อาณาจั�กรอยุธยุา(พ.ศ.1893-2310)

จั�ดทำ�าโดยุนางสาวมฤษฎา คุณยุศยุ��ง เลขทำ � 41นางสาวจั�ติ�มา สวรรณโสภณ เลขทำ � 44รายุว�ชาคุอมพ�วเติอร$ ช�%นม�ธยุมศ&กษาปี(ทำ � 6/6

1. การสถาปนากร�งศร�อยุ�ธยุา

1.1 อยุ�ธยุาสถาปนาขึ้��นมาจากการรวมสองแคว�น ใหญ่� ค�อ แคว�นส�พรรณภู ม! และแคว�นละโว�-อโยุธ

ยุา- เอกสารจ�นเร�ยุกแคว�นส�พรรณภู ม!ว�า เจนล�ฟู และ

เร�ยุกอาณาจ'กรอยุ�ธยุาว�า เส�ยุนหลอห 1.2 ก�อนสถาปนาอาณาจ'กรอยุ�ธยุา อยุ�ธยุาเป(นเม�อง

อยุ �แล�ว โดยุม�หล'กฐานที่�,ปรากฏค�อ พระพ�ที่ธร ป พระเจ�าพแนงเชิ!ง หร�อ พระพน'ญ่เชิ!ง ซึ่�,งสร�างขึ้��น

ก�อนการสถาปนากร�งศร�อยุ�ธยุาถ�ง 26 ป0

2. กร�งศร�อยุ�ธยุา 417 ป0

2.1 กร�งศร�อยุ�ธยุาเป(นราชิธาน�ที่�,ม�ความเจร!ญ่ร� �งเร�อง ม',นคง ม',งค',ง และม�ความยุ!,งใหญ่�นานถ�ง 417 ป0 ด�วยุป1จจ'ยุสน'บสน�น ค�อ

- ชิ'ยุภู ม!เหมาะสม ค�อ ม�แม�น3�าล�อมรอบ 3 ด�าน ( แม�น3�าลพบ�ร� แม�น3�า เจ�าพระยุา แม�น3�าป4าส'ก)

- ม�ด!นด�และน3�าที่�าอ�ดมสมบ รณ5 เหมาะในการที่3าการเกษตร- ต'�งอยุ �บร!เวณที่�,ราบภูาคกลาง สามารถควบค�มเส�นที่างคมนาคมและเส�นที่างยุ�ที่ธศาสตร5ระหว�างร'ฐที่�,อยุ �เหน�อขึ้��นไปตอนในก'บเม�องที่�าชิายุฝั่1, งที่ะเล

2.2 ปฐมกษ'ตร!ยุ5อยุ�ธยุา ค�อ พระเจ�าอ �ที่อง ( สมเด:จพระรามาธ!บด�ที่�, 1) กษ'ตร!ยุ5องค5ส�ดที่�ายุขึ้องอยุ�ธยุา ค�อ สมเด:จพระเจ�าอ �ที่อง2.3 ราชิวงศ5ที่�,ปกครองอยุ�ธยุา ม� 5 ราชิวงศ5 ค�อ

อ �ที่อง ส�พรรณภู ม! ส�โขึ้ที่'ยุ ปราสาที่ที่อง บ�านพล หลวง

3. การเม�องสม'ยุอยุ�ธยุา

1) สม'ยุอยุ�ธยุาตอนต�น (พ.ศ.1893-1991)(1) ม�การแยุ�งชิ!งอ3านาจระหว�างราชิวงศ5อ �ที่อง และราชิวงศ5ส�พรรณภู ม!(2) สม'ยุอยุ�ธยุาตอนต�นม�การปล�อยุให�เม�องล กหลวง ซึ่�,งเป(น

พระบรมวงศาน�วงศ5เป(นเจ�าเม�องม�อ!สระในการปกครองตนเอง จ�งเป(นชิ�องที่างให�เก!ดการแขึ้:งขึ้�อ หร�อไม�ก:ยุกก3าล'งมาชิ�วงชิ!งราชิ

สมบ'ต!เม�,อส!�นสม'ยุกษ'ตร!ยุ5องค5ก�อน- สมเด:จพระบรมไตรโลกนาถ จ�งที่รงปฏ!ร ปการปกครองเพ�,อให�พระมหากษ'ตร!ยุ5สามารถควบค�มอ3านาจและบที่บาที่ที่างการเม�องขึ้องพระบรมวงศาน�วงศ5- กล��มเจ�านายุถ กลดอ3านาจที่างการเม�อง แต�กล��มขึ้�นนางกล'บกลายุเป(นสถาบ'นการเม�องที่�,เขึ้�มแขึ้:งและม�บที่บาที่ที่างการเม�อง

ส งมาก จนสามารถชิ!งอ3านาจจากพระมหากษ'ตร!ยุ5ได�ในเวลาต�อมา

2) อยุ�ธยุาตอนกลาง(1) หล'งการเส�ยุกร�งศร�อยุ�ธยุา พ.ศ.2112 ไม�นานอยุ�ธยุาค�อยุๆฟู<� นฟู กล'บค�นส �ความม�เสถ�ยุรภูาพและความม',นคงที่างการเม�องในสม'ยุสมเด:จพระมหา

ธรรมราชิาธ!ราชิ ด�วยุความชิ�วยุเหล�อขึ้องพระ ราชิโอรสที่'�งสองพระองค5 ค�อ สมเด:จพระนเรศวร

และสมเด:จพระเอกาที่ศรถ- อยุ�ธยุาประกาศอ!สรภูาพจากพม�าใน พ.ศ.2127 และได�ที่3าสงครามต�อต�านการร�กรานขึ้องพม�าได�

ชิ'ยุชินะในสงครามยุ�ที่ธห'ตถ� พ.ศ.2135 ที่3าให�กร�งศร�อยุ�ธยุาไมม�กองที่'พขึ้�าศ�กมาโจมต�เม�องหลวงต�อมาอ�กนานถ�งเก�อบสองศตวรรษ

(2) สม'นสมเด:จพระนเรศวรมหาราชิ (พ.ศ.2133-2148) ม�ความเป(นป=กแผ่�น

(3) เสถ�ยุรภูาพที่�,ม' ,นคงขึ้องพระมหากษ'ตร!ยุ5ด3ารงอยุ �ชิ' ,ว ระยุะเวลาหน�,งจนถ�งสม'ยุสมเด:จพระเจ�าที่รงธรรม

(พ.ศ.2153-2171)- ด�วยุเหต�ที่�,ที่รงขึ้��นเสวยุราชิยุ5โดยุการสน'บสน�นขึ้องเหล�า

ขึ้�นนาง ที่3าให�ที่รงอน�ญ่าตให�ขึ้�นนางแสวงหาผ่ลประโยุชิน5การค�าก'บต�างประเที่ศก'นอยุ�างกว�างขึ้วาง- เม�,อส!�นสม'ยุสมเด:จพระเจ�าที่รงธรรม ขึ้�นนางกล��มต�างๆ

ได�ต�อส �แยุ�งชิ!งอ3านาจก'น ในที่�,ส�ดออกญ่ากาลาโหมสามารถปราบปรามขึ้�นนางกล��มต�างๆพร�อมที่'�งปลดพระ

อาที่!ตยุวงศ5ออกจากราชิสมบ'ต! แล�วปราบดาภู!เษกเป(น สมเด:จพระเจ�าปราสาที่ที่อง (พ.ศ.2172-2199)

3) อยุ�ธยุาตอนปลายุ(1) สมเด:จพระเจ�าปราสาที่ที่องและสมเด:จพระ

นารายุณ5มหาราชิ ควบค�มขึ้�นนางอยุ�างเขึ้�มงวดด�วยุว!ธ�การต�างๆ- ม�การร'บขึ้�นนางชิาวต�างชิาต!เขึ้�าร'บราชิการ(2) อยุ�ธยุาตอนปลายุม�การแยุ�งชิ!งราชิสมบ'ต!

เก�อบที่�กร'ชิกาล ผ่ �ชินะก:จะได�เป(นกระมหา กษ'ตร!ยุ5และก3าจ'ดฝั่4ายุที่�,พ�ายุแพ� หม�นเว�ยุนเชิ�น น��จนกระที่',งส!�นส�ดสม'ยุอยุ�ธยุาใน พ.ศ.2310

(3) เม�,อสมเด:จพระที่�,น' ,งส�ร!ยุาศน5อมร!นที่ร5(พระเจ�าเอกที่'ศ) ครองราชิยุ5นาน 9 ป0 กร�ง

ศร�อยุ�ธยุาก:เส�ยุแก�พม�าเป(นคร'�งที่�, 2 ในพ.ศ.2310

4. สงครามไที่ยุ-พม�า

- สาเหต�เก!ดจาก1) กษ'ตร!ยุ5พม�าต�องการเป(น“ ”จ'กรพรรด!ราชิ2) การแยุ�งชิ!งเส�นที่างการค�า3) ความต�องการเป(นใหญ่�เหน�อร'ฐ

ก'นชิน ค�อ มอญ่ และล�านนา

5. การเส�ยุกร�งศร�อยุ�ธยุาคร'�งที่�, 1 และการก �อ!สรภูาพ

5.1 การเส�ยุกร�งคร'�งที่�, 1 (พ.ศ.2112 : สม'นสมเด:จพระมห!นที่ราธ!ราชิ)1) สาเหต� เก!ดจากความแตกแยุกภูายุในระหว�างกร�งศร�อยุ�ธยุาก'บเม�องพ!ษณ�โลก- โดยุพระมหาธรรมราชิา เจ�าเม�องพ!ษณ�โลกห'นไปเอาใจฝั่1กใฝั่4เขึ้�าขึ้�างพระเจ�าหงสาวด�บ�เรงนอง2) พระเจ�าหงสาวด�บ�เรงนองที่รงแต�งต'�งให�พระมหาธรรมราชิา

ครองกร�งศร�อยุ�ธยุาใน พ.ศ.21125.2 การก �อ!สรภูาพคร'�งแรก

- “ ” สมเด:จพระนเรศวรฯประกาศ อ!สรภูาพ ไม�เป(นเม�องขึ้��นต�อ พม�า ขึ้ณะประที่'บอยุ �ที่�,เม�องแครง เม�,อ พ.ศ.2127 ภูายุหล'งจากที่�,

กร�งศร�อยุ�ธยุาตกเป(นเม�องขึ้��นขึ้องพม�านานถ�ง 15 ป0

6. การเส�ยุกร�งอยุ�ธยุาคร'�งที่�, 2 และการก �อ!สรภูาพ

6.1 การเส�ยุกร�งคร'�งที่�, 2 (พ.ศ.2310 : สม'ยุพระเจ�าเอกที่'ศ)- อยุ�ธยุาชิ�วงน'�น ว�างเว�นจากการสงครามมานาน จ�งขึ้าดการฝั่=ก

ปร�อด�านที่หารเพราะพม�าเปล�,ยุนว!ธ�การรบใหม� ค�อ ยุกมา 2 ที่'พ ล�อมกร�งแม�ฝั่นตกก:ไม�ถอยุที่'พ และขึ้�ดอ�โมงค5ถ�งก3าแพงอยุ�ธยุา

จ�ดไฟูเผ่ารากก3าแพงจนก3าแพงที่ร�ด- ผ่ �น3าขึ้องไที่ยุ ขึ้ณะน'�นก:ที่ะเลาะก'น ขึ้าดความเป(นผ่ �น3าที่�,ด�และขึ้าดความสามารถ- สงครามคราวน�� สะที่�อนความกล�าหาญ่ขึ้องชิาวไที่ยุกล��มหน�,ง ค�อกล��มชิาวบ�านบางระจ'น

6.2 การก �อ!สรภูาพคร'�งที่�, 2- กองที่'พสมเด:จพระเจ�ากร�งธนบ�ร�ม�ชิ'ยุชินะเหน�อส�ก��พระนายุกองที่�,

ค�ายุโพธ!@สามต�น ถ�อว�าชิ'ยุชินะคร'�งน��ค�อการได�อ!สรภูาพค�นจากพม�า หล'งจากที่�,ตกเป(นขึ้องพม�าไม�ถ�ง 7 เด�อน

7. เศรษฐก!จอยุ�ธยุา

7.2 เศรษฐก!จอยุ�ธยุาร� �งเร�องอยุ�างมาก ที่'�งน��เก!ดจากที่3าเลที่�,ต' �งที่�,ด�

7.2 รากฐานเศรษฐก!จ ได�แก� การเพาะปล ก และ การค�าขึ้ายุก'บต�างประเที่ศ1) การเพาะปล ก “ ”ผ่ลผ่ล!ตส3าค'ญ่ ค�อ ขึ้�าว- “ ”ม�การเก:บภูาษ�อากรที่�,นา ที่�,เร�ยุกว�า หางขึ้�าว2) การค�าก'บต�างประเที่ศ ใชิ�การผ่ กค�าที่างการค�า ที่�,

“ ”เร�ยุกว�า พระคล'งส!นค�า- การค�าก'บจ�นใชิ�ระบบร'ฐบรรณาการ หร�อจ!�มก�อง3) ส!นค�าส�งออกส3าค'ญ่ ได�แก� ขึ้องป4า

เร)�องการพ�ฒนาการด+านการเม)องการปีกคุรองของไทำยุ

สม�ยุอยุธยุา (เทำวราชา)- กษ�ติร�ยุ$ทำรงเปี-น “ ” สมมติ�เทำพ ม

“ ” “ฐานะเปี-น เจั+าช ว�ติ และ เจั+าแผ่2น” ด�น โดยุถื)อคุติ�ติามขอม

* แติ2พระราชอ�านาจัของกษ�ติร�ยุ$สม�ยุอยุธยุาไม2ได+ม มากมายุติามระบบสมมติ�

เทำพแติ2ถื5กจั�าก�ดโดยุทำศพ�ธราชธรรม คุ)อ ติ+องทำรงเปี-นธรรมราชาด+วยุ *

การปีกคุรองส2วนกลางสม�ยุอยุธยุา- ก2อนสม�ยุราชการทำ � 5 (ระบบเสนาบด และอ�คุรมหาเสนาบด )

- ทำ �ปีระชมเสนาบด สม�ยุโบราณ เร ยุกว2า ล5กขน ณศาลา

1. พระเจั+าอ5 2ทำอง ( สมเด7จัพระรามาธ�บด ทำ � 1 ) ทำรง จั�ดติ�%งเสนาบด จัติสดมภ$ ข&%น

- เว ยุง (เม)อง , นคุรบาล) ทำ�าหน+าทำ �ด+าน มหาดไทำยุ- ว�ง ( ธรรมาธ�กรณ$ ) ทำ�าหน+าทำ �ด+าน พ�ธ การใน

ว�ง และ ติ�ดส�นคุด - คุล�ง (โกษาธ�บด ) ทำ�าหน+าทำ �ด+าน การคุล�ง และติ2างปีระเทำศ- นา (เกษติราธ�การ) ทำ�าหน+าทำ �ด+าน นา

2. สมเด7จัพระบรมไติรโลกนาถืจั�ดติ�%งอ�คุรมหาเสนาบด 2 ติ�าแหน2ง คุ)อ สมหกลาโหม และ สมหนายุก

- สมเด7จัพระบรมไติรโลกนาถืทำรงจั�ดระเบ ยุบจันขนนางม อ�านาจัมากข&%น แติ2เจั+านายุม อ�านาจัลดลง

- จันติ2อมาขนนางได+ปีราบดาภ�เษกข&%นเปี-นกษ�ติร�ยุ$ คุ)อสมเด7จัพระเจั+าปีราสาทำทำอง

3. สมเด7จัพระเทำพราชา ทำรงสล�บส�บเปีล �ยุนหน+าทำ �อ�คุรมหา เสนาบด ด�งน %

- สมหนายุก คุวบคุมห�วเม)องด+านเหน)อ- สมหพระกลาโหม คุวบคุมห�วเม)องด+านใติ+- พระยุาโกษาธ�บด เสนาบด กรมทำ2า คุวบคุมห�วเม)องด+านชายุฝั่:� งทำะเลติะว�นออก

การจั�ดล�าด�บชนช�%นคุนสม�ยุอยุธยุา1) การจั�ดล�าด�บช�%นของคุนในส�งคุมเปี-นไปีติามระบบ

ศ�กด�นา ติามกฎหมายุพระอ�ยุการติ�าแหน2งนาพลเร)อนและพระอ�ยุการติ�าแหน2งนาทำหารห�วเม)อง

2) ล�กษณะของศ�กด�นา (1) เปี-นเคุร)�องว�ดติ�าแหน2งของคุนในส�งคุม (2) ก�าหนดคุวามร�บผ่�ดชอบและส�ทำธ�ติ2างๆของบคุคุล (3) ก�าหนดโทำษของบคุคุลติามศ�กด�นา (4) ทำกคุนในแผ่2นด�นม ศ�กด�นา ยุกเว+นพระมหากษ�ติร�ยุ$ซึ่&�งเปี-นผ่5+พระราชทำานศ�กด�นา

(5) ติ�วอยุ2างจั�านวนศ�กด�นาของชนแติ2ละชนช�%น เจั+านายุ (พระบรมวงศานวงศ$) 500 -

100,000 ไร2ขนนาง 400 – 10,000 ไร2พระสงฆ์$ 100 – 2,400 ไร2ไพร2 10 – 25 ไร2ทำาส 5 ไร2

(6) ผ่5+ม ศ�กด�นาติ��ากว2า 400 เปี-นชนช�%นใติ+ปีกคุรอง ส2วนผ่5+ม ศ�กด�นา 400 ข&%นไปี เปี-นชนช�%นปีกคุรอง

เร)�องเพ��มเติ�มเก �ยุวก�บชนช�%นสม�ยุอยุธยุา

1) ม5ลนายุ หมายุถื&ง เจั+านายุ (พระบรมวงศานวงศ$) และ ขนนาง ม หน+าทำ �คุวบคุมก�าล�งคุน- ม5ลนายุและคุรอบคุร�ว ไม2ติ+องถื5กเกณฑ์$

แรงงาน ไม2ติ+องเส ยุภาษ ได+ผ่ลปีระโยุชน$จัากไพร2ในส�งก�ด- ม5ลนายุได+ร�บพระราชทำานเบ %ยุหว�ดปีระจั�าปี(

ไม2ติ+องไปีข&%นศาลเอง และจัะถื5กสอบสวนได+ติ2อเม)�อพระมหากษ�ติร�ยุ$ทำรงอนญาติ

2) ขนนาง- ขนนางม หน+าทำ �บ�งคุ�บบ�ญชากรมกองติ2างๆ

และไพร2พล รวมทำ�%งติ�ดส�นคุด ทำ �อยุ52ในอ�านาจัของกรมกองทำ �ติ�วเองบ�งคุ�บบ�ญชา- “ ” ทำ�าเน ยุบราชการ ได+แก2 ยุศ(บรรดาศ�กด�@) ติ�าแหน2ง ราชทำ�นนาม และศ�กด�นา- ขนนางไม2ได+ร�บเง�นเด)อน แติ2ได+ร�บรายุได+จัากเง�นส2วนทำ �เหล)อจัากการน�าคุ2าธรรมเน ยุมและภาษ อากรส2งพระคุล�งหลวง

แล+ว ทำ �เหล)อน�ามาแบ2งเฉล �ยุก�น

3) ไพร2 หมายุถื&ง สาม�ญชนทำ �ติ+องส�งก�ดม5ลนายุ เพ)�อให+ได+ร�บ การคุ+มคุรองทำางกฎหมายุคุ)อสามารถืจั�บจัองทำ �ด�น และ

ฟ้Cองร+องคุด ได+- แติ2ไพร2ไม2ม ส�ทำธ�เคุล)�อนยุ+ายุทำ �อยุ52 หร)อเปีล �ยุนแปีลงม5ลนายุเอง- ไพร2แบ2งเปี-น ไพร2หลวง ไพร2สม และไพร2ส2วยุ

4) ทำาส เปี-นผ่5+ม ศ�กด�นาติ��าสดในแผ่2นด�น- หน+าทำ � ร�บใช+นายุเง�น และเข+าเวรร�บราชการปี(ละ 8 ว�น- ส�ทำธ� นายุม ส�ทำธ�ลงโทำษทำาสได+ แติ2ห+ามถื&งติายุ- ทำาสสามารถืพ+นจัากสภาพทำาสได+ ยุกเว+น ทำาสเชลยุ ทำ �ไม2สามารถืเปี-นอ�สระได+- คุ2าติ�วของทำาสจัะเพ��มข&%นติามอายุจันถื&งจัดส5งสดเม)�อชายุ

อายุ 25-40 ปี( หญ�งอายุ 21-30 ปี( หล�งจัากน�%นคุ2าติ�วจัะคุ2อยุๆลดลงติามล�าด�บ

5) พระสงฆ์$- ว�ดติ2างๆม ทำ �ด�นไร2นาซึ่&�งผ่5+ม ศร�ทำธาถืวายุไว+

เร ยุกว2า ทำ �ด�นก�ลปีนา- สม�ยุสโขทำ�ยุม การแติ2งติ�%งพระเถืระช�%น

ผ่5+ใหญ2 เปี-น ปี5Dคุร5 มหาเถืร และส�งฆ์ราช- สม�ยุอยุธยุาม การจั�ดการปีกคุรองคุณะ

สงฆ์$ ให+ม ยุศ ติ�าแหน2ง ราชทำ�นนาม และศ�กด�นา

6) ชนช�%นสม�ยุอยุธยุาสามารถืเปีล �ยุนแปีลง ได+

ว�ฒนธรรมส�าคุ�ญสม�ยุอยุธยุา

1) ขนบธรรมเน ยุมปีระเพณ (1) ด+านการเม)องการปีกคุรอง- เช2น พระราชพ�ธ ถื)อน�%าพระพ�พ�ฒน$ส�ติยุา พระราชพ�ธ อ�นทำราภ�เษก(2) ด+านพระพทำธศาสนา- เน+นคุวามเช)�อเร)�องกรรม และ นรก- สวรรคุ$ เช2น การทำ�าบญ ปีฏิ�บ�ติ�

ธรรม ฟ้:งเทำศน$(3) ด+านการทำ�ามาหาก�น- เช2น พระราชพ�ธ จัรดพระน�งคุ�ล หร)อพ�ธ แรกนา พระราชพ�ธ พ�รณศาสติร$(4) ขนบธรรมเน ยุมปีระเพณ ในเทำศกาลว�นส�%นปี(เก2าและว�นข&%นปี(ใหม2- พ�ธ ทำ�าบญว�นติรษ- พ�ธ สงกรานติ$(5) ขนบธรรมเน ยุมปีระเพณ เก �ยุวก�บวงจัรช ว�ติ เช2น ปีระเพณ เก �ยุว

เน)�องก�บการเก�ด การโกนจัก การบวช การแติ2งงาน การติายุ

งานศ�ลปีะ

1) ยุคุสม�ยุของศ�ลปีะ(1) อยุธยุาติอนติ+น- น�ยุมสร+างพระปีรางคุ$เปี-นปีระธานของว�ด เช2นปีรางคุ$ปีระธานว�ดพทำไธสวรรยุ$(2) อยุธยุาติอนกลาง- ห�นไปีสร+างเจัด ยุ$ทำรงกลม เช2น พระมหาสถื5ปี

ทำ�%งสามในว�ดพระศร สรรเพชญ$ พระเจัด ยุ$ว�ดใหญ2ไชยุมงคุล(3) อยุธยุาติอนปีลายุ- น�ยุมสร+างพระปีรางคุ$ เช2น ปีรางคุ$ปีระธานว�ดไชยุว�ฒนาราม

2) โบสถื$ว�หาร- สม�ยุแรก ขนาดใหญ2 แสงสว2างเข+าได+น+อยุ- สม�ยุหล�ง ขนาดเล7กลง สร+างอ2อนช+อยุแบบหยุ2อนทำ+องช+าง

3) เจัด ยุ$ไม+ส�บสอง4) เร)อนไทำยุ : เร)อนเคุร)�องส�บ เร)องเคุร)�องผ่5ก5) พระพทำธร5ปี

- พระพทำธร5ปีขนาดใหญ2โติคุ�บโบสถื$- พระพทำธร5ปีทำรงเคุร)�องเยุ �ยุงกษ�ติร�ยุ$- พระแฝั่ง (พระก�าแพงห+าร+อยุ)

6) ภาพพระพทำธศาสนา 2 ม�ติ� ติามผ่น�งโบสถื$ บนผ่)นผ่+า และบนใบลาน

7) ลายุรดน�%า8) ด+านนาฏิศ�ลปีFและดนติร

- หน�งใหญ2 โขน ละคุรชาติร ละคุรนอก ละคุรใน และการเช�ดห2น- ม วงดนติร 3 ปีระเภทำ คุ)อ วงเคุร)�องสายุ วงปี(� พาทำยุ$ และวงมโหร

9) ด+านวรรณคุด (1) สม�ยุอยุธยุาติอนติ+น- ล�ล�ติโองการแช2งน�%า มหาชาติ�คุ�าหลวง ล�ล�ติยุวนพ2ายุ ล�ล�ติพระลอ- โคุลงก�าสรวล และโคุลงทำวาทำศมาส (น�ราศ)(2) สม�นสมเด7จัพระนารายุณ$มหาราช- สมทำรโฆ์ษคุ�าฉ�นทำ$ : แติ2งข&%นเพ)�อใช+เล2นหน�ง ได+ร�บการยุกยุ2องว2าเปี-นยุอดคุ�าฉ�นทำ$- จั�นดามณ : แบบเร ยุนเล2มแรกของไทำยุ(3) สม�ยุพระเจั+าอยุ52ห�วบรมโกศ- โคุลงชะลอพระพทำธไสยุาสน$ กาพยุ$เห2เร)อ พระมาล�ยุคุ+าหลวง

บรรณานกรม

- หน�งส)อเร ยุน Da’vance Intensive เร)�องปีระว�ติ�ศาสติร$สม�ยุกรงศร อยุธยุา