Quasi-Experimental Research Method

روش تحقیق شبه آزمایشی

Q-uasiExperimental R esearchMethod

روش تحقیق شبه آزمایشی

هوالعلیم

انواع پژوهشهای کّم�ی

آزمایش���ی)تج���ربی( • پژوهش Experimental

وتع�یین رواب�ط ک�ردن متغ�یر مس�تقل دس�تکاری عّل�ی بین متغیرها

Descriptiveپژوهش توصیفی •ب��دون متغیره��ا بین مّمکن رواب��ط کش��ف

دستکاری متغیرها

انواع پژوهش

کيفي تقسیم بندی پژوهشهای کّمی

توصيفي

پيّمايشي

longitudinal

cohort

trend

panel

longitudinal

Cross sectional

Description of single variable

Exploring relationship

Time-bounded

Time-ordered

عّليمقايسه

ايهّمبستگي

آزمايشي

شبه آزمايش

گواه غير معادل

متوازن

توالي زماني

آزمايشواقعي

تصادفي،گوا ه

پس آزمون

تصادفي، گواه هّمتاسازيپس آزمون

تصادفي،گواه

پس آزمون

سه گروهي سولومون

چهار گروهيسولومون

طرح هاي عامّلي

ماقبل آزمايش

يک گروه پيش آزمون

يک گروه ،پيش

وپس آزمون

ايستا

پژوهش آزمایشی

(Experimental )پژوهش آزمایشی

تج��ربی(آزم��ايش• ت��رين )پ��ژوهش س��خت

ومطّلوب ترين شکل بررسي عّلّمي است .

مشخص�ه آن ش�رائط کن�ترل ش�ده بررس�ي اس�ت •

.

ش�ده • اثب�ات ک�ارکردي رواب�ط ش�ناخت امک�ان

بين پديده هاي مورد نظر را فراهم مي آورد.

مزيت هاي پژوهش آزمایشی

محقق مي تواند : شرائط را ب�ه ص�ورت نظ�ام من�د دس�تکاري و ي�ا •

در آنه�ا تغي�ير ايج�اد کن�د و تغي�يرات ب�ه وج�ود آم�ده در نتايج را در نظر گيرد.

ترتي�بي ده�د ت�ا روي�داد در زم�اني اتف�اق افت�د ک�ه •آم�ادگي دقي�ق گ�يري ان�دازه و مش�اهده ب�راي

دارد.• ، ه�ا يافت�ه وس�قم ص�حت اثب�ات منظ�ور به

و تک�رار ش�رايط هّم�ان تحت را مش�اهداتش کنترلي مستقل بر روي نتايج اعّمال کند.

روشهاي مورد استفاده در پژوهشهای آزمایشی

- انتخاب تصادفي آزمودنیها 1

)کنترل(- استفاده از گروه گواه 2

- استفاده از پيش آزمون ؟؟3

:در طراحی پژوهش آزمایشی •

)مهندس�ی نح�وه گ�ردآوری اطالع�ات و آزم�ودن

روش�های فرض�یه( پژوهش�گر ک�ه م�یزانی ب�ه

ذک�ر ش�ده در اس�الید قبّلی را ب�ه ک�ار گ�یرد نت�ایج

قاب�ل اطّمین�ان ت�ری ب�ه دس�ت خواه�د آورد. از

ب�ه آزمایش�ی پژوهش�های در ط�راحی رو این

بک�ارگیری م�یزان ش�ده 3حس�ب ذک�ر روش

تج�ربی پ�ژوهش ط�رح ب�ه گون�اگونی اس�امی

داده می شود.

ب�ه ک�ارگیری م�وارد ف�وق در واق�ع

کن��ترل ب��رای محق��ق ابزاره��ای مهّم��ترین

متغیرهای مزاحم می باشند

انواع طرح هاي آزمايشي )تجربی(

بر مبناي ميزان کنترلي که پژوهشگراعّمال مي کند :

تجربی طرح هاي ما قبل

واقعيتجربی طرح هاي

تجربی طرح هاي شبه

حس�ب • ب�ه ک�ه فرض�یهپژوهش�گران ای ای ک�ه در اختی�ار بودج�ه و زم�اندارن�د و آنه�ا متغیره�ایی ک�ه قص�د کن�ترل دارن�د و

طرحه�ا این از توانن�د می دارن�د، را )نقشه های( پیشنهادی بهره گیرند.

انتخ�اب ط�رح • البت�ه پژوهش�گر در هنگ�ام )نقش�ه پ�ژوهش( ب�ه مس�اله نح�وه تحّلی�ل

.نتایج کامالw توجه داشته باشد

Non-experiment

No

Types of DesignsIs random assignment used

Randomized ortrue experiment

Yes

Quasi-experiment

Yes

Is there a control group orMultiple measures?

No

انواع مطالعات کّمیانواع مطالعات کّمی

Quantitative Research

Interventional

Experimental

Quasi-Experiment

al

Pre experiment

al

Non-Interventional

no experiment

al

آزمايشيما قبل طرح هاي )تجربی(

Pre experimental design

ک�ه • رون�د می ک�ار ب�ه ش�رایطی در ه�ا آزم�ایش شبه نظ�ر م�د معّل�ول – رواب�ط عّلت وج�ود امک�ان مطالع�ه باش�د در ح�الی ک�ه امک�ان کن�ترل در متغ�یر ه�ای م�ورد ه�ای آزم�ایش تّم�ام تقریب�ا" نیس�ت. میس�ر مطالع�ه می�دانی در ردی�ف ش�به آزم�ایش ه�ا ق�رار می گیرن�د از جه�ات دیگ�ر این ن�وع تحقی�ق هّم�ان ش�رایط و مشخص�ات آزم�ایش را داراس�ت . در این روش محق�ق ب�ا آگ�اهی از تحقی�ق ب�ه را خ�ود تحقی�ق دارد س�عی ه�ا مح�دودیت

آزمایشی واقعی نزدیک کند.مش�خص • ه�ایی روش ب�ا تحقی�ق ن�وع این این، بن�ابر

میش�ود ک�ه ب�رای شناس�ایی دقی�ق ع�وامّلی ک�ه ب�ر اعتب�ار کن�ترل ی�ک امک�ان گذارن�د می اث�ر ب�یرونی و درونی ه�ای ط�رح بین تش�خیص آورد. می ف�راهم را نس�بی ه�ا آزم�ودنی ک�ه زم�انی آزمایش�ی نیّم�ه و آزمایش�ی

: 1382رفی�ع پ�ور، انس�ان هس�تند بس�یار مش�کل اس�ت.)102)

شبه آزمایش یا مطالعات نیمه آزمایشی

:طرح یک گروه• س�اده ت�رین ط�رح آزمایش�ی اس�ت و هیچ رابط�ه عّلت معّل�ولی را ان�دازه نّمی گ�یرد و ب�ا ی�ک س�نجش

یا یک پس آزمون سرو کار دارد.ی��ک • آزم��ون وپس آزم��ون پیش طرح

گروهی: این ط�رح مقایس�ه نت�ایج قب�ل و بع�د از عّمّلی ک�ردن اق�دامات در نظ�ر گرفت�ه ش�ده را مّمکن می س�ازد. می ت�وان ب�ا ان�دازه گ�رفتن تف�اوت بین پس آزم�ون و پیش آزم�ون متوج�ه ت�اثیر اق�دامات ش�د، تحقیق�ات در و نداش�ته وج�ود کن�ترلی گ�روه ام�ا

تجاری به کار می رود.

طرح های شبه آزمایشی

طرح تحقیق دو هدف را دنبال می کند :

م�ورد 1 مس�اله ب�ه ت�ا کن�د می کّم�ک محق�ق ب�ه )

مطالعه پاسخ صحیح بدهند.

را 2 م�زاحم متغیره�ای و تحقی�ق ش�یوه و روش )

تحت کنترل دقیق پژوهشگر قرار می دهد.

طرح تحقیق پژوهش آزمایشی 

( نّمون�ه گ�یری و ج�ایگزینی آزم�ودنی ه�ا ب�ه ص�ورت تص�ادفی 1

در گروههای قابل مقایسه

ی�ا 2 زی�اد ک�ردن مق�دار و ( دخ�ل و تص�رف، جابج�ائی و کم

اندازه متغیر مستقل

ی�ا ان�دازه 3 ( تع�یین زم�انی ک�ه متغ�یر وابس�ته بای�د مش�اهده

گیری شود

( تص�ّمیم در م�وارد اینک�ه چ�ه گ�روهی بای�د در چ�ه زم�انی و 4

مکانی و تحت چه شرایطی مورد آزمایش قرار گیرد

در طرح تحقیق موارد ذیل :مشخص می شود

 

ما قبل ويژگي هاي طرح هاي آزمايشي)تجربی(

.فاقد گروه کنترل هستند- 1 انتخ��اب ي از طري��ق تص��ادفياف��راد آزم��ودن- 2

. شوندينّم- در اين ط�رح ه�ا ب�ر روي متغيره�اي نامرتب�ط 3

کنترل وجود ندارد يا کنترل کم است .

گ�روه چن�د ی�ا دو بین وابس�ته متغ�یر ه�ا این ط�رح در

مقایس�ه می ش�ود ک�ه عّم�دتا این گ�روه ه�ا هّم�ان گ�روه

ه�ا کن�ترل و آزم�ایش می باش�د . این گون�ه ط�رح ه�ا

بین مقایس�ه و ای مقایس�ه ه�ای گ�روه مطالع�ه

آزمونها و یا طرح های بین گروهی نامیده می شود.

انواع طرح تحقیق ) بین گروهی( 

در پژوهش آزمایشی  

 

طرح ه�ای ش�به آزمایش�ی ک�ه ح�داقل کن�ترل را اعّم�ال می کنن�د. س�ه ن�وع

ت�رتیب ب�ه ک�ه گ�رفت خواه�د ق�رار بحث م�ورد آزمایش�ی ش�به ط�رح

عبارتند از:

- طرح پس آزمون برای یک گروه 1

- طرح پیش آزمون برای یک گروه2

- طرح مقایسه گروه های ایستا3

ط�رح ه�ای ب�اال، ب�ه دلی�ل ع�دم توان�ایی در کن�ترل عوام�ل مهم و م�ؤثر در تحقی�ق،

نامی�ده می ش�ود. ن�اتوانی آنه�ا در کن�ترل متغیره�ای م�زاحم ب�ه ش�به آزمایش�ی

از متغیره�ای ب�ه غ�یر ان�دازه ه�ای اس�ت ک�ه حتّم�اw مّمکن اس�ت عوام�ل دیگ�ری

مس�تقل و وابس�ته وارد تحقی�ق ش�وند و در نتیج�ه ب�ر یافت�ه ه�ای تحقی�ق ت�أثیر

بگذارند.

طرح های شبه آزمایشی )بین

گروهی (  

 

در این ط�رح ابت�دا ی�ک گ�روه از آزم�ودنی ه�ا در مع�رض

این ت�أثیر پس ش�ود می داده ق�رار مس�تقل متغ�یر

متغ�یر ب�ر متغ�یر وابس�ته مش�اهده ی�ا ان�دازه گ�یری

می شود.

T2_______________________ x

متغیر T2پس آزمون، رفتار مشاهده شده یا متغیر وابسته =     

xمستقل =

اعّم�ال مع�ایب ط�رح: ط�رح اج�رای در کن�ترلی هیچ

نّمی شود و امکان مقایسه مستقیم وجود ندارد. 

طرح پس آزمون با یک گروه   

 

پس آزمون                          متغیر مستقل                       پیش آزمونT                       x                              T1

عوامل که طرح مذکور قادر به کنترل آنها

نیست عبارتند از:

- رخدادهای هم زمان با اجرای تحقیق1

- رشد و پختگی روانی و جسّمانی2

- نحوه اجرای پیش آزمون3

- وسایل اندازه گیری4

- بازگشت های اندازه گیری ناشی از ابزار آماری به کار برده 5

می شود 

- افت آزمودنی  ها6

طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک

گروه   

 

می�ان مقایس�ه و دارد وج�ود گ�روه دو ط�رح این در

ق�رار مس�تقل متغیره�ای مع�رض در ک�ه گ�روهی

آن ب�ر مس�تقل متغ�یر ک�ه گ�روهی و اس�ت گرفت�ه

ایس�تا عّلت و گ�یرد می ص�ورت ش�ود نّمی اعّم�ال

اج�را مراح�ل اس�ت. تص�ادفی انتخ�اب ع�دم ب�ودن

)1عبارتن�داز: گ�روه دو انتخ�اب -T2 , T1 )2 اج�رای -

- ان�دازه گ�یری ت�أثیر متغ�یر مس�تقل x 3متغ�یر مس�تقل

ب�رای ه�ر دو آزم�ون ی�ک اج�رای ب�ه عب�ارت دیگ�ر، ی�ا

گروه در یک زمان

T1   .گروهی که در معرض متغیر مستقل قرار می گیرد :

T1 متغیر مستقل                               x

T2 .گروهی که در معرض متغیر مستقل قرار نّمی گیرد : T2 

طرح مقایسه گروه های ایستا  

 

می�ان مقایس�ه و دارد وج�ود گ�روه دو ط�رح این در

ق�رار مس�تقل متغیره�ای مع�رض در ک�ه گ�روهی

آن ب�ر مس�تقل متغ�یر ک�ه گ�روهی و اس�ت گرفت�ه

ایس�تا عّلت و گ�یرد می ص�ورت ش�ود نّمی اعّم�ال

اج�را مراح�ل اس�ت. تص�ادفی انتخ�اب ع�دم ب�ودن

)1عبارتن�داز: گ�روه دو انتخ�اب -T2 , T1 )2 اج�رای -

- ان�دازه گ�یری ت�أثیر متغ�یر مس�تقل x 3متغ�یر مس�تقل

ب�رای ه�ر دو آزم�ون ی�ک اج�رای ب�ه عب�ارت دیگ�ر، ی�ا

گروه در یک زمان

T1   .گروهی که در معرض متغیر مستقل قرار می گیرد :

T1 متغیر مستقل                               x

T2 .گروهی که در معرض متغیر مستقل قرار نّمی گیرد : T2 

طرح مقایسه گروه های ایستا  

 

گروه آزمایش•

گروه کنترل•

نّمونه گیری •

تصادفی

مداخّله•

عدم مداخّله•

مشاهده )آزمون(•

نمادهای موجود در اسالیدها

O

R

X

----

گروه آزمایش

گروهکنترل

طرح يک گروه با آزمون نهائي -1

، تحت ت���اثير متغي���ير اف���راد م���ورد آزم���ايش

مس�تقل ق�رار گرفت�ه و س�پس جهت پي ب�ردن

ر مس�تقل ب�ر رفت�ار اف�راد م�ورد يب�ه ت�اثير متغ�

مش�اهده و س�نجش آزم�ايش، رفت�ار آن�ان م�ورد

تجرب�ه ق�رار مي گ�يرد. ش�کل ت�رین ))س�اده

))آزمایش((

مداخّله و سپس مشاهده در یک گروه

One shot study تک گروهي

OX

- طرح يک گروه با آزمون نهائي1

، تحت ت��اثير متغي��ير اف��راد م��ورد آزم��ايش

مس�تقل ق�رار گرفت�ه و س�پس جهت پي

ر مس�تقل ب�ر رفت�ار يب�ردن ب�ه ت�اثير متغ�

، رفت�ار آن�ان م�ورد اف�راد م�ورد آزم�ايش

س�اده مش�اهده و س�نجش ق�رار مي گ�يرد.

ترین شکل تجربه )آزمایش(

مداخّله و سپس مشاهده در یک گروه

One shot study تک گروهي

مثال : برنامه اي طراحی شده در يك گروه اجرا مي شود و بعد از

اجراي برنامه آزمون به عّمل مي آيد.

را • درم�ان ن�وع ي�ك مطالع�ه م�ورد اف�راد ط�راحي، ن�وع اين در

دري�افت مي كنن�د و ي�ا مثالw در بحث آم�وزش در ي�ك ت�رم ي�ك گ�روه

و س�پس بينن�د مي آم�وزش جدي�د آموزش�ي روش ي�ك دانش�جو

م�ورد بررس�ي از نظ�ر نت�ايج ق�رار مي گيرن�د ليكن گ�روه كن�ترلي

وجود ندارد.

ش�بيه ب�ه تّم�ام مطالع�ات تج�ربي ه�دف اين اس�ت ك�ه ببي�نيم درم�ان •

و يا مثالw مداخّله آموزشي مفيد بوده است يا نه؟

البت�ه نداش�تن گ�روه كن�ترل س�بب مي ش�ود ك�ه نت�وانيم گ�زارش •

در ، ان�د دی�ده آم�وزش ك�ه كس�اني در آم�وزش اين ك�ه ك�نيم

مقايسه با افراديكه آموزش ندیده اند چگونه است؟

ب�دليل نداش�تن پيش • اين اس�ت ك�ه اين ن�وع ط�راحي عيب ديگ�ر

مداخّل�ه از ناش�ي wص�رفا را پيام�د تغي�يرات ت�وانيم نّمي آزم�ون

بدانيم.

در م�ورد tداده ه�اي ب�ه دس�ت آم�ده را ب�ا انج�ام آزم�ون 1.

تف�اوت نّم�ره ه�اي مي�انگين گ�روه ه�اي گ�واه وآزم�ايش

تجزيه وتحّليل مي کنيم .

از 2. آ�س�تفاده ک�ه باش�د نح�وی ب�ه نّم�ره ه�ا اگرتوزی�ع

از آزم�ون t میس�ر نباش�د باي�د ب�ه ج�اي آزم�ون tآزم�ون

من ويتني استفاده کرد. (Uناپارامتري )

آناليز طرح گروه گواه آزمودني، فقط با پس آزمون

- طرح يک گروهي پيش آزمون، پس آزمون2

One – group pretest-posttest designسه مرحّله دارد : گي���ري 1. ان�دازه ب�راي آزم�ون پي��ش اج�راي

متغ�ير وابس�ته)متغ��ير 2. آزمايش��ي عّم��ل ک��ارگيري ب��ه

مستقل( روي آزمودنی ها در یک گروهمج�دد 3. گ�يري ان�دازه و آزم�ون اج�راي پس

متغير وابسته

O1 X O2

مثال: برنامه اي طراحی شده در يك گروه اجرا مي شود،

قبل و بعد از اجراي برنامه آزمون به عّمل مي آيد.

يك حسHن اين روش نسHبت بHه روش قبلي داشHتن پيش •افHراد شHركت اوليHه كHردن سHطح و مشHخص آزمHون

كننده است.داراي • آموزشHي هHاي طHرح در بخصHوص روش اين

از آزمHون پيش يHك تHرم ابتHداي در بHاال اسHت كHارآيي دانشHجويان بHه عمHل مي آيHد تHا سHطح دانش زمينHه اي پيامHد مي آنHان مشHخص شHود و پس از معلHوم شHدن تHوان بHه جHرأت اذعHان كHرد كHه تغيHير ناشHي از مداخلHه

بوده است. تنهHا عيب اين نHوع طHراحي اين اسHت كHه ممكن اسHت •

k بجHز روش آمHوزش عوامHل ديگHري در اين فاصHله مثالروي تغيير پيامد مؤثر باشند.

در اين ن�وع ط�راحي گ�روه كن�ترل وج�ود ن�دارد •

ولي از ي�ك گ�روه ث�ابت جهت مقايس�ه اس�تفاده

مي شود.

ب�دين مع�ني ك�ه دو گ�روه تع�يين مي ش�وند يكي •

نّمي ديگ�ري و گ�يرد مي را مداخّل�ه آنه�ا از

گ�يرد. پس آزم�ون از ه�ر دو گ�روه ب�ه عّم�ل مي

روش اين عيب مي ش��ود مقايس��ه و آي��د

طراحي نداشتن پيش آزمون است.

طرح هاي شبه آزمايشي

Quasi experimental design

انواع مطالعات نیّمه تجربیQuasi-Experimentalانواع مطالعات نیّمه تجربیQuasi-Experimental

طرح هاي شبه آزمايشي Quasi experimental design

ک�ردنازطري�ق کن�ترل گروه • ه�ا آزم�ودني ج�ور . نّمي آيدبوجود

نّمي شود. استفاده تصادفيروش انتخاباز •ت�ا ح�د امک�ان • ، در ش�رائط موج�ود اين ط�رح ه�ا

امکان کنترل را فراهم مي آورد.کن��ترل • امک��ان ع��دم ب��دلیل wمعّم��وال

روش از درس�ت اس�تفاده و مخدوش�گرها عّل��وم پژوهش��های در تص��ادفی انتخ��اب

رفت�اری، از این روش اس�تفاده می شود.

الف( طرح گروه گواه غير تصادفي با پيش آزمون و پس آزمون

دو گ�روه ک�ه ب�دون تغي�ير و دس�تکاري گ�روه ه�ا، تنه�ا يکي� از آنه�ا در �مع�رض آ�زمايش�ي ق�را�ر م�ي گ�يرد و س�پس �متغ�ير و�ابس�ته �ب�راي دو� گ�رو�ه ان�دازه گ�يري مي

شود.چ�ون س�ازي وهّمت�ا تص�ادفي گ�یری ن�داريم نّمون�ه

خ�ط�ر هم ار�ز نب�و�دن گ�ر�و�ه ه�ا �وج�ود �دارد� و ن�ّمي ت�وان ا�ثرگ�ذار �ب�ر عو�ام�ل نظ�ر از ه�ا گ�ر�وه ب�ود مطّمئن

متغي�ر وابس�ته يک�سان ه�ستند.

X

O2

O1 روش جديد تدريس

مثال روش سنتي

1

2

گروه آزمایش

گروهکنترل

جامع�ه اف�راد مي�ان از ه�ا آزم�ودني انتخ�اب تصادفي نيست.

تخص�يص آزم�ودني ه�ا ب�ه گ�روه آزم�ايش و كن�ترل احتّماالw تصادفي است.

گ�روهي، ب�دون انتخ�اب تص�ادفي ب�ا 2طرح پس آزمون

E X O C -- O

Quasi experimental design

طراحی شبه تجربی:

طرح هاي شبه آزمايشي... انواع

الف( طرح گروه گواه غير تصادفي با پيش آزمون و پس آزمون

طرح هاي متوازن1.

طرح توالي زماني 2..Iطرح توالي زماني يک گروهي

.IIطرح توالي زماني با گروه گواه .IIIطرح تک آزمودني

؟؟؟•

- طرح هاي متوازن1

- طرح توالي زماني 2 Time series design

ان�دازه گ�يري دوره اي ب�ر روي آزم�ودني •ت�والي آزمايش�ي در ط�ول ه�ا و مداخّل�ه اين مشخص�ه گ�يري ان�دازه اين زم�اني

طرح ها است.

انواع طرح هاي توالي زماني :• طرح توالي زماني يک گروهي1. طرح توالي زماني با گروه گواه2. طرح هاي تک آزمودني3.

آيا تخصيص تصادفي اتفاق افتاده؟•آيا پيش آزمون انجام شده است؟•آيا اطالعات كافي در اختيار شركت كنندگان قرار •

دارد؟آيا مدرسين مداخّله را بطور كامل و دقيق اجرا •

نّموده اند؟آيا مداخّله كامل توضيح داده شده است. •آيا روش هاي ارزشيابي پيامد دقيقاw مشخص شده •

اند؟آيا پس آزمون به خوبي طراحي شده است. •آيا روش هاي مختّلفي در سطوح مختّلف پيامد •

آموزش مورد ارزشيابي قرار مي گيرد؟آيا داده ها بر اساس فرضيات اوليه تجزيه و تحّليل •

مي شوند؟آيا متغيرهاي مداخّله گر كنترل شده اند؟•

استفاده از شاخص هاي كيفيت در طراحي

مطالعات تجربي و شبه تجربي در آموزش

از • کنHترل و کHروه آزمHایش بین گHروه آیHد کHه بHه وجHود می شرایطی لحHاظ رفتHار مHورد مطالعHه اختالف بHه وجHود می آیHد بHه طHوری کHه همین

امر موجب سو گیری در یافته های تحقیق می شود.در انجHام تحقیHق آزمHودنی هHای انHدکی را بHه کHار می برنHد کHه در نهHایت •

منجر به  اشتباه های نمونه گیری زیاد و نتایج بی معنا می شود.در مHواقعی کHه کHروه هHای کوچHک تHر اطالعHا ت بHا ارزش تHری ارائHه می •

کننHد گHروه هHای آزمایشHی را بHه چنHدین گHروه کوچHک تقسHیم نمی کنHد و با همان دو گروه کار خود را ادامه می دهد.

آزمHودنی هHای گHروه آزمHایش را بHا متغHیر هHایی همتHا می کننHد کHه بین آنهHا •و متغیر وابسته همبستگی کافی وجود ندارد.

در ابتHدای تحقیHق سHعی می کننHد کHه آزمHودنی هHا را بHر اسHاس سHه یHا •چهHار متغHیر همتHا کننHد ولی در حین تحقیHق تعHداد زیHادی از آزمHودنی هHا را کHه نمی تHوان زیHر پوشHش متغHیر هHای همتHا شHده قHرار دهنHد از دسHت

(116 : 1382می دهند. )رفیع پور ،

اشتباه های متداول در طرح های آزمایشی و نیمه آزمایشی

: منابع و مأخذ

. تکنیHک هHای خHاص تحقیHق در علHوم اجتمHاعی( : 1382 رفیHع پHور، فرامHرز. )•

تهران : انتشارات سهامی انتشار

راهنمHای تحقیHق و ارزشHیابی (:ترجمHه علی دالور ، 1384ایHزاک، اسHتفان. ) •

تهران : انتشارات ارسباراندر روانشناسی و علوم تربیتی

جزوه ”روش تحقیق پیشرفته“ آقای دکتر عیسی ابراهیم زاده•

اسالید : مباحث اساسی در تدوین طرح تحقیق. افسانه زمانی مقدم•

اینترنت•

پایان