Министерство за животна средина и просторно планирање

Предлог Закон за управување со електрична и електронска опрема и отпадна електрична и

електронска опрема

Скопје ноември, 2011

Ленче Ќурчиева

L.Kurcieva@moepp.дov,mk

Предлог Закон за управување со ЕО и ОЕО

• Нациналната програма за усвојување на правото на ЕУ

• Собраниска процедура

• Почеток на примена

1 јануари 2013

ЕУ- регулатива

• Директива за отпадна елeктрична и елeктронска опрема - ОЕЕО 2002/95/ЕЗ• Директива за рестрикции за употреба

на опсни супстанции во електричната и електронската опрема

2002/96/ЕЗ• Друга ЕУ регулатива – подзаконски

акти

Национално законодаство

• Закон за животна средина

• Закон за управување со отпад

• Листа на видови на отпад

ОПСЕГ НА ЗАКОНОТ• Скоро сета ЕЕО употребувана од страна на крајните корисници

/потрошувачи, вклучувајќи ја и она која е намената за професионална употреба

- ОЕЕО од домаќинствата и - ОЕЕО која не е опрема од домаќинствата

• Исклучоци: електрична и електронска опрема што е саставен дел на друг вид опрема која што не спаѓа во Листита на поткатегории на опрема.

• отпадните печатарски тонери распоредени во Листата на видови на отпад, доколку настануваат како потрошен материјал при користење на печатари и

• електрична и електронска опрема која се користи како опрема која е наменета за користење во одбраната на земјата, оружје, муниција и воен материјал, со исклучок на производи кои не

се наменети за конкретни воени цели

Десет категории на производи

• големи домашни апарати;• мали домашни апарати;• опрема за ИТ и телекомуникација; • опрема за забавна електроника; • опрема за осветлување;• електричен и електронски алат (освен големи

непокретни индустриски орудија);• играчки, опрема за слободно време и спорт;• медицински апарати (освен апарати који можат да

предизвикаат радијација или инфекција);• инструменти за пратење и надзор и• аутомати.

Обврзници /производители• произведува и продава опрема под своја трговска марка,• препродава, под своја трговска марка, опрема произведена

од страна на друг производител , со тоа што препродавачот не се смета за производител ако марката на изворниот производителот е наведена на опремата, или

• поради вршење на својата дејност увезува опрема заради пуштање на пазар во Република Македонија или извезува опрема надвор од неа .

• Ако опремата не е произведена во Република Македонија,а се пушта на пазар во смисла на алинеа еден два и три на оваа точка , тогаш за производител ќе се смета неговиот застапник во Република Македонија.

• Како производител ќе се смета и правно или физичко кој како краен корисник заради свои потреби увезол опрема без посредник;

• Регистрација на производител – 31.12.2013 година. УЗС- Потврда за упис во регистар.• Означување за ЕЕО пуштена на пазар по 01 Јануари 2013 со :• Ознака за обврската за одделно собирање, односно забрана за предавање како мешан

комунален отпад); на опремата,пакувањето, упатство за употреба или гарантен лист. Ознака/податок за производителот и податок кога е пуштени на пазар

• Информирање на крајните корисници и за расположливите системи/местата за повраток и собирање како и за ефектите на штетните супстанции содржани во призводите врз здравјето на луѓето и животната средина

во или кон упатаствот за употреба , продажно место.• Информирање на операторите за олеснување на расклопување и повторна употреба и

местата каде се наоѓаат штетните супстанции. • прирачник , интернет услуга или електронска форма

ОДГОВОРНОСТ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ

ОДГОВОРНОСТ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ

• Забрана за употреба на олово, жива, кадмиум, шествалентен хром, полибромирани бифенили (PHB) или полибромирани дифенилетри (PCH);

• изјава за сообразност. (од 1 до 7 и категоријата 10

електричните светилки и други извори наменети за осветлување во домаќинствата )

ОДГОВОРНОСТИ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ

• Да обезбедат одделно собирање,транспорт, складирање, третман и преработка на ОЕЕО од крајните корисници и

• цели за собирање како и и целите за преработка;• Идивидуално постапување или• Колективно постапување по пат на пренсеување на

оврските со скучување на договор со правно лице (колективен постапувач)

• Краен рок за здружување во колективен постапувач или за регистрација на самостоен постапувач 31декември 2014 година.

Колективно постапување

• Колективен постапувач може да постапува со отпадната опрема за сметка на производителите доколку има обезбедено договори за преземање на обврски за постапување со отпадна опрема со производители кои заедно пуштаат на пазар во Република Македонија најмалку 20% но не повеќе од 51% количините на опремата од која настанува отпадна опрема од домаќинствата од целокупната годишна количините во предходната година и/или најмалку 5 % од количината на опремата од која настанува отпадната опрема која не е отпадна опрема од домаќинствата од целокупната годишна количина во предходната година и да поседува дозвола.

Постапување со ОЕЕ

• Собирањето,транспортот, складирањето, третманот, рециклирањето и друг начин на преработка, и отстранувањето на остататоците од прерабатка на отпадна опрема, колективниот постапувач може да ги довери само на правни и физички лица кои поседуваат соодветни дозволи за постапување со отпад согласно Законот за управување со отпад и/или Законот за животна средина, и тоа да го вршат на начин и во услови како што се пропишани со закон и во објекти и капацитет кои ги исполнуваат законски пропишаните услови.

Услови за добивање на дозвола

1) име/назив и седиштето на правното лице;2) статут на колективниот постапувач; 3) временски период за кој се бара дозволата;4) категории на отпадна опрема за која обезбедува постапување; 5) список со назив, адреса, дејност, потврда за регистрација, број на деловниот субјект и

даночен број на производителите во чие име и за чија сметка ќе постапува со отпадната опрема;

6) доказ дека, во моментот на поднесувањето на барањето, има склучено договори за преземање на обврски за постапување со отпадна опрема од правни и физички лица кои се регистрирани согласно член 13 на овој закон и кои заедно пуштаат на пазар или увезуваат во Република Македонија најмалку 5% односно 3% од количините на опремата согласно категориите на опрема за кои бараат дозвола во претходната година, и начинот на кој планира во рок од една година, од денот на добивањето на дозволата, да го исполни условот ( од 20% односно 5%) ;

7) доказ дека има склучено договор со најмалку еден овластен собирач на овој закон;8) доказ дека има склучено најмалку еден договор со правно лице или физичко лице за

собирање и транспорт на отпад и/или за привремено складирање, договор со правно лице за третман, и /или договор со правно лице за преработка или рециклирање на отпадна опрема кое поседува соодветни дозволи согласно Законот за управување со отпадот и/или Законот за животна средина или на нив еквивалентна дозвола кога правното лице за третман, преработка или рециклирање е во странство, и

9) програма за постапување со отпадна опрема. Дозволата се издава за период од пет години. Дозволата може да се издаде за постапување со повеќе категории на опрема или за само

одделни категории согласно доставеното барање.

Колективно постапување

Инсталации за третман

Собирни места паспределба по класи и

СКЛАДИРАње

СОБИРНИ ПУНКТОВИ ПРОИЗВОДИТЕЛИ/бесплат

хононо

КРАЕН КОРИСНИК

МЕТСА ЗА ПРЕЗЕМАЊЕ КАЈ ТРГОВЦИТЕ/бесплатно

besolatno

СОБИРЕНИ ЦЕНТРИ ОПШТИНИТЕ/бесплатно

Колективен постапувач / одговорност на производителите

Директни деловни односи

Понатамошно постапување/извоз

Цели за одделно собирањепредложени периоди

• До 31 декември 2020 година мора одделно да се собери 4 кг. по жител годишно ОЕЕО од домаќинствата

постапно со преоден период (временско одложување :

• за 2015 година - најмалку о,5 килограми по жител ;

Цели за преработка

• до 31 декември 2020 год. стапките на удели при повторна употреба, рециклирање и преработката на отпадна опрема,

• големи домашни апарати и аутомати. најмалку: 80% преработка и 75% повторна употреба и рециклирање на деловите, материјалот и на

супстанциитена отпадната опремеа;• мали домашни апарати, опрема за осветлување, електричен и електронски алат

играчки и опрема за слободно време и спорт и инструменти за пратење и надзор најмалку:

70% преработка и 5О% повторна употреба и рециклирање на деловите, материјалот и на

супстанциите на отпадната опрема, и• категориите опрема за ИТ и телекомуникација опрема за забавна електроника

најмалку: 75% преработка и 65% повторна употреба и рециклирање на деловите, материјалот и на

супстанциите на отпадната опрема.• на опрема за осветлување, најмалку 80% повторна употреба и рециклирање на

деловите, материјалот и на супстанциите.

• Преоден период - 2015 година

Финасирање

Производителите се одговорни за трошоците за собирање и прерботка на ОЕЕО од домаќинствата еднаква на делот кој одговара на неговата годишна количината на опрема која што ја пуштил на пазар во Република Македонија.

Трошоците што ги сноси производителот за постапување со отпадната опрема не се прикажуваат одделно при продажбата на нова опрема.

Финансирање на заостанат отпад

• За опремата која што е пуштена на пазар до 1 јануари 2013 година (заостанат отпад), трошоците за постапување со отпадна опрема од домаќинствата , пропорционално ги сносат сите производители сразмерно на делот кој одговара на неговата годишна количина на опрема која што ја пуштил на пазар во Република Македонија во однос на количината за која се одговорни сите производители кои пуштиле на пазарот во Република Македонија опрема во истата година.

• За опремата која е пуштена на пазар до 01 јануари 2013 година, трошоците за постапување со отпадната опрема (заостанат отпад) која што не е отпадна опрема од домаќинствата ги сносат производителот и крајниот корисник.

• склучува договор за финасирање на постапувањето со отпадната опрема која не е отпадна опрема од домаќинствата со крајниот корисник.

Исклучоци:

Прикажување на трошоци за постапување за категоријата на големи домашни апарати можат да се прикажат при продажба на нова опрема до 31 декември 2018 година, за останатите категории можат да се прикажат при продажба на нова опрема до 31 декември 2017 година.

Обврски на производителиВодење евиденција

Производителот, е должен да води евиденцијата од 1 јануари 2014 година за

• за количините по категорија и вид на опрема која ја пушти на пазар во Република Македонија во текот на една календарска година во пишана и електронска форма на посебен образец и до 31 март во тековната година за предходната година да го известува:

• стручниот орган кога не обезбедува постапување со отпадна опрема за што го плаќа надоместокот;

• колективниот постапувач кога постапувањето со отпадна опрема го доверил на истиот;

• стручниот орган кога е регистриран како самостоен постапувач, или

• стручниот орган кога е мал производител.• Првото известување го доставува најдоцна до 31 март 2015

година за 2014 година.

Обврски на производителГодишни извештаи

• Колективниот постапувач е должен, најдоцна до 31 март во тековната година, до стручниот орган да доставува годишен извештај за постапувањето со отпадната опрема од страна на производителите во чие име и за чија сметка е одговорен за правилно постапување со отпадната опрема за претходната година, на образец кој особено содржи податоци за:

• количината по категорији и вид на опремата што е пуштена на пазарот во Република Македонија;

• количината по категорија и вид на отпадна опрема која е собрана;• количината по категории на отпадна опрема која е предадена за третман;• количината на отпадна опрема по категории која е преработена, повторно

употребена, и/или рециклирана или на друг начин преработена и• количината и проценти на остварување на целите за собирање и целите за

преработка ;• Самостојниот постапувач е должен годишниот извештај да го доставува за

отпадна опрема која што самиот за прв пат ја пуштил на пазар во Република Македонија.

• Првиот годишен извештај е должен да го достави до 31 март 2016 година за 2015 година.

Градоначалник

• да овласти собирач на отпадна опрема од домаќинствата;

• да определи и да организира места/локации за одвоено собирање на отпадна опрема во собирни центри на целото подрачјето на општината,

• За постигнување на цели за собирање колективниот постапувач и/или самостојнот постапувач го организираат редовното преземање на отпадна опрема од домаќинствата како посебно собрана фракција на комунален отпад со склучување на договор со оваластениот собирач.

Економски инструмети

• Надоместоци за управување со отпадна опрема;

1 јануари 2015 година. • Ослободување од плаќањена надоместокот:

(колективен постапувач,самостоен постапувач, мал производител).

• Мал производителкој пуштил годишно на пазар или увезол во Република Македонија помалку или еднакво на 1000 кг електрична опрема помалку или еднакво на 50 кг електронска опрема на годишно ниво се смета за мал производител.

Користење на надоместокот

• Програмата за управување со отпадна опрема , реализацијата ќе се врши

• годишна програма за финансирање

• Доделувањето на средствата од се врши по пат на јавен конкурс

Инспекциски надзор

• Државен инспекторат за животна средина;

• Државен пазарен инспекторат и

• Овластени инспектори за животна средина и комунални инспектори на општините.

Благодарам на вниманието!