مادسیج، شبکه آموزشی پژوهشی دانشجویان ایران

Madsg.com

!!مادسیج یعنی دهکده علم و دانش ایران

الرحمن الله بسمالرحیم

اندیشه 2اسالمی

مطالب سرفصل : دین و پیامبری وحی، یکم بخش

وحی -1 و نبوتقرآن -2

دین -3 و علم رابطهخاتمیت -4

دین -5 قلمرودیگر -6 آسمانی ادیان و اسالم

: مهدویت و امامت دوم بخشامامت -7

مهدویت -8 : غیبت عصر در والیت و مرجعیت سوم بخش

فقیه -9 والیت

نبوت و وحی -1

چیست؟ -1 خلقت از هدفبه- 2 تواند می نبی به نیاز بدون بشر آیا

یابد؟ دست خلقت هدفچیست؟- 3 وحی

هدف خلقت در قرآنالعالمین بندگی:- رب لله مماتی و محیای و نسکی و صالتی ان قل

/ (162انعام)/ ذاریات ) لیعبدون اال االنس و الجن Bخلقت (56وما

/ بقره ) راجعون الیه انا و لله (156انا/ انشقاق ) فمالقیه کدحا ربک الی کادح انک االنسان ایها (6یا

/یقین: - ( حجر الیقین یاتیک حتی ربک (99واعبدتومن آرامش:- اولم قال الموتی تحی کیف ارنی رب ابراهیم قال واذ

/ بقره ... ) قلبی لیطمئن لکن و بلی (160قال-:) آخرت ) و دنیا سعادت طیبه و حیات انثی او ذکر من صالحا عمل من

کانوا ما باحسن اجرهم لنجزینهم و طیبا حیاتا فلنحیینه مؤمن هو/ نحل ) (97یعملون

بشری عقل های محدودیت

عقلی( احکام بودن اجمالی و بودن کلی الفانسان( اعمال اخروی آثار شناخت در عقل ناتوانی ب

عمل( و تشخیص مرحله در عقل پذیری آسیب جهای پیشینه ، شخصی های دلدادگی ، نفسانی هواهای ، عالیق و منافع

اندیشــه در درونی های واکــنش و کنش و احساسـات وعاطفی، روحیگذارند اثر انسان

پیامبران ادعای صدق اثبات های راه

بخش اطمینان قرائن : سراسر در عدالت و حق مسیر از انحراف عدم مانند

) نبوت ) ادعای از بعد و قبل زندگی

پیشین پیامبر معرفی

معجزهباشد می خاصه نبوت اثبات راه تنها معجزه

بر ) برهان اثبات ضرورت نبوت تأکید باخلقت (هدف

: فرضها پیشاین- 1 آفرینش که کند می اقتضا حکمت و است حکیم خداوند

. باشد هدفمند جهاناست- 2 کمال به رسیدن و ایصال جهان این آفرینش از هدفبه- 3 تقرب و الله لقاء اسالمی بینی جهان در کمال از منظور

.) آخرت ) جهان در وخوشبختی ابدی سعادت یعنی اوست

پیامبران بعثت منکران شبهاتبشر به پیامبران که را آنچه و وحیانی های اگرآموزه

اند کرده عرضهمدرکات موافق یا ؛ نیست خارج حال دو از کنیم مطالعه

عقلی احکام وآنها باره در و درک را آنها تواند می تنهایی به عقل و است

صادر حکمدرصورت که باشد می عقل با ومتضاد مخالف یا و کند

انبیا بعثت اولخواهد مردود و پذیرش قابل غیر دوم صورت در و لغو

بود.دسته سه وحیانی تعالیم و ها گزاره گفت باید پاسخ در

اند:بشری- 1 عقل موافق های مخالف- 2گزاره های گزاره

عقل و عقلعقلی- 3ستیز فرا و حسی فرا های گزاره

: معنای لغوی و اصطالحی وحی

و تفهیم و خفا در اعالم اشاره، معنای به ، لغت در وحیدر و باشد می معنا یا و پیام یک پنهانی و سریع القای

از است عبارت وحی :اصطالحبرگزیده انســـــان به خداوند سوی از پیام القای

بـــــه هدایت راستای در انسانها به ابالغ جهتسعادت سمت

برخی و خداوند میان العاده خارق ای رابطه که پدیده ایناز غیر و بوده ناشناخته کامال است برگزیده های انسان

آن امثال و شهود و کشف ، تجربی ، عقلی حسی، رابطهباشد .می

انواع وحی

کرد تقسیم نوع چهار به را وحی توان می تقسیم یک :درتشریعی ) ( -1 یا رسالی وحی انبیاء بر خداوند وحی

الهام ) ( -2 نبی غیر انسان بر خداوند وحیجمادات -3 و ازحیوانات اعم انسان غیر بر خداوند وحی

غریزی) ( هدایت پنهانی ) ( -4 اشاره دیگران توسط سریع پیام القای

وحی نوع سه به توان می را رسالی وحی دیگر تقسیم یک در و،مستقیم

کرد تقسیم فرشته ی وسیله به وحی و حجاب ورای از .وحی

دین و علم -2را - انسانها که است نشده مبعوث خداوند سوی از پیامبری هیچ

به. کند دعوت نادانی و جهل

دعوت - اندیشه و فکر به را انسانها قرآن خصوصا آسمانی کتب. است نموده

فرهنگ - احیای در سعی حقایق اثبات جهت سؤال طرح با قرآن. دارد تفکر

قرآن - در تفقه و ،تفکر ،تدبر علم مانند کلماتی زیاد بسیار وجود. دارد موضوع این بر اسالم دین اهتمام از نشان

) به - ) رسیدن مسیر در را دانایی و علم مرکب ص اسالم پیامبر . داند می عبادت از رهوارتر الهی قرب

رابطه و نسبت علم و دین

از خارج معنا این در دین با علم نسبت و رابطه: نیست حالت سه این

باشند- 1 می هم از متمایز نهاد دو دین و علمباشند- 2 می هم با متعارض نهاد دو دین و علمباشند- 3 می هم مکمل نهاد دو دین و علم

- علم و دین دو نهاد متمایز از هم می 1باشند

نهادعلم دو در روش و وغایت زبان موضوع، تفاوت به دیدگاه این دروجود دو این بین تعارضی هیچ معتقدند لذا و شود می استدالل ودین

. باشد می احکام در تفاوت و موضوع وحدت حاصل تعارض، ، نداردعلمی مسائل به راجع معتبری مطلب هیچ مقدس متون اینها اعتقاد در

گویند . نمی ما بهمعتقدند اگزیستانسیالیستها مثال و موضوعبرای مادی اشیای علم،

نقش ولی است شخصی غیر آنها به نسبت معرفت و آنهاست کارکرد و

هم دینی معرفت و است اخالقی و شخصی واقعیتهای دین موضوع . است ذهنی و شخصی عمیقا

: پیش q نوعا علم غایت معتقدند زبان تحلیل فیلسوفانکنترل و بینی

و نیایش نظیر مقاصدی برای دین زبان اما استبکار آرامش کسب

رود . میمتکلمان تأثیرگذارترین از یکی که بارت کارل

است مسیحیبن از های موضوع با علم و الهیات که بود معتقد

و سر متفاوتی . مسیح در خداوند تجلی الهیات موضوع دارند کار

موضوع و است . طریق از فقط را متعال خدای طبیعت جهان علم

ما بر اش تجلیعقل مدد به طبیعت شناخت اما شناخت توان می

است . بشری

موضوع بین تفاوت از ناشی علم و الهیات روشهای بین فرقمعرفت

خداوند . و دارد کار و سر مرموز و متعال خداوند با الهیات آنهاستآن

که است علم تحقیق ی عرصه یعنی جهان به شباهت بی چنانروشهای

/ (. و علم باریور ایان برد کار به حوزه دو هر در توان نمی را یکسانیص/ (199دین

نکته:اساسی اشکال ، دارد وجود دیدگاه این در که مثبتی نکات رغم به

، آنطبیعی حقایق بیان که ، است دین زبان از بخشی گرفتن نادیده

است.

علم و دین دو نهاد مکمل هم می -2باشند

دین و علم بین است ممکن که است این بر اعتقاد نگرش این درواحدی موضوع

سخن طبیعت مثل واحدی موضوع در هردو مثال باشد داشته وجودولی بگویند

علل به علم ،مثال کند فرق کدام هر در مباحث این طرح از هدفطبیعت حوادث

. طبیعی حوادث معانی به دین و بپردازدنکته:

از بسیاری نقل در دین واقعا و دارد حقیقت از ای بهره مطلب اینطبیعی حوادث

حوادث ی همه اکثرا و است حوادث آن معانی طرح هدفشو آیات را طبیعی

داند . می الهی صفات از هایی نشانهبعضا دین که این آن و کرد فراموش نباید را دیگری حقیقت ولی

حوادث علل ازعلل و واقعیات دل از را مفاهیمی و گوید می سخن طبیعی

استخراج آنها طبیعیعلمی های یافته با دین در شده بیان وعلل واقعیات و کند می

. کنند می پیدا تعارض

علم و دین دو نهاد متعارض با هم -3می باشند

اساسی های آموزه از برخی بین اقل حد نظر این طبقهای داده با دین

این . اصلی فرض پیش دارد وجود تعارض تجربی علماست آن دیدگاه

هم و اند گفته سخن طبیعت باره در وحیانی متون که،هممدعی ، علم

آن های گفته لکن ؛ است عرصه این در نمایی حقیقتبرخی در دو

. است متعارض مواردخصوصا مقدس کتاب از مواردی تعارض اثبات دلیل

باشد می عهدین - و مرکزی زمین مثل است تعارض در روز باعلوم که

مرکزی خورشیدانواع ) ثابت خلقت انواع( fixismیا تحول و

(transformism .)

نظریه تعامل علم و دین و راه های برون رفت از تعارض متصور بین علم و دین

دینی- 1 های آموزه تأویل و تفسیر

واقعیت- 2 انعکاس هیچگاه علم که واقعیت این فهمباشد نمی خارجی

و است خارجی واقعیت خصوص در بشر دیدگاه علم بلکهپذیر . خطا

نام علم انگاری ابزار که علم به نگرش نوع این طبق بریافته - دارد

نظر . اکتشاف نه است نظریه اختراع علمی های

تحریف- 3 دلیل به دینی کتب از بعضی در خطا احتمالتورات . و انجیل مثل دارد وجود

قرآن،اعجاز و مصونیت آن از -3تحریف

معجزه چیست؟و علت نظامات از خارج و العاده خارق ای پدیده معجزه

دعوی اثبات منظور به که است مادی شده شناخته uمعلول. شود می صادر الهی خاص اذن با و تحدی با همراه ، نبوت

ویژگی های معجزه:- قابل تعلیم و تعلم نیست

- مغلوب و تحت تأثیر نیروی قوی تر قرار نمی گیرد- همراه با تحدی است

راه های شناخت قرآن

عقلی - و علمی شده پذیرفته اصول پرتو در محتوایی مطالعهقرآن - شناختی سند و تاریخی مطالعهبشر - زندگی در قرآن علمی و اجتماعی فردی، آثار مطالعهقرائت، - حفظ، برای گرفته انجام های فعالیت باره در مطالعه

... قرآن و تقدیس نگهداری،شناسان - قرآن و نظران صاحب نگاه از قرآن مطالعهقرآن - نگاه از قرآن مطالعه-) بالغت ) و فصاحت ادبی نکات رعایت نظر از قرآن مطالعهیکدیگر - با آیات ناسازگاری و سازگاری لحاظ به قرآن مطالعهدیگر - مباحثی و

دالیل اعجاز قرآن

) ( بالغت( و فصاحت قرآن متن به تحدی الفپیامبر ( بودن امی به تحدی ب

: آیات ( در اختالف عدم به تحدی ج 1 ( خطاپذیری،- تدریجی، تکامل انسان های ویژگی

) محدودیت و استعدادها تفاوت 2 ( در- و تدریجی جامعیت،نزول قرآن های ویژگی

) مختلف احوال و اوضاع

دالیل خارق العاده بودن قرآن

1 : است- بوده امی اسالم پیامبر طریقی اعجاز/ (158اعراف)

بیانی- : 2 اسلوب ، بالغت ، فصاحت لفظی اعجازاز( خاص دوری

بی شکلی به کالمی های زیبایی و تشبیه از استفاده ، پردازی خیالصوت( نظیر

حس و معنوی احساس زیبــایی بر عالوه که آهنگی ورا انسان قدسی

. کند می بیدار3 : به- انسان رسیدن برای قرآن مفاهیم معنایی اعجاز

و دنیــا سعــادتواقعیت است توانسته راستــا این در و است کافی آخرت

را عــالم هایچون . ) : مفاهیمی بشناساند انسان برای جامع بطور

، فرشته ، خداوند)... و طبیعت و آخرت جهان انسان،

مصونیت قرآن از تحریف

به لغت در و است شده چیزگرفته یک مرز و کناره لبه، معنای به حرف ریشه از تحریفمعنای

ایجاد معنای به سخن تحریف و است آمده نمودن دگرگون و ساختن منحرف کردن، مایلدگرگونی

. یعنی است؛ لفظی تغییر از مصونیت تحریف از قرآن مصونیت از مقصود است آن دراز مصونیت

که مجید قرآن حروف و کلمات آیات برخی در کاستی و افزایش و کلمات و اعراب در تغییرسبب

. گردد آیات مفهوم و معنا در دگرگونی

تحریف - از قرآن مصونیت تاریخی شواهدتحریف - از قرآن مصونیت روایی دالیلتحریف - عدم عقلی دالیل

تحدی ( آیات الفقرآن ( اوصاف ب

تحریف - عدم قرآنی دالیل

ویژگیهای قرآن

است- .1 خداوند سخن قرآن ی کلمه به کلمه

است- .2 قرآن در اسالمی علوم تمام ی ریشه

است- .3 نیافته راه قرآن در تحریف

است- . 4 جاوید ی معجزه قرآن

- جاودانگی اسالم ) خاتمیت (4

ما کان محم~د{ ابا احد| من رجالکم و لکن

�ین و کان رسول الله و خاتم� النبیاللهB بکل

(40شیئٍ علیما )احزاب/

انواع پیامبران

زمین در و نهاده وجود عرصه به پا که انسانی اولینآغاز را زندگی

چند . الهی انبیا است بوده خدا پیامبران از پیامبری نموده: اند بوده دسته

می - محدود خاصی زمان و مکان به آنها رسالت که پیامبرانیشد .

مانند - بزرگی پیامبران شریعت استقرار و تبلیغ که پیامبرانیرا موسی و نوح

داشتند . عهده بررا - الهی پیام خاصی ملت یا قوم یک برای فقط که پیامبرانی

آوردند . میپیام - مخاطب همگان و داشتند جهانی رسالتی که پیامبرانی

. بودند آنان الهینیز - جاودان رسالتی ، جهانی رسالت بر عالوه اسالم پیامبر

داشت.

دالیل اثبات خاتمیتخاتمـیـت- 1 ادعـای اسـالم پیـامبر از غیر پیامبری هیچ آسمانی پیامبران بین در

. است نکردهی- 2 ازمـردان : 158آیه یک هیـچ پدر محمد که دارد صراحت اعراف ی سوره

هر بر همواره خدا و است پیامبران خاتم و خدا ی فرستاده ولی نیست شماچیـزی

است . دانا3 ) حضــرت- ) آن حدیث جمله از خودش خاتمیت دراثبات ص اکرم پیامبر احادیث

: هستی موسی برای هارون مانند من برای تو علی ای تبوک ی غزوه ماجرای درآمد نخواهد دیگری پیامبر من از بعد که تفاوت این . با

داند- 4 می خود اعصارمخاطب تمام در را انسانها تمام که قرآن از آیاتی5. کنند- می معرفی الهی دین تام و کامل شکل را اسالم دین که آیاتی

فلسفه ی ختم نبوت

تطبیق - و اجرا حفظ، در آن توانمندی و بشر بلوغالهی کلی قوانین

از - مصون و کافی کامل، کلی، الهی قوانین وجود

تحریف

ولی - وجود با انبیا بعثت ادامه برای وجوددلیل عدمعصری هر در زنده

دالیل بعثت انبیامی- 1 ایجاد سابق شرایع در که هایی تحریف بردن بین از

.شد

جدید- 2 قوانین تشریع

الهی- 3 شریعت تبیین و ترویج

آنها- 4 جزئی مصادیق بر شریعت کلی اصول تطبیق

حکمت ختم نبوتزمان( مقتضیات و اسالم الف

تجدد - و سنتبشر - نیازهای و دین

عناصر( و اسالم در گذاری قانون سیستم های ویژگی بآن پویایی

گذاری- 1 قانون حریم در عقل وروداسالم- 2 محرکه قوه اجتهاد،واقعی- 3 مفاسد و مصالح بر اسالمی احکام بودن مبتنیثانوی- 4 و اولی احکام به توجهزندگی- 5 ظاهری صورت و شکل به توجه عدمکننده- 6 کنترل قوانیناسالمی- 7 حکومت اختیارات

یگانگی راه اسالم -5

این و مواجهیم ادیان تکثر نام به واقعیتی با اکنون مای مسأله موضوع

هر . که این به توجه با پرداخت آن به باید که است مهمیادیان از یک

از فقط را سعادت به نیل و داند می حق بر را خود موجودخود رهگذر

: که انگیزد برمی پرسش این شمارد می ما ممکن آیادرمواجهه انسانها

هر دلخـواه به توانیــم می تکثــرادیان ی پدیده باکــه را آسمــانی دین

تقرب خداوند به آن از و بپذیریم خواستیمجوییم؟

:پاسخ انسانها در مواجهه با تکثر ادیان

1( راههای (: pluralismتکثرگرایی- وجود نشانگر ادیان تکثربه مختلف

صراطهای مستقیم راه یک جای به واقع در و است خداوند سویدارد وجود مستقیم

در) محدود ها راه این تکثرگرایی به ازمعتقدین بعضی دردیدگاه) نیست آسمانی ادیان

راه : ((exclusivismحصرگرایی- 2 یک فقط انسان هدایت برایمستقیم

استوا و اعتدال حالت از کم و بیش ، دیگری راه هر و دارد وجوداست . خارج

است) ( دینی هر پیروان میان در غالب نگرش حصرگرایی

عوامل پیدایش و پذیرش پلورالیزم در اروپااز دیدگاه فلیپ کویین

نوعی- 1 سمت به سوق و مذهبی جنگهای از خستگیتسامح و تساهل

قرن- 2 مسیحی ی جامعه در ادیان مطالعات گسترشبیستم

و- 3 غربی کشورهای در مختلف ادیان پیروان همزیستیرفتن بین از

ادیان بین ذهنی های فاصله

:مدعای کثرت گرایانرستگاری روح زیرا اند، رستگاری راه آسمانی ادیان ی انسان همه

دین) ( گوهراســاس بر زندگـی به دادن سروسامان و محوری خود از رهایی

مــداری واقعـیـتادیان تمام در این و باشد می خداوند محوریت همـــان کـه اسـت

دارد؛ وجود اصیلآنها همه در دین گوهر چون ولی هست ادیان در هایی اختالف چه اگر

دارد وجود. ندارد ادیان آن پیروان حتی و بشر سعادتمنــدی در تأثیری هیچ

اشکال : یا نقدیکی . دارند هم با اعتقادی حتی و مناسکی فاحش های اختالف ادیان

بر را تجسدقبول را معاد یکی ، داند می منزه آن از دیگری و جایز خداوند ساحت

دیگری و ... حق دین، یک های آموزه و اعتفاد یک از روشن تصور و کند می رد

پیرو یکآورد . می در محوری خود از سر صورت این غیر در و است

پاسخ کثرت گرایان )جان هیک(

و است یافته نما حقیقت ظاهری ، ادیان در اعتقاد عنوان به آنچهاختالف شاهد گاه

بلـکه ، نیستند واقعیت نمای تمام ی آیینه حقیقت در هستیم آنها درمحصـــول اینــها

از حکایت ها بیان آن ایم کرده گمان که است ما های پنداشتدارند . واقعیت

توصیف در ما خیال و ذهن ی آفریده داریم اعتقاد آن به ما نچه آالبته است حقیقت

همــان . مانند نیست حقیقت تمام ولی دارد حقیقت از ای بهرهدر مولــوی که مثـلی

وهر کنـنـد شنـاسـایی را فیـلی خواستنـد می که کـوری چند ی بارهآنـهـــا از کــدام

آن از قضاوتی و خورد می بر فیل اعضای از عضوی به دسـتـشـانمی مطرح را

زیرا . نیست نگرانی جای هیچ البته های کرد آموزه این نقشیا صدق در اعتقادی

می انسانها بر که است تأثیری در بلکه نیست آنها کذبگذارد .

نقد پاسخ جان هیک )کثرت گرایان(

ی- 1 همه و است مؤمنان عرف فهم خالف بر ایشان ی گفتهاصیــل ادیان مؤمنان

است . واقع با مطابق آنها اعتقادی های آموزه که هستند معتقدچون- 2 حقیقتی شناخت به نسبت مؤمنان برای هیک جان تمثیل

نابینایان به خداوند ، سازد منعکس را واقعیت تواند نمی و نیست درستی تمثیل فیل و

منــاســب تمثیــلتواند می وحی شمع که است تاریکی در وفیل بینا های انسان �ل م�ث

درشناخت را آنهادهد . یاری خداوند

خداوند- 3 به رانسبت ها انسان معرفت راه هیک جان حقیقت درو داند می مسدود

یابد . شناخت خداوند به توانست نخواهد هیچگاه بشر است معتقدنیست- 4 معنا این به دارند مقدمی نقش اعتقادات که سخن این

سعادت در نقشی کهنیست . فرقی هیچ مشرک و موحد انسان بین و ندارند انسان

توحیدی، نگرش بدونیافت نخواهد دست بخش سعادت تحول به گاه هیچ انسان

حصرگراییاست مدعا: خداوند از پیروی همان ادیان ی همه روح اگرانسانی هیچ

به ) معتقد باشد می آیینی در اینکه ی بهانه به ندارد حقپیــامبـری دین

) تا فرستاده خداوند که جدیدی پیامبر به نسبت است الهیخود جدید پیام

بی و باشد تفاوت بی نماید ابالغ مکان و زمان مناسب رااعتنا.

اقتضای به وخدا باشد می تکاملی فرایند یک رسالت اصوالرشدآگـاهی

را مناسب هدایت آدمیان پذیری مسئولیت سطح وارتقایاختیـارآنـان در

. با الهی جدید پیام قبول عدم آیا است داده می قرارکه تسلیم و عبودیت

. دارد سازگاری باشد می دین گوهر و رستگاری روح

نقد:می ادیان سایر با مدارا از کشیدن دست موجب دین در حصرگرایی پذیرش

و باشد . است اعتقادی چنین حاصل ، تعصب و طلبی انحصار

پاسخ:به دیگران کردن وادار معنای به ، سعادت راه تنها عنوان به دین یک پذیرش

تسلیمارمغان به سعادتی قهری شدن تسلیم زیرا نیست حقیقت این برابر در شدن

نمی-یافتن نجات بین باید آسمانی دین آخرین های آموزه به بنا دیگر تعبیری به یا آورد

با . منصفانه رفتار و مدارا به را مسلمانان اسالم دین شد قایل تفاوت بودن حق وکند . می دعوت همه

:1نکته/ شوری ) ی سوره /42آیات توبه /107و نساء به ( 98و نسبت را اسالم حکم

انسان-توانید .) می بیشتر ی مطالعه برای کند می بیان مختلف های دین به متدین های

بهی آیه ذیل المیزان کنید .40تفسیر مراجعه توبه ی سوره

2نکته ولی باشد می اسالم در اخالقی فضایل جزو مدارا

و حد دارایکه شود گسترده حدی به نباید و است مرزی

اعتقادات شامل. بشود هم حقایق در تردید موجب شده

تتبع حتی الالنصاری و Bالیهود عنک ترضی لن و�إن� قل ملتهم

الذی بعد أهوائهم �عت� اتب إلن و الهدی هو الله هدیمuن جائک

نصیر ال و ولی� مuن الله مuuن لک ما العلم/ (120بقره)

سوم بخش

امامت

) ( : ص اکرم پیامبر والیت اول گفتارسنت: اهل دیدگاه از خالفت و مرجعیت گفتاردوم

شیعه: دیدگاه از امامان دینی مرجعیت گفتارسومامامان: والیت و رهبری گفتارچهارم

امامان: معنوی والیت گفتارپنجمامامت: ی نظریه ی باره در نکاتی گفتارششم

شیعهغایب: امام گفتارهفتم

مقدمه والیت و نکاتی چند در آن

مالک- : 1 خداوند که آنجایی از توحیدی بینی جهان مبنای بر الفاست هستی تمام

است . او دست به نیز هستی اختیار و سررشتهداند: . می خود اختیاردار و ولی را خداوند همواره مؤمن شخص ب

موالی: هر از و داند می موال بهترین را خداوند مؤمن شخص جنیاز بی دیگری

) ولیا .) بالله کفی استماند: . خواهد پناه بی است نپذیرفته را خداوند والیت که کسی د

لهم) ما والظالمون ) را هاست والیت بدترین که شیطان والیت و نصیر ال و ولی من

. پذیرفت خواهد/ ( اعراف یؤمنون ال للذین اولیاء الشیاطین جعلنا (27انا

خدا: به ایمان از که را کفار والیت نباید ایمانی ی جامعه و مؤمن هاند گردانده رو

. ندارد . سازگاری سر ایمان با ، طاغوت از اطاعت زیرا باشد پذیرا/ ( 60نساء)

2 : تن- فردی عمل ی عرصه در ، خدا والیت پذیرش ی نشانه الفاحکام به دادن

. است الهی قانون غیر به نبستن ،دل اجتماع ی عرصه در و اوستربوبیت: به ورزیدن کفر خداوند قانون از غیر قانونی پذیرش ب

اوست تشریعی/ مائده ) الکافرون هم فاولئک الله انزل بما یحکم لم من (44و

شود: می محسوب خداوند به ظلم الهی قانون از تبعیت عدم ج

الظالمون هم فاولئک الله انزل بما یحکم لم من /و (45مائده )است: خارج تقوی و عدالت از پروردگار حق در ظالم د

/ مائده ) الفاسقون هم فاولئک الله انزل بما یحکم لم من (47و

داند: می خدا آن از تنها را حاکمیت و والیت که ای جامعه و فرد هقانون غیر به

دهد . نمی تن خداوند حکم و

3 : ی- حیطه در دخالت نوعی ، دیگران مورد در قانون اجرای الفآنان اختیارات

دستورات . است از گرفته بر قانون که این صرف به رو این ازکافی است دینی

آورد . در اجرا به دیگران مورد در را آن بتواند کسی هر تا نیستزمین: برروی خداوند قانون اجرای حق واجد دستگاهی یا و فرد ب

اجازه که است. باشد داشته مشروعیت یا

. شود: نمی صادر خداوند سوی از جز والیت و تصرف مجوز جیاد : داود حضرت برای حکومت جعل از قرآن در نمونه برای د

وی و است شده . براند حکم مردم میان که یابد می اجازه خداوند سوی از

بالحق الناس بین فاحکم االرض فی خلیفه جعلناک انا داود یا/ (26ص)

نیستند حکومت برای ذاتی حق دارای ها انسان توحیدی نگرش درحقی اگر و

است . کرده عطا آنها به خداوند که است حقی ، باشند داشته

4 : حق- و نیستند خداوند والیت پذیرش به مجبور ها انسان الفبا خداوند حاکمیت

. ندارد منافات انسان آزادیوالیت: و حاکمیت این تواند می ولی است خداوند اصلی حاکم ب

دیگری برای را . والیت و است ذاتی و اصلی الهی والیت صورت این در کند اعتبار

. تبعی دیگران

سؤال:

و است داده والیت کسـانی چـه بـه خـداونـدرا کســانی چه از اطـاعت

است؟ کرده واجب

والیت پیامبر اکرم )ص(گفتار اول :الف - مناصب پیامبر)ص(

وحی) (رسالت- 1 وابالغ تلقی

دینی- 2 فروعاتی) مرجعیت ازوحی،بیان خطاناپذیر وتفسیر تبیینکه دین از

بودن ( اسوه و کلیات با مصادیق ،تطبیق است نیامده قرآن در/ (21واحزاب/4و3ونجم/7وحشر/19ومائده/64و44نحل)

،نصب) والیت- 3 مردم بر عام ،ریاست ،قضاوت مردم رهبریمناطق حاکمان

، حد ،اجرای قضات ،نصب اجرایی العمل دستور ،صدور امر تحتقرارداد انعقاد

برای نظامی نیروی فرماندهی و ،تشکیل مالیات دریافت عهدنامه و) ... و دفاع

(وتغاب59ونساء55ومائده/65ونساء36واحزاب/55ومائده/6احزاب/

(12ن/

ب - دینی بودن والیت پیامبر )ص(آیا والیت پیامبر اسالم یک ضرورت اجتماعی بود یا امری

دینی؟

سوی از وظیفه اکرم نبی برای که دستوراتی و قرآن آیات از- می مشخص خداوند

از خداوند که است منصبی والیت که شود می فهمیده سازدخواسته می پیامبرش

است :-/ ( توبه المنافقین و الکفار جاهد النبی ایها (73یا-/ ( انفال القتال علی المؤمنین (65حرض-/ ( نساء الله اک� ار� بما الناس بین (105لتحکم-/ ( مائده الله انزل بما بینهم احکم ان (49و-/ ( توبه صدقه اموالهم من (103خذ

ج - دیدگاه اصحاب درباره ی جانشینی پیامبر)ص( پس ازرحلت آن حضرت

اصحاب- 1 اکثریت ) پیامبری- ) ص محمد حضرت از وبعد است یافته خاتمه نبوت،

. شد نخواهد مبعوثهای- انسان ی وازعهده باشد می خدا پیامبر وظیفه دینی مرجعیت

. است خارج عادیخود- از بعد باید پیامبراکرم که است ای وظیفه تنها عامه ریاست

. باشد داشته جانشین

اصحاب- 2 اقلیت ) پیامبری- ) ص محمد حضرت از وبعد است یافته خاتمه نبوت،

. شد نخواهد مبعوثازخود- بعد پیامبراکرم که است ای وظیفه تنها دینی مرجعیت

. باشد داشته بایدجانشینمرجعیت- شایستگی که است کسی آن از عامه ریاست و والیت

. دارد را دینی

مرجعیت دینی و خالفت )ریاست گفتار دوم :عامه( ، از دیدگاه اکثریت اصحاب ) اهل

سنت (1) ص- ) اکرم پیامبر دینی مرجعیت از جانشینی

: زیرا ندارد جانشین به نیازی خود دینی مرجعیت در اکرم پیامبرکالم- اال و است آمده سنت و کتاب در است اسالم امت نیاز آنچه

درقرآن خداونـدنعمتی : علیکم اتممت و دینکم لکم اکملت الیوم که بود نخواهد صادق

دستـورات- با مصادیق تطبیق مانند دینی جزئی وظایف از بعضیی همه را قرآن

) آنها ) از آسمان ستارگان به نبی لسان در که ص اکرم پیامبر اصحاباست شده یاد

. ندارد خاص جانشین لذا و دارند عهده بهنکته:

کرده- 1 درک را پیامبر زمان که شد می گفته کسی به صحابهصحابه . تعداد باشد

تا .12000را اند گفته نفرو- 2 حدیث سقم و صحت تشخیص اصحاب مهم وظایف از یکی ها بعد

رسول سنت. ) شد ) ص اکرم

2) اجتماعی- ) رهبری یا والیت عامه ریاست

) جانشین ) آن برای باید که است ای وظیفه تنها ص اکرم رسول عامه ریاستداشته

: ولی است الهی اذن بر مبتنی والیت uعمال ا مشروعیت قطعا و باشد1 : دنیاکم- بشؤون اعلم انتم الله رسول قالبه- 2 را آن بلکه نبوده اهمال روی از پیامبر خود سوی از جانشین نصب عدم

(. ،ج مقاصد شرح ، تفتازانی است نموده واگذار نظران ص 5صاحب ،263)با- 3 متناسب حکومت شکل در تغییر لزوم و شرایط تغییر به توجه با

مقتضیات . ) ( فرمود واگذار مردم خود به را حکومت امر ص اکرم پیامبر زمان،

نکته:1 ) ( تجربه- عدم ، قومی اختالفات وجود دلیل به ص پیامبر از بعد زمان شرایط

دربوده حساس ، نبوت دروغین مدعیان وجود و خارجی تهدیدات ، حکومت

است. چهار- 2 رسیدن حکومت به نوع و است نبوده مرسوم روش انتخاب روش

خلیفه ) ( کند می آشکار را سخن این نیزصحت ص پیامبر از بعد

) مثبت ) را خود خالفت از پیش سالهای تحوالت ع علی امامدوری را ها نابسامانی این ی همه منشأ و کند نمی ارزیابی. ) بیند ) می ص پیامبر بیت اهل یعنی فضایل حقیقی مرکز از

فضیلت : بودن صحابه که است چگونه فرماید می وشمرده

فضیلت است بیت اهل از که ای صحابه ولی شود میشمرده

شود . نمی

گفتار سوم :

مرجعیت دینی و امامت و رهبری اجتماعی از دیدگاه اقلیت اصحاب )شیعه(

شیعه- 1 دیدگاه از امامان دینی مرجعیت

: ) زیرا ) کرد می تعیین جانشین باید دین امر در ص اکرم پیامبر ) ( بیانی - ، دین بیان در ص پیامبـر نه و شده نازل ناقص قرآن نه الف

داشتــه ناقصاطمینان شکلی به پیامبـر بیان ی معصومانه ابالغ امکان ولی ؛ است

زمان در آورص .) رهبری، و امامت مطهری، است نداشته وجود پیامبر (52خـود

که - است فردی نیازمند تبدیل و تغییر از دین صیانت و حفظ بپاسداری و نظارت

مرتضی، .) سید باشد داشته عهده به را شریعت از(276،ص1الشافی،ج

گفتار چهارم :- امامت و رهبری از دیدگاه اقلیت اصحاب ) شیعه2 (

آنان و اند دینی مرجعیت منصب دارای امامان تشیع دیدگاه ازهای دریافت با

را مردم توانند می ، دین مضامین ی معصومانه و خطاناپذیرحـق صراط به

امت .) امامت حق است دینی مرجع که کسی باشند رهنمون: زیرا ( دارد را

با- . 1 خداوند آیا است همه از افضل ایمان و علم جهت ازآن با افضل بودن

امامت به دارد که نواقصی تمام با را مفضول ، کماالتکند؟ می منصوب

قرآن - 2 به تنها دین اکمال که دارد این بر داللت ثقلین حدیثودرپرتو نبوده

باشد . می عترتصاحب - 3 ازپیامبر بعد که دارد براین داللت االمر اولی ی آیه

همان امربه. است شده تبعیت پیامبرش و خدا که شد خواهد پیروی مالکی

بودن- 4 انتصابی غدیر حدیث چون احادیثی و والیت آیات ازفهمیده والیت

. شود می

گفتار پنجم :والیت معنوی امامان

مفهوم- اوج که دارد سومی ی مرتبه و درجه امامت تشیع، دیدگاه دراست امامــت

و کامل انسان کبــرا، خالفت ، زمان حجت عنــوان به آن از کهیاد معنـــوی والیت

. می کار به قطب تعبیر تعریف همین با نیز متصوفه بیان در شود میرود .

مفهــوم- این با ایشــان امامت و ابراهیم حضرت مقام قرآن درتطبیــق قابل شیــعی

است.ازسوی- نصب به نیاز دینی ومرجعیت امامت خالف بر مقام این

بلکه ندارد خداوندموقعیت ازاین شرایطی بودن دارا با شخص که است منزلتی

. شود برخوردارمیعبودیت : بر استقامت و صبر اول شرط

برملکوت : اشراف حاصل که باال بسیار معرفتی و یقین دوم شرطوزمیــن ها آسمان

است.انسانی : فضایل و اخالقی بلند مقام از برخورداری سوم شرط

: دارد وجود کبری خالفت برای که هایی ویژگی

یابد- .1 نمی راه او وجودی ساحت به جهلگیرند- .2 می نشانه را او ، غیبی های الهام3. برخوردارند- جسم و روح طهارت و عصمت از4. دارند- را عالم بر تسلط و تصرف حقو- 5 کرامات توانند می باال معنوی و روحی قدرت ی نتیجه در

عادت خارق افعال : . آمدن در سخن به یا و شدن ،اژدها درخت حرکت مانند دهند انجام

شفای ، عصاو ... دیگر ای ماده شدن تبدیل طال به ، بیمار

دارند،- 6 عهده بر را مؤمنان هدایت خاص بطور یعنی باطنی والیتهای عقده

. آورند می بیرون تنگنا از را آنها و گشایند می را آنان

گفتار ششم :نکاتی در باره ی نظریه ی امامت شیعه

1 ) شناسایی- ) پیشین امام بیان یا و ص پیامبر بیان با امامان تمامیشوند . می

به- 2 توجه با و باشد نمی آشکار ما بر امامان بودن عدد دوازده علتامامت مفهوم

چنین دین حفظ برای خداوند نزد در گفت توان می فقط تشیع دربوده کافی تعدادی

است. و- 3 الهام راه از بلکه اجتهاد و کسب راه از نه ، امامان که آنجا از

الهی تربیت . ندارد امام تعیین در اثری سن ، میرسند امامت مقام به

والیت- 4 همگانی پذیرش عدم و اسالم تاریخ مسیر انحراف چند هرمعصوم امامان

امامان نقش ولی شد امامان برکت پر وجود تأثیر شدن کمرنگ باعثی توسعه در

و معنویت اعتالی و اسالمی شریعت تبیین و دینی معارف و اندیشهدر اخالقی فضایل

است . توجه قابل بسیار اسالمی ی جامعه

پاره ای از فواید حضور امامان در جامعهدر- 1 سنت و کتاب از معصومانه تفسیر و نبوی معارف انتقال

و احادیث ضمنقرار بزرگواران آن شیفتگان اختیار در امروز که زیادی روایات

دارد.اصـلی- 2 سرچشمــه از همه که بسیاری دانشمندان و علما تربیت

اســالم وناب. بودند شده سیراب

ی- 3 جامعه برای معنویت و اخالق از نظیر بی الگویی ارائهبیــان و اسـالمی

و مناجات و ادعیه و ها نامه و گفتارها قالب در ارزشمند مواعظاخالقی تربیت

. آنها معنوی اعتالی و مؤمنانبنام- 4 متــرقی بسیار سیاسی و فکری مکتب یک گیری شکل

در گاه که تشیـــع - در فکری سیــاسی بزرگ های حرکت و ها انقالب حاضرنیز عصر

به جهــانشود . می داده نسبت اندیشه و مکتب این

گفتار هفتم :

امام غایبآنها به که رسد می نظر به ضروری مقال این در آنچه

شود پرداخته: از است عبارت

؟- 1 کیست غایب امام از منظورشیعهدوازدهم- 2 امام غیبت از بعد غایب امام ی نظریه آیا

یا شد مطرحباشد؟ می این از بیش ای پیشینه دارای

چنین- 3 آیا چیست شیعیان بین در غایب امام پذیرش دالیلبه اعتقادی

ندارد؟ شباهت بیشتر وهمچیست؟- 4 انسان بر غایب امام یک والیت مفهوم

منظور شیعه از امام غایب کیست؟ -1

) خود- ) فرزند ع عسکری حسن امام حضرت شیعه یازدهم امام ) به) را عج مهدی

: امام او من از بعد فرمـود اعالم و رساند خود خاص اصحاب رؤیتبـود خواهد

. است غیبت در او امامت اما ) ( ع- یازدهـم امام ی نماینده توسط ابتدا اصحاب برای امام پیام

سعیــد بن عثمانبن حسین ، سعید بن عثمان بن محمد سپس و رسید می عمروی

بن علی و روح. داشتند عهده به را مسئولیت این ترتیب به سمری محمد

از- نایب خاص آخرین از نواب ای نامـه ، خـود حیات انتهای دردریافـت امام

بـه . بود رفتــه سخن خاصه نیابت دوران اتمام از آن در که کند میترتیب این

صغرا دوران غیبت و گرفت کبرا پایان .غیبت شود می آغاز

- آیا نظریه ی امام غایب بعد از غیبت امام دوازدهم مطرح شد یا 2دارای پیشینه ای بیش از این می باشد؟

) ( منشأ- و بوده مطرح ص اکرم پیامبر زمان از غایب امام ی مسئلهاست روایاتی آن

بود داده خود ی ســالله از را فرزندی تولد بشـارت ، حضـرت آن کهها دیـده از کـهشد . خواهد پنهان

اشاره- غایب امام وجود به جداگانه گفتارهای در نیز امامان از یک هراند . کرده

. است- روشنی اشارات ، غیبت وقوع به نیز شعرا از برخی شعر درغیبت- وقــوع از پیش که است هایی کتاب نگارش تر جالب همه از

به خاص بطـور. اند پرداخته امام غیبت ی مسأله

به- نبوده شیعیــان آثار به محدود غایب امام به مربوط آثار و ها کتابروایات دلیـــل

) است ) شــده نقل خصوص این در ص اکرم پیامبر از که بسیاریتمــام توجــه کانون

. است بوده مسلمانان

دالیل پذیرش امام غایب در بین شیعیان چیست آیا چنین -3اعتقادی به وهم بیشتر شباهت ندارد؟

1 ) ( ) ع- ) اطهار ی ائمه و ص پیامبراکرم از زیاد بسیار احادیث وجودخصوص در

متولد ) ( امام کدام صلب از که این و عج حضرت آن مبارک وجودشد . خواهد

2. ) ( شیعه- اعتقادی مبانی با عج غایب امام به اعتقاد سازگاریجاللـت- 3 که نایبانی طریـق از سـال شصت از دربیش غایب امام

منــزلت و شـأن. دارد ارتباط مردم با ، نیست پوشیده عام و خاص بر آنان اجتماعی

به- 4 کتبی بطـور نایبان توسط را خود مشکالت و مسائل مردم) عج ) امام عـرض

. کردند می دریافت نایبان همان توسط را خود پاسخ و رساندند می5 ) می- ) قرار شیعیان اختیـار در عج امام سوی از هایی نامه گاه

این به که گـرفت. گفتند می امام توقیعات ها نامه

مفهوم والیت یک امام غایب بر انسان چیست؟ -4

و است ظاهری خالفت از فراتر منصبی امامت تشیع ی عقیده درخالفـت شامل

) غایب . ) امام ع بیت اهل روایات در شود می نیز حقیقی امامت وخورشیــد به

امامان . سایـر همانند نیز غایب امام است شده تشبیه ابر پشتاست خدا ی خلیفه

جهان و خدا میان فیض ی واسطه عنوان به را خود وظایف وسو یک از هستی

امامان . سایر بین در کند می ادا دیگر سوی از ها انسان و خدا وبه اکثرا نیـز

واین کرد نمی پیدا تحقق امامت ابعاد از برخی خارجی، موانع دلیلبرنفی دلیل

. شد نمی امام منافع سایر

گفتار هشتم :

مهدویت اتفاق - آن بر ادیان ی همه آنچه ومعاد نبوت خدا، به ازاعتقاد بعد

اعتقاد دارند نظرو جهانی صلح و عمومی سعادت که است آسمانی مردی ظهور به

را خیروبرکت. آورد خواهد ارمغان به همگان برای

و- عدل فراگیری بشارت از پر اسالمی معتبر روایات و قرآنخاتم دین حاکمیت

. ) باشد ) می جهان بر ص انبیامیان- تفاوتی آخرالزمان در مهدی ظهور به اعتقاد اصل در گرچه

مختلف فuر�قدر سنت اهل با شیعیان ی عمده اختالف ولی ندارد وجود اسالمی

که است اینسنت اهل ولی دانند می غایب امام همان را موعود مصلح شیعیان

والدت منتظر. ) باشند ) می بود خواهد ص پیامبر خاندان از که موعود مهدی

فصل سوم

مرجعیت و والیت عالمان دین

غیبت : درعصر دینی عالمان مرجعیت اول گفتارعالمان : والیت به تاریخی نگاه گفتاردوم

شرع : و عقل منظر از دینی عالمان والیت سوم گفتارفقیه : والیت چهارم گفتارجمهوریت : و والیت پنجم گفتار

گفتار اول :مرجعیت عالمان دینی درعصر غیبت

و- یافته راه معصوم محضرامامان به بسیاری عالمان تاریخ استناد بهآن های گفته

صالحیت ، احادیث آن نقل بر عالوه و کردند می ثبت و ضبط را بزرگانقـدرت و

امر در را مردم نیز امامان و داشتند نیز تحلیل و تجزیه و تفسیرمعــارف فراگیری

دادند . می حواله آنان به دینیتالش اثر بر ؛ شد دنبـال علما توســط وظیفه همین نیز غیبت دوران در

بزرگان اینمثال گرفت شکل مختلف های موضـوع در روایی های مجموعه

فــروع و اصــولابتـدای های سال در استبصــار و تهذیب ، الفقیه یحضره ال من کافی،

غیبت از بعـد - اخیـرتوسـط قرن سه دو در وافی و بحاراالنوار ، الشیعه وسائل و

بـزرگـی علمـایم : ) کلینی یعقوب بن محمد م( )329چون صدوق ،شیخ ،شیخ( 381ق ق

م) ق(413مفیدم ) مــرتضـی م( )436سیــد طــوســی شیـخ ، عـالمـه( 460ق ، ق

م ) ق(726حـلــیم) )1104حرعاملی م( مجلسی ،عالمه کاشانی( 1110ق فیض و ق

ق(1091م)

تغییر شرایط و مسئولیت علمای دینی در عصر غیبت) سنت اجتهـاد (

مفیـــد شیـخ دوران از روایی منابع در تحلیل و تجزیه و تدبر و تأملو گردید آغاز

. به کرد پیدا مطلوبی بسیار موقعیت طوسی شیخ زمان در ها بعداجتهــاد عمــل این

احکــام . استنبــاط توانایی که است کســی مجتهد شود می گفتهو قــرآن آیات از را

های . ویژگی اجتهاد شیعه نظر از دارد معصومین روایات و احادیث: دارد را زیر

است- 1 انحصاری می غیر اجتماعی ی طبقه هر از کسی هر و. شود مجتهد تواند

باشد- 2 می باز آن حاکم باب ضوابط که مادام شخصی هر ورعایت را براستنباط

دیگر عالمی شخص هر خالف بر و زمانی هر در تواند می کند. کند اجتهاد

است- 3 مند صورتی ضابطه در تنها دین فهم به رسیدن فرایند واز خاسته بر که

شود . می تلقی اجتهاد باشد خود خاص منطق

گفتاردوم :

نگاه تاریخی به والیت عالمان ) و- ) ص پیامبر و است خدا آن از حکومت ، شیعه سیاسی ی اندیشه در

) ع ) امامانهستند توانند کسانی ومی دارند عمومی ی حوزه در تصرف حق که

فرمان برمردمنماینده ی عهده بر وظیفه این معصوم امام فقدان صورت ودر برانند

. است ایشان ) توسط ) صغرا غیبت دوران انتهای در ابتدائا فقیه والیت اندیشه این

مهدی حضرت ) زوایای) و مطرح شیعی علمای تمام تقریبا آثار در سپس و اعــالم عج

آن مختــلف. گردید تبیین

بوده- رایج نیز شیعی حاکمان حتی و شیعه عرف بین در حتی تفکر ایناست .

از- که فــراوان تأکیـدات با و معصـوم امامت ی نظریه پذیرش باامامان ی ناحیــه

وسلطنت حکومت برای جایی شیعه درفرهنگ بود گرفته صورتحاکمان نامشروع

. به نسبت حتـم به آنان که نیست معنا بدان این اما نبـود وقتها حکـومت برانـدازی

. گیرند عهده بر را انقالب رهبری و نمایند اقدام

گفتار سوم :

والیت عالمان دینی از منظر عقل و شرع : عقل – نگاه از فقیه والیت الف

1 . او- بر� امیر من للناس البد است فطری نیاز یک والیت نهاد وجودفاجر

شخصی- 2 چه والیت دید باید است ضروری و فطری امری والیت اگرمشروعیت

عقلی. قانون از شاغل دارد و شغل شرط تناسب دو به شود میاختصاصی و عمومی

. عمومی شرایط کند می ثابت را شخص والیت مشروعیت که رسیدوتدبیر عقل مانند

. عدالت و فقاهت مانند اختصاصی شرایط وضرورتی- 3 والیت حال درعین و است برانسانها والیت عدم اولی اصل

اجتمــاعی وظیفـه . شـرایطی چنیـن در کنـد می حکـم آن به فطرت که است

متیقـن قـدر به عمل (. و کند والیت اعمال خواهد می که فردی حکومت مشروعیت باشد می

تصـرف حق). باشد بخش اطمینان باید باشد داشته

شرع – نگاه از فقیه والیت ب

. : ) من- ) الله رسول یا قیل خلفایی ارحم اللهم ص الله رسول قالالذین قال خلفاؤک؟

الفقیه .) الیحضره من سنتی و حدیثی عنی یروون بعدی من یأتون(420،ص4ج

:) ( و- حاللنا فی نظر و حدیثنا روی قد منکم کان من ع الصادق قالعرف و حرامنا

(. ،ج ... الشیعه وسائل حاکما جعلته قد فانی (98،ص 18احکامنا :) ( الی- فیها فارجعوا الواقعه الحوادث اما عج الحسن بن حجه قال

فانهم احادیثنا رواهج ) النعمه اتمام و الدین اکمال الله حجه انا و علیکم (844،ص2حجتی

والیت- که است سازگار هایی انسان با نیز قرآن در والیت آیاتپذیرفته را خداوند

. است متجلی آنها در والیت های نشانه و

گفتار چهارم :

والیت مطلقۀ� فقیه مطلقه والیت معنای

زیادی بسیار مصادیق والیت، شد اشاره نیز قبال که همانطوریمردم: رهبری دارد

تحت مناطق حاکمان ،نصب مردم بر عام ،ریاست ،قضاوتدستــور ،صــدور امـر

عهدنامه و قرارداد انعقاد ، حد ،اجرای قضات ،نصب اجرایی العملمالیات دریافت

... باشیم معتقد اگر و دفاع برای نظامی نیروی فرماندهی و تشکیلعالمان نیابت که

ویا است آن امثال یا قضاوت مانند خاصی، های درحوزه دیناست هایی درمحدوده

به قائل صــورت آن در کند می اقتضا ضــرورت نیابت کهمقیـده یا محـدود والیت

امام اختیـارات اندازۀ� به را فقیـه اختیار دایـرۀ� اگر ولی ایم شـده ) آن) در دانستیــم ع

به عام صورت مطلقه یا نیابت ایم .والیت شده قائل

نکاتی در بارۀ� معنای والیت مطلقۀ� فقیه

محدودۀ�- 1 در والیت این لذا شریعت و فقه والیت یعنی فقیه والیتو اســالم قانون

نخواهد در استبداد از سر هیچگاه نتیجه در و است دین اهدافآورد.

2 ) و- ) است ع معصومین والیت استمرار حقیقت در فقیه والیتاختیـارات از آنچه

. تفاوت باشیم می قائل نیز فقیه ولی برای قائلیم معصـومین برایبـه چـه والیت، در

احکام حیطه در چه و شرعی حکم یک کیف و درکم تفاوت معنای . نیست ممکن

3 ) مصالح- ) بدون و داشتند محدودیت والیت اعمال در ع معصومیندر جامعــه کل

. است چنین نیز فقیه نداشتند تصرف حق مردم مال و جان4 ) ( فقیه- که نیست آن معنای به ع معصوم امام از فقیه نیابت

وشخصیت دراوصاف . والیت باشـد می برخـوردار کماالت همـان از اخالقی، و عـلمی

و اعتبـاری امـری . اخالقی و علمی شخصیت خالف بر باشد می جعلی

گفتار پنجم :

والیت و جمهوریت -، گر ی د ی و س ز ا و ت س ا د ن و ا د خ ۀ د ا ر ا و ت س ا و خ ف ر ط یک ز ا ی لام س ا ت م کو ح

ن ی ا؛ د ن و ش ی م ا ر ی ذ پ ا ر ن آا ، ه د ا د ن ت ت ای ل و و ت ی کم ا ح ن ی ا ه ب که د ن ت س ه م د ر م د و خ

ا ـ ـ کم. د ن ه د ن ت ی ا ض ر د و خ ر ب ی ت م کو ح ن ی ن چ ه ب و د ن کن ا ب ا د ن ن ا و ت ی م که ن ی ا

ی- ر و ت ا کت ی د ز ا ی ر ی گ و ل ج و ا ه ن ا س ن ا ی أا ر ه ب م ا ر ت ح ا ، ت ی ر و ه م ج م ه م و ی ل ص ا ۀ ص خ ا شد م ا ج ن ا ی م ن ی ر و ت ا کت ی د م د ع ه ب ی س ا ر وک م د و ت ا ب ا خ ت ن ا ه ش ی م ه و ا م و ز ل و ت س ا

ی ل ا ح ر د . د و ش ی م ط ق ا س ت ای ل و ز ا م ل س م ه ا گن یک ا ب ه ی ق ف ی ل و ، ی لام س ا م ا ظ ن ر د کهی- ر ا گذ ن و ن ا ق س ل ج م ن گا د ن ی ا م ،ن ر و ه م ج س ی ئ ر ب ا خ ت ن ا ر د م د ر م ی أا ر ت ل ا خ د

س ل ج م ون ا ش ن ی لام س ا ی ر و ه م ج م ا ظ ن ر د ت ل و د ی ا ض ع ا و ی ر ب ه ر و ی س ا س ا ن و ن ا ق ن ا گ ر ب خ

. د ر ا د ن د و ب ی لام س ا ر ا کن ر د م ا ظ ن ن ی ا ن د و ب ی م د ر م و ت ی ر و ه م ج ز ا

TitleLorem ipsum dolor sit amet,

consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem sed magna suscipit egestas.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem sed magna suscipit egestas.

را به شماره زیر پیامک کنید1برای عضویت در شبکه دانشجویان ایران عدد

100080809090

برای ورود به شبکه آموزشی دانشجویان کلیک کنید

MADSG.COMلطفا آدرس ما را به خاطر داشته باشید