ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

534 Παρουσιάζεται πρώτη φορά τραγωδία στα Μεγάλα Διονύσια από τον Θέσπη.

508 Διθυραμβικοί χοροί ανδρών συμμετέχουν πρώτη φορά στα Μεγάλα Διονύσια.        Νικητής αναδεικνύεται ο Υπόδικος από τη Χαλκίδα.

498 Μαρτυρείται πρώτη φορά η γνωστή από την κλασική εποχή συμμετοχή τριών τραγικών στους αγώνες. Ανάμεσα στους τραγικούς που διαγωνίστηκαν εκείνη τη χρονιά ήταν και ο 27χρονος Αισχύλος.

486 Τέσσερα χρόνια μετά τη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.) και περίπου 50 χρόνια μετά την πρώτη παράσταση τραγωδίας (534 π.Χ.), παίζονται πρώτη φορά κωμωδίες στα Μεγάλα Διονύσια. Νικητής αναδεικνύεται ο Χιωνίδης. Οι αγώνες κωμωδίας συνεχίστηκαν τουλάχιστον ως το 120 π.Χ.                        

484 Ο 40χρονος μαραθωνομάχος Αισχύλος κερδίζει την πρώτη του νίκη, σχεδόν 15 χρόνια μετά την πρώτη του συμμετοχή στους δραματικούς αγώνες.

468   Η πρώτη από τις συνολικά περισσότερες από 20 νίκες του Σοφοκλή, δύο μόλις χρόνια μετά την πρώτη συμμετοχή του στους δραματικούς αγώνες (470 π.Χ.). Στον αγώνα είχε πάρει μέρος και ο παλαίμαχος Αισχύλος, ο οποίος τότε πλησίαζε τα 60 και δέσποζε στην τραγική σκηνή.

467   Ένα χρόνο μετά την ήττα του από τον Σοφοκλή, ο Αισχύλος θριαμβεύει με τη θηβαϊκή τετραλογία, που τη συγκροτούσαν τα έργα Λάιος, Οιδίπους, Επτά επί Θήβας και το σατυρικό δράμα Σφιγξ.

463(;)-458 Ανάμεσα στις Ικέτιδες (πιθανώς 463 π.Χ.) και στην Ορέστεια (458 π.Χ.) του Αισχύλου πιθανολογείται ότι το θέατρο του Διονύσου απέκτησε σκηνή (σκηνικό οικοδόμημα), κάτι που, αν ισχύει, αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη εξέλιξη στην ιστορία του θεατρικού “οικοδομήματος”.

458    Στον απόηχο της διαμάχης γύρω   από τον Άρειο πάγο, η οποία οδήγησε τελικά στην αποψίλωσή του από τις πολιτικές αρμοδιότητες που είχε, παίζεται η Ορέστεια του Αισχύλου.

456/55   Ο Αισχύλος πεθαίνει μακριά από την Αθήνα, στη Γέλα της Σικελίας.

455   Ο Ευριπίδης, σε ηλικία περίπου 30 ετών, συμμετέχει πρώτη φορά στους δραματικούς αγώνες και καταλαμβάνει την τρίτη (και τελευταία) θέση. Ξέρουμε ότι ένα από τα έργα της χρονιάς εκείνης ήσαν οι Πελιάδες, από τις οποίες δεν σώζεται ούτε μία λέξη.

1

449(;)   Για πρώτη φορά στους δραματικούς αγώνες των Μεγάλων Διονυσίων δεν κρίνονται μόνο οι τραγικοί ποιητές, αλλά και οι τραγικοί υποκριτές, ακριβέστερα: οι πρωταγωνιστές. Νικητής αναδείχτηκε ο υποκριτής Ηρακλείδης.

442-440   Περίπου 45 χρόνια μετά την εισαγωγή του αγώνα κωμωδίας στα Μεγάλα Διονύσια (486 π.Χ.), εισάγεται ανάλογος αγώνας ―πιθανώς και αγώνας κωμικών υποκριτών (πρωταγωνιστών)― και στα Λήναια.

441   Πρώτη νίκη του (περίπου 45χρονου) Ευριπίδη, κοντά 15 χρόνια μετά την πρώτη συμμετοχή του (455).

 

440-430    Αγώνας τραγικών ποιητών και τραγικών υποκριτών (πρωταγωνιστών) εισάγεται και στα Λήναια.

438     Παίζεται η Άλκηστις, η παλαιότερη από τις σωζόμενες τραγωδίες του Ευριπίδη.

431    Παίζεται η Μήδεια του Ευριπίδη.

428   Ο Ευριπίδης με τον σωζόμενο Ιππόλυτο και τρία ακόμη έργα κερδίζει τη νίκη.

427 Πρώτη συμμετοχή του Αριστοφάνη στους δραματικούς αγώνες με την κωμωδία Δαιταλείς (Φαγάδες), από την οποία σώζονται ελάχιστα αποσπάσματα.

425    Παίζονται οι Αχαρνείς του Αριστοφάνη, η παλαιότερη σωζόμενη κωμωδία.

418   Στους αγώνες τραγωδίας στα Λήναια πρωτοσυναντάμε το αξιοσημείωτο νικητής υποκριτής να αναδεικνύεται ο πρωταγωνιστής ο οποίος ερμήνευσε τις τραγωδίες που κατέλαβαν όχι την πρώτη αλλά τη δεύτερη θέση.

416   Ο τραγικός ποιητής Αγάθων, που έγραφε σε μια ιδιαίτερα επιτηδευμένη γλώσσα, κερδίζει την πρώτη του νίκη στα Λήναια.

415   Παρουσιάζονται οι τραγωδίες του Ευριπίδη Αλέξανδρος (=Πάρις), Παλαμήδης, Τρωάδες και το σατυρικό δράμα Σίσυφος. Ο ποιητής καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση.

408    Παίζεται ο Ορέστης του Ευριπίδη. Λίγο μετά ο ποιητής, προσκαλεσμένος από τον

2

βασιλιά Αρχέλαο, αναχωρεί για την Μακεδονία, από όπου δεν θα επιστρέψει ποτέ.406 Πεθαίνει ο Ευριπίδης στη Μακεδονία και, λίγους μήνες αργότερα, ο δέκα χρόνια μεγαλύτερός του Σοφοκλής.

405   Μαρτυρείται ο θεσμός της συγχορηγίας, της ανάληψης δηλ. της χορηγίας από δύο πρόσωπα.

 Παίζονται οι Βάτραχοι του Αριστοφάνη.

388    Παίζεται ο Πλούτος, η τελευταία σωζόμενη κωμωδία του Αριστοφάνη, ο οποίος πρέπει να πέθανε λίγο μετά, γύρω στο 385 π.Χ.

386   Στο   πρόγραμμα των Μεγάλων Διονυσίων περιλαμβάνεται πρώτη φορά ―εκτός συναγωνισμού― και μία παλαιά τραγωδία, δηλ. μια τραγωδία ενός από τους τρεις μεγάλους τραγικούς του 5ου αιώνα, που δεν βρίσκονταν πια στη ζωή.

364/63   Μαρτυρείται διευρυμένη συμμετοχή τραγικών ποιητών στα Λήναια.

348/ 4 7 Η αρμοδιότητα για τον ορισμό των χορηγών για τους αγώνες κωμωδίας      μεταβιβάζεται από την πόλη στις φυλές.

342/41    Αναμορφωμένο πρόγραμμα αγώνων τραγωδίας στα Μεγάλα Διονύσια.

339    Στο πρόγραμμα των Μεγάλων Διονυσίων περιλαμβάνεται πρώτη φορά και παράσταση μιας παλαιάς κωμωδίας.

338/326   Με ενέργειες του δραστήριου πολιτικού και ρήτορα Λυκούργου, που είχε την ευθύνη για τα οικονομικά της Αθήνας αυτή την εποχή, αποπερατώνεται το θέατρο του Διονύσου: Κατασκευάζεται το λίθινο κοίλον, το οποίο σώζεται κατά μέγα μέρος, και το λίθινο σκηνικό οικοδόμημα, που στα δύο άκρα του πλαισιώνεται από τα λεγόμενα ‘παρασκήνια’, ενώ στην πρόσοψή του υπάρχουν τρεις θύρες. Το θέατρο αποτελεί πλέον ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό σύνολο. (Παρενθετικά αναφέρω ότι από τους μεγάλους δραματικούς ποιητές μόνο ο Μένανδρος είχε τη δυνατότητα να δει τα έργα του να παίζονται σε ένα τέτοιο περίλαμπρο θέατρο. Οι άλλοι μεγάλοι του 5ου αιώνα έπρεπε να αρκεστούν σε πολύ πιο απλές ―αν θέλετε: ταπεινές― κατασκευές.)

3