ทฤษฎวฒนธรรมองคการ

จดท ำโดย

นางสาวสภา ประสพโชค รหส 56106930001 นางสาวสกญญา สดารารตน รหส 56106930005

เสนอ

รหส 931 – 201 วชา ทฤษฏและหลกการบรหารการศกษา

รศ.ดร.ลดดาวลย เพชรโรจน ผศ.ดร.นภา พงศวรตน

๑. ความหมายระหวางวฒนธรรม (Culture) และ องคการ (Organization)

วฒนธรรม หมายถง วถการด าเนนชวต (The way of life) ของคนในสงคม นบตงแตวธกน วธอย วธ แตงกาย วธท างาน วธพกผอน วธแสดงอารมณ วธสอความ วธจราจรและขนสง วธอยรวมกนเปนหมคณะ วธ แสดงความสขทางใจ และหลกเกณฑการด าเนนชวต โดยแนวทางการแสดงออกถงวถชวตนนอาจเรมมาจาก เอกชนหรอคณะบคคลท าเปนตวแบบ แลวตอมาคนสวนใหญกปฏบตสบตอกนมา วฒนธรรมยอมเปลยนแปลง ไปตามเงอนไขและกาลเวลาเมอมการประดษฐหรอคนพบสงใหม วธใหมทใชแกปญหาและตอบสนองความ ตองการของสงคมไดดกวา ซงอาจท าใหสมาชกของสงคมเกดความนยม และในทสดอาจเลกใชวฒนธรรมเดม ดงนนการรกษาหรอธ ารงไวซงวฒนธรรมเดมจงตองมการปรบปรงเปลยนแปลงหรอพฒนาวฒนธรรมให เหมาะสมมประสทธภาพตามยคสมย

๑. ความหมายระหวางวฒนธรรม (Culture) และ องคการ (Organization)

องคการ หรอ องคกร (องกฤษ: organization) หมายถง บคคลกลมหนงทมารวมตวกน โดยมวตถประสงคหรอเปาหมายอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน และด าเนนกจกรรมบางอยางรวมกนอยางมขนตอนเพอใหบรรลวตถประสงคนน โดยมทง องคการทแสวงหาผลก าไร คอองคการทด าเนนกจกรรมเพอการแขงขนทางเศรษฐกจ เชน บรษท หางหนสวน หางสรรพสนคา รานคาตางๆ และ องคการทไมแสวงหาผลก าไร คอองคการทด าเนนกจกรรมเพอสาธารณประโยชนเปนหลก เชน สมาคม สถาบน มลนธ เปนตน

๒. ความหมายวฒนธรรมองคการ (Organizational Culture) มผใหความหมายของวฒนธรรมองคการไวแตกตางกน ดงน - วเชยร วทยอดม (2551 : 398) - พชาย รตนดลก ณ ภเกต (2552 : 222) - นวสตรอม และเดวส (Newstrom and Davis, 2002 : 91) - รอบบนส (Robbins, 2003 : 525) - ไชน (Schein, 2004 : 17) วฒนธรรมองคการ หมายถง กรอบแนวทางของระเบยบและแบบแผน การประพฤตปฏบตอนเกดจากคานยม ความเชอทเหนไดจากพฤตกรรมของสมาชกในองคการวาจะท าอะไร ท าอยางไรทท าใหแตละองคการมลกษณะทแตกตางกนไป ซงองคการมความคาดหวง และสนบสนนการใหสมาชกรบร เขาใจถงกจวตรขององคการและรวมกนยดถอปฏบต

๓. การสรางวฒนธรรมองคการ วฒนธรรมองคการจะเปนตวแทนของคานยมและความเขาใจรวมกนของบคลากร และคานยมนจะแสดงใหเหนอยางชดแจงในเรองของวฒนธรรมองคการทง 8 ประการ คอ

1. สภาพแวดลอมทางธรกจ (Environmental Status in Business) 2. คานยม (Value) 3. สญลกษณ (Symbol) 4. เรองราว (Stories) 5. วรบรษ (Hero) 6. ค าขวญ (Slogan) 7. งานพธหรอธรรมเนยมปฏบต (Tradition) 8. เครอขายทางวฒนธรรม (Cultural Network)

๓. การสรางวฒนธรรมองคการ

นอกจากน เซอรจโอแวนน (Sergiovanni, 1988 : 106 - 108) ไดกลาววาวฒนธรรมองคการไดกอตวขนมาจากสงตอไปน

1. ประวตของสถานศกษา (School 's history) 2. ความเชอ (Beliefs) 3. คานยม (Values) 4. ปทสถานและมาตรฐาน (Norms and Standard) 5. รปแบบของพฤตกรรม (Patterns of Behavior)

๔. ประเภทของวฒนธรรมองคการ (Type of Organizational Culture)

วฒนธรรม ง ององคการ (Four Corporate Cultures)

ความยดหย น

ภาว วดล อม ภาย น

วฒนธรรม เครอ าต (Clan Culture) มคานยมเนน : - ความรวมมอ

- ความเอออาทร - รกษาขอตกลง - ความเปนธรรม - ความเสมอภาค ทางสงคม

วฒนธรรม ร ตว (Adaptability Culture) มคานยมเนน : - ความรเรม

- การทดลอง - ความกลาเสยง - ความอสระ - ความสามารถ ตอบสนอง

ภาว วดล อม ภายนอก

วฒนธรรม ราชการ (Bureaucratic Culture) มคานยมเนน : - ความประหยด

- ความเปนทางการ - ความสมเหตผล - ความเปนระเบยบ - ความเคารพ เชอ ง

วฒนธรรม ม งผล าเร จ (Achievement Culture) มคานยมเนน : - มงการแขงขน

- ความสมบรณ แบบ - ปฏบตเชงรก - ความเ ลยว ลาด - ความรเรมสวน บคคล

ความม นคง

มา : Daft, R.L. (2002). The leadership experience

การเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ (Changing Of Organizational Culture)

1. เมอองคการเกดวกฤตการณหรอเจอปญหาใหญ

2. เมอมการเปลยนตวผน าระดบสง

3. เมอมการควบรวมกจการเกดขน

4. ในกรณทองคการมขนาดเลกและกอตงมาไมยาวนาน

5. เมอองคการมวฒนธรรมทออนแอ

การเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ (Changing Of Organizational Culture)

Robbins และ Coulter (2002) เสนอแนวทางเพอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ ไวดงน

1. วเคราะหสภาพวฒนธรรมองคการ

2. ท าความเขาใจกบพนกงาน

3. แตงตงผน าทมวสยทศนใหม

4. ท าการปรบโครงสรางและปรบองคการใหเหมาะสม 5. สรางเรองเลาและพธกรรมใหม

6. ปรบเปลยนกระบวนการคดเลอกและกระบวนการเรยนรทางสงคม ประเมนผล ระบบรางวลแรงจงใจ

แรงผลกดนตอการเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการ

ส าหรบศตวรรษท 21 มดวยกน 8 ประการ ดงน

1. โลกาภวฒนและเศรษฐกจโลก 2. เทคโนโลย

3. การปฏรปและการปรบเปลยนในโลกแหงการท างาน 4. อทธพลของลกคาทเพมขน

5. ความรและการเรยนรไดกลายเปนสนทรพยทส าคญตอองคการ 6. ความคาดหวงและบทบาททก าลงเปลยนไปของคนท างาน

7.ความหลากหลายในทท างานและการเคลอนยายของแรงงาน

8. ความสบสนยงเหยงและการเปลยนแปลงททวขนอยางรวดเรว

๗. ปจจยทสามารถท าใหองคการบรรลประสทธผล จากการศกษาของ Daniel R. Denison (1990) ในปจจยดานวฒนธรรม

องคการและประสทธผลขององคการ พบวาวฒนธรรมองคการจะสงผลตอประสทธผล (Effectiveness) ขององคการเปนอยางมาก เมอวฒนธรรมนนกอใหเกด

๑. การผกพน (Involvement) ๒. การปรบตว (Adaptability) ๓. การประพฤตปฏบตไดสม าเสมอ (Consistency) ๔. มภารกจ (และวสยทศน) ขององคการทเหมาะสม

มผเสนอแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบองคประกอบของปจจยดานวฒนธรรมองคการ วฒนธรรมโรงเรยนไวแตกตางกน ดงน

๘. แนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยดานวฒนธรรมองคการ

รอ น (Robbins, ๑๙๘๙) ไดก าหนดวฒนธรรมองคการออกเปน ๕ ดาน คอ

๑. ความรบผดชอบของสมาชก ๒. การก าหนดทศทางทชดเจน ๓. การรวมมอกนของสมาชก ๔. การใหการสนบสนนการจดการ ๕. การตดตอสอสาร

เดน น (Denison, ๑๙๙๐) พบวาวฒนธรรมองคการทสงผลตอประสทธผลขององคการตามทตองการได เมอวฒนธรรมนนกอใหเกดลกษณะทง ๔ สวน คอ

๘. แนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยดานวฒนธรรมองคการ

๑. การผกพนและการมสวนรวมในการท างาน ๒. การปรบตวตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทงภายนอก และภายในองคการ ๓. การประพฤตปฏบตทสม าเสมอ ๔. มพนธกจทชดเจน

มคกลไคร ต ล คณ (MacGilchrist and others, ๑๙๙๕) ไดสรปวาวฒนธรรมโรงเรยนจะถกสงผานมตทง ๓ ระดบทสมพนธกน คอ

๘. แนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยดานวฒนธรรมองคการ

๑. ความสมพนธทางวชาชพ ๒. การเตรยมการองคการ ๓. โอกาสเพอการเรยนร

กรเอนเนอร ล วาเลนไ น (Gruenert and Valentine, 1998 cited in Matthew Ohlson, 2009) ไดสรปวาวฒนธรรมโรงเรยน ประกอบดวย 4 องคประกอบส าคญ คอ

๔. การมเปาประสงคทชดเจน

๑. การเรยนรแบบมสวนรวม ๒. การใหความรวมมอของคร

๓. การพฒนาวชาชพ

ทฤษฎของการเรยนรวฒนธรรมองคการ องคกรทฤษฎ Z และวฒนธรรม 1. การจางงานระยะความผกพนตอองคการ 2. การตดสนใจมสวนรวมกบการท าความรวมมอและการท างานเปนทม 3. ความรบผดชอบสวนบคคลส าหรบการตดสนใจกลมความนาเชอถอและความจงรกภกดของกลม 4. การวางแนวแบบองครวมยดหลกความเสมอภาคของมนษยทกคนในความรสกของพนกงานรกษาความปลอดภยและความมงมนตอองคกร; ผเขารวมเปนลงทนในองคกร

William G. Ouchi (วลเลยม โออช)

๙. ทฤษฎของการเรยนรวฒนธรรมองคการ

ทฤษฎ A เปนแนวความคดการจดการของสหรฐอเมรกาซงองคการเนนการจางงานระยะสน พนกงานมสวนรวมและความรบผดชอบตอองคการนอย ทฤษฎ J เปนแนวความคดการจดการของญปนซงองคการเปนการจางงานตลอดชพ พนกงานมสวนรวมและความรบผดชอบตอองคการสง ทฤษฎ Z เปนแนวความคดการจดการประสมประสาน ระหวางญปนและสหรฐอเมรกาโดยเนนการจางงานระยะยาวมการตดสนใจและความรบผดชอบรวมกน

ทฤษฎของการเรยนรวฒนธรรมองคการ

Robert H.Waterman JR–

1. มงเนนการปฏบต (a bias for action) 2. มความใกลชดกบลกคา (close to the customer) 3. มความอสระในการท างานและความรสกเปนเจาของกจการ (autonomy and entrepreneur-ship) 4. เพมผลผลตโดยอาศยพนกงาน (productivity through people) 5. สมผสกบงานอยางใกลชดและความเชอมนในคณคาเปนแรงผลกดน (hands-on and value driven) 6. ท าแตธรกจทมความเชยวชาญและเกยวเนอง (stick to the knitting) 7. รปแบบเรยบงายธรรมดา พนกงานอ านวยการหรอสวนกลางมจ ากด (simple form and lean staff) 8. เขมงวดและผอนปรนในเวลาเดยวกน (simultaneous loose-tight properties) Thomas J. Peters

หนงสอ In Search of Excellence

ทฤษฎของการเรยนรวฒนธรรมองคการ

Luther Gulick

แนวคด ภาระหนาททส าคญของนกบรหาร POSDCoRB ในบทความ Paper on the Science of Administration: Notes on the Theory of Organization”

POSDCoRB เปนเครองมอส าคญส าหรบผบรหาร

POSDCoRB คอ หลกในการบรหารจดการองคกรทใชกนทงในภาครฐ และ เอกชน ทผมอ านาจบรหารมหนาท และ บทบาทการบรหารอย 7 ประการ คอ 1. P = Planning การวางแผน 2. O = Organizing การจดการองคกร 3. S = Staffing การจดการดานบคคลากร 4. D = Directing การควบคมสงการ 5. Co = Coordinating การประสานงาน 6. R = Report การรายงาน 7. B = Budgeting การจดการงบประมาณ

กรณ ศกษา

วดโ ธรวรมหาวหาร ช หลก POSDCoRB โดยน าไ ร ช ก ความ ด ย ง เกด น นวด นช วงเ ล ยนผ านเจ าอาวา ร หม เ ามาร ต า หน ง ซ งม ความ ตกต าง น นว าง รหาร ล ว ย ศน

ม การน าหลก POSDCoRB มา ร ช นการวางหลกการ รหารเพ ออนาคต ดงน

1. คลากร นวด ม พร งค ม ความ ตกต าง นถ น มา ล ร ด การศกษา จง าการ งเ รม คคลากรด วยการ งเ รมด านการศกษา ด วยการจดต งโรงเร ยนพร รยตธรรมวดโ ธรวราราม จ เห นได ว า ม การ ช หลก ฤษฏ างด านการวาง ผน (Planning)ด าน คลากร (Staffing) ล ด านง ร มาณ (Budgeting)

2. นช วงเ ล ยนผ านต า หน งเจ าอาวา มาเ นร จจ น ม ความเห น ตกต าง นองคกร างก น น น างก ไม เห นด วย จง า ห อ านาจการ งการ องเจ าอาวา ร จจ นยงไม ม น าหนกเ า ควร จงน าหลกการ คว ค ม งการ (Directing) น ามา ช ร ร ง

3. เม อม การไม ฏ ตตามนโย าย องเจ าอาวา ร หม ก ม ลงโ ษ เพ อเ นการคว ค มด ล ห คลากร วน ห ม ความเ า จ นหน า อง ต ล ร

4. ม ผนงาน นการ น น น ห วดได ม นโย าย นการจด าพพธภณฑเพ อการศกษาพร ธรรม งงานหน า ร ผดชอ น ต ล วน า ห ม การ ห ความร วมมอกนมาก น

ใครไดท ำทฤษฎของ Luther Gulick ไปใช

๑. ภาวะผน ากบวฒนธรรมองคการในสถานศกษา

๒. ความส าคญของวฒนธรรมองคการในสถานศกษา

๓. บทบาทของครใหญกบวฒนธรรมองคการในสถานศกษา

๑๐. ทฤษฎวฒนธรรมองคการ ทสมพนธกบการบรหารการศกษา

จ ล ว

อ ค ณค