ΕΙΣΑΓΩΓΗ Θ. ΞΠΘΣΛΞΣ ΤΖΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΔΟΓΜΑΤΩΝ Τξ έογξ ςηπ Θρςξοίαπ ςχμ Δξγμάςχμ (ΘΔ) εναοςάςαι, όπχπ είμαι τσρικό, από ςημ έμμξια ςξσ δόγμαςξπ. Αμ χπ δόγμα, για παοάδειγμα, εκλάβξσμε ςξ θοηρκεσςικό βίχμα ςχμ Χοιρςιαμώμ ή ςξμ αμθοώπιμξ γεμικά ρςξυαρμό για ςξ «γεγξμόπ» ςξύ Χοιρςιαμιρμξύ, όπχπ πιρςεύξσμ κάπξιξι Οοξςερςάμςεπ, ςόςε η ΘΔ θα είμαι είςε ιρςξοία ςήπ υοιρςιαμικήπ ασςξρσμειδηρίαπ, είςε μια απλή ιρςόοηρη ςχμ πξικίλχμ ποξρπαθειώμ, πξσ καςέβαλε η υοιρςιαμική διαμόηρη δια μέρξσ ςχμ αιώμχμ, ποξκειμέμξσ μα διαρατήρει και καςαμξήρει πληοέρςεοα και βαθύςεοα ςξ πεοιευόμεμξ ςηπ «εμ Χοιρςώ» Η. Απξκάλσφηπ. Ξμξίχπ, αμ χπ δόγμα εκλάβξσμε ςιπ επίρημεπ μόμξ διαςσπώρειπ ςήπ Δκκληρίαπ, ςόςε κξλξβώμξσμε, καςά πλάςξπ και βάθξπ, ρύμξλξ ςξ πεοιευόμεμξ ςηπ Οίρςεχπ, πεοιξοίζξμςαπ ςξ τχςιρςικό, αγιαρςικό και αμαζχξγξμηςικό έογξ ςξύ Αγ. Ομεύμαςξπ, και αγμξώμςαπ ςημ ύπαονη αληθειώμ πξσ δεμ είμαι γοαμμέμεπ, ατξύ «εάμ γοάτηςαι καθ’ έμ, ξσδέ ασςόμ ξίμαι ςξμ κόρμξμ υχοήραι ςα γοατόμεμα βιβλία» 1 . Ξ Λ. Βαρίλειξπ υαοακςηοιρςικά αματέοει: «ςχμ εμ ςη Δκκληρία πετσλαγμέμχμ δξγμάςχμ και κηοσγμάςχμ ςα μεμ εκ ςηπ εγγοάτξσ παοαδόρεχπ έυξμεμ, ςα δε εκ ςηπ ςχμ απξρςόλχμ παοαδόρεχπ διαδξθέμςα ημίμ εμ μσρςηοίχ παοεδενάμεθα» 2 . Δόγμαςα, λξιπόμ, δεμ θεχοξύμςαι μόμξ όρα διαςσπώθηκαμ από ςιπ Ξικξσμεμικέπ Σσμόδξσπ (όπχπ ςξ ςοιαδξλξγικό και υοιρςξλξγικό), αλλά και ξι λξιπέπ αλήθειεπ για δικαίχρη, Η. Χάοη, Δκκληρία, μσρςήοια κ.λπ. Ζ ξοθόδξνη Ηεξλξγία απξδέυεςαι ςημ εσοεία πεοί ςξύ δόγμαςξπ διδαρκαλία. Ιαμέμαπ από ςξσπ Οαςέοεπ ςήπ Δκκληρίαπ δεμ ενέλαβε ςξ δόγμα ραμ ςημ επίρημα διαςσπχθείρα ρςιπ Σσμόδξσπ μόμξ αλήθεια. Έςρι, η ξοθόδξνη ΘΔ είμαι ξ επιρςημξμικόπ εκείμξπ κλάδξπ ςήπ Ηεξλξγίαπ πξσ εοεσμά ςιπ αλήθειεπ ςήπ «εμ Χοιρςώ» ρχςηοίαπ ( δόγμαςα), έςρι όπχπ ασςέπ εκτοάζξμςαι διαυοξμικά μέρα από ςημ πμεσμαςική ζχή ςξύ εκκληριαρςικξύ πληοώμαςξπ. Ζ ΘΔ δηλ. εοεσμά ςξμείπ ςήπ εκκληριαρςικήπ ζχήπ, η ξπξία ποξβάλλει, καςά πξικίλεπ μξοτέπ, θεχοηςικέπ ποξςάρειπ ςήπ ζώραπ αλήθειαπ για ςημ «εμ Χοιρςώ» ρχςηοία. Δεμ ποόκειςαι για μια αλλαγή μξοτήπ, ραμ η μξοτή μα ήςαμ κάςι ςξ νέμξ (απξκξμμέμξ) ή πξσ μπξοεί μα απξβληθεί ςξύ πεοιευξμέμξσ ςήπ Οίρςεχπ. Λξοτή και πεοιευόμεμξ «κιμξύμςαι» (αμςιδοξύμ) ραμ έμαπ ζχμςαμόπ (ιρςξοικόπ) ξογαμιρμόπ, πξσ μαι μεμ δεμ ποξρλαμβάμει νέμα ποξπ ασςόμ (ενχ-ξογαμικά) ρςξιυεία, αλλ’ όμχπ αμςιδοά ξλόκληοξπ, μέρα (Ηείξ πεοιευόμεμξ) και ένχ (αμθοώπιμη μξοτή), καςά έμα θεαμθοώπιμξ ρυήμα, ρςξ (ιρςξοικξ-πξλιςιρμικό) πεοιβάλλξμ ςξσ, εκδηλώμξμςαπ, καςά ςιπ εκάρςξςε τάρειπ ςήπ ζχήπ ςξσ, ςημ ξσρία ςξσ. Άλλχρςε, ατξύ ςξ πεοιευόμεμξ (Η. Κόγξπ) διαςσπώμεςαι («ταμεοξύςαι») πάμςα μέρχ ςήπ μξοτήπ (Δμαμθοώπηρη: αμθοώπιμξπ λόγξπ > ξ άγιξπ χπ «θεξταμικό γεγξμόπ»: Ηεξ-λξγία), δεμ είμαι μόμξ η «μξοτή» πξσ «αμςιδοά» ρςξ πεοιβάλλξμ, αλλά ασςό ςξ ίδιξ ςξ «πεοιευόμεμξ», όςαμ, για παοάδειγμα, εκτέοεςαι ρςξ αμάλξγξ πξλιςιρμικό πεοιβάλλξμ, ρύμτχμα με ςημ καςαμόηρη ςήπ επξυήπ ςξσ. Ξ Vincentius εκ Κειοίμηπ παοξμξιάζει ςημ αμάπςσνη ςξσ δόγμαςξπ με ςημ αμάπςσνη ςήπ ρχμαςικήπ τύρηπ ςξύ αμθοώπξσ, πξσ καςά ςημ ξσρία ςξσ παοαμέμει πάμςξςε ξ ίδιξπ. Οαοάδξρη και εκκληριαρςική ζχή αμςιρςξιυξύμ ποξπ ςη ρυέρη καοδιάπ και όλξσ ρώμαςξπ, ςξ ξπξίξ ζει, επειδή 1 Θχ. 21, 25. 2 Πεοί ςξσ Αγίξσ Πμεύμαςξπ 27, 66, PG 32, 188A.
