره ترشح خوب بزاق تا جوند

خمیری با عصبی دردهای سر و درد است. دندان مفید مزمن رماتیسم تقوی  تی خ  واص س  ینا یاب  د. ابن می تس  كین آب و خش  ك زنجبی  ل از

از اس  تفاده اس  ت. ج  الینوس برش  مرده خواص این بر عالوه بسیاری می تج  ویز س  ردی از ناش  ی بیماریهای همه و فلج مورد در را زنجبیل

.كند

كنن  د می تولی  د زنجبی  ل فراوان میزان به جهان كشورهای از بسیاری دارن  د. در ق  رار آنه  ا راس در نیجری  ه و م  الزی و هندوس  تان ك  ه

كنند می خشك را محصول این مجموع از صد در چهل حدود هندوستان عربس  تان، م  راكش، ك  ویت، ایران، جمله از دیگر كشورهای به بقیه و

از شود. هندوس  تان می صادر آمریكا و انگلستان متحده، امارات یمن، دس  ت ب  ه روپی  ه میلی  ون200 با برابر خارجی ارز زنجبیل فروش راه ص  ادره و كنن  ده تهیه ترین عمده استرالیا و چین كنگ، آورد. هنگ می

.باشند می غربی بازارهای به پرورده زنجبیل كننده

37

38

ق  رآن در گیاه  ان))سیر

نت  وانیم طع  ام ن  وع ی  ك ب  ر م  ا موس  ی، گفتی  د: ای ك  ه را زم  ان آن و چون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از ساخت،( 61/ برویاند. )بقره پیاز و عدس و سیر و خیار و سبزی

فوم: قرآنی نام

ع  بری: الفق  راء، تری  اق ع  ربی: ث  وم، سیر، فارسی،:متداول نامهای سانس   كریت: لهس   ن؛   م   راتی، گج   راتی، هن   دی، اردو، ش   ومیم؛

سوم؛ سانسكریت: السونا؛ تامیلی: ولیپ�ان  دو؛ پنجابی: ثوم؛ بنگالی: ر�ه�ن؛ ؛garlic:انگلیس  ی ملیالمی: وی�لوتول�ی؛ تلگو: ویل�ولی؛ كشمیری: ر�

؛aglio:ایتالی  ایی ؛allium:التی  نی ؛knoblauch: آلم  انی ؛ail:فرانس  وی.chesnok: روسی ؛ajo:اسپانیایی ؛skordo:یونانی

39

:قرآنی ی اشاره لن  ا یخرج ربك لنا فادع واحد طعام علی نصبر لن موسی یا قلتم اذ و" ا ق  ال بص  لها و عدس  ها و وفومه  ا قثآئه  ا و بقله  ا من االرض تنبت مم�

ذی ادنی هو ال�ذی اتستبدلون l اهبط  وا خ  یر ه  و بال  � م  ا لكم ف  ان� مص  راة علیهم ض ربت و س التم ذل ك الل ه من بغض ب ب اءو و والمس  كنة الذل �

بم  ا ذل  ك بغ  یرالحق النب  یین یقتل  ون و الل  ه بایات یكفرون كانوا بان�هم)61یعتدون." )بقره/ كانوا و عصوا

ساخت نتوانیم طعام نوع یك بر ما موسی، گفتید: ای كه را زمان آن و س  بزی چ  ون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از خواهی  د می گفت: آی  ا برویان  د. موس  ی پی  از و عدس و سیر و خیار و

ب از ش هری ب ه كنی  د؛ ب دل اس ت فروت ر آنچه به است برتر كه را آنچه آنه  ا ب  ر ش  د دهن  د. مق  رر ش  ما ب  ه خواهی  د چه هر جا آن در كه گردید

ب  دان این و س  اختند هم  وار خ  ود ب  ر را خدا خشم و بیچارگی و خواری و كش  تند ن  احق ب  ه را پی  امبران و شدند كافر خدا آیات به كه بود سبب

.ورزیدند تجاوز و كردند نافرمانی

اس  ت. ب  ه ف  وم آن قرآنی نام اما نامند می ثوم را سیر عربی زبان در ع  ربی كلم  ه معن  ای ب  ه را كلمه این قرآن مفسران از بعضی حال، هر

یوس  ف عالمه این وجود اند. با كرده ترجمه گندم را آن و گرفته حنطه س یر فق ط را ف وم دیگ ر م ترجم چن دین و عب داللطیف موالنا و علی

»فومه  ا« ق  رآنی صحیح تلفظ مسعود ابن نقل اند. بنابر كرده ترجمه 61 آی  ه ك  ه دارد این ب  ر داللت ن  یز تاریخی »ثومها« باشد. شواهد باید

.گندم نه است سیر به اشاره بقره  سوره

س  ازنده اصلی ماده است. مهمترین ساتیو�م آلیوم گیاه این علمی ناماری روغن سیر، شكل پیازی قسمت درص  د.3 ت  ا1 میزان به است فر�

دی ن ام ب ه م وادی شامل دارد ناخوش طعمی و بد بویی كه روغن این م  واد این از باشد. غ  یر می دیالیل سولفید دی و آلیل پروپیل سولفید

ش  امل س  یر زیرزمی  نی غ  ده ش  ده، ساخته آن از گیاه اصلی بخش كه.است قند و پروتئین لعابی،  ماده نشاسته، كمی مقدار

سیر دارویی خواص ف  راوانی علت به و شناسند می همه آن دارویی خواص علت به را سیر

الفق  را تری  اق ع  ربی ب  ه را آن دارد ق  رار هم  ه دس  ترس در ك  ه آن مختلف امراض مداوای برای نامند. سیر فقیران( می برای ) پادزهری

ض  د مح  رك، گرم، است گیاهی. است مفید خون فشار  معالجه برای و و  مق  و�ی، ك  رم، ض  د اس  تخوان، درد زنان( ضد ) برای آور قاعده نفخ،

40

ن  اراحتی درم  ان برای است. سیر مؤثر بسیار نفس تنگی درمان برای رود. در می ك  ار ب  ه كنن  ده عفونی ضد ای ماده عنوان به ای روده های

به دهد. و می كاهش را شدید های سرفه سیر  عصاره ریوی سل مورد ن یز دم ل ك  ردن س رباز برای و رود می كار به آور خلط ای ماده عنوان آرامش و س  ردرد تس  كین ب  رای طع  ام نم  ك با آن است. مصرف مؤثر

ب  رای اس  ت. س  یر مفی  د غ  یره و هیستری روده، و معده نفخ اعصاب، اس  ت. م  ؤثر پوس  تی ام  راض و س  یاتیك نق  رس، فلج، گلودرد، درمان

مفی  د ك  ری و گ  وش ن  اراحتی درمان برای سیر  عصاره داخلی مصرف معم  ولی، ه  ای بیوتی  ك آن  تی ب  ه نداش  تن دسترس  ی صورت است. در

ش  دن چ  ركی و ه  ا ب  اكتری عف  ونت از پیشگیری برای را سیر  عصاره.برند می كار به ها زخم

ب  ه ك  ه اس  ت روپی  ه ك  رور دو ب  ر ب  الغ س  ال ه  ر هن  د س  یر ص  ادرات چ  ك و ژاپن م  الزی، ع  ربی، متح  ده امارات سومالی، یمن، عربستان،.شود می صادر واسلواكی

حدیث چند آل  ه( روزی و علی  ه الله صلی ) پیامبر كرده: »او ابوایوب)ره( نقل- 1

حرام »آیا پرسیدم او نفرمود: از تناول بود سیر محتوی كه را خورشی.«ندارم دوست را آن بوی من ولی است.« فرمود: »خیر

فرم  ود وآل  ه علی  ه الل  ه ص  لی پی  امبر ك  ه كرده ابوسعید)ره( نقل- 2 برط  رف آن ب  وی ت  ا خوری  د می خ  ام( را )سیر آن كه شما از »كسانی

.«نیایید مسجد به نشده

نق ل وآله علیه الله صلی پیامبر از السالم علیه طالب ابی بن علی- 3 می شفا را مرض هفتاد كه كنید معالجه سیر با را خود فرمود كه كرده

.بخشد

41

ق   رآن در گیاه   ان()عدس

ساخت، نتوانیم طعام نوع بریك ما موسی، گفتید: ای كه را زمان آن و س  بزی چ  ون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از(61برویاند. )بقره/ پیاز و عدس و سیر و خیار و

عدس:قرآنی نام

هن  دی، اردو، عبری: عدش  ه؛ عربی: عدس، فارسی،: متداول نامهای سانس  كریت: مس  ورك؛ ت  امیلی: م�س  و�ر؛ م  راتی، گج  راتی، پنج  ابی،ور؛ بنگالی، :التینی ؛Ientille ؛Ientil:انگلیسی تلگو: پپو؛ كشمیری: م�س�

Iensآلمانی ؛:Linseایتالیایی ؛:  Ienticchiaیونانی ؛: Fakiاس  پانیایی ؛:Ientejaروسی ؛:Chechevitsa

42

:قرآنی اشاره لنا یخرج ربك لنا فادع واحد طعام علی نصبر لن موسی یا قلتم اذ و"

ا ق  ال بص  لها و وعدس  ها فومه  ا و قثآئه  ا و بقلها من االرض تنبت مم�ذی ادنی هو ال�ذی اتستبدلون l اهبط  وا خ یر ه  و بال � م ا لكم ف ان� مص را

ة علیهم ضربت و سالتم ذل  ك الل  ه من بغض  ب ب  اءو و المس  كنة و الذل  � بم  ا ذل  ك بغ  یرالحق النب  یین یقتل  ون و الله بایات یكفرون كانوا بان�هم)61یعتدون." )بقره/ كانوا و عصوا

ساخت نتوانیم طعام نوع یك بر ما موسی، گفتید: ای كه را زمان آن و س  بزی چ  ون روید می زمین از آنچه از ما برای تا بخواه پروردگارت از خواهی  د می گفت: آی  ا برویان  د. موس  ی پی  از و عدس و سیر و خیار و

ب از ش هری ب ه كنی  د؛ ب دل اس ت فروت ر آنچه به است برتر كه را آنچه آنه  ا ب  ر ش  د دهن  د. مق  رر ش  ما ب  ه خواهی  د چه هر جا آن در كه گردید

ب  دان این و س  اختند هم  وار خ  ود ب  ر را خدا خشم و بیچارگی و خواری و كش  تند ن  احق ب  ه را پی  امبران و شدند كافر خدا آیات به كه بود سبب

.ورزیدند تجاوز و كردند نافرمانی

از پ  یروانش و موس  ی حض  رت ف  رار واقعه به است ای اشاره آیه این س  ینا. ب  نی ص  حرای ب  ه آن  ان ورود و فرع  ون( مص  ر) حاكم  ان ظلم

هم  ه ك  ردن تم  ام از پس دش  ت این در اق  امت زم  ان در اس  رائیل كردن  د. خداون  د گرسنگی احساس بودند آورده خود با كه خوراكیهایی

ب  ا آنان. كرد نازل ایشان بر بود سلوی و من� همان كه یكنواخت غذایی می س  لوی و من� ك  ه م  دتی از پس ام  ا خوردن  د را غذا این لذت و میل

در آنان كه كند فراهم غذایی آنان برای خواستند پیامبرشان از خوردند و ع  دس س  یر، خی  ار، س  بزی، یع  نی خوردند می مصر در زندگی زمان.پیاز

ب  ه ن  ه بردن  د می ك  ار ب  ه ن  ان تهی  ه ب  رای را عدس قدیم روزگاران در و خوردن  د می گن  دم آرد از ش  ده پخت  ه نان ثروتمندان. حبوبات عنوان

Revelanta) ع ربی روالنت ای را آن ق دیم یون ان در و عدس نان فقیرانArabica )آی  ه در ع  دس ت  اریخی حقیقت این ب  ه توج  ه نامیدند. با می

ق  رآن مفس  ران از بس  یاری. گندم نه سیر شبیه باشد چیزی باید فوق موالن  ا و  م  ودودی موالن  ا آرب  ری، پیكت  ال، آزاد، ابوالكالم موالنا مانند

یوس  ف و حق  انی موالن  ا و ان  د )گن  دم( نامی  ده غله "فوم" را عثمانی.اند دانسته سیر "فوم" را علی

43

عدس مصرف موارد روید. می ای مدیترانه كشورهای و فلسطین مصر، در عدس نوع چهار در حبوب  ات از دیگ  ری اس  ت. ن  وع معروف  تر هم  ه از آن قرم  ز ن  وع

.دارد نام عدس ملكه یا" مسور "ملكه كه روید می هندوستان

نیمی كه است مختلف قندی % مواد60 و % آب12 حدود شامل عدس خ  وب كیفی  تی ب  ا پروتئی  نی % آن25 و باشد می نشاسته مواد این از

.پتاسیم و فسفر كمی مقدار با همراه است

معالج ه ب رای ع دس مالیم. خم یر مسهلی و م�در است ای ماده عدس.است مفید پوست جوشهای و آبله ، مرغان آبله

44

در گیاه           ان)قرآن) نخل

می  وه ن  وع ه  ر و تاكس  تانها و نخله  ا و زیت  ون كش  تزار برایتان آن با و)11اندیشند. )نحل/ می كه مردمی برای است عبرتی این در برویاند،

نخل

نخیل قرآنی: نخل، نام

ع بری: تم ر؛ تمر؛ عربی: نخل، خرما؛ فارسی: نخل،: متداول نامهای بنگ الی: كهج ور، م راتی: پ2ن د گج راتی، هن دی، كهج ور؛ اردو: خ رم،

ملی  المی: كش  میری: كهری  ز؛ تلگ  و: كرج  ورو؛ پنج  ابی: پ2ن  د؛ كهجور؛ ؛date-palm:انگلیس  ی پریچ  ای؛ ت  امیلی سانس  كریت:كرج  ور؛ انته  ا؛

؛finik:روسی ؛palma:التینی ؛dattero:ایتالیایی ؛datte-dattier:فرانسویfiniks khurmas:یونانی ؛ Dattelpalm:آلمانی ؛palmera,datil:اسپانیایی

قرآنی اشارات االنهار تحتها من تجری اعناب و نخیل من جنة له تكون ان احدكم ایود"

فاص  ابها ض  عفاء ذری  ة ل  ه و الك  بر اص  ابه� و الثم  رات ك  ل من فیه  ا له تتفكرون. ) لعلكم االیات لكم الله یبین كذلك فاحترقت نار فیه اعصار"(266بقره/

بوستانی را او كه باشد داشته دوست كه هست كسی شما ازمیان آیا" هر و باشد، جاری درختانش پای در جویها و باشد، بوده انگور و ازخرما

باش  د، داش  ته ن  اتوان فرزن  دانی و شده پیر خود دهد. و ای میوه گونه را خ  ود آیات خدا بسوزد؟ و افتد بوستان آن در آتشناك گردبادی بناگاه."بیندیشید كه باشد كند، می بیان چنین این شما برای

ش  یء ك  ل نب  ات ب  ه فاخرجن  ا م  اء الس  ماء من ان  زل وهوال  ذی" -2- طلعه  ا من النخ  ل من و متراكب  ا حب  ا من  ه نخ  رج خض  را من  ه فاخرجنا مش   تبها الرم   ان و والزیت   ون اعن   اب من جن   ات و دانی   ة قن   وان

لق  وم الیات ذلكم فی ان وینعه اثمر اذا ثمره الی انظروا وغیرمتشابه)99یومنون." )انعام/

45

گون  ه ه  ر ب  اران ب  دان و فرس  تاد ب  اران آس  مان از كه خدایی اوست" ب  ر ه  ایی دان  ه آن از و سبز ای ساقه نبات آن از و رویانیدیم، را نباتی

پدی  د فروهش  ته سر هایی خوشه نخل های ازجوانه نیز و چیده یكدیگر ناهمانن  د. و همانن  د ان  ار، و زیتون و تاكها از بستانهایی نیز و آوردیم،

در كه بنگرید رسند می كه آنگاه و آیند می پدید كه آنگاه هایش میوه به. "آورند می ایمان كه آنان برای عبرتهاست آنها

ال  زرع و والنخل غیرمعروشات و معروشات جنات انشا هوالذی و-"3- ثم  ره من كل  وا غیرمتشابه و متشابها الرمان و الزیتون و اكله مختلفا

یحب ال ان    ه تس    رفوا وال حص    اده ی    وم حق    ه ات    وا و اثم    ر اذا)141المسرفین.") انعام/

داربست، از نیاز بی و داربست به نیازمند آفرید باغهایی كه اوست و" همانن  د، ان  ار، و زیت  ون و گوناگون، طعمهای با كشتزار، درختخرماو و

درو روز در و بخوری د آنه ا از آوردن د ثمره چون. ناهمانند حال عین در دوست را كاران اسراف خدا كه مكنید اسراف و بپردازید نیز را آن حق

. "ندارد

نخی  ل و زرع و اعن  اب من جن  ات و متج  اورات قط  ع االرض فی و--"4 فی بعض علی بعض  ها نفضل و واحد بماء یسقی صنوان غیر و صنوان)"4یعقلون.) رعد/ لقوم الیات ذلك فی ان االكل

و انگ  ور باغه  ای و یك  دیگر كنار در است هایی قطعه زمین روی بر و" ی  ك از تنه یك یا است رسته ریشه یك از دوتنه كه ونخلهایی كشتزارها

ب ر را بعض ی ثم ره، در و ش وند می س یراب آب ی ك ب ه هم ه و ریش  ه خردمن  دان ب  رای اینه  ا در آین  ه ایم. ه  ر نه  اده برت  ری دیگ  ر بعض  ی

."عبرتهاست

الثمرات كل من و واالعناب النخیل و الزیتون و الزرع به لكم ینبت-"5-)"11یتفكرون.) نحل/ لقوم الیة ذلك فی ان

می  وه ن  وع ه  ر و تاكس  تانها و ونخله  ا زیتون و كشتزار برایتان آن با و.اندیشند می كه مردمی برای است عبرتی این در برویاند،

ان حس  نا رزق  ا و سكرا منه تتخذون واالعناب النخیل ثمرات من و--"6*67یعقلون." ) نحل/ لقوم الیة ذلك فی

دس  ت ب  ه نیك  و رزقی و آور مس  تی شرابی تاكها و هانخلها میوه از و.است عبرتی این در را خردمندان و آورید، می

تفجیرا.") خاللها االنهار فتفجر عنب و نخیل من جنة لك تكون او-- "7(91اسراء/

نهره  ا خاللش در ك  ه انگ  ور و درختانخرم  ا از باش  د بس  تانی را ت  و یا"."گردانی جاری

46

حففن  ا و اعن  اب من جنتین الحدهما جعلنا رجلین مثال لهم واضرب-"8(32زرعا.") كهف/ بینهما جعلنا و بنخل هما

ب ودیم داده تاكستان دو یكی به كه كن بیان را مرد دو داستان برایشان.بودیم كرده كشتزار میانشان در و آنهانخلها گرد بر و

و ه  ذا قب  ل مت لیت  نی ی  ا قالت النخلة جذع الی المخاض فاجاءها--"9l كنت (23منسیاl".) مریم/ نسیا

ك  اش ای كش  انید. گفت خرم  ایی تنه  درخت سوی به را او زاییدن درد.بودم شده فراموش یادها از و بودم مرده این از پیش

(25جنیاl.") مریم/ رطبا علیك تساقط النخلة بجذع الیك هزی و-- "10

.ریزد فرو برایت چیده تازه خرمای تا بجنبان را نخل

11" الس  حر علمكم الذی لكبیركم انه لكم اذن ان قبل له امنتم قال-- و النخ  ل ج  ذوع فی والص  لبنكم خالف من ارجلكم و ایدیكم قطعن فال

(71ابقی.") طه/ و عذابا اشد اینا لتعلمن

ایم  ان او ب  ه دهم رخص  ت را ش  ما ك  ه آن از پیش گفت: آی  ا فرع  ون" اس  ت. دس  تها آموخته جادوگری شما به كه شماست بزرگ او آوردید؟

دارت ان ب ه خرم ا تنه درخت بر و برم می راست و چپ از را پاهایتان و ت  ر پاین  ده و ت  ر س  خت م  ا از ی  ك ك  دام ع  ذاب ك  ه بدانید آویزم. تا می

."است

و كثیرة فواكه فیها لكم اعناب و نخیل من جنات به لكم فانشانا- -"12(19تاكلون.") مؤمنون/ منها

آن در را آوردیم. ش  ما پدی  د انگ  ور و ازخرما بوستانهایی برایتان آن با.خورید می آنها از كه است بسیاری های میوه باغها

)148هضیم.") شعراء/ طلعها نخل و زروع و- "13-

لطیف؟ و نرم های شكوفه آن با ونخلها كشتزارها و

العیون". من فیها فجرنا و اعناب و نخیل من جنات فیها جعلنا و- "14-)34) یس/

روان را ه  ا چش  مه و آوردیم پدی د تاكه  ا و ازنخله  ا باغه  ایی آن در و"."ساختیم

)10نضید.") ق/ طلع لها باسقات والنخل- "15-

."چیده هم بر های خوشه با بلند ونخلهای"

47

)20منقعر.") قمر/ نخل اعجاز كانهم الناس تنزع- "16-

می ب  ر كن  دهنخل، ج  ای از های ریشه همانند زمین، از را مردمان كه"."كند

)11االكمام.") رحمن/ ذات النخل و فاكهة فیها-" 17-

."درغالفند كه هایی خوشه با ونخلها، هاست میوه آن در"

)68رمان.") رحمن/ و نخل و فاكهة فیهما- "18-

."هست انار و هست ونخل هست میوه دو، آن در"

-19" فی  ا القوم فتری حسوما ایام ثمانیة و لیال سبع علیهم سخرها- )7خاویة.") حاقه/ نخل اعجاز كانهم صرعی

. آن بگماش ت آن ان ب ر پی در پی روز هشت و شب هفت را عذاب آن" م  رده و ان  د افت  اده ك  ه دی  دی می پوس  یدهخرما های تنه چون را قوم

."اند

)29نخالl.") عبس/ و زیتونا و-"20-

."نخل و زیتون و"

اس  ت. ولی آمده میوه درختان و ها میوه از بسیاری نام مجید قرآن در آن نخ  ل) جم  ع اس  ت. كلم  ه ش  ده تك  رار اینه  ا هم  ه از بیش نخل نام

این در آی  ات این هم  ه ك  ه است آمده قرآن آیه بیست در نخله نخیل( و تنه  ایی ب  ه نخ  ل ن  ام آیه هشت در كه است ذكر شد. شایان نقل مورد انار زیتون، مانند دیگر هایی میوه جمع در دیگر آیه دوازده در شده ذكر

خرم  ا درخت از خاص نوعی نام نخل كلمه است. بجز شده ذكر انگور و سوره( 124 و53آیه) دو است. در آمده5حشر/ سوره در لینة نام به

خرم  ا" هس  ته پش  ت بر " گودیی معنای به كه " نقیر" آمده كلمه نساء در ك  ه است دیگری ارزش. " قطمیر" كلمه بی چیزی یعنی باشد؛ می

اهمیت بی چ  یزی معن  ای ب  ه ن  یز است آمده13فاطر/ سوره در قرآن می آن هس  ته و خرم  ا بین نازك پوست معنای به لغت در چند هر است

علی یوس  ف عبدالله عالمه را95/ انعام سوره " نوی" در باشد. كلمه از بس  یاری چن  د هر است كرده معنی خرما هسته خود قرآن ترجمه در

48

كلم  ه دانن  د. همچ  نین می ای میوه نوع هر هسته را آن مفسران دیگر و خش  كیده ك  ه خرماست خوشه شكل هاللی چوب معنی عرجون" به"

تشبیه آن به ماه هالل39یس/ سوره در كه است برآمده داس شكل بهر" را" " حبل" و است. كلمات شده قم  ر/ و5لهب/ س  وره در ك  ه د�س�

ك  رده مع نی خرم ا لی  ف علی، یوس ف عالم ه است آمده ترتیب به13.است

اس  ت نخ  ل ت  یره از" ف  را داك  تیلی " ف  ونیكس خرما درخت علمی نام نخل"" عربی زبان در خرما كورا(. درخت مك از جهان نخلهای ) كتاب

كش  ورهای از بس  یاری در چن  د شود. ه  ر می آن" تمر" نامیده میوه و " خرم ا" فارس ی كلم ه " كهج ور" و هن  دی كلم ه آفریق ایی و عربی.دارد عام كاربردی درخت این میوه برای

خرما درخت كاشت تاریخ

س  ال8000 تا6000 خرما درخت كاشت و پرورش كه شود می تصورl آغاز النهرین بین در قبل آن در دیگ  ری می  وه درخت هیچ شد. احتم  اال

علت همین ب  ه ش  اید و شد نمی كاشته جایی در خرما درخت بجز زمان اس  ت. ف  ونیكس ب  وده هم  راه بش  ری فرهنگ و تمدن با همیشه خرما .) ققنوس( است ای افسانه ای پرنده نام همچنین خرما عمومی اسم

ص  حرای در قب  ل س  ال ه  زار چن  دین پرن  ده این ك  ه ش  ده نق  ل ت  ا پانص  د پرن  ده این متوس  ط اس  ت. س  ن داشته وجود كبیرعربستان

خاكس  تر از دوب اره و سوزاند می را خود آن از پس و بود سال ششصد روم و یون  ان ش  د. ادبی  ات می ظ  اهر جدی  د زندگی دوره برای خودش

و خرم  ا درخت بین ارتب  اط امكان درباره است داستانهایی از پر قدیم.ققنوس

خرما درخت فواید

تع  داد ان  دازه ب  ه خرم  ا درخت فوای  د ع  ربی كه  نی المث  ل ضرب بنابرl است. و سال روزهای l خرم ا زیرا است، چنین نیز ظاهرا فوای د واقع ا

ایی در آن چ  وب دارد. از گون  اگونی برگه  ای و ش  ود می اس  تفاده بن  � چن  دین س  اختن ش  ود( ب  رای می نامی  ده ش  اخه گ  اهی آن) ك  ه بزرگ

می ك  ار ب  ه غ  یره و حص  یر چوبدستی، طناب، بادبزن، مانند كاردستی مراس  م در ك  ه ب  ود این ب  ر اع  راب ع  ادت ق  دیمی، س  نتی رود. بن  ابر

ب ه و گرفتن د می دس ت در را خرم ا درخت برگه ای همگانی شادمانی و خیس  انده اگ  ر خرما هسته. گذشتند می معابر از هایی دسته صورت

میوه كه آن بر عالوه باشد. خرما می دام برای مناسبی غذای شود آرد اس  ت. خرم  ا انس  ان برای غذایی ماده بهترین است لذیذ و شیرین ای

مق  دار اض  افه ب  ه دكس  تروز و ش  ده تب  دیل % قن  د60 از بیش ش  امل ب  ه چ  ربی و نشاسته سلولز، تانین، پكتین، پروتئین، و ساكاروز زیادی

مقدار30است) متفاوت نسبتهای نیز Cو Bو Aویتامینهای زیادی (. كلس  یم، س  دیم، آهن، مع  دنی تركیب  ات عالوه دارد. ب  ه وج  ود آن در

مانن  د خ  وراكی، خرم  ای. شود می دیده خرما در فسفر و كلر گوگرد،

49

ك  ار ب  ه ش  یرین ش  ربتهای و شكر نوشابه، شیرینی، ساختن در عسل،.رود می

پزش  كی المع  ارف اس  ت) دائ  رة ارزش با بسیار پزشكی نظر از خرما فراموش    ی از و اس    ت قلب مح    رك و ملی�ن و بخش اس    الم( آرام

وی  ژه ب  ه و كلی ط  ور ب  ه تنفسی ناراحتیهای كند. برای می جلوگیری مق  وی و م  د2ر� آور، لینت اس  ت. خرم  ا مفی  د( نفس) آس  م تنگی برای را آن ت  وان می تركیب  اتش و خ  واص تمام به توجه با است. و باه قویه

ش فای ب رای خرم ا هسته آرد دانست. ضماد نیروبخش و كامل غذاییl چش  می بیماریه  ای .اس  ت مفی  د درد چش  م و قرنی  ه ورم مخصوص  ا

منظم خ  وردن ب  ه را م  ردم س  المتی، حف  ظ محمد)ص( ب  رای حضرت )ع( را علی حض رت ب ار یك كه شده نقل چند هر. كند می توصیه خرما

ترم  ذی( و س  نن فرمود) كت  اب نهی خرما خوردن از نقاهت دوران درl توص  یه این دارای خرم  ا زی  را اس  ت اس  توار علمی ای پای  ه ب  ر ك  امال

مع ده و گذرانن د می را نق اهت دوره كه كسانی و است غذایی الیافی از اس ت. بعض ی مش  كل برایش  ان الی اف این هض م دارن د ضعیف ای

ك  ه ان  د ك  رده اش  اره دریاب  ادی عبدالماجد موالنا مانند قرآن مفسران ك  ه هنگ  امی جهت همین ب  ه اس  ت مفی  د بس  یار باردار زن برای خرما

مریم/ شد. ) سوره آماده خرما برایش گرفت زاییدن درد مریم حضرت23-25)

!ممنوع خرما درخت قطع

س  اقه دو ب  ر آن م  اده و ن  ر درخت یع  نی اس  ت پای  ه دو درخ  تی خرم  ا تول  د س  بب درخت دو گله  ای بین افش  انی گ  رده و روی  د می جداگانه

درخت یكص  د افش  انی گرده برای نر خرمای درخت شود. یك می میوه مع  نی ب  ه ك  ه ش  ود می نامی  ده نخلس  تان خرم  ا است. باغ كافی ماده خرمای درختان نخلستانی در اگر كه است باشد. مشهور می نیز واحه

نخواه  د می  وه نخلس  تان آن درخت  ان از ی  ك هیچ باشد نداشته وجود نر خرم  ا درخت  ان عربس  تان، قبای  ل مردم  ان اس  الم ظه  ور از پیش. داد

lقطع داشتند دشمنی آنان با كه را قبایلی نر خرمای درختان مخصوصا آن و مخ  الفت درخت  ان قطع عمل این با مسلمانان. كردند می نابود و می االرض فی فس  اد را درخت  ان ب  ا رفت  ار گون  ه كردن  د. این من  ع را

به كه دادند می دستور لشكری امیران به جنگ هنگام به دانستند. حتی حساس یت این. نبرن د را س بز درخت ان و نرس انند آزار گن اه بی مردم عملی راهی و ب  ود انقالبی ای اندیش  ه درخت  ان حف  ظ به نسبت شدید ب  نی ب  ا مقابل  ه هنگ  ام ب  ه ب  ار، انسانی. ی  ك ای جامعه گسترش برای

ت  ا ببرن  د را دش  من خرم  ای درخت  ان ش  دند ناچ  ار مس  لمانان نض  یر، ان  دوهگین ش  دت به را آنان عمل سازد. این ممكن را نیروها پیشرفت ان  دوه و ش  د ن  ازل حش  ر س  وره از5 آی  ه ك  ه ب  ود هنگ  ام آن ك  رد. در

چ  نین انج  ام اج  ازه دش  وار ش  رایط در و بخشید تسكین را مسلمانان.داد آنان به كاری

مرغوب خرمای

50

را خوب خرمای معتقدند نامند. مردم می واحه سلطان را خرما درخت و س  اقه و باش  د ور غوط  ه آب در درخت ریشه كه چید توان می وقتی 16 به خرما درخت تابستان. طول گرم آفتاب تابش معرض در آن برگ

l خرمابنی هر رسد. بر می متر20 تا روی  د. ام  ا می ش  اخه ی  ك معموال روید. از می ریشه یك از شاخه چند كه شود می دیده طبیعت در گاهی

برده نام4رعد/ سوره در قرآن در صنوان غیر و درخت: صنوان نوع دو ام  ا اس  ت، س  ال دویس  ت حدود خرما درخت متوسط است. سن شده

l خوب دار میوه درختان دارند. درخت  ان سال یكصد حدود عمری معموال درخ  تی و ش  وند می تكث  یر پاجوش طریق از هم و دانه طریق از خرما

ده  د. پ  اجوش می بهتری خرمای باشد شده تكثیر پاجوش روش به كهlاست، بلند درختی خرما روید. درخت می جوان درختان پای در معموال

ف  رو زمین در متر دو از بیش عمق تا گاهی آن مستحكم های ریشه اما مانن  د گیاه  انی ب  ا مقایس  ه در ریش  ه نظ  ر از خرم  ا رود. درخت نمی

دو ه  ر این . زی  را اس  ت ض  عیف خارشتر) الح  اج( درخ  تی گز) اثل( وl عمق به گیاه -18/ قم  ر س  وره دارن  د. در ریشه زمین در متر ده تقریبا بادی طوالنی و نحس روزی عاد( در آنها) قوم بر گوید:" ما می كه20

ج  ای از ه  ای ریش  ه همانن  د زمین، از را مردم  ان كه فرستادیم سخت خرم  ا درخت خصوص  یت این ب  ه ض  منی كند" اشاره می بر نخل، كنده.دارد

از بس  یاری. آفرین  د می ب  دیع ای منظ  ره نخسلتانها زیبایی و ظرافت اش  عار در را نخ  ل وص  ف اروپ  ایی ح  تی و آفریق  ایی و عرب شاعران ب  رای را تم  ر كلم  ه اودیس  ه حماس  ه در اند. هومر آورده خود معروف

خود اشعار در نیز شكسپیر و است. چاسر برده كار به زیبایی نمایاندن.اند برده نام نخل از

خرما كاشت جغرافیایی شرایط

غرب از است ای گستره نخل، كاشت منطقه گیاهی جغرافیای نظر از محص  ول این تولی  د ناحی  ه مهم  ترین آفریق  ا. ام  ا شرق تا هندوستان

پنج  اب و گج  رات ناحی  ه . در باش  د می مصر و ایران عربستان، عراق،l هند می امی  د و است شده معمول نخل مرغوب نوع چند پرورش اخیرا ش  ود. هم خودكفا خرما تولید نظر از آینده سالهای در هندوستان رود

ت  ا ه  زار شص  ت ح  دود در هندوس  تان ب  ه خرم  ا ساالنه واردات اكنون دالر. اهمیت میلی  ون پ  انزده ب  ر ب  الغ ارزش  ی با است تن هزار هشتادl ك  ه ك  رد درك حقیقت این از ت  وان می را خرما تن میلی  ون نیم تقریب  ا

و آریزون   ا ش   ود. در می ف   روش و خری   د جه   انی ب   ازار در خرم   ا ان  د. ب  ه رویی  ده وس  یعی گس  تره در خرم  ا درختان امریكا كالیفرنیای

كش  اورزی و خوارب  ار سازمان جهان در خرما افزون روز اهمیت علت نخل توسعه و تحقیق مؤسسه1357/1978 سال متحد) فائو( در ملل

.كرد تأسیس بغداد در را

و خری  د مرك  ز ع  راق، بن  دری ش  هر بص  ره، ق  دیم بس  یار زمانه  ای از ص  ادراتی ك  االی خرما، درخت تمر است. یكی بوده تمر نوع دو فروش

51

ش  ود. می وارد هندوس  تان از ك  ه تمرهن  دی دیگ  ری و بص  ره مهم غ  ذایی، ای م  اده عن  وان به خاورمیانه كشورهای و عراق در تمرهندی

انگلیس  ی اس  ت. كلم  ه مع  روف ش  ربت س  اختن ب  رای وی  ژه ب  هTamarind است تمرالهند عربی كلمه از مشتق تمرهندی معنای به.

وجود آسیا و آفریقا گرمسیر بخشهای سرتاسر در نخل گونه60 حدود ب  ه ك  ه اس  ت ای گون  ه ت  رین معمولی جنگلی نخل هندوستان دارد. در

دی  ده س  رزمین این سرتاسر در پرورشی صورت به هم و خودرو طور ش  یره گوین  د. از خودرو" می " نخل یا" هندی " نخل آن به و شود می از ش  ود. ب  رخی می تهی  ه زرد) گ  ور( مرغ  وب ش  كر ن  وعی گی  اه این

تكام  ل گون  ه خاورمیان  ه خرم  ای درخت ك  ه باورن  د این بر دانشمندان هندی( است. دلیل خودروی جنگلی) نخل نخل یا هندی نخل این یافته ص  ورت ب  ه هرگز خوراكی خرمای درخت كه است آن نظریه این اصلی.است نشده مشاهده جهان از ای نقطه هیچ در خودرو

درخت ف  رهنگی و ت  اریخی نظ  ر از ط  بی و غذایی ارزشهای بر عالوه به شاید و دانست" " آدمی به الهی" نسبت " لطفی توان می را خرما ی  اد آن از اح  ترام ب  ا مك  رر طور به مجید قرآن در كه است علت همین می دی ده نخ ل ب ه اح ترام مق دس كت اب از آی ه چندین است. در شده داود مزام  یر كت  اب دوم و ن  ود مزم  ور از12 آی  ه در مث  ال برای. شود".شكفت خواهد خرما درخت مثل عادل: " است آمده

52

53