مركز اسناد حقوق بشر ايران يك تاريخچه جامع و عيني از ايجاد بيطرف و مستقل پژوهشي است كه هدف آن يمركز اسناد حقوق بشر ايران نهاد

اين تاريخچه، شامل . باشد ميبعد به 1357وضعيت حقوق بشر در جمهوري اسالمي ايران از زمان انقالب سال ، جهت مطالعه و تحقيق صورت آرشيوه كه باست و مداركي از اسناد ا ه و تجزيه و تحليل طيف گستردآوري جمع

گذشته الزمه پيشرفت ي در قبال تخلفات پذير مسئوليت با تكيه بر اين اصل كه .خواهد گرفتدر دسترس عموم قرار گاهانه اجتماعي و تحوالت دموكراتيك در آينده خواهد بود، مركز اسناد حقوق بشر ايران، گفتگو و تبادل نظر آ

اين مركز با تعداد زيادي از پژوهشگران و . نمايد ميرغيب شويق و تدرباره وضعيت حقوق بشر در ايران را ت .كند ميهمكاري ها هساير پروژو موارد نقض حقوق بشر ازي در زمينه مستندسمتخصصان

اهداف مركز اسناد حقوق بشر ايران

يران؛بررسي و مستندسازي موارد تخلف حقوق بشر در ا • از تخلفات حقوق بشر در ايران و تحت فشار قرار دادن دولت ايران يالملل بينارتقاي سطح آگاهي مجامع •

براي خاتمه دادن به اين تخلفات؛ ؛بشري حقوق الملل بين مردم ايران از موارد تخلف حقوق بشر در ايران و استانداردهاي يآگاهارتقاي سطح •در پيشرفت و حمايت از روند روزي با اين اميد كه تي از اسناد حقوق بشر مجموعه و آرشيوي اينترنايجاد •

.مورد استفاده قرار گيردمسئول شناختن متخلفان

:آدرس Iran Human Rights Documentation Center

129 Church Street, Suite 304

New Haven, CT 06510, USA

)203 (772-2218 :تلفن )203 (772-1782 :نمابر

info@iranhrdc.org :پست الكترونيكي

org.iranhrdc.www://http :پايگاه اطالعاتي

پايگاه اطالعاتي از دهد و يم يزد را بعد از تخريب نشان در عكس روي جلد قبرستان بهايي:هاعكس

www.iranian.com پايگاه اطالعاتي ،يا هسيد علي خامن اهللا آيتمنبع عكس . استگرفته شدهwww.leader.ir است .از بقيه عكسها، . استwww.ardebili.com، پايگاه اطالعاتيالعظمي عبدالكريم موسوي اردبيلي هالل آيتمنبع عكس

زاده، دكتر حسين نجي، قجمله عكس پشت جلد كه ايستاده از چپ آقايان عبدالحسين تسليمي، دكتر كامبيز صادمقامي و نشسته از چپ آقايان ابراهيم رحماني، عطااهللا مقربي، خانم بهيه نادري و آقاي ر قائم قديمي، منوهيوسف

و www.question.bahai.org پايگاههاي اطالعاتيي بهاييان و الملل نيبدهد، از جامعه يمهوشنگ محمودي را نشان www.info.bahai.org گرفته شده است.

ديانتي ممنوع

آزار و تعقيب بهاييان در ايران

مركز اسناد حقوق بشر ايران 1386فروردين

1

فهرست مطالب 3.................................................................................................................................................................دهيچك. 1

5.......................................................................................................................................................انيي بهاةدربار. 2

5.......................................................................................يي بهاانتيد يخي تارةنيشيمنشاء و پ. 2-1

7..............................................................................................................ي روحانيمحفلها. 2-2

9........................................................................................................................ معاصريي ضد بهاي حركتها شهير. 3

9........................................................................... و چهاردهمزدهمي سيها ه سدياسيتحوالت س. 3-1

10...................................................................................................1334 رمضان يشورشها. 3-2

13........................................................................................»انييمسأله بها «ي براييجو هچار. 3-3

15..................................................................................................................هيظهور حجت. 3-4

20.......................................................................................................................................انيي و بهارانيانقالب ا. 4

20............................................................................انيي بهاهي عليجمع ت دسته و حمالهايناآرام. 4-1

21................................................................................................................انقالب در راه. 4-2

24.........................................................................................ي انقالب اسالميروزي و پ1357. 4-3

25.................................................................................................راني در ايي و جامعه بهاي اسالميقانون اساس

27....................................................................................................ي از قانون اساسانيي شدن بهايتبعات مستثن

28......................................................................................................... پس از انقالبراني اانيي بهابيو تعقآزار . 5

28.....................................................................ييروان جامعه بهاشي شكنجه و اعدام پ،يريدستگ. 5-1

29.......................................................................................................................راني اي ملي محفل روحاننياول

30.....................................................................................................................راني اي ملي محفل روحاننيدوم

34.........................................................................................................................ي محليحمله به محافل روحان

41....................................................................................................................راني اي ملي محفل روحاننيمسو

44........................................................................................ي و اجتماعي فرهنگيهاتيمحروم. 5-2

44........................................................................................................ي و مذهبي فرهنگي آثار و بناهابيتخر

48...........................................................................................................انيي متعلق به بهاي اماكن عمومبيتخر

49........................................................................................ي و اجتماعي اقتصاديهاتيمحروم. 5-3

49............................................................................................................................................................كامال

50...................................................................................................................................................59/70حكم

51........................................................................................................................................ي پاكسازيها هتيكم

2

52.....................................................................................................................مرار معاش الهياز دست دادن وس

55..........................................................................يي بهاانيآموزان و دانشجو دانشي برالي از تحصتيمحروم

56....................................................................................................................................................ي كنونطيشرا. 6

56............................................................................................................يالملل نيمداخله ب. 6-1

58..............................................................................................انييتوجه مجدد به مسائل بها. 6-2

60..........................................................................................................يدانشگاه آزاد علم. 6-3

60................................................................................................................؟دي جدديتهد. 6-4

60..............................................................................................................................كننده كي تحريهايسخنران

62................................................................................................................................نايي بهاي اساميآور جمع

63.........................................................................................................................................................يريگ هجينت. 7

65............................................................................................................................................................يشناس روش

3

چكيده. 1هاي مشخص مورد آزار و تعقيب بهايي ايران متناوباً و در دوره، جامعة سيزدهماز آغاز ظهور ديانت بهايي در سدة

توانند فرايض ديني خود را آزادانه به جاي آورند، از محروميتهاي ميندر حال حاضر، بهاييان . قرار گرفته استن مصادره و يا و اموالشاشوند ميمحكوم اعدام به شوند، مي خودسرانه بازداشت طور به ،برند مياقتصادي و اجتماعي رنج

از زمان . گيرند مي اداري و مجري قانون كشور صورت،با حمايت نهادهاي قضاييموارد تمامي اين و ؛شود ميتخريب ممكن حاكي از آنند كه شواهد ،1384نژاد به رياست جمهوري ايران در تير ماه شدن محمود احمديانتخاببرگزيده

. آغاز گردددور جديدي از آزار و تعقيب بهاييان است

: گزارش حاضر به شرح زيرندنكات مهم

دين درگذار تشاخه انحرافي و بدعروحانيت شيعي ايران مدتهاي مديدي است كه ديانت بهايي را به مثابة • امور كشور برخوردار بوده است،اداره هرگاه كه روحانيت از بيشترين نفوذ در . اسالم تلقي كرده است

گزارش حاضر مستدالً به تبيين اين امر خواهد .اند ه شديدترين سختيها گرديدپيروان دين بهايي متحملصدد تضعيف و نهايتاً نابودي ديانت بهايي پيوسته درطور بهپرداخت كه روحانيت شيعي ايران همواره و

.دباش ؛ طرحي كه به تمامي مورد حمايت و تأييد اجرايي دولت جمهوري اسالمي ايران بوده و مياند هبود

عليه جمعي دستههاي خشونت حمالت ويافته عليه بهاييان بود كه منجر به نسازمااي ه شاهد مبارز1330دهة •بهايي شد كه بعضاً مورد تأييد ضدخصوصيسازمانهاي گيري لشك، تخريب اماكن مقدس بهاييان و بهاييان

ه به منظور توجيه و گسترش تبليغاتي ك. بودندريگمقامات كشوري و لشو حمايت شخصيتهاي مذهبي و عليه بهاييان شد كه اي ه و كليشمنفيسبب رواج تصوراتي گرفت اجتماعي بهاييان صورت ميتعقيبآزار و

واسطة به) 1330دهة (روحانيوني كه در اين دوره . تا به امروز در جامعة ايران محسوس استانعكاس آن پستهاي نيرومندي را ،مند شدند، در دوران پس از انقالب هبهربهايي از نفوذ اجتماعي به سزايي فعاليتهاي ضد

.در دولت به عهده گرفتند

ضد بهايي ز منجر به عملياتي دولت محور و متمرك1357تحكيم قدرت در دست روحانيون پس از انقالب • مذهبييتهاي عنوان يكي از اقل به انبهاييشناسايي از آشكارا ، جديددر قانون اساسي اسالمي. در ايران شد

توصيفي - تهديدي سياسي معرفي شده استخطر و عنوان بهدر عوض، ديانت بهايي . خودداري شده است در .تشده استشديد انقالبي به بهاييان ايراد مكرر اتهاماتي از قبيل جاسوسي و ديگر اقدامات ضداب كه

. استگرديدهپيگرد تبديل نتيجة چنين اقداماتي، ديانت بهايي به مذهبي غيرقانوني و قابل

نه دولت ياراگ بسركويك رشته عمليات گسترده يريكارگ بهنخستين سالهاي جمهوري اسالمي ايران شاهد •جامعة بهايي هدف از بين بردن قصد اب ان جامعة بهايي راپيشروويژه به ،مقامات دولتي. بر عليه بهاييان بود

والي محفل روحاني ملي بهاييان بازداشت و بدون محاكمه اعدام در اين دوره اعضاي سه دورة مت. قرار دادند .دند گردياعضاي محفلهاي محلي بهاييان نيز در اين دوره به سرنوشت مشابهي دچارتعداد زيادي از . شدند

4

مصادره و تخريب اموال بهاييان، شامل اماكن مقدسه، قبرستانها، ، دولتضد بهاييعمليات ديگر ويژگي •ين اماكن مذهبي تر سعنوان نمونه، خانة حضرت باب، يكي از مقد به. باشد مي مؤسسات بهايي اموال شخصي و

.وسيلة دولت جمهوري اسالمي تخريب شد به 1358بهاييان، در سال

دولت جمهوري اسالمي ضد بهاييعمليات اقدامات هميشگي محروميتهاي اقتصادي و اجتماعي از ديگر •هوري اسالمي، بهاييان از حضور در مؤسسات آموزشي و از فعاليت در بخشهاي به دستور دولت جم. اند بوده

.اند خصوصي و دولتي محروم شده

به رياست جمهوري و حضور ديگر بار شخصيتهاي سياسي نژاد رسد كه انتخاب آقاي احمدي نظر مي به •در .ي اسالمي، شده استاي، رهبر جمهور خامنهاهللا آيت تشجيعار در عرصة اجرايي كشور موجبك هفظمحا

دستور داد كه به شناسايي و نظارت كشور اي به نهادهاي نظامي و انتظامي خامنهاهللا آيت، 1384آذر ماه سال ن ايار با جامعة بهايي، ك هفظروحانيت محاديرينه نظر به دشمني . حوزة صالحيتشان بپردازند دربهاييان بر

و آزار و تعقيب ضد بهايياي از عمليات وري سرآغاز دور تازه شدت وجود دارد كه چنين دست بهاحتمال .باشد بهاييان

5

دربارة بهاييان. 2 ديانت بهاييمنشاء و پيشينة تاريخي . 2-1

ديانت متقدم بر .گردد ميباز سيزدهم در سدة پيشينة ديانت بهايي به دو جنبش مذهبي جداگانه اما مرتبط در ايرانامام (امام غايب مظهر يا » باب«خود را 1223 زماني آغاز شد كه سيد علي محمد در سال كه بهايي، ديانت بابي است

باب . اعالم كرد) در انتظار ظهور او هستند- سدة نهم ميالدي-دوازدهم شيعيان كه شيعيان جهان از سدة سوم هجري كه تعليمات او منجر به اتحاد، ست ا، اهللاهمن يظهر ،همچنين پيشگويي كرد كه ظهور وي نشانة ظهور پيامبر ديگري

1.صلح و برقراري نظم بر روي كرة زمين خواهد شد

خود بود بزودي با اوليه ، اما اين ديانت كه تازه در مراحل جلب شدندبابتعداد زيادي از ايرانيان به سوي در آغاز، پيروان باب فعاالنه به اشاعة مذهب خود 2.ويژه روحانيون شيعي، مواجه شد بهآن زمان، افراد طراز اول جامعه مخالفت

هزاران بابي به فرمان مقامات روحاني و 3.و حتي در برخي موارد به درگيريهاي مسلحانه با نيروهاي دولتي پرداختند سركوبي 5.شدتيرباران 1229 نهايتاً باب زنداني و در سال 4. زنداني، اعدام و يا در مالء عام شكنجه شدند،حكومتيروحانيون با ديانت جديد به داليل 6.گرفت بابي اغلب با هماهنگي روحانيون و مقامات حكومتي صورت ميديانت

سوءقصد 7.كردند مذهبي مخالف بودند، در حالي كه مقامات حكومتي بابيان را تهديدي براي امنيت ملي تلقي مي

برابر 1360 (معاصربرخي روايات غربي : ]THE BÁBÍ AND BAHÁ’Í RELIGIONS, 1844-1944[ )1223- 1323(» ديانت بابي و بهايي« موژان مؤمن، 1 RESURRECTION[» رستاخيز و تجديد« عباس امانت، ؛]»بابي و بهاييديانت مؤمن، «: از اين به بعد[ بيست و دو –بيست و يك .صص) . م1989با

AND RENEWAL[) 1368 375- 377 . صص،)1989 برابر با ]بهاييان در ايرانآزار و تعقيب« داگالس مارتين، ؛]»ديرستاخيز و تجد «: به بعداز اين « )1323 -1223( ]THE PERSECUTION OF THE BAHÁ’ÍS IN IRAN, 1844-1984[، 7. ص ) از [،). م1984 برابر با 1363، 13/12مطالعات بهايي شمارة

.]» بهاييان در ايرانآزار و تعقيبمارتين، «:اين به بعد، » بابي و بهاييديانتمؤمن، «؛17 . ص،)1982 برابر با IRAN BETWEEN TWO REVOLUTIONS[ )1362[» دو انقالببين ايران « آبراهاميان، يرواند2

. مقدمه25. ص،1 زيرنويس .ركتاريخ «عنوان مثال نگاه كنيد به بهمسلحانه؛ در مورد درگيريهاي 12. ص،1 زيرنويس .، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيبمارتين، «نگاه كنيد به 3

-414. صص،]THE DAWN BREAKERS:& NABIL’S NARRATIVE OF THE EARLY DAYS OF THE BAHÁ’Í REVELATION[ »)مطالع االنوار(نبيل . ]»تاريخ نبيل «:از اين به بعد) [1996 برابر با 1374شوقي افندي، ترجمه، انتشارات موقوفة بهايي، (527- 580، 495-465، 324

]LIFTING THE VEIL[» حجاببرداشتن «؛ جان سيمپسون و تيرا شوبارت، 405 و 401. صص، 1 زيرنويس .، رك»رستاخيز و تجديد«نگاه كنيد به 4تعقيب جامعة آزار و مورد درالمللي بهاييان بين؛ همچنين نگاه كنيد به گزارش مركز ]»حجاببرداشتن « :از اين به بعد [222 . ص،)1995 برابر با 1374(

خوان ؛]تعقيب در دورة رژيم پهلويآزار و گزارش « :از اين به بعد) [1980 برابر با 1359 (1 .ص، )1300-1357 (:بهايي ايران در دوران رژيم پهلوياي عليه نه وحشياقتل عام«: دكن مي بيان ،26. ص،)1998 با ر برابMODERNITY & THE MILLENNIUM[ )1377[» مدرنيته و هزاره « در كتابكول،

دارد او همچنين اظهار مي».نفر شد هزارچندين عام همراه بود منجر به مرگ ء با شكنجة بسياري از متهمين در مال كهبابيان و افراد مشكوك به بابيتهاي شكنجه ترين شيوه ه خالقانبداعيون متفقاً به اروحان بود كه طي آن مقامات دولتي وسياستدين و آميزش ترين جنبة فجيعاين واقعه نمايانگر «كه

».متهمين به ارتداد پرداختند، منتشره )1850 هژويي 22برابر با 1329 تير 31 (هنگاه كنيد به نامة سر جاستين شيل، سفير ملكة ويكتوريا در تهران، به لرد پالمرستون، وزير امور خارج 5

موجود در آرشيو مركز اسناد (6-32. ، صص1، ش 8، ج 1973پاييز ،]The Báb: Accounts of His Martyrdom[» رواياتي از شهادت او: باب«در .510-515. صص،3زيرنويس . رك ،»تاريخ نبيل«؛ همچنين نگاه كنيد به )حقوق بشر ايران

رستاخيز و « ؛)1998 برابر با 1377( 26-28. صص،]MODERNITY & THE MILLENNIUM[ »مدرنيته و هزاره«خوان كول، نگاه كنيد بهطور كلي هب 6 اعتقادات پيشين در علنيزندان و نفي: اعترافات تحت شكنجه«همچنين نگاه كنيد به يرواند آبراهاميان، . 401- 402. ، صص1 زيرنويس.، رك»تجديد

20- 21. صص) 1999 برابر با TORTURED CONFESSIONS: PRISONS AND PUBLIC RECANTATIONS IN MODERN IRAN[ ،)1378[ »ايران مدرندر زنجير به دور شهر تهران گردانده شدند و به ايشان براي آخرين «كند به اينكه زندانيان بابي كه اشاره مي] (»اعترافات تحت شكنجه«: از اين به بعد[

و تحويل اين طبقات ند گروه تقسيم كردندچف به وسيلة طبقات مختل سپس ايشان را براي اعدام به. بكشند دستبار فرصت داده شد كه از مذهب خويش .)»اصناف بازار بودند، دادند خانوادة سلطنتي، ايل قاجار، روحانيون، نظاميان، تجار و كه شامل

. ، ص1231مهر 3 برابر با 1852 سپتامبر 25، نيويورك تايمز، ]Attempt to Kill the Shah of Persia[» سوءقصد عليه جان شاه ايران«نگاه كنيد به 7 گزارش خبري ؛Bábí Attempt on the Life of the Shah[ ،1852[» سوءقصد بابيان عليه جان شاه«وسيلة رالف واگنر در ،گردآوري شده به2

اين به از) [1385 دي 24: تاريخ دسترسي (http://bahai-library.com/index.php5?file=nyt_babi_life_shahنيويورك تايمز، قابل دسترسي در منابع موجود حاكي از آنند كه دو جوان بابي متهم به سوءقصد، بدون اطالع جامعة بابي مرتكب اين عمل ].»واگنر، سوءقصد بابيان عليه جان شاه«: بعد

.600. ، ص3 زيرنويس. ، رك»تاريخ نبيل«عنوان مثال نگاه كنيد به شده بودند؛ به

1

6

اين باور مقامات حكومتي را كه بابيان نافرجامي كه به دنبال اعدام باب عليه جان ناصرالدين شاه صورت گرفت 8.منجر به تجديد حمالت عليه جامعة بابي شد و نمودتهديدي براي امنيت ملي بودند تأييد

9. است اهللاهاعالم كرد كه همانا او من يظهر 1242در سال يك دهه پس از اعدام باب، بهاءاهللا، يكي از پيروان باب، سياهچال تهران زنداني شد و باقي مدت زندگيش را در زندان و زندان ماه در هار، بهاءاهللا به مدت چ1231سال در

10.امه يافتدابه طور وسيعي ي تعليمات وولي ترويج در تبعيد درگذشت، 1271 سال دريشانا. سپس در تبعيد گذراند

از مذاهب اصلي يك است كه به موجب آن هر» استمرار هدايت الهي«يكي از اصول اساسي ديانت بهايي مفهوم هر اين تعليمات و ادعاي باب و بهاءاهللا مبني بر اينكه11.اي از تكامل پيام خداوند به بشريت هستند جهان بيانگر مرحله

ديانت بهايي از سوي مسلمانان كه معتقدند حضرت محمد بدعت شناختناصلي دليل فرستاده خداوند هستند، دو به آميز اهانتويژه نزد شيعيان به اعالم كرد، 12»امام غايب«اينكه باب خود را . باشد ميآخرين پيامبر خداوند است،

بايد تحت كنترل باشند، دشمنان جامعه هستند و «رود و باعث اين تلقي عمومي شده است كه بهاييان شمار ميي جمهوري اسالمي ايران افزون بر اين، تفسير عمل13.»به زور وادار به تغيير مذهب خود شوند... مجازات شوند، و يا

شود؛ جرمي كه مياز فقه شيعه چنان است كه تغيير مذهب از اسالم به هر مذهب و آيين ديگري ارتداد محسوب اين ممنوعيت، همچنين، براي توجيه مجازات كساني كه پس از پذيرفتن دين اسالم تحت 14.مجازاتش مرگ است

15.شود ميار برده ، به كاند اضطرار، به مذهب قبلي خويش بازگشته

7زيرنويس . ، رك»واگنر، سوءقصد بابيان عليه جان شاه«، در 6. ، ص1231 آبان 25 برابر با 1852 نوامبر16ورخ نگاه كنيد به مقالة نيويورك تايمز، م 8بخت همگي به هقربانيان تير... بابي به اتهام دست داشتن در سوءقصد اخير عليه جان شاه در تهران كشته شدند 400متجاوز از «كند كه گزارش مي(

Civil Liberties and the[» يزي قانون اساسي ايرانر يپآزاديهاي مدني و «همچنين نگاه كنيد به ژانت آفاري، ) ».شكنجه شدند ها هترين شيو هندژخيماMaking of Iran’s Constitution[ 1284-1288مروري دوباره بر انقالب مشروطة ايران «، در «]RETROSPECTIVES ON THE IRANIAN

CONSTITUTIONAL REVOLUTION, 1905-1909) [ 2، ش 25مجلة مطالعات تطبيقي آسياي جنوبي، آفريقا و خاورميانه، انتشارات دانشگاه دوك، ج ،كه اشاره دارد (20-21. ، صص6زيرنويس . ، رك»اعترافات تحت شكنجه« ؛ ]»يزي قانون اساسي ايرانر يپآزاديهاي مدني و «: از اين به بعد) [41. ص

برخي را پيش از اينكه با تير بزنند، كور كردند؛ برخي ديگر را .... رخ داد1852 برابر با 1231 به بابيان در اعدامهاي سال حمي نسبتر ياوج ب«به اينكه )».حمي مورد ضرب و شتم قرار دادندر يمكرراً چاقو زدند و سپس سر از بدنشان جدا ساختند؛ و نيز برخي ديگر را پيش از اينكه به دار بياويزند، با ب

. و دوبيست. ص،1 زيرنويس .، رك»مؤمن، ديانت بابي و بهايي« 9 Bahá’í International Community, Historical Introduction to[» اي تاريخي دربارة بهاءاهللا مقدمه«، المللي بهاييان بيننگاه كنيد به جامعة 10

Bahá’u’lláh[ر ، قابل دسترسي دhttp://info.bahai.org/article-1-3-2-2.html) دفتر «؛ همچنين نگاه كنيد به )1385 آبان 18: تاريخ دسترسي Office of Public Information of the[» معرفي مختصري از ديانت بهايي و جامعة جهاني آن: بهاييان«، المللي بهاييان بيناطالعات عمومي جامعة

Bahá’í International Community, THE BAHÁ’ÍS: A PROFILE OF THE BAHÁ’Í FAITH AND ITS WORLDWIDE COMMUNITY[62. ، صص-وي بغداد كردند تا به ديدار بهاءاهللا نايل آيند، دولت ايران دولت عثماني را تحت فشار قرار س هپس از اينكه بهاييان شروع به سرازير شدن ب). م1994 (54

نخست اينكه : از اسرائيل است و اين امر منجر به دو ادعاي مهم عليه بهاييان شده استتبعيدگاه بهاءاهللا اكنون بخشي. داد تا او را از ايران دورتر كنندالعدل اعظم در حيفا براي حمايت از فعاليتهاي صهيونيستي ها و صهيونيستها يكي هستند و ديگر اينكه وجوهات تقديمي بهاييان به بيتيبهاييان با اسرائيل

كند كه مقامات عثماني، بهاءاهللا را حدود هشتاد سال پيش از اعالم استقالل دولت كه اشاره مي223. ، ص4 زيرنويس. ، رك»حجاببرداشتن «.باشد مي .اسرائيل به فلسطين تبعيد كردند

بهاييان معتقدند كه حضرت ابراهيم، كريشنا، زرتشت، حضرت موسي، بودا، حضرت عيسي و حضرت محمد همگي از رسوالن الهي بودند؛ نگاه كنيد 11، قابل ]Bahá’í International Community, The Bahá’í Faith and Other Religions[» ، ديانت بهايي و ديگر اديانالمللي بهاييان بينجامعة «ه ب

).1385 آبان 22: تاريخ دسترسي( http://www.bahai.org/dir/other_religionsدسترسي در گردد و جهان مهدي، دوازدهمين و آخرين امام مذهب شيعه، يا همان امام غايب، در آخرالزمان باز ميدكترين شيعه بر اين اعتقاد است كه محمد بن 12

.بخشد را نجات مي، بولتن جامعة بريتانيايي مطالعات ]The Bahá’ís of Iran: The Roots of Controversy[» هاي مناقشه ريشه: بهابيان ايران«دنيس مك اون، 13

.77. ، ص)م1987، 1، ش 14ج (خاورميانه مرتد كههنگامي(يكي مرتد فطري : مرتد بر دو نوع است) است خميني اهللا آيتكه مبتني بر تفاسير منبعث از رسالة ( مطابق سيستم حقوقي ايران14

مجازات مرگ وجباد مستهر دو نوع ارتد). دهد هنگامي كه فرد تازه مسلمان به دين ديگري تغيير مذهب مي(و ديگري مرتد ملي ) است زاده نمسلماقاضي در صورتي كه . توانند با متهم به ارتداد ديدار كنند و سعي كنند كه او را متقاعد نمايند كه به اسالم برگردد در مورد مرتد ملي، مقامات مي. هستند

7

در حتي در صورت آزار و تعقيب) رد خشونت( بهايي اعالم برائت از خشونت مكتب و بابي بين مكتب ه عمدتفاوتتحت نفوذ سده سيزدهم و اواخردر. ادامه يافتهمچنان الوصف، آزار و تعقيب بهاييان ع م16.استديانت بهايي

نه، ايرانيان پيام جهاني ديانت بهايي را به منزلة نفوذ اجانب و حتي ايارگ مليروحانيون و نيز تحت تأثير احساسات هم اكنون، جمعيت بهاييان جهان حدود پنج ميليون نفر است و 17.طرفداري از غرب در ايران تلقي كردند نشاني از

18.كنند پنجاه هزار نفر بهايي در ايران زندگي مي و شود كه حدود سيصد تخمين زده مي

روحانييهامحفل. 2-2

، پسرش عبدالبهاء اين امكان را فراهم آورد كه بهاييان غربي بتوانند به ايران سفر 1271 سالپس از مرگ بهاءاهللا درترويج جنبش امكان،بهاييان ايران به غرببا فرستادن در مقابل كمك نمايند و ايرانكنند و به ساختن جامعة بهايي

19.ي را فراهم آوردالملل بينموجبات گسترش و تقويت جنبش بهايي در سطح بدين وسيلهرا فراهم آورد و در غرب مناطق دورافتادة ايران اقدام كردند و به تحت رهبري عبدالبهاء، بهاييان نسبت به ايجاد نهادهاي آموزشي رسمي در

بدالبهاء نسبت به بنيانگذاري در پيروي از تعليمات بهاءاهللا، ع. حقوق برابر و تعليم و تربيت براي زنان پرداختندترويج در 20.جامعة بهايي اقدام كردكانون توجه عنوان به- كه به محفلهاي روحاني موسومند-شوراهاي انتخابي دموكراتيك

از طريق انتخابات ونُه بهايي سكونت دارندحداقل كه يدر هر محلسراسر جهان و ، محفلهاي روحاني در حال حاضر 21.باشند ميداير خدمات مذهبي و اجتماعي و محلي به منظور فراهم آوردن

موسوم به ضيافتكز بهايي و جشنهاي نوزده روزهامحلي، مرروحاني ساختارهاي اداري داخلي شامل محفلهاي ، پزشكي شامل مدارس، مؤسسات مؤسسات ساير 22.اند شدهداير باشند كه منحصراً براي استفاده جامعة بهايي مي

بيروت، توزيع (» تحريرالوسيله« خميني، اهللا ح رواهللا آيتنگاه كنيد به . كند متهم از بازگشت به دين اسالم امتناع كند، او را به مجازات مربوطه محكوم مي

.494-495، 366. ، صص)م1984دارالتعارف للمطبوعات، هللا مهرامي، شعبة يكم دادگاه انقالب اسالمي استان ا حگزارش جلسات بازجويي پرونده ذبي«اي از طرز رفتار با متهمان به ارتداد، نگاه كنيد به براي نمونه 15

). موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (1374 دي ماه 12 (»2312/74/ د- ، تقاضاي تجديدنظر به شمارة ر2288/74/د: روندهيزد، كالسة پ .]»ساناساريان«:از اين به بعد) [ م2000 (51. ، ص]RELIGIOUS MINORITIES IN IRAN[» اقليتهاي مذهبي در ايران«اليز ساناساريان، 16 RELIGION AND POLITICS IN[» روابط ميان روحانيون و دولت در دورة پهلوي: دين و سياست در ايران معاصر« شاهروغ اخوي، 17

CONTEMPORARY IRAN: CLERGY-STATE RELATIONS IN THE PAHVALI PERIOD[م1980 (77. ، ص ] (اخوي«:از اين به بعد«.[ ، قابل ]?Bahá’í International Community, What is the Bahá’í Faith[» چيست؟، ديانت بهايي المللي بهاييان بينجامعة «نگاه كنيد به 18

ممنوعيت نهادهاي اداري بهاييان ماية دشوار شدن دسترسي به ). 1385 آذر 7: تاريخ دسترسي (http://bahai.org/faq/facts/bahai_faithدسترسي در Bahá’í[» ، آزار و تعقيبالمللي بهاييان بينجامعة «لذكر بر اساس آمار مذكور در ا قوبرآورد ف. آمار دقيقي از جمعيت بهاييان ايران شده استInternational Community, Persecution [ قابل دسترسي درhttp://www.bahai.oirg/dir/worldwide/persecution) آذر 7: تاريخ دسترسي

. باشد مي) 1385 IRAN’S SECRET POGROM: THE CONSPIRACY TO WIPE OUT THE[» ئه براي محو بهاييانتوط: ي ايران سرقتل عام«جفري ناش، : نگاه كنيد به19

BAHÁ’ÍS[م1982 (65. ، ص ] (معرفي مختصري از ديانت : بهاييان«، المللي بهاييان بيندفتر اطالعات عمومي جامعة ، ]» سريقتل عام«:از اين به بعد Office of Public Information of the Bahá’í International Community, THE BAHÁ’ÍS: A PROFILE OF THE[» بهايي و جامعة جهاني آن

BAHÁ’Í FAITH AND ITS WORLDWIDE COMMUNITY[م1992 (54-62. ، صص .( Office of Public [»جهاني آنمعرفي مختصري از ديانت بهايي و جامعة : ، بهاييانالمللي بهاييان بيندفتر اطالعات عمومي جامعة «نگاه كنيد به 20

Information of the Bahá’í International Community, THE BAHÁ’ÍS: A PROFILE OF THE BAHÁ’Í FAITH AND ITS WORLDWIDE

COMMUNITY[م1992 (54- 62. ، صص.( تاريخ ( http://www.bahai.us/bahai-administration: به پايگاه اطالعاتي محفل روحاني ملي بهاييان اياالت متحده قابل دسترسي درنگاه كنيد به 21

).1385 مهر 15: دسترسي برگزاراين مناسبت هر نوزده روز يكبار در روز اول هر ماه بهايي . باشد مي يا ضيافتمبناي عملكرد جامعة بهايي در سطح محلي، جشن نوزده روزه 22كه طي آن نيايش و عبادت ) عبادي(بخش مناسك ) 1: اين گردهمايي سه بخش دارد. شركت كنندرود كه همة بهاييان منطقه در آن د و انتظار ميشو مي

8

23.اند شدهتأسيسگردد و پرورشگاهها، براي ارائه خدمات به كل جامعه كه شامل غيربهاييان نيز ميهاي سالمندان خانهنمايندگان محفلهاي روحاني . شود فعاليت محفلهاي روحاني محلي توسط محلفهاي روحاني ملي هر كشور نظارت مي

ي به ارتباط مراكز محلي كمك كرده و به محافل روحاني مل. شوند ملي هر ساله به وسيلة نمايندگان محلي برگزيده ميبهاييان در ايران عليه اعضاي محفل و تعقيب ي از شديدترين عمليات آزار بعض 24.پردازند ارتقاء اصول ديانت بهايي مي

25). را ببينيد1-5قسمت (روحاني ملي صورت گرفته است

ايف اداري كه در مذاهب ديگر به طور سنتيداند و بنابراين وظ روحانيت را مردود مي رسميديانت بهايي تأسيساتمحفلهاي روحاني به نظارت . باشند، در ديانت بهايي بر عهدة محفلهاي روحاني هستند در حوزة مسؤوليت روحانيون مي

عنوان كانال ارتباطي ميان نهادهاي محلي، ملي و پردازند و به بر امور داخلي بهاييان و ادارة امور مالي ايشان ميبراي ويژهگروههاي ها و محفلهاي روحاني محلي همچنين اختيارات الزم را به افراد، كميته. كنند المللي عمل مي بين

عطا ا اعانات آوري جمع تعليمات بهايي، مشاورة ازدواج و ترويجانجام خدمات محلي مانند امور آموزشي، انتشارات، 26. عهده دارندره بهايي را ب جامعاداره امور به طور خالصه، محفلها نقش .كنند مي

راافراد نهادهاي بهايي اين . شود باشد كه از مقامات انتصابي تشكيل مي مي ديگرية اين نهادها شاخة اداريكنند لمكا افتخارات را دارند، بر اساس ميزان شايستگي و و نقش مشاوران جامعه تالش كرده در پيشبرد اهداف جامعه بهاييكهاي و دستياران آنها به فعاليت اي، معاونين مشاوره قاره اين مقامات تحت عناوين مشاورين قاره. نندك انتصاب ميآنهااي و اي و كشوري فعال هستند، معاونين مشاوره قاره اي در هر دو سطح قاره در حالي كه مشاورين قاره. پردازند مي

27.كنند اي و محلي فعاليت مي دستياران ايشان در سطوح منطقه

العدل اعظم اعضاي بيت. شوند نظارت ميالعدل اعظم المللي موسوم به بيت يك نهاد بينتوسط دو شاخة اداري بهايي هر در نزديكي شهري كه براي سالها ،اسرائيلالعدل اعظم در شهر حيفا، بيت. شوند انتخاب مييك بار پنج سال هر

28. اسرائيل زيارتگاه بهاييان استو از اين رو،، قرار دارد باشد ميويتبعيدگاه بهاءاهللا بود و مدفن

بخش پذيرايي كه طي آن از حاضرين پذيرايي به عمل ) 3گيرند؛ بخش اداري كه طي آن امور مربوط به جامعه مورد گفتگو قرار مي) 2گيرد؛ انجام مي

.آيد مياز اين [، 96. ، ص)م1961 (]THE MODERNIZATION OF IRAN 1921-1941[» 1300-1320سازي ايران نمدر«ناني، عنوان مثال نگاه كنيد به امير ب به 23

هاي سرشناس تهران، از جمله دختران بزرگ و بزرگترين پسر رضاشاه، در مدارس كند شمار بسياري از فرزندان خانواده كه بيان مي] (»بناني«:به بعد ).كردند بهاييان تحصيل مي

تاريخ ( http://www.bahai.us/bahai-administration: نگاه كنيد به پايگاه اطالعاتي محفل روحاني ملي بهاييان اياالت متحده قابل دسترسي در 24 ).1385 مهر 15: دسترسي

اتي حاكم شرع و دادستان انقالب مصاحبه مطبوع«براي مثال نگاه كنيد به . داند جمهوري اسالمي ايران اين محفلها را بخشي از يك شبكة جاسوسي مي 25 محمدي گيالني، رييس دادگاههاي اهللا آيتبه نقل از ) موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (30/10/1360، روزنامه كيهان، »اسالمي تهران

بر دادگاهها و «داخت و نيز اعالم كرد كه پر» ايادي و جاسوسان استعمار عموماً و صهيونيسم خصوصاً«عنوان انقالب مركز كه به توصيف بهاييان بهاين عده كه اعدام شدند در دادگاههاي شرع جمهوري اسالمي جاسوسي آنها به نفع ... .حكام شرع واجب است كه اين افراد را به كيفرشان برسانند

كه استضعاف فكري ]اي از افراد اين فرقه هم هستند دسته[«او همچنين اضافه كرد كه . »به سزاي اعمالشان رسيدند... اسرائيل و اياديش محرز شده و .»زيرا آنها جاهلي هستند كه درك مسأله جاسوسي را نكردند] ... كند مي[كند و آنها را توجيه و دادگاهها به آنها عنايت ميدارند

تاريخ (http://www.bahai.us/bahai-administration: نگاه كنيد به پايگاه اطالعاتي محفل روحاني ملي بهاييان اياالت متحده قابل دسترسي در 26. هستند، اغلب بازداشت و اعدام شدند» رهبري«كه از نظر جمهوري اسالمي داراي نقش و گروهها ها اعضاي اين كميته). 1385 مهر 15: دسترسي

).1- 5نگاه كنيد به قسمت (ه استها نوعي جرم محسوب گرديد عضويت در اين كميته Universal House of Justice, Elucidation of the[» اي توضيحاتي در مورد ماهيت مشاورين قاره«العدل اعظم، نگاه كنيد به بيت طور كلي هب 27

Nature of the Continental Boards of Counselors) [24 م1972 آوريل.( : تاريخ دسترسي( http://www.bahai.us/bahai-administration: ي درنگاه كنيد به پايگاه اطالعاتي محفل ملي بهاييان اياالت متحده قابل دسترس 28

).1385 مهر 15

9

معاصرضد بهايي حركتهاي ريشه. 3 چهاردهمي سيزدهم و ها هتحوالت سياسي سد. 3-1

بهاييان به آزار و تعقيب نهادينة بهاييان شد و اين دشمني نسبت ساز هزمين) م1285/1906(قانون اساسي مشروطة ايران مصوب ( اگرچه مهمترين الگوي قانون اساسي مشروطة ايران و متمم آن 29. گرديدتر منسجمبا استقرار سلسلة پهلوي

بلژيك بود، در قانون اساسي ايران از اقتباس اصول مربوط به آزادي مذهب مندرج در 1831، قانون اساسي )1286سيحي،كليمي و زرتشتي ، شهروندان مقوانين بعدي با وجود اينكه در 30.قانون اساسي بلژيك آشكارا خودداري شده بود

به روحانيت شيعه « كه ند بوداصوليهمچنين شامل و متمم آن با ديگر شهروندان متساوي اعالم شدند، قانون اساسي 31. هيچ اصلي در حمايت از آزادي مذهب گنجانيده نشده بودها و در آن»كرد مي تفويض اي هسابق يبقدرتهاي نهادينة

، چهاردهمسدة در شدند، ميسركوب ديانت بهايي خودو نهان ديانت بهايي ، پيروسيزدهمدر حالي كه در سدة ويژه مورد طور كلي و نهادهاي جامعة بهايي به اي صورت پذيرفتند كه جامعة بهايي به يافته نفعاليتهاي متمركز و سازما

مدارس بهايي در دو دهة ييلتعط و سانسور نشريات بهايي ممنوعيتهاي عليه بهاييان از جمله شامل. هدف قرار گرفتند 32.بودند 1320 و 1310

صورت 1330 دومين پادشاه سلسلة پهلوي، محمد رضا شاه در دهة سلطنت بهاييان در دورة شديدين سركوباول اي كه ايران شاهد رشد روزافزون در دوره كه از نظر سياسي در موقعيتي بسيار ضعيف قرار داشت، شاه. پذيرفت

كنترل بعضي امور مذهبي را به 33،ر عين حال دست به گريبان دشواريهاي اقتصادي فراوان بودناسيوناليسم و دچنين مشاركتي در قدرت كه عالوه بر برخي از كارشناسان و پژوهشگران بر اين باورند كه 34.روحانيون واگذار نمود

با هدف منحرف كردن افكار ل زياداحتما شد، به ضد بهاييديگر پيامدهاي آن، منجر به دور جديدي از فعاليتهاي كشور، اين و مذهبي ري گ با تصويب عاليترين مقامات كشوري، لش35. شده بودانجامعمومي از ديگر مشكالت كشور

عنوان مثال نگاه كنيد به اعالميه وزارت به. برداري شد هقانون اساسي شامل اصولي بود كه بعدها از آنها براي اعمال محدوديت بر فعاليتهاي بهاييان بهر 29

دارد كه گردهماييهاي بهاييان مخالف اصل بيست و يكم اين اعالميه اشعار مي (1335به تاريخ » دداري شوداقدام كنيد كه از مجامع بهايي خو«كشور روند، قانون اساسي، در ممنوعيت اجتماعات سازمانهايي كه تهديدي عليه مذهب رسمي كشور يا عليه كشور بوده و مخل نظم عمومي به شمار مي

انقالب ايران «نگاه كنيد به ادوارد براون، ؛ براي مشاهدة تمام متن اصل مربوطه به انگليسي )د حقوق بشر ايرانموجود در آرشيو مركز اسنا) (باشند مي1288 -1284 «]THE PERSIAN REVOLUTION OF 1905-1909[ ،) ،در آزار و تعقيب گزارش « .375. ص). 1995ويراستة عباس امانت، انتشارات مِيج

، به توصيف شماري از محدوديتهاي تحميلي در حوزة احوال شخصيه از جمله ازدواج، حق ارث، توانايي اخذ 4 زيرنويس. ، رك»دورة رژيم پهلويبه همين ترتيب، يكي از توجيهات ذكر شده در مورد . پردازد شناسنامه و توانايي به انجام رسانيدن تشريفات كفن و دفن مطابق آداب و رسوم بهايي مي

نگاه كنيد به محفل . »شناسد دولت ايران ديانت بهايي را در زمرة يكي از اديان اقليت به رسميت نمي«در تهران اين بود كه تعطيلي مدارس بهايي تربيت .26. ص) م1934-1936ج ششم، (، ]THE BAHÁ’Í WORLD[» دنياي بهايي«روحاني ملي بهاييان اياالت متحده و كانادا،

.57. و ص46-48. ، صص41. ، ص8زيرنويس . ، رك»ايرانيزي قانون اساسي ر يپآزاديهاي مدني و « 30 .57. و ص41. همان، ص 31هاي مشابهي در مورد ارمنيان، كليميان و زرتشتيان به كار گرفته شد، اما نويسد شيوه كه مي (52. ، ص16زيرنويس . ، رك»ساناساريان«نگاه كنيد به 32

آزار و : بهاييان ايران«، المللي بهاييان بينجامعة ؛ 97. ، ص23زيرنويس . ، رك»بناني«؛ )شد عمال ميعدم به رسميت شناختن ازدواج صرفاً عليه بهاييان ا BAHÁ’Í INTERNATIONAL COMMUNITY, THE BAHÁ’ÍS IN IRAN: THE PERSECUTION OF A RELIGIOUS[» تعقيب يك اقليت ديني

MINORITY[موجود در آرشيو مركز اسناد (1312تاريخ » وزارت معارف به مدير دبيرستان تربيتنامة كفيل«همچنين نگاه كنيد به ). م1981 (24. ، صموز داشتند تعطيل آ ش دان1500 بزرگترين مدارس بهايي تهران، مدرسة دخترانه و مدرسة پسرانه تربيت، كه جمعاً حدود ازدو مدرسه). حقوق بشر ايران

. و ص27. ص) م1934-1936ج ششم، (، ]THE BAHÁ’Í WORLD[» دنياي بهايي«الت متحده و كانادا، شدند؛ نگاه كنيد به محفل روحاني ملي بهاييان ايا ).كند كه فهرستي از مدارس بهايي تعطيل شده در سراسر كشور را ارائه مي (96 .77. ، ص17زيرنويس . ، رك»اخوي«نگاه كنيد به 33عنوان مرجع را به76-90. ، صص17زيرنويس . ، رك»اخوي«كه همچنين (21. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيبمارتين، « 34

.)كند ذكر مي .77. ، ص17زيرنويس . ، رك»اخوي« 35

10

هاي رسمي و ديگر انتشارات كه به نشر و دور از فعاليتها با هماهنگي ايستگاههاي راديويي دولتي و نظامي، روزنامه 36. آغاز شد1334پرداختند و به منظور تحريك احساسات عمومي عليه بهاييان در سال مييضد بهايگسترش تبليغات

1334شورشهاي رمضان . 3-2شد منتشر مي1330ايران در دهة ط جمعي ارتباهاي وسيلة رسانه ، كه نظرياتش بهضد بهايييكي از مشهورترين مبلغين

فلسفي از حمايت و 38.اعظي به نام شيخ محمد تقي فلسفي بود و37 خميني بود،اهللا آيت متحدينو در عين حال از سيد حسين بروجردي، لعظميا اهللا آيت آميز قتشوي اين امر در نامة 39.تشويق مبرزترين مقامات مذهبي برخوردار بود

شهود م رسيده بود، به فلسفي مستنداًمقام مرجعيت به 1325 مقامات مذهبي كشور كه در سال ينتر عاليرتبهيكي از 40.است

تا دربارة مالقات كرد بروجردي با نخست وزير وقت، دكتر محمد مصدق، اهللا آيت، از طرف 1330فلسفي، در سال فرق دارند ايران مسلمانان با ايران مصدق از پذيرش اين امر كه بهاييانولي بهاييان و فعاليتهاي ايشان مذاكره كند

42.مذاكره شدوارد با دولت ، فلسفي دوباره براي اقدام عليه بهاييان 1332 مرداد 28 پس از كودتاي 41.امتناع ورزيد

بروجردي دربارة چگونگي طرحريزي استراتژيك براي تحت فشار اهللا آيتفلسفي در كتاب خاطراتش از گفتگو با : گويد سخن مي1334 سالپيش از ماه رمضانمدت كوتاهي ،گذاردن دولت عليه بهاييان

.76-78. اي كه علت اصلي شيوة پاسخگويي دولت به اين وقايع بود نگاه كنيد به همان، صص براي بحث درباره فضاي پرتنش سياسي پيچيده 36عنوان مثال نگاه كنيد به). موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (1955 برابر با 1334هاي سال منتشره در روزنامهمجموعة مقاالت 37تخريب حضيرت القدس كافي نيست، كانونهاي فساد « ؛22/2/1334، تاريخ 3221، روزنامه داد، شماره »تلگرافهاي واصله درباره ابراز تنفر از بهاييها«به

، روزنامه ستاره اسالم، شماره »در ماههاي محرم و صفر، بهاييان قصد اخالل دارند«؛ 13/3/1334، روزنامه ستاره اسالم، تاريخ »را ويران سازيدادارات قابل توجهي از هاي كيهان، تهران مصور، خواندنيها، ستاره اسالم، لوتي، داد، آشفته و اقدام از جملة شمار شايان ذكر است كه روزنامه .21/5/1334، 180

، نگاه )نگاه كنيد به پايين( شيخ محمد فلسفي سخنرانيهايدر مورد پخش راديويي. پرداختند طور مرتب به تبليغات ضد بهايي مي مطبوعات بودند كه بهگردد كه كه متذكر مي (22. ، ص1زيرنويس . ، رك»بهاييان در ايران آزار و تعقيبمارتين، « و41. ، ص19زيرنويس . ، رك» سريقتل عام«كنيد به

دولت با اجازه دادن پخش راديويي سخنراني فلسفي عمالً ايستگاههاي راديويي دولتي و نظامي را در خدمت فلسفي قرار داد و بنابراين حمالت او را در « .)»سراسر ايران پخش كرد

THE[» خميني و انقالب اسالمي: روح خدا«نگاه كنيد به امير طاهري، ؛ همچنين 22. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيبمارتين، « 38

SPIRIT OF ALLAH: KHOMEINI AND THE ISLAMIC REVOLUTION[1986آدلر و آدلر، (115. ، ص] (سريقتل عام «].»روح خدا«: از اين به بعد « ،» عليه مذهب كاذب«هايي به وعظ خطابه طور روزمره بهش در تهران فلسفي كه در اين زمان در مسجد« گردد كه متذكر مي41. ، ص19زيرنويس . رك همچنين ».اي به انتشار نظرات خويش بپردازد طور گسترده توانست كه از طريق رايو در فاصلة يك ساعتي كه در اختيار او قرار داشت به... پرداخت مي

كند شاه كه ادعا مي] (»اهللا آيتزندگي «: از اين به بعد[، )م1999 (66. ، ص]LIFE OF THE AYATOLLAH[» اهللا آيتزندگي «نگاه كنيد به باقر معين، كرد، بلكه اجازه داد مبارزة روحانيون عليه بهاييان از نه تنها فعاليتهاي بنيانگذار حجتيه، شيخ محمود حلبي و روحانيون ضد بهايي همكار او را تحمل «

هاي ضد بهايي محمد تقي فلسفي، اي از خطابه ، راديوي تهران دست به پخش سلسله1334سابقه در يبركت در يك ح. هاي ارتباط جمعي منتشر شود رسانهو نيز در جريان مبارزه با بهاييت ... «: داردكه فلسفي در معرفي ايشان صريحاً اذعان مي كوتاهة پشت جلد خاطرات منتشر شدة). ».زدواعظ مشهور ايران،

، تدوين علي »السالم فلسفيا تخاطرات و مبارزات حج«نگاه كنيد به » ، نقش مهمي ايفا كرد]اهللا بروجردي آيت[لشأن ا مع عظيعنوان نماينده اين مرج به ].»خاطرات فلسفي«: از اين به بعد [1382دواني، انتشارات مركز اسناد انقالب اسالمي،

عنوان كه از فلسفي به (22/2/1334، 7-10. ، ص19اس فروتن، مجله آشفته، شماره از عب» بروجردياهللا آيتديداري از «عنوان مثال نگاه كنيد به به39گردد كه شيخ احمد خادمي، سيد مصطفي خوانساري و طالقاني با فروتن ديدار كند و متذكر مي بروجردي درتهران و در دربار شاه ياد مياهللا آيتنمايندة

). ردندو پشتيباني خود را از فلسفي و اقداماتش اعالم كوسيلة اين نامه به[» العظمي بروجردياهللا آيتحضرت نامة «؛ همچنين نگاه كنيد به 77-78. ، صص17زيرنويس . ، رك»اخوي«نگاه كنيد به 40حقوق بشر موجود در آرشيو مركز اسناد (18/2/1334، 581، پست تهران، شماره ]السالم فلسلفي در هنگام ايراد وعظ در مسجد سلطاني قرائت شدا تحج

بروجردي اهللا آيت با توافق قبلي 1334 فلسفي عليه بهاييان در سال السالما تحجمنبرهاي «: گردد ويراستار خاطرات فلسفي متذكر ميهمچنين،). ايران .1، زيرنويس 202. ، ص38زيرنويس . ، رك»خاطرات فلسفي« .»انجام شد و لذا از حمايت كامل ايشان برخوردار بود

دانست و بهاييان را جزء ملت بهاييت را خطر نمي«كند كه مصدق كه در آن فلسفي چنين از مصدق انتقاد مي (200. و ص138-139. همان، صص 41 .»شمرد ايران و صاحب حق برابر با مسلمانها مي

.200. همان، ص 42

11

تفاوت نباشم و عليرغم وابستگي آنها يبكرد كه در مقابل تبليغات اين فرقه ميوظيفه مذهبي حكم قبل از شروع ماه 1334در سال ... م يبه دستگاه حاكم، در منابر خود بر ضد آنها مبارزه تبليغاتي نما

بهاييها را در مسألهآيا شما موافق هستيد « بروجردي عرض كردم كه اهللا آيتمبارك رمضان، به ايشان قدري فكر »شود، تعقيب كنم؟ طور مستقيم از راديو پخش مي نرانيهاي مسجد شاه كه بهسخ

كنند، اقالً بهاييها در اگر بگوييد خوب است، حاال كه مقامات گوش نمي«: كردند و بعد فرمودند 43».برابر افكار عمومي كوبيده شوند

هايش آگاه سازد تا بدين ترتيب مقامات اطمينان از نقشه شاه رابروجردي پيشنهاد كرد كه فلسفي پيشاپيش هللا ا تآيفعاالن مذهبي عليه از واكنش مقاماتاز اين طريق ميز نيستند و آ كحاصل كنند كه سخنرانيهاي فلسفي تحري

، چنين محدوديتي باري گران بر دوش كند مينقل قول بروجردي اهللا آيتگونه كه فلسفي از همان .جلوگيري شودبنابراين، فلسفي از دفتر شاه درخواست مالقات 44.»شود ميباعث تجري هر چه بيشتر بهاييها « خواهد بود و مسلمانان

ي مشابه عليه يها ساير روحانيون شيعه را نيز به ايراد خطابهوي 45.كرد و در مالقات با شاه نظر موافق او را جلب نمود فلسفي از بسياري از اين 46.نيز چنين كردندآنها كرد، كه ماه رمضان تشويقخواني هروضبهاييان در هنگام مراسم

47.بهاييان را مورد انتقاد قرار دادبه طور مكرر شد، در سخنرانيهايش كه از راديو نيز پخش مي و وعاظ فراتر رفت

تبليغات وزير كشور وقت، كه از ميزان خشونتهاي برخاسته ازامير اسداهللا اعلم، باالخره در دهمين روز ماه رمضان، فلسفي به شدت نگران شده بود در صحبت با فلسفي نگراني خود را از سخنرانيهاي فلسفي كه مخل امنيت ضد بهايي

: نويسد اعلم در كتاب خاطرات خود چنين مي. كشور بودند ابراز داشت

ند كه اي را عليه بهاييان آغاز ك فلسفي توانست هم شاه و هم مقامات نظامي را فريب دهد و مبارزهوسيله راديو در سراسر بهماه رمضان بود و سخنرانيهاي ظهر او .مملكت را به مرز فاجعه كشانيد

مردم در اين جا و آن جا . كرد شد و در بسياري نقاط خشونت و وحشت ايجاد مي كشور پخش ميداد، توجيه عنوان اينكه حيثيت شاه را افزايش خواهد فلسفي اين كارها را به. چند بهايي را كشتند

مالحظه رفتار كنم و دستور بدهم مادام كه يباي نداشتم جز اينكه به سبك خودم من چاره. كرد مي 48.نظم برقرار نشده است از سخنراني خودداري كند

يس كل ئ ر، در نتيجه حدود يك هفته بعد، شاه.ش آسان نبودا ضد بهاييبرحذر داشتن فلسفي از ادامة سخنرانيهاي بهاييان در صحبت درباره تا فلسفي را از فرستاد به نزد فلسفي را ر علوي مقدم و سرتيپ تيمور بختيار گرلششهرباني، س

: و گفتفلسفي صريحاً از اطاعت از فرمان شاه سر باز زد. باز دارندندوعظهاي خود كه مخل امنيت كشور بود

.همان 43 .همان 44 بروجردي نظر موافق دارند، مسأله نفوذ بهاييها كه اهللا آيت : گفتم]شاه [ اودر مالقات با«: كند فلسفي گفتگوي خود و شاه را چنين نقل مي. همان 45

آيا اعليحضرت هم موافق هستند؟ او . شود مورد بحث قرار گيرد موجب نگراني مسلمانان شده است، در سخنرانيهاي ماه رمضان كه از راديو پخش مي .، همان»».برويد بگوييد«: اي سكوت كرد و بعد گفت لحظه

.مانه 46 .201-202. همان، صص 47. ، صص1371، تدوين عبدالرضا هوشنگ مهدوي، تهران، طرح نو، چاپ سوم، »گفتگوهاي من با شاه، خاطرات محرمانه اسداهللا اعلم«با ارجاع به (همان 48

67-66.(

12

يد بگيريد وگرنه حتماً بايد تا خواه خواهيد قطع كنيد، من را مي پخش راديويي را مي... شود نميبه هر تقدير اگر بخواهم چيزي نگويم آبروي اسالم و ... آخر ماه مبارك رمضان ادامه بدهم

49.كنم رود و من هرگز اين كار را نمي مرجعيت و روحانيت مي

هايش تا پايان ماه رمضان ادامه في به ايراد خطابهفلسحذر ماند، اما از آن پس هرگز داد و از بازداشت بر

ايراد خطبه هرگز برايبه حضور شاه پذيرفته نشد ودر نماز جمعه مسجد شاه، كه يكي از پرنفوذترين

50.دعوت نشدمنبرهاي مذهبي كشور بود،

ه شدن سخنرانيهاي ماه رمضان باعث برانگيخت در سومين 51. عليه بهاييان شدجمعي هدستخشونتهاي

هفتة ماه رمضان، فرماندار نظامي تهران، سرتيپ تيمور بختيار، به نيروهايش دستور داد كه مركز ملي

كه از اماكن را در تهران ) لقدسا ةحضير(بهاييان به مناسبت اين 52.مقدس بهاييان است، اشغال كنند

پيامهاي 53حمد موسوي بهبهاني سيد ماهللا آيت رخداد،بروجردي و فلسفي اهللا آيتتبريكي براي شاه،

، هيأتي به رياست 1334 ارديبهشت 31 در 54.فرستادر نادر باتمانقليچ، و فرماندار نظامي گتيمسار سرلش

تهران، سرتيپ تيمور بختيار، بر تخريب گنبد را »لفسادا تبي«اي تخريب اين اقدام، با انتشار بيانيه جامعه روحانيت قم، در پي اين55.لقدس نظارت كردندا ةحضير

باشد و قطعاً مورد مي... ]مهدي[مورد توجهات خاصه حضرت «مورد تحسين قرار داد و اعالم كرد كه اين عمل 56.»موافقت اعليحضرت همايوني نيز واقع شده است

.205-207. همان، صص49 .مسجد شاه تهران اكنون مسجد امام نام دارد. 209. همان، ص 50كرد سخنراني بر ضد بهاييها در مسجد شاه و پخش آن از راديو، موج عجيبي در مملكت ايجاد مي«: نگارد ، كه در آن فلسفي چنين مي201 .همان، ص 51

همه جا صحبت از ضرورت سركوبي بهاييهاي وابسته به صهيونيسم و آمريكا . آمدند فرقه ضاله ستم ديده بودند، به هيجان مي آنو مردمي كه از دست .»بود

مركز « و 16/2/1334، 3571، روزنامة كيهان، شماره » مركز تبليغات بهاييان را اشغال كردند»لقدسا ةحضير«صبح امروز قواي انتظامي «نگاه كنيد به 52 .بودشايان ذكر است كه مركز ملي بهاييان محل نگهداري مجموعة بزرگي از اسناد و مدارك . 4/3/1334، طلوع، »بهاييان چگونه ويران شد

بيست . ، ص17زيرنويس . ، رك»اخوي«نگاه كنيد به . بودند1330 و 1320هاي بهبهاني و بروجردي از رهبران اصلي روحانيون ايران در دههاهللا آيت 53 .و هفت

، 52شماره ر روزنامه شوري، ، متن كامل د» العظمي بروجردياهللا آيت بهبهاني به پيشگاه اعليحضرت همايوني و حضرت اهللا آيتتلگراف « نگاه كنيد به 54، 111-112. ، ص690، خواندنيها، شماره » بروجردي و مقامات مؤثر رد و بدل شده استاهللا آيتپيامهايي كه بين « ؛ همچنين نگاه كنيد به19/2/1334

عنوان يك تعطيلي حمله از آن پس به بهبهاني پيشنهاد كرد روزاهللا آيتكند كه اشاره مي77. ، ص17زيرنويس . ، رك»اخوي«همچنين نگاه كنيد به .مذهبي محسوب شود

، » آغاز شد؛ تيمسار سرلشگر باتمانقليچ اولين كلنگ را بر زمين زدلقدسا ةحضيرصبح امروز خراب كردن «همچنين نگاه كنيد به . 87. همان، ص 55فلسفي نيز در . بختيار حاضر بود و كمك نمود. ساختمان وارد كرددهد كه باتمانقليچ نخستين ضربه را به كه گزارش مي (31/2/1334روزنامه اطالعات، ، اتحاد ملل، » بروجردياهللا آيتمالقات تيمسار بختيار با «بختيار مورد حمايت روحانيون مسلمان بود؛ به عنوان نمونه نگاه كنيد به ). محل حاضر بود

.)ه رمضان تشكر كردكه گزارش داد بروجردي از بختيار بخاطر اعمالش در ما (29/5/1334چنين لحني ظاهراً در صدد اثبات اين امر بود كه حمله به مركز بهاييان با تصويب همة . 27/3/1334 ، روزنامة ستارة اسالم،»نامة جامعة روحانيت قم« 56

يلة نظاميان، طي فرماني مركز ملي بهاييان وس ، چند سال پس از اشغال مركز بهاييان به1336در سال . ه بودمقامات اعم از مذهبي و غيرمذهبي انجام گرفت

روحاني شيعه، شيخ محمد تقي فلسفي، در حال تماشاي ) 1334(تخريب مركز ملي بهاييان

13

ردار گرديد، باعث تحريك حمالت ضد بهايي ة اشغال مركز ملي بهاييان كه از پوشش تبليغاتي بسياري برخوواقع، در روستاي هرمزدك يزد، هفت بهايي كه بين 1355در روز پنجم مرداد . بيشتري عليه بهاييان در خارج از تهران شد

57.كشته شدند گيني كه ايشان را با بيل و تبر تكه تكه كردند،موسيلة جمعيت خش نوزده تا هشتاد سال سن داشتند، بهحمالت و تهاجمات به بهاييان در . ترين اماكن بهايي، تخريب شد س قسمتي از خانه باب، يكي از مقددر شيراز،

امضا و تسليم مقامات اسالمي كتباً نوشته، بهايي شد كه800 منجر به تغيير مذهب اجباري شيرازروستاهاي اطراففروزك، هام، شيراز، كرج و )اروميه فعلي( در رشت، آباده، اصفهان، اهواز، تكور و حصار، رضاييه 58.محل گرديد

امالك عمومي و خصوصي بهاييان مورد حمله و تخريب قرار گرفتند و منازل و دفاتر تجاري و مراكز بهايي غارت تازه ملل متحد كه ، از جمله سازمان يالملل بين جامعة بهايي با شكايت به نهادهاي 59.و به آتش كشيده شدندشده

60. پاسخ دادندوقايع اين ، بهبود شدهتشكيلبراي نمونه، . در اين ميان، حتي كساني كه با رنج و مصائب بهاييان همدردي كردند، مورد حملة افراطيون قرار گرفتند

گان ايشان به بهايي بودن متهم نندك كي و تحرضد بهايي به خاطر اقدام عليه آشوبگران ،ر همتگ سرلش،استاندار فارس 61.گرديد گشت و از كار بركنار

»انبهايي مسأله«براي جويي هچار. 3-3 در انبهايي مسألهبهايي در سراسر كشور، سياستمداران ايراني به بحثهاي آتشيني دربارة با باال گرفتن خشونتهاي ضد ، سيد احمد صفايي، نمايندة قزوين، با حمايت1334 ارديبهشت ماه 19 ،شنبه هدر روز س. مجلس شوراي ملي دست زدند

62: را به مجلس پيشنهاد كردمسألهحلي چهارگانه براي اين هي دربردارندة راا ه بروجردي و فلسفي، اليحاهللا آيت جمعيت فاسد بابيها و وابستگان به آنها از ازلي و بهايي، مخالف امنيت كشور بوده و -1مادة

.شود مي غيرقانوني اعالم

هر و بستگي به آن به هر نحوي كه باشد بزه از اين پس عضويت در اين جمعيت و تظا- 2مادة . شود بوده، مرتكب به حبس مجرد از دو تا ده سال و محروميت از حقوق مدني محكوم مي

د آنيباشد يا عوا اموال غيرمنقولي كه مراكز اجتماع و سازمانهاي وابسته به اين جمعيت مي-3مادة گردد كه براي تأسيس فرهنگ منتقل ميشود، به وزارت كه صرف امور مربوطة اين جمعيت مي

.سازمانهاي تربيتي و اشاعة معارف ديني و اصول خداپرستي اختصاص يابد

ج (، ]THE BAHÁ’Í WORLD[» دنياي بهايي«محفل روحاني ملي بهاييان اياالت متحده و كانادا، نگاه كنيد به . در تهران به جامعة بهايي بازگردانده شد ].»دنياي بهايي سيزدهم«: از اين به بعد[، 295. ، ص)م1954-1963سيزدهم،

نامها و «؛ الياس ظهوري، )م1982 (57. ، ص]A CRY FROM THE HEART: THE BAHÁ’ÍS IN IRAN[» بهاييان ايران: فريادي از قلب«رس، ويليام سيِ 57) 1994دانشگاه پرينترز، چاپ دوم، (، ]NAMES AND NUMBERS: A BAHA’I HISTORY REFERENCE GUIDE[» راهنماي مĤخذ تاريخي بهايي: ارقاممتن ديوان «؛ 12/4/1335، 44، روزنامه سحر، شماره »دادرسي متهمين يزدي ادامه دارد«همچنين نگاه كنيد به ]. »نامها و ارقام«: بعداز اين به [197. ص

.26/4/1335، 44، روزنامه سحر، شماره »جنايي درباره متهمين يزدي به قتل بهاييها .10/4/1334، 175ستاره اسالم، شماره : به، نگاه كنيد»جريان كامل حادثه شيراز، آباده و اردستان«براي 58 .196- 197. ، صص57زيرنويس . ، رك»نامها و ارقام«نگاه كنيد به 59 .22/2/1334، 611، تهران مصور، شماره »شكايت بهاييان به سازمان ملل متحد« 60، 175، ستاره اسالم، شماره »دثه شيراز، آباده و اردستانجريان كامل حا« و 4/1334/ 24، 177، ستاره اسالم، شماره »كند استاندار فارس تغيير مي« 61

10/4/1334. .207، ص38زيرنويس . ، رك»خاطرات فلسفي«؛77- 80. ، صص17زيرنويس . ، رك»اخوي« 62

14

باشند از اين ر دولتي و وابسته به آنها مشغول خدمت ميي افرادي كه از اين جمعيت در دوا-4مادة 63. بودتاريخ از خدمات دولتي اخراج و به هيچ وجه مشمول قانون استخدام نخواهند

توان به عدم تصويب اليحة صفايي را مي. نمايندگان به تصويب نرسيداكثريت عدم حمايت به علت اليحة مزبور شده در آن اليحه بيني پيش و عدم اطمينان از قانوني بودن ترتيبات يالملل بيننگراني دولت از واكنشهاي بالقوة جامعة

.نسبت داد

ي را تقديم مجلس كرد كه طي آن استانداران و فرمانداران، در ا ه كشور وقت، اليح، اعلم، وزير1334 اريبهشت 26 در تعدادي از نمايندگان . كردند مذهبي اقدام مي تظاهرات ضدكليه بايست نسبت به سركوبي پيروي از تصميم دولت مي

و بدين گونه به انجام ردهخودداري كاخاللگر اعتراض كردند كه اليحة دولت مشخصاً از شناسايي بهاييان به عنوان و به اين دليل اعلم را تحت فشار قرار دادند تا تدابيري زد سا ميرسانيدن وظايف محوله توسط مقامات محلي را دشوار اعلم در مقابل پاسخ داد كه دولت آماده همكاري است ولي . براي اعمال موارد مطروحه در اليحه صفايي اتخاذ كند

64.فقط در چهارچوب قانون

حلي بينابين را هرا براي رفع نگرانيهاي دولت در مورد وجوه غيرقانوني اليحة صفايي ، نماينده مجلس،دكتر شاهكار :جمله زير را در بر بگيردو وي پيشنهاد كرد كه اليحه تقديمي اعلم به مجلس اصالح شده 65.پيشنهاد كرد

ان بهاييت را براي اجراي مقاصد يي كه به عنوان دين اخاللگري نموده و عنوها هقاز تشكل فرند چون وجودشان بر خالف قانون و موجب اخالل نظم و امنيت و بر خالف دين ا هسياسي اتخاذ كرد

66.شود مبين اسالم است، جلوگيري مي

گرچه در مصوبة نهايي مجلس اين پيشنهاد گنجانيده نشد، با توجه به اينكه در مصوبة مزبور اعالم مذهب رسمي كشور نه به عنوان يك دين كه به عنوان يك جنبش سياسي تشيعة جعفري است مورد تأكيد قرارگرفته بود، عمالً بهاييكه

. دقيقاً همان رهيافتي كه بعدها مقامات جمهوري اسالمي نسبت به بهاييان در پيش گرفتند-شناسايي شد

مراكز اجتماعي را كه «ساخت كه ميقادر را محليين مسؤولرد كاعلم، وزير كشور وقت، صادر نهايتاً كه اي همبخشناضمن بخشنامة اعلم در هر صورت 67.كنند» د منحلنباش موجب فتنه ديني و دنيوي و مايه اخالل امنيت و انتظام مي

ساخت كه ي آشكار دولت عليه روحانيون و حاميانشان در مجلس بود، همچنين مشخص مييرگ جهتهندة د ننشااينكه

. ك، ر»خاطرات فلسفي«؛ براي متن اليحه نگاه كنيد به 78-80. ، صص17زيرنويس . ، رك»اخوي«در مورد جزييات مذاكرات نگاه كنيد به 63صفايي كه اين اليحه را بنا به تقاضاي بروجردي تقديم . دهد ارجاع مي3575، شماره 20/2/1334، كه به روزنامة كيهان مورخ 207، ص38زيرنويس

-83. صص، 17زيرنويس . ، رك»اخوي«(كرده بود، كماكان بر اجراي بند چهارم اليحه مبتني بر پاكسازي تمام مناصب دولتي از بهاييان اصرار ورزيد شود عليرغم انحالل كه متذكر مي (26/2/1334، 8677، روزنامه اطالعات، شماره »بخشنامه وزير كشور راجع به فرقه بهايي«همچنين نگاه كنيد به ). 80

مخالفت و تأخيرهاي ). شدكننده نيز تحمل نخواهد ههاي گمرا همراكز و انجمنهاي ضدمذهبي، هرگونه تالش براي بر هم زدن نظم با انگيزه مبارزه با فرق، به نقل از علي دواني، 210. ، ص38زيرنويس . نگاه كنيد به خاطرات فلسفي، رك. بروجردي شداهللا آيتفراوان با اليحة صفايي موجب نارضايي

بروجردي اهللا آيتيان، روابط ي بهاپس از ناكامي مبارزه بر ضد «:1370، تهران، مطهر، چاپ دوم، » بروجردياهللا آيتزندگينامه زعيم بزرگ عالم تشيع، «نهادند نمي بروجردي وقعياهللا آيتشاه و دولت به درخواستهاي . ريج به سردي گراييد و بدبيني و يأس بر ذهن ايشان حاكم گشتدو دربار و دولت به ت

».عمر فراهم كردندآميز و بعضاً موهن، سبب نگراني و رنجيدگي خاطر ايشان را در واپسين سالهاي هيو با سخنان كنا .80. ، ص17زيرنويس . ، رك»اخوي« 64 .همان 65 .80- 81. همان، صص 66 .81. ص. همان 67

15

بر عليه » اقدام«اقدام در اين گونه امور و اجراي قوانين هستند و مقامات محلي را به لت مجاز به تنها مأمورين دو» ننده به تحريك مردم بر ضد امنيت مملكت بپردازندك هگمرا يها هقبه بهانه و به عنوان مبارزه با فر«كساني كه

68.دش ميهنمونر

رايوز اقدامات آنها توسط ،با وجود اين. سركوبي بهاييان بودند، روحانيون سردمدار 1330تقدير، در طول دهة به هر و ضد بهايير مورد از كنترل خارج شدن خشونتهاي ولي د بودند، ضد بهايياحساسات كه اگرچه خود داراي دولت

در پي استقرار حكومت روحاني ا ب69.شدند مي نگران بودند، كنترل المللي از دولت باال گرفتن انتقادهاي مجامع بين باز مانده بودند به تحقق 1330انقالب اسالمي، روحانيون با آزادي كامل اهدافي را كه از دستيابي بدانها در دهة

در پوشش زبان پيشنهادي دكتر البته پيشنهادهاي صفايي بيشتر گونه كه در بخشهاي بعد خواهد آمد، همان. رساندند . به اجرا درآمدندوسيلة حكومت جمهوري اسالمي ايران شاهكار به

:گردد االسالم فلسفي در خاطراتش متذكر مي حجت

يت را از بين ييها ضربه خوردند، اما آنچه بهاي شمسي بها1334هرچند با سخنرانيهاي رمضان سال 70.ي امام خميني بودالعظم اهللا تيآ آن مرحوم گذار هيپا كه برد انقالب اسالمي بود

ظهور حجتيه. 3-4 يا انجمن خيريه حجتيه 71حجتيه. خصوصي مذهبي مانند انجمن حجتيه بودانجمنهاينين شاهد ظهور همچ1330دهة

72ي به نام شيخ محمود ذاكرزاده تواليي معروف به حلبيا هوسيله طلب بنيادگرا بود كه بهاسالمي يمهدويت، سازمان

به موجب اصل اول متمم قانون اساسي مذهب رسمي ايران اسالم و طريقه حقه جعفريه اثني عشريه چون «: دارد ميمصوبه مزبور مقرر . 82. همان، ص 68م و بيست و يكم قانون اساسي انتشارات ضد ديانت و تشكيل انجمنها و اجتماعاتي كه مولد فتنه ديني و دنيوي و مخل است و به موجب مفهوم اصل بيست

باشد، لذا در اجراي اصول قانون اساسي اقدام كرده مراكز اجتماعي را كه موجب فتنه ديني و دنيوي و مايه اخالل نظم باشند در تمام مملكت ممنوع ميباشند منحل ساخته در آتيه نيز با كمال جديت در انجام اين وظيفه مهم كه بر طبق قانون اساسي به عهده داريد اقدام و از هرگونه تظاهر ميامنيت و انتظام

. كه به موجب قانون ممنوع است جلوگيري نماييدها هگونه دست و عمل اين دولت است و دخالت افراد و دستجاتي كه داراي مسؤوليت نيستند موجب اخالل نظم و گونه امور و اجراي قوانين وظيفه مأمورين ضمناً چون اقدام در اين

نده به تحريك مردم بر ضد امنيت مملكت كن هي گمراها هشود كه هرگاه كساني به بهانه و عنوان مبارزه با فرق امنيت خواهد شد، بدين وسيله يادآور ميي به امنيت عمومي و انتظامات كشور برساند، طبق مقررات قانون مجازات عمومي كه براي ا هطمبپردازند يا خود مرتكب عملي شوند كه كوچكترين ل

».گونه جرايم پيش بيني شده، با كمال قدرت اقدام نماييد اينت مقامات مذهبي رژيم بر سر اين دوراهي قرار داشت كه از يك سو محتاج به حماي«: نويسد كه مي (79. ، ص17زيرنويس . نگاه كنيد به اخوي، رك 69

توانست اجازه دهد كه كنترل امور چنان از دستش خارج شود كه از طرف افكار براي پيشبرد سياستهاي داخلي و خارجي خود بود و از سوي ديگر نمير پيوسته و هماهنگ اين بود كه روحانيت به طو1330ويژگي بارز فعاليتهاي ضد بهايي در دهة «به گفتة اخوي ). »المللي محكوم گردد عمومي بين

علما آشكارا عامل اصلي «سازد كه گرچه الوصف اخوي خاطرنشان مي عم» .كرد رهبري اين فعاليتها را بر عهده داشت و دولت از مداخله خودداري ميكت خود را در كل اين جريان برداري نمايد و در عين حال مشار هاين حوادث بودند، دولت سعي نمود كه از اين رويدادها براي پيشبرد مقاصد خود بهر

به طور كلي در جلب آنها نشدند، 1334با وجود اينكه رهبران مذهبي به تمامي برندة رخدادهاي سال «افزايد اخوي مي. ، همان».به حداقل ممكن برساند .79-80. ، همان، صص».توجه و احترام دولت براي پيشبرد خواستهايشان در حوزة سياستگذاري عمومي توفيق يافتند

. 209-210. ، صص38زيرنويس . خاطرات فلسفي، رك 70. ، ص]Turban for the Crown: the Islamic Revolution in Iran [»انقالب اسالمي در ايران: عمامه به جاي تاج«نگاه كنيد به سعيد امير ارجمند 71

:Into the Shawdows [» دوران خاتمي ايرانافراطيون خشونتگرا در: ها هاي سروندب«؛ مايكل روبين، ]»عمامه به جاي تاج«: از اين به بعد) [1988 (157Radical Vigilantes in Khatami’s Iran[ ،2001 (13. ص (]و نشانه » حجت«اسم سازمان برگرفته از لقب حضرت مهدي ]. »روبين«: از اين به بعد

شود كه حجتيه وابسته به انجمن تبليغات اسالمي و گاهاً به عنوان گفته مي. باشد د، ميهمان امام غايب بو» باب«مخالفت صريح با بهاييان كه باور دارند .14. ، ص»روبين«شد؛ نگاه كنيد به اين سازمان محسوب مي

وي آزاد ، رادي]Bahá’ís sound the alarm on abuses in Iran[» آورند بهاييان زنگ خطر سوء رفتارها در ايران را به صدا در مي«بيل سامي، 72). 1385 تير 19: تاريخ دسترسي (http://www.rferl.org/reports/iran-report/2004/09/31-130904، قابل دسترسي در 1383 شهريور 22اروپا،

. خميني بوداهللا آيتكند كه حلبي دوست نزديك اشاره مي كه 157. ، ص71زيرنويس . ، رك»عمامه به جاي تاج«

16

و بدين 74مبارزه با ديانت بهايي بود بود نيز معروف 73تضد بهاييكه به انجمن هدف اصلي اين انجمن . بنيانگذاري شدچالش الهيات بهايي با قابل تاز مذهب تشيع در » دفاع علمي«عمدة منابع خود را به تربيت كادرهايي براي منظور

، 76االسالم فلسفي بروجردي، حجتاهللا آيت اين سازمان مورد حمايت رهبران مذهبي مهمي مانند 75.اختصاص داده بود ديگر افرادي 77. بهاءالدين محالتي قرار گرفتاهللا آيت ميالني، سيد عبداهللا شيرازي و اهللا آيتي نجفي، مرعشاهللا آيت اند ه به مقامات عالي در جمهوري اسالمي دست يافت1357و پس از انقالب اند هعضويت در حجتيه منتسب شدبه كه

خارجه، علي اكبر واليتي و وزير آموزش امور وزير ،يا ه سيد علي خامناهللا آيترهبري جمهوري اسالمي، : عبارتند از 78.و پرورش و رييس جمهور، محمد علي رجايي

خميني كه در تبعيد بود خواستار اظهار نظر ايشان در اهللا آيت به اي ه، چند تن از اعضاي حجتيه در نام1349 در سال :ي سازمان آغاز شده بودي از دستاوردهاا هارائه خالصنامه با . مورد فعاليتهاي گروه شدند

االسالم آقاي حاج شيخ از افراد متدين و باايمان، تحت رهبري حضرت حجتيا هچند سالي است كه عديت، جلسات منظمي تشكيل داده و در اين جلسات يمحمود حلبي براي مبارزه اصولي با مرام ساختگي بها

دامنه فعاليت اين ... سازند آشنا مي... ي عصر تدريس و افراد را با مقام شامخ حضرت وليا همطالب آموزند اند هو توانست... گذشته و حتي به دهات دوردست كشانيده ... جلسات از تهران و اصفهان و مشهد و شيراز

]...كنند[يت را به صراط مستقيم توحيد، هدايت يدر اين مدت، حدود پانصد نفر از افراد فرقه ضاله بها

: خميني پرسيدنداهللا آيتنويسندگان سپس از درباره اين عده و اقدام آنان چيست؟ ثانياً همكاري با آنان و تقويت آنان اهللا آيتاوالً نظر مبارك حضرت

توان در صورت لزوم از وجوه شرعيه دراين راه تصرف نمود يا نه؟ استداعا چه صورتي دارد؟ ثالثاً آيا مي .اييدآنكه نظر مبارك را صريحاً امر به ابالغ فرم

: خميني چنين پاسخ داداهللا آيتاقدامات آقايان مورد تقدير و رضاي خداوند متعال است و نيز همكاري و همراهي با آنان مرضي دل ولي

در صورت لزوم . به آنان بدهند... است و هم مجازند مؤمنين از وجوه شرعيه ) عجل اهللا فرجه(عصر البته تحت نظارت اشخاص معتمد و اگر . م به آنان كمك كنندمجازند، از ثلث سهم مبارك امام عليه السال

79... توانند تحت نظارت ايشان وجوه داده شود مي) البركاته تدام(االسالم آقاي حلبي جناب مستطاب حجت

.13. ، ص71زيرنويس . رك، »روبين«نگاه كنيد به 73گفتگوهاي فرهنگي در سنت و : گر همسلمانان مباحث«همچنين نگاه كنيد به مايكل فيشر و مهدي عابدي، . 120. ، ص16زيرنويس . ، رك»ساناساريان« 74

).1990 (49. ، ص]DEBATING MUSLIMS: CULTURAL DIALOGUES IN POST-MODERNITY AND TRADITION [»پست مدرنيتهتاريخ ( http://www.Bahá’í.org/persecution/iran/iranica2، قابل دسترسي در426. دانشنامه ايرانيكا، ص،Hojjatiyeh،»حجتيه«دخل م 75

).1385 تير 7: دسترسي دانشگاهمجله، ]The Bahá’ís in Iran: Twenty Years of Repression [»بيست سال سركوب: بهاييان در ايران«نگاه كنيد به فيروز كاظم زاده، 76

آزار و تعقيبمارتين، «؛ ]»كاظم زاده«: از اين به بعد [2000، ژوئن ]New School of Social Research Journal [تحقيقات اجتماعي نيوسكول .34. ، ص1زيرنويس . ، رك»بهاييان در ايران

بازتاب پايگاه اطالعاتيگردآوري سلسله گزارشهايي از كه html.archive_hojatieh_5_1382/com.persianblog.hojatieh://http نگاه كنيد به 77 .باشد مي)21/5/1382(» انجمن حجتيه، رويارويي يا حمايت از واليت فقيه«در مورد انجمن حجتيه تحت عنوان

، 16زيرنويس . ، رك»ساناساريان«؛ 226. ، ص1982 فوريه The Nation[ ،27[، ملت ]Farhang Replies [»دده اسخ ميفرهنگ پ«منصور فرهنگ، 78 .120. ص

ي عدم موافقت ا ه خميني بعدها نظرش را نسبت به حجتيه تغيير داد و در ناماهللا آيت، الوصف مع. 299-300. ، صص1349مهر 15، 2، ج »صحيفه امام«79 .357. همان، ص. باشد اعالم كرد از هدف اصلي كه همانا براندازي رژيم پهلوي مي نهضت را به اين دليل كه حجتيه عمالً موجب انحرافخود با حجتيه

17

در نفوذ به درون گروههاي بهايي در ، به خصوص در سالهاي پاياني سلطنت پهلوي، توفيق شايانياعضاي حجتيه اعدام و حبس وبازداشتهاي سريع و پردامنة بهاييان« ،به گفتة اليز ساناساريان، پژوهشگر ايراني. ر يافتندسراسر كشو

نفوذي حجتيه به دفاتر ثبت نام بهاييان و مكاتبات را بايد ناشي از دسترسي داشتن عواملايشان بالفاصله پس از انقالب 80».خصوصي ايشان دانست

81. پرداختندم،سازمان اطالعات رژيساواك، بهايي به همكاري با انجمنهاي ضد هلوي، در مقاطع مشخصي از دورة پ داشت كارمندان و ميكه مقرر ،قانون استخدام كشورياز طريق حلبي از ساواك درخواست كرد كه شود كه ميگفته

ارة مذهب كارمندان دولت اطالعات دربآوري جمعنسبت به ،متقاضيان مشاغل دولتي بايد مذهب خود را اعالم نمايند 82.دنو متقاضيان مشاغل دولتي اقدام نماي

و حوزة فعاليتش را به سركوبي ديگر اقليتهاي مذهبي، از 83 عضو داشت12000، حجتيه بيش از 1350در اواخر دهة در سالهاي پستهاي مهميوسيلة حجتيه آموزش ديدند، به بسياري از كساني كه به84.جمله مسيحيان، تعميم داده بود

85.آغازين جمهوري اسالمي، به ويژه در وزارت آموزش و پرورش و قوه قضاييه، دست يافتند

تداوم موجوديت اين نقش حجتيه و پس از انقالب اسالمي، رهبران جمهوري اسالمي به ابراز نگراني و ترديد دربارة دربارة انتقادي ي يز جمعه قم، به طرح پرسشهاي نماها هاالسالم جنتي، امام جمعة قم، طي خطب حجت. گروه پرداختند

:نظر كرد پرداخت و چنين اظهار» بهايي گروههاي ضد«

گفتيم گفتيد، اينها براي اسالم خطر دارند و ما هم مي كرديد و مي يت كار مييشما سابقاً در رابطه با بها هاي هبايد ريش: گفتيم تيم و بعد ميدانس گفتيد كه با اسرائيل مربوطند و ما هم مي دانيم خطر دارند و مي مي

امروز در جو نظام جمهوري ] يانيبها[ ... بريديد آنها را از بين برد وليكن شما شاخه و برگهاي آنها را مي

.120. ، ص16زيرنويس . ، رك»ساناساريان« 80 THE BAHÁ’Í S OF IRAN: A REPORT ON THE [» يك اقليت مذهبيآزار و تعقيبگزارش : بهاييان ايران، المللي بهاييان بينجامعة «نگاه كنيد به 81

PERSECUTION OF A RELIGIOUS MINORITY[م1982 (83. ، ص] (براي ] » يك اقليت مذهبيآزار و تعقيبدربارة . ب.ب.گزارش ج«: از اين به بعد... منظور مبارزه ه ب«يس انجمن ئنويسد ر يكه م (1351آذر /يس ساواك در مورد انجمن تبليغات اسالمي، مورخ آبانئرونوشت نامة يك مقام امنيتي به ر

آنها تفهيم گردد كه اقدامات آنها نبايد ه ب« كند كه و تأكيد مي»عمل آورده يان تقاضا نموده است ساواك در اين زمينه مساعدتهاي الزم بيمنطقي با بهاكه در » دربارة تأسيس مركزي براي مسلك ضاله بهايي«زير دربار همچنين نگاه كنيد به نامة پرويز ثابتي به و. »جنبه تحريك و اخاللگري داشته باشد

كه با دادن اجازه به انجمن تبليغات اسالمي براي انجام فعاليتهاي ضد ( آورده شده است 35. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان ايرانآزار و تعقيبمارتين، «نويسد كه اطالعات ساواك ، مي120. ، ص16زيرنويس . ، رك»ساناساريان«). ».نباشند در صورتي كه ايشان مخل نظم عمومي «: بهايي موافق است

نويسد ساواك و حجتيه با هم كه مي (76زيرنويس . ، رك»كاظم زاده«همچنين نگاه كنيد به . دربارة بهاييان همه به دست رژيم جمهوري اسالمي افتادند ).كردند همكاري مي

آميز عليه بهاييان ضي از مقررات تبعيا همجموع«نويسد كه مي (26. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان ايرانآزار و تعقيبمارتين، «نگاه كنيد به 82بايست مذهب خود را ذكركنند و بنابر قانون استخدام كشوري جديد، متقاضيان مشاغل دولتي مي: وسيلة دولت اتخاذ و توسط ساواك به اجرا درآمدند به

.).توانستند استخدام شوند يكي از مذاهب به رسميت شناخته شده بودند ميتنها در صورتي كه متدين به پيشنهادهايي در مورد سياستگذاري براي پذيرش اجتماعي اقليتها از طريق : اقليتهاي قومي و مذهبي در جمهوري اسالمي ايران« هركاك، -نازيال قانعي 83

Ethnic and Religious Groups in the Islamic Republic of Iran: policy suggestions for the[» ي عموميها همشاركت ايشان در عرصintegration of minorities through participation in public life,[،بشر حقوق يكميسيون فرعي سازمان ملل براي حمايت و ارتقا«، 13. ص :

UN SUB-COMMISSION ON PROTECTION AND PROMOTION OF HUMAN RIGHTS: WORKING GROUP ON[ »گروه كاري بررسي اقليتها

MINORITIES, U.N. Doc. E/CN.4/Sub.2/AC.5/2003/WP.8 [ ،2003 مه 5(، 13. ص.( در، قابل دسترسي »انجمن حجتيه: نبرد ناجوانمردانه«يي باز كردند؛ نگاه كنيد به بهمن نيك انديش، ها هببراي نمونه حجتيه در پاكستان و هندوستان شع 84

http://www.iranbozorg.com/Articles/Hojjattiyeh.pdf )1385 تير 22: تاريخ دسترسي .( تاريخ (http://www.Bahá’í.org/persecution/iran/iranica2 ، قابل دسترسي در427. ، دانشنامه ايرانيكا، ص»حجتيه«مدخل نگاه كنيد به 85

هاي عملي و آموزشي حجتيه در حوزه... شمار بسياري از نخبگان انقالب اسالمي 1350 و 1330دهة در فاصله دو «نويسد كه مي) (1385 تير 7: دسترسي .)»تربيت شدند

18

ن شما اآل. دهد ي و ضد اسالم مجال تنفس نميياسالمي محلي ندارند و فضاي جمهوري اسالمي به بها 86 سابقتان محرز، رسالت امروزتان چيست؟رسالتتان در اين تشكيالت چيست؟ رسالت

وسيلة مقامات منحل شد و حداقل در ظاهر از صحنة سياسي كشور محو گرديد، هر چند كه بهحجتيه در زمان كوتاهينژاد به رياست جمهوري، ، از زمان انتخاب احمدي الوصف مع 87.كار كشور ادامه داد هبه نفوذ خود در ميان عناصر محافظ

كه (تر آن موسوم به مهدويت يكي از بازگشت دوبارة انجمن حجتيه، به خصوص بازگشت انشعاب افراطگزارشها حا 88.ندباش مي )دارند ، حضرت مهدي، امام غايبنظريه انتظار و ظهورباور به

1340 و 1330يها هه دضد بهاييفعاليتهاي : خمينياهللا آيت

بروجردي به اهللا آيت رسميت شناختن هنگامي كه جامعة روحانيون شيعه در آستانة به خميني از روحانيوني بود كه با تمام قدرت از اهللا آيتعنوان مرجع تقليد بودند،

اهللا آيت بروجردي حمايت كرد و از معدود كساني بود كه موفق شد اهللا آيتمرجعيت اهللا آيت با شا خميني از رابطهاهللا آيت بعدها، 89.بروجردي را متقاعد كند كه به قم بيايد

استفاده نمود، 1334ل ساضد بهاييبروجردي براي كسب حمايت ايشان در عمليات بروجردي را به آن اندازه كه اميد داشت به اهللا آيتهر چند نتوانست حمايت كامل

:كند مينقل قول بروجردي را چنين اهللا آيت نااميدي وي از ،يسانون هميكي از زندگينا 90.دست آوردكردم تا رفتم و ايشان را به حمايت از فعاليتهاي ضد بهايي تشويق مي روز به نزد ايشان ميمن هر ، روز بعد ايشان نسبت به موضوع به الوصف مع. ترتيب دولت از وجود بهاييان پاك گرددبدين 91.عالقه شده بودند بيكلي

خميني را به اهللا آيتوجهي از شيعيان ايران ، شمار قابل ت 1340 بروجردي در فروردين ماه اهللا آيتپس از درگذشت .، دولت اليحة انجمنهاي ايالتي و واليتي را تصويب كرد1340 در مهر ماه 92.انتخاب كردندعنوان مرجع تقليد

، 16565، روزنامه اطالعات، شماره »انجمن ضد بهاييت بايد موضع خود را نسبت به واليت فقيه روشن كند«: خطبة مزبور در اين مقاله آمده است 8610/8/1360. .25- 31. ، صص71زيرنويس . ، رك»روبين«ه نگاه كنيد ب 87، راديو » سياسي ماية نگراني است-ايران، بازگشت انجمن مذهبي«؛ بيل سامي، 28-31. ، صص71زيرنويس . ، رك»روبين«براي مثال نگاه كنيد به 88

-http://www.rferl.org/featuresarticle/2006/07/e2b8d3d9-86c4-44c0-ba75 ، قابل دسترسي در2006 ژوييه 11راديو آزادي، /آزاد اروپا904d637c29b6.html) 1385 مهر 14: تاريخ دسترسي.(

، قابل دسترسي در]A BRIEF BIOGRAPHY OF IMAM KHOMEINI [»زندگينامة مختصر امام خميني«حميد الگار، 89pdf.biography-khomeini/pdf-khomeini/pl.org.wandea.www://tpht )الگار، زندگينامه«: از اين به بعد) [1385 تير 7 :تاريخ دسترسي«[ ، ).1301- 1341سالهاي تكامل معنوي و فكري در قم، سالهاي : بخش سوم (5-6. صص

، 38زيرنويس . ، رك»اهللا آيتزندگي « در، معين الوصف مع).1301- 1341 سالهاي تكامل معنوي و فكري در قم، سالهاي: بخش سوم (6 .همان، ص90 بروجردي فتواي تحريم هرگونه معامله با بهاييان اهللا آيتو ديگران نهايتاً از روحانيون عاليمقامي چون ) بنيانگذار حجتيه(حلبي «كند كه ، ادعا مي67. ص

».را گرفتند .همان 91 ).1343-1357سالهاي مبارزه و تبعيد، : بخش چهارم (6. ، ص89يرنويس ز. ، رك»الگار، زندگينامه« 92

19

و شرط مسلمان بودن و 93اين اليحه به جاي قسم به قرآن كريم، سوگند به كتب آسماني ديگر پذيرفته شده بودطبق :درنگ بود يبفوري و خميني اهللا آيتپاسخ 94.يندگان مجلس نيز حذف شده بودمرد بودن نما

دهد بهاييان در صحنة عمومي كشور نفوذ پيدا كنند، نظر به اينكه طرحي فراهم شده است كه اجازه ميامام خميني به هر دوي شاه و نخست وزير تلگرام كردند و به ايشان هشدار دادند كه از نقض قوانين

95.در غير اين صورت با اعتراض مستمر علما مواجه خواهند شد.... و قانون اساسي بپرهيزنداسالم

خميني نقش اهللا آيت خميني وقعي نشان نداد و به پيگيري طرحهايش ادامه داد، اهللا آيتهنگامي كه دولت به مداخالت اهللا آيتان مذهبي از ديگر نقاط كشور، با پيوستن رهبر. بارزي را در سازماندهي و ادامة اعتراضات بر عهده گرفت

دولت را وادار به الغاي اليحه ،، تنها هفت هفته پس از تصويب اليحة مزبور1341خميني موفق شد كه در آذر ماه 97. خميني به عنوان اصلي ترين صداي مخالف عليه شاه شداهللا آيت اين پيروزي موجب به رسميت شناخته شدن 96.كند

عليه قدرتهاي خارجي، سخنراني قفه به و يب خميني اهللا آيتيي كه منجر به انقالب اسالمي شدند، تا سالها1334از :كليميان و بهاييان ادامه كرد

وسيلة يهوديان بر اسالم وارد مصيبتهايي كه به. و عوامل آن را يادآور شويداسرائيلبه مردم خطر 98.شويد آمده را يادآور

به عنوان رهبر انقالب، با شخصيتهايي كه از اعضاي سازمانهاي ضد بهايي بودند يا شوقعيتبا تقويت م خميني اهللا آيتبسياري از اين افراد پس از انقالب به . گيريهاي شديد ضد بهايي داشته باشند متحد شد رسيد كه موضع به نظر مي

وزير امور خارجه، علي اكبر واليتي ي؛ ا مقامات بسيار قدرتمندي دست يافتند، از جمله رئيس جمهور، سيد علي خامنه 99.و وزير آموزش و پرورش و رئيس جمهور، محمد علي رجايي

.همان 93 WRITINGS AND DECLARATIONS OF IMAM[، )1320- 1357 (»ي امام خمينيها ه و اعالميها ه، نوشت1اسالم و انقالب ج « 94

KHOMEINI[، 1981( ترجمه حميد الگار] (16. ص،]»1اسالم و انقالب «: از اين به بعد. ).1343-1357سالهاي مبارزه و تبعيد، : بخش چهارم (6. ، ص89زيرنويس . ، رك»الگار، زندگينامه« 95بررسي و تحليل، ، S.H.Rكه به (151، زيرنويس 161- 162. و صص16، ص94زيرنويس . ، رك»1اسالم و انقالب «همان؛ همچنين نگاه كنيد به 96

).دهد ارجاع مي142 -187. صص خميني با غرور از اين پيروزي ياداهللا آيت). 1343- 1357سالهاي مبارزه و تبعيد، : بخش چهارم (6. ، ص89زيرنويس . ، رك»گينامهالگار، زند« 97 اينها هستند كه ما بايد وادارشان كنيم كه از اعمال -زنند ميدست ] مستضعفين؟[آنها كه به از بين بردن رفاه مسلمين و تضييع حقوق ضعفاء «: كرد ميهنگامي كه در يك مورد علماي قم اجتماع كردند و متفق . نشستند ايشان عقب مي... گرفت هرگاه يك اعتراض عمومي صورت مي-اصواب بپرهيزندن

اي اليحهنشيني كرد و آن بها وحدت خود را نشان داند، رژيم عق شدند و ديگر واليات با فرستادن نمايندگانشان از ايشان حمايت كردند و با ايراد خطابه .118. ، ص94زيرنويس . ، رك»1اسالم و انقالب » «.را كه ما به آن معترض بوديم الغاء نمود

در . دهد ميارجاع ) 1349تهران (81 .، ص»گزيده پيامهاي امام خميني«كه به 132. ، ص38زيرنويس . ، رك»روح خدا«براي مثال نگاه كنيد به 98بهاييت يك مذهب نيست بلكه يك سازمان سري است كه قصد براندازي حكومت اسالمي «ور واضح بيان كرد كه خميني به طاهللا آيتسخنراني ديگري،

خاطرات شيخ مصطفي «همچنين نگاه كنيد به ). 1993 (124. ، ص]KHOMEINISM [»خمينيسم«، آبراهاميان؛ همچنين نگاه كنيد به يرواند ».را دارد، بهاييان با )1342ارديبهشت /فروردين(كند كه در چندين مورد، براي مثال در قم كه ادعا مي) ييان اسالمفدا اعضايخواهرزاده دو تن از(» رهنما

http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=277838 قابل دسترسي در. كردند ساواك در حمله به تظاهركنندگان همكاري ميخميني در اهللا آيتن قبيل به منظور برانگيختن خشم مردم بود و به خاطر چنين القائاتي بود كه در پي بازداشت اتهاماتي از اي). 1385مهر : تاريخ دسترسي(

، 1342نگاه كنيد به عكسهاي حمله به قبرستان بهاييان در سال (، معترضان خمشگين دست به حمله به قبرستان بهاييان و تخريب قبور آن زدند 1342سال ). اسناد حقوق بشر ايرانموجود در آرشيو مركز

، 16زيرنويس . ، رك»ساناساريان«؛ 226. ، ص1982 فوريه The Nation[ ،27[، ملت ]Farhang Replies [»دده فرهنگ پاسخ مي«منصور فرهنگ، 99 .25. ، ص71زيرنويس . ، رك»روبين«؛ همچنين نگاه كنيد به 120. ص

20

انقالب ايران و بهاييان. 4 عليه بهاييانجمعي دستهناآراميها و حمالت . 1- 4

ران مذهبي تحت رهبري كا فظه، شمار روزافزوني از گروههاي ضد رژيم، از جمله محا1350 و 1340ي ها هدر ده، وي به فعاليت براي 1343 خميني در سال اهللا آيتعليرغم تبعيد . ندكشاند خميني، حكومت شاه را به چالش اهللا تآي

در جامعة ايران موضعگيري 100»غربزدگي« خميني همچنين فعاالنه عليه اهللا آيت. براندازي سلطنت مطلقة شاه ادامه داد، به توطئه براي سرقت منابع ملي، تضعيف كردند مير ايران كار منافع تجاري غرب دبه سودنمود و ايرانياني را كه

وليت تاريخي خود در رهبري دولت و ملت ايران، سؤفرهنگي ايران و محروم نمودن روحانيون از عمل كردن به م خميني در سراسر كشور پخش اهللا آيت، نوارهاي كاست پيامهاي 1356 آغاز سال تا در اين فاصله و 101.متهم نمود

خميني غالباً بر لزوم سرنگوني سلطنت پهلوي تأكيد داشتند، تبليغات ضد بهايي ايشان اهللا آيت گرچه پيامهاي 102.شد مي : كه حاوي نكات زير بود اشاره كرد1350توان به پيام ايشان در سال از جمله مي. كماكان ادامه يافتنيز

براي به انحراف شوند مياداره هاييان كليساها، صهيونيستها و بتوسط كه مراكز تبليغاتي شيطان « 103».دن مردم و تشويق ايشان به ترك موازين و تعليمات اسالم در تالشنديكشان

با تأكيد بر زيانباز بودن سياستهاي غربگرايانة شاه براي كه همواره خميني اهللا آيتبا افزايش محبوبيت سخنرانيهاي بدينسان، بحران غربزدگي به موضوعي . مشروعيت خود را از دست داديا ه فزايندور، رژيم شاه به ط همراه بودايرانافراد يا خميني شروع به تحريك و خشونت عليه اهللا آيت و طرفداران 104ميز در سطح كشور تبديل شدآ همناقش

قدرتهاي مدتهاي طوالني متهم بودند كه عوامل كه، از جمله بهاييانندبه اشاعة ارزشهاي غربي بودمتهم كه گروههايي 105.، پرداختندغربي هستند

انقالبيون در تبليغاتشان مدعي شدند كه 106. بهاييان با نيرومند شدن جنبش بر ضد شاه افزايش يافتبر رويفشار ، اين ادعاها بخصوص تأكيد داشتند كه بهاييان طرفدار غرب107.بودند، بهايي بعضي از مشاوران نزديك شاه

. اي است كه جامعة ايراني بدان دچار شده است ي مدعي بود كه غربزدگي بيماروي. مول ساخت مع1340جالل آل احمد اصطالح غربزدگي را در دهة 100

شده به نظر آل احمد، اين بيماري باعث تضعيف و از ميان رفتن فرهنگ ايراني، غالب ساختن هويت غربي بر هويت ايراني و ايجاد وابستگي به غرب ).1343(نگاه كنيد به جالل آل احمد، غربزدگي . است

، ]IRANIANS, PERSIA, ISLAM, AND THE SOUL OF A NATION [،»ايرانيان، ايران باستان، اسالم و روح يك ملت«ساندرا مكي، 101 ].»ايرانيان«: از اين به بعد[، 273-275. ، صص)1996(

.276-277. ، صص101زيرنويس . ، رك»ايرانيان« 102 .128. ، ص94زيرنويس . ، رك»1اسالم و انقالب «103 .253. ، ص101زيرنويس . ، رك»ايرانيان« 104، موجود در آرشيو مركز 11/12/1357 اعالميه جمعي از روحانيون حوزه علميه خراسان درباره خيانتهاي فرقه ضاله بهاييت، نگاه كنيد بهبه عنوان مثال 105

. ن مورد حمايت قدرتهاي خارجي، از جمله انگلستان و روسيه بودندكنند، ايشا ميبرخالف آنچه بهاييان ادعا : دارد ميكه اشعار (اسناد حقوق بشر ايران و افراد زير را به عنوان اند هكند كه بهاييان در قبال معافيت از پرداخت ماليات به دولت اسرائيل، با انگلستان همكاري داشت مياين اعالميه همچنين ادعا

امير عباس هويدا، پرويز ثابتي، ايادي، تسليمي، شاپور راسخ، حبيب ثابت، : برد مي بودند نام بهاييان خائن به ايران در زمان شاه كه در پستهاي مختلف اري ني بهترشهي كه همنانيا. به خود گرفته است»تيمظلوم«چهره ] انييبها [دي نقاب جدنيا«: در اين اعالميه همچنين گفته شده است كه. هِژبر يزداني

تي جلب حماياند و مصراً برا نامه نوشتهتوانستند هر جا كه ميه بلند كرده و بتي مظلومادياند حاال فر غاصب بودهليائالمللي و اسر بينسميونياور صهيو ... ژهيوه بعهي شقدري مراجع عاليرهبره كه براني مبارز و مسلمان املت. بشتابندشانياري به گانگاني تا باز هم بندكن تالش ميي خارجيو دخالت دولتها

.»ابديادامه ... ت اني و ختي اجازه نخواهند داد كه جناگري كامل نائل شدند ديروزي به پيني خمي العظماهللا تآي .همان 106االصل يتني چند از مقامات عالي كشور بهاي: نويسد كه مي) (1982 (432. ، ص»ايران بين دو انقالب«براي مثال نگاه كنيد به يرواند آبراهاميان، 107

المللي به رهبري وجب قوت گرفتن شايعاتي اغلب بين بازاريان گرديد، از جمله اينكه تمام طبقة باالي كشور دست نشاندة توطئه بينم«بودند كه ). ديگر شايعاتو» صهيونيستها، مركز بهاييان حيفا و امپرياليسم بريتانيا بودند

21

اران بهايي، مانند حبيب ثابت و غالمحسين جليلي، به د هثروت قابل مالحظه سرماي. قدرتمداران واقعي كشور هستندگونه كه موفقيت مالي ديگر اقليتها در ديگر نقاط جهان و در طول تاريخ غالباً همان108.تشديد چنين شايعاتي دامن زد

ر دچار بحران بود، از بهاييان عليه ايشان مورد استفاده قرار گرفته است، اين تبليغات در شرايطي كه اقتصاد كشو و موفقيت شغلي مند از مزاياي نامحدود را در نزد اذهان عمومي ترسيم كرد هتصوير گروهي صاحب امتياز و بهر

تعصبات ، تهديدي براي اقتصاد ايرانبه عنوانبهاييان غيرواقعي از تصوير 109.شدگرفته بهاييان بر عليه آنان به كار بدينسان، در 110.هاي فرهنگي و مذهبي داشت، تشديد كرد ه را كه ريش بر عليه بهاييان ايرانجامعةموجود در »سنتي«

آتشين ضد بهايي بيش از پيش سخنرانيهاياين دوره نفرت اقشار گوناگون مردم ايران عليه بهاييان بخصوص در نتيجة 111.شدت يافت

انقالب در راه. 2- 4 حمالت فيزيكي عليه بهاييان ، خميني در سراسر ايراناهللا آيتر طرفداري از ، با فزوني يافتن تظاهرات د1357در سال

، مردان مسلح عضو حجتيه، مركز ملي بهاييان در تهران و مراكز بهاييان در مراكز ديگر 1357در بهمن . شدت گرفت و اسناد خصوصي ون راندندبيرساختمانهاي اين مراكز را اشغال و كاركنان آنها را ه و استانها را مورد حمله قرار داد

و ها ه اين پروند112.ي كاركنان و فهرست اعضاء بودند مصادره كردندها هموجود در اين مراكز را كه شامل پروند در بيش از پنجاه شهر در سراسركشور، بهاييان از. ، بعدها، در عمليات ضد بهايي حجتيه مورد استفاده قرارگرفتنداسناد

و نيز ديانت بهاييبه ترك جمعي، اجبار هحمالت دستل به آتش كشيدن و غارت اموال، عمليات آزار و تعقيب شاممؤسسه كشاورزي، يك ، يك درمانگاه، عالوه بر اين 113.گزارش دادندسلسله مرگهاي مشكوك و يا قتل بهاييان

رت ديدند و يا به طور بهايي خسا ه، همچنين صدها خانه، باغ، دفتر تجاري و مغاز بهاييبيست و دو مركز و قبرستان 114.كامل تخريب شدند

كند از كه ادعا مي (17/7/1334 زلزله، روزنامه،» بشنويد بهايييز زبان حبيب ثابترا ا معجزات پپسي كوال يا سوغاتي عكا«براي مثال نگاه كنيد به 108

، ايادي او تنها بركناري غالمحسين جليلي كافي نيست«؛ )باشد مضر براي سالمتي بدن مي مخدر وآنجايي كه پپسي كوال به بهاييان تعلق دارد، حاوي مواد ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (27/3/1334، 173اسالم، ش ستاره روزنامه،»را از راه آهن بيرون كنيد

.26. ص،1 زيرنويس .، رك»بهاييان در ايران آزار و تعقيبمارتين، « 109اد اين تلقي در بين اذهان عمومي وجود داشت كه ديانت بهايي واقعاً يك دين نيست، بلكه يك حركت ضد روحاني است كه توسط انگليسيها ايج 110

آزار و تعقيبمارتين، «؛ همچنين نگاه كنيد به 223. ، ص4زيرنويس . ، رك»حجاببرداشتن «نگاه كنيد به . شده و مورد حمايت اسرائيليها قرار داردبهاييان حاميان ) 1: دهد، از جمله كه فهرستي از تهمتهاي رايج براي توجيه حمله به بهاييان را ارائه مي (40. ص،1 زيرنويس .، رك»بهاييان در ايران

) 4كند كه ايشان عامل صهيونيسم هستند؛ ان در اسرائيل ثابت ميالمللي بهايي بيناستقرار مركز ) 3است؛ ديانت بهايي ضد اسالمي) 2رژيم سابق بودند؛ ).اند رژيم پهلوي نفع بردهبهاييان از نظر مالي از ) 5رهبري جامعه بهاييان ايران با دولتهاي آمريكا و انگلستان در تباني هستند؛ و

31/3/1359انقالب اسالمي، روزنامه ، » صدوقي به بهاييان ايراناهللا آيتاخطار شديد «هاي ضد بهايي به طور مثال مراجعه كنيد به از جمله خطبه 111 راني اي شهرهاهي در كلانيي توطئه بهاراموني پروزيدر خطبه نماز جمعه د] وي[«: دهد كه گزارش مي(موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران

از آنان يكردند و توطئه آنها كشف شده است و مدارك ميهئ توطي اسالمي جمهورهي علراني اي در تمام شهرهاانييسران بها: كرد و گفترادي ايسخنان خواهند ري دستگي بزودزي نگرانيد... اند و شدهرينها دستگ نفر از آ25اند كه تاكنون بودهيزديگران ه توطئني نفر از ا27 زيو ن... به دست آمده است

).»شدمدت كوتاهي پس از اينكه فهرست نامهاي بهاييان به دست «: نويسد كه مي (37. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيبمارتين، « 112

؛ )»دادند كه به ايشان دربارة عواقب لجاجت در پيروي از اعتقادات بهايي هشدار ميهايي از حجتيه كردند حجتيه افتاد، بهاييان شروع به دريافت اعالميه . 209. ، ص57زيرنويس . ، رك»نامها و ارقام«همچنين نگاه كنيد به

) 1360آذر /آبان (»1356گاهشمار اختصاري اقدامات انفرادي در آزار و تعقيب بهاييان ايران از مرداد «، المللي بهاييان بيننگاه كنيد به جامعة 113]Bahá’í International Community, Chronological Summary of Individual Acts of Persecution Against Bahá’í s of Iran from

August 1978[ ]ييان اياالت متحده همچنين نگاه كنيد به محفل روحاني ملي بها]. »گاهشمار اختصاري اقدامات انفرادي در آزار و تعقيب«: از اين به بعدنامها و «؛ 29. ، ص]»دنياي بهايي هجدهم«: از اين به بعد] [BAHA'I WORLD VOL. XVIII) [1979-1983(، ج هجدهم »دنياي بهايي«و كانادا،

.198-206. ، صص57زيرنويس . ، رك»ارقام .همان 114

22

جمعي عليه بهاييان و اموال ايشان ه، حمالت دست1357در سعديه، از توابع سروستان، ظرف چند روز در آذر ماه بيش از و شدند ، غارت و يا تخريب شدهدر حدود چند صد خانه از منازل بهاييان به آتش كشيده. صورت پذيرفت

اين حادثه با حملة گروهي به خانه يك بهايي به 116، به گزارش شاهدان عيني115.خانمان شدند يبهزار تن از بهاييان كه در حال باال آمدن از منظور راندن مهاجمان به. اهللا فهنديژ آغاز شد كه تهديد به ربودن دختر وي كردند تصفانام

پشت بام رفتند و به سوي جمعيت مهاجم تيراندازي به باالي ه، فهنديژ و چند نفر از مردان خانوادديوارهاي خانه بودنددر بامداد روز بعد، گروه مهاجم، خانة فهنديژ و ديگر بهاييان . كردند كه منجر به زخمي شدن چند تن از ايشان شد

اقالم سرقت شده شامل گوسفندان، لباس، (مهاجمان ابتدا به غارت اين منازل پرداختند . محله را به آتش كشيدندچندين نفر از كساني كه در اين شود كه ميگفته 117.و سپس آنها را آتش زدند) و لوازم الكترونيكي بودفرشجات

118.بهاييان، در جريان اين خشونتها كشته و زخمي شدند كردند، از جمله غير محله زندگي مي

نتيجة تحريكات در واقعند و دهند كه حمالت مزبور دفعتاً اتفاق نيافتاده بود زمان نشان ميموجود از آن گزارشهاي ميلي نيروهاي دولتي براي مداخله و متوقف نمودن ويژه از بي شاهدان به119. بودندتوسط شاهقرر شده حكومت نظامي م :كند كه مي عنوانبراي نمونه، يكي از گزارشهاي موجود از آن زمان. دادند خشونتها گزارش

ندازي ادامه داشت، افراد حكومت نظامي به تماشا گويند در حالي كه هنوز تيرا شاهدان عيني مييك افسر شهرباني مأمور، در حالي . كنند ايستاده بودند و به هيچ وجه اقدام به دستگيري جانيان نمي

120.كه با خونسردي مشغول نوشيدن چاي بود، گفته بود هنوز موقع وارد شدن نيست

اين گزارش . حمايت ضمني و عملي از مهاجمان پرداختندگزارش مزبور همچنين مدعي است كه نيروهاي دولتي به منازل بهاييان، ساواك به توزيع نام و نشاني زدن كه عالوه بر پاسخ بسيار كند ارتش به آتش كند ادعا ميهمچنين

. كرددن منازل بهاييان تشويق زبيش از پيش به آتش را مهاجمان با اين كار بهاييان در ميان مهاجمان پرداخت و هنگامي كه نيروهاي ارتش باالخره در صحنه حادثه حاضر شدند، نه تنها اقدامي كه د ادند اهدان همچنين گزارش ش

كه ( نوجوانان را به ساختمان پپسي كوال ،براي جلوگيري از توسعة حريق به عمل نياوردند بلكه كاميونهاي نظاميهمچنين . دندنمورا به آتش زدن آن ساختمان تشويق منتقل كردند و جمعيت ) شد متعلق به يك بهايي بود گفته ميمزبور گزارش . يك نفر كشته شددر اثر آن ن ديگري كه مالكش بهايي بود منفجر شد و داده شد كه ساختماگزارش

كشتار بيرحمانه قريه «: كهگيرد وسيلة نويسندگان گزارش نتيجه مي شده بهآوري جمعبر اساس شهادتها و مدارك

OLYA’S STORY: A SURVIVOR’S[» انقالبي ايران در بهاييان قيبآزار و تع از بازمانده يك تلخ روايت: لياع داستان «زادگان، روحي لياع 115

DRAMATIC ACCOUNT OF THE PERSECUTION OF THE BAHA’IS IN REVOLUTIONARY IRAN[، زيرنويس . ، رك»نامها و ارقام«). 1993 (12. ص .202-203. ، صص57از اين ) [موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (.)باشد مين تاريخ سند بدو(» سعدي در آتش و خون، گزارش يك شاهد عيني«نگاه كنيد به 116

جامعه مسلمان و روحانيت دنيا به عاملين «: گويد كند و مي ، نويسنده خود را يك شيعة واقعي علي عليه السالم معرفي مي]»سعدي در آتش و خون«: به بعد ».ايم رحم و شقي شده بيدانيم چرا تا اين حد مي) ع(يرو مكتب علي دانم ما كه خود را پ نمي. فرستند اين حوادث لعنت مي

.همان 117 :THE BAHAI’S QUESTION[» ايرانپاكسازي فرهنگي در: مسأله بهايي«، يانيالمللي بها همچنين نگاه كنيد به جامعه بين. همان 118

CULTURAL CLEANSING IN IRAN) [2005(79. ، ص] پاكسازي فرهنگي در ايران: اييمسأله به«: از اين به بعد«.[ از اين به [، )موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران(» وسيله عوامل رژيم جنايتكار حقايقي از قتل عام مردم بيگناه قريه سعديه به «نگاه كنيد به 119دولت . مرضا ازهاري به عنوان نخست وزير را تعيين كرد، شاه، دولتي نظامي به رياست ارتشبد غال1357 آبان 15در ]. »حقايق قتل عام سعديه«: بعد

» يك دهه انقالب و جنگ: ايران«شري، مِنٌَنگاه كنيد به ديويد . ، بختيار كابينه اش را معرفي نمود1357 دي 16در . استعفا كرد1357 دي 10ازهاري در ]IRAN: A DECADE OF WAR AND REVOLUTION) [1990 (58-62. صص] منشري«: عداز اين به ب«.[

.119زيرنويس . ، رك»حقايق قتل عام سعديه« 120

23

سوزيها، غارتها و كشتارهاي بعدي در شيراز و ديگر شهرهاي فارس به تحريك و تشويق مستقيم ارتش شسعديه و آت 121».انجام گرفته است

تقويت ) شعبه شيراز( ايران نايصحت اين ادعاها با توجه به اطالعيه عمومي صادره به وسيله سازمان ملي دانشگاه : اعالم كرد1357 آذر 25شود كه در مي

ي از افراد مشكوك با استفاده از احساسات مذهبي مردم داغديده و به ا هروز گذشته عددر دو سه ند و با نقشه دقيق به تخريب، ا هي مهاجمي به راه انداختها هي دستا هفكار گرفتن اشرار و اوباش حر

م اين عجيب آنكه در تما. ندا هي افراد منتسب به بهاييت پرداختها ه و مغازها هنسوزاندن و غارت خاحوادث نيروهاي پليس و حكومت نظامي دست روي دست گذاشته و از هرگونه اقدام در جهت

122.ندا هديدگان خودداري نمود جلوگيري از تخريب و غارت و يا كمك به آسيب

در تالش براي باز 1357يم شاه در آبان ماه گرچه رژگرداندن نظم و آرامش نسبت به اعالم حكومت نظامي

گونه اقدام نموده بود، تهاجمات عليه بهاييان بدون هيچ 22در . واكنشي از سوي حكومت نظامي ادامه يافت

شاه از ايران، خروج، چهار روز پيش از 1357دي شايري بوير احمد در گروهي از بهاييان ساكن منطقه ع

چند صد تن . نزديكي اصفهان مورد حمله قرار گرفتندت محمودي منازل ااز اعضاي غير بهايي ايل ساد

. را محاصره كردندكتااعضاي بهاييِ ايل در روستاي ي بهايي تيراندازي كردند، ها هايشان به سوي خانواد

منازلشان را آتش زدند، آسياب روستا را سوزاندند، با ادامه يافتن تهاجمات. كن كردند و بهاييان را وادار ساختند كه به كوهستان فرار كنند هن باغستانها را ريشدرختا

حضور كتا از يك روستا به روستاي ديگر در سراسر اين منطقه، شماري از روحانيان در روستاي براي چند هفته و 123. بايد دست از ديانت بهايي بردارنددر امان باشدلشان خواهند جان و ما يافتند و از بهاييان خواستند كه اگر مي

گزارش وسيلة سيصد نفر از مردم استان بويراحمد ي در روزنامة آيندگان از تظاهراتي بها ه، مقال1358 ارديبهشت 18در ايشان بهاييان را . رفتند تا بهاييان را به تغيير مذهب به دين اسالم وادار كنندا در نزديكي ياسوجگاتكه به روستاي د اد

اهللا آيت، ظاهراً الوصف مع. تهديد كردند كه اگر به دين اسالم روي نياورند، منازل و اموالشان به غارت خواهد رفت از افسران فرمانده قرارگاه ژاندارمري منطقه تظاهركنندگان را ، از رهبران روحاني محل و ستوان باقري،ملك حسيني

امتناع از تغيير مذهبكه يبهاييانادامه خشونتها موجب شد كه با وجود اين، 124.باز داشتنداز عملي كردن تهديداتشان

.همان 121 .، موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران»25/9/1357اطالعيه سازمان ملي دانشگاهيان ايران، واحد شيراز، « 122 .271- 274. ، صص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 123، آيندگان، شماره »در ياسوج تهديد شدند اگر مسلمان نشوند اموالشان غارت خواهد شد» گاتا«بهاييان : يد كردند تظاهركننده تهد300«نگاه كنيد به 124

2351 ،18/2/1358.

به قتل رسيده 1357زني از اهالي كتا كه به وسيله مهاجمين در سال به همراه دو خواهر كوچكترشاست

24

مجبور به ترك خانه و كاشانة خود بشوند و براي چند هفته در اردوگاهي در 1357 در اوايل خردادكرده بودند 125.گردند ند به روستاهايشان باز، بهاييان توانست1358ماه باالخره، در اواخر تير. نزديكي اصفهان پناه گزينند

و پيروزي انقالب اسالمي1357. 3- 4 اهللا آيت، 1357 بهمن 12در . فرو پاشيد شاپور بختيار،نخست وزير،، دولت 1357 ماه دي26 در با خروج شاه از ايران

به عنوان نخست وزير مذهبي را- سال تبعيد به ايران بازگشت و مهدي بازرگان، يكي از فعاالن ملي15خميني پس از اهللا آيتاز سوي انتصاب بازرگان كه در دورة نخست وزيري مصدق از معاونان نخست وزير بود، .نتصاب نمودموقت ااز بيشتر دولت بازرگان .كه مورد قبول همة مخالفان شاه بودبود واقع شخصيتي به اين دليل بود كه وي درخميني

126.ه بودمخالف شاه تشكيل شداعضاي جبهه ملي و رهبران برجستة

هدف 127. خميني، پيش از بازگشت به ايران، به طور مخفيانه نسبت به تشكيل شوراي انقالب اقدام كرده بوداهللا آيت 128.داشرژيمي بر اساس موازين اسالمي بروي كار آمدن از س هزمين بود كه يتشكيل دولتاصلي از تشكيل اين شورا

كرد، به طوري كه در عمل دولت مداخله ميكشورموازي دولتي بود و در ادارة امور شوراي انقالب داراي نهادهاي 129.موقت به رهبري بازرگان را تحت الشعاع قرار داد

به اجرا در آوردن در ي انقالب، دادگاههاي انقالب و سپاه پاسداران انقالب ها هديگر نهادهاي موازي دولت مانند كميت بودند كه در مساجد اي گروههاي اسالمي،ها ه يا كميتي انقالبها هكميت. مؤثر واقع شدند خميني اهللا آيتي ها هبرنام

1357 سالبر ضد رژيم شاه در محور اصلي حمالت و تظاهرات كه ها ه كميت 130.محل در سراسر كشور تشكيل شدنددم وجود كنترل و نظارت نظر به ع و خميني به رقيبي براي پليس تبديل شدنداهللا آيت، در زمان بازگشت بودند

131.پرداختند دانستند ه خود موافق شرع اسالم ميكآنچه به بازداشت و مجازات افراد بر اساس شان،بر فعاليتهايمركزي و هتشكيل شدگرفتند صورت ميي انقالب ها هتكميهايي كه توسط اعدامبه به منظور خاتمه دادن دادگاههاي انقالب

در خارج از غالباً روحانيوني كه ادارة اين دادگاهها را بر عهده داشتند 132.ست گرفتندكنترل قضايي كشور را به دسپاه يك .كرد ميسپاه پاسداران به عنوان بازوي نظامي شوراي انقالب عمل 133.كردند ميحيطة كنترل دولت عمل

134.شد و نه دولت نيروي موازي نظامي بود كه مستقيماً تحت نظر روحانيون اداره مي

اهللا خميني، به آيت135.لذكر را به دست گرفتندا قاهللا خميني و شوراي انقالب به تدريج كنترل هر سه نهاد فو تآي شدند، و توسط روحانيون اداره ميه كه داراي شعب متعدد در مناطق اصلي بودها همنظور كنترل و اعمال نفوذ در كميت

.273- 274. ، صص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 125 .78. ، ص119زيرنويس . ، رك»منشري« 126 .81. همان، ص 127 .134. ، ص71زيرنويس . ، رك» تاجعمامه به جاي«؛ 114-115. همان، صص 128 .81- 82. ، صص119زيرنويس . ، رك»منشري« 129 .289. ، ص101زيرنويس . ، رك»ايرانيان«؛ 82. همان، ص 130 .82. ، ص119زيرنويس . ، رك»منشري«؛ 289. ، ص101زيرنويس . ، رك»ايرانيان«.131 .83. ، ص119رنويس زي. ، رك»منشري«؛ 136. ، ص101زيرنويس . ، رك»عمامه به جاي تاج« 132 .290. ، ص101زيرنويس . ، رك»ايرانيان«؛ 136. ، ص101زيرنويس . ، رك»عمامه به جاي تاج« 133 .82. ، ص119زيرنويس . ، رك»منشري«؛ 288- 90. همان، صص 134 . 135. ، ص71زيرنويس . ، رك»عمامه به جاي تاج«؛ 31. همان، ص 135

25

اگرچه بازرگان از اعضاي اصلي شوراي انقالب بود 136.ب كرد منصوها هاهللا مهدوي كني را به سمت رياست كميت آيت 137.ضعيف هئيت وزرا را نداشتتولي توان مقابله با شوراي انقالب، سپاه پاسداران يا دادگاههاي انقالب در

قانون اساسي اسالمي و جامعه بهايي در ايرانپستهاي كليدي در دولت بوده و قادر به ، هم اكنون داراي 1340 و 1330اي ه هدهنام بصاحروحانيون ضد بهايي

در زماني .وضع بسياري از قوانين ضد بهايي و اعمال سياستهايي كه در دوران رژيم پهلوي مسدود شده بود بودندبهاييان همان اندك رسميت موجود به عنوان يكي از اقليتهاي مذهبي راكه داشتند از دست داده و از سوي كوتاه،

. بندي شدند همخالفين سياسي و ضد انقالب طبقدولت جديد در زمره

اهللا آيت، در مجله هفت روز به چاپ رسيد1357طي مصاحبه با پروفسور جيمز كاكرافت كه در تاريخ چهارم اسفند :عنوان نمودچنين را خود نسبت به بهاييان ديدگاه خميني

يا مذهبي خواهند داشت؟آيا بهاييان، تحت پوشش يك حكومت اسالمي، آزادي سياسي: كاكرافت . آنها مورد قبول نيستند. ه و مضر هستنددآنها يك گروه سياسي بو: خميني

ض ديني چطور؟يدر مورد آزادي مذهب و به جا آوردن فرا: كاكرافت 138.خير: خميني

-ريكاييدر حالي كه به نمايندگان آمسخنگوي ايشان در آمريكا اهللا خميني به ايران، دو هفته پس از ورود آيتخواهند سياسي، فرهنگي و مذهبي برخوردارهاي هداد كه اقليتهاي مذهبي از حقوق كامل در زمين يهودي اطمينان مي

را اي ه ساير اعضاي عاليرتبه حكومت نيز نظرات مشاب139.بود تأكيد كرد كه چنين تضميني براي بهاييان وجود ندارد 140.نمودندتكرار

قوميت بدون در نظر گرفتن انكردند كه تمامي ايراني تأكيد مياظهارات خود زرايش در وهيأت بازرگان و ابتدا،در با انتشار بيانيه،اي ايران در سراسر جهانه هسفارتخانوجود با اين . مذهب از حقوق يكساني برخوردار خواهند بوديا

جنبش سياسي ت يك كه بهاييندرد بهاييان را رد كرده و مصرراً تأكيد كآزار و تعقيبهر گونه گزارش در خصوص معاونين نزديك از كه يكي، ابراهيم يزدي، توسط وزير امور خارجه وقتاًًاين اتهامات شخص. باشد ميضد انقالب

141.شد ميييد أاهللا خميني بود و نقش مهمي در محاكمات اول انقالب داشت ت آيت

. 135. ، ص71زيرنويس. ، رك»عمامه به جاي تاج«136 . 82. ، ص119زيرنويس . ، ركمنشري ؛288- 91. ، ص101زيرنويس . ، رك»ايرانيان« 137. ، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيبمارتين، «منتشر شد و ] SEVEN DAYS[ در مجله هفت روز 1357 اسفند 4 در تاريخ 1357مصاحبه آذر ماه 138

. به آن ارجاع داده است31. ، ص1زيرنويس U.S. Jews Hold Talk With Khomeini Aide 2 [»مصاحبه دو آمريكايي يهودي با معاون خميني پيرامون چشم اندازي به حقوق«يد به نگاه كن 139

on Outlook For Rights[ ،اهللا خميني آيت«كند كه مقاله تصريح مي). هريار روحانيشتوضيح مصاحبه با (1357 بهمن 24، روزنامه نيويورك تايمز . »شود و نه يك جنبش مذهبي يك جنبش سياسي تلقي مي] بهاييت[گفت كه

.43. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيب مارتين،«به عنوان مثال نگاه كنيد به 140 . 40-43. همان، ص 141

26

مباحثه 142 پايان يافت،حكومت اسالمياطع به تشكيل كه با اكثريت قاهللا خميني پرسي ملي توسط آيت هبعد از همقانون اساسي كه توسط دولت بازرگان پيشنهاد اوليه نويس پيش143.جديد شروع شددولت براي تدوين قانون اساسي

اهللا حسين علي منتظري، از همكاران نزديك آيت به رياست خبرگانمنتخب به طور عمده توسط شوراي ،شده بود جديد نويس پيش 144. مجدداً نوشته شد كه تازه تشكيل شده بود و سيد محمد حسيني بهشتي معاون شوراخمينياهللا آيت

ديگر مخصوصاً اقليتهاي حقي كه به مستثني نمود؛ 145به عنوان اقليت مذهبيحمايتهاي قانوني را از بهاييانعمداً اين در خصوص در توضيح مباحثه ،ناساريانپژوهشگر سياسي، اليز سا. داده شده بودان و زرتشتيان، يهوديانمسيحي

:كند بيان مي مضبوط است چنين»صورت مشروح مذاكرات مجلس بررسي قانون اساسي«امر كه در

اساسي قانون در بعضي از اصول يا اصطالحي ههر كلم. مشهود بودمذاكرات ضد بهاييت در جريان براي . شوداطمينان حاصل ادن بهاييت تا از مستثني قرار دمورد بحث قرار گرفتبه طور آشكار

ديگر ي را به مسلمانان يا احزاب، جمعيتها و انجمنهاي صنفحق تشكيل ، قانون اساسي26مثال اصل رسمي مذهبي اقليتهاي «به ياصلنسخه ، مذاكراتمتعاقب. دهد مذهبي شناخته شده ميهاياقليت

كرده بود كار اين اصل نحوه بيان و عبارات كه درباره اي هسخنگوي كميت. داد ارجاع » شناخته شده انتخاب شد تا اطمينان حاصل شود كه بهاييان شامل اين اًچنين عنوان كرد كه اين اصطالح عمد

كرد كه اظهار نظر، يك نماينده چنينمطبوعاتآزادي در خصوص ديگر مذاكره در . قانون نيستندد ن خواه»اغوا« مردم را »قه ضاله بهاييتانتشارات فر« اعطا شود، مطبوعاتياگر چنين آزادي

146.كرد

به شناخت بهاييت و به طور صريح ازرفتهپيش ك قدم ديگر ي» رسمي«مذاهب در تعريف ، متن نهايي قانون اساسي :دارد مي مقرر13 اصل .نمودخودداري مذهب به رسميت شناخته شده عنوان يك

شوند كه در حدود قانون در انجام ديني شناخته ميايرانيان زرتشتي، كليمي و مسيحي تنها اقليتهاي . كنند مراسم ديني خود آزادند و در احوال شخصيه و تعليمات ديني بر طبق آيين خود عمل مي

رد ذيل را امو در آزار و تعقيب تدوين كردند كه طوري را 14 اصل ، منتظرياهللا آيتبه رياست شوراي خبرگان مقرر در قانونيحمايتهاي كه متهم به توطئه يا هرگونه فعاليت عليه اسالم شود مشمول انيغيرمسلمان: دنماي توجيه

برگزار كرد كه در آن فقط يك 1358وردين ماه اهللا خميني رفراندومي را در دهم و يازدهم فر گرايان، آيت يعليرغم مخالفت بازرگان و ساير مل 142

مخالفين اين رفراندوم مايل به برگزاري . »سبز براي آري و قرمز براي نه«هاي رأي دو رنگ بودند و ورقه» جمهوري اسالمي؟«: سؤال مطرح شده بود. خميني مخالفت كرد و شخصاً رفراندوم را آغاز نمود. شند رأي دهندگان اجازه انتخاب نوع دولت را داشته با در آن كه بودندرفراندومي با سؤال آزاد

رأي آري اعالم شده، شك در خصوص تقلب را افزايش داد، مخصوصاً با اتكا به اين واقعيت كه % 8/92از واجدين شرايط براي رأي و % 5/92حضور .84. ، ص119يرنويس ز. ، رك»منشري«. شد انتخابات توسط سپاه پاسداران نظارت مي

. 85. همان، ص 143 . 86- 87. همان، صص 144اين امر از «. ، خود مغاير با مفهوم آزادي مذهب است»مورد حمايت«كند نفس تعين ليستي از اقليتهاي مذهبي همان طوري كه رضا افشاري اشاره مي 145

كه به طور ضمني به معني » گيرد مي سرچشمه ) اسالمي( مذهبي گوهره جاوداني از مفهوم كشور به عنوان يك سرزمين مقدس با وندرك قديمي روحانينماينده زرتشتيان در مجلس اعتراض كرد كه اين امر منجر به شناخت » .كنند ميغير مسلمانان كم و بيش به عنوان ميهمان در آن زندگي «اين است كه

حقوق «رضا افشاري، » .شود به عنوان شهروند طبقه دوم ميبه صورت بومي در اين سرزمين بوده و وطن ديگري غير از ايران ندارند «اقليتهاي مذهبي كه HUMAN RIGHT IN IRAN: THE ABUSE OF CULTURAL[ )2001 (132. ، ص»گرايي فرهنگي تسوء استفاده از نسب: بشر در ايران

RELATIVISM] [افشاري«: از اين به بعد«[. صورت مشروح مذاكرات مجلس بررسي قانون اساسي جمهوري اسالمي «ي در كه به نظرات نظر قائم64. ، ص16زيرنويس . رك، »ساناساريان« 146

.دهد ميارجاع . 722. ، ص1/7/1358، 28نشست . 669. ، ص31/6/1358، 26، نشست »ايران

27

اصل به عنوان بدعتي در دين اسالم،آن بابه دليل خصومت و ديانت بهاييبا در نظر داشتن . د بودن نخواهقانون اساسي :آورد جرم به حساب ميرا ديانت بهايي به طور مؤثري قانون اساسي 14

الينهاكم اهللا عن الدين لم بقاتلوكم في الدين و لم يخرجوكم من دياركم ان «م آيه شريفه به حكدولت جمهوري اسالمي ايران و مسلمانان موظفند » تبروهم و تقسطوا اليهم ان اهللا يحب المقسطين

را نسبت به افراد غيرمسلمان با اخالق حسنه و قسط و عدل اسالمي عمل نمايند و حقوق انساني آناناين اصل در حق كساني اعتبار دارد كه بر ضد اسالم و جمهوري اسالمي ايران توطئه . رعايت كنند 147.و اقدام نكنند

. ند ناديده گرفت اساسي راقانونبهاييان در نسبت به وضعيت يالملل بينجامعه روزافزون نگرانيهاي ،مقامات ايراني گمراه يگروه«رساند كه بهاييان اين واقعيت را مياستثناه اين در آرژانتين عنوان نمود ك ايرانسخنگوي سفارت

در طبقه يكسان «توانند نميبهاييان و بنابراين »آن با صهيونيسم يك حقيقت محض است و وابستگي ارتباط و ...بوده كه جانشين صدر بنيدولت وزير ، حسن حبيبي148». قرار گيرندان و زرتشتيان، يهوديانبا اقليتهاي مذهبي نظير مسيحي

بهاييت يك مذهب نيست بلكه يك « اظهار داشت كه و متخصص در قانون اساسي اسالمي149بازرگان شد،دولت كه هر بهايي كه به دين اسالم مشرف شود عنوان نمودند مقامات اغلب در هر حال، 150».دكترين سياسي است

شان يبهاييان صرفاً به دليل اعتقادات مذهب كه ستا آنامر خود بيانگر برگردانده خواهد شد و اين حقوقش سريعاً 151.اليتهاي سياسيعفقرار گرفته بودند نه به دليل هدف

بهاييان از قانون اساسيتبعات مستثني شدن را چنين تشريح 1285 و 1357 اساسي حذف بهاييان از قانونعواقب ،المللي بهاييان جامعه بين 1360گزارش سال

:كند مي

و آزادي مدنيحقوق قانون اساسي از جمله مندرج در حمايت بهايي به عنوان بهايي از هرگونه پيروان دين .1 . محروم هستند

هستند كه ساير يمقررات و قوانين وات قانونيتبعيضمشمول ، بهاييان حمايتهاي قانون اساسيمحروم از .2 . اند هوران حكومت پهلوي وضع شد در دوانين زيادي از اين قتعداد. گيرند نميرا در بر ديگر شهروندان

.)1368، اصالحيه 1358مصوبه (»1368قانون اساسي جمهوري اسالمي ايران با تصحيحات « 147. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان در ايرانآزار و تعقيب مارتين،«، كه در 1358، بوئنوس آيرس، چهارم مهر » سفارت جمهوري اسالمي ايرانبيانيه« 148 . ارجاع داده شده است43صدر به عنوان پس از استعفاي بازرگان از سمت نخست وزيري و بر اساس قانون اساسي جديد، انتخابات رياست جمهوري به عمل آمد و ابوالحسن بني 149

توسط 1360 خرداد 31در تاريخ صدر بني. به عنوان رئيس جمهور سوگند ياد كرد1359 تير 31ايشان در تاريخ . رئيس جمهور انتخاب گرديداولين .181 و 122. ، ص119زيرنويس . ، رك»منشري«نگاه كنيد به . مجلس از رياست جمهوري كنار گذاشته شد

). 1982 (237. ، ص]NOX IRANO [»ايرانو ناكس«مارك كراوتز، 150موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ) (تاريخ خوانا نيست (»نامه استاندار فارس، نعمت اهللا تقاء به كارمند بهايي«به عنوان مثال نگاه كنيد به 151

، روزنامه »قي اخراج مي شوند نفر از آموزش و پرورش آذربايجان شر153گري، ييبه اتهام همكاري با ساواك و بها« بههمچنين نگاه كنيد. )ايران 50كند كه در طول آن هفته ند، نقل ميو يكه از مدير كل آموزش و پرورش آذربايجان شرقي، دكتر نير] (پيوست شماره يك [29/11/1358اطالعات،

داً به كار فرا خوانده خواهند شد و در غير در صورتي كه بهاييها دين مبين اسالم را بپذيرند مجد«كند كه شوند و اضافه مي بهايي از شغل خود بركنار مي .)»اين صورت براي بررسي پرونده به دادگاه انقالب تبريز معرفي مي شوند

28

و دستوراتزندگي مطابق از ، بهاييان مدني و در موارد مربوط به حقوقمره از زندگي روز موارددر بسياري .3 152.اند همنع شد انت بهاييديعاليم ت

:كند مياره ريشه در حذف بهاييان از قانون اساسي دارند اش كه»محروميتهايي«چهار دسته از گزارش در ادامه به اين

به عنوان متأهل زنان شناسايي ازدواج بهاييان كه منجر به قانونيعدم به رسميت شناختن. احوال شخصيه .1 شناسنامه ودر نتيجه بهاييان اغلب با مشكل تهيه پاسپورت . شود و فرزندان در طبقه حرامزادگان ميمعشوقه

در خصوص اي هبحث مشاب. شوند ميمواجه ،دينواج والدزعدم به رسميت شناختن ا به دليل ،براي فرزندان .استموانع دسترسي فرزندان به ارث مطرح

. شوند ز مدارس اخراج ميبه دليل مذهبشان اموزان بهايي اغلب آ شدان. تحصيالت .2استخدام كاري و تخصصي بهاييان در صورتي كه در مختلفي براي جلوگيري از پيشرفت اههاي ر. شتغالا .3

حتي منجر به اخراج اقرار به بهايي بودن . شود به كار گرفته ميبه آنها بازنشستگي تن حقوق نپرداخهستند يا .شود آنها مي

153.محرومند يك جامعه مذهبيبه عنوان انجمن تشكيل آزادي آزادي بيان يا از حق بهاييان . يدينفرائض .4

آزار و تعقيب بهاييان ايران پس از انقالب. 5تر ه بهاييان آشكارتر و گستردآزار و تعقيبشد به همان نسبت بيشتر تثبيت انقالب س از حكومت روحانيون پهرچه

، بهاييان را در مورد هدف قرار دادند و تازه تأسيس و دادگاههاي انقالبها هروحانيون از طريق كميت. شد تر و اصوليضبط اموال، اخراج بهاييان از تخريب و ري، دستگي،بازپرسي مراحل ، با استفاده از سپاه پاسداران انقالب اسالمي

باور مركز اسناد حقوق بشر ايران بر اين . را رهبري كردندبهاييپيشروان خصوصي و دولتي و حتي اعدام مؤسسات كه رابهاييجامعه پيشروان تا ه استي را طرح كردا هبرنامايران به طور عمدي جمهوري اسالمي حكومت است كه

.سركوب نمايدو جامعه بهايي را از بين برده رهبريت جامعه بهايي را بر عهده دارندمي جمهوري اسالاز نظر

بهايي جامعهانورپيشدستگيري، شكنجه و اعدام . 5-1جامعه پيشروان ريزي شده هبرنامبه صورت تازه تشكيل شده اسالمي جمهوري نهادها و ارگانهاي ،1350دهه اواخردر

1365تا سال . ندمركز توجه خود قرار داد محافل روحاني ملي و محلي را ،ي انقالبها هكميت. نددادبهايي را هدف قرار عالوه بر 154.در زمان مرگ خود بودنداداري مقاماتبيش از نيمي از بهاييان اعدام شده توسط جمهوري اسالمي داراي

THE BAHÁ’ÍS IN IRAN: A REPORT ON THE [» يك اقليت مذهبيآزار و تعقيبگزارش : بهاييان در ايران«، المللي بهاييان جامعه بين 152

PERSECUTION OF A RELIGIOUS MINORITY[1981 (25. ، ص.( THE BAHÁ’ÍS IN IRAN: A REPORT ON THE [» يك اقليت مذهبيآزار و تعقيبگزارش : بهاييان در ايران«، المللي بهاييان جامعه بين 153

PERSECUTION OF A RELIGIOUS MINORITY[1981 (26-27. ، صص.( PERSECUTION OF [»عملياتي هفت ساله براي از بين بردن يك اقليت مذهبي: 1357-1364ران بهاييان در ايآزار و تعقيب«، المللي بهاييان بينجامعة 154

THE BAHÁ’ÍS IN IRAN 1979-1986: A 7-YEAR CAMPAIGN TO ELIMINATE A RELIGIOUS MINORITY[ ،1986 (3. ص] (عمليات «: از اين به بعد ]. »براي از بين بردن يك اقليت مذهبي

29

تا 1359 خرداد بيننداشته و اداري سمتكه بهايي 183اعدام مدارك مربوط به ،اين، مركز اسناد حقوق بشر ايراناعضاي سه دوره متوالي محفل ايران جمهوري اسالمي ،1365تا سال . كرده استآوري جمع را اند ه اعدام شد1364آذر

.به قتل رساندرا شهرهاي بزرگ كشور بيشتر اعضاي محافل روحاني محلي در در تهران و 155روحاني ملي

ي ايراناولين محفل روحاني ملدر . اذيت قرار گرفتندآزار و به طور مستمر مورد ملي اعضاي محفل روحاني،1359سال از ابتداي انقالب تا نيمه

، وزير صدر بنياهللا خميني، رئيس جمهور تلگرامي به آيت، عضو محفل روحاني ملي، دكتر حسين نجي،1358ماه اسفند آنو درفرستاد پزشكي سازمان مركزي نظام اهللا علي قدوسي و آيت،بانقالدادگاه كل هادي منافي، دادستانداريبه

در توصيه خواستار ي و.داد را شرحش اش توسط افراد مسلح و دستگيري همسر يمنزل مسكونچندين فقره حمله به ني محفل روحا عضونه ره. شكايت نامبرده چندان مورد توجه قرار نگرفت156.شداين تعرضات گي توقفچگونمورد توسط اي در يكي از جلسات محفل روحاني ملي در يك منزل شخصي، به همراه دو نفر از معاونين مشاوره قارهملي 157.دستگير شدندقانوني بدون رعايت تشريفات و 1359 مرداد 30انقالب در سپاه پاسداران افراد

طي مالقات با دادستان كل ،1359تا بهمن ماه د اين افراي ناپديدشدگان مصرانه مورد را از زمان ناپديد شدن ها هخانواد اكبر هاشمي رفسنجاني دنبال ،اهللا محمد بهشتي و سخنگوي مجلس آيت،هاهللا قدوسي، رئيس قوه قضايي آيت،كشور بهايي صادر يازده، رفسنجاني تأييد كرد كه دستور دستگيري 1359 در مالقاتي در تاريخ نوزدهم شهريور 158.كردند

با اين وجود،. دكنن با آنها مالقاتا تكميل مراحل بازپرسيتتوانند نمياعضاي خانواده زندانيان ا گفت كه شده بود، امدولت هيچ عضو محفل روحاني را و مدعي شد كه عوض كردحرفش را ، رفسنجاني 1359در تاريخ هفدهم مهر

مستقل نسبت »گروه«يك به قابل قبولي به طور غير را بهاييان قضيه ناپديد شدن در عوض بازداشت نكرده است و 159.داد

اگرچه گزارشاتي . ه استباقي ماندنامعلوم اي تن از معاونين مشاوره قاره دوو ملي فل روحاني ح عضو م نهسرنوشتخبري از آنها از هيچ گونه 160، وجود دارداند هدر بازداشت بودبه مدت كوتاهي مبني بر اينكه اين افراد در زندان اوين

161.شوند ميتلقي توفيم همگي اكنون وه به دست نيامد1359 شهريور 7ريخ تا

.224. ، ص4زيرنويس . رك، »برداشتن حجاب« 155 ). موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) NSA) (1359)(» نامه دكتر نجي، عضو محفل روحاني ملي«ترجمه 156چهارم، ، جلسه سي و » به كميسيون فرعي سازمان ملل در مورد جلوگيري از تبعيض و حمايت از اقليتهاالمللي بهاييان بينگزارش جامعة «نگاه كنيد به 157آقايان : ، افرادي كه به طور اجباري ناپديد شده عبارت بودند از257. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم«مطابق . 1360 شهريور 6

و دكتر مقامي، عطااهللا مقربي، يوسف قديمي، خانم بهيه نادري معبدالحسين تسليمي، هوشنگ محمودي، ابراهيم رحماني، دكتر حسين نجي، منوهر قائ . اهللا روحاني نيز ناپديد شدند ت، دكتر يوسف عباسيان و دكتر حشماي هدو نفر از معاونين مشاوره قار. ادهز قكامبيز صاد

نامه به گروه كاري بررسي مورد ناپديد شدن اجباري يا «، المللي بهاييان بينجامعة براي جزئيات مراحل انجام شده در تعقيب پرونده، نگاه كنيد به 158 ].2پيوست شماره ) [1359 بهمن 11 (]Statement to the Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances [»غيرارادي

. همان 159 . همان 160ل پس از اعدام اعضاي دومين محفل روحاني ملي، چنين فرض شد كه اعضاي اولين محف. 256-7. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 161

.اند هروحاني ملي نيز به چنين سرنوشتي دچار شد

30

ايراندومين محفل روحاني مليجديد تا اعضاي ندناپديد شدن اعضاي اولين محفل روحاني ملي، ايرانيان بهايي گرد هم آمددر فاصله كوتاهي بعد از

سرنوشت ممكن است ني ملي همگي واقف بودند كه اعضاي دومين محفل روحا. ا انتخاب نمايندملي رمحفل روحاني 162.داشته باشندرا خود پيشينيان

22 گزارش داد كه در تاريخ الملل بينعفو سازمان .مركز توجه خود قرار دادندرا محفل جديد اعضاي سريعاً ين مسؤول. من دستگير كردندؤماهللا فل روحاني ملي را در خانه ذوقحمنه عضو از عضوهشت مقامات ايراني ، 1360 آذر

ينوس نعمت محمودي، محمود ژاهللا فروهي، مهدي امين امين، جالل عزيزي، عزت: از بودندعبارتدستگيرشدگان كامران همسر ،من و فريده صميميؤمآقاي 163. كامران صميمي ونيااهللا روحاني، سيروس روش تمجذوب، قدر

جهت ي يادداشت،الملل بينسازمان عفو . بازداشت شدندكرد نيز كمك ميدر پذيرايي كه ،منشي محفلصميمي، ديوانعالي كشور، به رئيس ، مستقيماً تلگرام توسط پست وخواستار فرستادن اعتراض و فوري صادر كردواكنش

درخواست و رباني املشي مهدي ،دادستان كلو مير حسين موسوي ،اهللا موسوي اردبيلي، معاون نخست وزير يتآ ارتوزالملل همچنين خواستار ارسال اعتراض به سازمان عفو بين. شد ،تگيرشدگانبه محل نگهداري دساطالعات راجع

164.شده بودامور خارجه و وزير كشور

با مركز اسناد حقوق اي ه، طي مصاحب دستگير شده بودمليمحفل روحاني دومين فريده صميمي كه همراه اعضاي خانم شدن ترس از دستگيركه هميشه دليل اين به «خانم صميمي توضيح داد كه . تپرداخواقعه وضيح به تبشر ايران

تغيير احتياط پيشه كرده و محل جلسات را مدام از يك محل به محل ديگر ، اعضاي محفل » وجود داشتاعضاي محفلبراي اعضاي غايب در هر جلسه حضور داشتند و با تعيين يك واسطه نتايج جلسه راعضو نهنفر از چهار تنها. دنددا مي

. كردند اعالم مي

عمومي تشكيل لسه ج،معمول، محفل بر خالف جلسات ،1360 آذر22 ،خانم صميمي توضيح داد كه در روز دستگيريخانم صميمي در ادامه، ماجرا را چنين . بود غايب) كه تحت عمل جراحي بود(تنها خانم گيتي قديمي . داده بود

: كردعريفت

چند . رفتند و خداحافظي كردند يين، ژينوس و يكي ديگر از اعضا داشتند ميوقتي كه رفتم پارسيد كه چند تا پاسدار ديگر در به نظر مي. نگذشته بود كه برگشتند با دو نفر پاسداراي هدقيق

وقتي كه پاسدارها وارد شدند فوري به ما گفتند كه . شنيديم اطراف خانه بودند چون صدايشان را ميبازجويي بدني كردند . همه رفتيم ايستاديم. هيچ سر و صدايي برويد رو به ديوار بايستيدهمه، بدون

كه :دانستند ميايات رزئتمام ج. ..و گفتند كه بنشينيد بدون اينكه با هم حرف بزنيد و همه نشستيمي به ما هيچ حكم. ..دانستند جزء به جزء مياهمه ر. كه من زن كامران هستم.من عضو محفل نيستم

براي مثال، فريده صميمي كه همراه ساير اعضاي دومين محفل روحاني ملي دستگير شده بود موارد احتياط از جانب محفل روحاني ملي را تشريح 162

موجود در (» فريده صميمي1385 مهر 25شهادتنامه « نگاه كنيد به. كرد، نظير انجام جلسات در گروههاي كوچك و جا به جايي مستمر محل جلسات ]. »شهادتنامه فريده صميمي«: از اين به بعد) [آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران

. و توانست از كشور فرار كند) نگاه كنيد به ادامه متن(عضو در جلسه حاضر نبود نهمين 163 Urgent [»پيروان ديانت بهايي: ايران-مجازات اعدام/ ترس از بدرفتاري: يواكنش فور« ،]AMNSTY INTERNATIONAL[الملل عفو بين 164

Action: Fear of ill-treatment/Death Penalty- Iran: Members of the Bahá’í faith[ ،27 1360 آذر.

31

سؤال ) از اعضاي محفل وكيل بودندسه نفر (ندجناب مهدي امين امين كه وكيل بود. نشان ندادندگفتند، همان هرچه كه مي. احتياج نداشتنداي ه داريد براي جلب ما؟ آنها ورقاي هكردند كه شما ورق

يدند و گفتند كه ما را چشمهايمان را بستند و همزمان از همه سؤال پرس. ..گفتند آماده بشويد. بود 165.برند اما نگفتند به كجا مي

محلي به سوي كاخ جوانان، ميني بوسيك به وسيله واعضاي محفل روحاني ملي و دو ميزبان آن با چشمان بسته شده :گرفت ميمورد بازجويي قرار در آنجا خانم صميمي حداقل روزي يك بار. روانه شدندموقت، بازداشت براي

در مدت چند روزي كه آنجا بوديم، . روز تا يك هفته6 - 5 روز آنجا بوديم، 5ته ما روي هم رفالبته از . بردند و بازجويي او كتبي بود و شفاهي نبود ژينوس را جداگانه مي. هر روز بازجويي بود

گشتيم، با هم وقتي به زندان بر مي. جواب كرده بودند-ژينوس كه عضو محفل بود بيشتر سؤال .كرديم يات بازجوييمان صحبت ميئاره جزدرب

ژينوس را بردند به اتاق ديگري و چهار نفر آمدند محلي كه . اولين بازجوييمان با بقيه فرق داشتاز چهار نفر، سه نفر معمم بودند، يك نفر هم همان پاسداري بود . من بودم و از من بازجويي كردند

يكي از آنها نماينده مجلس بود و . ..تگير كرده بودكه آمده بود به منزل آقاي مؤمن و ما را دسآنها وارد اتاق شدند و اين يك بار هنگام بازجويي من چشم بند . بود اي هنماينديك ديگري هم

اگر دروغي : كرد گفت كسي كه از من بازجويي مي. شروع كردند به سؤال كردن از من. نداشتمدانستند و اگر اشتباهي ا جواب بيشتر سؤالها را ميآنه. بريمت اوين بگويي، اشتباهي بكني، مي

. كردند كردم، من را تصحيح مي مي

گذاشتند و كردند ولي من را رو به ديوار مي در بازجوييهاي روزانه، چشم بند من را باز ميكنم پاسدار بود، فكر نمي. يك آقايي بود. كرد توانستم ببينم كه چه كسي من را بازجويي مي نميكرد خيلي معلوماتش باالتر از سطح معلومات يك پاسدار معمولي كسي كه بازجويي مي. مشنديد 166.خواستند در اين بازجوييها هميشه از ما اسم بهاييهاي ديگر را مي. بود

كه زندانيان بهايي شود به وضوح روشن مي ،بازجويان و جوابهاي و با عنايت به سؤالصاحبه خانم صميمي با توجه به م :ادامه دادخانم صميمي . گرفته بودند قرار مورد هدف شان ياعتقادات مذهبدليل به

داند كه چه كارش كرده يكي از آنها، خدا مي. دو نفر بهايي بودند كه در اتاقهاي مختلف بودنداز او سؤالهايي كرده بودند و به او جوابهاي نادرست داده بودند . بودند كه مجبور شده بود تبري كند

پاسدارها شيريني آورده بودند كه اينها از اين فرقه ضاله تبري كردند و به . و تبري كرده بودو ابراي ما هيچوقت روشن نشد كه با اين دو نفر . اسالم رو آوردند و به ما شيريني دادند كه بخوريم

. اما دومي را هم به همين صورت اجبار كرده بودند كه تبري كند. چه كرده بودند

.162زيرنويس . ، رك»شهادتنامه فريده صميمي« 165 . همان 166

32

ي هخوا خواهي تبري كني؟ نمي تو نمي: ين بازجويي من، پاسداري كه آنجا بود از من پرسيددر اولنه، اگر بهايي بودن جرم است، من مجرم : ديگر بهايي نباشي و به ديانت اسالم روي بياوري؟ گفتم

مران و هميشه هم، قبل از اين كه ما را بگيرند، كا. كردند كه تبري كنند اين سعي رو با همه مي. هستمشان كردند عكس و اسامي خريديم و كساني كه تبري مي ي مختلف شهر را ميها همن هر شب روزنام

167.البته براي ما اينطور بود، من از بقيه خبر ندارم. نبوداي هكردند ولي شكنج اين سؤالها را مي. بود

آزاد در زمان168.اخ جوانان باقي ماندند در كا اعضبقيهيك هفته بازداشت آزاد شد، اما تقريباً پس از خانم صميمي آنها محل . اند ه كردآوري جمع، زندانبانان تأكيد كردند كه اطالعات زيادي از فعاليتهاي او و همسرش كردن ايشان

را داشتند مخفي كردن خود قصد يهاي مكرر يجا هبجا با آنهااينكه ش را عليرغم خانم صميمي و همسراقامت :دانستند مي

بعد تمام ... شناسي؟ من گفتم نه از من پرسيد مي ... ]قديمي[ من را برد در خانه گيتي] دارآن پاس[داند، همه را كرديم كسي نمي كرديم و فكر مي جاهايي كه من و كامران رفته بوديم و زندگي مي

169.دانست همه را مي. گفت

ند بار به منزل ايشان رفته و ايشان را تحت چاي هفتهسپاه پاسداران اعضاي خانم صميمي، كردن حتي پس از آزاد :كمك كند در شناسايي ساير بهاييان به آنهاتادادند فشار قرار مي

. كردند جواب مي-بردند و سؤال حداقل دو بار، من را به سپاه پاسداران مياي همرتب، هفتخانه : گفتند بردند و مي من را به پشت بام خانه مي. دوستهاي كامران چه كساني هستند: پرسيدند مي

من هم تمام كساني را كه . دوستهاي آقاي صميمي را بگو: گفتند بعد مي... بهاييها را شناسايي كن گفتم كه من ، من هم مياند هاينها كه اعدام شد: گفتند مي. گفتم اعدام كرده بودند، اسامي آنها را مي

170.شناسم همينها را مي خانم صميمي بعداً 171.بدون محاكمه اعدام شدندايران ملي محفل روحاني دومين ه عضون نفر از هشت، 1360 دي 6در

در مورد ايشان 172.دفن شده استتهران در قبرستان كفرآباد شدگان ماعداشد كه اجساد از طريق مقامات باخبر :ايراني گفتاز طريق منابع خبري بهاييان اعدام اعالم چگونگي

ما كسي را به عنوان : او گفت. اهللا اردبيلي، مصاحبه كردند عممي، آيتدر تلويزيون با يك آقاي مخواستند نمي. شناختند اصالً بهايي نمي... خواستند لغت بهايي را بگويند نمي... بهايي اعدام نكرديم

173.يما هند را اعدام كردا هگفتند ما يك عده كه به ملت خيانت كرد. بگويند كه ديانت مستقلي است

. همان 167يده صميمي به اين علت بود كه همسر ايشان اعضاي سپاه پاسداران را متقاعد كرده بود كه از آنجا كه او عضو محفل رسد كه آزاد كردن فر به نظر مي 168

. روحاني ملي نبوده و هيچ گونه سمتي در اداره آن نداشته، هيچ گونه اطالعات مفيدي نيز ندارد . 162زيرنويس . ، رك»شهادتنامه فريده صميمي« 169 .همان 170: مسأله بهايي«؛ ]»اظهارات محمودي نوراني«: از اين به بعد [26. ص) 1361بهار (»اظهارات محمودي نوراني: روايت يك شاهد عيني« ،نظم جهاني 171

.81. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران .162زيرنويس . ، رك»شهادتنامه فريده صميمي« 172 .همان 173

33

اعدامها، اين ييابتدار انكابعد از قوه جديدرئيساهللا اردبيلي، آيت سرانجام اعالم كرد كه ه،قضاييجاسوسي « بهايي به جرم هشت

اعدام »درتهاي خارجيقبراي سازمان اردبيلي به 174.اند هشد

خبرگزاري جمهوري اسالمي هيچ انگيزه و گفت كه ) ايرنا(

ها عداماليل اين مبناي مذهبي د ، در اواخر همان ماه175. استنبوده گيالني، رئيس حمدياهللا م آيت

اعدام ، مركزدادگاههاي انقالبملي محفل روحاني دومين اعضاي

را به اين صورت توجيه كرد كه عضويت در جامعه بهايي مترادف

سازمانهاي با جاسوسي براي : استاستعماري

كنند و خساراتي را كه ميه براي سازمانهاي استعماري جاسوسي روشن شده كه اين گروه و يا فرق در دادگاههاي اند هاين عده كه اعدام شد... ه به اين مملكت وارد آوردند، اهللا اكبر ضالاين فرقه

به به حكم قرآن كريم و اياديش محرز شده و اسرائيلشرع جمهوري اسالمي جاسوسي آنها به نفع 176.دان هسزاي اعمالشان رسيد

. شدند اجساد در بخش كافرين قبرستان كفرآباد دفنبه كشف محلموفق بهاييان، ند رسماً اعالم نشدهااگرچه اعدام ،ينوس نعمت محموديژ دختر ،منا محمودي نورانيار 177.جمعي دفن شده بودند هبعضي از اجساد به صورت دست

بهاي گلوله مصرف اول كهشدندمجبور عزيزان خوداجساد از محل براي اطالع ها هدعضي از خانواگزارش داد كه ب 178.ندزپرداببراي اعدام را شده

، 1360 دي ماه 25، لوموند، ]Téhéran dément l’éxécution de huit responsables Bahá’ís [».كند نكار ميم هشت رهبر بهايي را ااتهران اعد« 174 Téhéran confirme – après [».كند اعدام هشت رهبر بهايي را تأييد مي-تهران پس از انكار«؛ ]»كند تهران اعدام را انكار مي«: از اين به بعد [6. ص

l’avoir démentie – la mise a mort de huit responsables Bahá’ís[ ،1360 دي 18، لوموند . .6. ، ص174زيرنويس . ، رك»كند تهران اعدام را انكار مي« 175 .30/11/1360، 11488، روزنامه كيهان، شماره »مصاحبه مطبوعاتي حاكم شرع و دادستان انقالب اسالمي تهران« 176 .26. ، ص171ويس زيرن. ، رك»اظهارات محمودي نوراني« 177 .همان 178

عبدالكريم موسوي اردبيليالعظمي اهللا آيت

عبدالكريم موسوي العظمياهللا آيتترين رهبران خصاردبيلي، يكي از شا

وي. رود روحاني شيعه ايران به شمار ميدر حوزه علميه قم و نجف تحت نظر

و خميني تحصيل اهللا بروجردي آيت طي مالقات با ،1357در آبان ماه . كرداهللا پاريس، آيتاهللا خميني در آيت

اهللا اردبيلي آيت. خواست كه به شوراي انقالب ملحق شودايشانخميني از ، زماني كه 1360 تير 8اولين دادستان كل كشور بود و اين سمت را تا

اهللا بهشتي به عنوان رئيس قوه قضاييه و عضو شوراي رياست جايگزين آيتقضاييه موظف به اسالمي ايشان به عنوان رئيس قوه . جمهوري شد حفظ نموداهللا خميني در اهللا اردبيلي تا زمان مرگ آيت آيت. كردن سيستم قضايي شد

اهللا خميني در اين سمت باقي ماند و پس از مرگ آيت1360 تير 13تاريخ العظمياهللا به عنوان آيت، در حال حاضرايشان . ده و به قم بازگشتدااستعفا

.يه قم مشغول استبه تدريس و تأليف در حوزه علم

34

حمله به محافل روحاني محلي اعضاي محافل روحاني محلي را نيز تحت ايران محفل روحاني ملي، مقامات قضايياعضايعالوه بر هدف قرار دادن

.تعقيب قرار دادند

تهران و كرج

به طناب دار 1358 فروردين 23 محفل روحاني محلي بود كه در تاريخ عضو اولين ، علي اكبر خرسندي،در تهران تهران در فاصله ارديبهشت تا جامعه بهاييسرشناس تن ديگر از اعضاي هفت ، متعاقب اعدام خرسندي179.آويخته شد

اهللا يزداني، يوسف سبحاني، غالمحسين اعظمي، علي اكبر معيني، بديع: اين افراد عبارت بودند از. اعدام شدند1358آذر 180.و بهروز سناييمؤمني اهللا يداهللا محبوبيان، ذبيح

عنوان شده در اتاتهام. اعدام شد1360 تير 2در تاريخ در تهران، محفل روحاني محلي عضو ،بزرگ علوياندهي بهايي عضو مركز فرمان«ص به خصو» عضو فعال تشكيالت صهيونيستي فرقه ضاله«: كيفرخواست نامبرده شامل

تشكيل جلسات ضد اسالمي و غيررسمي از نظر قانون اساسي صرفاً به منظور تقويت فرقه ضاله در منزل « و» در تهرانخواست كيفر، عالوه بر اين181.ندو گردآوري كمكهاي مالي براي جامعه بهايي در خارج از كشور بود» شخصي متهم

از آزادي از زندان گزارشات مدت بازداشت را به محفل ملي ايران اقرار نمودند كه بعد « كه علويانودش مي متذكر 182.»برايش واجب و الزم االجرا است... حيفا العدل بيتاطاعت از دستورات «ه كند بر اينك كه داللت مي» خواهد داد

183.ن شركت كردندادر جلسات بهاييمحلي اعضاي محفل روحاني ساير كه شود ميمتذكر كيفرخواست

به سرنوشتي هاشم فرنوش و فرهنگ مودت نيز، نفر از اعضاي محفل روحاني محلي كرجدو ،عدام علوياندر روز ا كه در محفل اي هشاورين قاراز اعضاي م ، دكتر مسيح فرهنگي،1360 تير 3 در تاريخ ،روز بعد 184.دچار شدندمشابه

بعد از ، و يداهللا پستچيمعروف بهايي نويسنده ،يداهللا فر به همراه بديع،روحاني ملي ايران و عراق نيز خدمت كرده بودامور نيز با آنها اعدام شد اگرچه او مثل فريد و پستچي هيچ سمتي در اداره يانبيانط ورقا 185. ماه زندان اعدام شدند16

186.بهايي نداشت

.79. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« 179 .80. همان، ص 180و ) 2- 5نگاه كنيد به مذاكرات شركت امناء در قسمت ( »عضو سابق هيأت مديره شركت امناء مصادره شده«: اتهامات شامل موارد ذيل بودندساير 181

. ، موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران، ص1360 فروردين 16، مورخ »كيفرخواست بزرگ علويان« نگاه كنيد به .مدير عامل شركت رانكين توسط دادستان كل آقاي1362 شهريور 7بايد توجه شود كه اين اتهامات چندين سال قبل از حكم ]. »كيفرخواست بزرگ علويان«: از اين به بعد [1

).1- 5نگاه كنيد به قسمت ( شركت در محافل بهايي را ممنوع اعالم كرد وارد شده بودند تبريزي كه رسماًموسوي .1. ، ص181زيرنويس . ، رك»كيفرخواست بزرگ علويان« 182ضي از اين علويان به اضافه ديگر افراد مركز فرماندهي بهايي تهران اقدام به تشكيل جلسات مختلفي نموده است كه بع«با اين تذكر كه (2. همان، ص 183

).».جلسات در منزل شخصي متهم برگزار مي شده است .283. ، ص113زيرنويس . رك ؛ دنياي بهايي هجدهم،80. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« 184 17آنها در تاريخ . 283. ص113يرنويس ز. ؛ دنياي بهايي هجدهم، رك80. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« 185

).19. ، ص113زيرنويس . ، رك»گاهشمار اختصاري اقدامات انفرادي در آزار و تعقيب«نگاه كنيد به . ( دستگير شدند1358بهمن IRAN’S SECRET [»يان ايران بهايآزار و تعقيبتحقيقي پيرامون : طرح مخفيانه ايران براي نابودي يك جامعه مذهبي«، المللي بهاييان بينجامعة 186

BLUEPRINT FOR THE DESTRUCTION OF A RELIGIOUS COMMUNITY: AN EXAMINATION OF THE PERSECUTION OF THE BAHÁ’ÍS OF

IRAN[1999 (69. ، ص] (طرح مخفيانه ايران«: از اين به بعد«.[

35

مرداد 14نامدار در -ارحسين رستگ: تهران اعدام شدنددر ديگر بهايي جمعي، دو هدستاعدام اين از بعد تنها چند ماه شش،1360آبان 12 در 1360.187 شهريور 7 در تاريخ ،محفل روحاني محلي تهران، عضو اهللا عزيزي و حبيب1360

دي 14 در188.خانه دستگير شدندصاحب به همراه اي سهلجدر تهران نفر از اعضاي تازه انتخاب شده محفل روحاني محلي يكي 189. شده بود اعدام شدندارزگ براش هبقا، خانمي كه جلسه در خان - اميركيا نفر به همراه شيدرخ شش هر ،1360

محلي گزارش داد كه در حالي كه اعضاي محفل روحاني اعدام شده محفل،عضو، اسداهللا زاده از بستگان شيوا محموديدر جامعه داده شده خود و به دست آوردن موقعيت مجدد بهايي مذهب ازيربدر سلول انفرادي بودند به آنها شانس ت

191. ترك مذهب كرده و آزاد شد،دستگيرشدگان، همسر شيدرخ بقا تنها يك نفر از190.بود

اعدام 1364 تا شهريور 1360 در فاصله مهرنداشتند اداري سمت گونههيچ كه بهايي سرشناس تهران هجدهبه عالوه، 192.فوت نمودند شده يا در زندان

يزد

گمراه «به اتهام ،ليحمحفل روحاني م و اي همعاونين مشاوره قاراعضاي زده بهايي شامل پان، 1359 شهريور 11در ه نفع اسرائيل و جاسوسي ب« و » صهيونيستيحزبعضويت در « ،» و الحاده كفر و كشاندن آنها بمسلماناننمودن ، در زير آقاي قدس،و دادستان يداهللا لطفي ، آقايين وكيل مدافعقسمتي از مكالمه ب 193.شدندمحاكمه در يزد»آمريكا :شود مي آورده

كنيد؟ چون جواب نفي ميآيا شما بهاييت را محاكمه : آقاي لطفي خطاب به آقاي قدس اظهار داشتچه كسي را : سپس پرسيد. كنيد؟ و باز جواب منفي بود ميآيا جامعه بهايي را محاكمه : شنيد پرسيد

آقاي لطفي اشاره به آقاي . كنيم ميهايي را محاكمه ما سران ب: كنيد؟ آقاي قدس گفت ميمحاكمه

.80. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« 187 Persecutions suffered by the Bahá’ís in Iran [» متحمل شدند1360ي كه بهاييان در فاصله تير تا دي آزار و تعقيب«، المللي بهاييان بينجامعة 188

during the period July 1981 to January 1982[رك»دنياي بهايي هجدهم«؛ )موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (2. ، ص ، . .262. ، ص113زيرنويس

Persecutions suffered by the Bahá’ís in Iran [» متحمل شدند1360ي كه بهاييان در فاصله تير تا دي آزار و تعقيب«، المللي بهاييان بينجامعة 189during the period July 1981 to January 1982[،شيوا : شدگان عبارت بودند از مدا اع).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (2. ص

، »دنياي بهايي هجدهم«همچنين نگاه كنيد به .اهللا فردوسي، خسرو مهندسي، كوروش طاليي و عطااهللا ياوري زاده، اسكندر عزيزي، فتح محمودي اسداهللا »يسيون حقوق بشر در ژنو مطرح گرديد كم38آزار و تعقيب بهاييان در جلسه «، المللي بهاييان بين؛ جامعة 262-264. ، ص113زيرنويس . رك

]References made to the persecution of the Baha’is in Iran at the 38th Session of the Commission on Human Rights, Geneva [ ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (6. ، ص)1361 فروردين 11) (1360 اسفند 21-1360 بهمن 12(

.27. ، ص171زيرنويس . ، رك»اظهارات محمودي نوراني«گاه كنيد به ن 190 References made to the persecution of the[ » كميسيون حقوق بشر در ژنو مطرح گرديد38 بهاييان در جلسه آزار و تعقيب«نگاه كنيد به 191

Baha’is in Iran at the 38th Session of the Commission on Human Rights, Geneva) [12 فروردين 11) (1360 اسفند 21-1360 بهمن ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (6. ، ص)1361

حق، عطااهللا حقاني، منوچهر وفايي، جالل حكيمان، سهيل صفايي، -ارفع، ابراهيم خيرخواه، حسين وحدت يداهللا سپهر: اين افراد عبارت بودند از 192اهللا كثيري، مقدم، علي محمد زماني، احسان- شاكري، محسن رضوي، كامران لطفي، رحيم رحيميان، يداهللا صابريان، اسداهللا كامل-هزاد غالمحسين حسن

.80-83. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران :مسأله بهايي«نگاه كنيد به :اهللا سبحاني و عباس اضخاني رستم ورجاوندي، نصرتموجود در (؛ گزارش تهيه شده توسط يداهللا لطفي، وكيل مدافع متهمين بهايي در اين پرونده 279. ، ص113زيرنويس . ، رك»ايي هجدهمدنياي به« 193

.آقاي لطفي به همراه موكلش زنداني شد]. »گزارش يداهللا لطفي«: از اين به بعد) [آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران

36

آيا اين شخص كه از : بود و در كنارش نشسته بود كرد و گفت9اهللا سعادتمند كه متهم رديف عبدي 194آيد از سران بهايي است؟ مياهالي منشاد است و به زراعت اشتغال دارد و به ندرت به شهر

ياطالعاتصرفاً شمارد و آنها بهاييت عميقاً تعليمات اسالمي را محترم مي كه بيان داشتندمتهمين در دفاع از خود آنها عنوان . مواجه با اتهامات واهي شدند با اين همه ؛دنكن و مسلمانان را گمراه نميارائه داده خود درباره مذهب

جهت نگهداري آنها دارد و ي سياسي بر حذر ميههاكردند كه مذهب بهايي آنها را از جاسوسي يا عضويت در گرو ضمناًً ، وكيل مدافع،قاي لطفيآ. اسرائيلنه براي دولت اند ه پول فرستاد به آن كشوراسرائيلن مقدس بهايي در اماك هانيز در آنشان به متهمين كه حتي اسم يارتباط ارائه شده هيچ كه توسط دادستان ساواكهايد كه گزارششتذكر م

195.ذكر نشده ندارد

به صرفاً محاكمهدر جريان دادستان ،يكي از متهمين، آقاي فريداني، جاسوس صهيونيست بودكه اين به عنوان مدرك :االت بازجويي بدين شرح بودؤس .كرد ميستناد ا بهايي تشكيالت جامعه بهايي و ابايشان ارتباطات

ل خدمت سال در اداره آموزش و پرورش مشغو30آقاي فريداني اظهار داشت كه من مدتي بيش از آقاي قدس . و كسي از من شكايتي نداشته استما هبودم و با صداقت و صميميت انجام وظيفه كرد

در اين هنگام آقاي كاظمي شروع به تالوت آياتي از . همين بس كه شما جاسوس هستيد: گفتاً را موكدسؤالآيا شما بهايي هستيد يا نه؟ و اين : قرآن كرد و آقاي قدس خطاب به ايشان گفت

آقاي كاظمي در جواب . خيلي خوب همين كافيست: تكرار كرد و چون جواب مثبت شنيد گفت 196.ت، اينجا ميدان جنگ استيساينجا محاكمه و عدالت ن: گفت

روزنامه كيهان، . تحت پوشش منابع خبري قرار گرفت ي تلويزيوني پخش وها همحاكمه از طريق شبكقسمتي از :دهد ميشرح را چنين ماجرا ،رسمي وابسته به دولت

بررسي و رسيدگي نمود و حكم شرعي را كه اعدام هفت ] مدارك را[دادگاه انقالب اسالمي يزد روز مرحله اجرا درآمد تا باشده ب) ديروز(نفر از متهمين است صادر و حكم صادره سحرگاه امروز

الب اسالمي استان يزد ضمن دادگاه انق،باشد ميهفدهم شهريور كه سالروز شهداي جمعه سياه تهران فرستادن درود فراوان به روان پاك رادمرداني كه براي سركوبي رژيم استبداد پهلوي عاشقانه

با اين عمل انقالبي ،جانبازي كردند و انقالب مقدس اسالمي را با هزاران خون شهيد آبياري نمودنددهد كه ميسالم و ايران هشدار جواب مثبت به پيام خون شهيدان پاك داده باشد و به دشمنان ا

197.ديگر ايران عزيز در آغوش بيگانگان نخواهد افتاد و با دشمنان اسالم قاطعانه عمل خواهد شد

:دهد نفر را چنين شرح مي هفتاين زندانيان از اعدام ساير مطلع شدنگي چگون،گزارش تهيه شده توسط يداهللا لطفي

.280. همان، ص 194 .193زيرنويس . ، رك» لطفيگزارش يداهللا« 195 .همان 196، گزارش از دادگاه انقالب اسالمي 18/6/1359، 11089، روزنامه كيهان، شماره » بهايي در يزد تيرباران شدند7به جرم خيانت به ملت مسلمان ايران، « 197 . ساله بود84يكي از متهمين، عبدالوهاب كاظمي منشادي، . يزد

37

هي چند نفر سپاهي وارد زندان شدند و اسامي آقايان آقاي قدس به همرا] 17/6/1359[همان شب ذبيحيان و فريداني و كاظمي و اختر خاوري و مستقيم و مطهري و حسن زاده را خواندند و گفتند

. هران شوندت ساكهاي خود را برداشته عازم رفتن به ي آنها به تهران ارسال شده فوراًها هچون پروندباالخره هفت نفر مذكور . د قبول نبود و با شك و ترديد تلقي شد مورحت اين دستور كامالًصالبته

نها آساعاتي بعد، يك نفر از سپاهيان كه با . خداحافظي كرده و رفتند و بقيه را در نگراني گذاشتندداخل زندان انداخت و ه مي را بظرفته بود برگشت و از پنجره باالي زيرزمين زندان كاله آقاي كا

خر امر آسپس گز براي محبوسين انداخت و در . ل آنها تصادف كرده استميني بوس حام: گفت 198.كند ميزار زار گريه ] كنايه از عبدالبهاء، پسر بهاءاهللا[امشب عباس افندي : گفت

بود كه دادگاه انقالب از عامه مردم شكاياتي مبني بر عدم پرده يبمشروح و در يزد آنچنان از اين واقعه پوشش خبري خودداري اعدامها سايراز اعالم دادگاه انقالب . نين اخباري از تلويزيون دريافت كرددريافت چد نسبت به تمايل خو

نفر هشتبقيه 199. ادامه دادندمشاغلاموال بهاييان و اخراج آنها از مدارس و و مصادره كرد، اگرچه مقامات به ضبط 200.زاد شدند از زندان آ،1359 در آذر ماه ، ماهچهار بعد از شدهدستگير

تبريز

دستگير و يداهللا آستاني و دكتر فرامرز سمندري ، نفر از اعضاي محفل روحاني محلي تبريزدو، 1358در اواسط سال ، توطئه عليه اسالم، شركت در كنفرانسهاي بهاييان در لندن و دهلي اسرائيل جاسوسي براي ،به توطئه عليه دولتمتهم دكتر سمندري همچنين متهم به رياست محفل روحاني محلي 201. شدنددولت مركزي عليه ه توطئفساد اخالقي و نو،

از ينهودي وجود نداشت و متهمهيچ ش. تشكيل شد، هرئيس قوه قضايياهللا اردبيلي، آيتدادگاه به رياست 202.تبريز شددر تاريخ راديو تهران تيرباران اين دو نفر توسط علني نبود،ادگاه اگرچه د. ندشده بودحروم خورداري وكيل محق بر

203.اعالم شد 1359 تير 23

اعضاي . اعدام شدندتبريز نه نفر اعضاي محفل روحاني محلي تبريز در داخل محوطه زندان ر ه،1360 مرداد 7در قاضي ،اهللا خميني در تبريز نماينده آيت،1358 خرداد 24در . جداگانه دستگير شده بودندمحفل روحاني تبريز

اسدياري ، 1359رداد خ 20در . آزاد نمودبعد از ده روز بدالعلي اسدياري را دستگير و زنداني كرد و طباطبايي، عسلول معمولي يك به شد و بعد روانه زندان انفرادي روز 21به مدت متعاقب آن و از دادگاه دريافت كرد اي هاحضاري

. دستگير و زنداني شد1359 تير 28وزي در تاريخ دكتر پرويز فير. زنداني بوديش از يك سال منتقل شد و در آنجا ب

.193يرنويس ز. ، رك»گزارش يداهللا لطفي« 198 .259. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 199 .20-24. ، صص113زيرنويس . ، رك»گاهشمار اختصاري اقدامات انفرادي در آزار و تعقيب« 200كه ) (1987 (70. ، ص]STRANGERS IN THEIR NATIVE LAND [»ها در سرزمين مادري خود غريبه«، )محفل روحاني ملي سوئد(اهللا جزايري تعز 201

.)دهد مي ارجاع 151،24،4هاي ، شماره1359به صبح آزادگان، تير .همان 202 Background [»اي درباره اعدام بهاييان در ايران هاطالعات زمين« سازمان ملل، بهاييان دريالملل نبي جامعه و، نمايندههگزارش دكتر ويكتور دو آرا 203

Information on the Execution of Bahá’ís in Iran) [ موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (1359تير.(

38

حسين . دستگير شد1360 تير 15در خلي ادكتر مسرور د. دستگير شد1359 مرداد 12تاريخ آقاي مهدي باهري در به همراه ضعياخاهللا وردي ميثاقي و منوچهر . توسط سپاه پاسداران دستگير شداش ه در خان1359تير ماه زاده در هللاسدا بادليل ارتباط ه پيرامون اخراج از شغلهايشان باي هدر خالل جلس) تعدادي از آنها سرانجام آزاد شدند( نفر ديگر 17

شهريور 27 در در ابتداآقاي اسماعيل زهتاب. دستگير شد1359ماه حبيب اهللا تحقيقي در اسفند . بهاييان دستگير شدند تير 27مجدداً در ايشان . آزاد شد1359 فروردين 22ي دستگير و در توسط سپاه پاسداران در محفل روحاني محل1358 204. روز بعد اعدام شد11 ،سايرين دستگير و همراه 1360

همدان

بهاييان به براي تدفين اجساد آنها 205. عضو محفل روحاني محلي همدان تيرباران شدندهفت ،1360 خرداد 24در پيش از آنها شش نفر از اده مراسم تدفين بودند آشكار كرد كه كه آم بررسي اجساد در حالي. ه شددحويل دات

206.»سوراخ سوراخ شده بودبا گلوله «بدن شخص هفتم . مورد شكنجه بدني قرار گرفته بودندمرگشان

:رداعالم كچنين را يات جراحات وارده به اين افراد ئرويتر جزخبرگزاري

محمد باقر كتف . بار تير خورده بود9اد اما د آثاري از شكنجه نشان نمي ارانيبدن حسين مطلق. بار تير خورده بود7پاره شده بود و تا ناحيه باسن دكتر ناصر وفاداري ران .دبوحبيبي شكسته

سهراب حبيبي سوخته پشت . سوخته بوداو حسين خنديل له شده و پشت از دستهاي يانگشتان يك 207. بار تير خورده بود7 و شكستهرازاهللا خزين طو دست چپ قفسه سينه . بار تير خورده بود5و

: بهاييان منتشر شدالمللي بين توسط جامعه اي هگزارش مشاب

ران و پاهاي .مشهود بوددستانش آثار بريدگي در رازاهللا خزين شكسته شده بود و طي ها هدند شده بود ها هيچو جراحات وارده موجب سياهي پوست و تورم ماه نامبرده با سر نيزه سوراخ شده بود

سوزانده) خودشانگشتر (داغ حلقه پشت سهراب حبيبي با ). ساله بود64نامبرده در هنگام مرگ (كمر . انگشتان حسين خنديل بريده و شكم نامبرده پاره شده بود. داشتشديديشده و سوختگيهاي

. خرد شده بودكتف سهيل حبيبي شكسته و. پاره شده بودييدكتر نعيمي شكسته و ران دكتر وفا 208.داد حسين مطلق شكنجه نشده بود اما بدنش بيشترين آثار گلوله را نشان مي

، »پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« ؛ 77- 84. صص) A TRIBUTE TO THE FAITHFUL) [1992 [»ستايش از وفاداران«ماهمهر گلستانه، 204

.80. ، ص118زيرنويس . ركحبيبي، آقاي حسين خنديل، آقاي طرازاهللا خزين، آقاي حسين ) سهيل(حبيبي، آقاي محمد باقر ) بسهرا(آقاي محمد : اين افراد عبارت بودند از 205

با ارجاع به گزارش ارائه (1360 خرداد 27 و PR Newswire[ ،25[ نيوزواير PRنگاه كنيد به مقاالت . مطلق، دكتر فيروز نعيمي و دكتر ناصر وفايي، ]Bahá’ís Executed By Iran 7 [»هفت بهايي توسط ايران اعدام شدند«؛ همچنين نگاه كنيد به )يكاشده توسط محفل روحاني ملي بهايي در آمر

.12. ، ص1360 خرداد 25شيكاگو تريبيون، موجود در .) (تاريخ مشخص نيست (»مقاله رويتر در خصوص محفل روحاني محلي همدان«؛ 261. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 206

).مركز اسناد حقوق بشرآرشيو ). موجود در آرشيو مركز اسناد خقوق بشر ايران.) (تاريخ مشخص نيست (»مقاله رويتر در خصوص محفل روحاني محلي همدان« 207 .283. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 208

39

شيراز

شاهد ز شيرا بهاييان ،1360 و 1357 هايسالدر فاصله . بهاييان شيراز شاهد شديدترين موج دستگيري و اعدام بودند و اعدام )2-5ه قسمت بنگاه كنيد (، تخريب خانه باب )2-4 قسمت نگاه كنيد به( جمعي هدست زيادي حمالت تعداد نفر بهايي دستگير و براي بازپرسي روانه زندان 45 اًًحدود ،1361 سالباناول آ در .بودندشيراز نام بصاح بهاييپنجداليل . نفر ديگر از بهاييان را صادر كرد40ستاني دستور دستگيري د دا،الآذر ماه همان س. شدند پاسداران شيرازهاسپ

قبل از اينكه اعدام شوند بقيه آنها كه تعداي از دستگيرشدگان متعاقباً آزاد شدند در حالي.دستگيري به مردم اعالم نشد 209.در حبس باقي ماندند سال يكتقريباً

).شر ايرانموجود در آرشيو مركز اسناد حقوق ب) (1384 تير 30مورخ ( »شهادتنامه شاهد الف« 209

مركز اسناد حقوق بشر ايران: ترجمه-المللي بهاييان جامعه بين: منبع

40

و رئيس دادگاه انقالب شرعحاكم قاضي، السالما حجترش داد كه گزا »خبر جنوب« روزنامه ،1361 اسفند 3در دستور دادگاه 210.را صادر كرده است) بدون ذكر نام آنها( تن از بهاييان 22شيراز اعالم كرد كه دادگاه فرمان اعدام

محمودنژاد و رپور، يداهللا زائ ي بهايي دستگير شده به اسامي طوب3. به همراه داشتزيادي المللي بيناعتراضهاي از ، رئيس جمهور وقت آمريكا، رونالد ريگان،1362 خرداد 2در . دندش اعدام 1361 اسفند 21 در 211يياهللا وفا ترحمتخلف هيچ گونه اين افراد متهم به « با اين توضيح كه ادامه پيدا كند اعدامها ندهداهللا خميني خواست كه اجازه آيت

212».اند هرا به قتل نرسانديچ كس ه و رنداي سرنگوني رژيم ندا براي هتوطئيستند، نيسياسي يا جناي

در پاسخ به درخواست ريگان چنين 1362 خرداد 7خنراني به مناسبت ميالد امام مهدي در تاريخ ساهللا خميني طي آيت :پاسخ داد

دت مردم آرامي، ساكتي مشغول عباها هگويد كه اين بهاييها، بيچار مياز آن طرف هم آقاي ريگان آورند و ايران براي خاطر همين كه اينها ميجهات مذهبي خودشان را بجا . خودشان هستند

. آمد مياگر اينها جاسوس نيستند شما صدايتان در ن. اعتقاداتشان مخالف با اعتقاد آنهاست گرفتند] ... يدا هاين كار را كرد[ هستند كه به نفع شما هستند اي هشما براي خاطر اينكه اينها يك دست

بهاييها يك مذهب نيستند، يك حزب هستند، يك حزبي كه در سابق انگلستان پشتيباني آنها را 213.اينها هم جاسوسند مثل آنها. كند ميكرد و حاال هم آمريكا دارد پشتيباني مي

از جمله دولتاعضاي نظامي و عاليرتبه روحاني، مقامات مهماعضاي و ين مسؤول ،اهللا خميني سخنراني آيتهنگام عبدالكريم موسوي اردبيلي ه، مير حسين موسوي و رئيس قوه قضايي،، نخست وزيراي هعلي خامنسيد ،رئيس جمهور 214.حضور داشتند

، بهرام افنان، عبدالحسين آزادي: اعدام شدندزنداني در شيرازبهايي شانزده ،1362 خرداد 28 و 26 در ، هفته بعددوتنها يا ؤنمي اشراقي، رالوند، عزت جاد) شيرين( اشراقي، جمشيد سياوشي، بهرام يلدايي، شهيناهللا يتا حقبين، عنكورش

اختر ثابت و ي،بري، طاهره ارجمندي سياوشارين مقيم ابياني، مهشيد نيرومند، سيمين صذنژاد، ياشراقي، مونا محمودجوانترين آنها . اعدام شدنددر شيراز بهايي 31، 1362 تا 1357در فاصله سالهاي ،در مجموع 215.نصرت غفراني يلدايي

216. ساله بود62 ،اهللا اشراقي يتاترين آنها عن مسن ساله و 17 ،نژاد يمونا محمود

دهم به دامان ميبه بهاييان هشدار : حاكم شرع شيراز. االسالم قضايي، حاكم شرع و رئيس دادگاه انقالب شيراز گفتگوي اختصاصي خبر با حجت« 210 .3/12/1361، 782، خبر جنوب، شماره »اسالم بيايند

.80. ، ص118زيرنويس . ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« 211 .1362 خرداد 3، خليج تايمز، ]Reagan Asks Iran to Spare Bahá'í Lives [»خواهد كه دست از جان بهاييان بردارد ريگان از ايران مي« 212ماوراي تضعيف ارگانهاي اين جمهوري دستهايي ): عج(امام امت در ديدار با مسؤولين كشوري به مناسبت ميالد باسعادت امام زمان «نگاه كنيد به 213 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 8/3/1362، كيهان، »ست كه گرداننده هستندا

.1362 خرداد 3، خليج تايمز، ]Reagan Asks Iran to Spare Bahá'í Lives[خواهد كه دست از جان بهاييان بردارد ريگان از ايران مي« 214 .80. ، ص118نويس زير. ، رك»پاكسازي فرهنگي در ايران: مسأله بهايي« 215 .54. همان، ص 216

41

ديگر ايرانمناطق

موارد . دندنموبهايي دنبال جامعه پيشروانهدف قرار دادن در روش يكساني را ينمسؤول ،در اكثر شهرهاي كوچك عضو محفل ،اهللا دهقاني يتا هد،1359 در اسفند .ه عنوان ليست كامل محسوب شوندنبايد بو بوده هنمونفقط ذيل

» )عج(افراد فاسد و مفسد و محارب با خدا و رسول و امام زمان « و اسرائيلتباط با ر متهم به ا،روحاني محلي آباده ،1361 فروردين در 218.ند دو عضو محفل روحاني محلي اروميه اعدام شد،1361 در ارديبهشت 217.گرديدشده و اعدام

اعدام 1361 تير 18در از آنها نفر ، چهار متعاقب دستگيري. و بازجويي شدندزندانيعضو محفل روحاني قزوين هشت 220.دستگير شدندزنجان عضو محفل روحاني شش ، در زنجان219.ندگرديدوده و آزاد نمترك مذهب نفر3و شدند

فل روحاني ملي ايرانحسومين متمام فعاليتهاي جمعي و تشكيالتي بهاييت در ، سيد حسين موسوي تبريزي،انقالب دادستان كل ،1362ريور شه7در

ا الزامي رمحلي محفل روحاني 400حدود و اين دستور انحالل سومين محفل روحاني ملي221.اعالم نمودايران را ممنوع شد به شدت ميبهاييان تشويق مذهب براي غيركه باعث يا فعاليتي بهاييتشكيالت عضويت در هرگونه 222.كرد مي

شوند ميشناخته » گر همحارب و توطئ«اين ادعا كه تشكيالت بهايي با رادولت صدور اين دستور 223.ممنوع شده بود 224.توجيه نمودكنند شركت مي ي جاسوس در فعاليتهايو

: اظهار داشت،نامه وابسته به دولتروزكيهان هوايي، با اي همصاحب در ، انقالبدادستان كلموسوي تبريزي،

اين مسائل ... كنند ميكنند براي ديگران و تحريك و اخالل در بعضي كارها ميجاسوسي ] يانيبها[باعث شده كه ما همين اآلن اعالم كنيم كه تمام فعاليتهاي جمعي و تشكيالتي بهاييت در ايران

ايران و قانون اساسي اينها را به رسميت يمممنوع و تا حال هم ممنوع بوده و دولت جمهوري اسال 225.]است[نشناخته

، 520، جمهوري اسالمي، شماره »دو نفر به جرم همكاري با صهيونيسم جهاني دستگير شدند: به حكم دادگاه انقالب اسالمي شيراز«نگاه كنيد به 217 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 4 .، ص27/12/1359 خرداد 7، »پيروان ديانت بهايي: الملل، واكنش فوري، ايران عفو بين«؛ همچنين نگاه كنيد به 266. ، ص113س زيرنوي. ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 218

اي و نخست كه درباره گزارشهاي اعدام اعضاي محفل روحاني محلي توضيح داده و خواستار ارسال درخواست به رئيس جمهور، سيد علي خامنه (1361 .)وزير، مير حسين موسوي شده است

.از سرنوشت نفر هشتم اطالعي در دست نيست. 265. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 219كه درباره اعدام اعضاي محفل (1361 خرداد 7، »پيروان ديانت بهايي: واكنش فوري، ايران«الملل، ؛ همچنين نگاه كنيد به عفو بين266. همان، ص 220

).اي و نخست وزير، مير حسين موسوي شده است رسال درخواست به رئيس جمهور، علي خامنهروحاني محلي توضيح داده و خواستار ا .30/6/1362، كيهان هوايي، »...اظهارات دادستان كل انقالب« 221 Implications of the Iranian [»اجراي دستور ممنوعيت فعاليتهاي جمعي و تشكيالتي بهاييت در ايران«، المللي بهاييان بينجامعة 222

Government’s Ban on the Administrative and Community Activities of the Bahá’í Faith in Iran[1362آبان (1. ، ص.( كند، تبليغ دهد طبق اعتقاد خودشان، ديگران را در رابطه با بهاييت دعوت نمي حاال اگر كسي خودش بهايي است و اعمال مذهبي خودش را انجام مي« 223نه تنها اعدام . كند، ما با آنها كار نداريم دهد و در رابطه با تشكيالت كار نمي دهد، اطالعات به ديگران نمي كند، تشكيل محافل نمي فعاليت نميكند، نمي، كيهان هوايي، »...اظهارات دادستان كل انقالب «نگاه كنيد به » .تواند داشته باشد فعاليتي در داخل اجتماعات مي. كنيم نميكنيم بلكه زندان هم نمي30/6/1362. .30/6/1362، كيهان هوايي، »...اظهارات دادستان كل انقالب « 224 .همان 225

42

. نوشتايراني به رهبران اي هنامه سرگشاددر رد اتهامات دولت را بپذيرد، ممنوعيتقبل از اينكه محفل روحاني ملي خواست تا و خدااسالمي اين نامه به اذيت و آزار بهاييان در جمهوري اسالمي اشاره كرد و از مردم ايران، دولت

محفل روحاني ملي قبل عملآخرين نامه اين . به رسميت بشناسند و به عنوان انسانعنوان شهروند ايرانيه حقشان را ب 226.از انحالل داوطلبانه بود

عليرغم انحالل داوطلبانه، مقامات جمهوري اسالمي به اذيت و آزار و ايجاد رعب و وحشت بين اعضاي سابق محفل ع از ادر دف كه اين نامه سرگشاده را نيز كسانيدر سراسر ايران و و ساير مقامات اداري آن حلي روحاني ملي و م

تن از بهاييان كه اكثر آنها از اعضاي سابق500 بيش از ،1362اواسط سال در. ندادامه داد مضاء كرده بودندبهاييان ا 227.تگير شدنداتهامي دسهيچ بودند بدون در ارتباطاعضااين يا با محفل بوده

228.محفل روحاني ملي دستگير و سرانجام توسط دولت اعدام شدندسومين اعضاي سابق عضو هفت،زماندر طول

شد ميكه توسط بهاييان اداره شركت نونهاالن مديره هيأتعضو جهانگير هدايتي كه به عنوان تير 9 در ،)كنيد نگاه 2-5به قسمت (شده بود متحمل بيشترين دشمني از جانب دولت اسالمي

، به در طول اين مدت. در زندان اوين به سر برد ماه در سلول انفرادي11مدت ه دستگير و ب1362 تبري جويد وليدين بهايي قرار گرفت تا از اين طريق در تلويزيون از شكنجه ورد مطور متناوب

229. اعدام گرديد1363يبهشت د ار25هدايتي در . نمودخودداري او

عث باهشكنج، در طول مدت زندان. دستگير شد1362مركزي در شهريور ) وشنگه(شاپور آسيب ديدگي وارده به چشمش . چشمانش شدزشكستگي قفسه سينه و آسيب ديدگي شديد يكي ا

ها هز اين شكنجهدف اود كه ش يمگفته . به شدت ضعيف كرد را شا ييآنچنان شديد بود كه بينا بهايي در تشكيالتف به اتهامات دروغين و دخيل جلوه دادن ه به اعترادوادار كردن نامبر

. اعدام شد1363در اول مهر يشان ا230.، بود جاسوس استوياينكه ي جاسوسي وها هشبك

موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر (1382 شهريور 12، مورخ »نامه سرگشاده محفل روحاني ملي ايران به مقامات مختلف ايران«نگاه كنيد به 226 بهاييان، آزار و تعقيب مقام عاليرتبه و افراد سرشناس ايران فرستاده شد، از جمهوري اسالمي ايران خواسته شده تا 2000در اين نامه كه به ). ايران

- و همچنين مقامات - داند اساس را متوقف سازد، چرا كه خداوند مي هاي بي بر مبناي اتهامات واهي و بهانه«دستگيري، شكنجه و زنداني نمودن بهاييان با تأكيد بر غير موجه دانستن اتهامات جاسوسي، نامه اين سؤال را مطرح . »...رمي كه اين افراد بيگناه متهم به آن هستند اعتقادات آنهاست كه تنها ج

دار، آموزان، زنان خانه تواند جاسوس باشد؟ چگونه دانش ساله يزدي كه هرگز از واليت خود خارج نشده است مي85چگونه يك پيرمرد «: كند كه ميتواند جاسوس باشد؟ چه مدارك اطالعاتي و سري از توانند جاسوس باشند؟ چگونه يك كشاورز روستايي مي دختران جوان بيگناه، مردان و زنان پير مي

نها را از مدارس آموزان ابتدايي به دست آمده كه آ آنها به دست آمده است؟ چه ابزار جاسوسي از آنها به دست آمده است؟ چه فعاليت جاسوسي از دانشدر پاسخ به اين . »جاسوسي از ابزار سياست است و عدم دخالت در سياست از اصول ديانت بهايي است«كند كه نامه در ادامه تأكيد مي» اند؟ اخراج كرده

تشكيالت بهايي را به عنوان شبكه اگر دادستان «: كند اند، محفل روحاني ملي اعتراض كرده و بيان مي كرده» احتكار«اتهام كه بهاييان قطعات ماشين اين نامه ! كند، حداقل بايد آنها را آنقدر عاقل بداند كه قصد براندازي چنين حكومت قوي اي را با احتكار ابزار ماشين نداشته باشند جاسوسي معرفي مي

، )المقدس تنظير عراق و بي(شوند كن مقدسه تمجيد ميكند كه در حالي كه مسلمانان به خاطر اهداي پول به خارج از كشور براي نگهداري اما اشاره ميتر يكند كه او اين كار را براي قو ثابت مي... آيد و گناهي نابخشودني به حساب مي«دهند اين عمل هنگامي كه يك بهايي نيز چنين عملي را انجام مي

» . انجام داده است]مخصوصاً اسرائيل[نمودن ساير كشورها .4. ، ص154زيرنويس . ، رك»ز بين بردن يك اقليت مذهبيعمليات براي ا« 227 .3. همان، ص 228از اين (205. ، ص)1983-1986 برابر با 1362 - 1365، 19جلد ] (THE BAHÁ’Í WORLD[ محفل روحاني ملي بهاييان آمريكا و كانادا ي،دنياي بهاي 229

).»دنياي بهايي نوزدهم«: به بعد .208. همان، ص 230

43

و به جرم عضويت در محفل روحاني محلي در شهرهاي مختلف 1362در تير ماه احمد بشيري ندان به شدت شكنجه شده و ز ماه 15 در طول نامبرده. دستگير شدايران سرانجام محفل روحاني ملي

231. اعدام شد1363 آبان 10سرانجام در

دكتر فرهاد اصدقي به منظور خدمت در محفل بعد از دستگيري اعضاي دومين محفل روحاني ملي، ملي در محفل روحاني سومين نحالل تا زمان ااو چنين كرد و. فرا خوانده شد روحاني ملي به تهران

سرانجام در خرداد لي مخفي شد و1362در سال پس از آن . در اين سمت باقي ماند1362شهريور . ماه زنداني و شكنجه اعدام شدچهار بعد از 1363 آبان 28 در يشانا. دستگير شد1363

. و در اين سمت خدمت كرد آخرين محفل روحاني ملي انتخاب شد عضويت درفريد بهمردي برايدر طول زندان . شداوين زنداني ماه در زندان بيست و دو ي تهران دستگير و او در يكي از خيابانها

هرگز اجازه مالقات داده نشد و سرانجام به او . نمود يدر سلول انفرادي سپررا ماه شكنجه شد و نه كه قبل از يياز آنجا. رسد كه او به دار آويخته شده باشد به نظر مي. اعدام شد1365 تير 19در

232.بررسي علت مرگ ميسر نشدامكان اطالع داده شود دفن شده بود اش هه خانواداينكه ب

1363 شهريور 20در -اوين گروه ضربت - تن از اعضاي سپاه پاسدارانچهارتوسط اردشير اخترياعدام 1365 مهر 6تاريخ باقي ماند و در سال در زندان سه نامبرده بيش از . دستگير شد شا هخاندر 233.دش

اوين و زندانهاي سال در بيش از سهنامبرده . دستگير شد 1363 شهريور 20در نيز نادري نرحسيامي به همراه اردشير اختري 1366 مهر 6شكنجه شد و در آخر در تاريخ طور مبسوطي گوهردشت به

234.اعدام شد

اههاي انقالب و ساير ارگانهاي دادگهرسد ك مي مركز اسناد حقوق بشر ايران به اين نتيجه ،روذكم وقايعبا توجه به خود محروم پيشروان تا جامعه بهايي را از اند هرا به كار گرفتي ا ه و برنام استراتژيي عمد طورجمهوري اسالمي به

وجود ايران هاييان شده بريزي برنامهگسترده و آزار و تعقيب .را جرم محسوب نمايندبهايي انت ديدر ضمن كنند و اين تأييد بيشتر تنها موجب اعضاي عاليرتبه رژيم ايران اظهارات و كند القا ميقوياًرا تنظيم شده مليات از پيشعاين

.شود نظريه مي

.211. همان، ص 231: از اين به بعد) [1986- 1992 برابر با 1362-1365، 20جلد ] (THE BAHÁ’Í WORLD[ محفل روحاني ملي بهاييان آمريكا و كاناداي،دنياي بهاي 232 .385. ، ص]»دنياي بهايي بيستم«

.210. ، ص)A TRIBUTE TO THE FAITHFUL) [1992 [»ستايش از وفاداران«؛ ماهمهر گلستانه، 387. همان، ص 233. ، ص)A TRIBUTE TO THE FAITHFUL) [1992 [»ستايش از وفاداران«؛ ؛ ماهمهر گلستانه، 387. ، ص232زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي بيستم« 234

211.

44

فرهنگي و اجتماعيهايمحروميت .5-2 با، دولت جمهوري اسالمي ايران همچنين نمودن آنهازنداني، شكنجه و اعدام و ي بهايعالوه بر هدف قرار دادن افراد

بافت به مستقيم مالت يك سري حاقدام به اكن مهم مذهبي، تاريخي و فرهنگي و مصادره اين اماكن، تخريب ام .نمود جامعه بهايي در ايرانو اجتماعي فرهنگي

بناهاي فرهنگي و مذهبي آثار و تخريب

حرمتي يب و يا مورد شدند و يا تخريب مصادرهبهاييان مذهبي فرهنگي و بناهاي آثار و زيادي از دتعداپس از انقالب، همزمان دو شركت نونهاالن مصادره و تخريب بناهاي فرهنگي بهايي، مصادره اولين قدم براي شناسايي، .قرار گرفتند

در خصوص در زمان شاهعليرغم محدوديتهاي اعمال شده تجارتي شركتاين دو . بود1357 ماه در اسفندءانو ام 235.دكردن ميفراهمگذاري را هسرمايو ملك مالكيت اييان امكان بهراي بمالكيت امالك توسط بهاييان،

در 236.ندشداشغال عمارت هر دو شركت توسط سپاه پاسداران 1358در تابستان ، ان بهاييبر اساس مدارك و اسنادايرانيان الكامري نگهداثبت و به منظور ء ان شركت ام،گذاري بود هنونهاالن يك شركت سرمايشركت كه حالي

اين امكان را براي ء اناممصادره شركت بنابراين 237.ه بود تاريخي و مذهبي تأسيس شداماكنهمه تقريباًو اييبه .دكنرا شناسايي بهايي مهم اماكنسريعاً ، از طريق بررسي مدارك شركتفراهم آورد كه دولت

در رضاييه . تخريب شدند يابهاييان مصادره و مذهبي اماكن، تعدادي از 1358يبهشت دار فروردين ودر فاصله تهران كه بهااهللا سياهچال. كردندمصادرهه باب در آن اقامت داشت را ي را كاختمانس طبقه فوقاني ،، مقامات)اروميه(

مصادره بودندمكان مقدس بهاييان ا از در اصفهان كه »الشهدا بالشهدا و محبو نسلطاخانه «و مدتي در آن زنداني بودخانه بهااهللا 238.ند، تخريب شده بودبرگزار كردآنجا 1227 كه بابيان اولين كنفرانس خود را در سال باغ بدشت.شدند

در . مصادره گرديد ،كه دوران جواني را در آن سپري كرده بودمحلي ،تكورخانه ايشان در و شد تخريب الودر دركدر اراك ) دارالشهدا (خانه شهدا، 1358مرداد 2در 239.كامالً تخريب و زمين آن فروخته شداين محل ،1360 ماهآذر 240.شدمنتقل از آنجا ها هو باقيمانده جنازشد يب ر توسط افراد ناشناس تخبود، مكاني مقدس براي بهاييانكه

تعلق به امالك عمومي م«كند كه كه بيان مي (6. ، ص4زيرنويس . ، رك» در دوران پهلويآزار و تعقيباي از خالصه«به عنوان مثال نگاه كنيد به 235

حتي [چنين امالكي بايستي تحت نام شخصي بهاييان ثبت شود و بنابراين . تواند به نام جامعه بهايي و يا براي اهداف مذهبي ثبت شود جامعه بهايي نمي ).».شود مشمول ماليات بر ارث و ماليات بر ملك مي] اماكن مذهبي

توان از اماكن مقدسي نظير خانه باب در شيراز، خانه بهااهللا مالك متعلق به شركت امناء مياز ا. 252. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم« 236شد نام برد؛ نگاه كنيد به در تهران و تكور، يك معبد، مركز محفل روحاني ملي، قبرستانهاي بهاييان و يك بيمارستان در تهران كه توسط بهاييان اداره مي

تأليف ] (THE THIRD EPOCH OF THE FORMATIVE AGE [»سومين دوره عصر سازندگي: 1365- 1342«العدل اعظم، تيالعدل اعظم، پيغام از طرف ب تبي .753. ، ص)1986و تدوين جفري دبليو ماركس،

THE THIRD EPOCH OF THE [»سومين دوره عصر سازندگي: 1365-1342«العدل اعظم، تالعدل اعظم، پيغام از طرف بي تنگاه كنيد به بي 237

FORMATIVE AGE) [ ،753 و 748. ، صص)1986تأليف و تدوين جفري دبليو ماركس. »حمله به بهاييان در ايران«در محفل روحاني ملي انگلستان، ) 1358فروردين و ارديبهشت (نگاه كنيد به نقشه مكانهاي مقدس مصادره يا تخريب شده 238

]Attacks on the Bahá’ís of Iran) [18 1979 سپتامبر 9برابر با 1358 شهريور.( The persecution of the Bahá’ís in [»1360 پيشرفت اساسي در فاصله آذر و دي - بهاييان در ايرانآزار و تعقيب«، المللي بهاييان بينجامعة 239

Iran – Major Developments During December 1981/January 1982) [29 2. ص،)1982 ژانويه 19 برابر با 1360 دي] از اين به بعد : ].1360«پيشرفت اساسي در فاصله آذر و دي «

).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (1358 مرداد 11 (»المللي بهاييان بينجامعة العدل اعظم به تنامه از طرف دبيرخانه بي« 240

45

بابسيد خانه

بناهاي آثار و اوج حمالت به و مصادره ،مذهبي بهاييان

در شيراز كه تخريب خانه باب بهاييان سراسر جهان زيارتگاه

6در . رود ميبود به شمار جامعه به ،1358ارديبهشت

اطالع داده شد كه شيراز بهايي را خانه باب سپاه پاسداران

بهاييان محلي . كرده استضبط مطلع شدند توسط سپاه پاسداران

خانه معروف به سيد باب «كه قرار داده شده [از انحالل احتمالي تحت نظر سپاه پاسداران انقالب اسالمي شيراز بنا به حفظ و جلوگيري در شيراز

241»].است

شهريور 10در . در شهريور ماه مشهود گرديدنهايي دولت هدف ماه ضبط شده بود، ارديبهشت اگرچه ملك در ي اطراف ها هريب خانكار خود را با تخ، تخريب خانه بابسؤول م،تعدادي كارگر تحت نظارت آقاي شمالي ،1358

جوامع به نامه نوشتن بهاييان سراسر جهان شروع به به منظور حفظ بنا، 242.آغاز كردنددر مجتمع مسكوني خانه باب يكي از 244،طاليي كورش 243.جلوي تخريب خانه را بگيرند جمهوري اسالمي ر تا با اعمال فشار بندي كردالملل بين

خانه نامبرده به اين نتيجه رسيد كه تصميم نهايي براي تخريب . دباشواقعه شاهد فرستاده شد تا محل تهران به بهاييان گرفته 245اهللا محالتي و با حضور آيت، شهردار شيراز،تكفعمنزل آقاي م در اي هجلسدر شهريور16در باب احتماالً

شهريور 17در . ادر شدريب توسط دادستان كل دادگاههاي انقالب در تهران صخ حكم تأييديه امر جهت ت.ه بودشد بيل و كلنگ به محل پر از وانتهاي شهرداري ه به محل رسيد و متوجه مسدود بودن جاده شد و ديد كطالييكورش

:واقعه را چنين تشريح كرد طالييآقاي . تر شد عخريب سريتروز اواخر آن 246.شوند مي فرستادهمورد نظر

].3پيوست شماره ) [موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (6/2/1358، »نامه سپاه پاسداران انقالب اسالمي فارس درباره خانه سيد باب« 241گزارش كورش «: از اين به بعد [1. ، ص)1358 مهر 10(» گزارش كورش طاليي ارائه شده توسط هوشمند فتح اعظم در خصوص خانه باب در شيراز« 242

).انموجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر اير] (»طاليي در خصوص خانه بابدرخواست توقف مصادره اماكن مقدسه بهايي بر (1358 تير 2، مورخ »اهللا خميني تلگراف از جامعه تايچانگ، تايوان به آيت«همچنين نگاه كنيد به 243

).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (»عدالت و مدارا كه در اسالم به آن توصيه شده است« مبناي معيار ، » ايرانپاكسازي فرهنگي در: مسأله بهايي«نگاه كنيد به . به اتهام عضويت در محفل محلي تهران اعدام شد1360 متعاقباً در بهمن كورش طاليي 244

.81. ، ص118زيرنويس . رك .2. ، ص241زيرنويس . ، رك»گزارش كورش طاليي در خصوص خانه باب« 245 .4. همان، ص 246

1358تخريب خانه سيد باب در سال

46

به نام حاجي شريف يمردپيردر جلوي آنها . يدند صبح، گروهي از مردم به خيابان رس11در ساعت وبايي كه ط در كنار او آخوندي به نام .شيراز بود قرار داشت 247سؤولين سازمان اوقافكه از م

مردان مسلح . بودندنفر 150آنها حدود سر پشت . كرد قرار داشت تعدادي مرد مسلح را هدايت ميآنها نزديك . مسلح بودند نفر از مردم عادي نيز12 تا 10 نفر بودند و 30 حدود248از كميته مهديه

متعلق به بهاييان نبود و قبالً توسط نيروهاي انقالبي كه 5شماره خانه ان قفل حسينيه آمده و ناگه كه پهلوي خانه باباردواينكه قبل از شدند 2وارد خانه شماره سپس را شكستند و ضبط شده بود

. تخريب كردندشروع به وقت تلف نكرده و اي ه، لحظباب شدندوارد خانه وقتي . شوندب بودآنمالقات كرده بودم دستور يدر خانه محالترا حاجي شريف و تعدادي ديگر كه من قبالً آنها

روحاني كه در . كميته مهديه بودمسؤول لين اشخاصي كه وارد خانه باب شد يكي از او. دادند مي آنها شروع به تخريب ديوار گچي و باز ، باالي خانه بابهايدر اتاق. داد جلو بود نيز دستور مي

249. نمودند3به خانه شماره راهي كردن

شيراز سرشناس اهللا بهالدين محالتي رفته و از او به عنوان يك روحاني عبدالحسين تسليمي، با تعدادي ديگر نزد آيت : داد را چنين شرح فاق افتادات بعداًتسليمي آنچه آقاي . درخواست نمودند تا جلوي تخريبات بعدي ساختمان را بگيرد

سال كفر 130بله اين خانه كفر است و مدت : دانست و گفت مي تمام جريان را ] محالتياهللا آيت[تازه اهالي كوچه و . شود ميگفتم كه خشت و گل و آجر كه كفر ن. بوده و حاال بايد خراب شود

گفت اينها يا بايد . شود مييشان ها ههديد به تخريب خانساكنين اطراف چه گناهي دارند كه مرتب تگفتم جناب محالتي، پس معني عدل . آيد مانعي ندارد ميمسلمان شوند و يا هر چه بر سرشان

شود؟ گفت آنها براي يهود و نصراني است و اينها يا بايد مياسالمي و اصول انساني اسالم چه خراب شود مانعي نيست و آن خانه كفر هم بايد خراب يشان همها همسلمان شوند و يا تمام خان

خداحافظي كرده محل را ترك . د بودئصحبت كه به اينجا رسيد ذكر هر مطلب ديگري زا. شود 250».كرديم و معلوم شد كه ايشان نيز در جريان بوده و از عاملين آن هستند

مسجد مهدي با خاك يكسان شد و رانجام كامالً محوطه س251.تبديل شدميدان به جاده و خانه باب محل ، 1360در سال 252. شددر محل آن ساخته

. رسد ترين تشكيالت اداري ايران است و قدمت آن به دوران صفويه مي ياز قديم) اوقاف و امور خيريهسازمان ( سازمان حج و اوقاف و امور خيريه« 247

اموري كه در تصديجواز از طرف ولي فقيه اوقاف بايدسرپرست سازماناست ولي از آنجا كه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمي اين سازمان وابسته اهداف كلي .كند تا تصميمات الزمه را در رابطه با اين سازمان اتخاذ نمايد اي را انتخاب مي ا داشته باشد، ولي فقيه نمايندهرمتوقف بر اذن ولي فقيه است

ي، المنفعه، اداره و نظارت بر اماكن مذهب م احيا، حفظ و اداره موقوفات و ساير موارد اختصاص يافته به امور خيريه و عااين سازمان در سطح كلي عبارت ازقابل » .باشد ميمساجد و بقاع متبركه، نشر و گسترش معارف اسالمي و فرهنگ نيكوكاري و وقف و انطباق تصميمات متخذه بر موازين قانوني و شرعي

).1385 آذر 1: تاريخ دسترسي (http://awqaf.ir دسترسي در پايگاه اطالعاتي .كند مي) مهدي(ت به امام غايب ي محلي بود و اسم آن داللها هاين كميته يكي از كميت 248 .4. ، ص242زيرنويس . ، رك»گزارش كورش طاليي در خصوص خانه باب« 249 .10. همان، ص 250 .253. ، ص113زيرنويس . ، رك»هجدهمدنياي بهايي « 251معرفي كرده ) مهدي(مام دوازدهم با عنايت به امر كه باب خود را ا. 68-69. ، ص118زيرنويس . ، رك» ايرانپاكسازي فرهنگي در: مسأله بهايي« 252

.رود بود، اين عمل يكي از حركتهاي سمبليك جمهوري اسالمي به شمار مي

47

ي بهايياناحرمتي به قبرستانه بيتخريب مراكز بهايي و

اهللا آيت،1357 اسفند 15در . كردو تخريب تصرف كشور را در سراسر انبهاييقبرستانهاي جمهوري اسالمي همچنين و و اين امر مصادره هستنداسرائيلليس، روسيه، آمريكا و گان انقمي به روزنامه اطالعات گفت بهاييان جاسوس

انمحلي بهاييمركز و بهاييان ملي انتشارات مركز، در تهران253.كند ميرا توجيه تخريب مراكز بهايي و مدارك آنها 255. يكسان شد مرودشت نيز با خاكان مركز بهايي254. و كتابها و مدارك آنها از بين برده شدندم شدبسته و مهر و مو

ك، شهسوار، بابلسر،ك در سنگسر، بهنمير، كوش:صورت پذيرفتند در سراسر كشور انبهاييقبرستانهاي حرمتي به بينبش (از قبر بيرون آورده شدند ه بهاييان ز جنا، يزد و شيراز، در سعدي256.ند قبرستانها تخريب شد،و چابهار دامنشمصادره و قبرستان بهاييان در تهران ،1360 آذر 14 در 257.گرديدنديان توسط بهايدفن مردگان مانع مقامات و )قبر

در ،تنها يك ماه بعد 258.دستگير شدندمركز اسالميستان نيز توسط دادگاه انقالب كارمند قبر13 و اعالم گرديدبسته مجبور شدند تا ان تهري نزديك تهران نيز بسته شد و بهاييان يباب سلمان در روستابهاييان قبرستان ،1360 دي 24

به نام يراب زميني توسط مقامات اختصاص داده شده بود و كافرينكه براي مردگان خود را در محل مشخصي و مستضعفانن در بابلسر توسط بنياد ابهاييقبرستان ،1362آذر در. دفن كنندبود 259)شهر كافرين(باد آ تلعن

261.ندگرديدقضايي براي تدفين مردگان خود توسل به مراجع بهاييان مجبور به گانضبط شد و نمايند 260جانبازان

شهرهايي كه ). موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (1979 مارس 12 برابر با 1357 اسفند 21 (»بيانيه مطبوعاتي«، المللي بهاييان بينجامعة 253

اراك، اراك، كرمانشاه، اصفهان، تهران، اميرآباد، زرگنده، تجريش، باغ تژه، آبادِ هتبريز، رضاييه، شا: ادره شدند عبارتند ازدر آنها مراكز بهايي مصكه مراكزي . يزر يآباد يزد، تافت، رفسنجان، كرمان و ن يزد، مريمآبادِ ي مشهد، يزد، مهدس، شيراز، مرودشت، عرب خيل، مشهد، باغستانِوآباد، فرد يخان

آبادِ ه آباده، سنگسر، بابلسر، اردكان، وادقان، فاتحآبادِ ت آباده، چنبر آباده، هم آباده، كوشككِدرغوكِ: تخريب شدند يا به آتش كشيده شدند عبارتند از ,Bahá’í centers confiscated [1358، محفل روحاني ملي انگليس، فروردين تا ارديبهشت »مراكز بهايي مصادره شدند«. كاشان و مشهد

NationalSpiritual Assembly of the UK April-May 1979) [اماكن بهاييان مورد حمله واقع «). موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران ,Bahá’í Properties Attacked, National Spiritual Assembly of the UK [1358، محفل روحاني ملي انگليس، فروردين تا ارديبهشت »شدند

March-June 1979) [موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران .( همچنين نگاه ). موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (1979 مارس 12 برابر با 1357 اسفند 21 (»بيانيه مطبوعاتي«، المللي بهاييان بينجامعة 254

دعوت مردم به جشن در ( ارجاع داده شده است 45. ، ص1زيرنويس . ، رك» بهاييان در ايرانقيبآزار و تعمارتين، «كنيد به اعالميه اي كه به آن در ).»مهدويت و جهاد عليه امپرياليسم، صهيونيسم و كاباليسم« نوري در مورد اهللا آيتمحل سابق مركز ملي بهاييان در تهران، با ايراد سخنراني توسط

، ]Recent attacks on the lives and properties of Bahá’ís in Iran [»ير به جان و مال بهاييان در ايرانحمالت اخ«، المللي بهاييان بينجامعة 255 ].1357حمالت اخير : از اين به بعد [9. ، ص)1978 برابر با 1357 (1357 آبان 12 مهر تا 3

»حمله به بهاييان در ايران«در محفل روحاني ملي انگلستان، ) 1358فروردين و ارديبهشت (نگاه كنيد به نقشه مكانهاي مقدس مصادره يا تخريب شده 256]Attacks on the Bahá’ís of Iran) [18 1979 سپتامبر 9 برابر با 1358 شهريور.(

.همان 257 .1. ، ص239زيرنويس . ، رك»1360پيشرفت اساسي در فاصله آذر و دي « 258 .همان 259نقالب به منظور كمك به دولت در متمركز كردن قدرت دولت اشود و پس از ت كه توسط دولت اداره ميترين بنيادهايي اس ياين بنياد يكي از قو 260

اين بنياد هزاران كارگاه، كارخانه، هتل و امالك ديگر را كه در سالهاي اول انقالب ملي اعالم . ستا هدر كنترل فعاليتهاي اقتصادي و سياسي تأسيس شدنگاه كنيد به علي . مستضعفان زير نظر مستقيم مقام رهبري است و از بازرسي توسط ساير نهادهاي دولتي مستثني استبنياد . كند شدند را كنترل مي

در ، ]State-Society Relations and Prospects for Democracy in Iran [»روابط جامعه و دولت و دورنماي دموكراسي در ايران«ابوطالبي، برابر با سپتامبر 1380شهريور (3، شماره 5، جلد ]MIDDLE EAST REVIEW OF INTERNATIONAL AFFAIRS[المللي گزارش خاورميانه از امور بين

نگاه كنيد به امير . ميليارد دالر در سال است10 ميليارد دالر نقد و گردش ساالنه آن 80گزارش شده است كه دارايي بنياد مستضعفان بيش از ). 2001، قابل دسترسي در 1382، اسفند ]IRAN PRESS SERVICE[، سرويس انتشاراتي ايران ]Who Rules Iran [»كند را اداره ميچه كسي ايرن «طاهري،

آذر 7: تاريخ دسترسي (htm.29304_iran_rules_who/04_Mar/2004_iclesart/com.service-press-iran.www://http: پايگاه اطالعاتي1385.(

).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (5/10/1362، »به شهردار بابلسر درباره قبرستان بهاييهانامه رئيس شعبه يك دادگاه بابلسر « 261

48

بهاييان متعلق به عمومياماكنتخريب . ندكردو تعطيل را ضبط بهاييان زمينهاي بازي متعلق به وهاستانربيمامدارس، نظير ياماكن همچنين يدولتقامات م

، پس مدرسه هوشنگي در يزد و از و تهران عالي، مدرسه تابستاني حديقه، زمين تفريح جوانان در شيرشآموزمؤسسه 262.ندانقالب بسته شداز

بيمارستان ميثاقيهكه متعلق به بهاييان است مربوط به بيمارستان ميثاقيه ، بهاييانيكي از بهترين مدارك موجود در خصوص ضبط اموال

كه مطلع شد ،ار بيمارستانذنگ بنيا،حكيممنوچهر پروفسور ، 1358 خرداد سطاوا. شد ميبود و توسط بهاييان اداره و درخواست نظارت بر فعاليتهاي بيمارستان داده است»ضد اسالمي و ضد انقالبي«باد به بيمارستان نسبت آكميته مهر

سازمان نظام كه چنين دخالتي توسط كميته غيرقانوني است، پروفسور حكيم با كميته و با اين توجيه 263.ه استرا كرد مالقاتش به درخواست او 264.اعمال شودستور كتبي با دفت و درخواست كرد كه چنين عملي تماس گرپزشكي ايران

و جانبازان مستضعفانبنياد امور اداري دفتر مصادره اموال رئيس ،زاده يابوالقاسم سرحد از سوي يا هنامكه دو نفر با :مضمون نامه بدين قرار بود 265. انجاميدهمراه خود داشتند

شود تا ميم به آقايان دكتر خسرو صادقي تهراني و محمد رازقي مأموريت داده موجب اين حكه بنسبت به كليه امور بيمارستان ميثاقيه كه طبق دادگاه انقالب اسالمي مصادره گرديده است تحقيق و

266.ي كامل نموده و نسبت به آن اقدام مقتضي به عمل آوردنديشناسا :كرد بازگو چنينمالقات را ، جزئيات پروفسور حكيم

كردند و هنگامي كه سؤال دكتر خسرو صادقي تهراني و آقاي رازقي تمام روز از من ،اين دو نفر اعمالنيمي از افراد متهم به )1كرد كه ميتأكيد ... يي بود آقاي رازقي ور تهراني مشغول بازجتدك

ملكه شاه و )3 .ي بودندژنرال نصيري وآقاي ثابتي نيز بهاي آقاي هويدا،) 2 .شكنجه بهايي بودند 267.فرح بهايي بودند

نفوذ دادگاه بهحكم. نمودرا قانوني ميثاقيهبيمارستان مصادره ،با ارائه حكماسالمي مركز دادگاه انقالب در نهايت، ي و ، اتهام به تبليغات ضد اسالمالعدل اعظم تبيو اداره بيمارستان، ارتباط آن با اريذگ هسرماي بهاييان در تأسيس،

انكارمندنفر 290از « لاتهامات شامساير 268.مصادره بيمارستان استناد كرده استاليل دصهيونيستي به عنوان

.همان 262 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (26/4/1358، »اقيهنامه دكتر منوچهر حكيم درباره بيمارستان ميث« 263 .همان 264مدارك تعقيب يك اقليت : بهاييان در ايران« كه توسط محفل روحاني ملي آلمان تكثير شده است، 1358 خرداد 23نگاه كنيد به كپي حكم مورخ 265

).1985 (131. ، ص]Die Bahá’í im Iran: Dokumentation der Verfolgung einer religiosen Minderheit [»مذهبي در ايران .همان 266 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (26/4/1358 ،»نامه دكتر منوچهر حكيم درباره بيمارستان ميثاقيه« 267دربارة . ب.ب.گزارش ج«، چاپ مجدد در)يرانموجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ا (»رأي دادگاه انقالب درباره مؤسسين بيمارستان ميثاقيه« 268

.80. ، ص81زيرنويس . رك،» يك اقليت مذهبيآزار و تعقيب

49

بوده و مسلماً در اجراي اوامر سياست استثماري و ضد اسالمي صهيونيسم بهايي فرقه ضاله پيرو نفر 123بيمارستان 269. بود»اند هكوشا بود

بر اين وزير جواب داد كهنخست. استيناف نمود، وقت وزيرنخستبازرگان، به ن از طرف بيمارستاپروفسور حكيم انجام قرار دارد] اهللا خميني آيت[توسط كميته انقالب كه زير نظر مستقيم امام مصادره « هيچ گونه تسلطي نداشته و مرا

271. قتل رسيد بهيناشناسمسلح رد ف توسط در تهران،1358 دي 22، در پروفسور حكيم270.»شده است

رسد كه تخريب مركز اسناد حقوق بشر ايران به اين نتيجه مي،بهاييجامعه پيشروانهدف قرار دادن مورد همانندي كه به منظور از بين بردن تمامي آثار ، بهايي تاريخي، فرهنگي و مذهبي مهمبناهاي ريزي شده هبرنامگسترده و

. صورت پذيرفته استخود اعتقادات به ترك بهاييان وادار كردن با هدف ودهد نشان مي ايران را مبداء ديانت بهاييبهايي مؤسسات عمومي محروم كردن بهاييان از اماكن و بناهايي كه بسيار مهم بوده و تخريب رسد كه به نظر مي

.بهايي انجام شده استهمبستگي در بين جامعه هويت و از بين بردن حس صريحاً به منظور

و اجتماعياقتصاديهاي يتمحروم. 5-3مقامات جمهوري . بهايي بودپيروان ديانت نسبت به شديد اتتبعيضاعمال انقالب همچنين مصادف با پسدوران اين . كردن زندگي اقتصادي آنها اعمال كردندبه منظور فلج ظاهراً پيروان ديانت بهايي و متعددي عليه موانع اسالمي

از دست باعث موانع در نهايتاين. دنباش و يا مالكيت امالك ميهها ورود به دانشگاشامل ممنوعيت استخدام وموانع و تحصيالت عالي براي دولتي ثبات اقتصادي و محروميت از موقعيتهاي تحصيلي در مدارس دادن وسيله امرار معاش،

كه يياز آنجا. را نداشتنددولتا بقرارداد شد و حق عقد يمداده ن پروانه كار بهايي تجاربه . شد بهاييانندان رزفبه حكم ضرورت باشند مي هنوز در ايران ساكن اند هنمونه آورده شدبه عنوان ي كه در اين قسمت افرادبسياري از

ورشيآ در انقربانيمربوط به ، مدارك نمونهدر هر . ه و تنها با حروف از آنها ياد خواهد شدندما باقي هويتشان مجعول .باشد ميموجود وق بشر ايران مركز اسناد حق

مالكا 272.نمودنديشان ها هانوادخ بهايي و شدگان ماعداتصرف اموال ت يك سري عملياانجام اقدام به ، مقامات 1361از سال

غارت، از موارد ، گزارشهاي متعدد273.دش ميصرف ت ماعداعمومي شدگان قبل از اعالم م خانه اعدا،در بعضي موارد

دربارة . ب.ب.گزارش ج«، چاپ مجدد در )موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (»رأي دادگاه انقالب درباره مؤسسين بيمارستان ميثاقيه« 269 .80. ، ص81 زيرنويس .، رك» يك اقليت مذهبيآزار و تعقيب

).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (26/4/1358، »نامه دكتر منوچهر حكيم درباره بيمارستان ميثاقيه« 270 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (1359 دي 24، »العدل اعظم به محفل روحاني ملي آمريكا تنامه از سوي بي« 271 .2. ، ص239زيرنويس . ، رك»1360ر فاصله آذر و دي پيشرفت اساسي د« 272 .همان 273

50

حكايت انقالب آن تا پس از انقالب و ادامه در ماههاي قبل از پيروزي كشيدن اموال بهاييان آتش تخريب و به ج و سنگسر تا شهرهاي بزرگ مثل وخورم نظير كتا،يياز روستاهها: ادندروي د در سراسر ايران وقايع اين 274.دندار

دستور مقامات دولتي و روحانيون طراز در بسياري از اين موارد، امالك بهاييان به 275.هران و به خصوص يزدشيراز، ت زنده بودند تصرف شدند، در حالي كه بعضي آنها بهايي مالكانبعضي از اين امالك در حالي كه. اول ضبط شده بود

.از انتقال به ورثه ممنوع شده بودند

59/70حكم قي اجازه واهللا صد ه رياست آيتصادر نمود كه به مقامات محلي ب 1359در سال را 59/70 حكمدادگاه انقالب يزد،

محرمانه و غير قابل حكم اين متن اصل276.داد بهاييان بعد از مرگ صاحب ملك را ميخصوصي ضبط امالك مشخص اين حكم در ابتدا اثرات مخرب . شد حكممحتويات شدن روشن ، باعث آناجراي دسترسي باقي ماند، اگرچه

در آنجا و شد ميبه دادگاه انقالب احضار بهاييفرد ،در مراحل اوليه. گرفت صورت مياجراي آن به تدريج نبود و وال ام،اوليهاين دادگاه بعد از .شد كه چه امالكي دارد و مشخص مياستدر حقيقت بهايي ايشان شد كه تأييد مي

تا پايان عمر شا ههمراه خانوادبه تا ادد مي به مالك اجازهحكم مزبور اگرچه 277.شد ضبط شده تلقي ميشخص مزبور رسيد مگر اينكه يكي از نميبه ارث ملك به خانواده مالك، بعد از مرگ ، ولي باقي بماند، در ملكب ملكحصا

كميته امداد به تصرف ودخ به ملك خود نبودندمسلمانيك از بستگان متوفي اگر هيچ 278.اشداعضاي خانواده مسلمان ب چگونگي اعمال ،يزداسناد رسمي رخانه فتيزد به دسناد و مدارك شهرستان ثبت ااداره نامه . آمد در مي279امام خميني

:كند را تشريح مي 59/70حكم

، دادگاه انقالب اسالمي يزد محكوم مهربان اهورايي 73 مهر 23/ر -د/73/861طبق دادنامه شماره رف صدور سند در ش] ... متعلق به وي[ دانسته، لذا باغ 59/70فرزند جمشيد از مصاديق حكم شماره

بنابراين سند مالكيت نامبرده .باشد مي) ره(مالكيت به نام مجتمع اقتصادي كميته امداد امام خميني از درجه اعتبار ساقط و توسط هر كس جهت انجام هر نوع معامله به آن دفترخانه ارائه شد، اوالً از

280.ه ارسال فرماييدانجام معامله خودداري و ثانياً سند مذكور را اخذ و به اين ادار

. كند ميئيات يكساني را بيان زك جي را دريافت كرده است كه هر ها همركز اسناد حقوق بشر ايران تعدادي از اين ناماداره كل اطالعات يزد كه حكايت ... با توجه به محتويات پرونده و گزارش « شامل جمالتي نظير هادادگاهاحكام

.255زيرنويس . ، رك»1357نگاه كنيد به حمالت اخير « 274 .همان 275 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (1. ، ص25/9/1374، »نامه بهاييان يزد« 276 .همان 277 .2/12/1372، ».آ. درباره اموال سدادگاه انقالب اسالمي يزد، برگه بازجويي و صورتمجلس« 278 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (1. ، ص25/9/1374، »نامه بهاييان يزد« 279 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (»نامه به دفترخانه اسناد رسمي يزد درباره مهربان اهورايي« 280

51

اين 59/70باشند لذا موضوع از مصاديق حكم مي و فرزندان آنها نيز بهايي اند هدارد نامبرده و همسرش فوت نمود 281».دگرد ميدادگاه بوده و حكم به ضبط اموال آنان به نفع مجتمع اقتصادي كميته امداد امام صادر و اعالم

خرداد 30ر تاريخ دهنماز جمع خطبه طي. نشان دادپيگيري مخصوصي يزد بهاييان آزار و تعقيبدر قيو صداهللا آيت. »اند هايران توطئه چيدشهرهاي بهاييان در سراسر « مفسد محكوم كرده و اعالم كرد كه عنوان بهوي بهاييان را ،1359 نامبرده اتهامات 282».بهاييان را جستجو و آنها را تحويل دفاتر دادستاني انقالب دهند« دعوت كرد تا »مؤمنين«او از

283.گرديدو تخريب صدها خانه بهايي و اخراج صدها بهايي از كار جمعي هدست حمالت هبنجر م

پاكسازييها هتكميتربيت دانشگاهها،جو »اسالمي كردن«قالب فرهنگي را با هدف ن شوراي عالي ا، خمينياهللا آيت، 1359 خرداد 22در

هاي آموزشي دانشگاهها هرنامغيير بت و ،دانشجواساتيد و گزينش افراد شايسته براي تدريس در دانشگاهها، گزينش به اما 285 عضو داشتشش شوراي عالي انقالب فرهنگي در ابتدا 284.وجود آورده مطابق سياستهاي انقالب فرهنگي ب

و رفسنجاني ) يهيقضاقوه (اردبيلي ،)قوه مجريه (اي هخامنكه در آن زمان » رؤساي سه قوه« آن شاملاعضاي تدريج 287. گرديد پرورش و فرهنگ و ديگر اعضاي مجلس و آموزشايروز بودند و نيز 286)قوه مقننه(

به منظور حذف حاميان »ي پاكسازيها هكميت«تعدادي ديگر از ، 1359در طول تابستان واوليه رهبرفرمان با الهام ازا است كه تبرآورد كرده مورخ، ، سعيد امير ارجمند288.ندوجود آمده ب كارهاي محلشاه و عناصر غربي از دولت و

كميته « 150و بيش از شدند نفر اخراج 1000 بيش از ،يزپاكساشروع روز از 10 كمتر از ،1359ابتداي تير كه مستقلي داشتند »كميته پاكسازي« ها هوزارتخانبعضي از 289. در سراسر كشور مشغول فعاليت بودند»پاكسازي

) موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (22/8/1373، ».ب.يي و صورتمجلس در رابطه با پرونده سدادگاه انقالب اسالمي يزد، برگه بازجو« 281

].4پيوست شماره [ تير 3، لوموند، ]Des militaries de haut rang sont arrêtés pour complot [»مقامات ارشد نظامي به اتهام توطئه دستگير شدند«اريك رولو، 282

) 1359 تير 5 (» به دكتر منصور فرهنگ، نماينده دائم سازمان مللالمللي بهاييان بينجامعة ؛ همچنين نگاه كنيد به نامه 1980 ژوئن 24 برابر با 1359 .256. ، ص113زيرنويس . ، رك»دنياي بهايي هجدهم«و ) موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران(

.256. ، ص113زيرنويس .، رك»دنياي بهايي هجدهم« 283، قابل 21/10/1384، پايگاه اطالعاتي روزنامه شرق، »پاكسازي نبود، تصفيه بود: گويد ميرئيس جهاد سازندگي از شوراي عالي انقالب فرهنگي « 284

؛ ]»شرق«: از اين به بعد) [1385 آبان 351291s#htm.societ/html/841013/com.rsharghnewspape://http) 10: دسترسي در پايگاه اطالعاتي) 1385 آذر 17: تاريخ دسترسي (org.iranculture.www://http شوراي عالي انقالب فرهنگي، قابل دسترسي در پايگاه اطالعاتي پايگاه اطالعاتي رسمي

].»پايگاه اطالعاتي شوراي عالي انقالب فرهنگي«: ز اين به بعدا[دكتر باهنر، دكتر حسن : اين افراد عبارت بودند از. تعيين كرد1359خميني اعضاي شش نفره شوراي عالي انقالب فرهنگي را طي دستور خرداد 285

.284زيرنويس . رك. شرق. باني و شمس آل احمدالدين فارسي، مهدي ر حبيبي، دكتر شريعتمداري، دكتر عبدالكريم سروش، جالل اعالم 1363 خميني در سال اهللا آيتكند كه افزايش تعداد اين اعضا توسط مي، بيان 284زيرنويس . شوراي عالي انقالب فرهنگي، رك پايگاه اطالعاتي 286 .شد خميني اهللا آيت 1362كند كه در سال مي، بيان 284 زيرنويس .، رك»پايگاه اطالعاتي شوراي عالي انقالب فرهنگي«. 284زير نويس . ، رك»شرق« 287

نخست وزير، وزير فرهنگ و آموزش عالي، وزير فرهنگ و : اي، اعضاي زير را به شورا اضافه نمود در پاسخ به درخواست رئيس جمهور وقت، خامنه، به عالوه مهدوي كني، سيد كاظم 1363 وقت سه قوه در سال ارشاد اسالمي، دو دانشجو انتخاب شده توسط جهاد و آقاي علي شريعتمداري، رؤساي

.، رضا دوري، نصراهللا پورجوادي و محمد رضا هاشمي)وزير آموزش و پرورش(اكرمي را به عنوان يكي از فعاليتهاي شورا انكار » پاكسازي«در يك مصاحبه، يكي از اعضاي شوراي عالي انقالب فرهنگي، . 284زيرنويس . ، رك»شرق« 288

، اما واقعاً اين ربطي به انقالب فرهنگي نداشته و اين گونه مسائل يك برنامه »ممكن است بعضي نيز تندرويهايي كرده باشند«كرد و متذكر شد كه ي انقالب فرهنگي خميني يا شوراي عالاهللا آيتاي و يا عملكردهاي انفرادي بوده و هيچ گاه نيز مورد نظر همدوني نبوده بلكه اين مسائل برخوردهاي سليق

.همان .نبوده استبر سر اين مسأله كه آيا گروههاي ديگر زير نظر شوراي عالي انقالب فرهنگي بوده يا مستقل . 144. ، ص71زير نويس . ، رك»عمامه به جاي تاج« 289

. اختالف نظر استاند هعمل كرد

52

در حالي كه 290.كردند مياخراج را شدند ميده مدارك پرسنل را بررسي و آن دسته از افرادي كه نامناسب تشخيص داين ا مواردساير رسد كه در مينظر ه ب ،اشندوجود آمده به بريزي قبلي هدون برنامبممكن است ها هكميت تعدادي از

. بودند»پاكسازي«نيز مورد هدف اين عمليات هاييان هيچ ترديدي، ب بدون 291.اند هشدتأسيس توسط دولت ها هكميت

دادن وسيله امرار معاش ز دستامبني بر اينكه بهاييان بايستي از دولت سوي ي از يها ه اسالمي، بخشنامجمهوري از استقراردر فاصله كوتاهي پس

فرماندار استان فارس، در يك اهللا تقا، نعمت ،در يك نمونه. حذف شوند در سراسر كشور منتشر شدمشاغل دولتي فساد د كه از اين پس از شغلهاي دولتي به جرم كرند اخطار ا هددين اسالم مشرف نشبخشنامه محرمانه به افرادي كه به

كيد أ اين نامه ت292. نخواهند داشتكشوري قانون استخدام 14 ماده 3بند اخراج شده و هيچ حقي مطابق با اخالقي :كرد كه مي

يات بخش اسالم پناه ببريد از وابستگي به فرقه ضاله اظهار ندامت و پشيماني نموده خود به دامان حاگر 293.گردد ميخدمت مشغول و حقوق عقب افتاده شما پرداخت ه توبه شما قبول و از نظر اداري ب...

»المال به بهاييان حرام اعالم شد تپرداخت پول بي «ن تحت عنوااي ه، روزنامه جمهوري اسالمي مقال1359 تير 9در 44 ،»به جرم اعتقاد به مسلك بهاييت« قانون استخدام كشوري و 440ه بر اساس مادكرد كه عنوان مقاله. منتشر كرد

اطمينان داد كه پرداخت هنگامي كه وزير آموزش و پرورش به بهاييان بازنشسته 294.اخراج شدند خود مشاغلنفر از يي صادر كردند ها ادستغيب فتواهللا آيتشيرازي و اهللا آيت محالتي، اهللا آيت، حقوق بازنشستگي آنها ادامه خواهد يافت

به شمار خاطياز اين فتوا سرپيچي كند حرام است و هر كس كه به بهاييان المال تبيپول مبني بر اينكه پرداخت اي هبخشنامه مشاب 1359 تير 12 در ،ها اهللا آيتسازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران با ارجاع به فتاوي 295.رود مي

ند فموظابع سازمان گسترش و نوسازي شركتهاي تكليه مسؤولين كرد كه مييح همچنين تصر بخشنامه296.صادر نمود وضع استخدامي ايشان را به حالت تعليق در آورده و پرونده را جهت ،بين كاركنان خودشناسايي بهاييان در صورت .در تهران ارسال نمايند مستقر در سازمان گسترش و نوسازي» كميسيون پاكسازي«رسيدگي به

كه در مورد كميته پاكسازي ] (The Purges in Iran) [1359 تير 10 (»ر ايرانخالصه اخبار بي بي سي، پاكسازيها د«ن مثال نگاه كنيد به، به عنوا 290

تمامي عضو مرتبط با سازمان منحله ساواك، 500كند كه افراد پاكسازي شده شامل ميوزارت نفت توضيح داده و از سخنگوي وزارت نفت نقل .باشند مي ،بودند مجلس سابق و افرادي كه مرتبط با رژيم سابق گان، نمايندهافراماسون

، گزارش پروژه تحقيقات ]Workers’ Control after the Revolution [»آصف بيات، كنترل كارگران بعد از انقالب«به عنوان مثال نگاه كنيد به 291 سال و نيم بعد از تقريباً يك«: ها ، در خصوص كميته پاكسازي كارخانه20. ، ص)1362 فروردين -1361اسفند ] (MERIP[و اطالعات خاورميانه

عناصر وابسته به غرب، شرق و رژيم ... ها با هدف پاك كردن هاي مخصوصي در كارخانه ه، دولت خود اقدام به تشكيل كميت1359انقالب در مرداد خانه، وزير كار و يك كارمند اين هئيتهاي پاكسازي متشكل بودند از نمايندگان فرماندار هر استان، دادستان انقالب، مديريت كار. سابق مبادرت ورزيد

».منتخب ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (تاريخ خوانا نيست( »هللا تقا به كارمند بهاييا تنامه نعم«نگاه كنيد به 292 .همان 293، جمهوري اسالمي، »ن حرام اعالم شدپرداخت پول بيت المال به بهاييا: هللا محالتيا تهللا دستغيب و آيا تهللا رباني شيرازي، آيا تاز سوي آي« 2949/4/1359.

.همان 295موجود در آرشيو مركز اسناد ( 12/4/1359، »نامه حسن صدر، معاون وزير صنايع و رئيس هيأت عامل به سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران« 296

دست . داد مي قانون استخدام كشوري ارجاع 440 و ماده 9/4/1359بخشنامه به روزنامه جمهوري اسالمي مورخ ]. 5پيوست شماره ) [حقوق بشر ايرانهاي پرسنلي تا شناسايي احتمالي ه به كارگزيني جهت مراجعه به پروند اين دستور را)موجود در مركز اسناد حقوق بشر ايران(اي در پايين بخشنامه هنوشت

.دهد مياين گونه افراد ارجاع

53

جديد مبني بر پاكسازي بهاييان مقررات كار نوشت و كل به اداره اي ه كار و امور اجتماعي نامارتوز، مشابهور به ط :كرد مينامه تصريح . را ابالغ نمودشاغل

و مؤسسات دولتي وابسته به دولت ها ه قانون بازسازي نيروي انساني وزارتخان29 ماده 8طبق بند ضاله كه به اجماع مسلمين خارج ه مجازات عضويت فرق،المي مجلس شوراي اس5/7/1360مصوب

و يا عضويت در سازمانهايي كه مرامنامه و اساسنامه آنها بر نفي اديان الهي اند هاز اسالم شناخته شد 297.مبتني باشد انفصال دائم از خدمات دولتي خواهد بود

ختالف مكلفند از صدور رأي به نفع كاركنان مراجع حل اكه عنوان نمود در ادامه كار و امور اجتماعي ارتوز از زمان توسط دولتاز استخدام قانوني طور به ، همان طور كه بحث شد، كاركنان بهايي.اخراجي خودداري نمايند

به خزانه قي كه دريافت كرده بودندتمامي حقوبايست مي و بنابراين به بعد ممنوع شده بودند 1301سال تصويب قانون صورت عدم امكان در و حقوق كاركنان بود ها سالمعادلبعضي موارد الزمه اين امر برگرداندن در 298.انندبرگردملي

299.نددش ميا زندان بمواجه پرداخت چنين مبلغي،

صادر اخراج بهاييان از شركتها هاي عمومي مبني بر هاطالعي ،بخشنامه توسط دولتيك سري بالغ از اپسمدتي دست به اداريي ها ها از طريق نامي ند ودش ميمنتشر نتشار ي كثيراالها هاز طريق روزناما اعالنات ي اين .گرديد

.رسيدند ميكارمندان بهايي

ي ايشان زايا اعالم كرد كه حقوق و م ملي نفت ايرانكارمند بهايي شركتيك نفت به ارت ، وز1359 شهريور 9در شد مينامه متذكر با اين حال. ذيصالح در محل كار حاضر شود ايشان نبايد تا تعيين تكليف از طرف مقامات قطع و

تا نسبت به تصميم داند مراتب را به صورت كتبي اطالع دهد مينخود را به اين فرقه منتسب ييبهاكارمند كه چنانچه كاركنان اعالم كرد كه اي هطي اطالعيوزارت نفت بدوي بازسازي نيروي انساني هيأت در اهواز 300.تجديد نظر گردد

اطالعيه . خود را معرفي نمايند و در صورت عدم مراجعه مورد پيگرد قرار خواهند گرفتد تا نر روز مهلت دا15 بهايي تئهيتقاضا كرده بود تا كليه افرادي را كه به نحوي با فرقه بهاييت تماس دارند به اين كارمندان همچنين از عموم

301.معرفي نمايند

در صورتي كه كارمندان و «كرمانشاه در يك نامه به شركت زمزم، اعالم كرد كه اسالمي دادگاه انقالبشرع قاضي و مذهب شيعه حاضر به توبه بشوند و در پرونده پرسنلي خود بنويسند كه متدين به دين اسالمبهاييكاركنان شاغل

به توانند مي »و منعكس نمايند چاپ ي كثيراالنتشار با عكسها هباشند و همين موضوع را در روزنام مياثني عشري 302. روز براي انجام اين دستور مهلت داده شد20 به آنها .كار خود ادامه دهند

).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 16/9/1360، »و امور اجتماعي درباره بهايياننامه حسن معتمد رضايي از اداره كار « 297 ].6پيوست شماره [) موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 26/6/1360، »نامه وزير كشاورزي و عمران روستايي به كارمند اخراجي بهايي« 298 Holy Terror: Moslem Zealots Wage a [»كنند مي در نبردي خونين مبارزه ملحدافراطي با بهاييان مسلمانان : ترور مقدس«چ، يفرگوس بوردو 299

Deadly War Against Bahá’í Heresies[ 26. ، ص)1366فروردين (259، ماهنامه آتالنتيك، جلد. موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ( 8/6/1359، ».س.نامه معاون امور اداري و مالي مناطق نفت خيز وزارت نفت، محمد رضا شماسي، به س« 300

).ايران ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 25/3/1361، »اطالعيه هيأت بدوي بازسازي نيروي انساني وزارت نفت منطقه اهواز« 301 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 10/6/1360، »نامه قاضي شرع دادگاه انقالب اسالمي كرمانشاه به شركت زمزم كرمانشاه« 302

54

از طرف يي نهافي تكلنييتا تع«كه كاركنان بهايي مقرر داشت شوراي عالي بانكها ،1360بهمن در اي هطي جلس هناميك طي پيرو اين تصميم، بانك ملت . »ردند از كار معلق گي بدون پرداخت وجهي انسانيروي ني بازسازهيأتفهرست كاركنان بهايي كه حاضر به انكار از فرقه بهاييت نيستند و ارسال آن به اداره كل تهيه درخواست عمومي

303».تا اقدام الزم به عمل آيد«امور كاركنان نمود

كه وابستگي خود را از اين فرقه تا زماني« اعالم كرد كه 1361به كارمندان بهايي در سال در تهران كو اشركت ايرسصرفاً بر يد كرد كه آنهاك شركت تأ.»قطع نكرده و به جمهوري اسالمي رو نياورند، حق ورود به كارخانه را ندارند

304.اند همي شوند و هيچ عملي در ضديت با رژيم انجام نداد اخراج شان اعتقادات مذهبيمبناي

و به آنها مبني بر اخراجشان دريافت كردنداي ه كارفرمايان خود اخطاريطرفاز بهايي بخش عمومي نيزكارمندان اين .از در محل كار خود حاضر نشوند مگر اينكه از ديانت بهايي به صورت علني تبري بجويندشد كه ميتوصيه

و يا بازنشستگي تخدامي ضعيت اساز دين خود تبري كند، و مذكور كه چنانچه كارمندشدند مي معموالًً متذكرها هنام .شود ميرگردانده ه حال اول بآنها مجداً ب

يي در ها هناراضي بوده و نامدستور فوق مبني بر اخراج بهاييان از اجراي كارفرمايان زتعدادي ارسد كه به نظر ميخازن شعبه كارمند فني و انباردار دايره م . و نقشي كه بهاييان اخراجي داشتند نوشتندتخصص و مهارتاثبات

رؤساي وي تأكيد عليرغم اين واقعيت كه به علت بهايي بودن از كار اخراج شد ،.)د.آقاي س(خودروهاي ارتش ، كارمند يك .ي.، آقاي س ديگره مشاب نمونهدر . است305»انجام داده وظايف محوله را به نحو احسن«ند كه كرد

ايشان » همكاري صادقانه«از . ي.به آقاي س مذكورشركتنامه اخراج . ز كار بركنار شدمسافرتي در تهران اشركت با توجه به اينكه جنابعالي «داشت كه مي و با اظهار تأسف بيان نمود مي »آرزوي موفقيت«تشكر كرده و براي ايشان

كار به ... لذا ديا هحاضر به كتمان عقيده خود نشده و در پرسشنامه مربوطه صريحاً دين خود را بهايي اعالم نمود 306».شود ميجنابعالي خاتمه داده

عنوان نمونه به . گرفتند ميقرار بهاييان بهاييان در بخشهاي خصوصي نيز تحت تأثير ممنوعيت استخدام گاهي اوقات اينكهبه علترا و آنتعطيل كرده خود را شد كه كسباطالع داده . ف.آقاي ساز ظرف كميته انقالب گرگان به

307.ار نمايدذ واگ»باشد مي خطر براي انقالب ان با عناصر ضد انقالب و اقليتهاي مذهبيارتباطات مشكوك ايش«

وزير آموزش و ،رجاييعلي محمد ،1358در خرداد . گرفتندمورد هدف قرار كارمندان بخش آموزش نيز شديداً . كشور استناد نمودمبني بر اخراج معلمين بهايي از مدارس 2/14974 به حكم شمارهضمن صدور يك نامه ،پرورش

پيروان مسلك ... دهد مانند دوران طاغوت مياجازه ن... وزارت آموزش و پرورش « كه دهد مينامه توضيح اين و »ان را آلوده و منحرف نمايندآموز دانشت در واحدهاي آموزشي بمانند و از اين طريق افكار پاك و معصوم بهايياين نامه عواقب و 308».ه مواد قانون موجود و متضمن حداقل مجازات استمستند ب... پايان دادن به خدمت « اينكه

).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 6/12/1360، به دنبال اطالعيه 25/12/1360، »نامه عمومي بانك ملت به كاركنان«نگاه كنيد به 303 ).وجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايرانم( 9/3/1361، »نامه شركت ايرساكو به كارمندان درباره بهاييان شركت«نگاه كنيد به 304 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 20/11/1358، ».د. شعبه خودروهاي ارتش درباره آقاي س-نامه از دايره مخازن « 305 .)موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (21/6/1373، ».ي.نامه از رئيس شركت مسافرتي به آقاي س« 306 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 4/3/1360، ».ف.نامه ستاد عملياتي پاسداران كميته انقالب اسالمي فاضل آباد گرگان به س« 307موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق ( 21/6/1358، »1358- 4-1-14974/2نامه محمد علي رجايي، سرپرست وزارت آموزش و پرورش درباره حكم « 308 ).ر ايرانبش

55

معلم 44 ، كميته پاكسازي آموزش و پرورش، در فارس،به عنوان مثال .نشان دادسراسر كشور تبعات خود را در سبزوار مبني بر توقف پرداختآموزش و پرورش از سوي اي ه، بخشنام1359 در خرداد 309.بهايي را اخراج كرد

310.صادر شدكارگزيني اداره كل به شان يقآنها به انضمام آخرين حكم حقوحقوق به كارمندان بهايي و ارسال اسامي

توانستند ميدر صورتي نيز فرهنگ و آموزش عالي وزارت كارمندان بهايي ، بخشهادر سايرج بهاييان ا اخر مواردنظيربه او از اين مورد است كه اي هنمون. ج.سرنوشت خانم س .ويندجبتبري بهايي ديانت كه از به كار خود ادامه دهند

عدم وابستگي خود را ) جمهوري اسالمي- اطالعات -كيهان (ي كثيراالنتشار ها هدر يكي از روزنام«بايد يا گفته شد ارسال ]لياداره كل كارگزيني وزارت فرهنگ و آموزش عا[به اين اداره به فرقه مذكور اعالم و بريده روزنامه را

311».يدينمابه اين اداره كل تسليم ت را بهايياز يكي از مراجع تقليد اسالم گواهي عدم وابستگي به فرقه « و يا »نماييد

از دست بهاييضد ن يانوصدور قدر نتيجه شغل خود را دولتي در ادارات شاغل بهايي11000 بيش از ،1366تا سال 312.دادند

دانشجويان بهايي آموزان و دانشتحصيل برايمحروميت از چنانچه در مورد انقالب،پس ازدر دوران . ان بهايي نيز هدف قرار گرفتندآموز دانشدر پاكسازي سيستم آموزشي، ممنوعيت مبني بر عمومي يياه هيع، اطال مدارس سراسر ايرانكنيم، مي مشاهده 1358دبيرستان پيشاهنگ در تير ماه

شامل كردند كه ان توزيع آموز دانشرا بين اي هپرسشناموالن مدارس ؤ مس. صادر نمودنديان بهايآموز دانشنام تثبمسلمان، يهودي، مسيحي، و (ان بايد متدين به يكي از اديان رسمي كشور باشند آموز دانش« بندي با مضمون

313. بود»)زرتشتي

ملزم به تكميل فرمي كه از را داشتند 1360-61 براي سال تحصيلي نام تثب قصدان بهايي كه آموز دانشتعداد زيادي از و ،ندبهايي هستوالدين او يا آموز دانش آيا،االتي نظيرؤتهيه شده بود بودند كه س آموزش و پرورش سوي وزارت

كردند ميود را تأييد بهايي بودن خ آنهايي كه 314.كرد را مطرح ميندهستتبري از بهاييت اگر چنين است آيا مايل به اخراج از مدرسه ان بهايي كه مشغول تحصيل بودند در طول اين مدت آموز دانشاغلب . شدند مين نام تسه ثبدر مدر

. ه.كه س اي ه، نظير نامكردند ميدريافت بهايي ديانت اعتقاد به دليل بهبني بر اخراجشان مي يها هاغلب نامآنها . شدند در سال شرئيس دبيرستانسوي از ش مبني بر اخراجاي همه مشابنا. ا. س315.كرمان دريافت نمود استان ي دردبيرستان از

عنوان شده » شركت نكردن در راهپيماييها و بحثهاي سياسي«و ن بهايي بودعلت اخراج او و دريافت كرد 1360 316.بود

.9/4/1359، » فرهنگي فارس اخراج و بازنشسته شدند104 نفره پاكسازي، 5توسط كميسيون « 309 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 1359، تير »تلگرام به آموزش و پرورش سبزوار از اداره آموزش و پرورش شَهرستان سبزوار« 310 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 29/6/1359، ».ج.خانم سنامه وزارت فرهنگ و آموزش عالي به « 311 Holy Terror: Moslem Zealots Wage a [»كنند ميملحد در نبردي خونين مبارزه مسلمانان افراطي با بهاييان : ترور مقدس«فرگوس بوردوپچ، 312

Deadly War Against Bahá’í Heresies[ 26. ، ص)1366فروردين (259، ماهنامه آتالنتيك، جلد. ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 15/4/1358، »آهنگ آموزان از دبيرستان پيش نامه به اولياي دانش« 313 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 1360، »آموزان بهايي پرسشنامه اداره كل آموزش و پرورش به دانش« 314 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 1/9/1360، ».ه.آموز س ولي دانش. ه.مدرسه راهنمايي به آقاي كنامه از سرپرست « 315 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 1360، »از سرپرست دبيرستان. آ.نامه به س« 316

56

شهريور وزير آموزش و پرورش ممنوعيت پذيرش بهاييان در سيستم دانشگاهي را با صدور حكم صادره در تاريخ بهايي جرم محسوب »آميز تي گمراه و بدعههاگرو« عضويت در داشت ميشعار ااين حكم . رسمي نمود1360 سوي ز ااي هنام .ج.، خانم س1361 در سال 317.تحصيل دانشجويان بهايي ممنوع است شود و تدريس اساتيد بهايي و مي

دريافت كرد كه بهاييانتدياعتقاد به دليل ه ه بمشهد مبني بر اخراج نامبرد واقع در يدانشگاهكميته پاكسازي فرقه بهاييت را به عللي از جمله چگونگي اعتقاد به پيامبر، ،كليه مذاهب بزرگ اسالم و از جمله شيعه«داد ميتوضيح

318.»دانند ميامامت، مقررات و قوانين ديني كه متخذ از قرآن و سنت نيست، فرقه ضاله

ارسال ارز جديد مقررات 1360در سال روزنامه كيهان . شدندروبرو دوديتمحبا كشور نيز بهايي خارج از جوياندانشكه بندي نمود هارز دانشجويي را نداشتند طبق از افرادي كه صالحيت دريافت گروه 30 دانشجويي را اعالم نمود و

319. بود» از اديان رسمي كشور نباشنديدانشجوياني كه پيرو يك« آن گروه هفت

، بهاييان وارد بر اقتصادي و فرهنگي ،فشارهاي اجتماعيمجموعه رسد كه ميبه اين نتيجه ايران اسناد حقوق بشرمركز در ايران را غير قابل تحمل ان زندگي بهاييبه اين منظور انجام شده كهو به طور انفرادي و عمومي، به طور عمدي

.سازد

شرايط كنوني. 6 المللي بينمداخله . 6-1

هاي هقطعنام . بهاييان شدآزار و تعقيبمنظور پايان دادن به ه بالمللي بينشارهاي ف، ايران مواجه با 1362ل سادر كميسيون حقوق ،1362 اسفند 24 و در 320جمهوري اسالمي نداشت توقف عملياتتأثيري دردر ابتدا سازمان ملل

صادر را بررسي وضعيت حقوق بشر در ايران جهتويژه اب نماينده ص مبني بر انت54/1984شماره قطعنامه،بشر 321.نمود

از سوي با واكنشهاي تهاجمي معموالًبهايي بود ديانت مخصوصاً در مواردي كه در رابطه با نماينده ويژه هايگزارش توسط اقليت مذهبييك به عنوان بهاييان عدم پذيرش . همراه بود 322 در سازمان مللنماينده دولت جمهوري اسالمي

.17. ص،81زيرنويس . ، رك»دربارة آزار و تعقيب يك اقليت مذهبي. ب.ب.گزارش ج« 317 ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران( 27/12/1360، »از دانشگاه. ج.نامه به خانم س« 318 .13/5/1360، روزنامه كيهان، »مقررات جديد ارسال ارز دانشجويي اعالم شد« 319 ,HUMAN RIGHTS[» ر، سازمان ملل و بهاييان در ايرانحقوق بش«هاي صادر شده در رابطه با ايران، نگاه كنيد به نازيال قانعي، براي فهرست قطعنامه 320

THE UN, AND THE BAHA’IS IN IRAN[2002 (436-437. ، صص] (قانعي: از اين به بعد[ ي آندره آگيالر از كشور ونزوئال اولين نماينده منتصب در اين سمت بود؛ با اين وجود از ورود او به ايران مكرراً خوددار. 114-121. همان، صص 321زماني كه كميسيون در صدد انتصاب نماينده جديدي بر آمد، ايران . شد كه باعث مانع انجام وظايفش گرديده و در نهايت منجر به استعفاي ايشان شد مي

د كه از بين كشورهاي اسالمي يا جهان سوم كه قوانين اسالمي را درك كند به اين سمت انتخاب شو» يك شخص بيطرف و آگاه«درخواست كرد كه رينالدو گاليندوپل از كشور السالوادور به 1365 تير 29در . كرد كه گزارشات قبلي در خصوص بهاييان مغرضانه بوده است ميدر واقع اين مفهوم را تلقي

ايران، كشوري نروژ نگراني خود در خصوص حق « متذكر مي شود كه 121كه در صفحه (نگاه كنيد به همان . عنوان نماينده ويژه جديد انتخاب شد ).». ابراز كرد راتحت توجه ويژه كميسيون، براي مشروط كردن شرايط نماينده بعدي

گزارش شوراي اقتصادي و اجتماعي «: دهد به ميكه به عنوان نمونه ارجاع (147. ، ص145زيرنويس . ، رك»افشاري«به عنوان مثال نگاه كنيد به 322 47، پاراگراف 16. ، ص)1987 اكتبر 12 برابر با 1366 مهر UN Doc. A/42/648) 20 »اسالمي ايرانسازمان ملل در خصوص حقوق بشر در جمهوري

57

متن زير . شدلرينالدو گاليندوپ ،مللنماينده ويژه سازمان رژيم ايران و بين دائمي موضوع اختالف ،ي اسالميجمهور :استگر چنين اختالفي بياناز يكي از گزارشهاي پل

]در خصوص بهاييان[ ها ه گفت كه اين قطعنام]نماينده جمهوري اسالمي، كمال خرازي[ايشان كه همانند گفتايشان اختصاصاً . بيطرفانه و با حسن نيت نيستندبوده و شخصيداراي معيارهاي

وجوديت واقعي مكند كه ميسعي در اعطاي موقعيت به گروهي ها ه اين قطعنام،قبليهاي هقطعنام. درك مياشاره روند ميبه شمار ناقليت مذهبي بهاييان كه اين گفته غيرمستقيم به .داردنخارجي

323...شد ميم همكاري كامل جمهوري اسالمي با نماينده سازمان ملل عدباعث سائل مگونه اين

كه در قالب ندستهسياسي تشكيالت جامعه مذهبي نبوده بلكه يك يك انبهايي كه كرد ميهمچنان اظهار ايران ،هانمايندگان ايران در سازمان ملل و ساير كشور 324.دن را دارالمللي بينجامعه همدردي دست آوردن ه مذهب قصد ب

بهايي توسط انتدي ) الف:كهتوجيه كردند با اين ادعاها عالوه بر موارد ديگربهاييان را رفتار نامساعد نسبت به بوده و جاسوسان صهيونيست،بهاييان ) ب325؛وجود آمده استه در بين مسلمانان بانشعابانگليس به منظور ايجاد

باني بهاييان با رژيم پهلوي و پليس مخفي ساواك ت) ج و326؛دكنن مي منتقل اسرائيلبه شده را آوري جمعاطالعات بهاييان در مركز از نمايندگان كميسيون حقوق بشر سازمان ملل دعوت كرد تا المللي بهاييان جامعه بين 327.كردند مي

328..را تعيين نمايندايران دولت صحت اتهامات وارده مقامات را بررسي و،اسرائيلحيفا،

وجود آمده ه ب داخليتنشهاي و المللي بينروزافزون از فشارهاي اي همجموع، 1360ه در اواخر دهه رسد ك به نظر ميپل ، رينالدو گاليندو1367در سال . عليه بهاييان شدعلني آزار و تعقيب كاهش باعث ،جنگ ايران و عراقدر اثر

سه ماهه آخر سال بهاييان در ر و تعقيبآزاعمليات شدت «، بهايي در زندان هستند152گزارش داد كه اگرچه هنوز 329.» تا حدودي كاهش يافته است1367 سال و سه ماهه اول1366

برابر با 1368 آبان UN Doc. A/44/620 )11، »گزارش شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل در خصوص حقوق بشر در جمهوري اسالمي ايران«و ).4، پاراگراف 7. ، ص)1989 نوامبر 2

برابر 1368 آبان UN Doc. A/44/620) 11، »ش شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل در خصوص حقوق بشر در جمهوري اسالمي ايرانگزار« 323 .94، پاراگراف 26. ، ص)1989 نوامبر 2با 19 (»ن حقوق بشر سازمان مللرونوشت اظهارات رئيس هئيت نمايندگي جمهوري اسالمي ايران، آقاي خسروشاهي، در مقابل كميسيو«نگاه كنيد به 324

: از اين به بعد) [»كنند ميشرمانه مدعي هستند كه در امور سياسي دخالت ن يبرهبران بهايي مزورانه و «كه بيان مي كند (6. ، ص)1982جوالي ).موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران] (»اظهارات خسروشاهي«

از اين ) [موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران) (1982 اوت 18 (»اطالعاتي سفارت ايران در انگليسنامه بخش مطبوعاتي و «نگاه كنيد به 325مخصوصاً بريتانيا، سزار روسيه ... بهاييت تجربه موفق امپرياليسم و دشمنان اسالم است «نمايد كه ميكه عنوان ] (»نامه سفارت ايران در انگليس«: به بعد

كند كه مي اشاره 115. ، ص16زيرنويس . ، رك»ساناساريان«؛ )».اي براي افتراق و از هم گسيختن اتحاد مسلمين است هميشه وسيلهبهاييت ساختگي... شمار زيادي بر اين باورند كه بهاييت يك جنبش ساختگي است كه در ايران توسط انگليس جهت از بين بردن جنبشهاي شيعه و مترقي به وجود آمده «

».استدرست همان طور كه انقالب اسالمي قادر به از بين «كند ميكه بيان (3. ، ص325زيرنويس . ، رك»نامه سفارت ايران در انگليس«اه كنيد به نگ 326

مچنين ه) ». صهيونيستي با پوشش بهاييت را از بين ببرد جاسوسيهاي هاي جاسوسي در كشور امپرياليسمي بود، به همان نحو قادر است تا النه بردن النهدست ] بهاييت[در طول شبهاي سياه دراز رژيم پهلوي در ايران، «كند مي عنوان كه (7. ، ص324زيرنويس . ، رك»اظهارات خسروشاهي«نگاه كنيد به

).».به دست با صهيونيسم بوده استهاي اصلي سياستمدار در هجنايتكار بهايي، مهررهبران متزور و «كند ميكه بيان (7.، ص324زيرنويس . ، رك»اظهارات خسروشاهي«نگاه كنيد به 327

).».تعيين خط مشي رژيم شاه بودندمسأله : دستور جلسه12 به سي و نهمين جلسه كميسيون حقوق بشر، در خصوص مورد المللي بهاييان بينجامعة بيانيه «نگاه كنيد به به عنوان مثال 328

.3. ، ص1983 مارس 2، »موارد تخلف حقوق بشر و آزاديهاي اساسي .U.N. Doc،1988 اكتبر 13، »گزارش شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل در خصوص وضعيت حقوق بشر در جمهوري اسالمي ايران« 329

A/43/705،َ 41 و 36پاراگراف.

58

بهاييانائل مس هبتوجه مجدد . 6-2خرداد 13 خميني دراهللا آيت فوتبعد از ، قانون اساسي اصالح شد و مجلس 1368

انتخاب رهبر جديد را ، رهبريخبرگان اي هعلي خامنسيد االسالم حجت 330.نمودرئيس 1368 و 1360بين سالهاي كه

رهبري توسط مجلس خبرگان،جمهور بودي ارتقا و به عنوان رهبر الله آيتبه درجه

رفسنجاني به هاشمي اكبر 331.انتخاب شد . گرديدرئيس جمهور جديد انتخابعنوان

با ايران بهاييجامعه به رژيم توجه مجدد اسفند 6 محرمانه مورخ نامهعنايت به

محمد رضا سيد دكتر ، توسط 1369دبير شورايعالي انقالب ،گلپايگانيهاشمي

نامه اين 332.دشو ميثابت فرهنگي بندي نتايج مذاكرات و پيشنهادات عجم

در رابطه با هنگي شورايعالي انقالب فرتا تصميم گيري نهايي رساند مي اي اهللا خامنه ا به استحضار آيتر » بهاييانائلمس«ر خصوص دگذاري دولت تسياس

،رفسنجانيسالم الا تحج ، وقتبه رئيس جمهور اي هطي نام ،1369سال دي ماه در .توسط ايشان صورت پذيردشورايعالي انقالب بهامر و اين شد ابالغبه ايشان » بهاييانمسأله «توجه بهاي در خصوص اهللا خامنه دستورات آيت

گذاري مشخص ت يك سياسبه دنبال اي ه خامناهللا آيت واضح است كه نامهبه متن عنايت با 333.گرديدارجاع فرهنگي بايد بشود يا ذاري درستي بشود تا همه بفهمند چه كار گ تابطه سياسدر اين ر«در خصوص بهاييان بوده به نحوي كه

عمومي و سياستهاي قانوني و مسائل شرعيقانون اساسي، مفاد فرهنگي با عنايت به شورايعالي انقالب 334».نشود :نتايج مذاكرات و پيشنهادات را به شرح زير اعالم نمود ،كشور

را محكوم نمود، 1367 در سال زندانيانمعي ج اهللا خميني باشد اما بعد از اينكه ايشان علناً اعدامهاي دسته اهللا منتظري قرار بود كه جانشين آيت آيت 330

؛ همچنين 219-221. ، صص6زيرنويس . ، رك»اعترافات تحت شكنجه«نگاه كنيد به يرواند آبراهيميان، . ديگر مورد توجه براي اين سمت قرار نگرفت : ايگاه اطالعاتيقابل دسترسي در پ) 1997 نوامبر 2 (»اهللا منتظري اهللا خميني به آيت نامه آيت«نگاه كنيد به

htm.Montazeri%20Dismissing%20Letter%20s'Khomeini%20Ayatollah%20of%20Translation/net.irvl.www://http ).1385 آبان 1: تاريخ دسترسي(

.309-310. ،ص38زير نويس . ، رك»اهللا زندگي آيت« 331نامه شورايعالي انقالب «: از اين به بعد (6/12/1369، »نامه محرمانه از طرف دبير شورايعالي انقالب فرهنگي، دكتر سيد محمد رضا هاشمي گلپايگاني« 332

. ، ص186زيرنويس . ، رك»طرح مخفيانه ايران«نگاه كنيد به ( رهبر مي باشد اين نامه همچنين شامل يادداشتي از سوي]. 7پيوست شماره [ )»فرهنگي-http://info.bahai.org/article : اين نامه توجه نماينده ويژه سازمان ملل، رينالدو گاليندوپل را جلب كرد؛ همچنين نگاه كنيد به پايگاه اطالعاتي). 51

1-8-3-.14.htmlاعضاي شورايعالي انقالب فرهنگي شامل رئيس 1369در سال . نمود كه اين مدرك جعلي است با اين وجود جمهوري اسالمي ادعا ،جمهور، رفسنجاني، عبداهللا جعفرعلي جاسبي، احمد احمدي، حسن ابراهيم حبيبي، علي اكبر واليتي، ايرج فاضل، علي شريعتمداري و رضا داوري اردكاني

.ندبود .332زيرنويس . رك، »نامه شورايعالي انقالب فرهنگي« 333 .همان 334

اي اهللا سيد علي خامنه آيت

اي پس از اهللا سيد علي خامنه آيت خميني، به عنوان اهللا فوت آيت

جمهوري اسالمي ايران رهبر اي اهللا خامنه آيت. انتخاب شد

رهبران تحصيالتش را زير نظراهللا نظير آيتعاليرتبه روحاني

اهللا خميني به جردي و آيتوبر هواداراناتمام رساند و يكي از

بعد از . بودخميني اهللا آيتانقالبوزير معاون عنوان نماينده شوراي انقالب در سپاه پاسداران، انقالب به

هران و به عنوان امام جمعه دائم ت 1358در فاصله آبان تا بهمن دفاع به مقام رياست 1360 در سال يشانا. منصوب شد 1358بهمن در

رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام 1366جمهوري رسيد و در سال را به عنوان رهبر يشان اس خبرگان رهبري،لمج 1368در سال . شد

.جديد انتخاب نمود

59

:جايگاه كلي بهاييان در نظام مملكتي: الف

.شوند ميت اخراج نك مملزبدون جهت آنان ا -1

.شوند ميجازات ن دستگير، زنداني و يا مدليل بي -2

.برخورد نظام با آنان بايد طوري باشد كه راه ترقي و توسعه آنان مسدود شود -3

:جايگاه فرهنگي: ب

.نام شوند اند ثبت يدر مدارس چنانچه اظهار نكردند بهاي -1

. شوندنام ثبتالمقدور در مدارسي كه كادر قوي و مسلط بر مسائل عقيدتي دارند يحت -2

، از دانشگاه محروم اند يبهايدر دانشگاهها چه در ورود و چه در طول دوران تحصيل، چنانچه معلوم شود -3 .شوند

اعتقادي و تبليغي را هايآنها با وضع قوانين و مقررات پاسخ داده شده و فعاليت) جاسوسي(فعاليت سياسي -4 .با فعاليتهاي ديني، تبليغاتي و فرهنگي پاسخ داد

مستقل براي مقابله با فعاليتهاي اعتقادي و اي هشعب) مانند سازمان تبليغات اسالمي(ي سسات تبليغؤم -5 .ت تأسيس نمايندبهاييتبليغي

.ي فرهنگي آنان در خارج از كشور پيشنهاد و طرح تهيه شودها هجهت مقابله و از بين بردن ريش -6

:جايگاه حقوقي و اجتماعي: ج

.شود ميمتعارف كه در اختيار همه آحاد ملت قرار داده در اختيار گزاردن وسايل معاش در حد -1

قبيل دفترچه بسيج، امكانات جهت زندگي معمولي و حقوق عمومي مانند ساير شهروندان ايراني از -2 .ت نشوندبهاييدفن، اجازه كار و امثال اينها تا جايي كه تشويق به گذرنامه، جواز

.رند بودن اجازه استخدام ندابهاييدر صورت ابراز -3

335.به آنان داده نشود... ) مانند معلمي و (پستهاي مؤثر -4

اجتماعي و فرهنگي،حقوق اقتصاديزمينه در 1360دهه در طول كه عليه بهاييان كننده بسركوروشهاي بسياري از دك در انبسيار تغييرات بيانگراين امر تكرار شده است و )1369سال نامه (اين نامه در ،شد مي اعمال بهاييان

.باشد ميآغاز شده دوران اول انقالب كه از در زمينه بهاييان سياستهاي دولت خصوص

.همان 335

60

دانشگاه آزاد علمي. 6-3 دانشگاه آزاد علمي اقدام به ايجاد بهاييان،شدندمحروم بهايي از دسترسي به تحصيالت عاليجوانان از زماني كه

]Bahá'í Institute for Higher Education (BIHE) [در قالب 1366سال خود را درركا اين دانشگاه. ندنمود تعداد ،1377 سال تا . نمودبهاييان آغازتحصيلي به منظور فراهم نمودن نيازهاي وزيرزميني كوچكي ها هشبك

رشته تحصيلي به 10 دروداشت هئيت علمي نفر به عنوان 150 مؤسسهو بودنفر 900بالغ بردانشگاه اين دانشجويانالعاده غيرمتمركز بود تا موجبات برگزار شده و فوقشخصي منازل كالسها در . پرداخت مي اعطاي مدرك دانشگاهي

دستگير عملي را هيأتنفر از اعضاي 36 ،سؤولين م،1377شهريور در ،با اين وجود 336.تحريك دولت فراهم نشودمصادره تجهيزات و ساير آزمايشگاهي، لوازم نوار،ها هيان را،كتابها. حمله كردند خانه در سراسر ايران 500و به نمودند : نيويورك تايمز گزارش داد337.شدند

.دهنده سازمان و نه ند بودمبارز نه شدگانشده نه سياسي و نه مذهبي بودند و دستگيرمصادره لوازمود شامل كه ضبط شده بلوازمي . ي نظير حسابداري و دندانپزشكي بودنديها هآنها اساتيدي در رشت

338.آزمايشگاهي بودلوازم كتب و

شروع ولي جمهوري اسالمي بود،از سوي ي بيشتروانع مواجه با مدانشگاه آزاد علمي گرچه ا، 1377سال حمالت بعد از دامه ا اين دانشگاهاساتيد و آزاراذيت و كالسها نمودنتعطيل، 1381 و 1380 سالهاي بين. به بازسازي مجدد نمود

.ندضبط شدان حدر ضمن امتدانشجويان مشهد و شيراز توسط سپاه پاسداران انقالب اسالمي امتحاني ت االؤس يافت و ارزگي كوچك به طور محتاطانه برههاو در گرصورت امكان كالسهادر ادامه يافت و اي همكاتببه صورت آموزش ، اند هنمود انشگاه آزاد علميدن التحصيال غفارمدارك شروع به پذيرش غربي ي ههادانشگاگرچه ا339.ندگرديد

340.دنك ميداري دخوبه عنوان متخصص دانشگاهاين ن التحصيال غفارپذيرش از مهوري اسالمي ج

؟تهديد جديد. 6-4 كننده ك تحريرانيهايسخنكتابي تحت عنوان 1380در سال شود، مياداره فرهنگي كه زير نظر شورايعالي انقالباسالميانقالب كز اسنادمركشورهاي كه توسط سياسي -اجتماعي جنبش يكعنوان بهرا بهاييانت منتشر نمود كه دي را»اييت در ايرانبه«

341.نمايد ميمعرفي ايجاد شده روحانيون شيعي نفوذاز بين بردن قدرت و به منظور استعماري و

.63. ، ص186زيرنويس . ، رك»طرح مخفيانه ايران« 336 CLOSED DOORS: IRAN’S CAMPAIGN [»عمليات ايران نسبت به عدم پذيرش بهاييان براي تحصيالت عالي: درهاي بسته«، المللي بهاييان بينجامعة 337ÍS’AHÁBDUCATION TO EIGHER HENY DTO [رسي در پايگاه اطالعاتي، قابل دست :/org.Bahá’í.denial://http) 1385ا آبان : تاريخ دسترسي( ، .23 و 19. ص Iran Closes ‘University’ Run Covertly by the [»كند ميرا كه توسط بهاييان اداره مي شوند را تعطيل » دانشگاههايي«ايران «ن برونر، يتا338

Bahá’ís[ ،7- الف. ، ص1998 اكتبر 29، نيويورك تايمز] A7.[ 339 عمليات ايران نسبت به عدم پذيرش بهاييان براي تحصيالت عالي: درهاي بسته«، المللي بهاييان بينجامعة «]CLOSED DOORS: IRAN’S CAMPAIGN ÍS’AHÁBDUCATION TO EIGHER HENY DTO [عاتي، قابل دسترسي در پايگاه اطال :php.004/org.Bahá’í.denial://http) آبان 1: تاريخ دسترسي

1385 .( : نگاه كنيد به تاريخچه و تصويري كلي از مؤسسه آموزش عالي بهاييان در پايگاه اطالعاتي 340

198=Itemid&35=id&view=task&content_com=option?php.index/org.bihe.www://http) 1385 آذر 16: تاريخ دسترسي.( .1380، انتشارات مركز اسناد انقالب اسالمي، »بهاييت در ايران«سيد سعيد زاهد زاهداني و محمد علي سالمي، 341

61

وسايل ارتباط جمعي ايران درن نژاد، عمليات جديدي عليه بهاييان در ايرا ياز زمان انتخابات رياست جمهوري احمد كيهان، روزنامه ،روز بعد از انتخابات چهار. كنند ميانداز را طنين1360دهه و 1334سال عمليات و خطرآغاز شده

منفي تمقااليك سري شروع به چاپ ،سردبيري نمايندگي ولي فقيه، حسين شريعتمداريبه و تحت پوشش دولت و متهم نمودن اسوسيجفعاليتهاي فرضيه تاتاريخي از شايعات تاين مقاال وضوعم 342. بهايي نمودانتدرباره دي

،1384كيهان در سال منتشر شده توسط تمقاالاز عناوين زير .گرفت را در بر مي خالقياغير هايبهاييان به رفتار :دنباش محتواي مقاالت مينمايانگر

7/8/1384343، مكتب يهوديان در »باب « 19/8/1384344، يتيي بهاها هآموز تناقض در

23/8/1384345، يتيبها كار دستور خط انگليس در 28/8/1384346، مروج تروريسم

1/9/1384347، صهيونيستها ياور 2/9/1384348، جامعه صهيونيستها درهم تنيدگي با

3/9/1384349، نيايبها امام عليه نفوذ اعالم خطر 8/9/1384350، منجالب فساد

در 1328 در سال جنجالييك پرونده رسيمراحل داد و كيفرخواستمتن كامل ر انتشابا ت راكيهان اين مقاال .دنبال كرد 1384در دي ماه ،نسبت داده شده بودمنطقه خصوص قتل يك خانواده مسلمان در ابرقو كه به بهاييان

ه جنايت شدتكاب رمتهم به ابه دروغ جامعه بهايي سرشناس اعضاي ساير اسفندآباد و محلي نمايندگان محفل روحاني 351.اعالم شده بودبه ديانت بهايي قربانيانآنها اهانت انگيزه و ند بود

كه استرئوفي كه مدعي 352. بخش چاپ نمود77در را مهناز رئوفينوشته ،كتاب سايه شوم ،1385تيرماه از كيهان در. كشد ميپول و قدرت به تصوير و تشنه براي منحرف ،فاسدبهايي را تشكيالت به دين اسالم گرويده وبهايي بوده

، ]Summary and Analysis of Recent Media Attacks [»ي جمعيها هخالصه و تجزيه و تحليل حمالت اخير رسان«، المللي بهاييان بينة جامع 342

).1385 مهر 26: يتاريخ دسترس (mediaattacks/iranthreat/org.Bahá’í.www://httpقابل دسترسي در ).1385 فروردين 15: تاريخ دسترسي (htm.840807/8/ir.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 343 ).1385 فروردين 29: تاريخ دسترسي( htm.840819/8/ir.kayhannews.www قابل دسترسي در 344 ).1385 فروردين 29: تاريخ دسترسي (htm.840823/8/ir.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 345 ).1385 فروردين 29: تاريخ دسترسي (htm.840828/8/ri.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 346 ).1385 فروردين 29: تاريخ دسترسي (htm.840901/8/ir.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 347 ).1385 فروردين 29: تاريخ دسترسي (htm.840902/8/ir.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 348 ).1385 فروردين 29: تاريخ دسترسي (htm.840903/8/ir.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 349 ).1385 فروردين 29 :تاريخ دسترسي( htm.840908/8/ir.kayhannews.wwwقابل دسترسي در 350 ، htm.841105/8/ir.kayhannews.www://http: ، قابل دسترسي درمتن كيفرخواست دادستان يزد عليه متهمين يك قتل، بهاييان و ماجراي ابرقو 351

801other#htm.841106/8/ir.kayhannews.www://http، 801other#htm.841108/8/ir.kayhannews.www://http، 801other#htm.841109/8/ir.kayhannews.www://http ،801other#htm.841110/8/ir.kayhannews.www://http

).1385 آبان 5: تاريخ دسترسي(اين كتاب به صورت پي در پي در كيهان در فاصله ). 1385مركز پژوهشهاي كيهان، (»خاطرات يك نجات يافته از بهاييت: سايه شوم«مهناز رئوفي، 352 . چاپ شد1385 مهر 20 تير تا 24

62

منتشر شد، در كيهان آبان11و مهر22 بين قسمت 14در كه بدنبال انتشار كتاب با نويسندههمصاحب يك سري . نمودتكرار بهاييانت ديمتزورانه ويژگيهاي در خصوص راخود اتهاماترئوفي

آميز موجب تحريك حركات خشونت ها هرسان كردمله عبيانگر اين امر هستند ك غير رسمي از داخل ايران اتگزارش .در شهر يزد شده استبه ويژه ان عليه بهايي

بهايياناسامي آوري جمع ، مللسازمان عقيده وب آزادي مذهدر زمينهويژه كميسيون حقوق بشر گزارشگر اسما جهانگير، ، 1384 اسفند 29در

ستاد كل نيروهاي فوري خورده بود توسط مهر اين نامه كه 353.فت كردمنابع داخل ايران درياطريق از اي هنامه محرمان : كهنمود ميعنوان شده بود و فرستاده فرماندهي كل قوا مسلح

، ستاد كل نيروهاي مسلح )العالي همدظل (اي ه خامناهللا آيتبنا به دستور مقام معظم رهبري حضرت اعم از سياسي، اقتصادي، (ها ههاي اين فرقمأمور گرديده تا گزارش جامع و كاملي از كليه فعاليت

لذا خواهشمند است . ي ضاله كسب كندها هجهت شناسايي كليه افراد اين فرق) اجتماعي و فرهنگيصورت ه ي مذكور از اين فرقه را بها هبه مبادي ذيربط ابالغ فرماييد تا هرگونه اطالعاتي در زمين

354. فرماييد و به اين ستاد گزارشآوري جمعخيلي محرمانه نامه اين . رسيده بودستاد كل نيروهاي مسلح رئيس ،دكتر سيد حسن فيروزآباديبسيجي لشگربه امضاي سر اين نامه

فرماندهفرماندهي كل قوا، فرمانده كل سپاه پاسداران، سياسي عقيدتي ايران،جمهوري اسالمي به وزارت اطالعات ه نيروي انتظامي جمهوري اسالمي ايران، معاونت آگاهي نيروي انتظاميفرماند، سپاه پاسدارانبسيج نيروهاي مقاومت

جمهوري نيروي انتظامي سياسي -قيدتيعسازمان رئيس ،سپاه پاسداران ولي فقيه در هجمهوري اسالمي ايران، نمايند 355.بود جمهوري اسالمي ايران ارسال شده ارتش كلاسالمي ايران و فرمانده

. نمود بهايياناين نامه را دريافت كرد، رژيم ايران شروع به دستگيري ويژه گزارشگره اينكمدت كوتاهي بعد از معتقد است كه اين المللي بهاييان جامعه بين. و بعد از چند روز آزاد شدنده بازجويي قرار گرفتدستگيرشدگان مورد

انجام شده اآنهتوسط شكايت ي از ابرازجلوگيرايران و بهاييان ه منظور ترساندن ب » و پياپيكوتاه مدت«بازداشتهاي 356. استگزارش شده مورد دستگيري125، تاكنون1383 دي ماه زا .است

رد با پيروان گزارشگر ويژه كميسيون حقوق بشر در زمينه آزادي مذهب يا عقيده، درباره نحوه برخو«صادر شده توسط سازمان ملل، بيانيه مطبوعاتي 353

Special Rapporteur on Freedom of Religion or Belief concerned about treatment of followers of [»بهايي در ايران ابراز نگراني كردBahá’í Faith in Iran .[)20 2006 مارس.(

موجود در آرشيو مركز (7/8/1384مورخ » ضاله بهاييت و بابيتهاي شناسايي افراد فرقه«مسلح فرماندهي كل قوا با عنوان نامه ستاد كل نيروهاي 354 ].8پيوست شماره ) [اسناد حقوق بشر ايران

. همان355، قابل دسترسي در )2006 مي four Bahá’ís arrested in Iran-Fifty) [24 [» و چهار بهايي در ايران دستگير شدندپنجاه«، المللي بهاييان بينجامعة 35606-05-24/newsreleases/persecution/org.Bahá’í.www://http) تعداد : ايران«بان حقوق بشر، ه؛ سازمان ديد)1385 مهر 26: تاريخ دسترسي

، قابل دسترسي در )2006 ژوئن Bahá’í Campaign-AntiScores Arrested in : Iran) [6 [»زيادي در رابطه با عمليات ضد بهايي دستگير شدندhtm.13515iran/2006/06/05/docs/english/org.hrw://http) 1385 آبان 1: تاريخ دسترسي.(

63

به تقليد از گروه همراه با ديگران واين .ندبهايي در شهر شيراز بازداشت شدجوان 54، 1385 ارديبهشت 29 درمسلمان و داوطلبين كه.شركت كرده بودند ممحرو كودكانبه تدريس براي محليآموزشيي ها هپروژدر يونيسف

در ابتدا ين مسؤول .ه بودندمجوز كتبي دريافت كرداز شوراي انقالب شيراز ، كالسهااجرايمنظور ه بندبهايي بوديا اتهام ايراد بدون را بهايي ساله 15تمامي مسلمانان به همراه يك دختر اما فوراً نمودند تمامي داوطلبين را بازداشت

محاكمه اين .نددآزاد شپرداخت وثيقه زماني كه با تا در زندان باقي ماندند يك ماه بهايي داوطلبين ساير. نمودندزاد آ 357.شده است باقي مانده است اگرچه مركز اسناد حقوق بشر ايران هنوز قادر به پي بردن به اتهامات وارده نمعلقافراد

:ابالغ نمود كه اي سراسر كشور،هاستانداريامنيتي سياسي عاونان به ماي ه نام دركشورارت وز،1385 مرداد 28در

ت، تحت پوشش فعاليتهاي بهايياحتراماً برابر با گزارشهاي ارسالي، برخي از عناصر فرقه ضاله يرقانوني غ ،نمايند و از آنجا كه اين فرقه ميت بهايياجتماعي و اقتصادي اقدام به ترويج و تبليغ مرام

برداري عليه نظام جمهوري ه و محافل صهيونيستي مورد بهرالمللي بينسوي سازمانهاي است و از گيرد، خواهشمند است دستور فرماييد دستگاههاي مربوطه با ظرافت و حساسيت مياسالمي قرار

ضمناً اطالعات خواسته شده را طبق فرم پيوست . رفتارهاي اجتماعي آنها را كنترل و مديريت نمايند 358.برداري به اين معاونت ارسال دارند هو تا پانزده شهريور جهت بهرتكميل

گيري هنتيج. 7 نسبت به بهاييانخصومت . را متحمل شده است آزار و تعقيبموجي از از آغاز ظهور ديانت بهايي، جامعة بهايي ايران

اين دشمني در موارد مختلف از ، روحانيون شيعه و نخبگان سياسي.داردايران يمذهب يانيعشبين ريشه عميق در . استفاده نمودندءسوانقالب پس از دوران و انقالب ر زمان مجدداً د و 1330دهه اواسط در مخصوصاً

هر در و آن به حاشيه بردنبرايو تلقي كرده ي در دين اسالم بهايي را به عنوان بدعتانت ديايران، هحاكم تروحانيبهايي در ايران ديانت ، 1358 اسالميقانون اساسيتصويب از زمان .اند هيدكوشديانت بهايي ضعيف كردن صورت ت بامحلي اعضاي محفل نيز و ملي روحاني محفل دوره متوالي اعضاي سه . شده استمحسوب جرم ثرؤمبه طور

كشور ؤولين سمهمدستي و تباني هاييان با اماكن مذهبي و فرهنگي ب .نداعدام شد ي ناموجه و غير قابل قبولها هبهان .اند همشمول درجات زيادي از محروميت اجتماعي بودعادي بهاييان .اند هتخريب شد

سالهاي اول انقالب ازبهاييان نهفعاالميزان سركوبي فشارهاي خارجيهم داخلي و سياسي علت شرايط به هم اگرچهو ثابت باقي مانده هايي تغييري نكردهانت ب نسبت به ديروحانيت حاكمه كايدئولوژيدشمني بوده است، دچار نوسان

نامه . شته استدا همكاريبهايي ضد عمليات در يتنگاتنگبه طور ،اي هعلي خامنسيد اهللا آيتفعلي، رهبر . استبه نامه اين . نمايد ميرا روشن » بهاييانمسأله« نسبت به اي هخامناهللا آيت فكري بينش 1369گلپايگاني در سال

.همان 357پيوست شماره ) [موجود در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر ايران (28/5/1385، »استانداريهاي كشور امنيتي -نامه وزارت كشور به معاونان سياسي« 3589.[

64

وانت بهايي پيشرفت ديجلوگيري از ايران، در محروميت بهاييان از زندگي را كه اي هخامنهللا ا آيتهدف صراحت .كند مي را نمايان باشد ميريشه فرهنگي آن در خارج از كشور تخريب از همه شايد بدتر

قدرت رسيدن ه ايران و باي هفعاليتهاي هست نسبت به المللي بين تنشهاي روزافزون بين جمهوري اسالمي و جامعهعليه براي فعاليتاي ه خامناهللا آيتموقعيت بار ديگر ،نژاد ي احمدمحمودرئيس جمهور نظير كار، همحافظياستمداران س

.تقويت كرده است رابهاييان

كليه ناسايي ش در خصوصايران نظامي و انتظامي نيروهاي رهبر به اخير دستورات ،ايرانمركز اسناد حقوق بشر دشمني ديرينه با توجه به .نمايد مي محسوب ي در عمليات ضد بهاييزنگ خطررا در ايران نت بهاييپيروان ديا

مركز اسناد حقوق بشر ،ديانت بهاييهبر نسبت به شخصي رورزي غرضعناد و و نسبت به بهاييان جمهوري اسالمي از سركوبي و خشونت قرار اي ه تازبزودي تحت تأثير دورايران نسبت به وضعيت بهاييان در ايران كه ممكن است

.كند مي ينگرانابراز گيرند

65

شناسي روش :اقتباس كرده است ابع زيرناين گزارش را از مگرد آمده در اطالعات ،مركز اسناد حقوق بشر ايران

كه در ي اخذ شده، اظهاراتحقوقدانان اين مركز كه توسط ودشهشهادتنامه شامل كه . و شهودشهادت قربانيان • .باشد ميخاطرات شخصي زمان وقوع حادثه نوشته شده و

و مدارك ايران دولتي هايسازمانشده توسط ي منتشر ها هبياني، كه اظهارات مقامات دولتي .مدارك دولتي • . يا مراحل دادرسي منتشر شده استها هدادگاهها، نظير دادگاههاي انقالب كه در روزنام

توسط شوراي ملل صادر شده هاي سازمان ه قطعنامكه شامل .دولتيرغيسازمانهاي مدارك منتشر شده توسط • نظير اتحاديه اي همنطق سازمان ملل و نيز گزارشهاي سازمانهايكميسيون حقوق بشرعمومي و گزارشهاي

.باشد مي اروپا

كاركنان دولت چاپ شده توسط اظهاراتشامل كه . مختلفد نوشته شده توسط افراتكتب و مقاال • يا به وكه اين دستور را اجرا كرده يي تخلفات را داده و آنهانايانجام كه دستور ايران المي ساجمهوري

.باشد مي اند ه بوداتسادگي شاهد صدور و يا اجراي اين دستور

امكان دسترسي به آرشيو خود را سازمانهاي وابسته به آن و يانمركز جهاني بهاي .المللي بهاييان جامعه بين • .فراهم آوردندايران اسناد حقوق بشر مركز رايب

بهاييان در ايران به رشته آزار و تعقيبدانشمند در رابطه با و مورخ تعدادي مقاالتي كه . دانشگاهيتمقاال • .اند هتحرير در آورد

در نيز عكسهايي كه گرفته شده و ان بهاييتوسط بهايي كه اماكنحمالت به عكسهاي شامل كه .هاعكس • .باشد مي، چاپ شده است1357ايران از سال منابع خبري

ارجاع و يا به آنها آن دولت و يا ارگانهاي يا ودولتي توسط عوامل به اطالعات تهيه شده اين گزارش در مواردي كه .به طور اختصاصي بيان شده است صحت يا سقم هر منبعو ارزيابي با ذكر منابع اين اطالعات ،كند مياستناد

هنوز در ايران سكونت دارند، بنابراين مشخصات آنها محفوظ اند هذكر شددر اين گزارش ي كه از افرادتعداد زيادي موجود ايران مدرك مشخص در ارتباط با اين قربانيان در آرشيو مركز اسناد حقوق بشر نمونه در هر . مانده است

.باشد مي

پيوستهاي

آزار و تعقيب بهاييان در ايران :ديانتي ممنوع

پيوستهافهرست

.شوند مي نفر از آموزش و پرورش آذربايجان شرقي اخراج 153، به اتهام همكاري با ساواك و بهاييگري -1پيوست )29/11/1358روزنامه اطالعات، (

رادي نامه به گروه كاري بررسي موارد ناپديد شدن اجباري يا غيراي بهايي، الملل بينجامعه -2پيوست فارس درباره خانه سيد باب استاننامه سپاه پاسداران انقالب اسالمي -3پيوست .ب.سپرونده دادگاه انقالب اسالمي يزد، برگ بازجويي و صورتمجلس در رابطه با -4پيوست ولين شركتهاي تابع سازمانايع و رئيس هيئت عامل به كليه مسؤمعاون وزير صن حسن صدر، نامه -5 پيوست

گسترش و نوسازي صنايع ايران نامه وزير كشاورزي و عمران روستايي به كارمند اخراجي بهايي -6پيوست نامه محرمانه از طرف دبير شورايعالي انقالب فرهنگي، دكتر سيد محمد رضا هاشمي گلپايگاني -7پيوست »هاي ضاله بهاييت و بابيت هشناسايي افراد فرق«با عنوان نامه ستاد كل نيروهاي مسلح فرماندهي كل قوا -8پيوست امنيتي استانداريهاي سراسر كشور– نامه وزارت كشور به معاونان سياسي -9پيوست

1پيوست

به اتهام همكاري با ساواك و بهاييگرياخراج نفر از آموزش و پرورش آذربايجان شرقي 153 مي .شوند

)29/11/1358روزنامه اطالعات، (

2پيوست

:جامعه بين المللي بهايي نامه به گروه كاري بررسي موارد ناپديد شدن اجباري يا غيرارادي

)به همراه ترجمه آن(

ان بهاييالمللي بينجامعه ________: ، تلكس و تلفنآدرس

دكتر ويكتور دو اراهو: سازمان مللدر نماينده

آقاي جرالد نايت: نماينده علي البدل

رارادياجباري يا غيناپديد شدن بررسي موارد به گروه كاري نامه

را نسبت به ناپديد شدن اجباري يا غيرارداي اردبررسي مونظر گروه كاري متمايل است كهي ي بهاالمللي بينجامعه توسط سپاه ، يازده بهايي 1359 مرداد 30در تاريخ .يان در ايران جلب نمايديجامعه بهاعاليرتبه عضو 14ناپديد شدن

ييد شد اما اكنون همانأتولين ؤس از سوي مدستگيري آنها رسماً. دستگير شدندمراحل قانوني طي بدون وپاسدارانتوسط اشخاص ناشناس ربوده شدند و از اين گروهديگرسه نفر . كنند مي از وضعيت آنها اظهار بي اطالعي ولينؤسم

.هيچ اطالعي از سرنوشت آنها در دست نيست

بسيار دشوار منابع خود كه قادر به ارسال اين اطالعات تحت شرايط اطالعات مختصري است كه ما ازشاملنامه اين جهت كسب اطالعات ولين سؤاسامي اين منابع و بهايياني كه با ماز ذكر واضح،بنا به داليل . ميا هافت كرددرياند هبود .يما هردخودداري كن مالقات كردند گا ناپديدشدرةابرد

مختصري از چگونگي ناپديد شدن چهارده بهايي

از سوي اي ه احضاري1358 ارديبهشت 22 در تاريخ. مفقوداالثر است1358 خرداد 2 از تاريخ آقاي محمد موحد .1 متعاقب ناپديد شدن . دادستاني كشور جهت دستگيري نامبرده صادر شد1177 بنا به حكم شماره تهرانآبادِ يلكميته و

صدور تأييد نامبرده كميته مذكور هرگونه اظهار نظر در خصوص اين موضوع را رد كرد و دادستان كشور ضمن . نموداطالعي اظهار بيايشان دستگيري يا ناپديد شدن از بودشكايت عليه مشاراليه فقره چندين علت به حكم كه

پيدا جهت درخواستهاي مكرر اما مراجعه كند زندان قصر بهدادستان كشور به همسر آقاي موحد توصيه كرد كه اي در بر هنتيجاير زندانها نيز در مورد ستحقيقات. ماندتيجهن بيزندان قصر ليست زندانياندر اسم نامبرده نمودن .نداشتند

كه در پارك الله در حالي، 1358 آبان 20تاريخ دانشگاه تهران، در استاد فلسفه بازنشسته ،دكتر علي مراد داوودي .2 كتبي به يدادخواستطي . ستدست نيامده اه باز آن تاريخ تاكنون هيچ اثري از نامبرده . د ربوده شدز يتهران قدم م

ضمن اظهار قدوسياهللا آيتگرديد، ايشان مالقات با منجر بهكه و شرح حال ناپديد شدن دكتر، قدوسي اهللا آيت نداشته و اين تقصير را بر گردن گروههاي دخالتي مينهزبا بستگان دكتر عنوان كرد كه دولت در اين همدردي .ول انداختؤغيرمس

كار ربوده شد و تالش در خصوص پيدا كردن رفتن به محل حال در 1358 دي 23در تاريخ نياآقاي روحي روش .3 هرگونه ارتباط در خصوص ناپديد شكايت رسمي به مقامات مقتضي ارائه شد اما دولت رسماً. نتيجه ماند يبنامبرده

.شدن نامبرده را رد كرد

. دستگير شدندشد ميگزار بريك منزل شخصي كه در اي ه در خالل جلس،1359 مرداد 30 در تاريخ بهايي يازده .4اسامي آنها . ي در ايران بودندي ملي بهامحفل روحانيي بوده و نه نفر از آنها عضو ي بهاسرشناستمامي آنها از اعضاي

: ازندعبارت

) مقامي مائهر قومن ) حسين نجي

) يوسف قديمي ) ابراهيم رحماني

اعضاي محفل روحاني ) هوشنگ محمودي ملي بهاييان ايران ) سين تسليميحالعبد

) عطااهللا مقربي ) خانم بهيه نادري ) زاده كامبيز صادق ) دكتر عباسيان

) روشني اهللا تحشم

عنوان گروهمسلح با مرد يك گروه و هنگامي كه ) تهرانبه وقت ( بعد از ظهر 6 تا 4 تا ساعبينبهايي اين يازده .ناپديد شدند، مراجعه كردند خانه مزبوره كتبي ببازداشت ستور دبا ويژه و ضربت

: تبديل كرد از اين قرارند»مفقوداالثر« به »رسميدستگيري «وقايع بعدي كه وضعيت اين افراد را از

گزارشات ضد و نقيضي توسط مقامات . تمام تالشها جهت پيدا كردن زندانيان بي نتيجه باقي ماند :1359 شهريور 2اين . از اطالعات ارائه شده ثابت نشد يكنمودن بستگان صادر شد چرا كه هيچگمراه و به منظور گيجتلف ظاهراًمخ

را به كميته مركزي مبني بر دستگيري نه نفر يدستورالعمل ، قدوسياهللا آيت ،ابت شده بود كه دادستان كشورثمطلب بعد از .مور انجام اين دستور كرده بودأرا م ينامي يي شفاملي بهايي صادر كرده بود و آقامحفل روحاني اعضاي از

. شددستورانجام ييد نمود ولي منكر أ دستورالعمل را تمواجهه با آقاي شفايي، نامبرده دريافت اين

او تعهد كرد . اي ارائه دادند هنام بهشتي شكايتاهللا آيتهمسران نه نفر از زندانيان ضمن مالقات با :1359 شهريور 6 . بوده استتيجهن بي گزارش داد كه تحقيقاتش كه پيگير موضوع خواهد بود اما متعاقباً

شوهرش در آنجا زنداني سؤال از اينكه همسر يكي از زندانيان طي حضور در زندان اوين بدون :1359 شهريور 7 اليها را در ليست زندانيان اسم شوهر مشار زندانمور أم. نمودلباستقاضاي مجوز جهت ارسال مقداري يا خير، است

به اين خانم روز بعد زماني كه با اين وجود، . استاوين كرد كه نامبرده يكي از زندانيان زندان ييد أتپيدا نموده و

در ليست زندانيان همسر ايشان كه اسم فته شدو به مشاراليها گ شدرانده زندانينمورأمتوسط زندان مراجعه كرد .وجود ندارد

ملي بهايي در زندان اوين زنده و محفل روحاني عضو يك منبع غير بهايي گزارش داد كه تمامي نه :1359ور شهري10 .نشدييد أت اما اين گزارش اند هده شدديسالم

عنوان نمود كه ايشان ، آقاي رفسنجاني،مجلسسخنگوي طي مالقات نمايندگان جامعه بهايي با :1359 شهريور 11 اين اتهامات توسط نمايندگان . هستندزنداني زندان اوين مشاركت در كودتاي نافرجام اخير درزندانيان به دليل به آنها جواب در فاصله دو روز و بررسي را زندانيانداد كه وضعيتآقاي رفسنجاني قول . رد شدبهاييان صراحتاً

.خواهد داد

بهملي بهايي محفل روحاني نمود كه اعضاي ييد أت ايشاندر مالقات بعدي با آقاي رفسنجاني، :9135 شهريور 19 .بهايينفر 9نه شدند و مي دستگير بهايي نفر11 بايد كهاظهار كرداو همچنين . اند هدستور دادستان كشور دستگير شد

تا تكميل مراحل مالقات با نامبردگانهيچ كس حق كه ي گفت و.اند هدستگير شد نفر 11شد كه گفته ه ايشان بنمايندگان بهاييان عنوان . گناه هستند مطمئنا آزاد خواهند شديب دستگيرشدگاناگر ثابت شود كه وداردنرا ييبازجو

آقاي . دوباره تكرار شودامر و آنها نگران هستند كه اين اند ه در يزد اعدام شداخيراًبيگناه نمودند كه هفت بهايي .كه ظرف دو تا سه روز با ايشان تماس بگيرندخواست يان بهاياز ودوش كه پيگير موضوع كردتقبل رفسنجاني

كه اين كنند القاتم رفسنجاني آقايبا كردند تا سه نفر از ناپديدشدگان درخواست همسر :1359 شهريور 23 نامبرده سخت عصباني بود و آنها را به . داده شد ايشاندرخواست رد شد و در نهايت به آنها اجازه گفتگوي تلفني با

برايش سرزنش نمود و در پاسخ به درخواستهاي مكرر آنها گفت كه اخبار در رابطه با همسرانشان اطر ايجاد دردسرخ . را از طريق راديو و تلويزيون دريافت خواهند كرد

.اند ه دستگير شد اخيردادستان كشور عنوان نمود كه نه بهايي به دليل شركت در كودتاي نافرجام :1359 شهريور 27

ال ؤس بهايي آناسداران به منزلي كه اين افراد دستگير شده بودند مراجعه كرده و از صاحبخانه پ :1359 مهر 14 ايشان جواب داد كه شماره پالك را . را ديده است يا خيرهنيان را با خود برداكردند آيا شماره پالك ماشيني كه زند

اشتباه بوده و اينكه اين افراد در واقع توسط بهاييان كامالً اني شدنزند گفته شد كه گزارش به نامبرده بعداً. نديده استدر همين ). شوند ميها ت متهم به همكاري با صهيونيسمكرراًايران بهاييان . (اند هيل برده شدئهواپيماي اختصاصي به اسرا

.شدال ؤس - يكي از ناپديدشدگان -از بهايي ديگري در رابطه با وضعيت برادرش روز

گفت كه دولت يازده بهايي را ايشانبه همسر يكي از ناپديدشدگان با مالقات در رفسنجانيآقاي :1359مهر 17 اضافه كرد كه رهبر وي .اند هداند كه آنها به كجا رفت مياو ال كرد كه آيا ؤدستگير نكرده است و حتي از اين خانم س

ممكن است ايشان و است ته باشد هم اكنون در بازداشت كه ممكن است در ناپديد شدن اين افراد نقشي داشيگروهقرار سؤال مورد چهارده مهركه در تاريخ اي يدو بهاي ،در همين اثنا. داشته باشدبراي اين خانم اخبار جديدي بزودي

اوين بازجويي توسط مسؤولين زندان . شد بازجويي ناپديدشدگان آنها در مورد وضعيتگرفته بودند بازداشت شده و از . صورت پذيرفت

.ي شديي از آنها پذيراي با خوشروود كردنهمسر دو نفر از ناپديدشدگان با آقاي رفسنجاني مالقات :1359 مهر 20 اند و اين يازده نفر با تباني هدستگير شدبه آنها گفت كه يازده بهايي توسط كميته شماره دو تهران ويال، مرواريد وي

اند و كميته مزبور تدارك اين خروج غير هرا داشت خروج غير قانوني از كشور، قصد كانآقاي الم كميته، فرماندهست، آقاي رفسنجاني نيپذير ن اعتراض كردند كه چنين امري امكا ناپديدشدگان وقتي همسر.قانوني را داده بوده است

آقاي المكان دستگير هر حال ضافه كرد كه بهگويند و ا يمهمسرانشان ن اظهار كرد كه شوهران همه مطالب را به كردند و به اخبار روز ميمقاومت يان بايستي در مقابل دستگيري يوي گفت كه بها. ي قرار دارديشده و تحت بازجوحكم گفتند كه ناپديدشدگانهمسر. خود را تسليم نكننددستور دادگاه كرد بدون مي توصيه مردماشاره كرد كه به

آقاي با اين وجود . آمده بودند تا دستور را اجرا كنندل به محر شده بود و مردان مسلح از سوي دادگاه صادبازداشتاز آنجا كه اظهار داشت كه شدند و ميراحتي تسليم ه نبايستي ببهاييان كه كرد ميپافشاري رفسنجاني همچنان

به درخواست همسر. دهدتواند براي آنها انجام مين بيشتري دادستان كشور است كاررسيدگي به موضوع وظيفه تماس گرفت و دادستان گفت كه آقاي المكان هنوز تحت ،دادستان كشور قدوسي،اهللا آيت با يشان، اناپديدشدگان

. ي است و پاسخهاي او رضايتبخش نيستيازجوب

ه اروپا منتقل زنداني ببهايي يازده كه هاين شايعآزاد شده بود گزارش داد كه اوين از زندان يك بهايي كه اخيراً . بر سر زبانهاست،اند هشد

با مهر 20طي مالقات گزارش داد كه ،بوداوين زنداني يك بهايي كه چندين ماه در زندان همسر :1359 مهر 21 رفت كه در مينفر چهارم نيز گمان . به او گفت كه با سه نفر از ناپديدشدگان هم سلولي بوده است، ايشانهمسرش

.نشده استديده اكنون زندان است ولي ت

ه به آنها اطمينان خاطر دادآن،طي ناپديدشدگان مالقاتي با دادستان كشور داشتند كهدو نفر از همسر :1359 مهر 22 منكر يشانا. كه اين از وظايف دادستاني است تا به خانواده يازده ناپديد شده و سه نفره ربوده شده كمك كندشد

گفت كه ، آقاي المكان،كميتهفرمانده در رابطه با دستگيري . شد يازده بهاييتگيري صدور هرگونه دستور جهت دسهاي خود را تغيير داد و ه گفتاما بعداًرا انكار كرده وضعيت ناپديدشدگانگونه اطالعي در مورد ر هنامبرده اساساً

يشان ا .اند هخارج شد كشور ازخصوصي از يك فرودگاه مخفي به طور غيرقانوني هواپيماي توسطگفت اين افراد بوده بر پايه شايعاتي صرفاً هايش هگويد كه گفت مي و حاال ههاي خود را تغيير داد ه گفتمجدداًگفت كه آقاي المكان

از او قول بررسي پرونده بهاييان را داد و . دادستان گفت كه تحقيقات از آقاي المكان ادامه دارد. ه استه شنيده بودكآقاي ناپديدشدگان، در حضور همسر. تماس بگيرندبراي اطالعات بيشتر با او تا تلفني گان خواستهمسر ناپديدشد

منكر داشتن زنداني هر سه وليال كرد ؤبهاييان سوضعيت گرفت و از تماس مقامات زندان اوين سه نفر ازادادستان ب . خود شدندتحت كنترل بهايي در بند

در زندان اوين و اينكه تمامي آنها در سالمت كامل تمامي يازده بهاييديده شدن بعدي ازگزارشات :1359 مهر 24 .ندداد ، خبر به سر مي برند

،ند ايشان مالقات كرده بود با كه قبالًدو تن از ناپديدشدگان در پاسخ به تلفن همسر،دادستان كشور :1359 آبان 1 .دهد يمادامه تحقيقات خود بهليرد ونداوضعيت يازده بهايي گفت كه هيچ گونه اطالعي از

بهاييان ناپديد شده به دست نيامده است و وضعيت از يهنوز هيچ گونه اطالع موثق ، روز70بعد از :1359 آبان 12 .رسد يمغيرممكن به نظر دستيابي به هرگونه مدرك دال بر اينكه دستگيري بر پايه دستور مقامات صورت گرفته

،ردك يم مالقات كلبا دادستان در هفته دو تا سه بار در اين زمان كه ،سر يكي از ناپديدشدگانهم :1359 آبان 25 .ناپديدشدگان نداردوضعيت قانع شده است كه دولت هيچ گونه اطالعي از وي گزارش داد كه

روز40 ه مدتي درباره شخصي كه با ه مقالهاي خود ه در يكي از شمار»انقالب اسالمي«روزنامه :1359 آذر 27 هايي بخشها و بندنمود كه در زندان اوين فاش ويسنده نبا نقل قول از يك منبع موثق، .چاپ كردناپديد شده بود

اين . دنشو مين ثبت ها در هيچ يك از دفاتر زندانو اسامي زندانيان اين بخش وجود دارد كه با بيرون ارتباطي نداشته .كرد ميييد أترا در زندان ندي وديت چنين بموجدر رابطه با يان ر بهايباومقاله

گيري هنتيج

كنند ولي ميدريافت 1359 خرداد 30 تاريخ در بهايي ناپديد شده 11ديده شدن زارشاتي درباره هر از چندي گبهاييان گيرييم موضوع را با مقامات پوطور مداه بناپديدشدگان بستگان .رسد يماين گزارشات غير ممكن به نظر ييد أت

.اند هاين يازده نفر نبود هيچ يك از قادر به رديابي1359بهمن 11 تاكنند اما مي

صفحه رجوع به(ني اآقاي موحد، دكتر داوودي و آقاي روش همراه با اين يازده نفره ند كحاكي از آنو مدارك اخبار .قرار گرفته بودند دگانينربا مورد هدف از اعضاي عاليرتبه جامعه بهايي بودندبه دليل اينكه ) 2 و 1

و در بعضي ( اند دستگير شده بهايي در نقاط مختلف كشورعاليرتبه جامعه اعضاي ،انقالب اسالمي تاكنونآغاز از جامعه نهايتاً از بين بردن فلج كردن و ،تضعيف براي هيزي شدر هدر راستاي عمليات برنامكه )اند موارد اعدام شده

به 1359سيزده شهريور در تاريخ ان بهايييالملل بينجامعه ) استكپي پيوست (هنام( .استفته صورت گربهايي ايرانعليه بهاييان ايران را شرح فعاليتها اين ،از حقوق اقليتهاحمايت جلوگيري از تبعيض و فرعي در زمينه كميسيون

.)دهد مي

1359 بهمن 11

3پيوست

نامه سپاه پاسداران انقالب اسالمي فارس درباره خانه سيد باب

4پيوست

دادگاه انقالب اسالمي يزد .ب.پرونده س رابطه با در برگ بازجويي و صورتمجلس

5پيوست

معاون وزير صنايع و رئيس هيئت عاملحسن صدر، نامه تابع سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران شركتهايؤولينكليه مسبه

6پيوست

نامه وزير كشاورزي و عمران روستايي به كارمند اخراجي بهايي

7پيوست

نامه محرمانه از طرف دبير شورايعالي انقالب فرهنگي دكتر سيد محمد رضا هاشمي گلپايگاني

8پيوست

نامه ستاد كل نيروهاي مسلح فرماندهي كل قوا »هاي ضاله بهاييت و بابيت شناسايي افراد فرقه«با عنوان

9پيوست

امنيتي استانداريهاي كشور-نامه وزارت كشور به معاونان سياسي

:ندك ميمركز اسناد حقوق بشر ايران بزودي منتشر

ساختار يك قتل سياسي: ترور ميكونوس در بـرلين، آلمـان، توسـط مـأموران 1371 حزب دموكرات كردستان ايران در سـال رهبرگزارش قتل سه

. وزارت اطالعات ايران

تعقيب و آزار بهاييان در شيراز: محاكمه يك دين تـرك جانـشان در شيراز كه حاضر نشدند براي نجـات 1362 بهايي در سال 22 دستگيري و اعدام گزارش

.دمذهب كنن