ژماره 511

20
په بۆ ئاوێنه:دههمانتارێکی ه پهرله بكردایهن لهگهڵ سهداممه رێکكهوتنما وایه ئێوهكو ئه وه پارتیو ئاكهپه ساڵهی50 رێکكهوتنیونابێتم س���هركهوت بۆجاری دووههكێتی یهكتری، لهینو پارتیوهی گ���ۆڕا لهنزیكردنهوهی س���ێانهاری پێكهێن بهپێش���نی گۆڕانمیه، بههرێ���م رازیی ههتیهكه س���هرۆكایی دهڵێتهتی پارتكردای ئهندامێك���ی س���هره پۆستیك ئاماده نییهیچ شێوهه "پارتی به رادهستی یان حكومهتهرێمتی ه سهرۆكایهی بكات".ن یان یهكێت گۆڕادارهكی ئاگارچاوهی سههت بهئاوێنه: تایبكهیوهگهیاند ك���ه لهكۆبونهوێن���هی را بهئاهكێتیو گۆڕاندا "یهكێت���یێوان یێی ن دوێنهكانیهتی سهرۆكایوهیانهاری پێكهێن پێشنیندههرچهم گ���ۆڕان، هردهته ب���ه خس���توهاریو لهپێش���نیوهتهداوهمی نه گۆڕان وهكی پهرلهم���ان بۆی س���هرۆوه گهڕاندن���هیهم ڕازییه، ب���هڕازی م���اوهی دو مانگ ناهتیهكان س���هرۆكایوهیان���هپێكهێن به "هیچراكرد كهوهش���ی ئاش���ك". ئهوه پێكه ڕونهكی ئاس���ۆیستپێش���خهریهكو دهان گۆڕانوهی نێونهو بهدیناكرێت ب���ۆ كۆبو پارتی".هتیكردایت ئهندامی ئهنجومهنی سهر هاوكاتی لهچاوپێكهوتنێكیشاره، فازیل به پارتیاند كه "پارتیوێن���هدا رایگهی���هت بهئا تایب���ه پۆس���تیك ئامادهنییهی���چ ش���ێوهه به ڕادهستی یان حكومهتهرێمتی ه سهرۆكایهوه مافیی بكات، ئ���هن ی���ان یهكێت گ���ۆڕاهتی". خۆیپ���ه رێکكهوتنهدههمانتارێك���ی ه پهرلهن پارتیو ئاكهپههكهی نێوا س���اڵی50 وره ناودهب���ات،هكی گ���ه بهمهترس���ی س���اڵهی50 "رێکكهوتنیو دهڵێت ئ���ه وایه ئێمهوهك���و ئه وه پارتیو ئاكهپهن لهگهڵ سهدام بكردایه". رێكهوتنما زهیدان عهب���دو ئاوێنه/ برۆكس���ل:پ���ه لهپهرلهمانیدههمانت���اری ه پهرلهایبهت���ا، لهچاوپێكهوتنێك���ی ت توركیێننه پێشچاویاند "بیهوێنهدا رایگهی بهئا1990 1980 خۆتان ک���ه لهس���اڵیهکان لهباکوریه کوردی پارته سیاس���یی سهدام نایهته کوردستان بڕۆیش���ت س���اڵهی50 نو گرێبهس���تی حوس���ێن لهگ���هڵ رژێمی بهعس���دا بازرگانی���ا گهلی "ئێ���وهی���ه، ئ���هو وتی بکردایدیهتانیوهنت چۆن لهو پهری و باشو���تاش ئهو گرێبهس���ته دهڕوانی؟! ئێس پارتی لهگهڵ ئاکهپههی پەنجا س���اڵی وهکوا رێکرو رۆژئان���ی باکو بۆ کوردایه".وه ئه ب���ۆ بنهماڵهیوهش���ی "بهداخه وتیهک���ی مێژوی خاوهن���یرزان���ی، ک���ه با کۆنی خهباتیگدارن لهمێ���ژوی پرش���ندا خهریکهم لهئێستاهتیدا، به کوردای خۆیانهکان���یی���ه مێژویهمو جوانی هوه".سڕنه ده گشتییهی سیاسیهكی رۆژنامهیهریدهکاتای ئاوێنه د کۆمپانی)511( ژماره2016/1/12 مە سێشەمw w w . a w e n e . c o m م ریک11 نزیبات: ئی گۆرانی كاریگهر بوم گورزێكییو پارتی لهسهر یهكێتدهیان بۆ بۆیه پڕوپاگهن كردم دینار1000 ش دەکات نرخیوێنە دابەڤ پەیک ئاای ب کۆمپانی3202416 تهلهفۆن:32 ی ژماره شوقه- ی سێهم نهۆم- ری زارانی تهیشان: سلێ ناون4500 تیراژ: كێیه؟ سهرۆك17 18 8 نهێنان شكستده قهیرانهكسهریكێتی بۆ چاره یههكانیستپێشخهری دهاكهینهكێتی نن یان ی رادهستی گۆڕا حكومهتهرێموتی ه: سهرۆكایه پارتی تورکیا: کوردیدی خوێن زهماوهنوه حهدینه لهسه تا ئهردۆگان عهبدوستار مهجید: توركیا ئێرانوبڕیارهكانمن له نیگهرانخۆش پێیانوتوم ڕاستەولهویهفی په ه ئه ژنێكی پڕو رازرهمز له11 م ریک6 ناز یان کوژرا خۆی کوشت؟3 32

Upload: awene-newspaper

Post on 25-Jul-2016

280 views

Category:

Documents


15 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: ژماره 511

په رله مانتارێکی هه ده په بۆ ئاوێنه : رێکكه وتنی 50 ساڵه ی پارتی و ئاكه په وه كو ئه وه وایه ئێمه رێکكه وتنمان له گه ڵ سه دام بكردایه

دووه م س����ه ركه وتونابێت بۆجاری یه كێتی له نزیكردنه وه ی گ����ۆڕان و پارتی له یه كتری، گۆڕان به پێش����نیاری پێكهێنانه وه ی س����ێ به اڵم رازییه ، س����ه رۆكایه تیه كه ی هه رێ����م ئه ندامێك����ی س����ه ركردایه تی پارتی ده ڵێت

"پارتی به هیچ شێوه یه ك ئاماده نیه پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم یان حكومه ت راده ستی

گۆڕان یان یه كێتی بكات".تایبه ت به ئاوێنه : سه رچاوه یه كی ئاگادار به ئاوێن����ه ی راگه یاند ك����ه له كۆبونه وه كه ی

دوێنێی نێوان یه كێت����ی و گۆڕاندا "یه كێتی پێشنیاری پێكهێنانه وه ی سه رۆكایه تیه كانی خس����توه ته ب����ه رده م گ����ۆڕان، هه رچه نده له پێش����نیاری نه داوه ته وه و وه اڵمی گۆڕان بۆ په رله م����ان س����ه رۆكی گه ڕاندن����ه وه ی

م����اوه ی دو مانگ ناڕازییه ، ب����ه اڵم ڕازییه س����ه رۆكایه تیه كان به پێكهێنان����ه وه ی پێكه وه ". ئه وه ش����ی ئاش����كراكرد كه "هیچ ڕون ئاس����ۆیه كی ده ستپێش����خه ریه ك و به دیناكرێت ب����ۆ كۆبونه وه ی نێوان گۆڕان و

پارتی". هاوكات ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی پارتی، فازیل به شاره تی له چاوپێكه وتنێكی تایب����ه ت به ئاوێن����ه دا رایگه یاند كه "پارتی به هی����چ ش����ێوه یه ك ئاماده نی����ه پۆس����تی

سه رۆكایه تی هه رێم یان حكومه ت ڕاده ستی گ����ۆڕان ی����ان یه كێتی بكات، ئ����ه وه مافی

خۆیه تی".

په رله مانتارێك���ی هه ده پ���ه رێکكه وتنه 50 س���اڵیه كه ی نێوان پارتی و ئاكه په ناوده ب���ات، گ���ه وره به مه ترس���یه كی ئ���ه و ده ڵێت "رێکكه وتنی 50 س���اڵه ی پارتی و ئاكه په وه ك���و ئه وه وایه ئێمه

رێكه وتنمان له گه ڵ سه دام بكردایه ". ئاوێنه / برۆكس���ل: عه ب���دواڵ زه یدان په رله مانت���اری هه ده پ���ه له په رله مانی توركی���ا، له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یاند "بیهێننه پێشچاوی

خۆتان ک���ه له س���اڵی 1980– 1990 پارته سیاس���یه کوردیه کان له باکوری کوردستان بڕۆیش���تنایه ته الی سه دام س���اڵه ی 50 گرێبه س���تی حوس���ێن و بازرگانی���ان له گ���ه ڵ رژێمی به عس���دا

بکردای���ه ، ئ���ه و وتی "ئێ���وه ی گه لی باشوری واڵت چۆن له و په یوه ندیه تان ده ڕوانی؟! ئێس���تاش ئه و گرێبه س���ته پەنجا س���اڵیه ی پارتی له گه ڵ ئاکه په بۆ کوردان���ی باکورو رۆژئاوا رێک وه ک

ئه وه یه ". وتیش���ی "به داخه وه ب���ۆ بنه ماڵه ی بارزان���ی، ک���ه خاوه ن���ی مێژویه ک���ی پرش���نگدارن له مێ���ژوی کۆنی خه باتی خه ریکه له ئێستادا به اڵم کوردایه تیدا،

هه مو جوانی���ه مێژوییه کان���ی خۆیان ده سڕنه وه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )511( سێشەممە 2016/1/12

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

11

گۆرانی ئینزیبات: گورزێكی كاریگه ر بوم له سه ر یه كێتی و پارتی

بۆیه پڕوپاگه نده یان بۆ كردم

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3202416 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی ته الری زارا - نهۆمی سێه م - شوقه ی ژماره 32

سه رۆك كێیه؟

17 188

ده ستپێشخه ریه كانی یه كێتی بۆ چاره سه ری قه یرانه كان شكستده هێنن پارتی: سه رۆكایه تی هه رێم و حكومه ت راده ستی گۆڕان یان یه كێتی ناكه ین

کوردی تورکیا: زه ماوه ندی خوێن

له سه اڵحه دینه وه تا ئه ردۆگان

عه بدوستار مه جید: ئێران و توركیا

نیگه رانن له بڕیاره كانم ڕاستەو خۆش پێیانوتوم

ئه رشه فی په هله وی ژنێكی پڕ

له ره مزو راز

11

ریکالم

6

ناز کوژرا یان

خۆی کوشت؟

3

3 2

Page 2: ژماره 511

3(511( سێشه ممه ‌2016/1/12هه‌نوکه

ئا: بنار هیدایه ت

ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردستان، فازیل به شاره تی له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا

ده ڵێت "یه كێك له بڕیاره هه ره گرنگه كان كه سه ركردایه تی كورد بیری لێبكاته وه ئه وه یه پێكه وه

دانیشتن و دۆزینه وه ی رێگاچاره سه ر باشترین چاره یه ".

نیش���تیمانی یه كێت���ی ئاوێن���ه : كوردستان پرۆژه یه كی پێشكه ش كردوه بۆ دابه شكردنی سێ سه رۆكایه تییه كه ، تێبین���ی و وه اڵم���ی پارت���ی ب���ۆ ئه و

پرۆژه یه ی چییه ؟فازیل به ش���اره تی: ه���ه ر پرۆژه یه ك ئه گه ر هه ماهه نگی الیه نه كان و به تایبه تی پارتی و یه كێتی له سه ر نه بێت به هه مان ده ردی ئه و پرۆژه یه ده ڕوات كه پێشتر له په رله مانی كوردستان چوار الیه نه كه هه رچییه ك بۆی���ه پێشكه ش���یانكرد، له كوردستاندا نه گه ڕێته وه بۆ رێكه وتنی سیاس���یی هیچ پرۆژه و ڕاوپێشنیارێك هه رێمی پێش���ناكه وێت، سه رناگرێت و كوردس���تان به عێراقیش���ه وه له س���ه ر دام���ه زراوه و سیاس���یی رێكه وتن���ی

پۆسته كانی دیارییكراوه .ئاوێن���ه : پارت���ی رازی ده بێ���ت له و به ده س���تیه وه یه تی كه پۆس���ته ی دو

"س���ه رۆكایه تی هه رێم و س���ه رۆكایه تی به یه كێتی بده ن یه كێكیان حكومه ت"،

یان گۆڕان؟فازیل به ش���اره تی: نه خێ���ر، پارتی ئیس���تیحقاقی كوردس���تان له هه رێمی ده نگم���ان هه ی���ه ، ئێمه ل���ه دوای ئه و هه م���و له خۆبوردی���ی و دابه ش���كردنی پۆس���ت و ده س���ه اڵتانه ی پارتی، چۆن ده توانێ���ت پۆس���ته بااڵكانی تری بدات به الیه نه كانی تر، پارتی ش���ه رعییه تی ده نگدانی خه ڵكی كوردس���تانی هه یه ، ش���ه رعییه تمان هه ی���ه ل���ه و پۆس���ته بااڵیانه ی به ده ستییه وه یه تی، ئه وانه ش چاره نوس���ی هاواڵتیانی كوردس���تانی پێوه به نده ، پارتی له سه ر دابه شكردنی ئه و پۆس���تانه هیچ جۆره موزایه ده یك

ناكات و پۆسته كان نادات.ئاوێنه : وابڕیاره به م نزیكانه هه ریه ك له مه س���عود بارزانی و هێ���رۆ ئیبراهیم ئه حمه د كۆببنه وه ، پرس���ه گرنگه كانی پش���ت ئه و كۆبونه وه ی���ه چییه و چۆن

ئاماده كاری بۆ كراوه ؟كۆبون���ه وه كان به ش���اره تی: فازیل ش���تێكی زۆر سروش���تییه ، هه میش���ه كۆبونه وه له نێوان حزبه كان و به تایبه تی یه كێت���ی و پارتی هه یه ، ب���ه اڵم ئه گه ر كۆبونه وه له نێوان مه سعود بارزانی و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د بكرێت، كێش���ه یه كی ناوخۆیی یه كێتی هه یه كه بۆته گرفت و كێش���ه بۆ پارت���ی، پێده چێت بارزانی

ئام���ۆژگاری هێرۆ ئیبراهی���م ئه حمه د بكات بۆ چاره س���ه ركردنی كێشه كان و له پرس���ه كانی ده بێت یه كێك ئه وه ش

كۆبونه وه كه ی نێوانیان.ئاوێن���ه : ئ���ه ی كۆبونه وه ك���ه باس هه رێم و س���ه رۆكایه تی له كێش���ه كانی

بزوتنه وه ی گۆڕان ناكات؟فازیل به ش���اره تی: هه مو بابه ته كان لێوه ده كرێت، باس���ی له كۆبونه وه كان مه س���عود بارزانی له س���ه ری س���اڵی ن���وێ پرۆژه یه كی پێشكه ش���كردوه بۆ پرۆژه كه ی كێشه كان، چاره سه ركردنی بارزان���ی وته ی س���ه رجه م الیه نه كانی تێدا وه رده گیرێت بۆ چاره سه ر كردنی

بارودۆخه كه .گۆڕاندا پارت���ی و له نێ���وان ئاوێنه :

ده القه یه ك ماوه بۆ رێكه وتن؟فازیل به ش���اره تی: ئ���ه وه گرفتێكی گه وره ی���ه كه نه وش���یروان مس���ته فا نیه ، شڵه ژان و كوردس���تان له هه رێمی رای جی���اوازی له ناو بزوتنه وه ی گۆڕان پارتی و نێوان بابه تی دروس���تكردوه ، گۆڕان نه گه یش���تۆته بنبه س���ت به اڵم

له حاڵه تێكی زۆر خراپدایه .ئاوێنه : وه ك باسده كرێت نه وشیروان مس���ته فا ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ هه رێمی كوردستان و پرۆژه یه كی پێیه ، زانیاریتان

هه یه له سه ر ئه و پڕۆژه یه ؟فازیل به ش���اره تی: هه مو بزوتنه وه ی مسته فا نه وش���یروان ئاگاداری گۆڕان

نین، ئیتر ئێمه چۆن ئاگاداری بین، من خودی خۆم ئاگاداری نیم، ئیتر نازانم ئاگادارییان هه یه سه ركردایه تی پارتی ی���ا نا. ته نها ش���ێخ جه عفه ر وتویه تی كه پرۆژه ی هه یه و قس���ه یه كی به ناوی

نه وشیروان مسته فاوه باڵوكردۆته وه .ئاوێنه : ئه گه ر ئه وه هه یه كه بارزانی و نه شیروان مسته فا پێكه وه كۆببنه وه ؟

فازیل به ش���اره تی: یه كێك له بڕیاره س���ه ركردایه تی كه گرنگ���ه كان هه ره كورد بی���ری لێبكاته وه ئه وه یه پێكه وه دانیش���تن و دۆزینه وه ی رێگا چاره سه ر باشترین چاره یه ، چونكه به رپرسیارێتی هه مو به سه رشانی نه ته وه یی مێژویی و حزبه كانه وه ی���ه به تایبه ت���ی پارت���ی و

بارزانی.ئاوێنه : ده كرێت ئه و دو كه سایه تییه

سیاسییه به یه كه وه كۆببنه وه ؟فازیل به شاره تی: بۆ نا، خۆ كه سیان ره تیان نه كردۆته وه دیدار له گه ڵ یه كتر نه كه ن، دوای چه ندین شه ڕو كوشتاری به یه كه وه تاڵه بانی بارزان���ی و ناوخۆ، دانیشتن و چاره سه ری كێشه كانیان كرد، به خۆش���حاڵییه وه له گ���ه ڵ بزوتنه وه ی گۆڕان كێش���ه ی زۆر گه وره نه كه وتۆته نێوانمان ته نها ئه م گرژیانه ی ئه مدواییه نه بێ���ت، ئ���ه وه ش هه ندێ���ك زیان���ی مه عنه وی و روحی له پارتیدا، به تایبه تی روداوه كان���ی س���ه ره تای مانگی ده ی

ساڵی رابردو.

له و مس���ته فا نه وش���یروان ئاوێنه : روداوانه ی ناردنه وه ی وه زیرو سه رۆكی په رله مان بێده نگ بو،پارتی ئه و بێده نگ

بونه چۆن هه ڵده سه نگێنێت؟ فازیل به ش���اره تی: ئه و هه ڵوێسته ی باس���ی لێوه ده كه یت له الی پارتی به باشه وه سف نه كراوه ، چونكه روداوه كان پێ���ش مانگ���ی ده بون، پێش���تریش تۆمه ت به خشینه وه یان هه بو بۆ پارتی، ب���ه اڵم ل���ه دوای 12ی ئۆكتۆب���ه ره وه له وه زعه س���ڕبونی ده رزییه كی پارتی بۆ ئاڵۆزه كه ی هه رێمی كوردس���تاندا، ئه وه ی شه ڕو كوش���تاری خوێناوی رو له هه رێمی كوردستان نه كات، ئیجابیات ئه وه بو كه پارتی نیشانیدا، نه وشیروان مس���ته فاو گۆڕان و هه م���و الیه نه كانی كوردس���تان ترس���اندنی خۆی���ان له و

ئازایه تییه ی پارتی ده ربڕی.ئاوێن���ه : كه وات���ه پارت���ی بێده نگ بونی نه وش���یروان مس���ته فا به ئیجابی

ناخوێنێته وه ؟فازیل به شاره تی: نه وشیروان مسته فا رایه كی ئاڵۆزبونه كه پێ���ش ده یتوانی باشه ده رببڕێت، شێخ جه عفه ر وتویه تی كه ده گه ڕێته وه وپه یامی چاره سه ریشی پێیه ، هیوامان ئه خواس���ت پێشتر ئه و په یامه چاره سه رییه ی ده رببڕیایه دوای ئه و هه م���و ئاڵۆزی بارودۆخ و كێش���ه پرسیاریشی نیش���انه ی سیاس���ییه ی

له سه ر هه رێم دروستكرد.

ئا: فه رمان خێاڵنی �� برۆکسل

عه بدولاڵ زه یدان په رله مانتاری هه ده په له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا

ده ڵێت "بنه ماڵه ی بارزانی له ئێستادا خه ریکه هه مو جوانییه مێژویه کانی

خۆیان ده سڕنه وه ".

ئاوێنه : سه رکه وتنی کورد له چیدایه و چی����ه له باکوری ئێ����وه داواکاری����ی

کوردستان؟!عه بدولاڵ زه یدان: ئێمه داوایه کی زۆر ساده و ئاساییمان کردوه ، داوا ده که ین به ڕێوه به رین خۆم����ان که خۆم����ان، تورکێک نه ک خۆماندا، له ناوچه کانی ی����ان هه ر که س����ێکی ت����ر به حوکمی )ده وڵه ت- نه ته وه( له وپه ڕی واڵته وه بێ����ت و به ڕێوه مان به رێت، پێش����مان بڵێت "ئێوه نازان����ن و ناتوانن خۆتان به ڕێوه ببه ن و ده بێ ئێمه له ئه نقه ره و به ڕێوه تان بێی����ن و ئه س����ته مبوڵه وه ببه ی����ن. ئه گه ر ئێم����ه خۆمان خۆمان به ڕێوه به رین ئه وکات له خوێندنگه کاندا مندااڵنمان به زمانی خۆیان ده خوێنن و خۆمان کێش����ه کانی خۆمان چاره سه ر ده بینه خۆم����ان ئ����ه وکات ده که ین. ناوچه کانم����ان و داهات����ی خاوه ن����ی ه����ه ر خۆیش����مان بڕی����اری چۆنێتی سه رفکردنی داهاتی خۆمان ده ده ین و ئاوه دان ده که ینه وه . تۆ ناوچه کانمان وه ره س����ه فه رێکی باکوری کوردستان بکه ، جگه له ئاسه واری وێرانکاریه کانی هێ����زی ده وڵه تی ت����ورک له ناوچه که ، بزان����ه تاچه ن����د هه وڵ����ی جوانکردن و ئاوه دانکردنه وه و پرۆژه ی خزمه تگوزاری دراوه له الی����ه ن ده وڵه ته وه به به راورد ئه وکات تورکنش����ینه کان. به ناوچ����ه تێده گه ی����ت ک����ه ده وڵ����ه ت به هی����چ ش����ێوه یه ک هه وڵی ن����ه داوه ته نانه ت پرۆژه ی خزمه تگوزاریش به شێوه یه کی یه کسان له گه ڵ ناوچه تورکنشینه کان جێبه جێ بکات. کاتێک تۆ ئه و هه مو نه توانیت ته نانه ت جیاوازیه ببینیت، دایکی خۆیشت قسه بکه یت و به زمانی بخوێنیت، کاتێک ده وڵه ت ده ست بخاته ناو هه مو کاروباره کانی هاواڵتیانه وه ، دیموکراتی پێویستی خۆسه ریی ئیتر ده بێت����ه داهێنان����ی گه لی بنده س����ت ژێرده س����ته ییه ، له و ده ربازب����ون بۆ ئیتر گه ل ده یه وێ����ت ئازاد بێت و هیچ شتیكێش ش����ه پۆلی به رخۆدانی گه لی

باکوری کوردستان راناگرێت.ئاوێنه : یانی هه ت����ا ئه گه ر ئاکه په و هیچکام تورکی����اش ده س����ه اڵتدارانی له داخوازیه کانتان بۆ جێبه جێ نه که ن، ب����ه رده وام هه ر گ����ه ل به رخۆدان����ی

ده بێت؟

عه بدولاڵ زێدان: ئ����ه و به رخۆدانه ی باکور ، به رخۆدانی گه لێکی 20 ملیۆنیه نه ک به رخۆدانی پارتێکی سیاسی یان بنه ماڵه ی����ه ک. ته نها ش����تێک که ئه و راده گرێت، وه س����تاندنی به رخۆدانانه راسته وخۆی هێرش����ه درندانه ییه کانی ده وڵه تی ئاکه په یه له سه ر گه ل، له گه ڵ خۆبه رێوه به ریی به بڕی����اری دانن����ان دیموکراتی گه ل له باکوری کوردستان، ئه گینا هه رشتێکی ترو هه ر هه وڵدانێکی تر بۆ کپکردنه وه ی ئه و به رخۆدانانه ی گه ل بێ ئاکام ده بێت. من پێم سه یره که ده سه اڵتدارانی ئاکه په به و شێوه یه گڕی����ان تێبه ربوه به رامب����ه ر به داوای ره وای گ����ه ل، له کاتێک����دا ک����ه پێش چه ند مانگێک له وه ی ئه ردۆگان ببێته رایگه یاندبو له لێدوانێکیدا سه رکۆمار، که سیس����تمی ئه یاالت و خۆس����ه ریی سیس����تمی دیموکراتی به هێز ده کات و به هیچ ش����ێوه یه ک زیان����ی نابێت بۆ یه کپارچه ی����ی واڵت، باش����ه خێ����ره ئێس����تا هه مان داوا که گ����ه ل بیکات به خیانه ت و هه وڵی دابه ش����بونی واڵت لێکده درێته وه ، هه م����ان داوا که گه ل ده ی����کات به تان����ک و زرێپ����ۆش وه اڵم ده درێته وه و هه م����و هه وڵێک ده درێت بۆئ����ه وه ی ئ����ه و داوایه ی گ����ه ل له ناو

ببرێت!ئاوێنه : بۆچی هه وڵ ده ده ن تورکیا

پارچه پارچه بکه ن؟عه بدولاڵ زه ی����دان: ئێمه نامانه وێت پارچه پارچ����ه بکه ی����ن، تورکی����ا به پێچه وانه وه ئێمه ده مانه وێت تورکیا به هێ����ز بکه ی����ن و هه موم����ان پێکه وه وه ک م����رۆڤ، ش����کۆمه ندانه بتوانین ژیانێک بژین که الیه قی به های مرۆڤ بێت و هه مو نه ت����ه وه کان رێز له یه کتر بگرن، ئه وه ش ته نه����ا له چوارچێوه ی خۆبه ڕێوه به ری����ی دیموکراتی����دا خۆی ده بینێته وه . ئه گ����ه ر دیموکراتی رۆح بێت، ئه وا خۆبه ڕێوه به ریی جه سته یه و له گه ڵ ئه و رۆح����ه دا پێکه وه چه مکی زیندو دروست ده که ن. بۆئه وه ی باشتر بتوانم بیسه لمێنم که داوای خۆسه ریی پارچه پارچه بونی مان����ای دیموکراتی واڵت نی����ه ، پێویس����ته بگه ڕێمه وه بۆ مێژو، تاس����اڵی 1924 ی����ش باکوری کوردس����تان ئایه له تێک بوه له تورکیاو تاراده یه کیش ئ����ه وکات ده س����توری دیموکراتیانه ت����ر ب����و، تا ئ����ه و ده مه ک����ورد خاوه نی س����تاتۆی خۆیش����ی ب����و له باکوری کوردس����تان و ده وڵه ت ده ستی نه ده خسته هه مو کاروبارێکی باک����وری دانیش����توانی هاواڵتی����ان و کوردستان. به هیچ شێوه یه کیش تورکیا پارچه پارچ����ه نه بو، ب����ه اڵم تا پێش ده ستپێکردنی به رخۆدان و راگه یاندنی

خۆبه ڕێوه به ری����ی دیموکرات����ی، کورد خاوه نی هیچ نه بو، ستاتۆیشی نه بو ، زمان����ی کوردی����ش ئه گ����ه ر ته ڤگه ری نه بوایه، ئاپ����ۆ فه لس����ه فه ی خه بات مه ترس����ی له ناوچون����ی زۆربو، هه مو رۆژێک له الیه ن ده وڵه ته وه سوکایه تی به تاکی کورد ده ک����را. ئه گه ر کانیه ک پێویسته بکرێت، دروس����ت له گه ڤه ر ره زامه ن����دی ئه نقه ره ی بۆ بگه ڕێته وه . بۆچی ده بێت هه مو شت له ئه نقه ره وه بڕیاری بۆ بێت و ره زامه ندیی له س����ه ر

بدرێت، ئینجا بێته ئه نجامدان. ئاوێن����ه : چۆن له تیرۆری سیاس����ی

ده ڕوانیت له باکوری کوردستان؟عه بدول����اڵ زه ی����دان: به تیرۆرکردنی سیاسیه کانی کورد، ده وڵه تی ئاکه په گۆڕ بۆ خ����ۆی هه ڵده که نێت، چونکه دوای هه ر کۆمه ڵکوژیه کی سیاس����ی، گه ل رۆحیه تێکی به هێزتری بۆ دروست ده بێت و زیاتر ش����ێلگیر ده بێت له سه ر به رخۆدان و درێژه دان به و به رخۆدانه ی کۆمه ڵکوژیی هه یه . له باکور ئێس����تا ده وڵه تی له الیه ن کورد سیاسیه کانی س����ێ به تیرۆرکردنی ئاکه په وه ته نها ژنه شۆرش����گێڕی کورد له ساڵی 2013 له پاریس ناوه س����تێت، به ڵکو له چه ند هه فته ی پێشو له س����لۆپیش سێ ژنه شۆرش����گێڕی تری کوردی تیرۆر کرد به ناوه کانی پاکیزه نایری، سێڤێ ده میر ، فاتیمه ئویار. جگه له وه ش فۆرمێکی ت����ری قڕکردن����ی سیاس����ی و هه وڵی ئاکه پ����ه بۆئه وه ی بزوتن����ه وه ی کورد له باکور کۆتایی پێ بێنێت، کردنه وه ی دۆسیه ی لێکۆڵینه وه و خستنه زیندانی به رپرس����ان و سیاس����یه کانی ک����ورده له باکور، به اڵم ئه و هه واڵنه ی ئاکه په و شکس����تخواردون و ت����ورک ده وڵه تی نابێ����ت، چونکه ئه نجامێکیان هی����چ ئێمه تا س����ه رکه وتن به رده وام ده بین له به رخ����ۆدان و درێ����ژه دان به خه باتی س����ه کینه یه کیان ئ����ه وان سیاس����ی. کوش����ت، به اڵم ئێستا ده یان و سه دان س����ه کینه له ناو به رخۆداندان و سنگی خۆی����ان ده نێن به گولل����ه ی هێزه کانی ده وڵه ت����ی تورکه وه ، ئیتر بێ ئه نجامه بته وێ����ت هه وڵی قڕکردنی سیاس����ی و

کۆمه ڵکوژی گه لێک بده یت.تورکیا ده وڵه تی هێزه کانی ئاوێنه : هه وڵی کوش����تنی ئه ن����دام په رله مانه هاوش����اره داریه کانی ک����ورده کان و باکوریش ده دات، یان ته نها به رپرسی

رێکخستنه کانی گه ل تیرۆر ده کات؟عه بدول����اڵ زه یدان: ئه گ����ه ر ئاکه په ته نها گه ل تیرۆر بکات و به رپرس����انی سیاس����ی ک����ورد له باک����ور پش����کی ئ����ه و تیرۆرکارییه ی����ان به رنه که وێت، ئ����ه وه مانای وایه ئێمه ی به رپرس����ان

که موکورتیه کم����ان هه یه و ده مانه وێت گه ل به کوش����ت بده ین، به اڵم ئه وه ی ئێستا ده بینرێت ئه وه یه که به رپرسی رێکخس����تنه کانی گه ل تیرۆر ده کرێن و ئه ندام په رله مانه تیرۆرکردنی هه وڵی کورده کان و هاوشاره داریه کورده کانیش ده درێت و په ڕاوی لێپرس����ینه وه مان بۆ ده کرێت����ه وه، ئه گه ری ئ����ه وه ش زۆره ک����ه هه مومان بخه نه زین����دان، چه ند هاوشاره دارییه کی کوردیشیان تائێستا بۆ په راویش����یان زیندان. خس����تۆته چه ن����دی تر کردۆت����ه وه ، به الم خاڵی گرنگ بۆ کوردو پرسه ڕه واکه ی ئه وه یه که ئێمه ب����ه رده وام بین له به رخۆدان ده س����ت ئێمه ده بێ تاس����ه رکه وتن. له دروش����می "ی����ان س����ه رکه وتن یان مردن" هه ڵگرین و دروشمی "به رخۆدان تاس����ه رکه وتن"و "ئازادی یان ئازادی" بکه ینه دروش����می خۆمان بۆ گه یشتن به حوکم����ی خۆبه ڕێوه به ریی له باکوری

کوردستان. له وه ده کرێت هه میشه باس ئاوێنه : ک����ه شۆڕش����ه کانی کورد شکس����تی نه توانراوه کیانێکی تائێستا هێناوه و سیاسی دانپێدانراو بۆ کورد وه ده ست بخرێت، ئایا ئێس����تا ئه و به رخۆدانه ی باکور مه ترسی شکستی له سه ر نیه ؟

عه بدولاڵ زه یدان: کورد ئێستا له هه ر یه کێتیی کوردس����تان پارچه ی چوار نه ته وه ییان هه یه له چاو شۆڕشه کانی تری ک����ورد له مێژودا. ئه م����ڕۆ جگه له پارت����ی دیموکرات����ی کوردس����تان، هیچ ک����ه س و الیه نێک نیه که بیه وێت یه کێتی کوردان تێک بدات. به هیواین که پارتیش سیاسه تی خۆی بگۆڕێت و هۆشی بەخۆیدا بێته وه، چونکه ئه وه ناکۆک����ی له نێ����وان ریزه کان����ی کوردا دروس����ت ده کات، خه ڵک����ی ده ڵێ����ن باش����ه بارزانی کورده و له گه ڵ ئاکه په ده بێت، ئه ی بۆچ����ی گه لی کورد که هه ر ک����وردن وه ک بنه ماڵه ی بارزانی دژی ئاکه په ن؟! به و شێوه یه ناکۆکی دروست ده کات له نێو کورداندا کاتێک ناوچه تۆپباران����ی ت����ورک ده وڵه تی حکومه ت����ی ده کات، س����نوریه کان عێراقیی ناڕه زایی خۆی نیشان ده داو ئیدان����ه ی ده کات، که چ����ی حکومه تی یه ک بارزانی به س����ه رۆکایه تی هه رێم وشه یش����ی له س����ه ر ناڵێن. به داخه وه ب����ۆ ئه و بنه ماڵه ی����ه ، چونکه خاوه نی مێژویه کی پرشنگدارن له مێژوی کۆنی خه باتی کوردایه تیدا، به اڵم له ئێستادا خه ریکه هه مو جوانی����ه مێژوییه کانی

خۆیان ده سڕنه وه . ئاوێنه : گه لی کورد له باکورو رۆژئاوا چۆن له په یوه ندیه کانی پارتی و ئاکه په

ده ڕوانن؟

عه بدولاڵ زه ی����دان: بیهێنه به رچاوی خۆت����ان که له س����اڵی 1980– 1990 پارته سیاس����یه کوردیه کان له باکوری کوردس����تان بڕۆیشتنایه ته الی سه دام حوس����ێن و گرێبه س����تی 50 س����اڵه ی به عس����دا رژێمی له گه ڵ بازرگانی����ان بکردایه ، ئێوه ی گه لی باش����وری واڵت په یوه ندیه ت����ان ده ڕوانی؟! له و چۆن پەنجا گرێبه س����ته ئ����ه و ئێس����تاش س����اڵیه ی پارتی له گ����ه ڵ ئاکه په بۆ کوردان����ی باکورو رۆژئ����اوا رێک وه ک ئه وه ی����ه . س����ه دام حوس����ین جگ����ه س����ه دان له زیندانکردنی له کوش����تن و سیاسی و هه ڵس����وڕاوی کورد له باشور له ناوه ڕاستی هه شتاکاندا دەیان هه زار کوردیان له باش����وری واڵت کۆمه ڵکوژ ک����رد. ئاکه پ����ه و ده وڵه ت����ی تورکی

داگیرکه ریش تا ئێس����تا هه زاران کوردیان تیرۆرکردوه .

"پارتی ئاماده نیه سه رۆكایه تی هه رێم یان حكومه ت بدات به یه كێتی یان گۆڕان"

عه بدولاڵ زه یدان په رله مانتاری هه ده په بۆ ئاوێنه : رێککه وتنی 50 ساڵه ی پارتی و ئاکه په وه ک ئه وه وایه ئێمه رێککه وتنمان له گه ڵ سه دام بکردایه

پارتی شه رعییه تی ده نگدانی خه ڵكی كوردستانی هه یه ،

شه رعییه تمان هه یه له و پۆسته بااڵیانه ی

به ده ستییه وه یه تی ئه وانه ش چاره نوسی

هاواڵتیانی كوردستانی پێوه به نده ، پارتی له سه ر دابه شكردنی ئه و پۆستانه

هیچ جۆره موزایه ده یك ناكات و پۆسته كان نادات

بنه ماڵه ی بارزانی خه ریکه هه مو جوانییه

مێژویه کانی خۆیان

ده سڕنه وه

Page 3: ژماره 511

تایبه‌ت(511( سێشه ممه 22016/1/12

"هیرۆخان و به رهه م ساڵح و كۆسره ت ڕه سوڵ ئاماده ن له گه ڵ یه كتر

دانیشن"سامان گه رمیانی: تا

دو مانگی تر كێشه كانی یه كێتی چاره سه رده بن

له م���اوه ی ئه م هه فته ی���ه دا چه ندین یه كێتی به رپرسانی له نێوان كۆبونه وه سه باره ت به دۆخی ناوخۆیی ئه و حیزبه ئه نجام���دراوه و به وت���ه ی ئه ندامێك���ی سه ركردایه تی ئه و حیزبه ش "هیرۆخان و گش���تی س���كرتێری جێگرانی هه ردو كێشه یان له گه ڵ یه كتر نه ماوه ئاماده ن

له گه ڵ یه كتر دانیشن".

س���لێمانی، ئاوێنه : سامان گه رمیان یه كێت���ی س���ه ركردایه تی ئه ندام���ی نیشتمانی كوردستان تایبه ت به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "چونه ته الی هه ردو جێگرانی سكرتێری گشتی یه كێتی و ئاماده كاری ب���ۆ كۆبون���ه وه ی مه كته بی سیاس���ی كۆبونه وه ش ئ���ه و ده ك���ه ن و یه كێتی یه كه میان ك���ه ده گۆڕێ���ت زۆرش���ت

باشكردنی دۆخی یه كێتیه ".

له م���اوەی ئ���ه م هه فته ی���ه دا دوای قه راخ���ی قۆپی���ه ی كۆبونه وه ك���ه ی س���ه ركرده س���ه ربازییه كانی یه كێتی، چه ند س���ه ركرده یه کی یه كێتی له گه ڵ جێگرانی س���كرتێری گش���تی دوه مین كۆبونه ویان به ئاڕاسته ی نزیككردنه وه ی س���ه ری باڵه كانی یه كێتی )هیرۆخان و ه���ه ردو جێگری س���كرتێری گش���تی( ئه نجام���داو بۆ كۆكردنه وه یان له س���ه ر یه ك مێز له چوارچێ���وه ی كۆبونه وه ی

مه كته بی سیاسی یه كێتی.

گه رمیان���ی ل���ه م ماوه ی���ه دا چاوی به سه ری هه ردو باڵه كه كه وتوه و ڕایان ده زانێت ئه وه ی بۆ ئاوێنه ئاش���كراكرد كاك كۆس���ره ت و كاك "هیرۆخ���ان و به رهه م كێش���ه یان له گ���ه ڵ یه كتر نیه ب���ۆ كۆبونه وه ، ته نانه ت مه رجیش���یان نیه ته نها ئه وه نه بێت یه كڕیزی یه كێتی كۆبكرێت���ه وه یه كێت���ی بپارێزرێ���ت و بۆئ���ه وه ی به رنام���ه ی س���اڵی 2016 دابنرێت"، بۆیه پێش���بینی ده كات تا دومانگی تر كێش���ه كانی یه كێتی زۆر

كه مببنه وه .

ئه و سه ركردایه تیه ی یه كێتی له باره ی ئه نجامدانی كۆنگره وه بۆ ئاوێنه ئاماژه ی ب���ۆ ئه وه كرد لەكۆبون���ه وه ی مه كته بی ده كرێت و جێگرانی باس���ی سیاس���ی له وباره ی���ه وه گش���تیش س���كرتێری ئاماده كاری ده ك���ه ن، وتی "كۆنگره ی ناوچه كه وه ، به دۆخ���ی به نده یه كێتی ئه گه ر دۆخی ناوچه كه ئاڵۆزبێت و شه ڕ

قوڵبێته وه ئاسایی نابه سرێت".یه كێتی ئه و كادرانه ی له كۆبونه وه ی گش���تی س���كرتێری جێگرانی له گه ڵ محەممه دی حاجی مه حمود سكرتێری حیزبی سۆسیالست به شداربوه و به پێی زانیاریه كانی���ش له هه وڵ���ی میانگیری

نێوان باڵه كانی یه كێتیه .ئه ندام���ی گه رمیان���ی س���امان س���ه ركردایه تی یه كێت���ی له وباره یه وه ئ���ه وه ی نه ش���ارده وه ك���ه ڕای خۆی له سه ر كێش���ه كان ده ربڕیوه و له هه وڵی پاراس���تنی یه كڕیزی یه كێتیدایه وتی " محەممه دی حاجی مه حمود هاوڕێمانه و

ئه م دۆخه ی یه كێتی پێناخۆشه ".

ب���ۆ یه كێت���ی پێش���نیاره كانی هه رس���ێ دابه ش���كردنه وه ی س���ه رۆكایه تیه كه ی هه رێ���م له نێوان پارتی و یه كێتی و گۆڕان كاردانه وه ی پارت���ی گ���ۆڕان و له نێ���وان جی���ا

دروستده كات.

وریا حس���ێن، ئاوێنه : حاكم قادر حه مه جان ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتمانی تایبه ت به ئاوێنه باس���كردن "گفتگۆكانیان ڕایگه یاند بوه له ڕێكه وتنی سیاسی نێوان ئه و دو حیزبه و قه یرانه كانی ئێس���تا كه به رۆكی هه رێمی كوردستانیان گرتوه ، هاوكات به پێویستی زانی كێشه كانی نێوان الیه نه كان چاره سه ر بكرێت".

كۆبونه وه ك���ه ی نێ���وان گ���ۆڕان و یه كێتی له ئاس���تی بااڵدا باس���كردن دوقۆڵیه كانی له په یوه ندیی���ه ب���وه نێ���وان ئ���ه و دوحیزب���ه و به پێ���ی به یاننامه یه كی هاوبه شی نێوانیشیان كه له دوای كۆبونه وه كه باڵوكراوه ته وه یه كێت���ی و نێ���وان "په یوه ندی���ی خوێندنه وه ی گ���ۆڕان بزوتن���ه وه ی هه نگاوه كانی ڕێوش���وێن و بۆكراوه و په ره پێدانی تاڕێككه وتنی سیاس���یی

نێوان هه ردوال تاوتوێكراوه ".ئه ندامی قادرحه مه ج���ان حاك���م مه كته بی سیاس���ی یه كێتی له باره ی نزیكبونه وه ی���ان له گه ڵ گ���ۆڕان بۆ ڕێكه وتنی سیاسی ئه وه ی بۆ ئاوێنه نێوان "رێككه وتن���ی سیاس���ی وت گ���ۆڕان و یه كێت���ی دژی هیچ الیه ك

نیه ".

هاوكات به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه كۆبون����ه وه ی دوێنێی نێ����وان گۆڕان و قس����ه بوه و گفتوگۆو ته نها یه كێت����ی هی����چ ئه نجامێك����ی لێنه كه وتوه ته وه ، ك����راوه ، بابه ت����ه كان ش����ه ن وكه وی پێكهێنان����ه وه ی پێش����نیاری ب����ه اڵم به الی هه رێم����ی س����ه رۆكایه تیه كانی بزوتن����ه وه ی گۆڕانه وه پێش����نیارێكی گونجاوو باشه ، به مه رجێك هه رسێكیان یه كێتی جاری پێشو پێكبهێنرێنه وه . یه كێك له پێش����نیاره كانی گه ڕانه وه ی دكت����ۆر یوس����ف بوه ب����ۆ په رله مان و

پاشان دوای دومانگ الدانی گۆڕانیش پێش����نیاره كانی ڕه تكیكردوه ت����ه وه ، تریش بریتیبوه له پێداچونه وه به مافی نیگه رانی الیه ن����ه كان و هه ڵبژاردن����ی له و تریش����یان الیه نه كانیا خۆی����ان و باره یه وه گه یان����دوه به پارتی. گۆڕان یه كێتی به پێش����نیاره كه ی سه باره ت بۆ گه ڕانه وه ی دكتۆر یوسف سه رۆكی په رله مان بۆ ماوه ی دومانگ و پاشان الدانی به تێكش����كانی هه یمه نه ی خۆی وه س����فده كات، ته نانه ت له كۆبونه وه ی دوێنێی سلێمانی گله ییشی ئاڕاسته ی

یه كێتی نیش����تمانی كردوه كه بۆچی پش����نیاری وایانك����ردوه ، یه كێتی����ش له وباره یه وه نیازپاكی خۆی بۆ گۆڕان ده ربڕی����وه ك����ه بۆ ئاس����ایكردنه وه ی

دۆخه كه بوه .

د.ئاس����ۆ مه حمود ئه ندامی جڤاتی گ����ۆران بزوتن����ه وه ی نیش����تمانی ئ����ه وه ی بۆ ئاوێنه پشتڕاس����تكرده وه "پێش����نیاره كه ی تایبه ت به سه رۆكی نیش����تمانی یه كێت����ی په رله م����ان، له كۆبونه وه كانی پێش����ودا كردویه تی

بۆ گۆڕان، به اڵم ڕه تكراوه ته وه ".

له الیه كی ت����ره وه پارتی دیموكراتی ه����ۆكار به چه ندی����ن كوردس����تانیش كاردانه وه ی ئه رێنی بۆ پێشنیاره كانی یه كێتی نیه بۆ دابه ش����كردنی پۆستی له الیه ك چونك����ه س����ه رۆكایه تیه كان پارتی سه رۆكایه تی حكومه ت به مافی هه ڵبژاردن بۆخۆی ده زانێت له الیه كی دابه ش����كردنی هاوكێش����ه ی تری����ش ن����او بنه ماڵ����ه ی بارزان����ی الس����ه نگ ده كات و ئه و داڕش����تنه تێكده دات كه بنه ماڵه یه دا ئه و له نێوان پێشتركراوه بۆ دابه شكردنی پۆس����ته كان له نێوان بارزانی و مه سعود بارزانی و نێچیرڤان

ئه وانی دیكه دا هێڵی سوره .

ئاوێن����ه زانیاریه كان����ی به پێ����ی ده سپێش����خه ری و هیچ "تائێس����تاش ئاس����ۆیه كی ڕون نیه ب����ۆ كۆبونه وه ی نێوان پارتی و گ����ۆڕان، كۆبونه وه كه ی نێ����وان یه كێت����ی و گۆڕانیش دوێنێی نه یتوانیوه ئه و ئومێده دروستبكات".

بێ ئه نجام����ی كۆبونه وه كه ی نێوان گ����ۆڕان و یه كێت����ی و پێش����نیاره كانی یه كێتی هه رچه نده جوڵه ی خس����توه ناو كایه سیاس����یه كه وه به اڵم به هۆی پێش����نیاره كانه وه ڕه تكردن����ه وه ی پێناچێت پارتی و گۆڕان����ه وه له الیه ن بگاته ئه نجام، هاوكات ئه و زانیاریه ش تۆخده كات����ه وه ك����ه هه رس����ێ الیه ن به تایب����ه ت پارتی خواس����تیه تی " تا 2017 و هه ڵبژاردنی ئاینده ئه م دۆخه

به رده وامی هه بێت".

باڵوبونه وه ی هه واڵی پڕۆژه ی سیستمی المه ركه زی س���لێمانی مشتومڕێكی زۆری یه كێتی فراكسیۆنی ناوه ته وه و سه رۆكی س���لێمانی پارێ���زگای له ئه نجومه ن���ی له پڕۆژه كه "مه به س���ت رایده گه یه نێ���ت المه ركه زیی مالییه وات���ا ئه و داهاتانه ی ك���ه له س���نوری پارێ���زگای س���لێمانی كۆده كرێته وه له سنوری پارێزگاكه خۆیدا خه رج بكرێته وه "، له به رامبه ردا ئه ندامێكی سه ركردایه تی پارتی ده ڵێ "ئه وه شتێكی دروس���ت نییه و هه مو داهات���ی هه رێمی

كوردستان یه ك داهاته ".

ش���ۆڕش محه مه د، ئاوێن���ه : رێكه وت یه كێتی فراكس���یۆنی س���ه رۆكی زه كی س���لێمانی پارێ���زگای له ئه نجومه ن���ی سه باره ت به پڕۆژه ی المه ركه زی سلێمانی له لێدوانێك���ی تایبه ت به ئاوێنه رایگه یاند "پڕۆژه ك���ه پڕۆژه ی د.ئاس���ۆ فه ره یدون من و به هاوكاری پارێزگاری س���لێمانییه

د.عیزه ت سابیر ئه نجامدراوه ". له پڕۆژه ك���ه "مه به س���ت وتیش���ی المه ركه زیی مالییه وات���ا ئه و داهاتانه ی ك���ه له س���نوری پارێ���زگای س���لێمانی كۆده كرێته وه له سنوری پارێزگاكه خۆیدا

خه رج بكرێته وه ". س���ه باره ت به ج���ۆری داهاته كانی���ش

رێك���ه وت زه كی وت���ی "ئ���ه م پڕۆژه یه داهاته كانی ناوخ���ۆ ده گرێته وه له )باج، كاره با، ش���اره وانی ، ئاو، هاتوچۆ و ئه و داهاتانه ی تر كه له ناوخۆ به ش���ێوه یه ك له شێوه كان كۆده كرێته وه ، جگه له داهاتی

نه وت". له باره ی دانه نان���ی داهاتی نه وت له م پڕۆژه ی���ه دا، زه كی وتی "بۆی���ه داهاتی نه وت و سامانه سروشتیه كانی تیادا نییه چونكه حكومه تی هه رێمی كوردستان بۆ دابینكردنی موچه پشت به داهاتی نه وت

ده به ستێت". وتیش���ی "بۆیه له م قۆناغ���ه دا و له ناو پڕۆژه ك���ه دا ده س���تمان ل���ه و داهات���ه هه ڵگرتوه ب���ۆ ئه وه ی حكومه ت موچه ی

پێ دابینبكات". یه كێت���ی فراكس���یۆنی س���ه رۆكی س���لێمانی پارێ���زگای له ئه نجومه ن���ی ئاماژه ی بۆ ئ���ه وه كرد كه ئه م پڕۆژه یه ئه وه پوچه ڵ ده كاته وه كه هه ندێك پێی وایه ئه مه بۆ دروس���تكردنی ئیداره یه كی س���ه ربه خۆیه و جیاكردنه وه ی هه رێمێكی س���ه ربه خۆیه یان پارچ���ه پارچه كردنی

هه رێمی كوردستانه . له وباره ی���ه وه وت���ی "ل���ه م پڕۆژه یه دا حكومه ت���ی هه رێم وه ك���و حكومه تێكی مه ركه زی ده مێنێته وه و موچه ئه و دابینی

ده كات". راش���یگه یاند "ئێس���تا داهاتێكی زۆر له س���لێمانی كۆده كرێت���ه وه و ده چێت���ه مه رك���ه ز و خه زێن���ه ی وه زاره تی دارایی و وه زاره ته كان���ه وه له رێگ���ه ی له وێ���وه جارێك���ی ت���ر دابه ش���ده كرێته وه و ئه مه خراپه و به خ���راپ ئیداره ی ئه و ده رامه ته

ده درێت". رێكه وت زه كی ئاماژه بۆ ئه وه ده كات ك���ه ئه گه ر پڕۆژه كه یان په س���ه ندبكرێت ئه وا سودی بۆ هه مو پارێزگاكان ده بێت و دهۆك و پارێزگاكان���ی یه ك���ه م به پله ی ئینجا لێوه رده گ���رن س���ودی هه ولێ���ر

سلێمانی . له باره ی ئ���ه وه ی كه پڕۆژه كه پڕۆژه ی یه كێتییه ، سه رۆكی گۆڕان و هاوبه ش���ی له ئه نجومه ن���ی یه كێت���ی فراكس���یۆنی پارێ���زگای س���لێمانی وت���ی "نه خێ���ر نییه و به گۆڕانه وه په یوه ن���دی پڕۆژه كه ئێمه تموحم���ان هه یه كه ببێته پڕۆژه ی پش���تیوانیه كه ی ئ���ه وكات یه كێت���ی و گه وره تر و هێزه كه شی گه وره تر ده بێت". هۆشداری ئه وه ش���یدا كه "ئه گه ر ئه م پڕۆژه یه په س���ه ند نه كرێ���ت ئه وا دۆخی له هاوین���ی به تایب���ه ت خزمه تگ���وزاری ئاین���ده دا زۆر له كاره بای ئێس���تا و زۆر

له ئاوی ئێستا خراپتر ده بێت".

ده مانه وێت پڕۆژه ی���ه "به م وتیش���ی كێشه ی خزمه تگوزاری خه ڵك له سنوری

پارێزگای سلێمانی چاره سه ربكه ین". له ب���اره ی پ���ڕۆژه ی المه ركه زییه ت���ی س���لێمانیه وه ، ئه حمه د كان���ی ئه ندامی دیموكرات���ی پارت���ی س���ه ركردایه تی كوردس���تان رایگه یاند "هه ر شتێك بۆنی دوبه ره كی و جیاكردنه وه ی لێ بێت شتێكی باش نییه و خراپه و هه ر سیستمێك له ڕوی ئیداریه وه ببێته مایه ی گه شه كردنی هه ر

پارێزگایه ك شتێكی ئاساییه ". وتیش���ی "تائێس���تا ڕون نیی���ه ئه و پڕۆژه یه ی المه ركه زییه تی سلێمانی له ڕوی سیاس���یه وه یه یان له ڕوی ئیدارییه وه یه و ل���ه ڕوی سیاس���ییه وه بێت ئه وا ئه گه ر ش���تێكی خراپه و ب���ه ره و دابه ش���بون و

دوبه ره كییه ". ئیدارییه وه له ڕوی "ئه گه ر راشیگه یاند بێت و بۆ ئه وه بێت كه شاره كه زیاتر گه شه

بكات ئه وا ئه مه قابیلی گفتوگۆیه ". ئه حمه د كانی ئاماژه شی بۆ ئه وه كرد كه هه ر پارێزگایه ك سیستمی خۆی هه یه له ڕوی ئیداریی و گه ش���ه كردنه وه و له ڕوی ژم���اره ی دانیش���توانه وه ب���ه اڵم له ڕوی سیاس���یه وه س���نور بۆ یه كت���ر دابنێین وه كو ئه وه ی بڵێین سلێمانی له حكومه تی هه رێم جیابكرێته وه یان هه ر ش���ارێكی

تر چ هه ولێر چ ده���ۆك و هه ڵه بجه ئه وه شتێكی خراپه .

به خه رجكردن���ه وه ی س���ه باره ت داهاته كان���ی نێوخ���ۆی س���لێمانی ب���ۆ پرۆژه كانی سلێمانی خۆی ، ئه حمه د كانی وتی "ئه وه شتێكی دروست نییه و هه مو داهاتی هه رێمی كوردستان یه ك داهاته . بۆیه ئه مه شتێكی خراپه ئێمه بێین به و ش���ێوه یه بیربكه ین���ه وه و به پێی واقیعی دانیش���توان ژماره ی واقیعی جوگرافی و

بودجه ی پارێزگاكان دیاره ". وتیشی "ئینجا چ پێویست به وه ده كات ك���ه داهاتی ش���ارێك له داهاتی گش���تی هه رێم جیابكرێته وه و من له و بڕوایه دا نیم ئه و كاره جگه له زیان هیچ س���ودێكی بۆ

هه رێم هه بێت". ئ���ه و ئه ندامه ی س���ه ركردایه تی پارتی جه خت له وه ده كاته وه كه ئه وان له گه ڵ هه نگاوێك���ی ل���ه و جۆره نی���ن و له گه ڵ لێكترازانی ناوچه كانی هه رێمی كوردستان

نین و پێیان قبوڵ ناكرێت. له وباره یه وه وتی "داهاتی هه رێم ده بێت بۆ هه مو ش���اره كان بێت و ش���اره كانیش به پێی واقیعی جوگرافی و به پێی ژماره ی

دانیشتوان بێت". راش���یگه یاند "بڕوا ناكه م ئه و پڕۆژه یه

پڕۆژه ی یه كێتی بێت".

خه ب���ات ناجی ن���وری لێپرس���راوی له ش���اره وانی گۆڕس���تانه كان لیژنه ی " راگه یان���د به ئاوێن���ه ی س���لێمانی له ماوه ی ساڵی رابردودا شاره وانی 23 كه سی به خاكسپاردوه كه بێ كه س وكار

بون".زانك���ۆ س���ه ردار، ئاوێن����ه : هاتنی رێژه یه كی به رچاو له ئاواره بۆ س���نوری پارێ���زگای س���لێمانی و ده وروب���ه ری ، پێداویس���تیه كانی ئ���ه م ش���اره به ره و زیاتر ده بات، یه كێك له و پێداویس���تیه گۆڕس���تانه ، بون���ی به رچاوان���ه ش

گۆڕستانه كانیش لیژنه ی لێپرس���راوی له شاره وانی سلێمانی باس له وه ده كات كه ئه وان )180( دۆنم زه ویان له ش���ێخ وه یس���اوا بۆ گۆڕس���تانی نوێ دیاری كردوه به اڵم به هۆی قه یرانی داراییه وه

پرۆژه كه یان وه ستاندوه .خه ب���ات نه جات نوری وت���ی " ئه و 180 دۆنمه س���یاجی بۆ دانراوه و ژوری گۆڕهه ڵكه نه كانیش دروست كراوه ، به اڵم به هۆی ئه م قه یرانه داراییه وه كاره كانی تری ئه و گۆڕس���تانه نوێیه وه ستاوه ، به اڵم ئێمه هه ر له هه وڵی ئه وه داین كه

ماوه ی دو مانگی داهاتو ته واوی بكه ین، ده شبێت بنكه یه كی پۆلیسی بۆ دابنێین وه ك هه ندێك كه ره سته ی له به رئه وه ی كێبڵ و محه ویل���ه ی كاره بامان لێدزراوه كه مقاوله كه داین���اوه هه رچه نده ئێمه

هێشتا ئیستالممان نه كردوه ".ئه و به رپرس���ه ی ش���اره وانی ئاماژه ب���ه وه ش ده كات، ئ���ه و ئاوارانه ی كه رویان له س���لێمانی و ده وروبه ری كردوه به و پێیه ی له الیه ن ئاسایشه وه ناویان تۆمار كراوه ، بۆی���ه وه ك هاواڵتیه كی ش���اره كه مامه ڵه ی���ان له گ���ه ڵ كراوه و

به ئه مانه ت به خاك ناسپێردرێت، ده ڵێت " له به رئه وه ی كه وه ك دانیش���تویه كی بۆیه ناونوس���كراون سلێمانی ئاسایی به ئاس���ایی به خاك ده س���پێردرێن و من

خۆیشم ئه وه م بینیوه ".س���ه باره ت به و كه سانه ش���ی كه بێ كه س���وكارن و له الی���ه ن ش���اره وانیه وه له م���اوه ی س���پێردراون به خ���اك (2015( دا، خه ب���ات نه ج���ات وتی " ئه و كه سانه ی كه ش���اره وانی به خاكی س���پاردون له ماوه ی ساڵی رابردودا 22 هاواڵتی���ه ، مانگ هه بوه دو كه س بوه و

مان���گ هه بوه یه ك یاخود س���ێ كه س هه ب���وه ، ئه وانه ش زیاتر له ره گه زی نێر بون، هه ندێك هه بوه كه له خه ڵوه تگه ی پیری بوه ، پاشان مێینه و منداڵی ته مه ن دومانگیش هه بوه له نێو ئه و كه سانه دا، دواتر ئێمه ژماره ی نهێنیمان هه یه كه ده چینه مه یتخانه و له وێ ته رمه كانمان

پێده ده ن".به رێوشوێنه كانی سه باره ت هه روه ها به خاكسپاردنه كه ش ئاماژه ی به وه دا كه بۆ هه ركه س���ێكی گه وره ش )475000( بۆ ش���تن و كفن و گۆڕهه ڵكه ن و بلۆك و

هه م���و ئه وپێداویس���تیانه ی ك���ه ب���ۆ مردویه ك پێویس���تن له و پاره یه خه رج ئێم���ه وه ك ده كرێ���ت، ده ش���ڵێت " هه ركه س���ێك مه راس���یمه كانی ناشتنی ده كه ین و جێبه جێ بۆكه س���ه كه مردو نوێژی مردوش���یان له س���ه ر ده كه ین، هه تا خه ڵكمان هه بوه بۆنمونه عه ره ب ب���وه و له گرتوخانه ی سوس���ێ زیندانی بوه و مردوه ئێمه مه راس���یمه كانمان بۆ ئه نجامداوه ، یاخود ئه و كچه ی له پاركی ئ���ازادی كوژرا به هه مانش���ێوه له الیه ن

ئێمه وه به خاك سپێردرا".

گۆڕان پێشنیاری پێكهێنانه وه ی سێ سه رۆكایه تیه كانی هه رێمی به الوه په سه نده و پارتیش ناڕازییه

رێكه وت زه كی : المه ركه زییه ت پڕۆژه ی یه كێتییه ئه حمه د كانی : جگه له زیان هیچ سودێكی بۆ هه رێم نییه

22 كه س له الیه ن شاره وانی سلێمانییه وه به خاك ده سپێردرێن

کۆبونه وه ی دوێنێی گۆڕان و یه کێتیی

Page 4: ژماره 511

5(511( سێشه ممه 2016/1/12 هەنوکە

ئا: وریا حسێن

تائێستا وه زاره تی پێشمه رگه نازانێت هێزه كانی 80ی پارتی دیموكراتی

كوردستان چه ند كه سن و به رپرسانی ئه و یه كه یه ش مانگانه به گۆتره پاره وه رده گرن، به پێی وته ی

لێژنه ی پێشمه رگه ی په رله مانی كوردستانیش "هاوشێوه ی موچه كه پله

به خشینه وه ش به گۆتره بوه ."

په رله مانت���اری مس���ته قا فای���ه ق بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان تایب���ه ت به ئاوێنه ئه وه ی ئاشكراكرد "هێزه كانی 80 پارتی دیموكراتی كوردستان نه لیستی ناو نه ژماره یان له وه زاره تی پیش���مه رگه نیه و

مانگانه به گۆتره پاره وه رده گرن".ه���اوكات له گ���ه ڵ زانیاریه كان���ی ئه و په رله مانتاره ی گۆڕان پێش���تریش ئه وه ئاش���كراكرا ژماره یه كی زۆر له هێزه كانی بندی���وار به ش���ێوه ی پێش���مه رگه خزێنراونه ت���ه ناو ئه و هێزانه له خزمه تی كه سانی پله بااڵ كاره كانیان ده كه ن هیچ

خزمه تێك به هێزی پێش���مه رگه ناكه ن، بۆیه تا ئێستا كه س ژماره ی ڕاسته قینه ی

هێزه كانی پێشمه رگه نازانێت چه نده .فایه ق مس���ته فا ئاشكراش���یكرد "ئه م دۆخه ی له ناو هێزه كانی 80 هه یه رێگه ی خۆشكردوه بۆ چه ندین كه س كه كه ڵكی خراپ له م دۆخ���ه ی وه زاره ت وه ربگرن و له س���ودی خۆی���ان و ده وربه ره كانی���ان ژماره ی زیاد بنوس���ن و موچه ی وه همی

وەر بگرن".

پێچه وان���ه ی هێزه كان���ی 80ی پارتی دیموك���رات هێزه كان���ی 70ی یه كێت���ی نیش���تمانی كوردس���تان لیستی موچه و ناویان له وه زاره تی پیشمه رگه بونی هه یه مانگانه ش به پێی ئه و لیس���ته موچه یان ده درێتێ، هاوكات به رپرسانی هێزه كانی حه فتای یه كێتی ئه و زانیاریانه بۆ ئاوێنه پشتڕاس���ت ده كه نه وه و ته نانه ت ئاماژه بۆ ئه وه ده كه ن خانه نش���ینی ئه یلولیش به هه مانشێوه ی هێزه كانی 80 ی پارتی

به گۆتره پاره وه رده گرن".س���ه رچاوه یەک له یه كه ی دابه شكردنی

موچه ی هێزه كانی 70 ی یه كێتی تایبه ت به ئاوێنه ئاماژه ی ب���ۆ ئه وه كرد "ئه وان وه كو هێزه كه یان هیچ كێشه یه كیان نیه و هه مو مانگێك به پێی لیس���ت و ژماره ی ل���ه وه زاره ت موچه پێش���مه رگه كانیان

وه رده گرن".ئام���اژه ی ب���ۆ ئه وه ش���كرد "ئ���ه وان پارت���ی ی هێزه كان���ی70 ئ���اگادارن تائێس���تاش به گۆتره موچه وه رده گرن و هیچ لیستێكی موچه یان له وه زاره ت نیه ، ته نان���ه ت خانه نش���ینانی ئه یلولیش كه

سه ر به پارتین به هه مانشێوه ن".س���ه رۆكی جێگری مس���ته فا دلێ���ر لیژنه ی كاروباری پێشمه رگه و شه هیدان و قوربانیان���ی جینۆس���ایدو زیندانیان���ی ئاوێن���ه ب���ۆ زانیاریه ك���ەی سیاس���ی پشتڕاس���تكرده وه و ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد ئه وان ته نها ژم���اره ده ده ن به وه زاره ت وت���ی "له كۆبونه وه یه ك���دا هێزه كانی 70 لیستی ناوه كانیان هێنابو كه 53 هه زار كه س���بون، به اڵم هێزه كانی 80 هیچیان پێنه ب���و وتیان ئێمه بنوس���ن 60 هه زار

كه س".

ه���اوكات له باره ی موچه كه ش���یانه وه ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد ئه وان له سه ر بنەما ی دابه شكاری پشكی نێوان پارتی و یه كێتی پ���اره وه رده گرن كه پێش���تر به ڕێژه ی 47 ب���ۆ هێزی 70ی یه كێت���ی و 51 بۆ هێزی 80ی پارتی موچه یان وه رگرتوه ، جه ختیشی له سه ر ئه وه كرده وه كه هیچ گرنتیه ك نیه كه گه نده ڵی نه كرێت وتی " موچه و پله به خش���ینه وه بەئاره زوی

خۆیان بوه ".جێگری لیژنه ی پێش���مه رگه له باره ی كاردان���ه وه ی وه زاره تی پێش���مه رگه كه پێشتر ئه و ش���ته یان ڕوبه ڕوكردونه ته وه ئه وه ی ئاشكراكرد "وه زاره تی پێشمه رگه كه مته رخه مبوه ل���ه و دۆخه داو له ناوه وه له لیس���تی ته نانه ت نیه دامه زراوه ی���ی شه هیداندا چه ندین جار هه ڵه یان كردوه

كاتێك بۆ لیژنه كه ی ئه وانی ده نێرن".خ���ۆی پێش���مه رگه وه زاره ت���ی دورده ده خات���ه وه له وه اڵمدان���ه وه ی ئه و زانیاری���ه كان هه رچه ن���ده پرس���یاره، پشتڕاستیش���یان به اڵم به درۆناخاته وه ناكاته وه ، پێی وایه ئه و كه یسه په یوه ندی

به یه كه ی دارای���ی هێزه كانی 70و 80 یه له وه زاره تی دارایی.

گش���تی ئه مینداری ی���اوه ر جه ب���ار هێزه كانی پێش���مه رگه له لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد "ئه و كه یسه هه یه و داراییه وه به وه زاره تی په یوه ندی

په یوه ندی به هێزه كانی 80وه بكه ن".ی���اوه ر له درێ���ژه ی گفتگ���ۆی له گه ڵ په یامنێری ئاوێنه زانیاریه كی بۆ ئاوێنه ئاشكراكردو وتی "ئێستا جێگری سه رۆكی حكومه ت سه رقاڵی كۆكردنه وه ی ئاماری فه رمانبه ران���ه و داوایكردوه به فه رمی كه ئاماره كان���ی بده ینێ ئێمه ش ئاماره كانی

به سیڤی بۆ ڕوانه ده كه ین".په رله مانتاره كه جه ختیان دو وه ك���و لێك���رده وه نه بونی ئام���اری هێزه كانی 80 رێگه خۆش���كه ره ب���ۆ دروس���تبونی به ناوی ك���ه بێش���ومار گه نده ڵیه ك���ی ده كرێ���ت، پیش���مه رگه وه هێزه كان���ی پێده چێ���ت ئه و به رژوه ندی���ه هۆكارێكی به هێزبێت بۆ یه كنه خستنه وه ی هێزه كانی پیش���مه رگه كه گورزی خراپی له هێزی

پیشمه رگه داوه .

وه زاره تی پێشمه رگه نازانێت ژماره ی هێزه كانی 80ی پارتی چه ندەو مانگانه به گۆتره پاره وه رده گرن

ئا: ئاوێنه

به ڕێوه به ری پۆلیسی قه زاو ناحییه كانی كه ركوك، عه مید سه رحه د قادر له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "ئێمه كێشه یه كمان هه یه كه له نێوان دو به رداشین، نه حكومه تی ناوه ندی پێداویستییه كانمان بۆ ده كات نه

حكومه تی هه رێم".

ئاوێن����ه : وه زع����ی ئه من����ی كه ركوك له ئێستادا چۆنه ؟

س����ه رحه د ق����ادر: وه زع����ی ئه من����ی كه رك����وك له چاو س����ااڵنی پێش����و زۆر باش����تره ، ته قین����ه وه و حاڵه تی بۆمبی چێنراو كه مبۆته وه ، پێش ئه وه ی هێزی نیشته جێ كه ركوك و بێنه پێش����مه رگه ب����ن، حاڵه تی ته قینه وه و هێرش����كردنه س����ه ر داموده زگاكان هه ب����و، به هاتنی هێزی پێش����مه رگه و گرتنی س����نوره كان باری ئه منی له كه ركوك زۆر باشتر بوه .

ئاوێنه :ئه مه گه ڕاوه ته وه بۆ دروستبونی شه ڕی داعش یاخود ده زگا ئه منییه كان

به هۆش خۆیان هاتونه ته وه ؟سه رحه د قادر: نابێت رۆڵی پێشمه رگه نه كه ی����ن، ده وری س����ه ره كییان هه یه ، پێش����مه رگه وه یه ، به ده س����ت رێگاكان ئ����ه و رێگایان����ه هه مو گی����راون له الیه ن پێش����مه رگه وه ، ته نه����ا رێ����گای به غدا هه یه ، ئه ویش به چه ند بازگه یه كدا دێت، ئه س����ته مه بۆ گروپه تیرۆریس����تییه كان س����ه یاره بۆمبڕێژ بك����ه ن و بیهێننه ناو ش����اری كه ركوك، ده زگا ئه منییه كانیش

ته نسیق له نێوانیاندا دروست بوه .ئاوێنه : كێ هاوكاری پۆلیسی كه ركوك

ده كات؟س����ه رحه د قادر: پۆلیس����ی كه ركوك س����ه ر به حكومه تی عێراقه ،هه رچییه ك بۆ پارێزگاكانی تر بكرێت هه ر ئه وه نده بۆ ئێمه ده كرێت، ئێمه كێش����ه یه كمان هه ی����ه كه له نێ����وان دو به رداش����ین،نه پێداویستییه كانمان ناوه ندی حكومه تی ب����ۆ ده كات ن����ه حكومه ت����ی هه رێ����م، له حكومه تی هه رێم داوای هه رچیی����ه ك بكه ین ده ڵێت س����ه ر به ناوه ندن بائه وان بۆتان بكه ن، حكومه ت����ی به غداش به و حوكمه ی پۆلیسی كه ركوك له ناو شاری كه ركوكه واحس����اب ده ك����ه ن كه هه رێم پێداویس����تییه كانمان بۆ ده كات، كه چی

هیچیان به ده م داواكانمانه وه نایه ن.ئاوێنه : له م����اوه ی رابردو لیوا جه مال به ڕێوه ب����ه ری پۆلیس����ی كه ركوك البرا، ه����ۆكاری البردنه كه ی چی بو؟ له س����ه ر

گه نده ڵی بوه ؟س����ه رحه د ق����ادر: نه خێ����ر له س����ه ر گه نده ڵی نه ب����وه ، ماوه یه كی زۆره لیوا جه مال به ڕێوه به ری پۆلیسی كه ركوكه ،

حكومه تی عێراق به رنامه یه كی هه یه ، هه ر به رێوه به رێك ش����ه ش ساڵ له شوێنێكدا بێت الده برێت و كه س����ێكی تر ده خرێته ش����وێنی، لیوا جه مال پیاوێكی ئیداری ب����و و توانیبوی بااڵنس����ه كه رابگرێت و زۆر كاری باش����ی ك����رد، كه ركوك وه ك پارێزگاكان����ی تر نی����ه ، چونكه چه ندین مه زهه ب و زم����ان و قه ومییه تی تێدایه ، كێش����ه كان لێره زیاتره تا پارێزگایه كی

تر.ئاوێن����ه : كێ ده بێت ب����ه به ڕێوه به ری

پۆلیس؟سه رحه د قادر: له ئێستادا به وه كاله ت عه مید خه تاب دانراوه ، به اڵم نوسراوێك كراوه بۆ ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك و داوای سێ كه س����یان كردوه كه خۆیان بپاڵێ����ون بۆ ئه و پۆس����ته ، كه س����ه كان تائێس����تا دیارینه ك����راون، له وه ده چێت بن، عه ره بێك توركمانێ����ك و كوردێك و له وانه ش����ه هه رس����ێكیان ك����ورد بن كه خۆی����ان بپاڵێون.جارێك ده ستنیش����ان نه كراون و به م نزیكانه یه كالیی ده بێته وه ، چه ن����د گۆڕانكارییه كی دیكه ش ده كرێت

له شوێنه كانی تری كه ركوك.ئێوه به ڕێوه به رایه تییه كه ی ئاوێن����ه :

ده گرێته وه ؟س����ه رحه د ق����ادر: كورس����ی موڵكی كه س نی����ه ، ئێمه ش بگرێته وه وه ك ئه و

خه ڵكه ی تر.ئاوێنه : له گرتنی بینای قائیمقامیه تی دبس ژماره یه ك پۆلیس و ئاسایش شه هید بون، له الیه ن مه س����رور بارزانییه وه بڕی پێن����ج ه����ه زار دۆالر درا به خانه واده ی

بۆ بۆچ����ی ش����ه هیده كان، ئاسایش����ه پۆلیسه كان نه كرا؟

س����ه رحه د قادر: كه ده ڵێ����ن له نێوان به رداشی هه رێم و ناوه ندین ئه وه یه كێكه له كێش����ه كان، ئاسایش����ه كان ش����ه هید بون و له الیه ن مه س����رور بارزانییه وه بڕی پێنج ه����ه زار دۆالر بۆ ه����ه ر ماڵێكیان بۆ ئۆتۆمبێله كانیان پ����اره ی نێ����ردرا، گه ڕێندرای����ه وه ، به داخ����ه وه ئ����ه وه بۆ چه ند مانگێك����ه به نێچیرڤان بارزانیمان وتوه به اڵم هیچیان بۆ نه كراوه ته نانه ت نه درایه ، پاره ی پرسه گێڕانه كه ش����یان چه ندجارێك به وه زیری ناوخۆو سه رۆكی حكومه تیش����مان وتوه ك����ه ناكرێت ئه و فه رق و جیاوازییه بكرێت،حاڵه ت هه بوه دو برا ش����ه هید بون یه كێكیان پۆلیس بوه یه كێكیان ئاسایش بوه ، ئاسایشه كه مه بله غێ����ك پ����اره ی دراوه ت����ێ ب����ه اڵم

پۆلیسه كه هیچی بۆ نه كراوه .ئاوێنه :ئه وان����ه ی خه ڵ����ك ده ڕفێن����ن له كه ركوك كێن، ده ڵێن به رپرسی بااڵش

له پشت ئه و حاڵه ته وه هه یه ؟س����ه رحه د قادر: ئه و حاڵه ته له چه ند به ش����ێك خۆی ده بینێته وه ، به شێكیان ئه وانه بون كه گروپه تیرۆریس����تییه كان خه ڵكی����ان ده ڕفان����دو به بڕێك پاره ئه و كه س����انه یان ئازاد ده ك����ردو به و پاره یه چه ك و سه یاره یان بۆ گروپه كه ی خۆیان ده كڕی، هه ندێكیان له س����ه ر مه سه له ی قه رزداری بوه كه یه كێكه له و حاڵه تانه ی له كه ركوكدا له ئێستادا زۆره ، هه ندێكیان مه سه له ی عه ش����ایه ریی و ئافره ته ، به ڵی كوردی تێدایه ، زۆرجار له وانه ی گیراون

سه ر به داموده زگای حزبی بون، ناتوانین بڵێی����ن به رپرس����ێكی گه وره له پش����ت رفاندن����ه وه هه بوه ، به اڵم هه ركه س����ێك بدرێت وپشتڕاس����ت له س����ه ر زانی����اری

بكرێته وه ده گیرێت.ئاوێنه : ئێوه چیتان بۆ شه هیده كانی خۆت����ان ك����ردوه وه ك به ڕێوه به رایه تی

پۆلیسی قه زاو ناحییه كان؟س����ه رحه د ق����ادر: پۆلیس����ی ق����ه زاو داوه ش����ه هیدی )27( ناحیی����ه كان له ش����ه ڕی داعش����دا، له هه مو شه ڕه كان به شدار بوین، یه كه مجار كه داعش هاته حه ویجه و ئامر لیوایه كیان گه مارۆدا كه توركمان بو ناوی عمید روكن عیماد بو، توركمان براده رانی س����اڵحی و ئه رشه د پێی����ان وت����م، خۆی����ان نه یانتوانی كه فیرقه یه كیان ل����ه وێ بو ئه و ئامر لیوایه رزگار ب����كات، ئێمه چوی����ن و ده ربازمان ك����رد، یه كه م فیش����ه ك ك����ه به رامبه ر به داع����ش ته قێنراو یه كه م روبه ڕوبونه وه له گ����ه ڵ داعش ئێمه بوی����ن، له وكاته وه له هه مو شه ڕه كاندا به تایبه ت لیوای یه كی عه مید شێركۆی ش����ه هید كۆبونه وه مان كرد، ئه وان ده وری س����ه ره كییان هه بو و دواتر هێزی پێش����مه رگه و مه س����عود بارزانی و كۆسره ت ره سوڵ و كاكه حه مه گشتی سه رپه رش����تی كه ركوك و هاتنه كه ركوك درا به كاكه حه مه ، كۆبونه وه ی فراوان ده ك����را، ئێمه ش به پێی قه باره ی خۆم����ان به ش����داریمان ك����ردوه ، هی����چ قه زاو پۆلیس����ی به ڕێوه به رایه تییه ك����ی ناحییه كان����ی ت����ری پارێ����زگاكان نه ك فیش����ه كێكیان نه ته قاندوه ، نه یانتوانیوه

تاوانبارێكیش بگرن، له هه رێمیشدا ناوی قه زاو ناحییه كان ناوێكی غه ریبه ، خۆت له گه ڵم����ان هاتویت ب����ۆ روماڵی گرتنی تیرۆریست و شه ڕه كان، له رۆژێكدا )11( بۆمبم����ان پێدا ته قی����ه وه ، به رده وامین له شه ڕ له گه ڵ داعشدا، هیچ نه سرییه كمان له به رده س����تدا نی����ه كه ده چین����ه ماڵه هیچمان بریندارێ����ك ماڵه ش����ه هیدێك

له به رده ستدا نیه هاوكارییان بكه ین.ئاوێن����ه : بارزانی كاك����ه حه مه ی كرد به سه رپه رشتیار به اڵم بۆ یه كێتی ئه وه ی

پێناخۆش بو؟بابه تێكی ئ����ه وه ق����ادر: س����ه رحه د سیاس����ییه ، كاك مه س����عود س����ه رۆكی هه رێم����ه و كاكه حه م����ه ب����ه و ته مه نه به ش����داری هه مو شه ڕه كان بو، كوڕێكی خۆی پێشكه ش به كه ركوك كرد، ده بێت هه مو حزبه كان شانازی به و هه ڵوێسته ی كاك����ه حه مه وه بك����ه ن، ش����ه و هه بوه له گه ڵی ب����وم كه رۆیش����توین هه ندێك حاڵه تم لێبینی����وه ئه گه ر بكرێت به فیلم ش����تێكی زۆر مانادار ده به خشێت، هه ر خۆی ناوه كه ی خۆی كافیه ، پێویست به

هیچ شتێكی تر ناكات.ئاوێنه : بارزانی ده ڵێت نابێت پۆلیس سه ر به حزب بێت، به اڵم ئابونه له ئێوه ی پۆلی����س له الی����ه ن ناوچ����ه و كۆمیته ی پۆلیس����ه وه لێت����ان وه رده گیرێت، ئه مه

شكاندنی قسه ی بارزانی نیه ؟س����ه رحه د قادر: هه تا ئێس����تا ئێمه س����ه ر به حكومه تی مه ركه زی����ن له روی فه رمان و پله به رزكردنه وه و كاره كانمان، به اڵم هه مو فه رمانه كانی هه رێمیش����مان

جێبه جێك����ردوه ، راس����ته ئابونه مان لێ له وه رگرتنی، به رده وامیشن وه رده گرن و ئ����ه وه كارێك����ی نایاس����اییه ده بوای����ه

نه یانكردایه .ئاوێنه : ماوه ی )13( ساڵه پله كه تیان ب����ه رز نه كردۆت����ه وه ، ده وترێ����ت داوای

پۆستی به رزترت كردوه ؟له ساڵی )2003(ه وه ، سه رحه د قادر: پله كه م به رز نه كراوه ته وه ، خه ڵك هه یه كه چوینه ته كه ركوك ئه و كاته من عه قید بوم ئ����ه وان مفه وزو مالزم بون،ئێس����تا ئه و عه می����ده و منیش عه می����دم، داوام له حكومه تی هه رێم و ناوه ند كردوه بۆیان نه ك����ردوم، له نێوان ه����ه ردو حكومه تدا غه درێكی زۆریان لێكردوم، ده بوایه ئه گه ر پله كه ش����م به رز نه كرایه به اڵم به موچه به رزیان بكردایه ته وه ، بۆ من خۆش����تر دوانه كه وتمایه ، له هاورێكان����م كه ده بو جا بۆ نه كراوه ئه وه پرسیارێكه و منیش به دوای وه اڵمه كه یدا ده گه ڕێم، داوای هیچ پۆس����تێكم نه كردوه ، ئه گه ر كه ركوكیش نه بوایه هیچ ئاماده نه بوم به و پله و به و بێ پشتیوانییه وه بمێنمه وه كه ئاسایش پشتیوانی هه یه و پۆلیس نیه تی، ئه گه ر ش����ه ڕی داعش نه بوایه ده مێك بو خۆم خانه نشین كردبو، پێش دوساڵ مامه ڵه ی كه مئه ندامیم كردوه كه وه ك كه مئه ندام خانه نشین بكرێم، حكومه تی به غدا بۆی هه رێمی له سه رۆكایه تی ئێستا نه كردم، كوردستانه ، به یانی بۆم بكه ن دوبه یانی

خۆم خانه نشین ده كه م.ئاوێنه : له س����ه رقه برانی شێخ محێدین له الیه ن دو ده زگای پارتییه وه ویستیان

بتكوژن، ئه نجامده رانی ده ستگیركران؟سه رحه د قادر: ئه و مه سه له یه كۆتایی پێهات، یه كێك كه سه ر به ده زگایه ك بێت ده زگاكه فه رمانی پێده كات، كه سه كانمان لێكردو لێكۆڵینه وه مان ده س����تگیركردو مه وزعه كه كۆتایی پێهات له قه ره هه نجیر به ئاماده بون����ی هێزه كان����ی ئه مری����كاو

ئاسایشی یه كێتی و پارتی.له ب����ازاڕی پ����ار س����اڵی ئاوێن����ه : زه ڕه نگه ره كان����ی كه رك����وك بڕی )60( كیلۆ ئاڵتون و )50( ده فته ر دزرا، ئێستا ده ڵێن )10(كیلۆ ئاڵتون و )15( ده فته ر دۆالری الی دو ده زگای ئه منیی����ه و هیچ

ئیجرائاتێك له و بابه ته نه كرا؟سه رحه د قادر: ئه وه رویداو له بازاڕی زه ره نگه ران بو، به ته واوی نازانم بڕه كه چه ند بو ئیشی به ڕێوه به رایه تی پۆلیسی ت����اوان ب����و، دوای ئه وه ش ئاسایش����ی پارتی له زاخ����ۆ ئه نجامده ره كه یان گرت و هێنایان����ه وه ، عه می����د هه ڵ����ۆ پێی وتم لیژنه یه كی بۆ دروستكردوه ، به دواداچون بكرێ����ت و ئه و كوڕه له ك����وێ زیندانییه ، ناتوانم بڵێم ئه وه ی باس����ت كرد راسته

یان راست نیه .

عه مید سه رحه د قادر: نێچیرڤان بارزانی و مه سرور بازرانی جیاوازی نێوان پۆلیس و ئاسایش ده كه ن

له كۆبونه وه یه كدا هێزه كانی 70

لیستی ناوه كانیان هێنابو كه 53

هه زار كه سبون، به اڵم هێزه كانی

80 هیچیان پێنه بو وتیان ئێمه بنوسن

60 هه زار كه س

هه تا ئێستا ئێمه سه ر به حكومه تی مه ركه زین له روی

فه رمان و پله به رزكردنه وه و

كاره كانمان، به اڵم هه مو فه رمانه كانی

هه رێمیشمان جێبه جێكردوه

عه مید سه رحه د قادر

Page 5: ژماره 511

هەنوکە(511( سێشه ممه 42016/1/12

ئا: شۆڕش محه مه د

نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له به ریتانیا، كاروان جه مال تاهیر ئاماژه

به وه ده كات كه "كورد ئێسته و له م دۆخه دا نابێت وابه سته ی هیچ كامپێك

بێت، ده رگاش له كه س دانه خات".

سه باره ت به په یوه ندییه كانی نێوان هه رێم و به ریتانیا و له لێدوانێك���ی تایبه ت به ئاوێنه كاروان جه م���ال تاهیر نوێنه ری حكومه تی هه رێم���ی كوردس���تان له به ریتانی���ا وتی "په یوه ندی به ریتانیاو هه رێمی كوردستان به قۆناخ���ی مێژویی���ه و په یوه ندییه ك���ی جیاجیادا تێپه ڕیوه ، هه ر له دابه شكردنه وه س���ه د ساڵ به ر له ئێس���تا تاكو په یوه ندی دۆس���تانه و هاوكاری و پش���تیوانی ئێستا، له زۆر قۆناخدا به ریتانیا فریادڕه سی كورد

بوه و پشتیوانی ڕاسته وخۆی كردوین". وتیشی "ئێستاش دۆست و پشتیوانێكی گرنگ���ی گه ل���ی كوردس���تان و هه رێم���ن، تێگه یشتنیان هه یه بۆ دۆخی هه رێم و ئازارو قوربانییه كانی كه داویانه ، ئه م تێگه یشتنه ڕه نگی داوه ته وه له سیاسه تی ده ره وه یاندا به شێوه یه كی ناڕاسته وخۆ و له سه ر ئاستی

حكومی". به ریتانیا پش���تیوانییه كانی له ب���اره ی له هه رێمی كوردستان له شه ڕی دژی داعش، كاروان جه مال وتی "به ریتانیا پش���تیوانی هه رێم���ی كوردس���تان ده كات كه له ریزی پێش���ه وه ی به ره نگاری���دان له گه ڵ داعش، له رێگه ی ئه و مه ش���قانه ی پێشكه ش���یان ك���راوه هه روه ه���ا ناردن���ی ته قه مه ن���ی، حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان باش���تر له توانایدای���ه كه گه له كه ی خۆیان بپارێزن له گه ڵ كه مایه تیه كان به مه سیحیه كانیشه وه

كه به باشی هاوكاری كراون". وتیشی "به ریتانیا به شێوه یه ك ده ڕوانێته حكومه ت���ی عێراق كه س���ه ركه وتو نه بوه پێكهاته كانی گش���ت له نوێنه رایه تیكردنی مه ترس���یه چاره س���ه ركردنی عێ���راق و ناوخۆییه كان، به اڵم تێڕوانینیان بۆ هه رێمی بۆ كوردس���تان ئه رێنییه و سوپاسگوزارن ڕۆڵی هه رێم له پرسه كانی عێراق و پارێزه ری

به ها مرۆییه كانن".

هه رێم���ی حكومه ت���ی نوێنه ره ك���ه ی كوردستان ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه له سه ر ئاستی په رله مانی، نوێنه رایه تی حكومه تی هه رێ���م توانیویه ت���ی له گ���ه ڵ )گروپ���ی له په رله مان���ی كوردس���تان دۆس���تایه تی به ریتانیا( لۆبیه ك���ی كاریگه ر بكات له ناو په رله مان و ده ره نجامه كه ی پێشكه شكردنی ڕاپۆرتێك���ی به پێ���زی حه فت���ا الپه ڕه ییه ك���ه زۆر بابه ت���ی له خۆگرتوه س���ه باره ت به په یوه ندی مێژویی و هه نوكه یی به ریتانیا و بواره كانداو له گش���ت كوردستان هه رێمی پێش���نیار بۆ حكومه ته ك���ه ی ده كات كه ده بێ���ت به ریتانیا زیات���ر په یوه ندییه كانی له گه ڵ هه رێم گه شه پێ بدات. له وباره یه وه وتی "ته نانه ت باس���ی ئه گه ری دابه شبونی عێراق و سه ربه خۆیی هه رێمی كوردستانیش

ده كات و ڕاسپارده یان پێشكه شی حكومه تی به ریتانیا كردوه له و ڕوه وه ".

جی���اوازی روانین���ی له ب���اره ی فراكس���یۆنه كانی په رله مان���ی به ریتانی���ا بۆ پرس���ی ش���ه ڕی تیرۆر و هاوكاریكردنی پێش���مه رگه ، كاروان جه م���ال تاهیر وتی له واڵت���ه گرنگه كانی یه كێكه "به ریتانی���ا هاوپه یمان���ی ڕوبه ڕوبونه وه ی داعش، هه ر له س���ه ره تاوه به ش���دارییه كی كاریگ���ه ری هه یه له ڕوی سیاس���ی، سه ربازی هه روه ها ه���اوكاری مرۆی���ی، حكومه تی ئێس���تای به ریتانی���ا كه له الیه ن پارت���ی پارێزگاران پێكهێنراوه ، الواز به زۆرینه یه كی به ته نهاو له سه ره تاوه بڕیاری به ش���داریكردنی داوه پێگه ی نێوده وڵه ت���ی و له هاوپه یمانێت���ی سیاسی خۆی خستۆته گه ڕ له و ڕوه وه ".

وتیش���ی "به اڵم حكومه ته كه ی كامیرۆن له ناوخۆ هه ندێك جار به رهه ڵس���تكاری بۆ دروس���تبوه له الیه ن پارت���ی كرێكاران كه ئێس���تا ئۆپۆزیس���یۆنن و به تایبه تی پاش ده ستنیش���انكردنی جێره می كۆربن وه ك س���ه ركرده ی پارتی كرێكاران، كه باوه ڕی وایه به ریتانیا نابێت به ش���داری سه ربازی

هه بێت له هیچ جێگایه كی جیهان". ئاماژه هه رێم حكومه ت���ی نوێنه ره كه ی ب���ۆ ئ���ه وه ده كات كه "جێره م���ی كۆربن دامه زرێنه ری ڕه وتی دژه شه ڕ بوه له 200٣ وه ، ئ���ه م تێڕوانینه ی س���ه ركرده ی پارتی كرێكاران له سه ره تادا گرفتی بۆ حكومه تی له په رله مانی ك���رد دروس���ت به ریتانی���ا به ریتانیا به ش���داری له پرس���ی به ریتانیا له ڕوبه ڕوبونه وه ی داعش له س���وریا، به اڵم

لۆبیه كی به هێ���ز كرا بۆ به ده س���تهێنانی زۆرینه له په رله مانی به ریتانیا".

وتیشی "نابێت ئه وه له یاد بكه ین كه ته نها به ئیراده ی ناوخۆی���ی گرفته ناوخۆییه كان چاره س���ه ر ده بن، ئێس���ته ش ك���ه هه مو توێژینه وه له ناوه نده كانی پێش���بینیه كان له به ریتانیا به و ئاراسته یه یه كه گۆڕانكاری گه وره له ناوچه كه دا ڕوده دات، هاوكێش���ه سیاسیه لۆكاڵی و ئیقلیمیه كان گۆڕاون بۆ به رژه وه ندیه كان نێوده وڵه تی و هاوكێشه ی توش���ی پێك���دادان بون و ك���ورد پێگه ی دیاری هه یه له ڕوداوه كان و له زۆر ش���وێندا به رژه وه ندییه كانی یه كانگیری به رژه وه ندی

نێوده وڵه تی بۆته وه ". ئام���اژه ی ب���ۆ ئ���ه وه ش ك���رد "گرنگه كه س���ه ركردایه تی سیاس���ی په له بكات كه گونجاو تێگه یشتنێكی له دروستكردنی به رژه وه ن���دی بااڵی هه رێمی كوردس���تان و

ئاینده ی هه رێم خرابێته پێشه نگیه وه ". چاره س���ه ر دۆخه كه "ده بێت وتیش���ی بكرێ���ت بۆ ئ���ه وه ی بتوانی���ن له ئه گه ری ه���ه ر گۆڕانكارییه ك، ك���ورد ڕۆڵی خۆی

ببینێت". له باره ی كێش���ه ی دواكه وت���ن و نه دانی داراییه كانی خوێندن به خوێندكارانی مافه تواناس���ازی له واڵتی به ریتانی���ا، نوێنه ری له به ریتانیا كوردستان هه رێمی حكومه تی وت���ی "به دڵنیایی���ه وه ئه وه كێش���ه یه كی گه وره ی���ه و نوێنه رایه تیم���ان به پێی تواناو به رپرس���یارێتی هه وڵمان���داوه كه به ده م گرفته كانی���ان بچی���ن و خوێندكاران���ه وه بۆ چاره س���ه ر بكه ی���ن، ب���ه به رده وامی داخ���وازی و داواكاریه كانی���ان ده نێرین بۆ توێژینه وه ی ب���ااڵو خوێندنی وه زاره ت���ی به اڵم ده گه یه نین، گرفته كانیان زانس���تی هه روه ك دی���اره قه یرانی دارایی كاریگه ری

ڕاسته وخۆی كردۆته سه ر ئه وانیش". وتیشی "هه ندێك له زانكۆكان دۆخی هه رێم له به رچاو ده گرن به اڵم هه ندێكیش���یان زۆر توندن، به ڵی له گه ڵ داواكاری خوێندكارانم كه ده بێت شایسته داراییه كانیان وه ربگرن، له گه ڵ تێگه یش���تنمان ب���ۆ دۆخه كه به اڵم ده بێت ئه م پرس���ه یه كالی���ی بكرێته وه و حكوم���ه ت بڕیار بدات چۆن چاره س���ه ری

ده كات".

له ب���اره ی ئاماده كارییه كان���ی كورد بۆ گۆڕانكاریی���ه كان، كاروان جه م���ال تاهیر وت���ی "ئاماژه كانی گۆڕان���كاری ناوچه كه له ناوه نده كانی توێژینه وه و سیاسه تمه داران و هه ندێك له ئه ندامانی په رله مان و ئه نجومه نی

لۆردات به ڕونی باسی لێده كرێت". وتیشی " هه ر وه ك ولیه م هێگ ئه ندامی ئه نجومه ن���ی لۆردات���ی به ریتانیاو وه زیری له وتارێكیدا به ریتانیا ده ره وه ی پێش���وی له ئه نجومه نی لۆردات و پاشانیش له وتارێكدا له ڕۆژنامه ی به ناوبانگی ئیندپێنده نت ده ڵێ "س���نوری عێراق و س���وریا له سه ر ده ستی فه ره نس���یه ك به ریتانی و دیبلۆماتكارێكی داڕێژرا له س���اڵی 1٩16، پێویس���ت ناكات وا ته ماش���ابكرێت كه قابیلی گۆڕان نییه ، ئه گه ر سه ركرده كانی هه ریه ك له و دو واڵته ناتوانن ده وڵه تێك دروست بكه ن كه هه مو پێكهاته كان پێكه وه بژێن، ئه وا ڕاس���تره پشتیوانی كۆمه ڵگای نێوده وڵه تی هه بێت بۆ جیابونه وه و به جیا ژیان به ئاشتیانه ، كورد پیش���انی داوه كه توانای خۆبه ڕێوه بردنی كاروباره كانی خۆی هه یه به سه ركه وتوانه ، هه روه ها ناوچه كوردیه كانی س���وریا ته نها

ناوچه ن كه ئارامی تێدابێ". ئ���ه وه ب���ۆ ئام���اژه جه م���ال كاروان ده كات كه "پش���تگیری و پش���تیوانیكردن له ك���ورد له گه ش���ه كردنی به رده وامدای���ه و ده بێ���ت س���ه ركردایه تی سیاس���ی كورد و هه رێمی كوردستان س���ود له م ده رفه تانه

وه ربگرن". سه باره ت به وه ی كورد له نێوان به ره كانی )روسیا و ئه مریكا( كام به ره یان هه ڵبژێرێت، كاروان جه مال تاهیر وتی "به بڕوای من كورد ئێسته و له م دۆخه دا نابێت وابه سته ی هیچ كامپێك بێت، ده رگاش له كه س دانه خات، ده بێت بابه تیان���ه مامه ڵه له گه ڵ دۆخه كه ب���كات، ریزه كانی خۆی زیاتر ڕێك بخات و هه وڵی یه كڕیزی بدات بۆ خۆ ئاماده كردن

بۆ ئه گه ره كان". پێكدادان���ی "ناكۆك���ی و وتیش���ی به رژه وه ندییه كانی زلهێزه كان ئاشكرا بون و كورد نابێت ده رفه ت بدات بكرێته سه نگه ر، به اڵم ده بێ���ت ئاماده ش بێ���ت و ده رفه ت به رژه وه ندی له دیاریكردن���ی بقۆزێت���ه وه

هاوبه ش".

ئا: بنار هیدایه ت

ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتمانی كوردستان، سیروانی كوێخا نه جم له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "بڕیار نه بو هه ر ئه وه نده به رپرسه ی

یه كێتی له ماڵی شێخ جه عفه ر كۆببنه وه ، بڕیاره كه وابو ئه نجومه نی سه ركردایه تی

یه كێتی هه موی بێته ماڵی شێخ جه عفه ر".

جه عف���ه ر ش���ێخ له ماڵ���ی ئاوێن���ه : كۆبونه وه یه كی به رپرسانی سه ربازی یه كێتی كرا كه به رپرسانی هه ردو باڵه كه ی تێدابو،

ئه و كۆبونه وه یه به چ مه به ستێك بو؟س���یروانی كوێخ���ا نه ج���م: كۆبونه وه كه له ئه ساسدا دۆس���تانه بو، ئێمه كۆمه ڵێك هاوڕێی كۆن بوین،له س���ه ره تای شۆڕش���ی نوێوه له یه ك س���ه نگه ر دژ به داگیركه رانی كوردس���تان خه باتمان كردوه ،له م دواییه دا به هۆی جیاوازی بیروڕاو هه ندێك بۆچونه وه س���اردییه ك له نێوانم���ان دروس���تبو، ئه و س���ه ردانه بۆ گه رمكردنه وه ی دۆس���تایه تی نێوانمان بو، سه ردانمان له نێوان دروستبو، ل���ه و كۆبونه وه یه هه ندێ���ك بابه تی گرنگ و پێویس���تی هه نوكه یی باس���ی لێوه كرا، كه

له به رژه وه ندی میلله ته كه مان بو.ئاوێنه : گرنگترین باسی ئه و كۆبونه وه یه

چی بو؟س���یروانی كوێخ���ا نه جم: رێكخس���تنی ناوماڵی یه كێتی و رێكخس���تنه وه ی ناوماڵی كوردی، په یوه ندییه كانم���ان له گه ڵ الیه نه پێشنیاره كان كوردس���تان و سیاسییه كانی باس���ی لێوه كرا ب���ۆ دوا گۆڕانكارییه كانی

رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست و ناوچه كه بو.ئاوێن���ه : ئه وه ی جێی س���ه رنجه زۆربه ی به رپرس���ه س���ه ربازییه كانی هه ردو باڵه كه له كۆبونه وه كه ی ماڵی ش���ێخ جه عفه ر بون،

ئه مه چ مانایه ك له خۆ ده گرێت؟س���یروانی كوێخا نه جم: بڕیار نه بو هه ر ئه وه نده به رپرس���ه ی لێبێت، بڕیاره كه وابو ئه نجومه نی س���ه ركردایه تی یه كێتی هه موی بێته ماڵی ش���ێخ جه عف���ه ر، به اڵم به هۆی كه ش���وهه واو بارینی به فرو بارانێكی زۆر، رێگاكه ش تۆزێ���ك دور بو و دره نگی كردو كۆبونه وه كه كه وته شه وه وه ، ئه گه رنا بڕیار بو هه مو ئه ندامانی س���ه ركردایه تی یه كێتی له ماڵی شێخ جه عفه ر كۆببینه وه و هه ندێك

بابه ت باسی لێوه بكرێت.ئاوێنه : ئه مه به مانای ئه وه نیه مه كته بی

سیاسیی یه كێتی شه رعیه تی نه مابێت؟ئه گ���ه ر نه ج���م: كوێخ���ا س���یروانی له شه رعیه ت بگه ڕێی له م واڵته له سه ره تاوه تاكۆتایی ش���ه رعیه تی نیه ، به اڵم له واقیعدا سه ركردایه تی و مه كته بی سیاسی و جێگری سكرتێری گش���تی هه یه ، له والوه سه رۆكی هه رێم هه یه ، له مالوه كۆمه ڵێك س���ه رۆك و س���ه ركرده هه یه ئه مه واقیعه ، بۆیه باسی

شه رعیه ت مه كه .ئاوێنه : ده ڵێن هه ریه ك له شێخ جه عفه رو حاكم قادرو تۆو چه ند به رپرسێكی سه ربازی دیكه ، له باڵی كۆس���ره ت ره سوڵ و به رهه م س���اڵح جیابونه ت���ه وه و باڵێك���ی دیكه تان س���ه ربازی، باڵی به ناوی دروس���تكردوه ،

تاچه ند راسته ؟سیروانی كوێخا نه جم: ئێمه سه ر به هیچ كام له باڵه كان نین تا جیابوبێتینه وه ، ئێمه

باڵی یه كێتی نیش���تیمانی كوردس���تانین، هه ركه س���ێك یه كێتیمان بۆ بب���ات به رێوه مه منون���ی ده بین، هه ركه س���ێك بڕیارێكی باش بۆ یه كێتی بدات پشتیوانی لێده كه ین، به اڵم له م ماوه یه دا پێویستی به وه هه بو كه نه رمییه ك له نێوان هه ردو باڵه كه هه بێت، بۆ ئه وه ی ئه و جیاوازی بیروبۆچونانه كه هه یه لێكیان نزیك بكه ینه وه تابگه نه ئاس���تێك بیانگونجێنین به یه كه وه ، به شبه حاڵی خۆم و ئه و هه ڤااڵنه ی باست لێوه كرد سه ر به هیچ

كام له باڵه كانی یه كێتی نین.ئاوێنه : له و دانیش���تنه دا چ په یامێكتان

هه بوه و ئاڕاسته ی كێتان كرد؟یه كێ���ك نه ج���م: كوێخ���ا س���یروانی له په یامه كان ئه وه بو، كه هێزێكی تۆكمه ی یه كێت���ی ناو یه كێتی هه یه ، ده بێت یه كێتی به هێزت���ر بێت،په یامه كه ش بۆ ئه وانه بو كه

نابێت یه كێتی ناو یه كێتی بشێوێنن.ئاوێنه : بابه تی دروس���تكردنی مینبه ر بو

به چی؟س���یروانی كوێخا نه جم: مینبه ر بنه مای خۆی هه یه ، به و ئاس���انییه دروستناكرێت، پێویس���ته بگه ڕێینه وه بۆ ئ���ه وه ی بزانین

ب���ۆ دروس���تی بكه ی���ن و به چ ش���ێوازێك دروستبكرێت، جارێ له بنه ڕه تدا له ناو كوردا فیكر نیه تا مینبه رو فره مینبه ر دروس���ت بكه یت، به هه مو پارته سیاسییه كورده كان بڵێیت من له سه ر ئه م پرسه دیارییكراوه م و له ناو ئه م فكره دا بیروبۆچونی جیاواز هه یه و مینبه ری بۆ دروستده كه م، ئه وه ش جۆرێك بو له سیاس���ه تكردن بۆ هه ر مه به س���تێك بێت، دواتر مینبه ر له چ واقیعێكدا دروست ده كرێ���ت، كاتێك ده بێت مینبه ر دروس���ت بكه یت كه میلله ته كه له وپه ڕی هۆشیارییدا بێت، ده بێت ئاس���تی هۆشیاری تاكه كانی ناو ئه و حزبه له ئاس���تێكدا بێت كه قبوڵی ئه و مینبه ره بكه ن، له م كۆمه ڵگایه ی ئێمه چ���ۆن مینبه ر دروس���ت ده كرێت؟ بۆ كێی دروس���تده كه یت؟ دوات���ر كێ بی���رو فكری پێیه كه بتوانێت مینبه ر دروس���ت بكات؟ له چ فكرێك جیاده بیته وه و بیرێكی جیاواز

دروست بێت؟ئاوێنه : پێناچێ���ت باڵه كانی ناو یه كێتی بگه ن���ه هی���چ ئه نجامێ���ك، ب���ۆ الیه كیان

ده ستبه رداری یه كێتی نابن؟كه س���ت نه ج���م: كوێخ���ا س���یروانی

بینیوه له هه رچی پارتی سیاس���یی هه یه به ئاسانی ناوه ڕاستیش���ه وه ، به رۆژهه اڵتی ده س���ت هه ڵبگرێت و واز بهێنێت؟ شتی وا نابێ���ت كه س واز بهینێ���ت، دیموكراتییه ت نیه ، چونكه ئه م واڵته له ژێر ده س���ه اڵتێكی دیكتاتۆردا ژیاوه ، هه مو كه سه كان ده چنه وه س���ه ر دیكتاتۆرییه ت، هه تا ده مرێت ئه بێت له به رپرس���یاریی و ده س���ه اڵتدا بێ���ت، یان به شێوه یه ك له شێوه كان له و به رپرسیارێتیه دوربخرێته وه ، ئه وه چه ندین س���ه ركرده له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���تدا هیچی به راپرس���ی له سه ر حوكم نه بون، تا ده یان ساڵ له سه ر حوك���م ماونه ت���ه وه ، له م دوایی���ه به هۆی به هاری عه ره بییه وه له ئاكامی زوڵمه كانیان الب���ران، هی���چ ك���ه س نی���ه له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت به ئاسانی البچێت من نه دیومه

نه بیستومه و نه خوێندومه ته وه .ئاوێن���ه : له نێوان ئه و دو باڵه ی یه كێتی

كامیان به حه ق و ره وا ده زانیت؟س���یروانی كوێخا نه جم: مه سه له ی حه ق مه س���ه له یه كی گرنگ���ه ، ناتوان���م بڵێم كێ له سه ر حه قه و كێ ناحه قی ده كات، له هه ردو ال بۆچونی باش و مام ناوه ندو خراپ هه یه ،

ناتوان���م بڵێم كامیان خراپ���ه ، هه ردوكیان له سه ر حه قن.

مه ش���روعیه تی پێتانوانی���ه ئاوێن���ه : خاوه نداریه تی یه كێتی زیاتر الی ماڵی برایم

ئه حمه دو تاڵه بانییه ؟س���یروانی كوێخ���ا نه ج���م: نه خێر الی

هه مومانه .ئاوێنه : به اڵم ئێس���تا ئ���ه وان دوا بڕیاره

سیاسییه كان ناده ن؟س���یروانی كوێخ���ا نه جم: ئ���ه وه دوره له راستییه وه ، ئه وه پڕوپاگه نده ی ناحه زانی

یه كێتییه ، هه مو بڕیاره كان الی هه مومانه ئاوێنه : تۆده زانی���ت دارایی یه كێتی الی

كێیه ؟س���یروانی كوێخا نه جم: الی هه مومانه ، به شێكی دارایی یه كێتی الی منه و به شێكی الی چه ن���د براده رێكی تره ، به ش���ێكی الی جێگری سكرتێری گشتی یه كێتیه ، به شێكی الی ماڵی مام جه الله و به شێكی له ئیداره ی گش���تییه ، ئه وه ش به پێی پێویستییه كانی

یه كێتی سه رفیاتی بۆ ده كرێت.ئاوێن���ه : ئاگات له داهات���ی نه وت هه یه و

چه نده به ر یه كێتی ده كه وێت؟س���یروانی كوێخ���ا نه ج���م: ئ���اگاداری ئه و مه له ف���ه نیم، ناكرێ���ت مه له فێك به و یه كێتی تاكۆتایی له س���ه ره تاوه گه وره ییه بیزانێ���ت، ئه وه ده بێت چه ن���د ئه ندامێكی مه كته بی سیاس���یی و جێگری س���كرتێری گشتی بزانێت، جاران ته نها ئه و مه له فه الی مام جه الل بو، به اڵم ئێس���تا به هۆی باری ته ندروستی تاڵه بانییه وه هه مو كه سێك له و مه له فه ده پرسێته وه ، به اڵم مه له فه كه ونبو

نیه .

نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له به ریتانیا: كورد‌نابێت‌ده‌رفه‌ت‌بدات‌هێزه‌‌گه‌وره‌کان‌بیکه‌ن‌به‌قه‌ڵغان

"په‌یامی‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‌ماڵی‌‌شێخ‌جه‌عفه‌ر‌بۆ‌ئه‌وانه‌‌بو‌كه‌‌نابێت‌یه‌كێتی‌ناو‌یه‌كێتی‌بشێوێنن"

هیچ كه س نیه له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست به ئاسانی البچێت من نه دیومه نه بیستومه و نه خوێندومه ته وه

ده بێت دۆخه كه چاره سه ر بكرێت

بۆ ئه وه ی بتوانین له ئه گه ری هه ر

گۆڕانكارییه ك، كورد ڕۆڵی خۆی ببینێت

كاروان جه مال

Page 6: ژماره 511

پرۆفایل

7 (511( سێشه ممه 2016/1/12 عێراق و جیهان

ئا: بنار هیدایه ت - توركیا

باره گای نه ته وه یه كگرتوه كان له توركیا ده كه وێته ناوچه یه ك پێی ده ڵێن

چانكایا، ئه و ناوچه یه یه كه كۆشكی چانكایای لێیه بۆ میوانداری سه رۆك و

به رپرسانی واڵتان، هه ر خێزانێك و هه ركه سێك به مه به ستی چونه ده ره وه

بۆ ئه وروپا بچێته ئه و باره گایه ، ده بێت ناوی بنوسێت و ئه وانیش ره وانه ی

شارێكی توركیای ده كه ن تا ئه وكاته ی سه فه ره كه ی بۆ رێك ده خرێت.

كاوه عه زی����زی ته م����ه ن 37 س����اڵ له گ����ه ڵ س����لێمانی،كه له دایكب����وی خێزانه كه ی و چ����وار منداڵه كه ی هاتۆته توركیا له ش����اری عه موریی����ه ی توركیا نیش����ته جێن، كاوه چیرۆك����ی هاتن����ی بۆ توركی����او خۆ ناس����اندنی به نه ته وه

یه كگرتوه كان بۆ ئاوێنه گێرایه وه ."چه ند كه س����ێكی ناس����یاوم هاتبونه توركیا، به هۆی نه خۆش����ی مناڵه كانیان ره وان����ه ی واڵتی س����ویدیان كرد،منیش بی����رم لێك����رده وه ك����ه بێم����ه توركیا، له گه ڵ مناڵه كانم هاتم و خۆم ته س����لیم به یوئێن كرد، دوای پڕكردنه وه ی فۆڕم و وه رگرتن����ی زانیاری ت����ه واو ناردیانم بۆ

شاری عه مورییه .كاوه باس����ی له وه شكرد "من نه مزانی

كه ده بێت له سه ر ئه ركی خۆم مه سره ف بكه م، خانو و ته واوی مه سره فی خۆم و مناڵه كانم به چونه نه خۆشخانه وه له سه ر ئه رك����ی خۆم����ه ، وه اڵ له ماڵ����ی باوك و نه كرێین گول ه����اوكاری خه زورم����ه وه ده بین، په ش����یمانم له هاتنم، به اڵم ئه وه دو ساڵه لێره م ده ڵێم به ڵكو ئه نجامێكی

باشی هه بێت".دڵزار كه ری����م خه ڵكی هه ولێره ، ته نها توركیا، هاتونه ته خۆی و خێزانه ك����ه ی له ش����اری جیه النی باش����وری رۆژئاوای توركیا نیش����ته جێن بۆ ئاوێنه دواو وتی "ئێره ب����ۆ من زۆر باش����ه ، من له وێش هه ر كاس����پیم ده ك����ردو لێ����ره ش هه ر كاس����پی ده ك����ه م، له گ����ه ڵ خێزانه كه م له چێش����تخانه یه ك ئیش ده كه ین، كرێی شوقه و مه سره فی خۆمان ده رده هێنین، م����اوه ی س����اڵێكه هات����وم، به ته ما نیم بگه ڕێم����ه وه ، ك����ه چوم خۆم ته س����لیم به یوئێن كرد، پێیان وتم بۆچی ده چیت ب����ۆ ئه وروپا وت����م ژیانم له كوردس����تان ن����اڕوات و ناگونجێت، ئه گه ر رێكنه كه وت بچم بۆ یه كێك له واڵتانی ئه وروپا، هه ر لێره ده مێنمه وه ، خه ریكه زمانی توركی به باش����ی فێر ده بم، ده توانم لێره ژیانی

خۆم ببه مه سه ر".كاروان نه بی����ل كوڕێكی ئه س����مه ری بااڵب����ه رزی ته مه ن س����ی و یه ك س����اڵ بو، له ب����ه رده م گازینۆی����ه ك له چانكایه

دانیش����تبو، ئ����ه و وتی "ئه وه ن����ده نیه هاتومه ت����ه توركی����ا، خ����ۆم ته س����لیم كردوه و كه یسش����م هه یه ، كچێكم خۆش ده ویست به اڵم ماڵی كچه كه نه یاندامێ، دوج����ار ته قه یان لێكردوم، هه ڕه ش����ه ی

كوش����تنیان لێكردوم، به ڵگه شم هه یه و له گ����ه ڵ خۆم هێناومه ، ب����ڕوا بكه وه ك كه س����ێك مامه ڵه ی����ان له گ����ه ڵ كردوم كه ه����ه ر كه یس����ی نیه ، لێ����ره كه یس نایخ����وات، ئه گ����ه ر منداڵێكی نه خۆش و

نوقس����انت پێ بێت زۆر باشتره له وه ی كه بڵێیت یه كێت����ی و پارتی دوژمنمن، بڵێی ئیسالمییه كان هه ڕه شه ی كوشتنم لێ ده كه ن،ئه وانه هه موی قسه ی باق و بریقن، مناڵی نه خۆش و س����ه قه ت بێنه و

بڕۆ به خێرچی".ئاوێن����ه هه وڵی����دا له گ����ه ڵ یه كێ����ك له به رپرس����انی ئه و باره گایه قسه بكات، به اڵم ئاماده نه بون له و باره یه وه لێدوان

بده ن.

نه‌ته‌وه‌‌یه‌كگرتوه‌كان‌له‌توركیا‌خه‌ونی‌خێزانه‌‌كورده‌كانه‌لێره كه یس نایخوات، ئه گه ر منداڵێكی نه خۆش و نوقسانت پێبێت زۆر باشتره له وه ی كه بڵێیت یه كێتی و پارتی دوژمنمن

ئه‌شره‌فی‌‌په‌هله‌وی‌ژنێكی پڕ له ره مزو راز

پێنج ش����ه ممه ی رابردو، ئه ش����ره فی په هل����ه وی پ����اش تێپه ڕینی 71 س����اڵ به سه ر مه رگی ره زا شای باوكی و دوای تێپه ڕین����ی 34 س����اڵ به س����ه ر مه رگی محه مه د ره زاشای برایدا، له ته مه نی 96 س����اڵیدا به هه مانشێوه ی باوك و براكه ی گیان����ی س����ه رگه ردانیدا له غورب����ه ت و

سپارد.

ژیاننامه ی ئه شره ف پڕاوپڕه له نهێنی و له ره م����زو راز، ئ����ه و ك����ه رۆژگارێ����ك قاچاقچی "قومارب����از، به گه وره تری����ن هۆش����به ره كان، م����اده نێوده وڵه ت����ی ش����اژنی گه نده ڵی ، كوده تاچی ، یاخی و تینوی ده س����ه اڵت، فیمینست و قوربانی ناوده برا، پیاوس����االریی " سیس����ته می له گه ڵ محه مه د ره زا ش����ای برای جمك

بون. له تاران����ی له مه وب����ه ر، س����اڵ 96پایته خت����دا، چه ند خوله كێ����ك به دوای له دایكبونی محه مه ددا، ئه شره ف چاوی به دنی����ا هه ڵهێنا و ناویان ن����ا "زه هرا". له دایكبونی ئه م جمكه بوه س����ه ره تای دره وش����انه وه ی ده س����ه اڵتی ره زاخان، ل����ه دو س����اڵی ته مه نیاندا ره زا ش����ای باوكیان بوه س����ه رداری سوپا، له چوار ساڵییاندا ره زا شا بوه سه رۆك وه زیرو ش����ه ش س����ااڵن بون كه ره زا شا تاجی

پاشایه تی نرایه سه ر.محه مه دو هه رزه ركارییدا له هه ڕه ت����ی ئه ش����ره ف ده چن����ه ئه وروپ����ا، براكه ی له سویس����را خوێن����دن به مه به س����تی ده مێنێت����ه وه ، ئه ش����ره فیش له ناخ����ی دڵییه وه خوازیاری ئ����ه وه بو كه وه كو براكه ی له ئه وروپا بمێنێته وه و بخوێنێت، به اڵم ره زا ش����ای باوكی رێگه ی نادات و ده یهێنێته وه ب����ۆ ئێران و له چوارچێوه ی هاوس����ه رگیرییه كی سیاسیدا له ته مه نی 16 س����اڵیدا ده یدات به ش����و. ئه شره ف حه زی به م هاوسه ره سه پێنراوه نابێت و دوای چه ند ساڵێك هاوسه رگیرییه كه یان به جیابونه وه كۆتایی دێت، كه ئه مه ش كاریگه رییه كی قوڵ له سه ر بیركردنه وه و له وه به دوا ژیانی ئه شره ف جێده هڵێت و

بێ په روا ژیانی ده گوزه رێنێت.له فایل����ه له یه كێ����ك ئه ش����ره ف ده نگییه كانی����دا باس ل����ه وه ده كات كه

ته نها منداڵی ره زا شا بوه "باوكی زلله ی لێدابێت"، به اڵم سه رباری ئه وه ش زۆرێك له مێژونوسانی ئێران باس له وه ده كه ن كه ئه شره ف ژنێكی به هێزو چاونه ترس و ب����ڕوا به خ����ۆ ب����و، ئه گه ر ده س����توری مه ش����روته و دابونه ریت����ی كۆمه ڵ����گای پیاوس����االریی رێگه ی بدای����ه "ئه م زۆر له محه مه د ره زا ش����ای برای به تواناتر و شایسته تر بو بۆ ئه وه ی ته خت و تاجی

یاشایه تی پێبسپێردرێت".به اڵم س����ه ڕه رای ئه وه ش، "ژن بون" نه بوه هۆی ئه وه ی ئه ش����ره ف خه ونی گه وره نه بینێت، به پێی به ڵگه نامه كانی CIA و یاداشتی كاربه ده ستانی ئێران، ئه شره ف كاریگه رییه كی گه وره ی له سه ر هاوكێش����ه سیاس����یه كانی س����ه رده می

دوه می په هله وی هه بو.پ����اش دورخس����تنه وه ی ره زا ش����ای باوك����ی بۆ باش����وری ئه فه ریقا له الیه ن به ریتانیه كانه وه ، ئه شره ف هه رچی زیاتر له به ڕێوه بردن����ی ئێران����دا رۆڵ ده بینێ و له ته مه نی 24 س����اڵیدا ده بێته خاوه نی به هۆی راسته قینه ی ده س����ه اڵتی واڵت راڕایی و الوازی كه س����ێتی براكه یه كه وه . "عه باس����ی میالن����ی "ی رۆژنامه نوس����ی له كتێبه كه ی����دا ئێ����ران ن����اوداری "مه تۆڵۆكه ی هوه یدا" باس له وه ده كات كه "نوس����ینگه كه ی ئه ش����ره ف ده بێته یه كه می����ن س����ه نته ری "نفوزو پۆس����ت فرۆشتن"، ئه ش����ره ف په یوه ندی له گه ڵ باڵوێ����زو ده وڵه تم����ه دارو بازرگانه كاندا به هێزو قایم ده كات و ده س����تێكی بااڵی ده بێت له دابه ش����كردنی پۆستی باڵوێزو

وه زیرو سه رۆك وه زیره كاندا". ئه شره ف سڵی له هیچ ده سه اڵتدارێك له شه ڕه نگێزێكی ته نانه ت نه ده كرده وه ، وه كو ستالینیش، س����اڵی 1946 ئه وه ئه ش����ره ف بو كه له ب����ری محه مه د ره زا ش����ا چوه كۆش����كی كرملین له مۆسكۆ، به پێی پرۆتۆكۆل كات����ی دیداره كه 15 دیداره كه یان به اڵم دیاریكرابو، خوله ك س����ێ كاتژمێ����ری خایان����دو له كۆتاییدا س����تالین پاڵتۆیه كی گرانبه های پێستی ورچی به دیاری پێش����كه ش به ئه شره ف كرد و پێیوت "به براكه ت بڵێ ئه گه ر ده كه سی وه ك تۆی هه بێت خه می هیچی

نه بێت".

س����اڵی 1947 چوه دیداری ترومه ن له كۆشكی س����پی و س����ه ره تای ده یه ی نێوان په یوه ندیه كانی بناغه ی 1950ش چین و ئێرانی داڕشت و چاوی به ماوتسی

تۆنگ و شوان الی كه وت. ئه ش����ره ف ئه و كاره مه ترسیدارانه ی ده ك����رد ك����ه هه رگی����ز ش����ا جورئه تی ئه نجامدانی نه بو، س����اڵی 1953 له گه ڵ كاربه ده س����تانی مخابه راتی ئه مه ریكی و ئینگلی����زی كۆب����وه وه و یه كێ����ك ب����و له داڕێژه ران����ی كوده تای 28ی موردادی

دژ به موسه ده ق.پاش سه قامگیریی ده سه اڵتی محه مه د ره زای شا له سه ره تای ده یه ی 1960ه وه ، ئه ش����ره ف بۆ ماوه ی 16 ساڵ چه ندین پۆستی گرنگی له نه ته وه یه كگرتوه كان پێس����پێردا، كه دیاریترینیان نوێنه ریی ئێران بو له و رێكخراوه دا، به اڵم ئه شره ف چه ند له ئاستی ده ره وه دا پشتیوانی بۆ ش����ا ده سته به ر ده كرد، هێنده له ئاستی واڵتدا ناڕه زایی دروستده كرد، ئه و یه كێك له و كه س����انه ی بنه ماڵه ی په هله وی كه به ناوبانگ گه نده ڵی به پاره خ����واردن و بو، چه ندی����ن موڵك و ڤێ����الی رازاوه و دڵڕفێن����ی له پاری����س و مۆنت����ی كارلۆو نیویۆرك هه بو، س����ه روه ت و سامانێكی ئه فسانه یی پێكه وه ناو خولیای گه وره ی خۆشگوزه رانی و قوماركردن بو، نوسه ری نه راقی " "ئیحس����انی ئێران به ناوبانگی له كتێب����ی "له كۆش����كی نه یاوه رانه وه تا زیندان����ی ئه وین"، باس له وه ده كات كه كاتێ����ك له ئێواره خوانێكی تایبه تدا بوه له گه ڵ هوه یدای سه رۆك وه زیرانی ده یه ی 1970، له پ����ڕ زه نگی ته له فون لێیداوه و كاتێك هوه یدا ته له فونه كه ی هه ڵگرتوه ، ره نگی بڕزكاوه ، كه هاتوه ته وه دانیشتوه وتویه ت����ی "ئه ش����ره ف پاره یه كی زۆری له قوم����اردا له فه ره نس����ا دۆڕاندوه و داوا

ده كات به زوترین كات بۆی بنێرم".له فه ره نسا ش����ه ره ف ساڵی 1977، تیرۆریستی و كارێكی ئامانجی ده كرێته ش����ۆفێره كه ی پاس����ه وان و سه ره نجام ده كوژرێن، ب����ه اڵم ئه و رزگاری ده بێت، "پڵنگی نازناوی فه ره نسا رۆژنامه كانی ره ش"ی لێده نێن، خۆی له یاداشته كانیدا كه به ناوی "روخساره كان له ئاوێنه دا"یه ، ده ڵێ����ت "چه ندین جۆر پڕوپاگه نده م بۆ

ئه وه ی ده ستی هه ڵده به س����ترێ ، وه ك ش����اراوه ی من له هه مو ش����تێكدا ئاماده بێت، هه ر له روداوه ناچیزه كانه وه بگره تاده گات به كوش����تنی كاربه ده س����تانی پایه بڵند، ب����ازاڕی ئ����ه م پڕوپاگه ندانه ئه وه ن����ده گه رم بون ك����ه رۆژنامه كانی ئه وروپ����ا نازناوی ده س����ه اڵتی پش����ت ته خت و تاج و پڵنگی ره ش����ی ئێرانیان به س����ه رمدا دابڕیوه ". ئه شره ف پێیوابو "ژن ب����ون"ی له نێو له ش����كرێك پیاوی ده رباردا ه����ۆكاری ئه م پڕ وپاگه ندانه ن، "راستییه كه ی ئه وه بو كه من ژن بوم و به ش����ێوه یه كی كارا تێكه ڵ به سیاسه ت

بوم". ئه ش����ره فی په هله وی له بواری ئازادی ژناندا سه رس����ه ختانه تێكۆش����ا، دژی دابونه ریته باوه كان بو، دژ به و یاسایانه بو كه ژنیان پابه ند ده كردو شێلگیرانه

هانی كچانی ده دا بۆ خوێندن.روداوه كان ره وت����ی ل����ه 1979دا، خواس����تی پێچه وانه ی ئاڕاس����ته یه كی ئێران گرته به ر، شۆڕشی ئه ش����ره فیان توان����ای ئه مجاره ی����ان هه ڵگیرس����ا و رزگاركردن����ی ت����اج و ته خت����ی براكه ی نه بو، ئ����ه و له ئه مه ریكیه كان به قین بو، جارێكی����ان رایگه یاند كه "به ریتانیه كان باوك����م و ئه مه ریكیه كانی����ش براكه میان

برد".دژایه تی ئ����ه و به رامبه ر به شۆڕش����ی ئێران الی كه س شاراوه نه بو، باجی ئه م دژایه تیه ش قورس له س����ه ر ئه و كه وت، كاتێك له س����اڵی 1980دا "شه هریار"ی له كاتی هاتنه ده ره وه ی له پاریس كوڕی له ماڵی ئه ش����ره فی دایك����ی درایه به ر

ده ستڕێژی گولله و كوژرا.دوای شۆڕشی ئێران كه زۆربه ی كاتی له نێوان پاریس و مۆنتی كارلۆو نیویۆركدا به س����ه رده برد، ژیانی له تراژیدیایه كه وه به ره و تراژیدیایه كی دیكه ده ڕۆی ، دوای كوژرانی كوڕه كه ی زۆری نه برد محه مه د ره زا شای برای به ئازاری نه خۆشییه وه كۆچی دوایی كرد، دواتریش خۆكوشتنی دو منداڵی ش����ای برای بینی ، له یال كه بچوكترین منداڵی محه مه د ره زا ش����ا بو له نده ندا له ئوتێلێكی 2001دا له س����اڵی خ����ۆی كوش����ت و ده س����اڵ دواتریش عه لیره زای په هله وی له بۆس����تون خۆی

كوشت. ئه شره ف كه له گه ڵ محه مه د ره زا شای برای یه كی س����ێ جار هاوسه رگیرییان كرد، ل����ه دو ده ی����ه ی ئاخ����ر و ئۆخری ته مه نی����دا له بێده نگییه كی قوڵدا ژیانی به س����ه ربرد به رامبه ر به و چاره نوس����ه تاڵه ی تێیكه وتبون، ئه و له یاداشته كانیدا

ده نوسێت "ش����ه وان كاتێك كه ده چمه ژوری نوستن، داڵغه و خه یاڵ هێرشم بۆ ده هێنن، تا پێنج و شه ش����ی به ره به یان خ����ه و ناچێت����ه چ����اوم. ده خوێنمه وه ، س����ه یری فیلم ده كه م و هه وڵده ده م بیر له ش����تێك بكه مه وه ، به اڵم ی����اده وه ری سواری سه رم ده بێ و وازم لێناهێنێت".

پێن����ج ئێ����واره ی ك����ه ئه ش����ره ف ش����ه ممه ی رابردو، هه ش����تا ساڵ دوای ئ����ه و رۆژه ی كه ب����ۆ یه كه مینجار به بێ حیجاب له گ����ه ڵ ره زای ش����ای باوكیدا ده رك����ه وت و گش����تییه كان له ش����وێنه ناوی رۆژی "البردن����ی حیجاب"ی لێنرا كۆچی دوای����ی كرد، له یاداش����ته كانیدا ده شنوس����ێت "كاتێ����ك ك����ه له هاوینی له فڕۆكه خانه وه به هه لیكۆپته ر 1978دا رومكرده كۆش����كی نیاوه ران، به بینینی ره ش����ه وه به عه ب����ای ژنان����ه ی ئ����ه و خۆپیشاندانیان ده كرد حه په سام و ته واو توشی ش����ۆك بوم، تێگه یشتم كه ئه م جه ماوه ره ره شپۆشه ، جه ماوه ری ژنانی ئێرانی ، ژنانێك ك����ه زۆرترین ئازادیان له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا به ده ستهێنابو، ئێس����تا چادرێكی ره ش����ی تازیه باریان پۆش����یوه ، نه نكیان س����ه رده می وه ك به خۆمم گوت: خودایه كۆتایی كاره كه

به مجۆره یه ؟".

چانکایا - تورکیا

ئه شره ف په هله وی

Page 7: ژماره 511

كێ له م قه یرانانه به رپرسیاره ؟

‌‌شوان‌قه‌اڵدزێی‌

كوردس����تان‌بوه‌ته‌‌مه‌مله‌كه‌ت����ی‌قه‌یرانه‌كان،‌قه‌یرانی‌كارگێڕی‌و‌ئابوری‌و‌یاس����ایی‌و‌سیاسی،‌رۆژ‌ل����ه‌دوای‌ڕۆژ‌ئاریش����اكان‌گه‌وره‌ترو‌به‌رباڵو‌تر‌ئه‌بن،چونكه‌‌هی����چ‌ئیراده‌یه‌كی‌خه‌یرو‌جدی‌نییه‌‌بۆ‌چاكس����ازی‌و‌گۆڕانكاری‌ته‌ندروست‌نییه‌‌له‌م‌هه‌رێم����ه‌دا،‌هه‌ر‌به‌وهۆیه‌ش����ه‌وه‌‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌كوردس����تانی‌خس����تۆته‌‌ژێرباری‌قه‌رزی‌20ملیار‌دۆالره‌وه‌،‌ناش����زانرێت‌ئ����ه‌و‌بڕه‌‌بۆچی‌

قه‌رزكراوه‌وچۆن‌خه‌رج‌كراوه‌.هه‌رله‌ونێوه‌نده‌دا‌چه‌ندین‌كۆمپانیا‌شكس����تی‌خۆی����ان‌ڕاگه‌یاندوه‌،بانكه‌‌حكوم����ی‌و‌ئه‌هلیه‌كان‌وه‌ستاوه‌و‌ به‌تاڵكراون،بازاڕ‌ حكومه‌ته‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌كاسبكاران‌ئیش����یان‌قه‌تیس‌ماوه‌،گه‌نج‌و‌الوان‌و‌خانه‌واده‌كان‌به‌كۆمه‌ڵ‌ماڵئاوایی‌له‌واڵت‌ئه‌كه‌ن،س����ه‌ره‌ڕای‌ئ����ه‌وه‌ی‌ك����ه‌‌هه‌رێ����م‌كه‌وتۆت����ه‌‌سه‌رنه‌خش����ه‌ی‌واڵتانی‌به‌رهه‌مهێنی‌نه‌وت‌به‌اڵم‌س����اڵ‌له‌دوای‌ساڵ‌دۆخی‌كاره‌با‌خراپتر‌ئه‌بێت،‌موچه‌ی‌فه‌رمانبه‌ران‌زیاتر‌دوائه‌كه‌وێت‌و‌قه‌یرانی‌دارایی‌قوڵتر‌ئه‌بێت����ه‌وه‌‌له‌كاتێكدا‌هه‌رێم‌رۆژانه‌‌له‌ڕێ����ی‌بۆری‌و‌تانكه‌ره‌وه‌‌ملیۆنێك‌به‌رمیل‌نه‌وت‌

هه‌نارده‌‌‌ده‌كات.له‌الیه‌كی‌تره‌وه‌‌س����ه‌ره‌ڕای‌بون����ی‌وه‌زاره‌تی‌كشتوكاڵ‌رۆژ‌له‌دوای‌ڕۆژ‌‌زه‌ویه‌‌كشتوكاڵیه‌كان‌له‌الیه‌ن‌به‌رپرس����انی‌حزبه‌‌ده‌س����ه‌اڵتداره‌كانه‌وه‌‌ده‌س����تی‌به‌س����ه‌ردا‌ده‌گیرێت‌و‌ته‌لبه‌ند‌ئه‌كرێن‌و‌مه‌ترس����ی‌له‌س����ه‌ر‌زه‌وی‌و‌ته‌نانه‌ت‌گرده‌كانیش‌دروس����ت‌كردوه‌،جوتیارانی‌كوردستانیش‌توشی‌نائومێدی‌بون‌چونكه‌‌تائێس����تا‌پاره‌ی‌به‌رهه‌می‌گه‌نمی‌س����اڵی‌2014یان‌به‌ته‌واوی‌وه‌رنه‌گرتوه‌،‌خوێندكارانی‌تواناسازیش‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت‌له‌ژیانی‌كوله‌مه‌رگیدا‌ژیان‌به‌سه‌ر‌ئه‌به‌ن‌چونكه‌حكومه‌ت‌

به‌پێی‌پێویست‌پاره‌ی‌‌خوێندنیان‌ناداتێ‌.له‌الیه‌ك����ی‌تر‌ئ����ه‌وه‌ی‌قه‌یرانه‌كانی‌گه‌وره‌ترو‌خه‌ستركرد‌په‌كخس����تنی‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌و‌ڕێگری‌كردن‌بو‌له‌س����ه‌رۆكی‌‌په‌رله‌مان‌له‌چونی‌‌بۆ‌ش����اری‌‌هه‌ولێ����رو‌باڵه‌خان����ه‌ی‌‌په‌رله‌مان‌له‌و‌ش����اره‌،له‌گه‌ڵ‌وه‌س����تاندنی‌ده‌رچون����ی‌یاس����ا‌له‌هه‌رێمدا،‌به‌و‌هۆیه‌ش����ه‌وه‌‌ئه‌زمونی‌حوكمڕانی‌ته‌واو‌ناش����یرین‌بو،‌چونكه‌‌به‌زمانی‌حاڵ‌ئه‌وه‌ی‌س����ه‌لماند‌كه‌‌یاسامان‌ناوێ‌و‌به‌دامه‌زراوه‌یكردنی‌‌داموده‌زگاو‌یاس����اییكردنی‌واڵتمان‌الگرنگ‌نییه‌و‌هه‌م����و‌ش����ت‌به‌قوربان����ی‌مانه‌وه‌و‌له‌كورس����ی‌و‌ده‌س����ه‌اڵت‌و‌قۆرغكردن����ی‌هه‌مو‌س����ێكته‌ره‌كان‌ئه‌كه‌ین،لێره‌وه‌‌سه‌رچاوه‌ی‌قه‌یرانه‌كان‌و‌دروست‌

بونیان‌به‌ڕونی‌ده‌رئه‌كه‌وێت.الی‌هه‌موانی����ش‌ئاش����كرایه‌‌كه‌‌فاش����یلترین‌كابین����ه‌،‌كابین����ه‌ی‌8ی‌حكومه‌ت����ی‌‌هه‌رێم����ی‌‌كوردس����تان‌ب����وه‌‌چونك����ه‌‌ئ����ه‌و‌‌5هاوڕێیه‌ی‌به‌ش����داربون‌له‌م‌حكومه‌ته‌‌ئه‌وه‌ن����ده‌ی‌به‌خه‌م‌پچڕاندنی‌پۆست‌و‌ئیمتیازات‌بون‌بۆحزبه‌كانیان‌صفری‌ئه‌وه‌نده‌‌بۆچاكسازی‌هه‌وڵیان‌نه‌دا،به‌ڵكو‌بس����م‌الله‌‌ش����یان‌لێ‌نه‌كرد،له‌وه‌ش‌خراپتر‌ئه‌و‌‌3الیه‌نه‌ی‌ئۆپۆزسیۆن‌كه‌‌به‌مه‌رجی‌چاكسازی‌و‌جێبه‌ج����ێ‌كردنی‌6پاكێجه‌كه‌‌خۆیان‌هاویش����ته‌‌ن����او‌حكومه‌ت����ه‌وه‌‌نه‌ك‌هه‌رچاكس����ازییان‌له‌بیر‌له‌حكوم����ه‌ت‌ هاوڕێكانیش����یان‌ چۆوه‌،به‌ڵك����و‌ده‌ركران‌و‌نوقه‌شیان‌لێوه‌‌نه‌هات،‌ئێستاش‌له‌بری‌چاكسازی‌خه‌ریكی‌نێوه‌ندگیری‌و‌سوڵحن‌له‌نێوان‌له‌گه‌ڵ‌ په‌كخس����توه‌‌ كه‌په‌رله‌مانی‌ ئه‌والیه‌ن����ه‌ی‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌له‌حكومه‌ت‌و‌په‌رله‌مان‌وه‌ده‌رنراوه‌.

هه‌روه‌ها‌ده‌ریشكه‌وت‌به‌رده‌وامی‌قه‌یرانه‌كان‌و‌تاكڕه‌وی‌له‌بڕیارداندا‌په‌یوه‌ندیداریشه‌‌به‌و‌هێزانه‌ی‌ك����ه‌‌ناویان‌له‌خۆی����ان‌ناوه‌‌ب����ه‌ره‌ی‌گۆڕانكاری‌له‌سیستمی‌سیاسی‌كوردس����تان‌چونكه‌‌له‌گه‌ڵ‌ده‌ركه‌وتنی‌فشاروپاڵه‌په‌س����تۆ‌شپرزه‌یی‌كه‌وته‌‌نێو‌به‌ره‌كه‌وه‌و‌هیچی‌به‌سه‌ر‌هیچه‌وه‌‌نه‌ماو‌زیاتر‌له‌سه‌رپێش����بڕكێ‌كردن‌بۆ‌‌ئاش����ته‌وایی‌خۆیان‌بینیه‌وه‌و‌ئه‌گه‌ر‌ترس‌له‌جه‌ماوه‌ر‌نه‌بوایه‌‌پش����ك‌و‌پۆس����ت‌هه‌مو‌رابردوی‌له‌بیر‌بردبونه‌وه‌،‌ئیدی‌الوازی‌ئه‌و‌به‌ره‌یه‌‌وایكرد‌به‌ره‌كه‌ی‌تر‌به‌ئاره‌زوی‌

خۆی‌له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا‌یاری‌بكات.‌‌له‌كۆتاییدا‌ئه‌وچاكسازیانه‌ی‌ئێستا‌حكومه‌ت‌ئه‌نجامی‌ئه‌دات‌ڕوكه‌ش‌و‌دورن‌له‌جدیه‌ته‌وه‌و‌هیچ‌گۆڕانكارییه‌كی‌ئیجابی‌ناهێنێته‌‌ئاراوه‌،ئه‌م‌هه‌مو‌قه‌یرانه‌ش‌كه‌‌دروس����ت‌كراوه‌‌به‌تایبه‌ت‌قه‌یرانی‌موچه‌‌ئه‌گ����ه‌ر‌بی����ر‌له‌چاره‌س����ه‌ری‌نه‌كرێته‌وه‌‌پێمانوایه‌‌میلل����ه‌ت‌چیتر‌ناتوانێت‌ئارام‌بگرێت‌و‌دۆخێك‌دێته‌‌پێش����ه‌وه‌‌كه‌‌له‌هی‌به‌هاری‌1991

بچێت.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

په‌رله‌مان(511(‌سێشه‌ممه‌‌62016/1/12 [email protected]

‌‌‌ئا:‌وریا‌جه‌مال‌

كه‌یسی‌‌كوشتنی‌‌كچه‌‌پارێزه‌ره‌كه‌ی‌‌شاری‌‌هه‌ولێریش‌لیژنه‌كانی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستانی‌‌كۆناكاته‌وه‌،‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مانه‌كان‌

به‌جیا‌به‌دواداچون‌بۆ‌ئه‌و‌كه‌یسه‌‌ده‌كه‌ن،‌ڕای‌‌جیاوازیان‌هه‌یه‌،‌سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌مافه‌كانی‌‌ئافره‌تانیش‌ڕایده‌گه‌یه‌نێت‌"‌بێ‌‌ده‌نگ‌نابین‌

ده‌بێت‌ئه‌م‌كه‌یسه‌‌كاری‌‌له‌سه‌ربكرێت‌تاده‌گه‌ینه‌‌ئه‌نجامێك".

حه‌سه‌ن‌س����اڵح‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌داكۆكی‌كردن‌له‌مافه‌كان����ی‌ئاف����ره‌ت‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس����تان‌ب����ه‌‌ئاوێنه‌ی‌‌ڕاگه‌یان����د‌"من‌هی����چ‌پابه‌ندبونێكم‌به‌لیژنه‌كان����ی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس����تانه‌وه‌‌نه‌ماوه‌،‌به‌شداری‌هیچ‌كۆبونه‌وه‌یه‌كیش‌ناكه‌م‌تاكو‌دۆخی‌‌په‌رله‌م����ان‌یه‌كالیی‌‌ده‌بێته‌وه‌،‌ناكرێت‌س����ه‌رۆكی‌‌په‌رله‌مان‌رێگری‌‌لێبكرێ����ت،‌ئێمه‌ش‌له‌لیژنه‌كان‌

كاربكه‌ین".وتیش����ی‌‌"په‌كخس����تنی‌‌په‌رله‌مان‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌بو‌په‌رله‌مان‌ڕۆڵی‌‌به‌دواداچ����ون‌نه‌بینێت،‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ئ����ه‌و‌حكومه‌ته‌ی‌‌پارتی‌‌بۆخ����ۆی‌‌هه‌رچی‌‌ده‌وێت‌بیكات،‌كه‌س����یش‌لێی‌نه‌پرس����ێته‌وه‌،‌پێش����تر‌به‌دواداچ����ون‌ب����ۆ‌چه‌ندین‌كه‌یس‌ك����راوه‌،‌به‌اڵم‌هیچ‌ئه‌نجامێك‌نه‌بوه‌،‌زۆرجاریش‌س����یناریۆی‌‌بۆ‌

دروستكراوه‌".‌ه����ه‌ر‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌س����ه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌داكۆكی‌كردن‌له‌مافه‌كانی‌ئافره‌ت‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌ئێڤار‌ئیبراهیم‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌ڕاگه‌یاند‌"له‌چه‌ند‌ڕۆژی‌‌ڕاب����ردودا‌به‌دواداچونی‌‌وردمان‌بۆ‌ئه‌و‌كه‌یس����ه‌‌كردوه‌،‌خێزان����ی‌‌نازیش‌ده‌ڵێن‌ئ����ه‌و‌ئه‌نجامه‌ی‌‌ڕاگه‌یه‌ن����دراوه‌‌ئێم����ه‌‌قه‌ناعه‌ت‌پێ‌‌ن����اكات،‌كه‌‌كچه‌كه‌یان‌خۆی‌‌خۆی‌‌كوش����تبێت،‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌ه����ۆكار‌هه‌ی����ه‌،‌دوێن����ی‌‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‌پۆلیس‌ئ����اگاداری‌‌خێزانی‌‌نازیان‌كردۆت����ه‌وه‌،‌ئارامبگرن‌له‌هه‌فته‌ی‌‌ئاینده‌دا‌ئه‌نجامێك‌ڕاده‌گه‌یه‌نن،‌ئێمه‌ش‌چاوه‌ڕێی‌ئه‌نجامه‌كه‌ی‌‌پۆلیس‌ده‌كه‌ین‌دوباره‌".

وتیش����ی‌‌"ئه‌م‌كه‌یس����ه‌‌زۆر‌زۆر‌گرنگه‌‌ده‌بێت‌كاری‌‌جدی‌‌له‌س����ه‌ربكرێت،‌ناكرێت‌ئه‌و‌كه‌یس����ه‌‌وا‌به‌ئاس����انی‌‌دابخرێت،‌ئێمه‌ش‌له‌گه‌ڵی‌‌ده‌ڕۆین‌تاده‌گه‌ین����ه‌‌ئه‌نجامێك،‌بێ‌‌ده‌ن����گ‌نابین‌ده‌بێت‌ئ����ه‌م‌كه‌یس����ه‌‌كاری‌‌له‌س����ه‌ربكرێت‌تاده‌گه‌ین����ه‌‌

ئه‌نجامێك".س����ه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌داكۆكی‌ك����ردن‌له‌مافه‌كانی‌ئام����اژه‌ی‌‌ له‌په‌رله‌مان����ی‌‌كوردس����تان‌ ئاف����ره‌ت‌بۆئه‌وه‌شكرد‌كه‌‌"به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌ولێر‌په‌له‌ی‌‌كرد‌له‌ڕاگه‌یاندنی‌‌ئه‌نجامی‌‌ئه‌و‌که‌یسه‌یه‌،‌نه‌ده‌بو‌په‌له‌بكات،‌له‌واڵتانی‌‌دونیا‌هه‌ر‌هاواڵتیه‌ك‌كه‌‌ده‌كوژرێت،‌مه‌له‌فه‌كه‌‌دورو‌درێژه‌،‌پێویس����ته‌‌

چاوه‌ڕێ‌‌بكه‌ین‌پێش‌ڕوداویش‌نه‌كه‌ین".

ئیڤار‌كوشتنی‌‌ناز‌به‌گوماناوی‌‌ده‌بینێت‌ده‌ڵێت‌‌"كوشتنی‌‌ناز‌سلێمان‌به‌گوماناوی‌‌ده‌بینم،‌ئه‌گه‌ر‌ناز‌خۆیش����ی‌‌ئه‌و‌كاره‌ی‌‌كردبێ����ت،‌ئه‌بێت‌چه‌ند‌هۆكارێك‌هه‌بێت،‌چونكه‌‌شه‌وو‌ڕۆژێك‌دیارنه‌ماوه‌،‌

بۆیه‌‌ناكرێت‌بوترێت‌خۆی‌‌كوشتوه‌".سه‌باره‌ت‌به‌په‌كخستنی‌‌كاری‌‌په‌رله‌مان‌تاچه‌ند‌كاریگه‌ری‌‌هه‌بوه‌‌له‌سه‌ر‌كاری‌‌لیژنه‌كان‌سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌داكۆكی‌كردن‌له‌مافه‌كانی‌ئافره‌ت‌وتی‌‌"به‌‌دڵنیاییه‌وه‌،‌كاریگه‌ری‌‌زۆری‌‌هه‌بوه‌،‌له‌ئێس����تادا‌هیچ‌لیژنه‌یه‌كی‌‌په‌رله‌مان‌كۆبونه‌وه‌‌ناكات،‌ئه‌گه‌ر‌كۆبونه‌وه‌ش‌بكرێت‌ناتوانرێت‌یاسا‌ده‌ربكرێت،‌من‌وه‌ك‌په‌رله‌مانتارێك‌به‌دواداچونم‌بۆ‌ئه‌و‌که‌یس����ه‌‌

كردوه‌".فی����روز‌ته‌ها‌جێگری‌‌لیژن����ه‌ی‌مافه‌كانی‌مرۆڤ‌

په‌رله‌مانی‌‌كوردس����تان‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌ڕاگه‌یاند‌"من‌ب����ڕوام‌ب����ه‌‌ئه‌نجامه‌ك����ه‌ی‌‌پۆلیس‌هه‌ی����ه‌و‌هه‌مو‌ش����ته‌كان‌دیارو‌ئاشكرایه‌،‌هیچ‌گومانێكیشم‌نیه‌،‌چونكه‌‌مرۆڤ‌موعه‌ره‌زه‌‌بۆ‌هه‌مو‌شتێك،‌بڕواشم‌

به‌گرته‌‌ڤیدیۆكه‌‌هه‌یه‌".س����ه‌باره‌ت‌ب����ه‌وه‌ی‌‌ئێس����تا‌گومانێ����ك‌هه‌یه‌‌له‌مردنی‌‌ئه‌و‌كچه‌‌پارێزه‌ره‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌گومانه‌‌نه‌مێنێت،‌جێگری‌‌س����ه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌مافی‌‌مرۆڤی‌‌په‌رله‌مان‌وتی‌‌"ئه‌نجومه‌نی‌‌دادوه‌ری‌‌پش����كنینی‌‌بۆ‌ك����ردوه‌،‌پۆلیس‌لێكۆڵین����ه‌وه‌ی‌‌كردوه‌،‌گرته‌‌ڤیدیۆیه‌كانی����ش‌به‌ڵگه‌ن،‌ئیتر‌ب����ۆ‌ده‌بێت‌هه‌مو‌شتێك‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌بڕوای‌‌پێنه‌كرێت‌و‌

گومان‌دروستبكرێت".ئه‌و‌ڕه‌خنه‌‌له‌وان����ه‌‌ده‌گرێت‌كه‌‌ده‌ڵێن‌پۆلیس‌

په‌له‌ی‌‌كردوه‌‌له‌ڕاگه‌یاندنی‌‌ئه‌نجامی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌،‌ده‌ڵێت‌"كاتێ����ك‌ئه‌نجام‌ڕاناگه‌یه‌ندرێت‌ده‌ڵێن‌بۆ‌پۆلیس‌ئه‌نجام‌ڕاناگه‌یه‌نێ����ت،‌كاتێكیش‌ئه‌نجام‌باڵوده‌كات����ه‌وه‌‌ده‌ڵێ����ن‌بۆ‌وا‌به‌خێرای����ی‌‌ئه‌نجام‌باڵوكرایه‌وه‌،‌ئێمه‌‌به‌هیچ‌ڕازی‌نین،‌حه‌ز‌به‌ئاژاوه‌‌ده‌كه‌ی����ن،‌ئه‌م����ه‌ش‌ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌‌ب����ۆ‌ملمالنێی‌‌

سیاسی‌".په‌رله‌م����ان‌و‌ به‌كۆنه‌بون����ه‌وه‌ی‌‌ س����ه‌باره‌ت‌له‌كاركه‌وتن����ی‌‌ئه‌و‌دام����ه‌زراوه‌‌تاچه‌ند‌كاریگه‌ری‌‌هه‌بوه‌،‌جێگری‌‌س����ه‌رۆكی‌‌لیژن����ه‌ی‌‌مافی‌‌مرۆڤ‌ده‌ڵێت‌"كۆنه‌بونه‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مان‌هیچ‌كاریگه‌ریه‌كی‌‌نه‌بوه‌‌له‌س����ه‌ر‌كاری‌‌لیژنه‌كانی‌‌په‌رله‌مان،‌هه‌مو‌لیژن����ه‌كان‌به‌گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵیش����ه‌وه‌‌كاری‌‌خۆیان‌ده‌كه‌ن،‌هه‌ر‌لیژنه‌یه‌كی‌‌په‌رله‌مان‌س����ه‌رۆكه‌كه‌ی‌‌له‌فراكسیۆنی‌‌گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵبێت‌زۆر‌به‌سستیه‌وه‌‌كارده‌ك����ه‌ن،‌لیژنه‌ی‌‌مافه‌‌مرۆڤ‌نزیكه‌ی‌‌دومانگه‌‌كۆبون����ه‌وه‌ی‌‌نه‌كردوه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌س����ه‌رۆكه‌كه‌ی‌‌

له‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیسالمیه‌".پێشتر‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌پۆلیسی‌هه‌ولێر‌عه‌بدولخالق‌ته‌ڵعه‌ت‌رایگه‌یاند‌"كچ����ه‌‌پارێزه‌ره‌كه‌‌له‌نێو‌دریم‌س����یتی‌به‌گازی‌دوه‌م‌ئۆكس����یدی‌كاربۆن‌خۆی‌

كوشتوه‌".ناز‌سلێمان‌ئه‌حمه‌د‌له‌س����اڵی‌‌1991له‌هه‌ولێر‌له‌دایكبوه‌‌چوار‌براو‌دو‌خوشكی‌هه‌یه‌و‌ده‌رچوی‌به‌شی‌یاسایه‌‌له‌زانكۆی‌جیهان‌،‌رۆژی‌2016-1-3 رفێندرا‌رۆژی‌4-1-‌2016ته‌رمه‌كه‌ی‌دۆزرایه‌وه‌.

كه یسی مردنی كچه پارێزه ره كه ش لیژنه كانی په رله مان كۆناكاته وه

هه‌ر‌لیژنه‌یه‌كی‌‌په‌رله‌مان‌سه‌رۆكه‌كه‌ی‌‌له‌فراكسیۆنی‌‌گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵ‌بێت‌به‌سستی‌

كارده‌كه‌ن

ناز‌سلێمان

‌‌‌ئا:‌شاهۆ‌ئه‌حمه‌د‌

په‌رله‌مانتارێكی‌پارتی‌له‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌كه‌وا‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌له‌مانگی‌ده‌ی‌ساڵی‌رابردو‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌رێگری‌لێكرا‌

بگه‌ڕێته‌وه‌‌شاری‌هه‌ولێر‌ئه‌و‌هاوكاریه‌‌داراییه‌ی‌بڕی‌كه‌‌پێشكه‌ش‌به‌خانه‌واده‌ی‌شه‌هیده‌كان‌

ده‌كرا‌جگه‌‌له‌وانه‌ی‌سه‌ر‌به‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕانن،‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌كاروباری‌په‌رله‌مانیش‌ده‌ڵێت‌"ئه‌و‌قسانه‌‌ئه‌سڵ‌و‌ئه‌ساسی‌نیه‌‌و‌ئه‌و‌پرۆسه‌ی‌

هاوكارییه‌‌به‌رده‌وامه‌".

مه‌دینه‌‌ئه‌یوب‌په‌رله‌مانتاری‌پارتی‌له‌په‌رله‌مانی‌كوردس���تان‌به‌ئاوێنه‌ی‌راگه‌یاند‌"پێشتر‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌بڕیاری‌دابو‌كه‌وا‌هه‌ر‌ماڵه‌‌ش���ه‌هیدێك‌بڕی‌دو‌ملیۆن‌دین���اری‌بۆ‌ته‌رخان‌كردبو،‌به‌اڵم‌له‌دوای‌مانگی‌ده‌ی‌س���اڵی‌راب���ردو‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌رێگ���ری‌لێك���را‌بگه‌ڕێت���ه‌وه‌‌ش���اری‌هه‌ولێر‌ئه‌و‌هاوكاریی���ه‌‌داراییه‌ی‌بڕیوه‌‌جگه‌‌له‌وانه‌ی‌س���ه‌ر‌به‌حزبه‌ك���ه‌ی‌خۆیه‌تی،‌هه‌ر‌بۆی���ه‌‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌س���ه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌نه‌گه‌ڕایه‌وه‌‌جێگری‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌م���ان‌ئه‌و‌بڕیاره‌ی‌جێبه‌ج���ێ‌كرد‌له‌جیاتی‌دو‌ملیۆن‌یانزه‌‌ملیۆنی‌بۆ‌هه‌ر‌ماڵه‌‌ش���ه‌هیدێك‌

سه‌رف‌كرد".ناوبراو‌ئاماژه‌ی‌به‌وه‌ش‌كرد‌كه‌‌وا‌"پێویس���ته‌‌بزانرێت‌بۆچی‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌ئه‌و‌بڕه‌‌پاره‌ی‌ته‌رخ���ان‌نه‌كردوه‌‌له‌كاتێك���دا‌په‌رله‌مان‌له‌ماوه‌ی‌راب���ردودا،‌بودجه‌یه‌ك���ی‌زۆری‌له‌به‌رده‌س���ت‌بو،‌به‌اڵم‌به‌داخه‌وه‌‌به‌ئه‌نقه‌ست‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ی‌دابه‌ش‌نه‌كردوه‌و‌ئه‌و‌غه‌دره‌ی‌ده‌رحه‌ق‌به‌ماڵه‌‌شه‌هیده‌كان‌

كردوه‌،‌له‌كاتێكدا‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ی‌بۆ‌پاس���ه‌وانه‌كانی‌و‌راوێژكاره‌كانی‌سه‌رف‌كردوه‌‌بۆچی‌بۆ‌ماڵه‌‌شه‌هیده‌كان‌و‌پێشمه‌رگه‌ی‌شه‌هید‌

سه‌رفی‌‌نه‌كردوه‌‌".س���ه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌كاروباری‌په‌رله‌مان‌قاره‌مان‌ق���ادر‌له‌باره‌ی‌بڕین���ی‌ئه‌و‌هاوكاریی���ه‌‌دارییه‌ی‌س���ه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌بۆ‌ماڵه‌‌ش���ه‌هید‌به‌ئاوێنه‌ی‌وت‌"به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌بڕیاری‌

ڕاگرتن���ی‌ئه‌و‌هاوكارییه‌‌دارایی���ه‌ی‌نه‌داوه‌‌كه‌‌دو‌ملی���ۆن‌بۆ‌هه‌ر‌خانه‌واده‌یه‌كی‌ش���ه‌هید‌س���ه‌رف‌ده‌كرێت،‌هه‌روه‌ها‌تاكو‌ئێس���تاش‌ئه‌و‌پرۆسه‌یه‌‌هه‌ر‌به‌رده‌وامه‌،‌ئه‌و‌هه‌واڵنه‌ش‌ئه‌س���ڵ‌و‌ئه‌ساسی‌

نیه‌‌كه‌‌باسی‌لێوه‌‌ده‌كرێت".سه‌باره‌ت‌به‌چۆنیه‌تی‌دابینكردنی‌ئه‌و‌بڕه‌‌پاره‌یه‌‌ناوبراو‌وتی‌"ئ���ه‌و‌پاره‌یه‌‌هی‌بودجه‌ی‌په‌رله‌مانه‌‌كه‌‌سااڵنی‌رابردو‌به‌هه‌ده‌ر‌ده‌چو‌هه‌روه‌ها‌پاره‌ی‌

ئۆتۆمبیلی‌په‌رله‌مانه‌‌و‌له‌گه‌ڵ‌پاره‌ی‌ئیفاد‌كه‌‌زۆری‌له‌و‌بواره‌‌به‌هه‌ده‌ر‌ده‌چو،‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌له‌م‌خوله‌دا‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ی‌گه‌ڕانده‌وه‌‌بۆ‌بودجه‌ی‌گشتی‌په‌رله‌مان‌و‌بۆ‌پێش���مه‌رگه‌و‌خانه‌واده‌ی‌شه‌هیدانی‌

ته‌رخان‌كرد".ئه‌ندامی‌لیژنه‌ی‌كاروباری‌پێشمه‌رگه‌‌له‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌قادر‌ره‌زگه‌یی‌به‌ئاوێنه‌ی‌راگه‌یاند‌"ئه‌و‌بڕه‌‌پاره‌یه‌ی‌ده‌درێت‌به‌خانه‌واده‌ی‌شه‌هیدان‌هی‌بودجه‌ی‌په‌رله‌مان���ه‌‌و‌په‌یوه‌ندی‌به‌هیچ‌الیه‌نێك‌و‌شه‌خس���ێكه‌وه‌‌نیه‌،‌كاتی‌خۆی‌ئێم���ه‌‌له‌لیژنه‌ی‌پێش���مه‌رگه‌‌ئه‌و‌پێش���نیاره‌مان‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌په‌رله‌مان‌كرد‌خۆشبه‌ختانه‌‌ئه‌ویش‌وه‌اڵمی‌ئێمه‌ی‌دایه‌وه‌و‌قبوڵیان‌كرد‌و‌تاكو‌ئێستاش‌ئه‌و‌پرۆسه‌یه‌‌به‌رده‌وام���ه‌‌و‌هه‌م���و‌ئ���ه‌و‌لیس���تانه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌پێش���مه‌رگه‌‌ڕه‌وانه‌ی‌په‌رله‌مانیان‌كردوه‌‌هه‌روه‌ها‌ئه‌وان���ه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌ناوخۆ‌ره‌وانه‌ی���ان‌كردوه‌‌كه‌‌تێیدا‌ش���ه‌هید‌بون‌له‌شه‌ڕی‌دژی‌داعش‌هاوكاری‌

په‌رله‌مانیان‌به‌ده‌ست‌گه‌یشتوه‌".س���ه‌باره‌ت‌به‌خۆكوش���تنی‌پێش���مه‌رگه‌ش‌ئه‌و‌ئه‌ندامی‌لیژنه‌ی‌كاروباری‌پێش���مه‌رگه‌‌وتی"ئێمه‌‌به‌دواداچونمان‌بۆ‌ئه‌و‌بابه‌ته‌‌كردوه‌‌كه‌‌به‌داخه‌وه‌‌له‌ئێستادا‌چه‌ند‌پێشمه‌رگه‌یه‌ك‌خۆیان‌كوشتوه‌‌كه‌‌خه‌ریكه‌‌ده‌بێته‌‌دی���ارده‌،‌ئێمه‌‌له‌الیه‌ن‌خۆمانه‌وه‌‌له‌به‌داوداچون‌به‌رده‌وامین‌و‌زانیاریمان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌كۆكردوه‌ته‌وه‌،‌هه‌وڵ‌ده‌ده‌ین‌راس���ته‌وخۆ‌له‌گه‌ڵ‌كه‌س‌وكاره‌كانیان‌قسه‌‌بكه‌ین‌تاوه‌كو‌به‌ته‌واوه‌تی‌له‌هۆكاری‌ئه‌و‌خۆكوشتنه‌‌بكۆڵینه‌وه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ناتوانین‌زانیاری‌به‌زویی‌باڵوبكه‌ینه‌وه‌‌كه‌‌ڕاس���ت‌نه‌بێ���ت،‌به‌ڵك���و‌ده‌مانه‌وێت‌زیات���ر‌به‌داوداچون‌

بكه‌ین".

په رله مانتارێكی پارتی: سه رۆكی په رله مان هاوكاری خێزانه شه هیده كانی بڕیوه قادر‌ره‌زگه‌یی:‌چه‌ند‌پێشمه‌رگه‌یه‌ك‌خۆیان‌كوشتوه‌و‌خه‌ریكه‌‌ده‌بێته‌‌دیارده‌

ئه‌و‌بڕه‌‌پاره‌یه‌ی‌ده‌درێت‌به‌خانه‌واده‌ی‌شه‌هیدان‌هی‌بودجه‌ی‌په‌رله‌مانه‌‌و‌په‌یوه‌ندی‌

به‌هیچ‌الیه‌نێك‌و‌شه‌خسێكه‌وه‌‌نیه

په‌رله‌مانی‌کوردستان

Page 8: ژماره 511

9 (511( سێشه ممه 2016/1/12 کۆمه‌اڵیه‌تی

بێریڤان له به ره به یاندا به په تێك خۆی خنكاند

ئا: مه زهه ر

بێریڤان دوای ته واوكردنی خوێندنی ئاماده یی ، به ر له وه ی ناوی له زانكۆ

بێته وه ، كاتژمێر پێنجی به ره به یانێكی حه فته ی رابردو به په تێك خۆی خنكاند.

بێریڤان���ی ته مه نی 19 س���اڵ بو، به پێی گێڕانه وه ی "ش���یلوان"ی ب���رای، "بێریڤان به هۆی دو روداوی هه ژێن���ه رو دڵته زێنه وه كه مه رگ���ی برای���ه ك و برازایه كمانه چوار س���اڵه ب���اری ده رونی ش���ێواوه ، كه چوار س���اڵ له مه وب���ه ر ئارام���ی ب���رای به هۆی ته قینه وه یه كه وه گیانی له ده ستداوه و دوای ئه وه ش مه رگی ناوه ختی برازاكه ی به هۆی روداوی هاتوچۆوه باری ده رونی بێریڤانیان

شپرزه كردوه ."

ش���یلوان وت���ی "بێریڤان���ی له دایكبوی س���اڵی 1995 ب���و، ئه مس���اڵ دواقۆناغی خوێندن���ی ئاماده یی بو، چاوه ڕوانی ده كرد ناوی له زانك���ۆ بێته وه ، هیچ كێش���ه یه كی كۆمه اڵیه تی و سۆزداری و كێشه ی خێزانیمان

نه بوه ، ئه و به داخه وه نه خۆش بو".وتیش���ی "چه ند جارێك بردومانه ته الی دكتۆر، پێش ئه و كاره س���اته ی كه رویدا، به اڵم بێس���ود بو رۆژ به رۆژ باری ده رونی زیات���ر ب���ه ره و خراپ���ی و ش���ڵه ژانی زیاتر

ده چو".هه فته ی رابردو، بێریڤان له به ره به یانێكدا دوای له خه و هه س���تان، ب���ه په تێك خۆی توش���ی كه س���وكاره كه ی ده خنكێنێ���ت و ش���ۆك ده كات، ش���یلوان وت���ی "كاتێك زانیمان بێریڤان خۆی خنكاند، راسته وخۆ په یوه ندیمان كرد به بنكه ی پۆلیسی هه واری ش���اره وه و دۆس���یه ی روداوه ك���ه له هه مان

بنكه ی پۆلیسه ".

له باره ی ئه م روداوه وه ، نه قیب سه ركه وت محه م���ه د وته بێ���ژی پۆلیس���ی پارێزگای س���لێمانی به ئاوێن���ه ی راگه یان���د كه "ئه و روداوه حاڵه ت���ی خۆكوش���تن بوه و ته رمی ناوبراوم���ان ره وانه ی پزیش���كی دادوه ری كردوه و روداوه كه الی پزیش���كی دادوه رییه ب���ۆ لێكۆڵینه وه و لێكۆڵین���ه وه له ڕوداوه كه

به رده وامه ".

بێریڤان���ی ته مه ن ئ���ه م خۆخنكاندنه ی 19 س���اڵ ، له گه ڕه كی مه ال داود له ش���اری

سلێمانی له ماڵی خۆیاندا رویداوه .

ئا: ئیحسان لهۆنی

لەگەڵ نزیكبونەوە لەساڵیادی 28 ساڵه ی كیمیابارانی هەڵەبجە ده نگی

ناڕەزایی له ناخی هه ڵه بجه ییه كان هێشتاش به تاساوی ماوه ته وه ، چونكه به وته ی سه رۆكی كۆمه ڵی قوربانیانی

هه ڵه بجه "400 كه س له بریندارانی چه كی كیمیاوی ده ستله مالنی مه رگ شه و و

ڕۆژیان به ڕێده كه ن".

یەكێك���ە عەبدواق���ادر كامی���ل لەبریندارەكانی چەكی كیمیایی بەقورسی دەیتوانی هەناسە بدات، ئه و خەمەكانی بۆ ئاوێنە باسكردو وتی"حكومەتی هەرێم شتی بۆ كردوین بەاڵم لەڕوی كاتەوە زۆر

درەنگ بوە".

لەبریندارەكان ژمارەی���ەك هەرچەندە براونەت���ە دەرەوە بۆ چارەس���ەر بەاڵم نەتوانراوە برینەكانیان مانەوەی بەهۆی چارەس���ەری پێویس���ت بكرێت و بێسود

بوە".كامیل عه بدولقار بڕواشی وایه حكومه ت تائێس���تاش ئه و پرس���ه له كۆڵی خۆی ده كاته وه و وتیشی "بەهۆی تێپەڕبونی28 ساڵ بەسەر برینداربونمانەوە ئێمە رۆژانە روبەڕوی مەرگێكی راستەقینە دەبینەوە دەی���ان كێش���ەی دەرونی و بەدەس���ت

تەندروستیەوە دەناڵێنین".

به درێژای���ی كاره س���اته كه قوڵی���ی زیات���ر له چاره ك���ه س���ه ده یه ك، گرفتی قوربانیه كانیشی به جۆرێك قوڵكردوه ته وه كه هه میش���ه له ژیانێك���ی مه مره و مەژی

ژیانی رۆژانه یان به ڕێبكه ن.

لوقم���ان ق���ادر س���ەرۆكی كۆمەڵەی قوربانیان���ی كیمیاباران���ی هەڵەبجە كه س���ااڵنێكه له گ���ه ڵ ئ���ازاری قوربانیانی هه ڵه بجه ژیان ده كات سات نیه خه مه كانی بۆ ئه و كه یسه زیاتر نه بێت، ئه و له باره ی مناڵه ونبوه كانه وه ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد لەئێس���تادا كەیس���ی دۆزینەوەی منداڵە ونبوەكانی هەڵەبجە زیندوترین كەیس���ە

الی ئ���ەو خێزانان���ەی منداڵه كانیان له و وتی "67 له ده س���تداوه ، كاره س���اته دا خێزانی هەڵەبجە بانگەشەی ئەوە دەكەن منداڵكانیان ونبون 109 منداڵیش لەالیەن خێزانەكانیان���ەوە وەك ونب���و ناوی���ان تۆمارك���راوە لەكۆمەڵ���ەی قوربانیان���ی كیمیابارانی هەڵەبجە، هاوكات توانراوە8 منداڵ بەخێزانە راس���تەقینەكانیان شاد بكرێت���ەوەو 9 منداڵ���ی دیك���ەش كاری پشكنینی پزیشكی و شیكاریان بۆ كراوە راس���تەقینەكانیان بەخێزانە لەئایندەدا

شاد دەكرێنەوە".

ئه و چاالكوانه ئه وه ش���ی ب���ۆ ئاوێنه ڕونكردنه وه زیاتر لە 400 برینداری چەكی كیمیای���ی لەهەڵەبجەدا بونی���ان هەیەو لەسااڵنی رابردوشدا بەهۆی كەمتەرخەمی نەكردن���ی چارەس���ەر حكوم���ەت و نەخۆشیەكان درێژخایه نی بریندارەكان و 89 بریندار شەهیدبون، ئه وه ی خسته ڕو

برینداره كان ناردن���ه ده ره وه ی "دره نگ وایكردوه نه توانرێت له ده ره وه ی واڵتیش

برینه كان چاره سه ر بكرێن".

ئەگەرچی بڕیارب���و حكومەتی هەرێم تایبەت نەخۆشخانەیه كی لەساڵی 2007 چەكی برینداران���ی بەچارەس���ەركردنی كیمیای���ی لەهەڵەبج���ەدا بكاته وە، بەاڵم تاكۆتایی ساڵی 2015 ئەو نەخۆشخانەیە تەواونەكراوە چارەسەی هیچ نەخۆشەكی

تێدا نەكراوە.دكت���ۆر هونەر جەعف���ەر بەڕێوەبەری تەندروس���تی ش���ارەزور لەلێدوانێكی بۆ تەواونەبونی "ه���ۆكاری وت���ی ئاوێنەدا كەمتەرخەم���ی ب���ۆ نەخۆش���خانەكە كۆمپانی���ای جێبەجێ���كارو گەندەڵی���ە

لەگرێبەستی نەخۆشخانەكەدا".نەیشاردەوە س���ەرجەم بەرپرسەكانی حكوم���ەت لەدواكەوت���ن و تەواونەكردنی نەخۆش���خانەكە ئاگادارن، بەاڵم تائێستا

بخرێت���ە نەخۆش���خانەكە نەتوان���راوە خزمەتی چارەس���ەركردنی بریندارەكانی

كارەساتی كیمیابارانی هەڵەبجە.ئێس���تا ڕوفاتی زیاتر لە763شەهیدی لەواڵت���ی هەڵەبجەی���ی كیمیاباران���ی ئێران���ن كه ڕۆژ به ڕۆژ ئاس���ه واره كانیان زیات���ر ونده بێ���ت، هاوكات گۆڕس���تانی زه هراش كه به ش���ی ژم���ارە 40 و 25 ی تایبەتك���ردوه بەش���ەهیدانی كیمیابانی هەڵەبجە بەاڵم به ش���ێكی گۆڕس���تانه كه به هۆی نۆژه نه كردنه وه ی ئاس���ه واره كانی تێكچ���وه به ه���ۆی نزیكی به ش���ه كه ش ئیمام خومەینی شوێنه كانیان له مه زاری ده فرۆشرێته وه به كه سانی تر كه پاره ی

خه یاڵی ده كات.

جێگری بەرزنج���ی عوم���ەر هاتن���ی وەزیری دەرەوەی عێراق لە 5 ی كانونی دوەمی ئەم س���اڵدا بۆ هەڵەبجە جارێكی دیكە كەیس���ی قوربانیان���ی هەڵه بجەی

خس���تەوە بەر باس و گفتوگۆ بەاڵم ئەم جارە لەسەر ئاستی وەزارەتی دەرەوەی

عێراق كێشەكان دەخرێتەڕو.چینوتوێژەكانی پارێ���زگارو لەگ���ەڵ هەڵەبج���ە كۆب���وەوە لەپاڵ مەبەس���تی عومەر بەرزنجی داواكرا لیژنەیه كی كاری هەمامەنگی لەنێوان پارێزگای هەڵەبجەو وەزارەت���ی دەرەوەی عێراقدا دروس���ت كێشەكانی چارەس���ەركردنی بۆ بكرێت منداڵە ونبوەكان���ی و هێنانەوەی روفاتی

قوربانیانی هەڵەبجە.

هه روه ك سه رۆكی كۆمه ڵه ی قوربانیانی هه ڵه بجه ئاماژه ی بۆكرد له گه ڵ هاتنه وه ی ساڵیادی كیمیابارانی هه ڵه بجه تائێستاش ئازاره كان���ی هه ڵه بج���ه ئه وه ن���ده زۆرن نه یتوانیوه هه ڵه بجه ییه كانیان له نیگه رانی ده ربازبكات، بۆیه ئێستا هه ڵه بجه ییه كان چاوه ڕێن و نازانن ك���ه ی ئه م خه مانه یان

له كۆڵ ده بێته وه .

ئا: مه زهه ر كه ریم

شێخ تەها كەسنەزانی ڕابەری تەریقەتی كەسنەزانی له م دیداره تایبه ته ی ئاوێنه دا

باس له ئه هلی ته ریقه تی كه سنه زانی له كوردستان و جیهان ده كات، هاوكات

پێشیوایه "سەلەفیەكان دوژمنی سەرسەختیانن و بۆ ئەوە دروستبون

تەسەوف نەهێڵن لەكوردستان".

ئاوێنە: وشەی كەسنەزانی بۆچی و مێژوی تەریقەتی كەسنەزانی بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟

تەها شیخ قادر: شێخ كەریمی كەسنەزانی كوڕی شێخ حسێن كوڕی شێخ حەسەن كوڕی ش���ێخ عه بدولكریم كوڕی ش���ێخ ئیسماعیلی ولیانیە و لەساڵی هەشت سەدی زاینیدا شێخ ئیس���ماعیلی ولیانی الی چەند مامۆستایەك خوێندویەت���ی وەك كاك ئەحمەدی ش���ێخ و شێخ ئەحمەدی هیندی كە ئێستا سەرچاوەی تاڵبانیەكان و دواتر ش���ێخ ئەحمەدی هیندی پێی دەڵێ���ت ئەو تەریقەتەی ت���ۆ دەتەوێت الی خاڵۆتە بچۆ وەریگرە دواتر ش���ێخ كەریم دەچێت���ە گەیالن ئاوا بۆ خەڵوەت كە ش���ێخ عەبدولقادری گەیالنی لە گەیالن ئاوا خەڵوەی كێشاوە، شێخ كەریم چل شەو لەگەیالن ئاوا خەڵوەی كێش���اوە كە دەكاتە چوار س���اڵ و پێنج مانگ هەربۆیە پێی دەڵێن كەس���نەزان، شێخ كەریم لەكەسوكارەكەی كەس نەیزانیوە لەوێ بوە پرس���ەی بۆدادەنێن و پرس���ەكەی تەواودەبێت كەس نازانێت ماوە لەژیاندا دوای ئ���ەو ڕوداوە دەچێتە خ���ەوی برایەكی پێی دەڵێت كە ئەو ماوە لەگەیالن ئاوا بوە، دواتر براك���ەی دەچێت بەش���ێوێنیدا و ئەیهێنێتەوە

بۆالی خۆیان. لەچەند تەریقەتی كەس���نەزانی ئاوێن���ە:

پشت پێكهاتوە؟ تەها ش���ێخ قادر: تەریقەتی كەس���نەزانی لەچوار پش���ت پێكهاتوە تائێستا كوڕەكانی تەریقەتیان داوە بەناوەكانی ش���ێخ ئەحمەد و

شێخ فەتاح ، بەاڵم شێخ قادر كوڕە بچوكیبوە لەجێگەی ئەو دانیش���توە و دواتر س���وڵتان حس���ین تەریقەت���ی داوە كە ب���را گەورەیان بوە دواتر بابەم ش���ێخ كاكە حەمە تەریقەتی

لەدەستی شێخ قادر وەرگرتوە. ئاوێنە: تەریقەتی كەس���نەزانی بنەماڵەی تەریقەتی كەس���نەزانی تەنها لەكوردس���تان

تەریقەتەكەیان بەڕێوە دەبەن یان نا؟تەه���ا ش���ێخ ق���ادر: نەخێ���ر تەریقەتی لەهەرێمی كوردس���تان و كەس���نەزانی تەنها عێراق نیە بەڵكو لەش���وێنە دورەكانی وەك ئەفریقا و پاكس���تان و ئەمریكا و چین و ڕوسیا و چیچ���ان هه یه ، لەس���ەرەتای دو هەزارەكاندا تەریقەتی كەسنەزانی هەشتا تەكیەی بەتەنها لەهیندستان هەیە بێجگە لەشوێنە نزیكەكان لەعێراق و كوردس���تان هەمو شارێك تەكیەی كەسنەزانی تێدایە لەتوركیاو ئێرانیش هەمو شارە كوردیەكان تەكیەی تێدایە وەك فیكرەی تەریقەتی كەسنەزانی سنوری بەزاندوە لەڕوی ڕاگەیاندن���ەوە س���ایتی كەس���نەزانی هەیە و

موئەلەفات و كتێبیان هەیە. ئاوێنە: ژم���ارەی تەكیەكانتان لەهەرێمی

كوردستان؟ تەها ش���ێخ ق���ادر: ئێم���ە وەك خۆمان لەس���لێمانی تەنها ئەم تەكیەیه مان هه یە كە دەكەوێتە هەواری تازە لەش���اری س���لێمانی بەاڵم ش���ێخ محەم���ەد كەس���نەزانی لەهەمو ش���ارێكی عێراق و كوردس���تان تەكیەی هەیە

بەتایبەتی لەكوردستان. دەسەاڵتێكی كەسنەزانی شێخانی ئاوێنە: باش���تان هەیە لەگەڵ دەس���ەاڵتدا بەدرێژایی مێ���ژو كێش���ەتان لەگەڵ دەس���ه اڵتدا نەبوە

بۆچی؟ تەها ش���ێخ قادر: ئێم���ە وەك بنەماڵەی ش���ێخ كاكە حەمە هیچ حیزب���ی نین لەدوای ئیمام حسین لەگەڵ هیچ دەسەاڵتێك نەبوین ب���ەاڵم لەبەرئ���ەوەی وازمان لەدەس���ەاڵت و كورس���ی هێناوە دەس���ەاڵت خۆشی دەوێین دەزان���ن ژم���ارەی ش���وێنكه وتوانمان زۆرە، ب���ەاڵم ئەوەی غەی���ری ش���ەرعی خوابوبێت

دژایەتیمانكردوە كە ش���تێكیش دەسەاڵتمان نەبوبێت الی بەری���ن ئاژاوەمان نەناوەتەوە، بابەتەك���ە ئەوەبوە تاقەتم���ان نەبوە بچینە دەس���ەاڵتەوە وەك ش���ێخ، كاتی خۆیش���ی ڕوم���ان نەك���ردە دەس���ەاڵتەكانی عێراق بۆ پارە و سەروەت و س���امان نە هەقمان بەسەر حكومەتی عێراقەوە بو نە خیانەتمان لەكورد كرد كە لەزەمانی س���ەید عیسای بەرزنجەوە لەكوردس���تان دەژین كە نزیكی حەوت سەد و پەنجا س���اڵە لەكوردستان دەژین خیانەتمان لەك���ورد نەكردوە و جاسوسیش���مان بۆكەس نەكردوە و الیەنێكی تایبەتمان هەڵنەبژاردوە و خۆم���ان هەڵنەواس���یوە بەالیەنێكی تایبەت وەك بنەماڵەكی ئالوبەیت بەرپرس���انی هەمو

حیزبەكان لەكاتی پرسەی باوكمدا سەردانیان كردوین خزممان لەناو هەمو الیەنەكان هەیە.ئاوێن���ە: دابینكردنی خەرجی تەكیەكانتان بەو ژمارە زۆرە چۆن دابین دەكرێت حكومەت

هاوكاریتان دەكات؟ تەها ش���ێخ قادر: دابینكردنی مەسروفاتی تەكی���ەكان لەالیەن خەڵكان���ی خێرخوازەوە بەڕێوەدەچێت كە بەشێكیان خۆیان دروێش و مورید و مەنس���وبن ئەوپارەیەی كە دەیهێنن زەكات و س���ەرفیترە و خێرو س���ەدەقەیە زۆر لەك���ەس ناكەین هەركەس���ەو بەپێی توانای خۆی چەند ببەخشێت ئێمە لێی وەردەگرین و س���ەرفی دەكەین ب���ۆ تەكی���ەكان بەكڕینی خۆراك و نەوت و پێداویستی دیكە، حكومەت

تەنها پارەی ئاو و كارەبامان لێوەرناگرن. تاچەند كەس���نەزانی تەریقەتی ئاوێن���ە: لەگەڵ شیعەدا پەیوەندی هەیە، مەبەست لەو پرسیارە لەڕۆژی عاشورادا ئەو یادە دەكەنەوە

لەمەرقەدی شێخ عیسا و شێخ موسا؟تەها ش���ێخ قادر: ئێم���ە وەك تەریقەتی كەس���نەزانی خیالف���ی مەزهەبیم���ان لەگەڵ هێ���چ الیەك���دا نیە س���ونەبێت یان ش���یعە، ب���ێ ئابڕویی ناكەین بەس���ەحابە و عایش���ە دایك���ی ئیماندارانە ئێم���ە بێڕێزی ناكەین كە وەك هەندێك لەش���یعە دەیك���ەن هەمویان نا، ئێمە ئ���ەو بیروباوەڕەمان پێخۆش���ە كە لەس���نورابێت بۆ ئالوبەیت پەیوەندی ئێمە و ش���یعە ئەوەیە ئەوان ئالوبەیتیان خۆشەوێت ئێمەش لەن���ەوەی ئالوبەیتین وەك تەریقەتی كەسنەزانی، ئێمە وەك تەریقەتی كەسنەزانی

شافعی مەزهەبین.ئاوێنە: كرانەوەی دونیاو پێش���كەوتنەكان تاچەند كاریگەری هەبوە لەسەر تەریقەت؟

تەها شێخ قادر: لەهەمو الیەكەوە زەرەری داوە لەتەریق���ەت، زەرەكان ئەوەیە بەنمونە گەنجێك نایپەرژێتە سەركارەكانی خۆی ئەو لەكوێ دەیپەرژێتە سەر پاکكردنه وەی نەفس و

سلوكەتی و گەنجەكان سەرلێشێواو بون.لەم س���ەلەفیەت دروس���تبونی ئاوێن���ە: چەند س���اڵەدا چۆن دەبینن بەینتان لەگەڵ

سەلەفیەتدا چۆنە؟ تەها شێخ قادر: سەلەفیەكان لەسەرەتادا كارێكی���ان ك���رد وەهایان باڵوك���ردوە وتیان ئێمەی ئالوبەیت خێرو زەكاتیان پێناش���ێت هەرچەن���دە ئەمە لەفەرم���ودەی پێغه مبەردا باس���كراوە، كەچی خۆش���یان دەچن سواڵ دەك���ەن لەواڵتان���ی خەلی���ج و واڵتانی دیكە بەن���اوی خێرخ���واز ی و ن���اوی جۆراوج���ۆر پ���ارە كۆدەكەنەوە و س���ەلەفیەكان دوژمنی سەرس���ەختمانن بۆ ئەوە هاتون تەس���ەوف

نەیەڵن. ئاوێنە: لەتەریقەتدا ش���ێخ پێگەیەكی زۆر

گرنگی هەیە بۆچی؟ تەها شێخ قادر: ئەمڕۆ شێخی كامڵ شاراوەیە

چونك���ە ش���ێخی كامڵ ش���ێخ عەبدولقادری گەیالنی���ە تەنانەت س���ەلەفیەكانیش باوەڕی زانیاریەكانی بەزانس���ت و بڕوایان پێدەكەن و

هەیە. ئاوێنە: پەیوەندی كەسنەزانیەكان لەگەڵ

تەریقەتەكانی دیكەی كوردستاندا؟ تەها ش���ێخ ق���ادر: پەیوەندیم���ان لەگەڵ هەم���و تەریقەتەكان���ی دیكەدا خۆش���ە هیچ كێشەو منافەس���ەیەك نەبوە لەنێوان ئێمەو تەریقەتەكان هەم���و دیكەدا و تەریقەتەكانی كاردەكەن بۆ تەربێتدانی مورید و مەنس���وب ئیت���ر ئەوە كارمان بێت ب���ۆ دەبێت دوژمنی

یەكتری بین. ئاوێنە: پەیوەندی تەریقەت لەگەڵ حیزبە

ئیسالمیەكان چۆنە؟ تەها ش���ێخ قادر: لەم دۆخەی ئێس���تادا پەیوەندیەكی باش���مان هەی���ە لەگەڵ حیزبە ئیس���المیەكاندا لەمكاتەی ئێس���تادا دەبێت لەهەموكاتێك كورد یەكگرتوتربێت و بەینمان زۆر باش���ە لەگ���ەڵ حیزب���ە عەلمانیەكانیش بەه���ۆكاری ئەوەی ئێمە سیاس���ەت ناكەین و

خەریكی كاری سیاسی نین. ئاوێنە: جێداری تەریقەتی كەسنەزانی لەدوای

مردنی شێخ قادر كێ هەڵدەبژێرنەوە؟ تەها ش���ێخ قادر: ل���ەدوای مردنی باوكم بەڕەزامەندی بنەماڵەكەمان ش���ێخ ئاسەفمان هەڵبژارد كە وەسیەتی باوكی ڕەحمەتیمە ئەو بكەین بەجێدار، دەبێت كەس���ێك هەڵبژێرین بتوانێت دەروێش و خەلیفە ئیرشاد بكات و ئەو توانایەی تێدابێت بێگومان ش���ێخ ئەس���ەفی

برام بۆ ئەوكارە توانای لەئێمە زیاترە. ئاوێن���ە: لەناو ش���ێخاندا پڕۆس���ەی ژن و ژنخ���وازی تەنه���ا لەناو بنەماڵەی ش���ێخاندا

دەكەن بۆچی؟ تەها ش���ێخ قادر: هیچ هۆكارێك نیە تەنها ئەوەندە نەبێت وەك عورفێكی بنه ماڵەكەمان وایە كە دەبێت لەنێوان خۆماندا هاوسەرگیری و ژن و ژنخوازی بكەین لەكۆنەوە بەو ش���ێوەیە بوە ئێس���تاش نامانەوەێت ئ���ەو بیروباوەڕە

تێكبچێت و نەمێنێت.

"گۆڕی شه هیدانی هه ڵه بجه له به هه شتی زه هرا به پاره ی خه یاڵی ده فرۆشرێن"نزیكبونه وه ی ساڵیادی كیمیابارانی هه ڵه بجه كه یسی خه می قوربانیان ده هێنێته وه به ر باس

شێخ تەها كەسنەزانی: له گه ڵ حیزبه ئیسالمی و عەلمانیه كان نێوانمان خۆشه و سه له فیه كان به دوژمنی خۆمان ده زانین

67 خێزانی هەڵەبجە بانگەشەی ئەوە دەكەن

منداڵكانیان ونبون 109 منداڵیش لەالیەن خێزانەكانیانەوە وەك

ونبو ناویان تۆماركراوە لەكۆمەڵەی قوربانیانی

كیمیابارانی هەڵەبجە

شێخ ئاسه ف، شێخی نوێی ته ریقه تی که سنه زانی

ئێمە وەك خۆمان لەسلێمانی تەنها ئەم تەكیەیه مان هه یە كە

دەكەوێتە هەواری تازە لەشاری سلێمانی

بەاڵم شێخ محەمەد كەسنەزانی لەهەمو

شارێكی عێراق و كوردستان تەكیەی هەیە

بەتایبەتی لەكوردستان

Page 9: ژماره 511

ئابوری(511( سێشه ممه 2016/1/12 8

ئا: ئاوێنه

قه یرانی دارایی نرخی شمه ك و كااڵكان ده باته وه سه ر پلێتی ئه سڵی خۆی و بازاڕ پڕبوه لەتابلۆكانی داشكاندن،

به وته ی دوكانداره كانیش ئه و عه یامه به سه رچو خه ڵك به گیرفانپڕی كه لوپه ل

بكڕێت و گوێنه دانه نرخی گران، بۆیه ئێستا ناچارن داشكاندن بكه ن تا

كه لوپه له كانیان بفرۆشرێن".

كۆگاكانی ئاوات یه كێك����ن له دیاریترین كۆگاكان����ی جلوبه رگ ك����ه چه ندین لقیان له سلێمانی هه یه ، به وته ی هاوكار ڕه سوڵ ك����ه یه كێكه له سه رپه رش����تیارانی فرۆش نرخی "دابه زاندنی ئ����اوات له كۆگاكان����ی ش����مه ك و كااڵن په یوه ن����دی ب����ه م دۆخه ئابورییه وه هه یه كه هاواڵتیان به گش����تی و به تایبه تیش فه رمانبه ران پاره یان پێنیه و

ناتوانن جلوبه رگ بكڕن".قه یرانی دارایی بازاڕی له جوڵه خستوه و گه ڕی ئابوریش به جۆرێك سس����تبوه كه هیچ كه س له بازاڕ ناتوانێت هاوش����ێوه ی پێش����و كارب����كات، چونكه ئێس����تا وه كو ج����اران موچه خۆران و هاواڵتی����ان ناتوانن خه رج����ی بك����ه ن له قۆناغ����ی دابینكردنی كااڵی خۆشگوزه رانیه وه هاتونه ته وه سه ر قۆناغ����ی پڕكردنه وه ی كااڵی پێویس����ت و س����ه ره تایی ناتوان����ن بێگوێدانه نرخه كان

شتومه ك بكڕن.هاوكار ڕه سوڵ ئاماژه بۆ ئه وه شده كات نرخه كانیش����یان ك����ه له س����ه روئه وه ی ش����مه ک ج����اران وه ك����و داش����كاندوه و نافرۆش����ن هێش����تاش هه ر كڕیاریان نیه زی����ان له فرۆش����تنی كااڵكان ده كه ن ، وتی "كراسمان الیه به 17 هه زار دینار كڕیومانه بۆ ئه وه ی بۆ س����اڵێكی ت����ر نه مێنێته وه ده یفرۆشین به 15 هه زار هێشتاش به باشی

نافرۆشرێت".

ته نها كۆگاكانی ئاوات وانین، به ڵكو بازاڕ به جۆرێك ڕوخاوه سه رجه م دوكانداره كان ناچارن به داش����كاندنی نرخ����ی كااڵكانیان بۆ ئاس����تێك ك����ه هاوتابێ����ت به گیرفانی

هاواڵتیان.

س����ه اڵح ف����ارس دوكان����داره له یه كێك ش����اری ش����وێنه كانی له قه ره باڵغتری����ن س����لێمانی ئه ویش شه قامی مه وله ویه ، كه جاران ئاگری ده ك����رده وه و جمه ی ده هات له گه ڵ فرۆش����یاران به اڵم ئێستا وانه ماوه خه ڵك كه متر چاوی له سه ر كااڵكانه بۆیه ئه ویش ناچار نرخی كااڵكانی داشكاندوه و هه زرانیكردون، ئه وه ی به ئاوێنه وت "وه كو جاران نه ماوه ش����تمان الی����ه به 25 دۆالر كڕیومانه ئێس����تا ده یده نه وه به 25 هه زار، ئه گه ر نه شیفرۆش����ی كڕیاره ك����ه ده چێته ش����وێنێكی ت����ر ده یكڕێت بۆی����ه ناچارین

بیفرۆشین".

سۆپه رماركێته كانیش كه جاران پڕبون له كڕیارو خه ڵك داوای ش����مه كی ماركه ی لێده كردن، ئێس����تا تاكوته را ئه و خواسته

م����اوه ، هه ربۆیه ئه وانیش ناچاربون نرخی زۆرجاریش كه مبكه ن����ه وه و ش����مه كانیان داش����كاندن له كااڵكان وایلێهاتوه له نرخی

بنه ڕه تی كه متربێت.

یه كێك����ه مس����ته فا نه وش����یروان له فرۆش����یاره كانی س����ۆپه رماركێتی زاراو ده مێكه ل����ه وێ كارده كات، ئ����ه و كاتێك په یامنێ����ری ئاوێنه قس����ه ی له گه ڵده كرد دانیشتبو س����ۆپه رماركێته كه له پرسگه ی چاودێری دۆخی سۆپه رمارێته كه ی ده كرد، هاوكات به ش����ێك له كارمه نده كانی تریش به هۆی كه م����ی كڕیاره وه له ش����وێنه كانی چاوه ڕێ����ی دانیش����تبون و خۆی����ان كڕیاری����ان ده ك����رد ب����ه اڵم وه ك����و جاران تێدانه بو، جوڵه ی س����ۆپه رماركێته كه یان ئه و ئه وه ی ده وت "به هۆی ئه م قه یرانه وه داش����كاندمان كردوه بۆ شمه ك و كااڵكان

له ئاس����تی باری گوزه رانی هاواڵتیاندا بێت بتوانن شت بكڕن".

ئه و ئاماژه ش����ی بۆ ئه وه ده كرد به هۆی ئه م قه یرانه وه زیانیان به ركه وتوه چونكه خه ڵك وه كو جاران ڕویان تێناكات، وتی" ئه وانه ی س����ه ردانمان ده ك����ه ن زۆربه یان

موچه خۆرن".هاواڵتیانی����ش له باره ی ئ����ه م قه یرانه وه جگه ل����ه وه ی ئاماژه ب����ۆ ئه وه ده كه ن كه ئه وان ئێس����تا ته نها توانای ئه وه یان ماوه پێداویس����تیه كانی ڕۆژانه یان دابین بكه ن ، بۆی����ه ناچارن بگه ڕێن به ش����وێن كااڵیه ك

كه مترین نرخی هه یه .ش����اتو خوێن����دكاری زانكۆی����ه و جاران كه لوپه له كان����ی ل����ه س����ۆپه رماركێته كان ده كڕی ب����ه اڵم ئێس����تا ناتوانێ����ت وه كو ج����اران پ����اره خه رجبكات بۆی����ه ناچاره به شێكی پێداویستیه كانی له بازاڕی له نگه

له كااڵكان����م وتی"به ش����ێك پڕبكات����ه وه ، چونكه ده ك����ڕم، س����لێمانی له كۆنه كه ی نرخێكی كه می هه یه و كوالێتیش����ی باشه هه رچه نده كۆنه به اڵم كێشه م له گه ڵی نیه به یه ك شۆرین نزیك ده بێته وه له تازه كه ".

به رده وامی قه یرانی دارایی جگه له وه ی له ماوه ی ڕاب����ردودا بازاڕی كاری ڕوبه ڕوی قه یران����ی گ����ه وره كردوەت����ه وه ، هاوكات وایك����ردوه ئه ندامێك����ی لیژن����ه ی دارایی په رله مانی كوردستان بگاته ئه وه ی بڵێت

"بازاڕ به ره و ڕوخان ده ڕوات".س����اڵح فه قێ ئه ندامی لیژنه ی دارایی و كاروباری ئابوری و وەبەرهێنان ئه وه ی بۆ ناڕونی سه رچاوه كانی ئاوێنه ڕونكرده وه و داه����ات الی پارت����ی وایكردوه س����یوله ی نه قدی له بازاڕ كه مبێته وه ئه وه ش بازاڕی ب����ه ره و الوازی بردوه ، وتی"خه ڵك پڕبوه و ئه گه ر حكومه ت پالنێك����ی نه بێت ڕه نگه

خه ڵك چیدی ئه و بارگرانیه قبوڵ نه كات، ده ستله كارنه كێشێته وه خۆیش����ی ئه گه ر ئه وا حه قوایه له دوای وه رزی به هار خه ڵك

بیڕوخیێنێت".ئه و پێش����بینی ئه وه ش ن����اكات دۆخی ب����ازاڕ له داهات����ودا چاكبێ����ت و ده ڵێ����ت "تاشه فافیه ت و فش����ار نه بێت دۆخی بازاڕ

باش نابێت".

وه ك����و په رله مانتاره كه ئاماژه ی بۆ كرد هیچ پێش����بینیه ك نیه بازاڕی كوردستان به ره وه باش����بون ب����ڕوات، بۆیه ئێس����تا هه موان بڕوای����ان به و دێڕە هێناوه ئه وه ی له م����اوه ی 10 س����اڵی ڕاب����ردودا ب����ازاڕی گه یانده لوتكه ی گه شه له ماوه ی 2 ساڵی قه یرانه كان خه ریك����ه ده ێهێنێته وه خاڵی س����فر، بۆیه ئێس����تا بازاڕی كوردس����تان

له به رده م هه ره سی گه وره دایه .

ئا: وریا حسێن

عه بدوستار مه جید وه زیری كشتوكاڵ و ئاودێری حكومه تی هه رێم له باره ی

گرانبونی به روبومه كان و ئه و پڕۆژانه ی ئه نجامیانداون بۆ ئاوێنه ده ده وێت، هاوكات بۆیه كه مجاریش باسی ناوه ڕۆكی دیداره كانی له گه ڵ به رپرسانی ئێران و توركیا ده كات و

ده ڵێت "نیگه رانن له بڕیاره كانم".

ئاوێنه : له كاتێكدا باسی ئه وه ده كرێت به روب���وم ه���اورده ده كرێ���ت، ب���ه اڵم به پێچه وان���ه وه نرخی میوه له بازاڕه كان

گرانبوه؟عه بدوستار مه جید: هۆكاری گرانبونی نرخ���ی می���وه له ب���ازاڕه كان ئه وه ی���ه له الیه ك ئێمه چوار وه رز ی س���اڵ هه مو نی���ه و كه مێكی خۆماڵیه ، میوه یه كمان به مه رزه كان و په یوه ن���دی تر له الیه كی دۆخ���ی سیاس���یه وه هه یه ب���ۆ نمونه داخس���تنی م���ه رزی ئیبراهی���م خه لیل كاریگ���ه ری له س���ه ر نرخ���ی هه مو ئه و

میوانه هه بوه كه له توركیاوه هاتوه .ئاوێنه : ئه و پرۆژه س���تراتیژیانه چین وه زاره ت پێی هه س���تاوه بۆ ئه وه ی له م

كێشانه ڕزگارمان بێت؟به گرنگی ئه وه ی مه جید: عه بدوستار بزانین ئه وه یه گرنگیمان داوه به به رهه می )سیس���تمی پێیده وترێ���ت خۆماڵ���ی پاراستنی به رهه می خۆماڵی(، له مڕوه وه باجم���ان خس���توه ته س���ه ر به رهه می ه���اورده ئه وه ش وایك���ردوه جوتیاران و كۆمپانی���اكان پ���ڕۆژه كان و خ���اوه ن له كش���توكاڵكردن، دوه م ده ستگه رمبن به رهه می زیادیكردوه و ناوخۆ به رهه می هاورده كه میكردوه ، به جۆرێك وه فدێكی

توركیا هاتنه الم���ان وتیان هاورده مان %28 كه میك���ردوه ، هاوكات وامانكردوه كش���توكاڵ باج���ی داهات���ی ته نه���ا به رزبێت���ه وه بۆ 71 ملیار دینار ئه وه ش بۆ هه رێمی كوردستان گه ڕاوه ته وه ئه مه جگ���ه له وه ی پاره یه ك���ی زۆر نه چوه ته ده ره وه ، هاوكات یه كێكی تر له ڕێگاكان به پێی پێویس���تی پارێزگاكان ڕێگه مان له به روبومی هاورده گرتوه هه ر بۆنمونه له م ماوه یه دا 50% هاورده ی مریش���كمان كه مكرده وه چونك���ه خه ریكبو زیاتر له 1234 كێڵگه ی په له وه ر ئیفالس بكه ن، چه ندین پاڵپش���تی ئه وانه ش هاوكاتی

به روبومی كشتوكاڵیمان كردوه .ئاوێنه : ئایا هه رێمی كوردستان ئێستا گەیش���توه ته حاڵه تی خۆبژێوی، ئه گه ر

یه ك دو نمونه مان بۆ باس بكه یت؟عه بدوستار مه جید: له به رهه می گه نم دوقات گه یش���توینه ته حاڵه تی خۆژێنی 500 هه زار ته نمان پێویس���ته ملیۆنێك و 97 هه زار ته نمان هه یه ئێس���تا، په تاته ئاس���تی گه یش���توه ته به رهه مه ك���ه ی هاورده كردن و هاورده ی سعودیه كراوه ، پیازو هێڵكه ش به ش���ی خۆمان ده كات و ده ینێری���ن ب���ۆ عێراقی���ش، له هه ندێك به رهه م���ی تریش %70و %80 له ناوخۆدا

دابین ده كه ین.ئاوێنه : تاچه ند هه ست به وه ده كه ین، گرنگی كوردستان له هه رێمی كشتوكاڵ

هه یه ؟عه بدوس���تار مه جید: ده بو كشتوكاڵ هه رێم���ی حكومه ت���ی له سیاس���ه تی بوایه یه كه م س���ێكته ری كوردس���تان به اڵم به داخه وه كۆتا س���ێكته ر بوه كه ئه مه كاریگه ری خراپی هه بوه له س���ه ر دۆخی ئابوری هه رێمی كوردستان ئه مه پێویستی به گۆڕینی سیاسه تی حكومه ت

هه یه چونكه له م ڕوەوە زیانمان كردوه به تایب���ه ت كاتێ���ك جه خ���ت له س���ه ر

گرنگیدان به كه رتی نه وت كراوته وه .ئاوێنه : له دوای شكستی كه رتی نه وت باس���ی ئه وه ده كرێت ئێستا حكومه ت له جاران زیاتر بایه خ به كه رتی كشتوكاڵ

ده دات؟له دواكۆبونه وه دا مه جید: عه بدوستار س���ه رۆك و جێگری ئه نجومه نی وه زیران هاوڕاب���ون له س���ه رئه وه ی گرنگی زیاتر به كش���توكاڵ بدرێ���ت و بكرێته یه كێك له س���ێكته ره گرنگه كان���ی پێكهات���ه ی ئاب���وری هه رێم به تایبه ت���ی دوای ئه و

شكسته ی به س���ه ر كه رتی نه وتدا هات، ب���ه اڵم تائێس���تا ئه مه هه ر قس���ەیه و

نه چوه ته بواری جێبه جێكردنه وه .ئاوێن���ه : باس���ی ئه وه ده كرێت ئێران توركیا زۆر نیگه ران���ن له هه وڵه كان بۆ

كه مكردنه وه ی به ربومی هاورده ؟ئێران و ن���ه ك عه بدوس���تار مه جید: توركیا واڵتانی تریش هه ن كه نیگه رانن نیگه رانیه كانی���ان هه ندێكیش���یان نه شاردوه ته وه به تایبه ت كاتێك باجمان داناوه له س���ه ر به روبومه كانیان، به اڵم به ڕاس���تی ئه وه ی به خزمه تی بزانم بۆ له س���ه ری ده ده م و ئه نجامی هاواڵتیان

ده ڕۆم، پێیان وت���م )بازرگانه كانمان له س���ه ر ب���اج له دانان���ی نیگه ران���ن دایگرت���ون دودڵ���ی به ربوم���ه كان و له س���ه ر په یوه ندیه ئه وه ش كاریگه ری بازرگانیه كانمان ده بێت، منیش پێموتن جوتی���اره كان و خ���اوه ن كێڵگ���ه كان و نیگه ران���ن ئێم���ه ش كۆمپانیاكان���ی به رهه می به هۆی له زیان���دان هه مویان

ئێرانی تورانی(.ئاوێن���ه : به اڵم باس ل���ه وه ده كرێت نیگه رانیه كانی ئێران له تۆ گه یش���توه ته ئه و له الیه ن بانگهێش���تكراویت ئه وه ی واڵته وه بۆ ئه وه ی جۆرێك له پرسیارت

ئاڕاسته بكرێت؟عه بدوس���تار مه جید: بانگهێشتی من بۆ كۆماری ئیس���المی ئێ���ران فه رمی بوه و س���ه رۆكی ئه نجومه نی وه زیرانیش پێیباش���بو و هه ندێ���ك ڕاس���پارده ی كاك نێچیرڤانی���ش هه بو له نزیكه وه به به رپرس���انی ئێرانی���م ڕاگه یاند، به اڵم به ش���ێوه ی گش���تی ئ���ه وان نیگه رانن له قه ده غه كردنی هاورده ی به رهه مه كانیان

له هه رێمی كوردستان هه ندێكجار. ئاوێن���ه : زۆرج���ار ئ���ه وه ده وترێت كاره كان���ی ت���ۆ له خزمه ت���ی جوتیارو

له زیانی هاواڵتیاندایه ؟عه بدوستار مه جید: نه خێر سیاسیه تمان وایه هاوس���ه نگی ڕاگری���ن، به اڵم بڕوام وایه نه بینه خاوه نی به رهه می خۆماڵی خۆمان و له سه ر پێی خۆمان نه وه ستین بڕیاری سیاسی سه ربه خۆمان ناتوانین هه بێ���ت ده بێ���ت هه میش���ه چاوم���ان له واڵتانی تربێت هه ركاتێكیش سنوریان داخست به سه رماندا ئێستا كه كیلۆیه ك ته مات���ه به هه زاره ئ���ه وكات ده بێته 10 هاوس���ه نگی له هه مانكاتیش���دا هه زار، ده پارێزین بۆ نمونه ئێس���تا مریش���كی

خۆماڵ���ی وایلێبێت كه ده واجینه كانمان دابخرێت ئه وكاته زیانی زۆرتر ده كه ین گران���ه هه س���تمانكرد هه ركاتێكی���ش ده رگا بۆ مریش���كی هاورده ده كه ینه وه بۆ ئ���ه وه ی له سەر ش���انی خه ڵك گران

نه كه وێت.ئاوێن���ه : به اڵم باس���ی ئه وه ده كرێت ده ش���كێنرێت، تۆ بڕیاره كانی زۆرجار هه رب���ۆ نمون���ه بڕیاری مریش���كی دو

كیلۆیی سه رینه گرت؟عه بدوستار مه جید: بڕیاری مریشكی ته ندروس���تیانه بو بڕیارێكی دوكیلۆیی چونكه مریشك ئه گه ر له و نرخه زیاتر بێت ئه وا زیانی بۆ ته ندروستی مرۆڤ هه یه ، له ڕاس���تیدا بڕیاری مریشكی دوكیلۆیی نه ش���كێنراو بڕیارێك���ی ته واوكه ربو، 6 ملیارم���ان بۆ جێه جێكردن���ی پڕۆژه كه پاره كه له به رئ���ه وه ی ب���ه اڵم داناب���و چه كب���و و پ���اره له بانك���ه كان نه بو هیچ كۆمپانیای���ه ك ئاماده ی وه رگرتنی پڕۆژه ك���ه ی نه ب���و، بۆی���ه نه مانتوانی

بڕیاره كه جێبه جێبكه ین.ئاوێنه : هه ر له و ڕوەوە ئێستا پاره تان له به رده س���ته بۆ بوژاندن���ه وه ی كه رتی

كشتوكاڵ؟عه بدوستار مه جید: نه خێر

ئاوێنه : ئه ی به ته مای چین؟ئ���ه وه ی مه جی���د: عه بدوس���تار له تواناماندا هه بێت و به بێ پاره بكرێت

ئه نجامی ده ده ین.ئاوێنه: ئه ی س���ه بارەت به و پاره یه ی وه زاره تی س���امانه سروشتیه كان بۆی

دابینكردون؟پاره یه 45 ئه و مه جید: عه بدوس���تار ملیۆن دۆالری ماوه له بانكی كوردستانی بو به چه ك ئاڕاسته ی بانكی مناره كراوه

به اڵم چه كه و پاره نیه .

"بازاڕی‌كوردستان‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ره‌سهێناندایه‌"قه یرانی دارایی دوكانداره كان ناچار به داشكاندنی نرخی كااڵنیان ده كات تائاستی زیان

عه‌بدوستار‌مه‌جید:‌ئێران‌و‌توركیا‌نیگه‌رانن‌له‌بڕیاره‌كانم‌ڕاستەو‌خۆش‌پێیان‌وتوم"وه زاره تی كشتوكاڵ هیچ پاره یه كی له به رده ست نه ماوه "

ده بو كشتوكاڵ له سیاسه تی حكومه تی

هه رێمی كوردستان سێكته ری یه كه م بوایه به اڵم به داخه وه كۆتا سێكته ر بوه كه ئه مه

كاریگه ری خراپی هه بوه له سه ر دۆخی ئابوری

هه رێمی كوردستان

خه ڵك پڕبوه و ئه گه ر حكومه ت پالنێكی نه بێت ڕه نگه خه ڵك

چیدی ئه و بارگرانیه قبوڵ

نه كات

عه بدوستار مه جید

هاوكار ڕه سوڵ، چاوه ڕوانی کڕیاره کانی ده کات

Page 10: ژماره 511

[email protected] (511( سێشه ممه ‌2016/1/12ره‌نگاڵه

قه یرانی دارای���ی زۆر كاری تێكردوی ره نگه زۆر كێش���ه ت بۆ دروست بێت

كه چاره سه ركردنی قورس بێت

زیات���ر بایه خ���ی ئێس���تا ده كرێ���ت به ته ندروستیت بده یت بۆئه وه ی كێشه و

گرفتی زیاترت بۆپه یدا نه بێت.

زۆر دڵخۆش���ی به بینینی كه س���ێكی خۆشه ویس���تت، ده كرێت ئه م ماوه یه

كاتی زیاتری له گه ڵ به ریته سه ر.

پێویس���تت به ه���اوكاری زیاتر هه یه ، ره نگه ئ���ه م ماوه یه تۆزێك خه مباری

دواكه وتنی كاره كانت بیت.

هیچ پێویس���ت به و په له په له ناكات بۆده ستكه وتنی ئامانجه كه ت، هه واڵی

خۆش چاوه رێت ده كات.

ناكرێت هه مو رابردوت له بیر بكه یت له ماوه یه ك���ی كورت ت���ۆ ماوه یه كت ده وێ���ت تاوه ك���و خ���ۆت له رابردوه

تاڵه كان رزگار بكه یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازو

11به كر حه مه ده روێش: رۆڵی نێو كاره هونه رییه كان

له گه ڵ كه سایه تی خۆمدا نایه ته وه ئا: مه زهه ر كه ریم

به كر حه مه ده روێش رایده گه یه نێت "پێش ئه وه ی ده ستبده مه كاری هونه ری به شداری هونه ری

به رگریم كردوه له كوردستان و واڵتانی ده ره وه و ئه و كارانه ی ئه نجامی ده ده م له كاره هونه رییه كانمدا

ڕاستن و سینه مایی نین".

س����ه باره ت به س����ه ره تای كاری هون����ه ری خۆی و له دیمانه یه ك����ی تایب����ه ت به ئاوێنه وتی "س����ه ره تای كاری هونه ری����م بۆ قۆناغی س����ه ره تایی ده گه ڕێته وه ك����ه له قوتابخانه كاندا ش����انۆگه ری ده ك����را و له الیه ن

مامۆستای وانه ی هونه ره وه به شداریم پێ ده كرا". وتیشی "یه كه م كار كه پێی ناسرام دوای ڕاپه رینی ساڵی 1991بو ده س����تمكرد به كاری هونه ری له گه ڵ زۆربه ی ده رهێنه ره كاندا كارمكردوه هه ر له ده رهێنه ر جوان بامه ڕنی و عابید هه ورام����ی و جه لیل زه نگه نه و هاوڕێ مسته فا و جه میلی ڕۆسته می و نوری كاكه خان و

مه ریوان ئیبراهیم كارمكردوه ". هه روه ها وتیشی "كۆتا كارم فیلمی )تارماییه كانی جه نگی پێش����و( بو كه ده رهێنانی هاوڕێ مس����ته فا

بو".به ك����ر حه مه ده روێش ئاماژه بۆ ئ����ه وه ده كات كه "به ش����داریم له چل به رهه می هونه ری����دا كردوه و بێ جیاوازی هه مو به رهه مه كانم خۆش����ده وێت من كاره هونه ریه كانم بۆ جه ماوه ر كردوه به نمونه به ش����داریم له فیلم����ی )ژان����ی گ����ه ل( و زنجی����ره ی ته له فزیۆنی )گه رده ل����ول(دا كردوه جه م����اوه ر زۆر له ده وره كه م

ڕازی بون". وتیش����ی "زۆر خۆش����حاڵ بوم چه ندی����ن خه اڵتی ڕێزلێنانم له سه ر كاره هونه رییه كانم وه رگرتوه به نمونه خه اڵتی سه رۆكی حكومه ت و له هه رسێ به شی درامای گه رده لول����دا كه ڕۆڵی مالزم حه بیبم ده بینی خه اڵتی

كه ناڵی ئاسمانی كوردساتم وه رگرتوه ".ئه و وتیش����ی"ئه و ده وران����ه ی پێمده درێت له كاره هونه رییه كانمدا به ده ست خۆم نییه و له گه ڵ كه سایه تی خۆمدا نایه ته وه و ده رهێنه ری ئه و به رهه مه هونه رییه بڕیارده دات و ڕوخس����اری ئه كته ره ك����ه بۆ چ ڕۆڵێك

ده گونجێت و ڕۆڵی ئه كته ر دیاری ده كات". هه روه ه����ا به ك����ر حه مه ده روێش ئام����اژه بۆ ئه وه ده كات ك����ه "جگه له كاری تراژی����دی چه ندین كاری

كۆمیدیم هه یه له گه ڵ هونه رمه ندان ماهیر حه س����ه ن و عیرفانی وه ستا محه مه د و مسته فا ئه حمه د و چه ندینی

دیكه ".ئ����ه و له و بڕوایه دایه كه بونی قه یرانی دارایی كاره هونه رییه كانی ڕاگرتوه و له وباره یه وه وتی "پێش ئه م قه یران����ه ش كه ناڵه كوردیی����ه كان گرنگیان به درامای بیان����ی ده دا و درامای كوردی پش����تگوێ ده خرا و له و بڕوای����ه دام درام����ای كوردی به ره و نه م����ان و فه وتان

بچێت". وتیش����ی "هونه ری ك����وردی گرنگ����ی و بره وی پێ نادرێت و درامای دۆبالژكراوی بیانی پێویسته ڕێگری لێ بكرێت و فیلته رێك هه بێ����ت بۆدرامای دۆبالژكراو ك����ه زۆربه ی����ان له گ����ه ڵ ع����ورف و عادات����ی ئێمه دا

نه گونجاون".سه باره ت به رۆڵی وه زاره تی رۆشنبیری له بره ودان ب����ه م هونه ره ، به كر حه مه ده روێ����ش وتی "وه زاره تی ڕۆشنبیری كۆمه ڵێك فیلمی باشیان پێشكه شكردوه و ده رهێنه ره كانی����ان ئه زمونی باش����یان هه یه هیچیان

كه متر نییه له ده رهێنه رانی بیانی". وتیش����ی "من له گ����ه ڵ زۆرب����ه ی ده رهێنه ره كاندا كارمك����ردوه , ده رهێن����ه ره كان به پێ����ی پێویس����ت

هۆكاره كانی كاركردنیان له به رده ستدانییه ".به ك����ر حه مه ده روێش ئه وه ش����ی باس����كرد "پێش كاری هون����ه ری كاری زۆرانب����ازی ك����ردوه و به به كر پاڵه وان ناس����راوه له ن����او هاوڕێكانی����دا" و ئه و وتی" چه ندین نمایش����ی زۆرانب����ازی و هونه ره كانی به رگریم له كوردس����تان و واڵتانی ده ره وه ئه نجامداوه و له ساڵی 1983 به ش����داریم له هونه ره كان����ی به رگریدا كردوه و له گ����ه ڵ كاره هونه ریه كانمدا درێ����ژه به هونه ره كانی به رگری����ش ده ده م و زۆری ئ����ه و حه ره كانه ش له كاره

هونه رییه كاندا ئه نجامی ده ده م ڕاستن". ئ����ه و نمون����ه ی به جوڵه كان����ی نێ����و فیلمه كان����ی )فرمێس����ك و تۆڵ����ه ( هێنایه وه و وتی " ئ����ه و ماره ی ده یخۆم ڕاس����ته قینه یه و س����ینه مایی نییه و له كاتی وێنه گرتندا وێنه گره كه به جێ����م ده هێڵێت و ناتوانێت

ئه و دیمه نه وێنه بگرێت". به ك����ر حه مه ده روێش له س����اڵی 1970 له ش����اری س����لێمانی له دایك ب����وه و به هۆكاری بژێ����وی ژیانی له قۆناغ����ی ناوه ندی����دا واز له خوێن����دن ده هێنێ����ت و ناتوانێت درێژه به خوێندن بدات و ژیانی هاوسه رگیری

پێكهێناوه و ئێستا خاوه نی دو كوڕ و كچێكه .

ئا: ئازاد بایز

گۆرانیبێژی ناسراوی میللی گۆرانی ئینزیبات له باره ی باڵوبونه وه ی وێنه نیمچه

روته كانی له نێو تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان رایگه یاند "ئه و ڕه سمانه له هه ڵمه تی

هه ڵبژاردندا دروستكرا له به رئه وه ی هه مو خه ڵكیش ده یزانێ گورزێكی كاریگه ر

بوم له سه ر یه كێتی و پارتی هه ربۆیه ئه و دیعایه یان بۆ دروستكردم".

له دیدارێكی تایب����ه ت به ئاوێنه میللی ناس����راوی گۆرانیبێژی باس����ی ئینزیبات گۆران����ی وتنی گۆرانی س����ه ره تای خۆی و ه����ۆكاری كۆچی هاوسه ره كه ی و دوایی ئاوێنه ب����ۆ دایك����ی

ده خاته ڕو. ه ت ر س����ه با

به س����ه ره تای گۆرانی گۆران خ����ۆی ، وتنی "جێگای وتی ئینزیبات شانازییه له بواری گۆرانی وتندا ڕیتمی شادو هونه ری میلیم هه ڵب����ژاردوه ، چونكه ئ����ه وه به ش����ێكه له كه لتوری نه ته وه ك����ه م ئ����ه م كه لتوره ش ب����ۆ هه ب����وه له دێرزه مان����ه وه نمونه س����ه ره تا )حسه ینی مه حمو شه ش����ه ، برایمی قادری، حه س����ه ن عه ل����ی خه ندان(هتد...له م زیره ك،

مااڵن گه عده ی به ڕاس����تی هونه رمه ندانه وه ده ستی پێكرد".

له س����اڵه كانی بیرم����ه "م����ن وتیش����ی ده وترا گۆران����ی له مااڵن����دا نه وه ده كان����دا به چه پڵه وه هه ر له وكاته وه شه یدای گۆرانی

وتن له مندا كه ڵكه ڵه ی كرد". گۆران ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه "له دوای س����اڵی)2000(ه وه ئێمه دانیشتنی مااڵنمان كرد به باو له ناو گوێگراندا و خۆش����به ختانه ئێس����تا زۆرینه ی خه ڵك ئاره زوی له س����ه ر

ئه وگۆرانیانه یه ". وتیش����ی "به اڵم له هه مانكاتدا زۆرێكی تر به چاوێكی س����وكه وه س����ه یری گۆرانیبێژی میلل����ی ئه ك����ه ن خ����ۆ له ن����او گۆرانیبێژی میللیش����دا هه یه له ڕێی به نده وه شه ڕه جنێو ده كات ئ����ه وه ده كه وێته س����ه ر خودی ئه و

گۆرانیبێژه ". راشیگه یاند "باوه ڕم وایه ئه و گۆرانیبێژه خاوه نی شه خس����ییه ت نییه كه شه ڕه جنێو ب����كا له كاتی به ند وتندا و نابێت هه ڵه ی ئه و

جۆره كه سانه به سه ر ئێمه شدا بدرێت". گۆران����ی گه عده كانیش����ه وه ، له ب����اره ی ئینزیبات وت����ی "گۆرانیبێ����ژی وه ها هه یه گوێ����ی ل����ێ نییه كه چ����ی گه ع����ده ئه كات به سایزه رێكه وه بۆ ئه وه ی پاره ی مۆسیقاژه ن نه دات و زۆرترین پاره ی ده ست بكه وێت و بۆ نمونه 10وه ره قه بۆ دانیشتنێك وه رده گرێت و ته نها سایزه رێك ده هێنێت دو وه ره قه ده دا به س����ایزه ره كه و باقییه كه ی بۆ خۆی ده بات له پاره خواردن ئه مه ش به ڕاس����تی جۆرێكه

به ناوی هونه ره وه ". هه روه ه����ا وت����ی "بڕوانه له ڕاب����ردودا كه

هونه رمه ندێكی وه كو ئه حمه د ش����ه ماڵ یان كامه ران عومه ر كه له گ����ه ڵ ڕێزم ئه وانیش ده چون����ه گه عده وه ك����ه گه عده یان ده كرد ئه وان زیاتر بایه خیان به هونه ره كه یان ده دا ن����ه وه ك پاره به اڵم ئه م����ڕۆ به گۆرانیبێژێك بڵ����ێ دڵنیابن له كوێدا زیاتری ده س����كه وێ بۆ ئه وێ ئه ڕوا بۆ ئه وه ی داهاتێكی باش����ی

ده سكه وێت". له باره ی دانانی شیعری تایبه ت به گۆرانی میللی ، گۆران����ی ئینزیبات وتی "كاتی ئه وه هاتوه ش����اعیرمان تیاهه ڵكه وێت بنوس����ن تایب����ه ت ب����ه به ن����دی میلل����ی به بۆچونی من له ئێس����تادا هونه رمه ند میدیا حس����ێن ده س����تێكی باشی هه یه له نوسینی شیعر بۆ به ندی میللی به ڕاس����تی من بۆخۆم سودی باش����م له ش����یعره كانی كاك میدیا حس����ێن

وه رگرتوه ". وتیشی "جگه له وه ش خۆشم خوێندنه وه ی به رده وام����م هه ی����ه ل����ه ڕوی ئه ده بیاته وه و تاڕاده یه ك����ی كالس����یكیش به ش����اعیرانی داوه ت����ه وه ڕه نگ����ی كاریگ����ه رم و ب����اش

له گۆرانییه كانمدا". له ب����اره ی بێده نگییه كان����ی ئ����ه م چه ند مانگ����ه ی رابردوی خۆی ، گ����ۆران وتی "من ب����ۆ ماوه ی چه ند مانگێ����ك ده بێ به رهه می هونه ری����م نه وتوه به م دواییانه مه قامێكم بۆ پێشمه رگه وت من كه ناتوانم بچمه به ره كانی جه نگ به هۆی ئه وه وه یه كه 3خوشكم هه ن من په روه رده یان ده كه م و بژێوی ماڵیان بۆ ده كه م گه وره ی ماڵه وه منم هه ربۆیه ناتوانم بچم����ه به ره كانی جه نگ����ه وه له به رئه وه من له به ر پرسه ی دایكم و هاوسه رم به نیاز نه بوم

جارێ هیچ بڵێم تادوای ساڵی2016". هه ره ها ئینزیب����ات ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه "ماوه یه ك به رله ئێستا له ماڵماندا ته باخی غاز به دایك����م و خێزانه كه مدا ته قییه وه و بوه هۆی گیانله ده ستدانی هه ردوكیان به ڕاستی ئه مه ش بو به تراژیدیایه كی جه رگبڕ بۆم كه ماوه یه كی باش له كاری هونه ری دوای خستم به اڵم ئه مه ش ژیانه و مرۆڤ توشی ده بێت و

به ناچاریش ده بێت به رگه بگرین". گۆران ده رباره ی كۆمه ڵێك وێنه ی نیمچه روتی كه له گه ڵ چه ن����د كچێكدا له ڕابردودا باڵوببونه وه كۆمه اڵیه تیی����ه كان تۆڕه له ناو دێته قس����ه و رایگه یاند "ئه و وێنانه ته واوی فۆتۆش����ۆپه و هیچی ئه س����ڵی نیی����ه و ئه وه دوره له شه خسیاتی منه وه چونكه به ڕاستی گۆرانی له ڕێ����ی نزیكه ی)20(س����اڵه م����ن وتنه وه له ناو خێزانی خه ڵكدام و كه س����ێكی كۆمه اڵیه تیم گه ر من وابومایه ڕۆژێك له ڕۆژان

توشی كێشه یه كی كۆمه اڵیه تی ده بوم". له حه مله ی ڕه س����مانه ش "ئه و وتیش����ی له به رئه وه ی هه مو هه ڵبژاردندا دروس����تكرا خه ڵكی����ش ده یزان����ێ گورزێك����ی كاریگه ر بوم له س����ه ر یه كێتی و پارت����ی هه ربۆیه ئه و

دیعایه یان بۆ دروستكردم". راش����یگه یاند "به ڕاس����تی هونه رمه ندیش به هونه ره ك����ه ی هه ڵس����ه نگاندنی بۆ ده كه ن نه وه ك����و الیه ن����ی تایبه ت����ی و ئ����ه وه ش بۆ ده گێڕمه وه و میلله ته كه م����ی دواكه وتوی����ی الیه نی دینیش كاریگه ره و به ڕاس����تی كورد ئه یه وێ وه ك����و ئه مریكییه ك ب����ژی و وه كو سعودییه كیش عه مری خوا بكات شتی واش

هیچ كات نابێت".

گۆرانی‌ئینزیبات:‌شیعری‌‌كالسیك‌له‌گۆرانییه‌كامندا‌ڕه‌نگیداوه‌ته‌وه‌گورزێكی كاریگه ر بوم له سه ر یه كێتی و پارتی هه ر بۆیه پڕوپاگه نده یان بۆ دروستده كردم

هه‌ودا‌ئه‌حمه‌د‌:‌كه‌موكوڕیم‌زۆره‌‌به‌اڵم‌له‌خۆم‌رازیم‌

فۆتۆ: ته مه ن ماکس

له توێژینه وه یه كدا جاك دریدا و شێركۆ بێكه س

ئاوێزان ده كرێن ئا: ئاوێنه

بۆ یه كه مجار به میتۆدی ڕه خنه ی هه ڵوه شانه وه ی جاك دریدا، توێژینه وه یه ك له سه ر دیوانی )ئێستا كچێك نیشتمانم(ی شێركۆ

بێكه س ئه نجامده درێت.

پڕۆفیس����ۆر دكتۆر زاهیر له تیف كه ریم و پڕۆفیس����ۆر دكتۆره نیان نه وشیروان مه س����تی، له دواكاری توێژینه وه یاندا به میتۆدی ڕه خنه ی نوێ����ی ئه ده بی، توێژینه وه یه كیان له س����ه ر ش����اعیری گه وره ی كورد

شێركۆ بێكه س ئه نجامدا.د. زاهیر له تی����ف كه ریم له باره ی توێژینه وه ك����ه و له لێدوانێكی بۆ ئاوێنه وتی "هه ڵوه ش����انه وه ی دریداو ئێس����تا كچێك نیشتمانمه كه ی ش����ێركۆ بێكه س، ناوی توێژینه كه یه كه تیایدا ب����اس له وه كراوه كه دریدا له تیۆری هه ڵوه ش����انه وه دا جه خت له س����ه ر كردن����ه وه ی ماناو دات����اكان ده كات و خاڵی كردنه وه ی مان����اكان ڕه تده كاته وه و له دوای

میتافیزیكه وه ماناكان ده دۆزێته وه ". وتیشی "به مه ش هه ڵوه شانه وه به كاری گۆڕین و هه ڵگه ڕانه وه ی مانا

بیستراوه كان هه ڵده سێت".هه روه ه����ا د. نیان نه وش����یروان مه س����تی س����ه باره ت به ئاس����تی به راوردكاری توێژینه وه كه ، وتی "له م لێكۆڵینه وه یه دا جه ختكراوه ته وه له س����ه ر پێنج ئاستی هه ڵوه ش����انه وه ، كه دریدا كاری له سه ر كردوه ، نوسین- ماناكان-زانس����تی ئه وانیش)جیاوازییه كان-چه قێتی-گه مه ی ئاماده ب����ون و ئاماده نه بون(، كه بۆ هه ریه كێك له م ئاس����تانه نمونه

هێنراوه ته وه كه ته واو ده چێته نێو چوارچێوه ی ئه و ئاستانه وه ". له كۆتاییدا هه ردو توێژه ر گه یشتونه ته ئه و بۆچونه ی كه دیوانه كه ی ش����ێركۆ بێكه س بریتیه له خه یاڵ، به مه ش نیش����تمانه كه ی ش����اعیر پێده نێته قۆناغی ئایدیالیزمه وه كه پێشتر به هۆی ئایدۆڵۆژیاو فیكره

ئه و ئایدیالیزمه ی ڕه تكردبۆوه ".سیاس����یه كه یه وه

ئا: رۆژیار لوقمان

هه ودا ئه حمه د كه به پێشكه شكاره عه جوله كه ناسراوه رایده گه یه نێت

"لێتێنه گه یشتن زۆر توڕه م ده كات، زۆر جار ئه وه ی ده یبه خشم ئه وه وه رناگرمه وه " وتیشی "كه موكوڕیم زۆره به اڵم تاڕاده یه ك

له خۆم رازیم".

پێشكه ش���كاره ی ئ���ه و ئه حمه د ه���ه ودا به جوڵه زۆره كانی خۆشی به بینه ر به خشیوه ئه م خانمه ساڵی)1985( له شاری سلێمانی له خێزانێكی هونه ردۆست له دایكبوه له ته مه نی (14(س���اڵیه وه واتا له ساڵی )2000(له بواری راگه یان���دن كارده كات س���ه ره تا له به رنامه ی

مندااڵنه وه ده ستیپێكرد.له دنی���ای به كاركردن���ی س���ه باره ت راگه یاندندا و له دیمانه یه كی تایبه ت به ئاوێنه ، هه ی���ه زۆرم رایگه یاند"خۆشه ویس���تیه كی بۆ راگه یان���دن و میدیای بین���راوو به تایبه ت

بێژه ری و پێشكه شكاری". وتیشی "من كارم كردوه له رادیۆش، به اڵم زیاتر خ���ۆم له میدیای بین���راو ده بینمه وه و هه رگیز بی���ر له وه ناكه مه وه واز له راگه یاندن

بهێنم". س���ه باره ت به پێگه ی ژنان له ن���او دنیای زۆرباش وتی"رێژه یه كی ه���ه ودا راگه یاندن، روی له ده زگاكانی راگه یاندن كردوه و چه ندین ئه س���تێره ی زۆر باش���ی لێ ده رچوه به اڵم هه ندێكیان ته نها بۆشاییان پێ پڕده كه نه وه و

الیه نی خراپیشی هه یه ". وتیش���ی "وه ك خ���ۆم زۆر ئ���ازارم دیوه ئێس���تام و ئاس���ته ی ب���ه م تاگه یش���توم به ئێستاش���ه وه زۆر ئازار ده بینم له و بواره ی

ده مه وێت كاری لێ بكه م". سه باره ت به توڕه بونیشی ، هه ودا وتی "لێ تێنه گه یش���تن زۆر ت���وڕه م ده كات زۆر جار

ئه وه ی ده یبه خشم ئه وه وه رناگرمه وه ". س���ه باره ت به بونی كه موك���وڕی له خۆیدا،

هه ودا وتی "كه موكوڕیم زۆره به اڵم تاراده یه ك له خۆم رازیم".

له ب���اره ی ژیانی هاوس���ه ری خۆی ، هه ودا وتی"ده مه وێ���ت ئ���ه و قس���انه ره تبكه مه وه كه له سه ر ژیانی هاوسه ریم ده كرێت من یه ك جار هاوسه رگیریم كردوه دواتر جیابومه وه ،

ئێستا له گه ڵ )ئاهورا(ی كچم ده ژیم". سه باره ت به وازهێنانی له كه ناڵی كوردسات، ه���ه ودا وتی "له به ر دو ه���ۆكار یه كه م له به ر ئه و گرێبه س���ته ی له گه ڵ كه ناڵه كه كردبوم، دوه م گۆڕینی ده س���ته ی ئیداری كه ناڵه كه و ماوه یه كی زۆر ده رفه تم نه بو كاربكه م له گه ڵ ئه وه ش���دا چه ندین گرێبه ستم خرایه به رده م به اڵم باشترین و خۆشه ویس���ترین كه ناڵ كه

هه ڵمبژارد كه ناڵی )كه ی ئێن ئێن( بو". وتیش���ی "له الیه ك���ی تریش���ه وه لێره زۆر

كه سی باش هاوكارو پاڵپشتمن". له ب���اره ی كاری ناوماڵ و ده س���تڕه نگینی خۆی وتی"ده بێت ئه و پرسیاره له و كه سانه بكه یت كه نانی ده س���تی منی���ان خواردوه و

ماڵی منیان بینیوه ". س���ه باره ت به ئاس���تی خوێندنی خۆیشی ، هه وادا وتی "تا شه ش���ی ئاماده یم خوێندوه و له به شی گه ش���ه پێدانم زانكۆی خوێندكاری

دارایی و بانك".له باره ی ئه وه ی كه ئایا كه س���ێك له دڵیا هه بوبێت خۆشی ویستبێت هه ودا وتی"به ڵێ، به اڵم له دڵما ماوه ته وه و پێی نه گه یشتوم".

سه باره ت به و پرس���یاره گریمانه ییه ی كه ئه گه ر دوباره له دایكبێته وه هه ر حه زده كات به م ش���ێوه یه به رده وام بێت، ه���ه ودا وتی پێچه وانه ی زۆر به دڵنیایی���ه وه "بێگوم���ان ئه م)هه ودا(ی���ه ی ئێس���تا ده ب���م له هه م���و ش���تێكدا ته نها دایكایه تی���م نه بێت و ئه گه ر له كۆمه ڵگایه ك���ی ت���ر بومای���ه هه رگیز به و

شێوه یه په شیمان نه ده بومه وه ". وتیشی "چونكه كۆمه ڵگا زۆر زۆر ئازاریداوم به ئێستاشه وه و بێگومانم له داهاتوشدا ئازاری

گه وره تر ده بینم".

Page 11: ژماره 511

گه ر پێستت وشكه به م شێوه یه له زستان بیپارێزه

‌ره‌نگاڵه(511( سێشه ممه 2016/1/12 [email protected]

گاکاوڕ

خۆشه ویس���ته كانت كه س���ه له گ���ه ڵ به س���ه رده بیت زیات���ر ماوه یه ك���ی

هه رئه مه شه دڵخۆشت ده كات.

به رژه وه ندیه كانت واپێویست ده كات ك���ه خۆت له گ���ه ڵ هه ن���دێ كه س

بگونجێنیت بۆ ماوه یه كی زۆر.

بێنیت به دی ئامانجه كان���ت ناتوانی له م ماوه یه ، به اڵم ئه گه ری زۆره دواتر

بگه یته به شێكی زۆر له و ئامانجانه .

خه مێكی زۆرت بۆدروس���ت بو به هۆی ئازیزته وه ، كه س���ێكی س���ه فه ركردنی

ماوه یه ك به و شێوه یه ده بیت.

ناس���ینی خه ڵكی ترو نوێ له م كاته تۆدای���ه چونكه كارت له به رژه وه ندی

به وان زیاتر ده ڕوات.

قرژاڵدوانه‌‌

هێش���تا هه وڵبده ی زیاتر هه رچه نده زۆره ماوه یه ك���ی چونك���ه كه م���ه ،

كاره كانت كه ڵه كه كردوه .

فه‌‌ریکشێر

1010

پێستیان زۆری خه ڵكی به شێكی وش���كه ، بێگوم���ان ئ���ه م ج���ۆره پێس���تانه له زس���تاندا زیاتر وشك پێویست زیاتری چاودێری ده بێت و وش���ك زیاتر بۆئ���ه وه ی ده بێ���ت نه بێ���ت، هه رله ب���ه ر ئه م���ه ئه گه ر ئه مانه ت وش���كه له جۆری پێستت

بیرنه چێت:پێش ش���ه وێك هه م���و -نوس���تن ده موچاوت بش���ۆ كرێمی ش���ه و به كار بێنه ، به اڵم به مه رجێك

كرێمێك بێ���ت تایبه ت به پێس���تی وشك.

هه ڵده س���تی له خه و كه -به هه مان شێوه پێش ئه وه ی بچیته به كاربێن���ه رۆژ كرێم���ی ده ره وه چونكه گه ر هه واك���ه لێی بدا زیاتر

وشك ده بێت.له به رئه وه ی زستان زیاتر -پێس���ته كه وش���ك ده بێت و پێستی مردو زیاتر دروست ده كات، هه ربۆیه پێویس���تی به پاككردن���ه وه ده بێت

له ئارایشتگا.ش���ه وانه هه رچه ن���ده -نابێت هیچ كرێمێ���ك به كاربهێنرێت به اڵم كرێم���ی ش���ه و رۆژ جیاوازه

له جۆره كانی كرێم.ده توانیت سود له ماسكی -سروشتی وه ربگریت بۆ ده موچاوت، توێكڵی مۆز بخه ره سه رده موچاوت بۆ ماوه ی 20 خوله ك، یاخود باده می هاڕاو له گه ڵ ماستی كوردی تێكه ڵ

به یه ك بكه و بیده له ده موچاوت.

تیل: 0533202790facebook: makassalonsulaymaniah

ئارایشتگای مه که س بۆ رازاندنه وه ی خانمان عه قاری � به رامبه ر ئه منه سوره که

به كر حه مه ده روێش: رۆڵی نێو كاره هونه رییه كان له گه ڵ كه سایه تی خۆمدا نایه ته وه

ئا: مه زهه ر كه ریم

به كر حه مه ده روێش رایده گه یه نێت "پێش ئه وه ی ده ستبده مه كاری هونه ری به شداری هونه ری

به رگریم كردوه له كوردستان و واڵتانی ده ره وه و ئه و كارانه ی ئه نجامی ده ده م له كاره هونه رییه كانمدا

ڕاستن و سینه مایی نین".

س����ه باره ت به س����ه ره تای كاری هون����ه ری خۆی و له دیمانه یه ك����ی تایب����ه ت به ئاوێنه وتی "س����ه ره تای كاری هونه ری����م بۆ قۆناغی س����ه ره تایی ده گه ڕێته وه ك����ه له قوتابخانه كاندا ش����انۆگه ری ده ك����را و له الیه ن

مامۆستای وانه ی هونه ره وه به شداریم پێ ده كرا". وتیشی "یه كه م كار كه پێی ناسرام دوای ڕاپه رینی ساڵی 1991بو ده س����تمكرد به كاری هونه ری له گه ڵ زۆربه ی ده رهێنه ره كاندا كارمكردوه هه ر له ده رهێنه ر جوان بامه ڕنی و عابید هه ورام����ی و جه لیل زه نگه نه و هاوڕێ مسته فا و جه میلی ڕۆسته می و نوری كاكه خان و

مه ریوان ئیبراهیم كارمكردوه ". هه روه ها وتیشی "كۆتا كارم فیلمی )تارماییه كانی جه نگی پێش����و( بو كه ده رهێنانی هاوڕێ مس����ته فا

بو".به ك����ر حه مه ده روێش ئاماژه بۆ ئ����ه وه ده كات كه "به ش����داریم له چل به رهه می هونه ری����دا كردوه و بێ جیاوازی هه مو به رهه مه كانم خۆش����ده وێت من كاره هونه ریه كانم بۆ جه ماوه ر كردوه به نمونه به ش����داریم له فیلم����ی )ژان����ی گ����ه ل( و زنجی����ره ی ته له فزیۆنی )گه رده ل����ول(دا كردوه جه م����اوه ر زۆر له ده وره كه م

ڕازی بون". وتیش����ی "زۆر خۆش����حاڵ بوم چه ندی����ن خه اڵتی ڕێزلێنانم له سه ر كاره هونه رییه كانم وه رگرتوه به نمونه خه اڵتی سه رۆكی حكومه ت و له هه رسێ به شی درامای گه رده لول����دا كه ڕۆڵی مالزم حه بیبم ده بینی خه اڵتی

كه ناڵی ئاسمانی كوردساتم وه رگرتوه ".ئه و وتیش����ی"ئه و ده وران����ه ی پێمده درێت له كاره هونه رییه كانمدا به ده ست خۆم نییه و له گه ڵ كه سایه تی خۆمدا نایه ته وه و ده رهێنه ری ئه و به رهه مه هونه رییه بڕیارده دات و ڕوخس����اری ئه كته ره ك����ه بۆ چ ڕۆڵێك

ده گونجێت و ڕۆڵی ئه كته ر دیاری ده كات". هه روه ه����ا به ك����ر حه مه ده روێش ئام����اژه بۆ ئه وه ده كات ك����ه "جگه له كاری تراژی����دی چه ندین كاری

كۆمیدیم هه یه له گه ڵ هونه رمه ندان ماهیر حه س����ه ن و عیرفانی وه ستا محه مه د و مسته فا ئه حمه د و چه ندینی

دیكه ".ئ����ه و له و بڕوایه دایه كه بونی قه یرانی دارایی كاره هونه رییه كانی ڕاگرتوه و له وباره یه وه وتی "پێش ئه م قه یران����ه ش كه ناڵه كوردیی����ه كان گرنگیان به درامای بیان����ی ده دا و درامای كوردی پش����تگوێ ده خرا و له و بڕوای����ه دام درام����ای كوردی به ره و نه م����ان و فه وتان

بچێت". وتیش����ی "هونه ری ك����وردی گرنگ����ی و بره وی پێ نادرێت و درامای دۆبالژكراوی بیانی پێویسته ڕێگری لێ بكرێت و فیلته رێك هه بێ����ت بۆدرامای دۆبالژكراو ك����ه زۆربه ی����ان له گ����ه ڵ ع����ورف و عادات����ی ئێمه دا

نه گونجاون".سه باره ت به رۆڵی وه زاره تی رۆشنبیری له بره ودان ب����ه م هونه ره ، به كر حه مه ده روێ����ش وتی "وه زاره تی ڕۆشنبیری كۆمه ڵێك فیلمی باشیان پێشكه شكردوه و ده رهێنه ره كانی����ان ئه زمونی باش����یان هه یه هیچیان

كه متر نییه له ده رهێنه رانی بیانی". وتیش����ی "من له گ����ه ڵ زۆرب����ه ی ده رهێنه ره كاندا كارمك����ردوه , ده رهێن����ه ره كان به پێ����ی پێویس����ت

هۆكاره كانی كاركردنیان له به رده ستدانییه ".به ك����ر حه مه ده روێش ئه وه ش����ی باس����كرد "پێش كاری هون����ه ری كاری زۆرانب����ازی ك����ردوه و به به كر پاڵه وان ناس����راوه له ن����او هاوڕێكانی����دا" و ئه و وتی" چه ندین نمایش����ی زۆرانب����ازی و هونه ره كانی به رگریم له كوردس����تان و واڵتانی ده ره وه ئه نجامداوه و له ساڵی 1983 به ش����داریم له هونه ره كان����ی به رگریدا كردوه و له گ����ه ڵ كاره هونه ریه كانمدا درێ����ژه به هونه ره كانی به رگری����ش ده ده م و زۆری ئ����ه و حه ره كانه ش له كاره

هونه رییه كاندا ئه نجامی ده ده م ڕاستن". ئ����ه و نمون����ه ی به جوڵه كان����ی نێ����و فیلمه كان����ی )فرمێس����ك و تۆڵ����ه ( هێنایه وه و وتی " ئ����ه و ماره ی ده یخۆم ڕاس����ته قینه یه و س����ینه مایی نییه و له كاتی وێنه گرتندا وێنه گره كه به جێ����م ده هێڵێت و ناتوانێت

ئه و دیمه نه وێنه بگرێت". به ك����ر حه مه ده روێش له س����اڵی 1970 له ش����اری س����لێمانی له دایك ب����وه و به هۆكاری بژێ����وی ژیانی له قۆناغ����ی ناوه ندی����دا واز له خوێن����دن ده هێنێ����ت و ناتوانێت درێژه به خوێندن بدات و ژیانی هاوسه رگیری

پێكهێناوه و ئێستا خاوه نی دو كوڕ و كچێكه .

ئا: شۆڕش محه مه د

رێزان نه جیب عه بدوڵاڵ له دایكبوی 1986ی شاری سلێمانییه و سااڵنی 2008-2007

بڕوانامه ی به كالۆریۆسی له هونه ری شێوه كاری به شی وێنه كێشان له زانكۆی سلێمانی كۆلیژی هونه ر به ده ستهێناوه و سااڵنی 2013-201٤ بڕوانامه ی ماسته ری یه كه می له هونه ری شێوه كاری و زانستی

هونه ری له زانكۆی پاریسی 1 پانتیۆن سۆربۆن ئێستا خوێندكاری ماسته ری

دووه مه له همان زانكۆ و هه مان به ش واته هه ر له هونه ری شێوه كاری و زانستی هونه ر

له زانكۆی پاریسی1 پانتیۆن سۆربۆن.

رێزان نه جیب سه باره ت به كاروانی هونه ری خۆی له كوردس���تان له لێدوانێكی به ئاوێنه ی له زانكۆی سلێمانی راگه یاند "له كوردستان، ئاش���نای هون���ه ری ش���ێوه كاری بوم وه ك پراكتیزه كردن و ئه و پرسیارانه ی منی به ره و كێشانی تابلۆ ده برد له سنورێكی دیاریكراو تێنه ده په ڕی و له وكاته ی كه گه یشتمه واڵتی فه ڕه نسا زۆرێك پرسیار دروستبو كه پێشتر

هه ر بۆم پرسیار نه بو". وتیش���ی "له ماوه ی ئه و س���اڵ و نیوه ی خه ریكی زمان بوم هه تا ئاشناتری ده ره وه ی خۆم ده بوم پرسیار له سه ر ناوه وه ی خۆم و ئ���ه و كلتوره ی تیایدا پ���ه روه رده بوم زیاتر

ده بو". له به رهه مه كان���ی به ش���ێك له ب���اره ی ماس���ته ره كه ی ، رێزان نه جیب وتی "یه كه م شۆك كه بوه به رهه می به شێك له كاره كانی ماسته ری یه كه مم، نه بونی ناسنامه بو، من به كوردبونی خۆم ئاش���نابوم و له ژێر سایه ی گه وره كوردی په روه رده یه ك���ی حكومه ت و

ببوم". وتیش���ی "ده توان���م بڵێ���م ك���ه نه بونی ناس���نامه ی كوردی بۆش���اییه كی گه وره ی

دروست كرد، هه ربۆیه یه كه م كار كه كردم پێرفۆرمانسێك بو به ناوی )ئێ ئه گه ر شین بومایه ( له پاركی لوكس���ه مبورگ له پاریس، كه باسی له به س���ه ربردنی رۆژێك ده كرد بۆ

نه ناسراوێك". رێ���زان نه جیب ئاماژه بۆ ئ���ه وه ده كات كه دوات���ر چه ند زنجی���ره كارێكی دیكه ی دروستكردوه كه یه كێك له كاره كان به ناوی )نامن( بوه و پۆتره یتی خۆی بووه به ڕه نگی ڕه ش و له وباره ی���ه وه وتی "چین���ێ ره نگی ره ش���مداوه له س���ه ر ده موچاوم و به س���ور له س���ه رم نوس���ی بو. من ل���ه م به رهه مه دا باس���م له ناس���نامه ی عێراق���ی كردبو وه ك س���ڕینه وه یه كی ناس���نامه ی كوردیم ئه ژمار ك���ردوه وه ك ئ���ه وه ی ناس���نامه ی عێراقی

كوردێتی منی سڕیبێته وه ". وتیش���ی "ئه مه ئه و كاته هه ستم پێكرد و به ئاگاهاتم كه هاتمه فه ڕه نس���ا مامۆستای زمانه كه م لێی پرس���یم: ناس���یۆنالیتی تۆ چییه ؟ منیش له وه اڵمدا وتم: كوردم، به اڵم مامۆس���تاكه وتی ناسیۆنالیتی كورد له سه ر لیس���ته كه م نییه ! ن���اوت چیه ؟ كه پێم وت

وتی نا تۆ عێراقیت". رێزان نه جی���ب ئاماژه ب���ه كاری دوه می ده كات ك���ه به ناوی )پاكی���زه ( بوه و ده ڵێ "له م به رهه مه دا باسم له ناسنامه ی ئافره تبون كردبو، كه چه ند به ڕه نگی س���وره وه لكاوه ، سنوری ئافره ت له به ینی پاكیزه بون و نه بونیا دێت و ده چێت و هه میشه باس له ڕوسوربونی ده كرێت، ئه مه جگه له وه ی وای به حاڵی ئه و ئافره ته ی له رۆژی هاوس���ه ری كچ نه بێ ئه وا

ره نگی سور ده بێته قیسمه تی". وتیشی "له م به رهه مه دا باسم له ناسنامه ی تاكی ژن كردبو كه نییه تی و ئه وه كۆمه ڵگایه كه جێگه ی بۆ ده ستنیش���ان ده كات به پێی ش���ه ریفی و ناش���ه ریفی و بۆت���ه كه رامه تی

نێرینه ی خێزانه كه ی". )ته عزێبار(ی یه كێكی تره له به رهه مه كانی

رێزان نه جیب و له باره ی ئه و به رهه مه ش���ه وه وت���ی ")ته عزێب���ار( بریتییه له ناس���نامه ی تاكی بونی خۆم، ك���ه په یوه ندییه كی قوڵم هه یه له گه ڵی كه مێژوه ك���ه ی ده گه ڕێته وه ب���ۆ مناڵیم و ئه م ڕه نگ���ه دیوێكی رۆحانی و

ته عزێباری هه بوه بۆم".رێ���زان نه جیب ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه دوابه دوای ئه و زنجیره كارانه لێكۆڵینه وه ی تیۆری له باره ی جه س���ته وه ده ستپێكردوه و له وباره یه وه وتی "دواب���ه دوای ئه م زنجیره له س���ه ر لێكۆڵین���ه وه تیۆرییه كان���م كاره جه س���ته له س���ه ر رۆشنایی نوس���ینه كانی سۆس���یۆلۆگ و ئه نترۆپۆلۆگ���ی فه ڕه نس���ی داڤید لو بریتۆن و به ش���ێك له نوسینه كانی فه یله سوفی فه ڕه نسی مۆریس میرلۆ پۆنتی

له سه ر جه سته ". وتیش���ی "پرسیاركردنم له س���ه ر جه سته ب���ه ره و قواڵیی چو هه ربۆیه لێكۆڵینه وه كانم

تایبه ت كرد به تێگه یشتن له جه سته ". ئاماژه شی بۆ ئه وه كرد "له دوای ئه زمون وه رگرتنم له 7 پرۆفیس���ۆری پس���پۆر له م بواره دا توانیم باشتر به ره و قواڵیی بابه ته كه هه نگاو بنێم و بڕوانامه ی ماس���ته ری یه كه مم

به ده ست بێنم". وتیش���ی "ئ���ه م به رده وامب���ون و گه ڕانه فراوانترو چڕتر زانس���تییه پرس���یاره كانی كرد و ئاراس���ته ی ئیشه كانی برده قۆناغێكی

فراوانتره وه ". رێ���زان نه جی���ب ئام���اژه بۆ ئ���ه وه ش ده كات ك���ه "له كاره نوێیه كانی ئه مس���اڵی

خوێندنم ته ركیز له س���ه ر جه س���ته ده كه م وه ك خاڵێك���ی س���ه ره كی توێژینه وه كه م، كه پرس���یاری له باره وه ده كات، پێناسه ی ده كات وه ك بازی دروس���تكردنی ناسنامه ، كۆمه ڵگه ی به رپه رچده ره وه یه ك���ی وه ك���و

ترادیسۆینی". وتیشی "واته دو تێرمی سه ره كی بونه ته ده وڵه مه ندكردنی ش���یكارییه كه م، ناسنامه و پێگه ی ئافره ت له ناو كلتوره جیاوازه كان". ئه و ده ڵێ "له م كاره تازانه دا جه س���ته ی ئافره ت به ش���ێوه ی جیا جی���ا ده خه مه ڕو، ك���ه جارێك قوربانی ده س���تی فیكرێكه كه جه س���ته ی وه ك كااڵی���ه ك مامه ڵه ی له گه ڵ ده كات، كه ئه و جه سته یه بون و ناسنامه یه تی كه له رێیه وه ئاماده یی بونی ده سه لمێت".

له توێژینه وه یه كدا جاك رێزان نه جیب عه بدوڵاڵ: ناسنامه ی عێراقی، كوردبونی منی سڕیوه ته وه دریدا و شێركۆ بێكه س

ئاوێزان ده كرێن ئا: ئاوێنه

بۆ یه كه مجار به میتۆدی ڕه خنه ی هه ڵوه شانه وه ی جاك دریدا، توێژینه وه یه ك له سه ر دیوانی )ئێستا كچێك نیشتمانم(ی شێركۆ

بێكه س ئه نجامده درێت.

پڕۆفیس����ۆر دكتۆر زاهیر له تیف كه ریم و پڕۆفیس����ۆر دكتۆره نیان نه وشیروان مه س����تی، له دواكاری توێژینه وه یاندا به میتۆدی ڕه خنه ی نوێ����ی ئه ده بی، توێژینه وه یه كیان له س����ه ر ش����اعیری گه وره ی كورد

شێركۆ بێكه س ئه نجامدا.د. زاهیر له تی����ف كه ریم له باره ی توێژینه وه ك����ه و له لێدوانێكی بۆ ئاوێنه وتی "هه ڵوه ش����انه وه ی دریداو ئێس����تا كچێك نیشتمانمه كه ی ش����ێركۆ بێكه س، ناوی توێژینه كه یه كه تیایدا ب����اس له وه كراوه كه دریدا له تیۆری هه ڵوه ش����انه وه دا جه خت له س����ه ر كردن����ه وه ی ماناو دات����اكان ده كات و خاڵی كردنه وه ی مان����اكان ڕه تده كاته وه و له دوای

میتافیزیكه وه ماناكان ده دۆزێته وه ". وتیشی "به مه ش هه ڵوه شانه وه به كاری گۆڕین و هه ڵگه ڕانه وه ی مانا

بیستراوه كان هه ڵده سێت".هه روه ه����ا د. نیان نه وش����یروان مه س����تی س����ه باره ت به ئاس����تی به راوردكاری توێژینه وه كه ، وتی "له م لێكۆڵینه وه یه دا جه ختكراوه ته وه له س����ه ر پێنج ئاستی هه ڵوه ش����انه وه ، كه دریدا كاری له سه ر كردوه ، نوسین- ماناكان-زانس����تی ئه وانیش)جیاوازییه كان-چه قێتی-گه مه ی ئاماده ب����ون و ئاماده نه بون(، كه بۆ هه ریه كێك له م ئاس����تانه نمونه

هێنراوه ته وه كه ته واو ده چێته نێو چوارچێوه ی ئه و ئاستانه وه ". له كۆتاییدا هه ردو توێژه ر گه یشتونه ته ئه و بۆچونه ی كه دیوانه كه ی ش����ێركۆ بێكه س بریتیه له خه یاڵ، به مه ش نیش����تمانه كه ی ش����اعیر پێده نێته قۆناغی ئایدیالیزمه وه كه پێشتر به هۆی ئایدۆڵۆژیاو فیكره

ئه و ئایدیالیزمه ی ڕه تكردبۆوه ".سیاس����یه كه یه وه

سیحری جوانی

Page 12: ژماره 511

نوسه ر و قه ڵه می سیاسی و دۆستی به ڕێز )كاك س����ه ردار عه زیز( وتارێكی به ن����اوی وه همه كانی ده وڵه تی س����وننی و ده وڵه تی ك����وردی له ژماره })510(ی 2016/1/5{ هه فته نام����ه ی ئاوێنه دا باڵوكردۆته وه ، له و س����ۆنگه وه كه خاوه نی ئه م وتاره یه كێكه له و نوسه ر و سیاسیانه ی له چه ند س����اڵی راب����وردودا به نیمچ����ه به رده وامی له م باره وه ده نوسێ هه مو نوسینێك و به تایبه تیش هی قه ڵه مێك����ی وه كو )د. س����ه ردار( جێگای بایه خیه ت����ی و ده خوازێ����ت به ش����داری تاوتوێ كردن����ه كان بێ����ت و دوباره پرس����ه كان بكاته وه به بابه ت����ی مش����ت ومڕ، ب����ۆ ئ����ه وه ی ره هه نده نه وتراوه كانی����ان رون بكرێته وه و زیاتر قس����ه و گفتوگۆی فكری و سیاسیان ده رباره بكرێت، ئه م نوسینه ش����ی هه ر ده چێته چوارچێوه ی ئه وه وه ، به س����ه رنجدان له نوس����ینه كه ی كاك سه ردار حه س����ره تێكی زۆری پێوه ده بینرێت، ئه مه ش بۆ نوس����ه ر و رۆشنبیرێك ئاس����اییه . تارمایی و تااڵوی دۆخه نائاساییه كه ی كوردستان و مانۆڕه سیاس����یه حس����اب بۆ نه كراوه كان����ی نوخبه ی حوكمڕانی ده ستڕۆیشتو، تێكه ڵ به بیركردنه وه و ده ربڕینه كان����ی بوه ، هه ر له روانگه ی ئه م دۆخه سیاسیه ی ئێستاش����ه وه حوكم به سه ر تێكڕای قۆناغه كه و پرس����ی ده وڵه ت و ئاینده ی هه رێمدا ده دات و ده گاته ئه وه ی بڵێت:) كورد شایسته ی ده وڵه ته ، به اڵم كورد س����ه لماندیان بۆ دنیا كه

ناتوانن ده وڵه ت به ڕێوه به رن(.واده بین����م بۆچونه كانی كاك س����ه ردار له مه ڕ پرس����ی ده وڵه ت����ی كوردس����تان پێویس����تیان خوێندن����ه وه هه ڵس����ه نگاندنه وه و به دوب����اره هه یه ، چونكه ماكه كانی حه س����ره ت و نائومێدی له هه مبه ر دۆخ و نوخبه ی سیاس����ی بااڵده ست، گومانێك����ی قوڵ و ئازارده ری وای بۆ دروس����ت كردوه ، گه یاندویه تی����ه كه ناره كانی نائومێدی و به وه همدانانی باس و خواسی ده وڵه تی كوردی ؟ ئه و هه ر له بنه ڕه ته وه پێی وایه ش����تێ به ناوی پ����رۆژه ی ده وڵه تی كوردییه وه ، كه كورد خۆی خاوه نی بێت و ئیراده یه ك����ی نه ته وه یی كوردی له پش�������ته وه بێت بونی نیی����ه ؟! به ڵكو هه مو ئه وه ی له م روه وه هه یه به دروشم كردنی پرسی ده وڵه تی كوردی و ختوكه دان����ی حه زی مرۆڤی

كورد و سود لێوه رگرتنی سیاسیه له م روه وه .دروش����مێكه مه به س����ت تیایدا ده وڵه ت نیه ، به ڵك����و خزمه تكردن����ه به ده وڵه تێك����ی تر كه توركیای����ه له گ����ه ڵ درێ����ژه دان به حوكمڕان����ی نوخبه یه كی مش����ه خۆر كه له پارتیدا به رجه سته

ده بێت.

له الیه كی تره وه ده وڵه تی كوردی ئامڕازێكی سیاسی و جپیۆبۆلیتێكیه بۆ مه به ستی پێچه وانه وتاره كه ش����دا له كۆتایی ده هێنرێ����ت، ب����ه كار ده ڵێت: هه رێم به ئاراس����ته ی ده وڵه تدا ناڕوات، به ڵك����و به ئاراس����ته ی به ئامرازبوندا ده ڕوات كه

له ئه نجامدا به زیانی كورد ده شكێته وه ؟!به اڵم به ش����به حاڵی خۆم ئه گه ر كاك سه ردار رێگام پێ بدات، له نوس����ینه كه ی كاك سه ردار و هه روه ها له دوتوێی به ش����ێك له و شه ڕ و ملمالنێ سیاس����ی و حیزبیه ی كه له ئارادایه ، دیس����انه وه پرس����ی ده وڵه ت به ئامراز كراوه ، واته له جیاتی ئه وه ی به شێوه یه كی بابه تی پرسه كه بخرێته ڕو له په یوه ندی به پارتی وسیاس����ه ته كانی ئێستای و جۆری ملمالنێكانی له گه ڵ ركابه ره سیاسییه كانی له هه رێمدا س����ه یر ده كرێ����ت و داوه ری له باره وه ده كرێ����ت؟! به واتایه ك����ی تر پرس����ی ده وڵه ت له چوارچێوه فراوانه كه ی مێژو، گۆڕانه سیاسی و جپیۆلۆتیكه كان و جه نگ و ئاڵوگۆڕ و ملمالنێكان و دۆخ����ی ده وڵه تانی ناوچه ك����ه وه ، ناخرێته به ر ئه گه ره كانی له وێش����ه وه لێكۆڵین����ه وه ، باس و به دیهاتن، به ربه س����ت و ده رفه ته كان له م روه وه

دیاری ناكرێن، كه ئه مه ش هه ڵه یه .هه ڵوێس����تی له روانگه ی ناكرێ����ت چونك����ه ئایدۆلۆژی و سیاسیمان به رانبه ر پارتی و بارزانی بگه ینه ئ����ه و ده ره نجامه ی ، ته نها له س����ۆنگه ی خۆبه خاوه نكردن����ی پارتیی����ه وه گومان بخه ینه س����ه ر ئه م پرس����ه و ته واوی ئ����ه و گۆڕانكاریانه نادیده بگرین كه له دوای نه وه ده كانی س����ه ده ی رابوردو به تایبه تیش له دوای شه ڕی )داعش(ه وه روداندان، له حاڵه تی رویان����داوه و له ناوچه كه دا ه����ه ر له بنه ڕه ت����ه وه وێناكردنی پرس����ی مافی چاره نوس و ده وڵه ت و سه ربه خۆیی وه ك دروشم و ئه جیندایه كی تایبه ت����ی بارزانی و پارتی له زیاد له ڕویه كه وه هه ڵه یه . خ����راپ به كارهێنانی ئه م پرس����ه ش له هه ندێ روه وه له ملمالنێی سیاسیدا یه كسان نیه به ناواقیعی بونی وه ك ئامانجێكی سیاسی ئه م قۆناغه . چونكه كاك سه ردار هیچ ئارگیۆمینتێكی بۆ وه هم بونی ده وڵه تی كوردی ، به ده ر له خۆبه خاوه نكردنی پارتی و دۆخی كاتیی هه رێم ناهێنێت����ه وه ، خوێندنه وه یه ك بۆ دۆخی نوێی ناوچه كه و چاره نوس����ی به ربه سته بابه تیه مێژوییه كان و رۆڵی نوێی كورد وه ك كاراكته رێكی سیاس����ی و س����ه ربازی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاس����ت توێژینه وه یه كی له ڕێ����ی تاله وێ����وه و ن����اكات، زانستی و به ره نجامگیرییه كی واقیعییه وه پێمان بڵێت ئه م دروشمه بۆ ئێستا خه ونی شاعیرانه و ناواقیع����ی و خۆبه قه ڵبه دادانه . كه ئه وه یه كجار گرنگ����ه ، چونك����ه پرس����ێكی گرنگ����ی وه ك����و س����ه ربه خۆیی و ده وڵه ت ئاس����ان نییه ، به ته نها له ڕێ����ی دۆخێكی كاتی����ی ناوخۆی����ی و هۆكاره خودییه كان����ه وه لێكبدرێته وه ، هه ر له وێش����ه وه حوكمی مه رگ به س����ه ر شایس����ته گی و ئیراده و دیاریكردنی بدرێ����ت. نه ته وایه تیماندا ئه گه ری مافی چاره نوس و سه ربه خۆیی و ده وڵه ت، مافه ، به ڵكو ئامانجی سروشتی هه ر ناسیونالیزمێكی

كامڵه . هه ر بۆیه پرۆژه ی بارزانی نییه ، به ڵكو پێش هه مو شتێك مافی گه لی كوردستان و نه ته وه ی

كورده . ئه گه ر دۆخێكی سیاسی نه خوازراویش وای كردبێت ئ����ه م مافه له هه ندێ كاتدا بكرێته كه ره س����ته ی ملمالنێی حیزبی و سیاسی، نه ك هه ر له ڕه وایه ت����ی ، به ڵكو له واقیعی بونیش����ی

ناشواته وه .ئێمه مان����ان ك����ه له گه ڵ پ����رۆژه ی ده وڵه تی كوردس����تانیداین و به وه همی نازانین و به ئامانجی واقیعی ئه م قۆناغه ی باش����وری كوردس����تانی له چوارچێوه ی به مان����ه وه بڕوایه كمان ده زانی و عێراقێك����ی هه ڵوه ش����اوه و مه ڵبه ندێكی خوێن و توندوتیژی و تایه فه گه ریدا نه ماوه ، پش����تیوانی له پ����رۆژه ی تایبه تی بارزانی ناكه ین، به ڵكو كار بۆ به دیهێنانی مافێكی سروشتی میلله ته كه مان و قه ناعه ت����ی خۆمان ده كه ین، هه ر كه س����ێكیش ئه م دروش����مه به رز بكاته وه و هه نگاوی كرده یی ب����ۆ بنێ����ت، به باش����ی ده زانین. ب����ه ده ر له وه خۆم����ان به یه ك����ێ له ره خنه گره كانی به ش����ێ له سیاسه ته كانی پارتی دیموكراتی كوردستان و مۆدێله حوكمڕانیه كه ی هه رێ����م ده زانین. جگه له وه له م وتاره و هاوشێوه كانیدا هه روه ك وتمان ئه وه روننه كراوه ته وه كه ئایا هه ل ومه رجه كانی به دیهێنانی ئه م ئامانج����ه نه ته وه ییه نه هاتۆته له سه ركێش����ییه كانی ره خن����ه لێ����ره وه دی و پارت����ی ده گرین، یاخ����ود هه ل وم����ه رج هه یه ، به اڵم له س����ۆنگه ی خۆبه خاوه نكردن����ی بارزانی بۆ پرس����ه كه و دۆخێك����ی تایبه ت����ی ناوخۆیی پێویس����ت ناكات به ره و پیری بچی����ن و هه وڵی ب����ۆ بده ین؟! كه وه اڵمه ك����ه به هه ردیوێكدا بێت قس����ه زۆر هه ڵده گرێت، چونك����ه دوای نیمچه هه ڵوه شاندنه وه ی سوریا و عێراق و شه ڕی داعش و كۆنتڕۆڵكردنه وه ی ناوچه كان و گۆڕان له توركیا و توان����ای رازیكردنی كۆماری ئیس����المی ئێران و كرانه وه ی جیهان ب����ه ڕوی هه رێم و زۆر هۆكاری

تر و ب����ه ره و داڕم����ان چونی به ش����ێ له واقیعی س����ایكس بیكۆ، ئه گه ر ده رفه ت گونجاو نه بێت ئه ی ده بێ كه ی گونجاو بێت؟ ده بێت له م روه وه خوێندنه وه ی بابه تی و به ڵگه داتاشینیش له یه كتر جیا بكه ینه وه ، واته نابێت هه ڵوێس����ت به رانبه ر پارت����ی و بارزانی وا بكات به ڵگه بۆ نه گونجاوی كار یاخوانه خواسته داتاش����رێت، ده رفه ته كه ، بگاته هه ڵوێس����تی كرداری گرتن بۆ به ناسازگار نیشاندانی دۆخه كه بۆ پرسی مافی چاره نوس و ده وڵ����ه ت. چونكه ئه وكات مه س����ه له كه نابێته وه همبونی ده وڵه ت به ڵكو ده بێته به وه همكردنی

پرسی سه ربه خۆیی .پارت����ی و به خۆبه خاوه نكردن����ی س����ه باره ت بارزانیش بۆ دروشمه كه ده بێت چه ند خاڵێكمان

له به ر چاوبێت، له وانه ش:- حیزبی سیاس����ی مافی خۆیه تی پرسێكی دیاریكراو بكات به دروش����م و پرۆژه و ئه جیندای خۆی ، كێبڕكێی له گه ڵ به رانبه ره كانی پێبكات. له )كیوب����ك( )س����كۆتالند( و هه ندێ ش����وێنی ت����ر هه ندێ حی����زب الیه نگری س����ه ربه خۆیی و تر له واڵته كانی����ان و هه ندێك����ی جیابون����ه وه ن الیه نگ����ری فیدراڵی و مان����ه وه ن له چوارچێوه ی

ده وڵه تدا.له لێكدان����ه وه ی روه وه و ل����ه م ده بێ����ت -سیاسیماندا نه رم و كراوه بین و زیاد له سیناریۆ و ئه گه رێك ده ستنیش����ان بكه ین و بیخه ینه پێش چاو، نه ك بژارده یه كی ره ش و سپی چه قبه ستو، بۆ ئه وه ی هه ندێ هێزی سیاس����ی كه حس����اب بۆ قه ڵه مانی كاك س����ه ردار و ئێمه مانان ده كه ن به هه ڵه دا نه چن و خۆیان و واڵته كه ش باجی ئه و هه ڵه یه نه ده ن. به وه هم و دروش����م و ئامرازدانانی ده وڵه تی كوردستان و حساب نه كردن كه پارتی رێوش����وێنی به كرده وه له م روه وه بگرێته به ر و هه موان بخاته به رده م دیفاكتۆیه كه وه ، هه ڵه یه ؟ چونكه ئ����ه وكات دژایه تی بكه ی یاخود نه رێنی بین ی����ان به ناچاری ش����وێن داواك����ه ی پارتی بكه وی����ن و خۆمان به ش����ێ نه بی����ن له پرۆژه كه و س����ه روه رییه كه له گه ڵ پارتی����دا به ش نه كه ین، ده كه وینه هه ڵوێس����تێكی ئیره ی����ی پێ نه كراوو

ناخۆش. - ئه گ����ه ر ئێمه بڕوامان ب����ه وه هه بێت كورد شایس����ته ی ده وڵه ته و هه لومه رجه هه رێمایه تی و نێوده وڵه تییه كه ره خس����اوه و كێش����ه كه دۆخی ناوخۆ و هۆكاره خودییه كان����ه ، ئه وكات دۆخی ناوخ����ۆ ناكه ی����ن به پاس����اوی نه قۆس����تنه وه ی ده رفه ت����ی مێژویی بۆ س����ه ربه خۆ بون. به ڵكو هه وڵده ده ین به گیانێكی كراوه تر و لێپرسراوانه تر كار له سه ر البردنی ئه و به ربه سته و باشتركردنی دۆخه كه و گه یشتن به سازانی نیشتمانی بكه ین، واته دۆخی ناوخۆ ناكه ین به پاساو، به پاساوی سیاس����ی، حیزبێكی نه خوازراوی سیاس����ه تی به ڵك����و هه وڵده درێت ئه وله ویات����ی قۆناغه كه و چوارچێوه كانی كاری به یه كه وه یی دابڕێژینه وه و س����ودوه رگرتن به ئاراس����ته ی ناوخۆیی دۆخی له ده رفه ته مێژوییه كه به قازانجی س����ه ربه خۆیی

ئاراسته بكه ین.

له ناو زۆرێك دیاریكردن و شوناسكردنه كانی مرۆڤ����دا ده توانرێ وه ك بونێك����ی ئه زمونكاری ترس باس����بكرێ. ئه م����ه ش ئه توانین بۆ هه مو زیندوه كان بێژینی. ترسی ئاژه ڵه كان ترسناكه . زۆر س����ه خته ته ماش����اكردنی ئاژه ڵێ����ك ك����ه ئه زمونی ت����رس ده كات. ترس گرێدراوه له ته ك داكه وتێكی ترس����ناك و هه ڕه ش����ه ئامێزی ژیان. ژیان چه نده ته واوترو تاكه كه سیانه تر بێ، زیاتر هه ڕه شاویترو ترسناكتر ده بێ و، زۆرتر له بارتره بۆ مه ترس����ییه كان و قوڵتر له به رده م چاره نوسی مه رگدایه . ره نگه بێردیایڤ یه كێك له و بیریاره قواڵنه بێ، ك����ه له باره ی جه وهه رو شوناس����ی بونی مرۆییه وه له سه ر راسته ڕێیه كی ته واو بیری كردۆت����ه وه و بونیادی چه ش����نێك له دیاریكردنی س����ه ربه خۆی داناوه . لێره داله خاڵی "ترس" ه وه ده ستپێده كات. ترس وه ك هێمایه ك بۆ هه رچی زین����دو هه ی����ه و به تایبه تیش ئام����اژه بۆ مرۆڤ له ف����ۆرم و جه وه����ه ری كائینێك����ی ئه زمونكاری ترس����دا. دۆخێك نه توانرێ به سه ریدا بازبدرێ و نادیده بگیرێ ترس����ه . ت����رس له كه ی و له كوێوه

س����ه رچاوه ده گ����رێ؟ ئایا خ����ودی له دایكبون ترس����ناك نییه ؟ ئایا ده رگیربون له ته ك بوندا، له گه ڵ جیهاندا ترسهێنه ر نییه ؟ ئایا تێگه یشتن ل����ه وه ی پێویس����ته هه ڵبژێ����ری ترس����خوڵقێن نییه ؟ ئایا بیركردن����ه وه و ئه زمونكردنی ئازادی ترسمان پێشناهێنێ؟ مرۆڤ ده توانێ له به رده م ئه گ����ه ری له ده س����تداندا نه ترس����ێ؟ ده توانین ملمالنێ بكه ین و نه ترسین، ده توانین بجه نگین و نه ترس����ین؟ ده توانی����ن له په یوه ندی����دا بی����ن و نه ترس����ین، ده توانین عاش����ق بین و نه ترسین؟ هه مو ش����تێ ترسی خۆی هه یه ، هه مو ره وشێك ترس����ی خۆی هه یه ، هه م����و ئه گه رێك ئه گه ری ترس����ی خ����ۆی هه ی����ه . ناتوانین م����رۆڤ بین و نه ترس����ین، ناتوانی����ن ئاس����ایی و نۆرماڵ بین و نه ترسین. بێردیایڤ پێیوایه ترس په یوه ندیداره به واقیعێكی ترس����ناكه وه ، به اڵم پێویسته ئه وه بڵێم ته نها دۆخی ترس����ناك س����ه رچاوه ی ترس نییه ، ترس ره وش����ێكی ف����راوان و هه مه گیرتره ، هه مو دۆخه ترس����ناكه كان و ناترس����ناكه كانیش هه مان ترس����یان هه ی����ه . دۆخه ترس����ناكه كان رون و ئاش����كرا مه ترس����ین له س����ه ر ژیانم����ان، په یوه ندییه كانمان، چاره نوس����مان، بونم����ان، خولیاكانمان، خۆشه ویس����تیمان و ئازادیم����ان، ب����ه اڵم ئه وه ی كه مێك ناڕۆش����نه ئه و ترس����ه یه کە بارودۆخه ناترس����ناكه كان دروس����تیده كه ن. له ده س����تدانی له بزرك����ردن و ده توانێ م����رۆڤ له كاولكردنی مه عشوقه كه ی نه ترسێ؟ ده توانێ ئارامییه رۆحییه كه ی نه ترسێ؟ ئه كرێ ژیانێكی به ئه ندازه یه ك����ی رێژه یی ئ����ازادو ئارامت هه بێ، نه ترس����یت له ده ستیبده ی؟ یان هه ر چه شنێكی دیكه ی ژیان كه مایه ی ره زامه ندی بێ، ده كرێ

ترس����ی له ده س����تدانی روب����ه ڕوی دڵه خورپه ی گه وره مان نه كاته وه ؟ ئاس����ان نییه سه لماندنی ئه رگۆمێنتی نه بونی ترس ئه گه ر له یه ك ره وش و ساتیش����دا بێت و له ژیانی یه ك بونه وه ریشدابێ. ترس بارێكی س����ه ره تایی و بناغه یی ژیانه ، هه ر خودی ئه زمونكردن����ی ژیان ئه زمونكردنی ترس ده كاته حه تمی و خۆلێالن����ه دراو. ترس به ته نها به بێ گه ڕانه وه بۆ س����ه رچاوه كه ی خوڵقێنه ری جۆرێكی دیكه ی ترس����ه ، ت����رس له ترس. ترس بونێك����ی فیزیكی- گیانیی����ه ، نیگه رانی و غه می ده ركه وتن����ی ترس����ێكی قوڵ له بون����ی مرۆییدا

پێكئه هێنێ. ئه گ����ه ر س����ه رنج بده ین بێردیای����ڤ پێیوایه هه تا ژی����ان تاكه كه س����یانه ترو ته واوتربێ زیاتر هه ڕه ش����ه لێكراوترو ترس����ناكتر خۆی ده نوێنێ، هه ڵبه ت له باره ی تاكه كه سیانه تر بونی ژیانه وه ئاماژه یه كی رۆشنه بۆ پێویستییه تی په یوه ندی و ب����ون له گ����ه ڵ ئه وانیت����ر. ته نیاب����ون دۆخێكی ترسناكه ، هه رچه نده سه ره داوی ژیان و پرۆژه ی بون����ی م����رۆڤ واده رده كه وێ زیاتر له ده س����تی خۆیدابێ، به اڵم ره وش����ێكه به رده وام هه ستێكی تایبه تی غه مگین و كاولكار له هه ناوی بون و گیاندا به رزده كاته وه ، ئه م هه س����ته به راده یه كی گه وره له بایه خ و ره هه نده پۆزه تیڤه كه ی دێنێته خواره وه . ئێمه ئازادین له وه ی ته نیاكه وتن، یان په یوه ندی هه ڵبژێری����ن، ئه مه ش هاوش����ێوه ی ئازادبونمانه ی����ان زیندومانه وه ، له هه ڵبژاردنی خۆكوش����تن له به رئ����ه وه ی په یوه ن����دی ره وش����ی بناغه یی و نۆرماڵی ژیانه ، ژیانكردن له په یوه ند به مرۆڤه وه واتای له په یوه ندیدابون، ئه مه ش یه كانگیر ده بێ له گه ڵ روانینی كارل یاس����پێرس بۆ بونی ئازادو

ره س����ه نی مرۆڤ، بونێكه له كه مونیكه یش����ندا، له په یوه ندیدا. مرۆڤ بونێكی دانه بڕاوه له وانیتر، ته نانه ت هه ر نه زعه و سه ركێشییه كی نامۆ له الی مرۆڤ ده ربكه وێ، جگه له ته قه الیه كی مایه پوچ ناتوانێ هیچیت����ر به رهه مبهێنێ. پوچێتی ره ها ئه وه یه مرۆڤ پێیوابێ ئاسان، یان هه ر بتوانێ له ده ره وه ی په یوه ندییه وه ژیانبكاو بتوانێ وه ك كه سێتییه كی ته ندروست له ڕوی گیانی و ده رونی و ره س����ه ن له ڕوی كه س����ێتی و بونه وه پایه داربێ و جێگه بگرێ. ته نانه ت ملمالنێ له پێناوی مانه وه و بون����دا به ب����ڕوای بێردیایڤ گرێ����دراوه له ته ك ترس����دا، ئه وه ترس����ه مه یل و هه ڵپ����ه ی مانه وه جۆش����ده دات، ترس له بناغه وه غه م و نیگه رانی م����رۆڤ ئاگ����ر ده دا، به چه ش����نێك له دایكبونی یه كه می پرسی بون و غه می چاكه و په ره سه ندنی پۆزه تیڤان����ه ی م����رۆڤ له مناڵدان����ی ترس����ه وه دێته ده رێ. ترس سه رباری ئه وه ی كاركرده كانی ئه ش����ێ خاپوركارانه له س����ه ر بون و چاره نوس ب����ه اڵم روه بونیادنه رانه كه ش����ی ده ربك����ه ون، ناتوانرێ نادیده بگیرێ. قس����ه كردن ده رباره ی ترس و دژبه ره كه ی، ی����ان ترس و ئازایەتی وه ك دو ئاراس����ته ی ت����ه واو له ناوبه رو س����ڕه ره وه ی یه كت����ر به ئه ندازه یه كی زۆر ناهۆش����مه ندانه یه و نالۆژیكییانه یه س����ه باره ت به رخوردكردنێك����ی به بونی ت����رس و ئازایه تیش له هه مانكاتا. ئه وه ی بێردیایڤ له هه مب����ه ر په یوه ندی و كارلێككردنی ت����رس و ئازایه تیی����ه وه گوزارش����تی لێ����ده كات هه میشه ییانه ی ئاماده یی پشتڕاس����تكردنه وه ی بونی ترسه . ئازایەتی و ترس یه كتر له ناونابه ن.

سیاس����ەتی ڕاس����تەوخۆ، ناڕاس����تەوخۆی شانشینی سعودی، قەتەر، تورکیا بەرامبەر عی����راق و س����وریا، لەحاڵەتی پاشەکش����ەی یەکجارەکی پرۆژەی دەس����ەاڵتێکی ئیسالمی )ئیخوان، بەرەی نوس����رە، ئەحراری ش����ام، سوپای ئیس����الم..هتد(، کار بۆ دامەزراندنی کیانێکی سوننەی سەربازی دەکات، کە دور نیە، بەعسیەکانی ناو داعش، تۆوی ئەو کیانە بن. یانی داعشیش بەشێک دەبێت لەنەخشە سعودی- قەتەری- تورکیەکە. ئێستا هەوڵی کۆدەبێتەوە، لەوەدا هەرسێ جەمس����ەرەکە چۆن لەڕێگەی پارتی دیموکراتی کوردستان و پارتە کوردیەکانی ناو ئیئتالفی ئۆپۆزسیۆنی س����وریاوە، کوردیش بەشێک بێت لەو کیانە

سوننییە.دەروازە باش����ترین ئەم����ە لەوانەی����ە بێت ب����ۆ تەماش����اکردنی دیمەن����ی هەرێمی کوردس����تان، کە لەڕوی سیاس����ی و ئابوری و کۆمەاڵیەتییەوە لەخراپترین ئاستیدایە، بگرە لەب����ەردەم داڕوخانێکدایە ک����ەس مەزەندەی دەرەنجامەکانی ناکات. ب����ەاڵم ئەوەی لەناو دیمەنێکی سیاسی، سۆسیۆ- ئابوری خراپی وەک ئ����ەوەی ئەمڕۆمان����دا، هەژمونی خۆی هەیەو ڕای گشتی سەرقاڵکردوە، ناونیشانی دەوڵەت����ی کوردی����ە، کە دور نی����ە داهاتوی ببەس����ترێت بەو کیانە سوننە مەزهبییەی وا مەزەن����دە دەکرێت جێگەی داعش بگرێتەوە. لەحاڵەتێکیشدا، کورد دور دەبێت لەداهاتوی سیاس����ی س����وننەکانەوە، ئەگ����ەر خ����اوەن ئابورییەکی سەربەخۆ، سیاسی ئیرادەیەکی بەهێز، هێزێکی پیشمەرگەی یەکگرتو، هێزێکی ناوخۆی پیشەیی بێت. ئەمانەش نەک تەنها دورن لەبەدیهات����ن، بەڵک����و دوای دەرکردنی س����ەرۆکی پەرلەمان لەهەولێرو س����ەپاندنی ئیرادەی پارتی دیموکراتی کوردستان بەسەر هەر بژرادەیەکدا، لەدیمەنی سیاسی ئەمڕۆی هەرێمدا بونەتە کەیس����ی لەبیرچو. لەهەمو کاتێکدا ئەوەمان لەبیرناچێت کە قەیرانەکانی سیاس����ەت و ئابوری لەهەرێمدا، بەشێوەیەکی خراپ لەسەر ئاس����تی کۆمەاڵیەتی ڕەنگیان داوەت����ەوەو زیادەڕۆیی نابێ����ت ئەگەر ئاماژە لەئاش����تەوایی لەهەڕەش����ە بەبونی جۆرێک

کۆمەاڵیەتی بکرێت.گرفت����ە قەی����ران و ئەگ����ەر باش����ە هەرێمایەتیەکان، ش����ەڕی تی����رۆرو ملمالنێی مەزهەب����ی ش����یعەو س����وننە وەالوە بنێین و تەنها باس لەکێش����ەو قەیرانە ناوخۆییەکانی کوردس����تان بکەین، بەدڵنیایی����ەوە تیایاندا، خەڵوزی ش����اراوەی ش����ەڕی چەندان ساڵەی ناوخۆیی ماونەتەوەو بەکەمێک گەرمی دەگاتە دێگەڵە، چۆن باسی دەوڵەتی کوردی بکەین، باشە ئەگەر بەعەمەلیاتی "قەیسەریش" بێت لەدایکبێت، چۆن دەبێت و تاچەند ئۆکسجینی بەردەوامبونی هەیەو ئایا کوردس����تان نابێتە نمونەیەکی تری باش����وری سودان کە دوای کەمتر لەدوس����اڵ لەدایکبونی، شەڕی ناوخۆ

لەهەناویدا لەدایکبو.بەش����ێکی بۆچون����ە ئ����ەم لەوانەی����ە ناوەن����دی سیاس����ی و دەس����تەبژێری زۆری ڕاگەیاندنەکان����ی کوردس����تان بێ����زار بکات و بەڕەوا نەبینرێت، کوردستانی "سپی پێست" بەباش����وری س����ودانی ڕەشپێس����ت بەراورد بکرێت، بەاڵم ئ����ەوەی خەیاڵدانی نەتەوەیی لەخۆی، وەک خواستی دورخس����تنەوەیەتی هەژاری و ئینتیما بۆ خێ����ڵ و نەبونی نەتەوە وەک پێکهاتەیەکی سۆس����یۆلۆژی و ئابوری و کولت����وری پێش ئەوەی تەنه����ا وەک زمان و مێژو تەماش����ا بکرێت، لەواقیع����دا نزیکترین خەس����ڵەتەکانی ک����وردن، ه����ەروەک چۆن

خەسڵەتی گەلی باشوری سودانیش بون.س����ەرۆکی حکومەتی باش����وری س����ودان س����ێلڤاکێر پێش ڕێفێراندۆمەکە بەدوس����اڵ، "ئەگ����ەر وت����ی، 200٩/10/٣1 لەب����ەرواری باش����وریەکان دەخوازن ئازاد ب����ن، بادەنگ بدەن بەسەربەخۆیی هەرێمەکەیان و مانەوەی سودانیش بەیەکگرتویی وادەکات هاواڵتیانی باشور مرۆڤی پلەدو بن". دوای بەدەستهێنانی سەربەخۆیی، هاواڵتیانی باشورە "ئەسمەرەکە" پلە یەکیی هاواڵتیبونیان وەرگرت، بەاڵم بونە هاواڵتی پلەدوی واقیعێکی سیاس����ی، تیایدا دەوڵەت����ی ت����ازە لەدایکبو بەرگ����ەی خێڵ و بەرژەوەندی س����ەرۆک خێ����ڵ و میلیتاریزمی نەگرت. لەنزیکترین بازنەی دەس����ەاڵتدا، لە نێوان سەرۆک س����ێلڤاکێر )خێڵەکانی دنکا(و جێگرەکەی ڕێک مش����ار )خێڵەکانی نوێر(دا ش����ەڕو ملمالنێ دەستیپێکردو تائێستاش بەردەوامەو بوەتە هۆی برسیکردنی نزیکەی چ����وار ملیۆن و نیو م����رۆڤ و دەربەدەرکردنی نزیک����ەی دو ملیۆن و دەیان ه����ەزار کوژراو. ئ����ەم دەرەنجام����ەی دەوڵەتەکەی باش����وری س����ودان، تەنها ملمالنێیەکی سیاسی نەبو،

بەقەدەر ئەوەی زەمینەیەکی فشەڵی ئابوری و کۆمەاڵیەتی و سیاسی و کولتوری خوڵقاندیان. نەبون����ی دام����ەزراوەی پتەوی پ����ەروەردە، هاتوچۆ، ڕێگەوب����ان و تۆڕی تەندروس����تی، ئاسایشی خۆراک، ئەمە جگە لەملمالنێیەکی خێڵەکی و س����ەربازیی باش����ورەکە خۆی، کە دیکتاتۆریەتی سودانی عومەر حەسەن بەشیر ش����اردبونیەوە. هەمو ئەمانە فاکتەری پشت

قەیرانی دوای قۆناغی سەربەخۆیی بون.کوردس����تان هیچ جیاواز نیە لەباش����وری س����ودان، لەوانەی����ە خەس����ڵەتی قەیراناوی زۆرتری هەبێت ن����ەک کەمتر، دامەزراوەکانی پەروەردە، تەندروستی، تۆڕەکانی پەیوەندی و نەبونی بەرژەوەن����دی، ش����ەڕی هاتوچ����ۆ، سیستمی دادی س����ەربەخۆ، نەبونی سوپای یەکگرتو، هێزی پۆلیس و ئاسایشی پیشەیی، لەسیس����تمی خزمەتگوزاری و جیاوازکاری����ی ژێرخان����ی ئابوری����دا، لەس����ەروی هەمویەوە ملمالنێی سیاسی دڵڕەقانەو تۆڵەی سیاسی، لەس����ەروی ئەوەش����ەوە نەبونی دەستورێک ژیانی دەوڵەت و کۆمەڵگا ڕێک بخات، ئەمانە هەمو سەرچاوەی پێکهێنانی دیمەنی ئەمڕۆی کوردستانن، وەک چۆن سەرچاوەی باشوری س����ودانی پێش دیس����ەمبەری )2011( بون. لە بیرمان نەچێت باش����ورە ئەس����مەرەکەش خ����اوەن نەوت����ە، وەک هەرێمەکەی ئێمەش

خاوەن نەوتە.بە کورتیەکەی، کوردس����تانی سەربەخۆ، ئەگەر لەم دۆخەدا لەدای����ک بێت و ڕوبەڕوی هێ����زی ئیقلیم����ی وەک تورکی����او ئێرانیش نەبێت����ەوە، مان����ای ئ����ەوە نی����ە، خەڵوزی گەرمکردنەوەی دێگەڵە کۆتایی پێ هاتبێت و لەماوەی شەو ڕۆژێکدا هەژمون و بەرژەوەندی و فراوانخوازی لەبن هاتب����ن و بەقودرەتی قادر گیان����ی مەرکەنتیل����ەی نەتەوەی����ی لەدایک بوبێ����ت. کوردس����تانی ئەم����ڕۆ ئەوەی����ە کە دەیبینین، پێش دەسەاڵتە هەرێمایەتیەکان، بەس����ەر گرفت و قەیرانەکان����ی خۆیدا دابەش بوە، خەریک����ە دەکرێتە بارمتەی کۆمپانیانی نەوت و گاز. س����کااڵکانی ئ����ەم دواییەی دانا گاز لەس����ەر هەرێم و دۆڕاندنی چەندەها ملیار دۆالر، قەرزکردن����ی چەندەه����ا ملی����اری تر، قەرزاری چەندەها ملیاری تری ناوخۆ، وەک موچ����ەی فەرمانبەران، کرێ����ی کارەباو ئاوو

شوێن..هتد.باشە ئەگەر دەوڵەتێک لەڕەحمی ئەم هەمو کێش����انەو خەڵوزی کولت����وری خاوەندارێتی کوردس����تان، توانای ژیان����ی دەبێت، تیایدا، تەمەنی ئارامی لەوەی باشوری سودان کەمتر نابێت، دراوسێکان لەگەڵ یەکەم پیرۆزباییدا نادەن، دەرخ����وارد ژەه����راوی هەنگوین����ی سەرۆکەکەی کێ دەبێت، دەستورەکەی چۆن دەبێت، داهاتەکەی چی دەبێت، سنورەکەی هەر ئ����ەوە دەبێت کە ئێس����تا لەناوچەکانی موس����ڵ و کەرکوک لێ دەدرێن، ئەی بنەماو ناس����نامەکەی چۆن دەبن، جێگەی هەموانی تیا دەبێتەوە، یان وەک ئێس����تا دەبێت و هەر کاتێ پێویس����تی کرد پەرلەمان دادەخرێت، یان دەبێتە نمونەیەکی تری باشوری سودان و

شەڕێکی تری ناوخۆ؟بەدڵ����ی پرس����یارن، ئەمان����ە کۆمەڵ����ێ دەس����تەبژێری سیاس����ی نابن و دوریش نیە، بەخیانەت دەیانوروژێنی����ت، کەس����ەی ئەو تۆمەتب����ار نەکرێت؛ بەاڵم دەبێت بکرێن و بیر لەداهاتو بکرێتەوە. بۆ ئەوەی ئەم پرسیارانە نەکرێن و نەرورژێنرێن، ماڵی کوردی پێویستی مافی بەدەستورێک هەیە، بەڕێکخس����تنەوە هەمو الیەن بپارێزێت، بەسیستمێک جێگەی هەموانی تیابێتەوە، بەلێبوردەییەک هەموان کۆمەاڵیەتی و بەکۆنتراکتێک����ی بکات، قبوڵ سیاس����ی ڕەگوڕیش����ەی تۆڵ����ە نەهێڵێ����ت، بەشەفافیەتێک، تیایدا سەروەتی کوردستان بۆ هەم����وان بێت، ب����ەو بەهایان����ەی مافی ت����اک و گروپەکانی کوردس����تان دەپارێزێت، لەبەرهەمهێنانەوەی ڕێگ����ە بەمەناعەتێ����ک،

باشورێکی تری سودان بگرێت.

)511( سێشه ممه 2016/1/12 [email protected]بیروڕا

هەر دەوڵەتێکی کوردی لەم دۆخەدا لەدایکبێت،

وەک ئەوەی باشوری سودان دەبێتخالد سلێمان

ده وڵه تی كوردستان له نێوان وه هم و به وه هم كردنیدا..گفتوگۆیه ك له گه ڵ به ڕێز كاك دكتۆر سه ردار عه زیز

ترس؛ بونیادنان و كاولكردنگه ڕان بۆ ره گوریشه ی ترس له گه ڵ نیكۆاڵی بێردیایڤ دا

لەبیرمان نەچێت باشورە ئەسمەرەکەش

خاوەن نەوتە، وەک هەرێمەکەی ئێمەش

خاوەن نەوتە

ئه بوبه كر عه لی حیزبی سیاسی مافی

خۆیه تی پرسێكی دیاریكراو بكات

به دروشم و پرۆژه و ئه جیندای خۆی كێبڕكێی له گه ڵ

به رانبه ره كانی پێبكات

1٩ »»

ئومێد حه مه عه لی

1٩ »»

Page 13: ژماره 511

یه كالییکردن���ەوه ی س���اڵی ئه مس���اڵ ئه مه ئه مریکایه. هه ڵبژاردنی کێبڕکێکانی چه ن���د هه ڵبژاردنێکه ب���ەوردی چاودێری ئ���ه م روداوه ده که م لەئه مریکا. ئه مس���اڵ ئه مری���کا جی���اوازه. ه���ه ر هه ڵبژاردنێک پیمایه كی )بابه ت( س���ه رەکی تیادایه که ب���ۆ چاودێرانی دەرەوه جێ���گای بایەخه: جارێک لەهاتنی پارێزه ره نوێکان و خه ونی بااڵدەس���تی بەس���ەر دونیادا، یان هاتنی پیاوێکی ئەسمەر لەپەراوێزەوه بۆ ناوەند. ئەمس���اڵ س���ەرباری ئەوه ی که دونیا زۆر جیاوازه ب���ه اڵم ڕه نگه پیمای س���ەرەکی هه ڵبژاردنی ئه مساڵ گۆڕانی ئه مریکا خۆی

بێت، لەناوه وه. م���اوه ی چه ند س���اڵێکی زۆره ئه مریکا بەئاراس���تەیەکی خ���راپ دەگۆڕێت، بەاڵم ئێستا ئه م ئاراس���ته یه لەترۆپکدایه. ئه م ئاراس���تەیە خۆی لەجه مسه رگیریدا خۆی ده بینێته وه که بوه ته هۆکاری: په رتبون، کلیڤجه کان، دورکەوتن���ەوه ی توندڕه وی، لەیه كترەوه ئایدەلۆژی���ەکان پێکهاته یان بەئاس���تی نه گونج���ان پێک���ه وه، ونبونی میانڕه وی و سرینه وه ی ناوچه ی خۆڵه مێشی لەنێوان دو حیزبه سه ره كیه که دا. سه رباری ئه مانه ئه مریکا هه روه ها لەروی جوگرافیه وه داب���ه ش ده بێت، باش���ور هه تابێت زیاترو زیات���ر ئاینی و پارێ���زه رو کۆماری ده بێت، بەپێچه وان���ه وه که ناراویی���ه كان ت���ا بێت چه پڕه وت���ر ده بێت. لەدوا ژماره ی گۆڤاری بەناوبانگی ئەمریکی، بەرژەوەندی ئه مریکیAmerican Interest، ک���ه ده س���ته یه ك بواری سیاسی و بیرمەندانی لەکارگه رترین حکومداری لەئه مری���کادا، وه ك فۆکۆیاماو واڵتەر رسڵ و برژنسیکی و ئەوانی تر، ده ری

ده كه ن، ته رخان بو بۆ ئه م بواره. ده كرێت کۆمه ڵێک هۆکار هه بێت لەپشت ئ���ه م ئاراس���تەو ده رئه نجام���ه وه هۆکاری ئابوری بەپله ی یه که م. کۆمه ڵگای ئه مریکی هه تابێ���ت نایه کس���ان ده بێت. کێش���ه ی نایه کس���انی داهات و سامان ئه مڕۆ کێشه ی س���ه ره کی ناو دونیای ئه کادیمی و سیاسی ئه مریکایه. هۆکارێکی تر قه یرانی ناسنامەو گه شانه وه ی ئاین، وه ك جۆرێک لەناسنامه شوناسێکی ئاین ئه مریکیدا. لوکۆمه ڵگای نه گونجاوه لەدونیای مۆدرێندا. به اڵم ئاین لەدونی���ای س���ه رمایه داریدا وه ک ئاین نیه لەسه رده می پێش مۆدرێن و سه رمایه داریدا. جاران ئاین کایه ی بااڵبو، چاالکیه کانی تر لەناو کایه ی ئایندا ده گوزه ران، ئه مڕۆ ئاین یه کێک���ه لەئامرازه کانی ن���او کایه ی بااڵی مۆدرێن و س���ه رمایه داری. بۆیه ڕۆڵی ئاین

جیاوازه لەجاران.وه رچه رخانی ده كرێ���ت لەهه مانکات���دا ئه مریکا لەدیموگرافی���ه وه هۆکارێک بێت. جیاوازیه ك���ی زۆر هه ی���ه لەنێوان خه ڵکی ناوچ���ه که ناراوی���ه کان و خه ڵكی ناوه وه ی ئه مریکا، بەهه مانشێوه جیاوازی زۆر هه یه لەنێوان خه ڵکی ش���ارو خه ڵکی ده ره وه ی

شار. به اڵم هه مو ئه م هۆکارانه تێهه ڵکێشن. که

پێکه وه جه مسه رگیری به رهه م ده هێنن.

جه مسه رگیری چیه؟جه مس���ه رگیری polarization بریتی���ه لەبونی دو جه مسه ر یان زیاتر لەناو کایه ی سیاسی و کۆمه اڵیه تیدا که ئاماده نین پێکه وه هه ڵبک���ه ن یان بگونجێ���ن. لەده رئه نجامدا خه ڵکان���ی میان���ڕه و لەنێوانیاندا ناتوانێت ب���ه رده وام ب���ەکاری ب���دات. ب���ۆ نمونه لەکوردستان یه كێتی و پارتی دو جه مسه رن کۆمه ڵگای کوردیان لەئاستی زۆردا بەسه ر خه سڵه تی دابه ش���کردوه. جه مسه ردا دو سه ره کی جه مس���ه ر بریتیه لەدژایه تیکردن وه ك ئام���رازی مانه وه. جه مس���ه ر خۆی لەبه رامبه ر جه مسه ره که ی تردا ده بینێته وه، ل���ه روبه روبونه وه دا سیس���ته می ڕه وایی و ناڕه وایی بۆ خ���ۆی داده ڕێژێت. بۆ نمونه ده بینی���ت کاتێک چ���ۆن یه كێتی و پارتی ئه ندامه کانیان لەس���ه ر ئه وه ڕاده هێنن که ڕه وای���ی و ناڕه وایی لەکاره کان���ی یه كتردا ببین���ن. بۆ نمون���ه ئه گه ر الیه ك باس���ی هێنانی هێ���زی ده ره کی ب���کات ئه وا ئه و الیه نه ش هه وڵده دات بەهه مانش���ێوه باس لەهێنانی هێزی ده ره كی ئه و الیه نه كه ی تر بکات، هه رچه نده ئاست و شێواز جیاوازبێت گرنگ نیه. ئه وه ی لێره دا جێگای سه رنجه ئه وه یه که کۆمه ڵگا بونی نیه، به ڵکو هه مو

ش���تێک بریتیه لەروبه روبون���ه وه لەنێوان دو الیه نه که دا، لەئه نجام���ی کاره كانی دو الیه نه كه کۆمه ڵگا چی به سه ردێت هه رگیز جێگای بایه خ���ی ئه ندامانی هیچ الیه نێک نیه، چونکه دونیای ئ���ه وان ته نها بریتیه لەالیه نه که ی���ان نه ک کۆمه ڵگا، یان نه ته وه

یان نیشتمان.هوشیاری و ئاس���تی له جه مسه رگیریدا ج���ۆری ئاب���وری و ب���اوه ڕ ڕۆڵ���ی گه وره به ڕێوه چون���ی لەچۆنێت���ی ده بینێ���ت جه مسه رگیریه كه. الیه نه جه مسه رگیره کان لەهه وڵی ئه وه دان که چۆن خۆیان لەیه کتر جودابکه نه وه، یان هه ندێک جیا جوداییان بەجیاوازیان. به رده وامیدانه س���وته مه نی بۆ نمونه کۆمه ڵ���گای ئه مریکی لەکاتێکدا ک���ه بڕێک���ی هه تابێ���ت توندڕه وانه ئاینی ده بێ���ت، لەهه مانکاتدا بڕێکی زۆری به ره و چه پ ده ڕوات. لێره دا لەڕوانگه ی ئابوری و کۆمه اڵیه تی���ه وه گرنگه ک���ه جیاکارییه ك بکه ین لەنێوان چه پ و ڕاستدا، هه تا بۆمان رون بێته وه که چۆن کاریگه رییان ده بێت

لەسه ر به ڕێوه چونی سیاسه ت.ڕاستڕه و یان پارێزه ر ئاین به کار ده بات بۆ ئه وه ی ئه و ب���اوه ڕه فه راهەم بکات که ئه گ���ه ر بێ���ت و بڕێک لەکۆمه ڵ���گا بکرێته ده ره وه ی ژی���ان یان کای���ه ی ئابوری ئه وا ئه وانی تر به باش���ی ده ژین. بۆ نمونه بڕوا ب���ون به وه ی که ب���ۆ هه مو که س ده رفه ت هه یه، لەسه ر که س���ه كان خۆیان که وتوه که چۆن ئه و ده رفه ته به کار ده به ن، بۆیه لەئه نجامدا ئه گه ر هاتو که سێک هه ژار که وت ئ���ه وا گوناهی خۆیه تی ک���ه ده رفه ته که ی باش به کار نه هێناوه. یان بڕوابون به وه ی که خه ڵکانێک باش���ترن لەخه ڵکانێکی تر بۆیه ده بێت جیاکاری هه بێت. ئایا باش���ی که سێک به سه ر ک س���ێکی تردا لەچیدایه، ئه وا الی ڕاس���تڕه و وه اڵمی جیاواز هه یه، باوه ڕ، ڕه نگی پێس���ت، ره گه ز، جێنده ر، که لتورو زۆری تر هه م���و ده كرێت بکرێنه ئامرازی جیاکاری و دروستکردنی پله به ندی لەنێ���وان پێکهاته کانی کۆمه ڵ���گادا. ئه م پله به ندی و سنوررێژیه کرۆکه که ی له وێوه یه که هه موان یه کس���ان نین و یه کس���انکردن ناسروشتیەو کردنه وه ی ده ره وه ی خراپەو خراپ ی���ان الواز ده بێت هۆی باش ژیانی ئه وانه ی که شایسته ی باش ژیانن. لێره وه ڕه خنه ی زۆری ڕاس���تڕه وه له وێوه دێت که خه ڵك شایس���ته ی ه���اوکاری نین، ئه گه ر هات���و ه���اوکاری کرا، ئ���ه وا ده بێت لەناو کایه ی پله به ندیدابێت. بۆ نمونه هاوکاری لەرێگای کڵێس���اوه به خشێنی خه سڵه تی خێر و چاک���ه نواندنه، نه ک به جێگه یاندنی ئه رکی کۆمه اڵیه تی یان نیشتمانی. ئه مه ش بنه م���ای باوه ڕی پێدان���ی باجی که مه به ده وڵ���ه ت و ب���اوه ڕی نێگه تی���ف به رامبه ر ده وڵه ت که به گش���تی ل���ه ناو ئه مریکیدا

باڵوه.خه ڵک���ی ئه مریکی باوه ڕی���ان به رامبه ر حکوم���ه ت زۆر الوازه. هه رچه ن���ده بڕێکی زۆری ئه م باوه ڕه له وێوه سه رچاوه ده گرێت

که حکومه ت دژ به مافه كانی تاکه و مایه ی ترسه بۆ سه ر تاک. ئه م باوه ڕه ئایده لۆژیه، زیات���ر بنه ماکانی له ڕه گ���ی لیبرالیزمدایه که بڕوای وه هایه ک���ه تاک و حکومه ت دژ به ک���ن و حکومه ت ده بێت ئازادیه کانی تاک بپارێزێ���ت و ده س���توه رنه داته کاری بوری تاکه وه. ئه مه له گه ڵ ئایندا تێکه ڵ ده بێت کاتێک کۆمه ڵگای ئاینی بڕوای وه هایه که ده وڵ���ه ت نابێت ده س���توه رداته کاروباری خێزان���ه وه. ئه م ئازادی���ه زۆر به نێگه تفی به کاردێت له زۆر بواردا بۆ نمونه له بواری

هه ڵگرتنی چه کدا. ب���ه اڵم چه پ به ته واوی لەس���ه ر بنه مای دژایه تی ئه م بنه مایانه پێکهاتوه. چه پ دژ بەبونی پله به ندی و جیاکاری و س���نورڕێژیه لەنێوان مرۆڤه كان لەس���ه ر هه ر بنه مایه ک بێت. ئه گ���ه ر مرۆڤ ه���ه ر ڕه نگێک، هه ر ئاراس���ته یه كی سیکسی، هه ر جێنده رێک، ه���ه ر که لتورێک���ی هه بێت پێ���ش هه مو ش���تێک مرۆڤه. لەچه پی پۆس���تمۆدرێندا جیاوازی مایه ی خۆش���حاڵیه نه ک ترس. ئه خالقێک بنه مای لەهه مانکاتدا چه پبونه داده ڕێژێت که هه ژاربون نابێت قبوڵبکرێت و رێگ���ری لەه���ه ژاری ئه رک���ی کۆمه ڵگایەو کۆمه ڵگا هه تا ئاس���تی یه کس���انی تیایدا بااڵبێ���ت ئه وا س���ه قامگیری و پێکه وه ژیان باش���ترده بێت. الی چه پ هه مو پێکه وه ن، الی ڕاس���ت هه مو بونی نیه، باش و خراپ بون���ی هه یه. ئه مه ش ڕه گی باوه ڕی چه په به رامب���ه ر حکوم���ه ت و حکومه تی گه وره. حکومه ت وه ک ده زگایه كی کۆمه اڵیه تی بۆ ئه نجامدانی کاره گش���تیه کان که تاکه کان

بەته نها خۆیان ناتوانن پێی هه ستن.

جه مسه رگیرو سیسته می سیاسی ئه مریکی

سیسته می سیاسی ئه مریکی سیسته مێکی سه رۆکایه تی، کۆماری، فیدڕاڵی ده ستوریه. لەهه ناوی سیسته مێکی وه ها جه مسه رگیری بەئاسانی چاره سه ر نابێت. بۆیه بیرمه ندی ئه مریک���ی زیاتر سیس���ته می په رله مانیان پێباشه بۆ زاڵبون به سه ر جه مسه رگیریدا چونکه لێکنزیکبونه وەو تێکه ڵبونێک هه یه لەنێوان ده س���ه اڵته كاندا لەناو سیسته می په رله مانیدا که جیاوازیه کان هێنده تیایدا زه ق نابێته وه. به پێچه وانه وه سیس���ته می سه رۆکایه تی سیسته می نه گە شتن بەبڕیارو رێگریکردن و به کارهێنانی ڤیتۆیه. ئه مه ش هۆکاری ئه وه یه که فۆکۆیاما سیس���ته می ڤیتۆکراس���ی بەسیس���ته می ئه مریک���ی ناوده ب���ات، ک���ه بەمان���ای سیس���ته می حکومی ڤیتۆ دێت. به اڵم ئه مه په یوه سته بەده س���تورو که لت���وری سیاس���یه وه که بەئاسانی ناگۆڕدرێت، بەتایبه ت ده ستور، هه م وه ك میکانی���زم و هه م وه ك دید زۆر بەگرانی ده س���تکاری ده کرێت لەئه مریکا. ده س���توری ئه مریکی تائاستێکی زۆر وه ك ده قێکی پیرۆز مامه ڵه ی لەگه ڵدا ده كرێت.

به رجه سته بونی جه مسه رگه ریجه مس���ه رگه ری ش���ێوازی پیاده كردن و ده رئه نجام���ی تایبه تی هه ی���ه. کاتێک دو هێزی گه وره وه ك کۆماری و دیموکراته کان وه ك دو جه مسه ری جودا روبه روی یه كتر ده بنه وه، ئ���ه وا هه مو هه وڵێکیان بۆ ئه وه ده بێ���ت که چ���ۆن بتوانن زیات���رو زیاتر ڕه نگڕێ���ژی بکه ن لەنێوانیاندا. پرۆس���ه ی لەخۆجوداکردنه وه، بریتی���ه ڕه نگڕێ���ژی تێکه ڵبون، بەنزیکبون���ه وەو رێگه ن���ه دان دورخستنه وه ی ئه و که سانه ی که میانڕه ون، گه شه كردنی پۆپۆلیزم یان شه عبی گه رایی. له م پرۆسه یه دا الیه نگرانی هه رالیه ك وه ها لەسیاسیه کان ده ڕوانن که ئایا تاچه ندیك جه مس���ه ره كه یانن، ب���اوه ڕی هه ڵگ���ری تاچه ندێ���ک کۆمارییه ك���ی پوخت���ن، یان تاچه ندێک دیموکراتێکی توندن. ئه م دۆخه وه هایکردوه که سیاسه تی ئه مریکی زیاتر بوه ته سیاسه تی خۆنواندنی کاندیداته کان له بڕی سیاسه تی نیشتمانی یان ده وڵه تی. ئه م���ه لەکاتێک���دا که ئه مریکا بەگش���تی دابه ش���بوه بەسه ر س���ێ به ره دا، به ره ی لەدو حیزبه كەو س���ه ربه خۆکان، هه ریه ک ک���ه زۆرب���ه ی زۆری خه ڵك���ی ئه مری���کا خۆی���ان بەس���ه ربه خۆ لەقه ڵ���ه م ئه ده ن. به اڵم لەس���اته وه ختی ده نگداندا سه ربه خۆ ته کتیکی یان ستراتیژی ده نگ ده دات. به و مانایه ده نگه كه ی به كارده هێنێت بۆ رێگری یان پاڵپش���ت لەالیه ک. به اڵم س���ه رباری هه مو ئه مانه پرۆسه ی دیاریکردنی نوێنه ر پرۆسه یه كی ناوخۆییه. هۆکاری ئه مه یه که که سێکی وه ك دۆناڵد ترامپ یان ساراپالین که تائه وپه ڕی بێئاگان لەسیاس���ه ت ده بنه که س���ایه تی سیاسی گه وره. هه مو ئه مه ی زیاتر چڕکردوه ته وه بریتیه لەبونی قه یرانی ئابوری لەئه مریکادا که خۆی لەس���ه ختی لەخه ڵک���ی و که ڵه کەبونی زۆرێ���ک ژیانی سامانه لەچنگی که مینه یه کدا، جواڵنه وه ی ئێم���ه ی٩٩% له په رچه كرداری ئه م دۆخه دا

هاته ئاراوه. الیه نی ڕه شی و گه شی جه مسه رگری

جه مس���ه رگری دیارده یه ک���ی نێگه تیفه به گش���تی دیموکراس���ی ئه مریکی ناشرین ده کات و لەدونی���ادا وه های لێده کات وه ك ده ربکه وێ���ت. نه خ���وازراو نمونه یه ك���ی گران ناش���رین و ملمالنێکان لەهه مانکاتدا ده کات، هه روه ها سیاسه ت به تاڵده كاته وه لەناوه ڕۆک. ئه مه لەئه نجامدا حکومه تێکی الوازی بێکاریگ���ه ر ده هێنێت���ه به ره���ه م، الی فۆکۆیام���ا، نه توانین���ی کۆنگریس بۆ تێپه ڕاندنی بودجه لەکاتی خۆیدا نیشانه ی به ڕێوه چونی لەچۆنێت���ی قه یران���ه بونی کۆنگریس. چونکه بودجه پاش دابینکردنی ئاسایشی واڵت هه ر سه ره کیترین و گرنگترین کاری کۆنگریس و هه ر په رله مانێکه. ئه مه به ڕون���ی لەبواره کانی ت���ردا ده بینرێت که لەبه رچاوی الوازب���وەو کۆنگری���س چۆن

خه ڵك بێگرنگی بوه. الیه نی گه ش���ی ئه م پرۆس���ه یه بریتیه لەجیابونه وه ی ئه م هێزه لەس���ه ر بنه مای ئایده لۆژی و ج���ۆری ژی���ان و تێڕوانین بۆ مرۆڤ، که لەئه نجامدا ئه و دۆخه تێکه ڵبونه ناڕونیه کۆتای���ی دێت لەنێوان دیموکرات و کۆمارییه کان���دا که هه ندێک لەبیرمه ندنانی چه پ���ی گه یاندبوه ئه و ب���اوه ڕه ی که ئه م حیزب���ه هێن���ده جیاوازیان نی���ه لەگه ڵ یه کت���ردا. زاڵبونی هێزی چ���ه پ ئه مریکا زیاتر به ره و ناوه وه ی خۆی ئاراسته ده کات و لەئاس���تی جیهاندا زیاتر ب���ه ره و هێزێكی نه رمی، هاوش���ێوه ی ئه وروپ���ای ده بات. ب���اوه ڕه کۆماریی���ه كان و بەپێچه وان���ه وه ئاینیه س���اده که یان ئه مریکا زیاتر به ره و

روبه روبونه وەو خۆسه پێنه ر ده بات.

کوردو هه ڵبژرادنله م پاش���خانه وه ئایا کورد چۆن ده بێت له م واقیعه نوێیه ی ئه مریکا تێبگات، چۆن بتوانێ���ت بوار بۆ خۆی بدۆزێته وه. ئه مانه ئه و پرس���یارانه ن که لەمیان���ه ی روماڵی هه ڵبژاردنی ئه مریکادا هه وڵده ده ین وه اڵمی بده ینه وه. لێ���ره دا ده مه وێت ته نها ئاماژه بەخاڵێک ب���ده م. ل���ەدوا دیدارمدا لەگه ڵ ده یڤد پۆالک به رپرسی پێشوی ئه مریکی و لەبواری دی���ار ڕاوێژکارێک���ی چاودێ���رو رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا که ئێستا لەخانه ی بیری ئینس���تیتوی واشنتۆن بۆ رۆژهه اڵتی نزیک کارده كات، ئام���اژه ی بە وه دا ئه گه ر ک���ورد بزانێ���ت لەن���اوه وەو ده ره وه چۆن سیاس���ه ت بکات ئه وا زه مین���ه لەباره که بۆ یه که مجار کورد ببێته یه کێک لەبابه ته هه ڵبژاردن. بانگه شه ی ناو سه ره كیه كانی ئه گ���ه ر بێت و ئه مه روبدات ئه وا کاریگه ری گه وره ی ده بێت لەناسین و ڕاکێشانی سۆزو دروس���تکردنی وێنا الی خه ڵكی ئه مریکی. به اڵم ئه مه زۆر بەتایبه ت په یوه سته بەڕۆڵی کورد لەناوچه که دا به اڵم بەتایبه تی لەبونی ک���ورد بەئه کته رێک که زیاتر په یوه س���ته بەتوانای کورد لەحوکمڕانی، که تائێستای

مایه ی ئیره یی نیه.

بیروڕا)511( سێشه ممه 2016/1/12 [email protected] 12

پاشخانی‌هه‌ڵبژاردنه‌کانی‌ئه‌مساڵی‌ئه‌‌مریکا

پاسکاڵ‌و‌مەحوی)2(

لەدایکبونی فیکری پاس���کاڵ س���ەرەتای بونگەرای���ە لەمێژوی مۆدێرندا. یەکەم نەوەی خوێندەوارانی قۆناغ���ی دوای ڕێنێ دیکارتە. ئەوەی پاس���کاڵ ئەیڵێت و ئەینوسێت تەواو ناکۆکە بەوەی دیکارت دەیڵێت و دەینوسێت، لەم ڕوەوە ناکۆکیی نێوان ئەم دو نوس���ەرە بەڕادەیەک���ە کە وتم���ان دی���کارت ناتوانین بڵێی���ن پاس���کاڵ و کە وتیش���مان پاس���کاڵ ناتوانی���ن بڵێین دیکارت. دی���کارت باوەڕی لەدۆزینەوەی نهێنیەکانی بەتواناکانی عەقڵ سروش���ت و نهێنیەکانی ژیاندا، هەیە، بەاڵم پاس���کاڵ پێیوای���ە ئەوان���ەی نایەنەوێت بیر لەمردن بکەن���ەوەو لەزەحمەتییەکانی ژیان و ب���ن و لەژورێکا ب���ون ڕابمێن���ن، باعەقاڵنی دابنیش���ن و بیر لەماتماتیک بکەنەوە. ئەگەر ماتماتی���ک لوتکەی عەقاڵنی���ەت و ڕونییبێت لەبیرکردنەوەدا، ئەوا پاس���کاڵ پێیوایە ئەم شێوازە لەبیرکردنەوە ناتوانێت هیچی ئەوتۆمان لەسەر مەسەلەی مرد ن و کێشە وجودییەکانی ناو ژیان پێبڵێت. پەیوەندیی نێوان پاسکاڵ و دیکارت مۆدێلی ئەو ش���ێوازەیە لەپەیوەندیی کە زۆرێک لەنوس���ەرە وجودییەکان هەیانە. زۆرینەی نوسەرە وجودییەکان دژ بەیەکێکن کە لەخۆیان ناچێت، پاسکاڵ دژ بەدیکارت و کیرکجارد دژ بەهیجڵ و نیتشە دژ بەسوکراتە. هەریەکێکیان بەش���ێوەیەکی تایبەت دژ بەو ش���ێوازانەی بیرکردن���ەوەن ک���ە عەقاڵنیی و سیستامتیکین و باوەڕێکی گەورەیان بەتواناو چاالکییەکانی عەقڵ هەیە. پاس���کاڵ باوەڕی وانییە م���رۆڤ لەڕێگای عەقڵ���ەوە بتوانێت بەخ���ودا ب���گات، چونک���ە ئ���ەو خودایەی پاس���کاڵ باوەڕی پێیەتی، خودای ناو ئاینە یەکتاپەرس���تە ئیبراهیمیی���ەکان نییە، خودا الی پاسکاڵ خودایەکی شەخسییە. ئەتوانیت نوێژی تایبەت شەخس���یی و بەش���ێوەیەکی ب���ۆ بکەیت و پەن���ای بۆ ببەی���ت، دەتوانیت پەیوەندی���ی و ئەزمونی شەخس���یی لەگەڵدا دروستبکەیت، ئەمانەش شتگەلێک نین بەناو بەرخوردو پاس���اودان و میت���ۆدی عەقاڵنییدا تێبپەڕن. ئینس���ان الی پاسکاڵ بونەوەرێکی لەتبوە، لەتێکی لەخودا خۆی دەچێت، بەاڵم لەتەک���ەی دیکەی بونەوەرێک���ی بەدبەخت و بچ���وک و خەمب���ارو بەهێ���زە، بونەوەرێک���ە دڵتەنگدەبێت و پیردەبێت و نەخۆشدەکەوێت و دەمرێت. الی پاس���کاڵ پرسیاری سەرەکیی ئەوەیە ئینس���ان چۆن ئەم دو لەتە بەیەکەوە کۆبکات���ەوە، چون بونێک���ی خودایی هەبێت بەبێئەوەی خ���ۆی بەگ���ەورە بزانێت و چۆن بچوکیش���بێت بەبێئەوەی توش���ی نائومێدیی ببێ���ت. پاس���کاڵ ب���اوەڕی وابو ئینس���ان و گ���ەردون لەس���ەرەتادا کامڵ و بێنوقس���انی ب���ون، لەدونیایەکدا دەژیان پڕ لەهارمۆنیەت و دور لەدودڵی���ی گوم���ان و بەدبەختیی، بەاڵم ئ���ادەم هەڵەیەک���ی گ���ەورەدەکات و گوناهی یەک���ەم ئەنجامئەدات، لەخ���ودا یاخیدەبێت و مرۆڤ بۆیە دەش���کێنێت. ئەمرونەهییەکانی لەبەهەش���ت دەردەکرێ���ت و هەم خۆی و هەم گەردون لەناو گوم���ان و بەدبەختیی و مردن و پیرب���ون و دڵش���کاندا نوقم���دەکات. لەدوای ئەم دەرکردنەوە لەبەهەش���ت مرۆڤ دەبێت سەرزەمین، لەئاسمان و تێکەڵ بەبونەوەرێک

وەفاو بێوەفایی و فریشتەو دەعەجان.بەبۆچونی پاس���کاڵ ئینس���انی ب���اوەڕدار لەشەڕێکی بەردەوامدایە لەنێوان ئەم دو لەتە ناکۆکەی بونی مرۆڤدا ک���ە دواجار لەفۆرمی ش���ەڕ لەنێوان ئیمان و نائیماندا بەرجەسەت دەبێت، لەنێ���وان ئەوەی ح���ەواس و عەقڵ و هەس���تەکان بەمرۆڤی دەڵێ���ن و ئەوەش کە ئیمان یان باوەڕ پێیدەڵێن. هەریەکێکیشیان ش���تی جیاواز بەمرۆڤ دەڵێن: ئیمان داوای خوداپەرس���تیی و دینداری و پشتکردنە دونیا لەم���رۆڤ دەکات، بەاڵم عەقڵ و هەس���تەکان دەیخەن���ەوە ناو دونیاو ناو لەزەتی فرەجۆری ش���تەکان و پەیوەندییەکانەوە. ئەوەی بەالی پاسکاڵەوە بنەڕەتییە ئەوەیە مرۆڤی ئیماندار نابێ���ت ئەزمون���ی ئ���ادەم دوبارەبکات���ەوە، نابێت دەس���ت بۆ ئەو شتانە ببات کە نابێت دەس���تیان ب���ۆ ببات، ئینس���انی ب���اوەڕدار پێویس���تە کەس���ێک بێت غرورو سەرکێشی ئادەمی تیانەبێت. پاسکاڵ خۆیشی بۆئەوەی ژیانی وەک ئیماندارێک بباتەسەر لەژیانیدا دو پرنسیپی سەرەکیی پیادەکردوە. یەکەمیان، پشتکردنە هەمو لەزەت و چێژێکە کە دەشێت گومانێک لەس���ەر ئیم���ان و ب���اوەڕ دابنێت. دوهەمیان، ئیکتیفاکردن بەو شتانەوە کە بۆ بەردەوامی ژیان پێویس���تن و بەبێئەوان ژیان ناڕوات بەڕێوە. ئەمەش مانای بەس���ەربردنی ژیانێکی ڕاهیبانەی س���ادەو داماڵراو لەچێژو لەزەت. ئەم���ەش لەدیدی پاس���کاڵدا مانای پشتکردنە لەهەمو ئەو ش���تانەی کە مرۆڤی

پێئەدات، گەورەی���ان گرنگییەکی ئاس���ایی لەپێش هەموانیشەوە پشتکردنە ئەو چێژانەی کە پەیوەندییان بەجەس���تەو ئارەزوەکانەوە هەی���ە. پاس���کاڵ ب���اس لەوەش���دەکات کە مرۆڤ پێویس���تە پش���تبکاتە ئەو چێژانەش کە فیکرو بیرکردنەوە بەمرۆڤی دەبەخش���ن، نابێت لێکۆڵینەوەو دۆزینەوە زانس���تییەکان ش���وێنی فەخرو دڵنیایی بن الی مرۆڤ. لەم ڕوەوە پاس���کاڵ دەڵێت ئینس���ان پێویستە وابژی وەک ئەوەی پش���تێنێکی لەپشتابێت کە لەبزمار دروس���تکرابێت، ئەگەر دۆزینەوە زانس���تییەکان وایان لەمرۆڤ کرد هەس���تی خۆبەگرنگزانین و ڕازیبونی تیا دروس���تبکەن، ئەوا بەو پش���تێنە بزمارییە لەخۆی بدات بۆ ئەوەی بەئاگابێتەوەو گومڕا نەبێت. بەکورتی پش���تکردنە دونی���او پش���تکردنە خودو خۆ بەخ���وداوە خەریککردن بەش���ێوەیەکی ڕەها لەڕێ���گای ئیم���ان و خۆشەویس���تییەوە، ئەو شتانەن کە پێویستە ئیماندارە ڕاستەقینەکان

ئەنجامیبدەن.پاس���کاڵ ئینس���ان لەنێ���وان دو مەحاڵدا دادەنێت، یەکەمی���ان "گەورەیی و مەزنییەکی ناکۆتا"ی���ە ک���ە م���رۆڤ تیای���دا هەس���ت بەوەدەکات خۆی خودای خۆیەتی، بەرامبەر بە"بچوکی���ی و بێنرخیەک���ی ناکۆتا"، کە ئەو هەس���تە لەمرۆڤ���دا دروس���تدەکات کە جگە لەگەردێک���ی بچوکی بێقورس���ایی ش���تێکی دیکە نییە. الی پاس���کاڵ مرۆڤ بونەوەرێکە لەنێوان ئەم دو جەمس���ەرەدا نیش���تەجێیە. لەشی ئینس���ان خۆیش���ی گەردێکی بچوکە بەنیس���بەت جیهانەوە، جیهانیش گەردێکە بەنیس���بەت گەردون و گشتەوە، بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا جەستەی مرۆڤ شتێکی گەورەیە، جیهانێکی تایبەتە گەر بەعەدەم بەراوردکرا. بەم مانایە مرۆڤ بونەوەرێکە لەنێوان ناکۆتاو عەدەمدا ئامادەیە، جەس���تەش هەر لەنێوان ئەو تەوەرەیەدا نیش���تەجێیە، ئەمە وادەکات مرۆڤ لەدۆخی ترس���ێکی گەورەو بەردەوامدا ب���ژی، ترس لەوەی خلببێتەوە بۆناو عەدەم و

ترس لەنەگەیشتن بەناکۆتا.پاس���کاڵ پێیوایە مرۆڤ لەناو سروش���تدا خاڵێکی بچوکە، عەدەمە بە بەراورد بەناکۆتا، بەاڵم لەهەمانکاتدا شتێکی هێجگار گەورەیە، هەموش���تێکە، بە بەراورد بەعەدەم. ئەمەش وادەکات ئینس���ان خاڵی ناوکۆییبێت لەنێوان هەمو ش���تێک و هیچ شتێکدا. مرۆڤ وەکچۆن ناتوانێ���ت عەدەم ببینێت، ئ���اواش ناتوانێت ناکۆتا ببینێت، هەم غایەتی ش���تەکان و هەم سەرەتاگەکانیان نهێنیەکی داخراون و مرۆڤ

ناتوانێت بیانناسێت.نوس���ینێکی پاس���کاڵیانە نوس���ینی بەڵکو نیی���ە، سیس���تماتیکیی و میتۆدی���ی نوسینە لەگۆشەنیگای کەسێکەوە کە نازانێت بۆ واژیاوە، بۆ بەم دۆخەی ئەمڕۆ گەیشتوە. نوسینێکە دەتوانێت تەنها باسی ئەو دونیایە ب���کات کە تیای���دا ژی���اوەو وردەکارییەکانی

لەدیدێکی تەواو شەخسییەوە بگێڕێتەوە.

پاسکاڵ پێیوایە مرۆڤ لەناو سروشتدا

خاڵێکی بچوکە عەدەمە بە بەراورد

بەناکۆتا، بەاڵم لەهەمانکاتدا شتێکی

هێجگار گەورەیە هەموشتێکە، بە بەراورد بەعەدەم

ئه بوبه كر عه لی

خه ڵکی ئه مریکی باوه ڕیان به رامبه ر

حکومه ت زۆر الوازه. هه رچه نده بڕێکی زۆری ئه م

باوه ڕه له وێوه سه رچاوه ده گرێت که حکومه ت دژ

به مافه كانی تاکه و مایه ی ترسه بۆ سه ر

تاک. ئه م باوه ڕه ئایده لۆژیه، زیاتر

بنه ماکانی له ڕه گی لیبرالیزمدایه که بڕوای

وه هایه که تاک و حکومه ت دژ به کن

ئه گه ر کورد بزانێت لەناوه وەو ده ره وه

چۆن سیاسه ت بکات ئه وا زه مینه لەباره

که بۆ یه که مجار کورد ببێته یه کێک لەبابه ته

سه ره كیه كانی ناو بانگه شه ی هه ڵبژاردن

Page 14: ژماره 511

15 (511( سێشه ممه 2016/1/12 [email protected]ته‌ندروستی

1. خواردن.بخۆ دور ته ندروس���ت خواردنی س���وێری ، ش���یرینی و له چه وری و به تایبه تی له گه ڵ چونه ته مه نه وه ، له گ���ه ڵ پێویس���ته هه روه ه���ا بایه خ زیاتر ته مه نیش گه وره بونی

به خۆراكه روه كیه كان بدرێت.

2. ئۆمیگا 3.كه مكردن���ه وه ی ئه بێته ه���ۆی چه وری له له شدا. كه هۆكارێكه بۆ زو پیرب���ون، ئۆمیگا 3 له خواردنی

ماسیدا ده ست ده كه وێت.

3. خواردنه وه ی ئاو.زیاتر له دو لیتر خواردنه وه ی زۆر پێویسته ، له گه ڵ چونه ته مه نه وه پێس���ت زیات���ر وش���ك ئه بێ���ت و

پێویستی به شله مه نی زیاتره .

4. جوڵه ی زیاتر.هه م���و رۆژێك 15 بۆ 20 خوله ك

به پێ رێبكه .

5. خواردنی روه ك.روه كه خۆراكانه ی ئه و هه میشه ك���ه ل���ه وه رزه جیاوازه كاندا هه یه به سودن بۆ مرۆڤ. بۆیه هه میشه

پشت به خواردنیان ببه سته .

یه كێكی تر له جۆره كانی شێرپه نجه كه زۆر باڵوه له جیهاندا شێرپه نجه ی ملی منداڵدانه ، ئه م جۆره شێرپه نجه یه س����ااڵنه ه����ۆكاری مردنی ه����ه زاران نه خۆشیه كه نیش����انه كانی ئافره ته ، پێ����ده كات، ده س����ت ورده ورده

مه ترسیداره ، نه خۆشیه كه هه رچه نده به اڵم له سه ره تای ده ست نیشانكردنی

ئه گه ری چاره سه ری 80%ه .ئه وه ی پێویسته خانمان بیكه ن:

- پشكنینی ملی منداڵدان پێویسته له سه ر هه مو خانمێك به بێ جیاوازی .

له خێزانه ك����ه ت نی����ه م����ه رج -نه خۆش����یه كه هه بێ����ت ئ����ه و كات����ه

پشكنینه كه بكه یت.- له پاش ته مه نی 30 ساڵی پێویسته هه مو خانمێك هه رس����ێ ساڵ جارێك

پشكنینی ملی منداڵدان بكه ن.

زۆرج����ار ئ����ه و خواردنان����ه ی تامیان خۆش����ه ل����ه روی ته ندروس����تیه وه باش نی����ن، هه رچه نده وازهێنان له و خواردنه خۆش����انه قورس����ه ، ب����ه اڵم ده كرێ����ت

به شێوه یه كی باش كه م بكرێته وه .ئه مانه به ش����ێك له و خواردنانه ن كه

مه ترسیدارن:

1. شیرینیه دروست كراوه كان.هه ندێ كه س بۆئه وه ی شه كر نه خۆن چه ند خۆراكێكی تر به كارئه هێنن له بری ئه وشه كره ، ئه مه ش باش نیه و كاریگه ری له سه ر كرداری هه رس دره ست ده كات،

یاخ����ود هه ن����دێ ك����ه س خواردن����ه وه كه مشه كره كان ئه خۆن به بیانوی ئه وه ی ئه مانه كه مش����ه كرن و مه ترسیان نیه كه

له راستیدا هه مویان زیانیان هه یه .

2. ماسی له ئاوی پیسدا.كاتێ����ك ئاوێ����ك پیس ئه بێ����ت ئه وه كانزایی جیوه له ماسیه كه دا كۆئه بێته وه كارده كاته سه رمێشك هه ربۆیه له وكاته دا مه ترس����یدار ده بێت به تایبه تی له ژنانی

دوگیان و منداڵی ساوا.

3. گۆشتی له قوتونراو.

مادده ی به گشتی ئاماده كراو گۆشتی س����ۆدیۆمی تێدای����ه كه مه ترس����یداره بۆته ندروستی ، به پێی راپۆرتی زانكۆی هارفارد ئه وكه س����ان رۆژانه به به رده وام 50 گ����رام له م گۆش����ته ده خۆن له %42 ئه گه ری توش����بونیان به نه خۆش����ی دڵ

زیاتره له خه ڵكی ئاسایی .

4. ساسی ته ماته .له خۆراك����ه ته مات����ه هه رچه ن����ده ساس����ه كه ی ب����ه اڵم به س����وده كانه ، زیانبه خشه چونكه بڕێكی زۆر سۆدیۆم و

شه كری تێدایه .

بۆئه وه ی له پیری دوربیت ئه م هه نگاوانه بنێ

هه مو خانمێك پێویستی به پشكنینی ملی منداڵدان هه یه

ئاگاداربن ئه م خواردنه مه ترسیداره

ی ری

گاۆژ

امئ

ته ه ف

ه

ئه گه ر تۆ له وكه س���انه ی كه هه میش���ه ش���ته كانت له بیر ئه چێ���ت ئه وه هه وڵ بده ئه مانه له گه ڵ خۆت بكه . هه میش���ه خۆت س���ه رقاڵی كاری نوێ بكه وه ك چێشتلێنان و وه رزش و فێربونی زمان. مێش���كت س���ه رقاڵی هه ن���دێ كار بكه وه ك وش���ه ی یه كتربڕو خوێندنه وه ی كتێب، كه سێكی كۆمه اڵیه تی

به په یوه ندیت له گه ڵ چوارده وره كه ت باش بكه .

كاتێك ده ته وێت هه رده رمانێك بخۆیت چه ند زانیاریه ك ده رباره ی بزانه له وانه . هه میشه ده رمان له كاتی خۆی بخۆ، پێویسته به ئاو ده رمانه كه بخورێت نه ك هیچ ش���له یه كی تر، پزیشكه كه ت ئاگادار بكه ره وه ك���ه تۆچه ند جۆر ده رمانی تر ئه خۆیت چونكه له وانه یه ده رمانه كانت كاریگه ریان له س���ه ر ی���ه ك هه بێت، دڵنیابه له كاتی

به سه رچونی ده رمانه كه .

غازاتی ناوس���كی من���داڵ یه كێكه له و كێش���انه ی كه له ه���ه ر پێنج منداڵێك یه كێكیان توش���ی ده بن، ئه م غازاته زۆر ناڕه حه ت���ه بۆمنداڵ بۆرزگار بون له م حاڵه ت���ه ئه م راهێنانه به منداڵه كه ت بكه . منداڵه كه ت بخه ره سه رپش���ت هه ردو ئه ژنۆكانی بنوش���تێنه وه و به ئه سپایی گوشار بخه سه ر سكی چه ند جارێك ئه م

جوڵه یه دوباره بكه ره وه ، ئه مه ش زۆر باشه بۆ رزگاربونی له باو بژه .

ئازاری سکی منداڵ ده رمانخواردنبیرچونه وه

Page 15: ژماره 511

گۆشه‌یه‌که‌دو‌هه‌فته‌‌جارێک‌"شێرکۆ‌کرمانج"‌ده‌ینوسێت

که‌سک‌و سۆر

بارزانی و پارتی : دەوڵەتی کوردی یان دولەتیی کوردی

ماوەیەک���ە لەگەڵ زیادب���ون و قوڵبونەوەی قەیرانەکان لەکوردستان دەزگا ئیعالمییەکانی پارتی ب���اس لە"هەوڵ���ەکان" و "پڕۆژەکانی" مەس���عود بارزانی ب���ۆ دامەزراندنی دەوڵەتی ک���وردی دەک���ەن. لەبەرابەریش���دا میدی���او ئەندام���ان و الیەنگران���ی گ���ۆڕان و یەكێتیی و ئیس���المییەکان هەڵوێستی جیاوازیان حزبە لەس���ەر ئ���ەم پرس���ە هەی���ە. هەندێکی���ان هەڵوێست و ڕەخنەی جدین هەندێکی دیکەش بەه���ۆی ناکۆک���ی حیزبی نەک ه���ەر ڕەخنە لەقسەوباس���ەکانی پارتییەکان دەگرن بەڵكو دژایەتی دامەزراندنی دەوڵەتی کوردس���تانی دەکەن. گرنگە ئەم پرس���ە قس���ەی زیاتری هەردوال کەموکورتییەکانی بکرێت و لەس���ەر دەربخرێ���ن. ئ���ەم بابەت���ە هەوڵێک���ە بەو

ئاراستەیە."پڕۆژەکەی" بارزانی و دەوڵەتی کوردی

ب���ن ش���وێنێک لەه���ەر کوردس���تانیان واچاکە پش���تیوانی لەهەر هەوڵێک بکەن بۆ دامەزراندن���ی دەوڵەتێکی کوردس���تانی، جا ئەم ه���ەوڵ و پڕۆژەیە لەالی���ەن هەر کەس و الیەنێک���ەوە دەستپێش���خەری ب���ۆ کرابێت،

بەبارزانی و پارتیشەوە. کێش���ەی کورد لەعێراق لەس���ەد س���اڵی ڕابردو لەئاکامی لکاندنی باشوری کوردستان بەعێ���راق و پێش���ێلکردنی ماف���ە کولتوری و سیاس���یی و نەتەوەیی و نیشتیمانییەکانییەوە س���ەریهەڵداوە. ئەگەر بارزانی و پارتی بتوانن ئەو بەزۆرلکاندنە هەڵوەشێننەوەو دەوڵەتێک بۆ کوردس���تانیان دامەزرێنن کە سنورەکەی لەخانەقینەوە دەس���تپێبکا ت و ئەو بەش���ەی پارێ���زگای کەرکوک لەخۆبگرێت کە ئێس���تا لەژێر دەس���ەاڵتی هێزەکانی پێشمەرگەدایەو س���نورەکەی بەژێر مەخمورو شێخان و زومار تێپەڕێت تادەگاتە ش���ەنگال، ئەوە بۆ دەبێت دژایەتی بکرێ���ت؟ مەگەر ئەوە خەونی هەمو

کوردستانییەک نییە؟ کەس���انێک ه���ەن دەڵێ���ن دەوڵەتێک���ی دامەزراو لەسەر دەستی بارزانی، ئەو دەکات بەحاکمی ڕەهاو دەوڵەتێکی ستەمکاریش���ی لێدەردەچێ���ت. دەکرێت بڵێی���ن بەڵێ وایە، ب���ەاڵم مەگ���ەر بارزانی هەر ئێس���تا حاکمی ڕەهای هەرێمێکی س���تەمکارو نییە؟ باش���ە بارزان���ی س���ەرۆکی هەرێمێکی لەو ش���ێوە بێت باش���ترە یان دەوڵەتێکی لەو ش���ێوە. ئەگ���ەر ئەو کەس���انە دەیانەوێت خەباتبکەن ب���ۆ دادپەروەریی کۆمەاڵیەتی و یەکس���انیی و ئازادی و دیموکراسی و بەگژ گەندەڵیدابچنەوەو پ���ڕۆژەی چاکس���ازی حکومەتێکی ڕەش���ید وەک بەدی���ل ب���ۆ حکوم���ەت و دەس���ەاڵتی بارزانی ڕاپیش���بکەن، ئەوە بۆ لەناو دەوڵەتە کوردس���تانییەکە نایکەن بۆ لەناو هەرێمێکی لکێنراو بەعێراقدا دەیکەن؟ مەگەر ڕزگاربون لەو دەوڵەتەی کە هەشتا ساڵبو دەوڵەتێکی قەومی- عەرەبی- س���وننی ڕەگەزپەرس���ت و دەمارگیرو کاولکەربو ئێس���تاش دە س���اڵە دەوڵەتێک���ی دینیی- ئیس���المیی- ش���یعیی گەن���دەڵ و داتەپیوو دابەش���کراو داگیرکەرە ئەولەوییەت���ی زیاتر نییە؟ ئەوە چ لۆجیکێکە

کە ئەم مانەوەیە قەبوڵدەکات؟بەگش���تی کوردس���تانیان دو ئامانجی���ان یەکەمیان س���ەربەخۆیی کوردستانەو هەیە . دوەمیشیان دەوڵەتێکی مەدەنی دیموکراسییە کە تێیدا ئینسانەکان کەرامەتیان پارێزرابێت و فرەی���ی سیاس���یی و نەتەوەی���ی و کولتوری و هاواڵتییبون فەراهەمکرابێت و چەمکی دینیی پی���او ژن و یەکس���انیی جێگیرکرابێ���ت و دەوڵەتێکی بەدامەزراندن���ی پارێزراوبێ���ت. کوردس���تانی ئەگەر بارزانی���ش بەئەرکەکەی هەس���تابێت ئەوە خەونی یەک���ەم دێتەدی. نەبونی دەوڵ���ەت بوەتە هۆیەک بۆ درێژەدان لەالی���ەن ڕوت ناسیونالیس���تی بەگوت���اری هەندێک الی���ەن، بەتایبەت���ی پارتی، کە بۆ چەواش���ەکردن و جەم���اوەر تاوەک���و تەرکیز لەسەر پرسەکانی چاکس���ازی و چاکترکردنی باروگوزەران���ی خەڵک نەکرێن. هەتا پرس���ی دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستانی دوابکەوێت ئەم گوتارە ناسیونالیس���تییە ڕوتە موریدی دەبێت و ش���ێوازی بەڕێوەبردن���ی حکومەتی وات���ە دەبێ���ت. تەمەندرێژت���ر ناڕەش���ید دامەزراندنی دەوڵەت دەبێت وەک هەنگاوێک و بەردەبازێک بۆ ئامانج و خەونی دوەم ببینرێت و مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت نەک پێچەوانەکەی،

کە هەندێک کەس بەگرنگتری دەبینن. "پڕۆژەکە"ی بارزانی و دولەتیی کوردی

ئەوەی تۆزێ���ک لەپرۆس���ەی دامەزراندنی دەوڵەت و ماناکانی پڕۆژە گەیشتبێت دەزانێت ئ���ەوەی کە پارتییەکان و میدیاکەیان باس���ی دەکەن بەهیچ ش���ێوەیەک پڕۆژە نییە بەڵکو موهاتەرات و موزایەداتێکی سیاس���ییەو زیاتر

مەبەس���ت لێی چەواش���ەکردنی ڕای گشتی و بەپرس���گەلێکی خەڵک���ە س���ەرقاڵکردنی قەیران���ە پ���رس و تاوەک���و س���یمبولیی لەبیربکرێن. کوردس���تانیان جەوهەرییەکانی ئەوەی پارتییەکان باس���ی لێوەدەکەن پڕۆژە

نییە، چونکە:گوایە"ڕاب���ەر"و ک���ە بارزان���ی یەک���ەم، دەستپێش���خەری پڕۆژەیەکە تائێس���تا باسی لەناوەڕۆک���ی "پڕۆژەک���ە"و میکانیزم���ەکان و هەوڵەکان���ی خۆی ل���ەو بوارە ب���ۆ خەڵکی گوای���ە بارزان���ی نەک���ردوە. کوردس���تان لەئەبوزەب���ی و ری���ازو ئەنق���ەرە خەریک���ی دەوڵەتی ب���ۆ پش���تیوانییە کۆکردن���ەوەی کوردی کەچی تائێستا سەردانێکی سلێمانی و هەڵەبجەو ک���ەالرو کۆیەو کەرکوک و تەنانەت هەولێرو ده���ۆک و شێخانیش���ی نەکردوە بۆ وەگەڕخس���تن و پڕۆژەکەی و ڕونکردن���ەوەی مسۆگەرکردنی پشتیوانیی خەڵکی کوردستان

لە"پڕۆژەکەی".دوەم، دامەزراندنی دەوڵەتی کوردس���تانی پێویستی بەکەمپینێکی سەرتاسەریی لەناوخۆو دەرەوەی هەرێ���م هەیە لەگ���ەڵ گێڕانەوەی شەرعیەت بۆ دامودەزگا سیاسی و تەشریعی و میدیاییەکان���ی کوردس���تان، کەچی بارزانی و پارتی لەوکاتەی ک���ە هەڵمەتە حزبییەکەیان دەس���تپێکردوە دام���ەزراوە ش���ەرعییەکانی هەرێمیان پەکخس���توە، وەک پەرلەمان، یان بەکۆیلەیان کردوە وەک ئەنجومەنی ش���ورا. دام���ەزراوە میدیاییەکانیش س���ەرکوتکراون، وەک ئێن ئاڕ ت���ی و کەی ئێن ئێن. لەئاکامی سیاسەتە چەوتەکانی بارزانی و پارتی لەبری یەکڕیزیی کۆمەڵگەی کوردی دەیان هێندەی

جاران پەرشوباڵوو پۆلەرایزکراوە. س���ێیەم، بارزان���ی و پارت���ی دوای زیاتر ل���ە١٠ س���اڵ لەس���ەرۆکایەتیکردنی هەرێم و دەس���ەاڵتەکانیان ئێس���تاش حکومەتەکەی بارزان���ی و پارتی تێپەڕن���اکات. لەدێگەڵ���ە شکس���تیان نەهێناوە لەپرسی یەکگرتنەوەی دو ئیدارەو یەکخستنی هێزەکانی پێشمەرگەو ئاس���ایش و یەکە هەواڵگرییەکان بەڵکو ئەوان ڕێگرب���ون لەب���ەردەم هەر هەوڵێ���ک ئەگەر

هەشبوبێت. چ���وارەم، گێڕانەوەی ناوچ���ە دابڕاوەکان دەوڵەت���ی دامەزراندن���ی پێش���مەرجێکی کوردس���تانییە کەچی بارزان���ی و پارتی نەک ه���ەر هەوڵێکیان نەداوە بۆ گێڕانەوەی ناوچە دابڕاوەکان بەڵکو لەدیدێکی تەسکی حزبییەوە تەماشای گێڕانەوەی ئەم ناوچانەیان کردوە، بەتایبەتی کەرکوک، چونکە وەک هەڕەشەیەک لەس���ەر تەرازوی هێزی خۆی���ان و بەقازانجی نەیارەکەیان، یەکێتیی، بینیویانەو مامەڵەیان

لەگەڵدا کردوە. هەم���و میدیاکان���ی پارت���ی و پێنج���ەم، هەوڵێکیان خستۆتەگەڕ بۆ بەشەخسەنەکردن و بەحزبیکردنی پرسەکە. دەوڵەتی کوردستانیی خەڵکی خواستی بەچارەنوس و پەیوەس���تە بەش���داریکردن و ئ���ەوەش کوردس���تان. جەم���اوەری زۆرین���ەی بەش���داریپێکردنی کوردس���تان دەخوازێ���ت. پرس���ی دەوڵەتی کوردستانی کۆکبونی هەمو هێزو الیەنەکانی کوردس���تانی دەوێت. بارزان���ی و پارتی نەک هەر نەهاتون لەسەر ئەم پرسە کۆدەنگییەک دروستبکەن بەڵکو هەمو الیەنەکانی دیکەیان

لەم پرسە پشتگوێ و پەراوێزو زویرکردوە. شەش���ەم، بارزانی بۆخۆی ماوەی ش���ەش مانگە هیچ شەرعییەتێکی یاسایی و تەشریعی و جەماوەریی نییە. کەس���ێک کە ش���ەرعیەتی ناوخۆی نەبێت چۆن دەتوانێت ش���ەرعیەتی دەرەک���ی بۆ پرس���ێکی ئ���اوا نێونەتەوەیی بەدەستبێنێت و ڕابەرایەتی جەماوەرێک بکات کە نیوەی زیاتری وەک خۆسەپێن تەماشای

دەکەن. ه���ەر هەوڵێک���ی بارزان���ی و پارتی پێش یەکخس���تنەوەی ناوماڵی کوردی و هێزەکانی دروس���تکردنی ئاس���ایش و پێش���مەرگەو کۆدەنگی و یەکڕیزییەکی حزبیی و جەماوەریی، ئ���ەوە لەجیاتی ئ���ەوەی دەوڵەت���ی کوردی بەرهەمبێنێت کوردستان دولەت دەکات ئەگەر نەڵێین س���ێ لەت، لەتێک���ی زەردو لەتێکی

کەسک و لەتێکی دابڕاو.بۆیە دەکرێت بڵێین ئەو هەواڵنەی بارزانی و پارتی دەیدەن بۆ دەوڵەتی کوردی نین بەڵکو بۆ دولەتی و س���ێ لەتی���ی کوردین. بارزانی و پارتی لەبەرئەوەی بەو قەناعەتە گەیش���تون کە دەسەاڵت و قەڵەمڕەویان لەدێگەڵە تێپەڕی نەکردوەو تێپەڕناکات بۆیە س���ااڵنێکە خەون بەدولەتکردن���ی هەرێم دەبین���ن و دەیانەوێت هاوش���ێوەی "ئیمارەتێک"، بەدامەزراندن���ی قەتەرو س���عودیە، لەتوپەتکردن���ی هەرێمی

کوردستان پەردەپۆشبکەن.

به شی دوه م و کۆتایی

هەر کەسەو لەئاوازێک دەخوێنێ: دوای ئ���ەوەی ئەزمون���ەکان پیش���انیاندا کە یاریک���ردن لەگەڵ گروپی تیرۆریس���تیدا یاریکردن���ە بەئاگر، چۆن ئ���ەو هەمو واڵتە هێشتا لەگەڵ داعش���دا یاری دەکەن؟ ئەوە زانراوە ک���ە ژمارەیەکی بەرچ���او لەواڵتانی هەرێم و دەرەوەی هەرێمیش کێشەی زۆریان لەگەڵ ڕژێمی س���وریدا هەبوەو هەیە. مێژوی ئەم ڕژێمە پ���ڕە لەهەماهەنگی و هاوپەیمانی لەگ���ەڵ گروپ���ی تون���دڕەوو تیرۆریس���ت و بەکارهێنانی���ان ل���ەدژی دەوڵەت���ان و هێزە ئایدیۆلۆژی ڕژێمێک���ی وەکو نەیارەکان���ی. یەك هاوچەش���نەکانی تۆتولیتاری تاکڕەوو لەدوای یەك هەڵوەش���انەوەو لەبەین چون. ب���ۆ واڵتانی ڕۆژئاوا، ئیس���رائیل و ژمارەیەک لەدەوڵەتە عەرەبییەکان هەڵس���وکەوتەکانی ڕژێم���ی ئەس���ەد لەلوبن���ان، هاوپەیمانێتی لەگ���ەڵ حیزبوڵالو ڕێکخراوە فەلەس���تینییە پرۆس���ەی بەرهەڵس���تکاری توندڕەوەکان، ئاشتی لەنێوان ئیسرائیل و واڵتانی عەرەبیدا، پش���تگیری کردنی لەئێران لەکاتی ش���ەڕی عێراق و ئێراندا، پیالنگێڕی لەدژی ژمارەیەك کەهاوپەیمان���ی عەرەب���ی لەدەوڵەتان���ی ڕۆژئ���اوان بەهەماهەنگ���ی لەگ���ەڵ ئێرانداو پەیوەندی توندوتۆڵی لەگەڵ ڕوسیادا، هەمو ئەمان���ە مایەی نیگەران���ی ڕۆژئاواو دەوڵەتە عەرەبیی���ەکان بو. هەمو بۆ هەلێك دەگەڕان ئ���ەم ڕژێمەیان لەکۆڵ ببێت���ەوە. داخوازییە دیموکراتییەکانی خەڵکی س���وریا لەبەهاری ٢٠١١ ئ���ەو چرکەس���اتە بو ک���ە پێیان وابو لەدەمێکی کورتدا سەری ئەو ڕژێمە دەخوات. چاوەڕوانیی���ەکان لەجێگ���ەی خۆیدا نەبون و ڕژێم بەهاوکاری ئێران، حیزبوڵاڵ، میلیش���یا شیعەکانی عێراق و پشتگیری تەواوی ڕوسیا توانی بەرگە بگرێت و درێژە بەتەمەنی خۆی بدات، هەرچەندە بەشی هەرەزۆری واڵتەکەی لەدەست دەرچو. شتێک کەزۆر یارمەتی ئەم ڕژێمەی���دا کردەوە نامرۆیی و ترس���ناکەکانی گروپ���ە ئیس���المییە تون���دڕەوەکان بو، کە کەمتری���ن هاوس���ۆزیان بۆ بزوتن���ەوەی دژ بەڕژێم لەدڵی گەالنی دونیا نەهێش���ت، تاکار گەیشتە ئەوەی بیر لەمانەوەی ڕژێمی ئەسەد بکرێت���ەوەو بەبژاردەی باش���ترین خراپەکان

دابنرێت. تورکی���ا لەبلۆک���ی دژە ئەس���ەدا ڕۆڵ���ی س���ەرەکی بەرک���ەوت. کێش���ەی جۆراوجۆر پەیوەندییەکان���ی س���وریاو تورکیای���ان بۆ ماوەیەک���ی دورودرێژ ئاڵ���ۆزو ناتەبا کردبو. خەونی گەڕان���ەوەی ئەس���کەندەرۆن لەالی س���ورییەکان بەزیندویی هێڵرایەوە، کێشەی بەکارهێنانی س���ەرچاوەکانی ڕوباری فورات لەماوەی پەنجا س���اڵی ڕابردودا هەمیش���ە پرس���ێکی ئام���ادە ب���وە لەپەیوەندییەکانی ه���ەردوالدا، تورکیا قەت ئەوەی لەبیر نەکرد کە ڕژێمی ئەسەدی باوک هاوکاری لۆجیستیی پارتی کرێکارانی کوردستانی لەدژی تورکیا دەکردو پەناگەی لەسوریاو لوبنان پێشکەش کردبو بۆ ئەوەی ڕاهێنانی سیاسی و سەربازی ب���ۆ ئەندام���ان و الیەنگران���ی تێ���دا بکات. هەرچەندە لەپایزی ١٩٩٨ ناچارکرا دەس���ت لەس���وریای لەعەبدواڵ ئۆجەالن هەڵبگرێت و دەرب���کات، ب���ەاڵم تورکی���ا ئەم���ەی لەبیر نەکرد. لەالیەکی دیکەوە ڕوداوەکانی سوریا ه���اوکات ب���ون لەگەڵ هەڵکش���انی خولیای بێس���نوری ئەردۆگان، کە دەس���ەاڵتخوازی بیری لەگێڕانەوەی سەروەرییەکانی دەوڵەتی عوس���مانی دەکردەوە، لەڕێگەی ڕابەرایەتی کردن���ی بزوتنەوەی برایانی موس���وڵمانەوە، کە دەبوایە لەواڵتانی بەنێو بەهاری عەرەبی دەس���ەاڵتیان بگرتایەت���ە دەس���ت و ئەمیش

ببوایە بەسوڵتانی ئەم سەردەمەیان. ئامانج���ی ه���ەرە لەپێش���ینەی تورکی���ا ڕوخانی داعش���دا لەگەڵ لەپەیوەندییەکانی ڕژێمی ئەسەد بو، چونکە دەیزانی بەمانەوەی ئەم ڕژێمە کێش���ەی نوێ بۆ تورکیا دروست دەبێت. ڕژێمی ئەس���ەد ئەم هەڵوێس���تەی تورکی���ای لەبیرناچێت ل���ەدژی ڕژێمەکەی. بەکۆڵۆنیایەکی کردنی لەسوریاو بااڵدەستی ئابوری و سیاس���ی تورکیا ئامانجێکی دیکەی ئەردۆگان و دەست و دایەرەکەی بو لەسوریا. بەهەم���ان ئەن���دازەش و ڕەنگب���ێ زیاتریش لەگۆڕنان���ی خەون���ی کوردان���ی ڕۆژئ���اواو باش���وریش بۆ بون بەفاکتەرێکی سیاس���ی و س���ەربازی گرنگ لەهەرێمەک���ەو ڕێگەگرتن

لەڕۆژئاواو ک���وردی قەوارەی لەدامەزراندنی باشوری کوردستان بنەمای ستراتیجی تورکیا بو لەهاوپەیمانی ناپیرۆزی لەگەڵ داعش���دا. لێ���رەوە تورکیا ب���و ب���ەو دەروازە کراوەیە لەبەردەم داعش و هەوادارانیدا بۆ دەربازبون ب���ۆ س���وریا. ڕۆژ ل���ەدوای ڕۆژ وردەکاری یارییەکانی تورکیا لەگەڵ داعش و یارمەتییە لۆجستییەکانی بۆ ئەو ڕێکخراوەیەو بازرگانی بازرگانانی تورکیا لەگەڵیدا پەردەیان لەسەر هەڵدەماڵرێ. بازرگانی تورکیا لەگەڵ داعشدا س���ەرچاوەیەکی دارای���ی گرنگ ب���و بۆ ئەم ڕێکخراوەیەو بەش���ێک لەپێداویس���تییەکانی تورکیاشی لەنەوت بەنرخێکی هەرزان دابین

دەکات. کات���ێ هەمو الیەک بۆی���ان دەرکەوت کە ئۆپۆزیس���یۆنی پەرشوباڵوی س���وریا هیچی پێناکرێ���ت و جڵەوی ڕوداوەکان لەدەس���تی هێزە ئیس���المییە توندڕەوەکاندایە، کەوتنە پەیوەن���دی کردن لەگ���ەڵ ئەمانەی دواییدا. لەس���ەرەتاوە بی���ر لەبرایان���ی موس���وڵمان دەکرای���ەوە. ب���ەاڵم لەگەڵ درێژەکێش���انی ملمالنێ و بەیەکدادانەکاندا، ڕەوتی توندڕەوو تۆقێنەر دەستی بەسەر گۆڕەپانەکەدا گرت و یەک لەدوای یەک هێزەکانی دیکەی ڕاماڵی، بۆیە بەخۆش���ی ب���ێ یا بەناچ���اری کەوتنە یاریک���ردن لەگەڵ نوس���رە )لق���ی قاعیدە لەسوریا(و دواتریش لەگەڵ داعش. جیاوازی ئایدیۆل���ۆژی س���ەرەکی قاعی���دەو داع���ش لەوەدایە کە یەکەمیان دەڵێت لەدەس���پێکدا "کاف���رەکان"و دوای ئ���ەوە ش���یعەو لەئاین الدەران دەب���ێ لەنێو ببرێ���ن. بەاڵم داعش بەپێچەوان���ەوە پێیوایە دەبێ���ت لەنێوبردنی ش���یعەو دامەزراندنی دەوڵەتی ئیسالمییەوە دەستپێبکرێت، ئەوجا گوایە دونیای کافران

تەفروتونا دەکات. دەبێ واڵتەکانی کەنداو بەچاوپۆشی ڕۆژئاوا لەپێناوی چیدا پش���تگیری لەداعش بکەن؟ ئایا لەڕێگ���ەی ئەم ڕێکخ���راوە خوێنڕێژەوە دەیانویس���ت چ ئامانجێك بەدەس���ت بێنن؟ ب���ۆ ئەم���ان لەنێوبردن���ی ڕژێمی ئەس���ەد ئامانج���ی یەک���ەم بو، هەر یەکەی���ان لەبەر هۆیەك و هەموش���یان لەب���ەر چەند هۆیەکی هاوبەش. ڕژێمی ئەس���ەد لەڕێگەی ڕێکخراوە فەلەستینییەکان، حیزبواڵو گەلێ ڕێکخراوی دیکەوە بەشی خۆی سەرئێشەی بۆ هەمویان دروست کردبو. لەتەك ئەوەدا ڕژێمی سوری و کەمینەی عەلەوی بااڵدەس���ت ب���ۆ دونیای س���وننی ق���ەت مایەی قەبوڵ نەب���وەو نیە، ئەس���ەد ڕژێمی توندوتۆڵەکانی پەیوەندییە لەگەڵ ئێران و حیزب���واڵدا مایەی نیگەرانی و ناڕەحەتین بۆ عەرەبستانی سعودی و واڵتانی کەنداوو بگرە هەمو جیهانی سوننی. ڕژێمی ئەس���ەد تەنها رژێم بو لەناوچەکەدا هێش���تا دروش���مەکانی دژ بەزایۆنیزم و ئیمپریالیزمی بەرز دەک���ردەوە، هەوڵی دەدا وای دەربخات کە تەنها ئەوە بەپشتگیری ئێران و حیزبوڵاڵ لەدژی ئیس���رائیل خۆی ڕاگرت���وەو نایەڵێت ئامانجەکان���ی بەدی بێت و دەوڵەتانی دیکەی دونیای عەرەبان لەم پرسانەدا بێ هەڵوێستن. ئەس���ەد ڕژێمی توندوتۆڵەکانی پەیوەندییە لەگ���ەڵ ڕوسیاش���دا بۆ واڵتان���ی ناوچەکەو ڕۆژئاواش مای���ەی نیگەرانی و ناڕەزایی بون. لەتەک ئەمان���ەدا بۆ ئەمانی���ش ڕزگار بون لەکۆمەڵێ کەس���ی سەرلێش���ێواوی توندڕەو ناردنی���ان بۆ س���وریا یەک���ێ لەئامانجەکان بو. لەبەرامبەر هەم���و ئەمانەدا دامەزراندنی دەس���ەاڵتێکی عەرەب���ی س���وننی گوێڕایەڵ بۆ دەوڵەتان���ی کەنداوو تورکیاو لەپش���تی ئەوانیشەوە بۆ ڕۆژئاوا خواستی ئەم واڵتانە ب���و. ئەمانە هەم���و پێک���ەوە زەمینەی ئەو بەرەیە بو کە لەدژی ئەس���ەد دروست بو و هەریەکەی���ان بەش���ێوەیەك کەڵکی لەداعش

وەردەگرت. وەکو ئەوەی FBIو بەڵگەر هاوهەڵوێست بون بۆ هەڵوەش���اندنەوەی مافیای ئیتاڵی، واڵتانی کەنداوو تورکیاو دەوڵەتی ئیسالمیش هاوئامانج���ن بۆ لەنێوبردنی ڕژێمی ئەس���ەد FBI لەسوریا. ئەم دەوڵەتانە هەروەکو چۆنمافیای ئیتاڵی بەهەڕەشەی سەرەکی دەزانی و بەڵگەر پاش ئەو دەهات، ئەم واڵتانەش وای بۆ دەچون کە گەورەترین هەڕەشە مانەوەی ڕژێم���ی ئەس���ەدو هاوپەیمانییەت���ی لەگەڵ ئێرانداو دوای ئەوە مەترسی گروپگەلی وەک

داعش و قاعیدە دێتە ئاراوە. هەوڵ���ی ڕاگرتن���ی هاوس���ەنگی لەنێوان س���وننەو ش���یعە لەڕۆژهەاڵت و بەربەس���ت دروس���تکردن لەب���ەردەم بەرەیەکی فراوانی عی���راق، ش���یعەکانی لەئێ���ران، ش���یعە عەلەویییەکان���ی س���وریاو ش���یعەی لوبنان هۆیەکی س���ەرەکییە بۆ دروس���تکردنی ئەم جۆرە ڕێکخراوانە. عەرەبس���تانی س���عودیە، واڵتان���ی کەنداو، تورکیاو گەلێ واڵتی تریش لەپش���تی ئیس���المی و لەناوچەکەو جیهانی ئەوانیشەوە ڕۆژئاوا لەگەڵ ئەوەدا هەڵناکەن کە شیعە لەگروپێکی گەورەی پشتگوێخراوو ببێت���ە هێزێک���ی گ���ەورە بێدەس���ەاڵتەوە لەڕۆژهەاڵتدا. ئەم بەرەیەی ش���یعە هەڵبەتە بەڕابەرایەتی ئێران دەبێت و هەڕەشە دەبێت

بۆ واڵتانی کەنداوو شادەماری سەرچاوەکانی وزەو ئابوری جیهان. ئەگەر پەیوەندییەکانی ئێران لەگ���ەڵ ڕۆژئاوا ئەوەن���دە قەیراناوی نەبونای���ە، ڕەنگبێ ڕۆژئاوا بەم ش���ێوەیەی ئێس���تا لەدژی بااڵدەس���تی ئێران و ش���یعە نەوەستایەتەوە. بۆیە ئەگەر داعشیش لەبەین بچێت بیر لەشێوازی دیکەی هاوسەنگی ڕاگرتن دەکرێتەوە، وەکو ئێستا باس لەدروستکردنی دەوڵەتێ���ک بۆ عەرەبە س���وننەکانی عیراق و سوریا دەکرێت و لەو پێناوەشدا هاوپەیمانی

بەنێو ئیسالمی دروست دەکرێت. ڕۆژئاوا هێچ نەبێت لەساڵی ٢٠١٢ ئاگاداری ئەوە بو کە دەوڵەتێکی ئیس���المی توندڕەو بەڕێویە. ئەم���ە بەڕونی ئەو دەمە دەرکەوت کاتێ دادگایەکی ئەمریکی CIA ناچار کرد بەڵگەنامەیەکی نهێنی ئابی ٢٠١٢ باڵوبکاتەوە. ل���ەو بەڵگەنامەدا باس لەوە ک���راوە، ئەگەر ڕوداوەکانی س���وریا بەو ش���ێوەیە بەردەوام بن، ئەوا ئەگ���ەری دامەزراندنی دەوڵەتێکی س���ەلەفی لەناوچە سوننەنشینەکانی سوریا ئەگەرێک���ی بەهێزە. نەک ه���ەر ئەوە بەڵکو باس لەوەش کراوە کە ئەوەش ئەو ژینگەیە دروس���تدەکات کە قاعیدەو هاوچەشنەکانی بگەڕێنەوە بۆ شارە سوننەنشینەکانی عیراق بەتایبەت���ی بۆ موس���ڵ و ڕوم���ادی. واڵتانی هاوپەیمانی توندڕەوە ئیسالمییەکان ئەمەیان بەهەل دەزانی بۆ گەمارۆدانی ڕژێمی سوری و کەوتنەپێشکەش کردنی یارمەتی سەربازی و دارای���ی ب���ۆ ئ���ەم ڕێکخراوانە ب���ۆ ئەوەی ئەس���ەد لەناو ببەن. گروپە توندڕەوەکانیش هەلەکەیان قۆس���تەوەو کەوتنە یاری کردن لەگەڵ هەم���و الیەکدا. هەمو ئەمەش بە بەر

چاوی ڕۆژئاواوە ڕویدەدا. واڵتان���ی ٢٠١4 تاس���اڵی نمون���ه ب���ۆ که نداو پ���اره و چه كیان ده دایه ئیس���المییه له ڕاپۆرتێک���ی له س���وریا. تون���دڕه وه کان برۆکینگز به ناونیش���انی )یاریکردن به ئاگر، له دیسه مبه ری ٢٠١3( توێژه ره کان ئاماژه یان به وه کردوه که شێخه کان به ئاشکرا پاره یان بۆ داعش کۆده کرده وه . هه رچه نده نیگه رانی له هاتوچ���ۆی ئه و هه مو پاره ی���ه دەره بڕدرا، ب���ه اڵم هه مو الیه ک خۆیان لێ گێل کرد. ئه م چاوپۆش���ی لێکردنه مایه ی سه رنج و گومانی زۆر که س���ن، به تایبه تی ئه وان���ه ی باوه ڕیان

به تیۆری پیالنگێڕی هه یه . ده وڵه تی ئیس���المی په نجا هه زار بۆ سه د هه زار ش���ه ڕکه ری هه ی���ه ، ک���ه هه زارانیان ش���ه ڕکه ری بیانین. به پێ���ی دوا ژماره کانی تیڕۆریزم���ی جیهان���ی س���ه ر ئیندێکس���ی به ئینس���تیتوتی ئابوری و ئاش���تی، له نێوان س���ااڵنی٢٠١١ ��� ٢٠١5 به الن���ی که مه وه 3٠ هه زار ش���ه ڕکه ری بیانی له ڕێگه ی تورکیاوه گه یشتونه ته س���وریا. ته نها له شه ش مانگی س���اڵی ٢٠١5 دا ژماره یان ح���ه وت هه زاری تێپه ڕاندوه ، زۆربه یان یه ك ڕاس���ت چونه ته

الی داعش یا به ره ی نوسره . که س باوه ڕ به وه ناکات که ئه مه له الوازی ده زگا هه واڵگرییه کانی تورکیاوه سه رچاوه ی گرتبێ. وات���ا هاتنی ئه م هه مو ش���ه ڕکه ره بیانیی���ه ب���ۆ س���وریا له ڕێگ���ه ی تورکیاوه به دزێوه نه بوه و له ب���ێ ئاگایی میت و ده زگا هه واڵگرییه کان���ی تورکیا نه بوه، به ڵکو ئه مه ڕه نگدانه وه ی سیاس���ه تی ده وڵه ته به رامبه ر داع���ش ، واتا ئه و سیاس���ه ته ی پێ���ی وایه داع���ش خزمه تی س���تراتیژی تورکیا ده کات

له س���وریاو عیراق. ب���ۆ ماوه ی���ه ک تورکیا هه وڵی���دا دونی���ا ب���ه وه هه ڵبخه ڵه تێنێ که له ب���ه ر بارمته کانی له الی داعش له موس���ڵ، نایه وێ���ت به ئاش���کرا به ش���داری له هه وڵ���ه نێوده وڵه تیی���ه کان له دژی ئ���ه و ڕێکخراوه یه ب���کات. ده مێکی ت���ر به به هان���ه ی ئه وه ی ده وڵه تان���ی ت���ر دورن له ئاگره که وه و تورکیا له س���ه ر هێڵی ئاگره که یه ، بۆیه ئه م باش���تر له هه ڵوێسته کانی ئه وان ده بینێ و ش���ته کان تورکی���ا تێناگ���ه ن. هه وڵ���ی خۆدورگرت���ن له ئاگ���ری داعش ن���ه ک ته نها ب���ۆ تورکیا، به ڵکو ب���ۆ ده زگا هه واڵگرییه کانی ئه وروپاو حکومه ته کانی ئ���ه و واڵتانه ش تائه ندازه یه ک به هه مان شێوه بو. ئه مانیش هه وڵی که میان ده دا ڕێگه له تون���دڕه وه کان بگرن بۆ ئه وه ی نه چن بۆ س���وریا، چو نکه وایان لێکده دایه وه ک���ه ئاگره ک���ه له خۆی���ان دوره و پێویس���ت ناکات هه ڵوێس���تی توند بنوێنن. وا ده بینرا مه سه له که پرس���ی کاته و چه ند حه فته یه ك نابات ڕژێمی ئه س���ه دیش ده ڕوخێت و ئه وجا ده رئه که وێت ڕه وتی ڕوداوه کان چۆن ده بێت. تا ئه وکاته ی تیرۆریستان خۆیان به الوازکردنی ڕژێمی ئه سه ده وه خه ریک کردبو ڕۆژئاوا زۆر نیگه ران نه بو. ته نانه ت فەره نس���اش که له م دواییه دا بو به قوربانی کرده وه ی تیرۆریستی داعش ه���ه ر به و ش���ێوه یه هه ڵس���وکه وتی ده کردو ڕێگه ی له چونی گه نجه توندڕه وه کان بۆ س���وریا نه ده گرت. ئه م نه رم���ی نواندنه له به رامبه ر داعش تا ئه و کاته ی ڕوی کرده وه تیرۆریس���تییه کانی ک���رده ئه وروپ���ا هه روا

به رده وام بو. په یوه ندی له نێوان ڕۆژئاواو توندڕه وه کاندا بۆ خه ڵک ڕون نه بو. حکومه ته کان واخۆیان ده رده خست که له شه ڕدان له دژی توندڕه وان، به اڵم ده زگا هه واڵگرییه کان ده ست و په نجه یان نه رم ده کرد له گه ڵ ئ���ه و ڕێکخراوانه دا، هیچ نه بێ تاساڵی ٢٠١3، کاتێ هه ڵسه نگاندنیان بۆ ئه م ڕێکخراوان���ه و کرده وه کانیان گۆڕانی به سه ردا ده هات. ئه مه ش له وه وه سه رچاوه ی گ���رت ک���ه ده زگا هه واڵگریی���ه کان بینییان زۆر له وان���ه ی ده چون���ه س���وریا ده گۆڕان، ڕوی���ان له تون���دڕه وی و توندوتی���ژی ده کردو هه س���تی دژ به ڕۆژئ���اواش له الی���ان په ره ی ده س���ه ند. نیگه رانی زیاتر ئه وکاته دروست بو کات���ێ پیاوانی داعش له س���وریاو عیراق ده ستیان کرد به س���ه ربڕینی ڕۆژئاواییه کان. ئه مریکاو هه ندێ له واڵتانی ڕۆژئاوا ده ستیان به غدادی ده وڵه ته ک���ه ی به بۆردومانکردن���ی له وکاته وه ده ستپێکرد. ئه وه ی پێی ده وترێت هاوپه یمان���ی نێوده وڵه تی ل���ه دژی ده وڵه تی ئیسالمی، بۆ ئه وه نه بو که داعش به ته واوی له نێوببر ێت، چونکه به بۆچونی ڕۆژئاوا ئه وه ده بێته هۆی تێکچونی هاوس���ه نگی له نێوان شیعه و سوننه له و ناوچه گرنگه ی ڕۆژهه اڵتی نزی���ک. به وته یه کی دیک���ه ئه مه بۆ ئه وه بو داع���ش که نترۆڵ بکرێت���ه وه و جارێکی دیکه بگه ڕێنرێت���ه وه بۆ نێو ئه و س���نورانه ی بۆی دیاری ک���راون . دیس���ان تائه وکاته ی داعش له س���نوره کانی خۆی���دا ماب���وه وه ، ڕۆژئاوا به پێویس���تی نه ده زان���ی ترس���ی زۆری لێ بنیشێت. زو زو گوێمان له وه ده بو که شه ڕی داعش ده مێکی زۆر ده خایه نێ، نابێ خه ڵک چاوه ڕوانی ئه وه بێت له ده مێکی کورتدا ئه م ڕێکخراوه له به ین بچێت و ڕه نگبێ ش���ه ڕه که ده س���اڵ بکێشێت. هێواش هێواش بۆچونی واش په ی���دا ده بو که داعش بوه به واقیعێکی ناوچه ک���ه و ده ب���ێ هه ڵس���وکه وتی له گه ڵدا بکرێت و له جێگ���ه ی ئه وه ی بۆردومان بکرێت پێویسته وتوێژی له گه ڵدا بکرێت. ڕاوێژکاری میتی تورکی هاکان فیدان له چاوپێکه وتنێکی ڕۆژنامه وانیدا ڕێک ئه مه ی بۆ واڵتان پێشنیار کرد. ئه و ده س���اڵه ی ئه مریکا باس���ی لێوه ده کرد بۆ ئه وه یه له و ماوه یه دا ئه ڵته رناتیڤی داعش دابی���ن بکرێت ب���ۆ پڕکردنه وه ی ئه و بۆش���اییه ی لەئه نجام���ی له ناوچون���ی ئه ودا دێته کایه وه ، مه به ست ناوچه سوننییه کانه. هه روه ه���ا ده ب���ێ ببێت���ه ئامرازێ���ک ب���ۆ ڕاستکردنه وه ی ناهاوس���ه نگی نێوان شیعه و س���وننه له و هه رێمه . هه ڵبه ته ئه مه ش ده بێ به هاوکاری ڕاسته وخۆی تورکیا، عه ره بستانی سعودیه و قه ته رو به پشتگیری ئه مریکا ڕۆژئاوا ڕوبدات . چۆن مرۆڤ ب���اوه ڕ به وه بکات که زیاتر له ماوه ی نێوده وڵه تی هاوپه یمانییه کی له س���اڵێکدا نه توان���ێ وزه له ڕێکخراوێک���ی تیرۆریس���تی بیاباننش���ین ببڕێ���ت. ژماره ی هێرش���ه کانی هاوپه یماننان بۆ س���ه ر داعش هه ندێک تیش���ک ده خاته س���ه ر ئه م پرسه . هاوپه یمان���ی نێوده وڵه تی له ماوه ی س���اڵی ڕاب���ردودا ڕۆژانه ده وروبه ری یازده هێرش���ی کردوه ته س���ه ر پێگه کانی داعش، له کاتێکدا له ش���ه ڕی ئازادکردنی کوه یتدا ڕۆژانه ٩76 هێرش ده کرایه س���ه ر س���وپای عێراق، بۆیه ئه و هێزه زه به الحه ی سه دام له ماوه ی چه ند حه فته یه کدا ته فروتونا کراو له کوه یت ده رکرا. ئه و ده مه ئه گه ر هاوپه یمانان بیانویس���تایه

به ئاسانی عیراقیان داگیر ده کرد.

بیرورا 14)5١١( سێشه ممه ١/١٢/٢٠١6

چۆن دونیا ڕێگەیدا داعش ببێتە ئەم جانەوەرە ترسناکە؟

هەوڵی ڕاگرتنی هاوسەنگی لەنێوان

سوننەو شیعە لەڕۆژهەاڵت و بەربەست دروستکردن لەبەردەم

بەرەیەکی فراوانی شیعە لەئێران، شیعەکانی

عیراق، عەلەویییەکانی سوریاو شیعەی لوبنان هۆیەکی سەرەکییە بۆ

دروستکردنی ئەم جۆرە ڕێکخراوانە

دکتۆر جه بار قادر

١٩ »» ئه مه دوا ستونی "که سک و سۆر"ه که باڵوده بێته وه له گه ڵ سوپاس و رێزماندا بۆ نوسه ری ستونه که

Page 16: ژماره 511

ئا: بارام‌سوبحی‌

ناكرێ‌‌وێنای‌‌كورد‌به‌ده‌ر‌له‌تورك‌بكه‌ین،‌نه‌خوازه‌‌ده‌ستور‌دان‌

به‌دامه‌زراندنی‌‌جۆرێك‌له‌ئیداره‌ی‌‌ناوخۆیی‌‌ده‌نێت،‌له‌م‌حاڵه‌ته‌شدا‌ئه‌و‌لیوایه‌ی‌‌زۆرینه‌ی‌‌كورده‌‌ئۆتۆنۆمی‌‌پێده‌درێ‌،‌)93(‌ساڵ‌له‌مه‌وبه‌ر‌مسته‌فا‌كه‌مال‌ئه‌تاتورك‌وایوت،‌نوسه‌ری‌‌كتێبی‌‌كوردی‌‌توركیاش‌ده‌ڵێت:‌كوردانی‌‌ئۆتۆنۆمییه‌كی‌‌

نمونه‌یی‌‌به‌ده‌ست‌دێنن،‌كه‌‌ده‌بێته‌‌جێی‌‌سه‌رنجی‌‌هه‌مو‌كورد‌له‌ناوچه‌كه‌.

كتێبی‌‌ك���وردی‌‌توركیا‌له‌نوس���ینی‌‌ئیراهی���م‌داقوق���ی‌‌و‌وه‌رگێڕانی‌‌هیمه‌ت‌عه‌زیز‌كاكه‌یی‌‌و‌له‌باڵوكراوه‌كانی‌‌ده‌زگای‌‌موكریانییه‌،‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌ توێژینه‌وه‌و‌كتێبه‌كه‌‌)420(‌الپه‌ڕه‌یه‌و‌له‌‌هه‌ش���ت‌به‌ناونیش���انه‌كانی‌:‌ پێكهات���وه‌‌ به‌ش‌ك���وردو‌په‌یوه‌ن���دی‌‌نێ���وان‌دۆڵی‌‌دو‌روباره‌ك���ه‌و‌واڵت���ی‌‌ئه‌ن���ادۆڵ‌و‌ئێران،‌تورك‌و‌ك���ورد‌له‌چاخه‌كان���ی‌‌مێژودا،‌ك���وردو‌یه‌كه‌می���ن‌كۆم���اری‌‌توركیا،‌كوردو‌كۆماری‌‌دوه‌می‌‌توركیا،‌كوردو‌ئاژاوه‌ی‌‌سیاسی‌‌له‌توركیا،‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌نوێ���ی‌‌كورد‌له‌توركیا،‌واقیعی‌‌توركیاو‌ئاینده‌ی‌‌كورد،‌چاره‌سه‌ری‌‌ئاشتیانه‌ی‌‌

كێشه‌ی‌‌كورد.

خیانه‌ت‌له‌چاخی‌‌عوسمانیه‌كانداله‌به‌شی‌‌یه‌كه‌می‌‌كتێبه‌كه‌دا،‌نوسه‌ر‌ب���ه‌وردی‌‌ئام���اژه‌‌به‌مێ���ژوی‌‌ك���وردو‌له‌به‌ره‌به‌یانی‌‌ كوردس���تان‌ جوگرافیای‌‌مێژوه‌وه‌‌تاس���ه‌رده‌می‌‌عوس���مانیه‌كان‌ده‌كات.‌رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‌ژماره‌ی‌‌كورد‌له‌ده‌وڵه‌ت���ی‌‌عوس���مانیدا‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌‌بڕوخێت‌نزیكه‌ی‌‌دو‌ملیۆن‌بوه‌،‌روبه‌ری‌‌كوردس���تانیش‌به‌خه‌ماڵندن‌گه‌یشتۆته‌‌)410(‌هه‌زار‌كیلۆمه‌تری‌‌چوارگۆش���ه‌.‌تۆمارگاكانی‌‌ ده‌وڵ���ه‌ت‌و‌ له‌ئه‌رش���یفی‌‌تاپ���ۆو‌فه‌رمانه‌‌كارگێڕییه‌كانی‌‌تایبه‌ت‌به‌نیشته‌جێكردنی‌‌عه‌شیره‌ت‌و‌هۆزه‌كان‌له‌ویالیه‌ته‌‌عه‌ره‌بیه‌كانی‌‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌‌ش���ه‌ڕی‌‌جیهانی‌‌ تاوه‌كو‌ عوس���مانی‌،‌یه‌كه‌م‌)391(‌هۆزو‌عه‌ش���یره‌تی‌‌كورد‌

تۆماركراون.داقوقی‌‌هێما‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ده‌كات‌وێڕای‌‌ئه‌و‌هه‌وڵ���ه‌‌زۆران���ه‌ی‌‌حكومه‌ته‌كانی‌‌عوس���مانی‌‌پیاده‌ی‌كرد‌ب���ۆ‌به‌تورك‌كردنی‌‌نه‌ت���ه‌وه‌ی‌‌كورد،‌به‌اڵم‌ژماره‌ی‌‌نوێنه‌رانی‌‌كورد‌له‌یه‌كه‌مین‌ئه‌نجومه‌نی‌‌نیش���تیمانی‌‌توركی���ا‌)23(‌نوێنه‌ر‌بو‌له‌كۆی‌‌)123(‌نوێن���ه‌ر،‌واتا‌نزیكه‌ی‌‌)17%(،‌ئه‌مه‌ش‌"نزیكه‌ی‌‌هه‌مان‌رێژه‌ی‌‌ژماره‌ی‌‌ك���ورد‌پێكدێن���ێ‌‌له‌به‌رامبه‌ر‌توركه‌كانی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌عوسمانی‌‌له‌كاتی‌‌

روخانیدا".ده‌رب���اره‌ی‌‌دۆخ���ی‌‌سیاس���ی‌‌كورد‌نوس���ه‌ر‌ عوس���مانیه‌كاندا،‌ له‌ده‌م���ی‌‌عوسمانیه‌كاندا‌ له‌س���ه‌رده‌می‌‌ ده‌ڵێت:‌پتر‌له‌)25(‌میرنش���ینی‌‌كورد‌هه‌بون،‌پێنجیان‌س���ه‌ربه‌خۆ‌بون‌و‌نۆزده‌شیان‌خاوه‌ن���ی‌‌خودموختاری‌‌ب���ون.‌دواتر‌نوس���ه‌ر‌ب���اس‌له‌ش���ۆڕش‌و‌بزوتنه‌وه‌‌چه‌كدارییه‌كانی‌‌كورد‌دژ‌به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌عوس���مانیه‌كان‌ده‌كات،‌هۆكاره‌كان���ی‌‌هه‌ره‌سهێنانی‌‌شۆڕش���ه‌كانیش‌له‌چوار‌

خاڵدا‌پوخته‌‌ده‌كات‌كه‌‌بریتین‌له‌:یه‌كه‌م:‌نه‌بونی‌‌یه‌كێتی‌‌یان‌جۆرێك‌له‌یه‌كێتی‌‌نێوان‌رابه‌رو‌س���ه‌رانی‌‌كورد‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‌و‌ ئامانج���ه‌‌ ده‌رب���اره‌ی‌‌نه‌بونی‌‌ئه‌و‌پێش���ه‌وایه‌ی‌‌كه‌‌بتوانێت‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌ئاینی‌‌و‌دنیای���ی‌‌نێوانیان‌

یه‌كبخات.دوه‌م:‌به‌س���انایی‌‌په‌یداكردن���ی‌‌ئه‌و‌س���یخوڕو‌ئه‌ڵقه‌له‌گوێیان���ه‌ی‌‌كه‌‌هه‌م‌له‌پێش‌و‌هه‌م‌له‌كاتی‌‌ش���ه‌ڕدا‌ناپاكی‌‌له‌گه‌ڵ‌رۆڵه‌كانی‌‌نه‌ته‌وه‌كه‌یان‌ده‌كه‌ن.س���ێیه‌م:‌نه‌بون���ی‌‌داهات���ی‌‌دارایی‌‌ته‌واو‌ب���ۆ‌دامه‌زراندنی‌‌كارگه‌ی‌‌چه‌ك‌و‌

جبه‌خانه‌ی‌‌شه‌ڕو‌پێداویستیه‌كانی‌.چواره‌م:‌به‌رهه‌ڵستی‌‌ده‌وڵه‌تانی‌‌زلهێز‌به‌رامبه‌ر‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌-‌ له‌ناوچه‌كه‌و‌ ‌�س���ه‌ربه‌خۆیی‌‌ ك���وردو‌ به‌یه‌كگرتن���ی‌‌

بونیان.زه‌ماوه‌ندی‌‌خوێن

نوس���ه‌ر،‌ گێڕانه‌وه‌كان���ی‌‌ به‌پێ���ی‌‌ده‌س���تپێكی‌‌ناكۆك���ی‌‌نێ���وان‌كوردو‌تورك‌له‌رۆژگاری‌‌سوڵتان‌سه‌اڵحه‌دینی‌‌ئه‌یوبی‌‌له‌ساڵی‌‌)1185ز(‌له‌سه‌روبه‌ندی‌‌له‌س���ه‌ر‌ )ناس���ره‌دینوڵاڵ(‌ خیالفه‌تی‌‌

زه‌ماوه‌ن���دی‌‌ژنێكی‌‌توركمان‌رویدا،‌له‌‌ئاكامی‌‌ئه‌مه‌دا‌شه‌ڕێكی‌‌گه‌وره‌و‌خوێناوی‌‌میرنشینه‌‌ له‌نێوان‌كورده‌كانی‌‌موسڵ‌و‌ده‌وروبه‌ری‌‌ له‌كوردس���تان‌و‌ توركه‌كان‌)جزی���ره‌ی‌‌ئیبن‌عوم���ه‌ر(‌قه‌وماو‌دو‌ساڵی‌‌خایاندو‌زه‌ره‌رو‌زیانێكی‌‌گه‌وره‌ی‌‌به‌ه���ه‌ردوال‌گه‌یاند،‌به‌اڵم‌دواجار‌له‌به‌ر‌ئاش���ته‌وایی‌‌ په‌یمانێكی‌‌ ئاین���ی‌‌ هۆی‌‌له‌نێوانیان‌به‌س���ترا‌بۆ‌وه‌ستان‌له‌دژی‌‌خاچپه‌رس���تان.‌به‌اڵم‌ئه‌م‌ئاشته‌واییه‌‌ش���ه‌ڕو‌ هه‌مدیس���ان‌ نه‌ب���ردو‌ زۆری‌‌ملمالنێ‌‌له‌نێوانیان‌له‌پێناو‌سه‌روه‌ری‌‌و‌ده‌سه‌اڵت‌ده‌س���تی‌‌پێكرد‌كه‌‌تاوه‌كو‌ئه‌م‌رۆژگاره‌مان‌به‌ش���ێوه‌ی‌‌پچڕ‌پچڕ‌

درێژه‌ی‌‌هه‌یه‌.

ئه‌تاتورك..‌ئه‌فسانه‌یه‌كی‌‌بێ‌‌به‌ڵێن

نوس���ه‌ر‌باس‌له‌وه‌ده‌كات،‌كوردانی‌‌توركی���ا‌خزمه‌تێك���ی‌‌زۆر‌گه‌وره‌ی���ان‌پێش���كه‌ش‌به‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌نیش���تیمانی‌‌تورك‌كرد،‌ك���ه‌‌ده‌ره‌نجام‌بوه‌‌به‌ردی‌‌بناغه‌ی‌‌كۆم���اری‌‌توركیای‌‌نوێ‌.‌هه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌وایك���رد‌كاتێ���ك‌ئه‌نجومه‌نی‌‌له‌ئه‌نكه‌ره‌‌ توركی‌‌ نیشتیمانی‌‌ گه‌وره‌ی‌‌له‌ساڵی‌‌)1920(‌به‌سترا‌)72(‌نوێنه‌ری‌‌تیاب���و‌نوێنه‌رایه‌ت���ی‌‌كوردیان‌ده‌كرد،‌ئه‌مان���ه‌‌هاوكاری���ان‌له‌گه‌ڵ‌مس���ته‌فا‌كه‌مالدا‌ك���رد‌له‌پێناو‌وه‌دیهێنانی‌‌مافه‌‌

نه‌ته‌وایه‌تیه‌كانیان.‌به‌خوێندنه‌وه‌و‌س���ه‌رنجدان‌له‌مێژوی‌‌دورو‌نزیكی‌‌كورد،‌نوسه‌ر‌ده‌گاته‌‌ئه‌و‌بڕوایه‌ی‌‌هه‌م���و‌ئه‌و‌به‌ڵێنانه‌ی‌‌به‌كورد‌دران‌به‌ب���ا‌چون،‌چونك���ه‌‌"په‌یمان‌و‌به‌ڵێنه‌كانی‌‌س���ه‌ڵته‌نه‌تی‌‌عوسمانی‌‌كه‌‌دابون���ی‌‌به‌دانی‌‌خودموختاری‌‌بۆ‌كورد‌نه‌هاتنه‌دی‌،‌یه‌كه‌م‌به‌هۆی‌‌خۆگێلكردنی‌‌لیژن���ه‌‌وه‌زارییه‌ك���ه‌،‌دوه‌میش‌چونكه‌‌حكومه‌تی‌‌س���ه‌ڵته‌نه‌ت‌روخا.‌به‌ڵێنی‌‌هاوپه‌یمانه‌كانیش‌ب���ۆ‌كورد‌جێبه‌جێ‌‌نه‌ك���را‌له‌ب���ه‌ر‌هه‌ڵوێس���تی‌‌جیاجیای‌‌هه‌ریه‌كه‌یان‌به‌رامبه‌ر‌به‌كێش���ه‌ی‌‌كورد‌زاڵبونی‌‌ له‌الی���ه‌ك‌و‌دوایه‌ش‌به‌ه���ۆی‌‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‌و‌ته‌ماحی���ان‌له‌ناوچه‌كه‌‌به‌سه‌ر‌كێش���ه‌‌مرۆییه‌كان‌و‌چاره‌نوسی‌‌گه‌الندا.‌به‌ڵێنی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌نیشتیمانی‌‌تورك���ه‌‌كه‌مالییه‌كانیش‌وێ���ڕای‌‌ده‌قه‌‌رون‌و‌راش���كاوه‌كانی‌‌په‌یمان���ی‌‌لۆزان‌و‌ئیمزاكردن���ی‌‌ده‌وڵه‌ت���ه‌كان‌له‌س���ه‌ری‌‌به‌زامنكردن���ی‌‌مافی‌‌كوردان،‌ئه‌وانیش‌پاش���گه‌زبونی‌‌ به‌ه���ۆی‌‌ نه‌هاتن���ه‌دی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌ئه‌نكه‌ره‌‌كه‌‌هاوس���ه‌نگی‌‌هه‌ب���و‌ كاریگ���ه‌ری‌‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‌ناوچه‌ی‌‌ ده‌وڵه‌ته‌كانی‌‌ له‌پابه‌ندبون���ی‌‌رۆژهه‌اڵت���ی‌‌ناوی���ن‌ب���ه‌و‌بارودۆخه‌ی‌‌س���ه‌قامی‌‌گرت���وه‌‌ب���ێ‌‌ئ���ه‌وه‌‌هی���چ‌گۆڕانكارییه‌كی‌‌گه‌وهه‌ری‌‌تیابكرێ‌".

سه‌باره‌ت‌به‌‌به‌ڵێنه‌كانی‌‌ئه‌تاتورك،‌نوسه‌ر‌وته‌یه‌كی‌‌ناوبراو‌وه‌بیردێنێته‌وه‌‌رۆژنامه‌وانی���دا‌ له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی‌‌ ك���ه‌‌به‌بۆن���ه‌ی‌‌ ‌)1923/1/16( له‌ش���ه‌وی‌‌

له‌وه‌اڵمی‌‌ ئیزمیر،‌ ئازادكردنی‌‌ش���اری‌‌پرس���یارێكی‌‌سه‌رنوس���ه‌ری‌‌رۆژنامه‌ی‌‌)كات(دا‌ده‌ڵێ���ت:‌ناكرێ‌‌وێنای‌‌كورد‌ب���ه‌ده‌ر‌له‌‌ت���ورك‌بكه‌ی���ن،‌نه‌خوازه‌‌ده‌س���تور‌دان‌به‌دامه‌زراندن���ی‌‌جۆرێك‌له‌ئی���داره‌ی‌‌ناوخۆی���ی‌‌ده‌نێ���ت،‌له‌م‌حاڵه‌ته‌ش���دا‌ئ���ه‌و‌لیوای���ه‌ی‌‌زۆرینه‌ی‌‌

ك���ورده‌‌ئۆتۆنۆمی‌‌پێ���ده‌درێ‌.‌هه‌ردو‌نه‌ت���ه‌وه‌‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان‌و‌چاره‌نوس‌له‌گ���ه‌ڵ‌یه‌كت���ردا‌گرێی���داون،‌چونكه‌‌ئه‌مه‌‌چاره‌نوس���ی‌ ده‌زانن‌ هه‌ردوكیان‌هاوبه‌شیانه‌،‌بۆیه‌‌سنوردانانی‌‌نێوانیان‌

كارێكی‌‌دروست‌نییه‌".

چله‌كان:قۆناغی‌‌نه‌هامه‌تییه‌كان

كوردان‌ دۆخ���ی‌‌ رونكردن���ه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌دوای‌‌ بیس���ته‌م‌ س���ه‌ده‌ی‌‌ له‌چله‌كانی‌‌مردن���ی‌‌ئه‌تاتورك،‌نوس���ه‌ر‌وتارێكی‌‌رۆژنامه‌ی‌‌ نوس���ه‌ری‌‌ مه‌ته‌ی‌‌ عوسمان‌س���ۆن‌پۆس���ته‌‌به‌نمونه‌‌ده‌هێنێته‌وه‌،‌ك���ه‌‌دوای‌‌س���ه‌ردانێكی‌‌ب���ۆ‌ناوچه‌ی‌‌ساڵی‌‌ له‌نیسانی‌‌ توركیا‌ كوردس���تانی‌‌)1948(‌ئه‌م���ه‌ی‌‌نوس���ی‌‌"لێ���ره‌‌نه‌‌ن���ه‌‌پردێك‌ رێگه‌یه‌ك���ی‌‌قیرتاو‌هه‌یه‌‌رۆن���راوه‌،‌قوتابخان���ه‌و‌حوجره‌كانیش‌داخ���راون‌و‌ناوچه‌ك���ه‌‌خاڵی���ه‌‌له‌هه‌ر‌بنكه‌یه‌ك���ی‌‌ یاخ���ود‌ خه‌س���ته‌خانه‌‌ته‌ندروستی‌،‌كشتوكاڵیش‌‌واداڕوخاوه‌‌به‌ش���ێوه‌یه‌ك‌دانیش���توان‌بژێویی���ان‌ته‌نهاو‌ته‌نها‌له‌س���ه‌ر‌له‌وه‌ڕاندنی‌‌بزنه‌.‌له‌والش���ه‌وه‌‌ئ���ه‌و‌گوندانه‌ی‌‌به‌س���ه‌ر‌ته‌پۆڵكه‌كانه‌وه‌‌بنیاتنراون‌له‌حاڵێكدان‌مرۆ‌گریانی‌‌بۆیان‌دێت.‌به‌رپرسیارێتی‌‌ئ���ه‌م‌ژیان���ه‌‌س���ه‌ره‌تایی‌‌و‌نامرۆییه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌‌تێ���دان،‌ده‌كه‌وێته‌‌ئه‌س���تۆی‌‌ئه‌و‌ده‌زگاو‌دای���ه‌ره‌‌حكومیانه‌ی‌‌الفی‌‌ئه‌وه‌‌لێده‌ده‌ن‌گوایا‌ئه‌وان‌چاكس���ازی‌‌

له‌بارودۆخه‌كان‌ده‌كه‌ن".

دیكتاتۆرییه‌تی‌‌ئه‌فسه‌ره‌‌چه‌په‌كانكوده‌تایه‌ك���ی‌‌ ل���ه‌)1960/5/27(‌س���ه‌ربازی‌‌له‌توركیا‌روی���دا،‌به‌دوایدا‌نیش���تیمانی‌‌ یه‌كێت���ی‌‌ حكومه‌ت���ی‌‌س���ه‌ربازی‌‌پێكهات،‌كه‌‌له‌كۆی‌‌بیست‌ئه‌ندام���ی‌‌حكوم���ه‌ت‌چواری���ان‌كورد‌ب���ون،‌ب���ه‌اڵم‌وه‌كو‌نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێت:‌ره‌وش���ی‌‌سیاس���ی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌گه‌لی‌‌كورد‌هی���چ‌گۆڕانكارییه‌كی‌به‌س���ه‌ردا‌نه‌ه���ات،‌به‌هۆكاری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌"هه‌رچه‌نده‌‌زۆرب���ه‌ی‌‌ئه‌ندامه‌كانی‌‌ئ���ه‌م‌حكومه‌ته‌‌له‌ئه‌فس���ه‌رانی‌‌پێش���كه‌وتوخواز‌بگره‌‌نه‌یانده‌وێرا‌ به‌اڵم‌ بون،‌ له‌چه‌په‌كانیش‌دان‌به‌وه‌دا‌بنێن‌له‌توركیا‌كێش���ه‌یه‌ك‌هه‌ی���ه‌‌به‌ن���اوی‌‌كێش���ه‌ی‌‌ك���ورد...‌له‌ناوبردنی‌‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌ هێندێكیشیان‌كوردیان‌ده‌كرد،‌ئه‌گه‌ر‌هه‌ر‌جموجۆڵ‌و‌

بزوتنه‌وه‌یه‌ك‌به‌رپابكات".

جیاوازییه‌كانی‌‌پارچه‌كانی‌‌كوردستانیه‌كێ���ك‌ نوس���ه‌ر‌ به‌ب���ڕوای‌‌توركیا‌ نێوان‌كوردی‌‌ له‌جیاوازییه‌كانی‌‌

له‌گه‌ڵ‌كوردی‌‌ئێ���ران‌و‌عێراق‌ئه‌وه‌یه‌،‌له‌كوردستانی‌‌توركیاو‌دوای‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌به‌درخان،‌رابه‌رانی‌‌مێژویی‌‌ده‌رنه‌كه‌وتن‌ئاینی‌‌ سیاس���ی‌‌و‌ كاریگه‌ریی‌‌ تابتوانن‌بكه‌نه‌‌سه‌ر‌جه‌ماوه‌ری‌‌كورد‌له‌توركیا،‌به‌اڵم‌"سه‌ره‌ڕای‌‌ئه‌وه‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌كورد‌له‌توركیا‌زیاتر‌جه‌م���اوه‌ری‌‌و‌تۆكمه‌تر‌ب���و،‌وێ���ڕای‌‌ملمالنێ���ی‌‌نێ���وان‌باڵه‌‌جیاجیاكانی‌،‌ئه‌م���ه‌ش‌له‌به‌ر‌زاڵبونی‌‌باری‌‌رۆحی‌‌به‌كۆم���ه‌ڵ‌له‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌و‌مه‌ترس���یه‌‌هاوبه‌ش‌و‌گشتیه‌ی‌‌ده‌یه‌وێ‌‌ت���ۆوی‌‌نه‌ت���ه‌وه‌ی‌‌ك���ورد‌ل���ه‌و‌واڵته‌‌ببڕێت���ه‌وه‌‌و‌قه‌اڵچۆیان‌ب���كات‌ئه‌ویش‌راستڕۆی‌‌ فاش���یزمی‌‌ به‌ره‌ی‌‌ مه‌ترسی‌‌

توركه‌".نوس���ه‌ر‌ كه‌‌ دیك���ه‌‌ جیاوازییه‌ك���ی‌‌ئاماژه‌ی‌‌پێده‌كات،‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌سایه‌تییه‌‌سیاس���ییه‌كانی‌‌ك���ورد‌له‌ب���ه‌ر‌چه‌ند‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌،‌ ئایدۆل���ۆژی‌‌و‌ فاكته‌رێكی‌‌وایان‌به‌باش���تر‌ده‌زانی‌‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌حیزبه‌‌سیاس���یه‌كانی‌‌توركی���ا‌درێژه‌‌به‌خه‌ب���ات‌بده‌ن،‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌خۆیان‌بكه‌ن.‌ كورد‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌ رێبه‌رایه‌تی‌‌بۆ‌نمون���ه‌‌له‌س���اڵی‌‌)1968(‌كامیل‌ئاكینجی‌‌به‌ره‌گه‌ز‌كورد‌بوه‌‌سكرتێری‌‌گشتی‌‌پارتی‌‌كرێكارانی‌‌چه‌پی‌‌توركیا،‌له‌س���اڵی‌‌)1969(‌نوس���ه‌رو‌هزرڤانی‌‌چه‌پڕه‌وی‌‌كورد‌محه‌مه‌د‌عه‌لی‌‌ئه‌ساڵن‌به‌س���ه‌رۆكی‌‌هه‌مان‌حیزب‌هه‌ڵبژێردرا.‌ناوداری‌‌كوردیش‌یوسف‌ كه‌س���ایه‌تی‌‌عه‌زی���ز‌ئۆغڵۆ‌بوه‌‌س���ه‌رۆكی‌‌حیزبی‌‌

توركیای‌‌تازه‌.هه‌ر‌له‌باری‌‌حیزبه‌‌سیاس���یه‌كانه‌وه‌،‌

نوس���ه‌ر‌باس‌ل���ه‌وه‌ده‌كات‌له‌س���اڵی‌‌فای���ه‌ق‌ ك���ورد‌ پارێ���زه‌ری‌‌ ‌)1963(بوجاك‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردس���تانی‌‌دامه‌رزاند،‌كۆمه‌ڵێكی‌‌زۆر‌له‌رۆشنبیرو‌ته‌نان���ه‌ت‌ جوتی���ارو‌ كرێ���كارو‌ الوو‌ل���ه‌ده‌وری‌‌كۆبون���ه‌وه‌،‌ موڵكداری���ش‌به‌مه‌ش‌جی���اوازی‌‌هه‌بو‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ردو‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان‌له‌عێراق‌و‌ئێران،‌چونكه‌‌"حیزبێكی‌‌بنكه‌‌فراوانی‌‌جه‌ماوه‌ری‌‌ب���و،‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ئه‌و‌دو‌دامه‌زراندنیان‌ له‌ده‌ستپێكی‌‌ كه‌‌ حیزبه‌‌به‌ده‌ره‌به‌گ‌و‌سه‌رانی‌‌ به‌ستبو‌ پشتیان‌عه‌ش���ایه‌ره‌وه‌.‌ب���ه‌اڵم‌زۆری‌‌نه‌خایاند‌ئ���ه‌م‌حیزب���ه‌‌چ���وه‌‌ك���ۆڕی‌‌خه‌باتی‌‌ژێرزه‌مین���ه‌وه‌،‌به‌ه���ۆی‌‌راوه‌دونان���ی‌‌له‌س���ۆنگه‌ی‌‌ توركیاوه‌‌ رژێمی‌‌ له‌الیه‌ن‌

پێكهاته‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌وه‌".

كوردو‌پارله‌مانی‌‌توركیادوات���ر‌ شه‌س���ته‌كان‌و‌ له‌ده‌ی���ه‌ی‌‌قۆناغێك���ی‌‌نوێ���ی‌‌خه‌بات���ی‌‌كوردانی‌‌توركیا‌ده‌س���تپێده‌كات،‌ك���ه‌‌ئه‌ویش‌به‌ش���داریكردنه‌‌له‌پارله‌مانی‌‌توركیادا.‌به‌نمونه‌‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌)1965(،‌حیزبی‌‌چه‌پی‌‌توركیا‌پانزه‌‌كورسی‌‌پارله‌مانی‌‌ب���رده‌وه‌‌ك���ه‌‌چواری���ان‌كوردب���ون.‌له‌كۆی‌‌ ‌)1969/11/12( له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌)450(‌نوێن���ه‌ری‌‌حیزبی‌‌دادو‌حیزبی‌‌گه‌ل���ی‌‌كۆم���اری‌‌)71(‌نوێنه‌ری‌‌كورد‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ پارله‌مانت���ار.‌ بون���ه‌‌)1977/6/5(‌له‌كۆی‌‌)402(‌نوێنه‌ری‌‌حیزبی‌‌دادو‌حیزبی‌‌گه‌لی‌‌كۆماری‌‌)56(‌

نوێنه‌ری‌‌كورد‌بونه‌‌پارله‌مانتار.له‌باره‌ی‌‌خه‌باتی‌‌پارله‌مانی‌‌كوردانه‌وه‌،‌نوسه‌ر‌ده‌ڵێت:‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌ڕوی‌‌سیاسیه‌وه‌‌جێگی���ره‌و‌هیچ‌گومانێك���ی‌‌تێدانییه‌،‌له‌رابردوو‌ئێستاش���دا‌ك���ورد‌نزیكه‌ی‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ ئه‌ندامان���ی‌‌ ‌)%18-15(نیشتیمانی‌‌گه‌وره‌ی‌‌توركیایان‌له‌خوله‌‌پارله‌مانیه‌كانی‌‌ساڵی‌‌)1920(‌تا‌ئیمڕۆ‌له‌میانه‌ی‌‌ پێكهێناوه‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌كورد‌خه‌باتی‌‌سیاس���یاندا‌به‌ڕاش���كاوی‌‌ئه‌م‌هه‌قیقه‌ته‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌یان‌نه‌دركاندوه‌.

بۆچی‌‌ئۆزال‌مرد؟تورگ���ۆت‌ئۆزالی‌‌س���ه‌رۆك‌كۆماری‌‌توركی���ا،‌یه‌كێك‌بو‌له‌و‌س���ه‌رۆكانه‌ی‌‌هه‌وڵیدا‌به‌ده‌ر‌له‌ڕێگه‌چاره‌ی‌‌سه‌ربازی‌‌كێش���ه‌ی‌‌كورد‌چاره‌سه‌ر‌بكات،‌به‌اڵم‌مه‌رگ���ه‌‌گوماناوییه‌ك���ه‌ی‌‌رێگه‌ی‌‌نه‌دا‌هه‌وڵه‌كانی‌‌به‌پایان‌بگه‌یه‌نێت.‌له‌باره‌ی‌‌هه‌وڵه‌كان���ی‌‌ئ���ۆزال‌و‌مردنه‌كه‌ی���ه‌وه‌،‌

نوسه‌ر‌ده‌نوسێت:بانگه‌ش���ه‌كانی‌‌ئۆزال‌به‌شێك‌بو‌له‌و‌بیرۆكه‌‌)عوس���مانیه‌‌نوێیه‌(ی‌‌كه‌‌تێدا‌

ئامانج���ی‌‌ئه‌وه‌ب���و‌ناوچه‌ی‌‌ئۆراس���یا‌به‌كوردو‌تورك‌و‌عه‌ره‌بیه‌وه‌‌له‌به‌لقانه‌وه‌‌به‌ره‌و‌رۆژهه‌اڵتی‌‌ناوین‌و‌ئینجا‌قه‌فقازیاو‌واڵتانی‌‌ئاسیای‌‌ناوین‌بگێڕێته‌وه‌‌بۆ‌ژێر‌سه‌ركردایه‌تی‌‌توركیا،‌له‌به‌رئه‌مه‌‌ئێمه‌‌پێمانوایه‌‌ئه‌م‌بانگه‌شه‌یه‌ی‌‌ئۆزال‌بوه‌‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هاوپه‌یمان���ه‌‌ئه‌مریكایی‌‌و‌ئیس���رائیلیه‌كانی‌‌وابكه‌ن‌كاری‌‌پاترییه‌‌)ئ���ۆزال(‌ دڵ���ی‌‌ به‌هێزكه‌ره‌وه‌ك���ه‌ی‌‌ده‌س���تكرده‌كانه‌وه‌‌ مانگ���ه‌‌ به‌ڕێگه‌ی‌‌په‌كبخ���ه‌ن‌دوای‌‌ئه‌و‌نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌‌قه‌س���ته‌رییه‌ی‌‌كه‌‌له‌ده‌ستپێكی‌‌ساڵی‌‌)1992(‌بۆی‌‌ك���را‌تاوه‌كو‌به‌مردنێكی‌‌كتوپ���ڕی‌‌ل���ه‌)1993/4/17(‌گیان���ی‌‌له‌ده‌ست‌بدات،‌ئه‌مه‌ش‌له‌به‌ر‌مه‌ترسی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌نه‌با‌ب���گات‌به‌خه‌ونی‌‌خۆی‌‌بۆ‌دامه‌زراندنی‌‌یه‌كێتییه‌كی‌‌ئیسالمی‌‌نوێ‌‌

له‌م‌ناوچه‌‌زیندوه‌ی‌‌جیهاندا.

چاره‌سه‌ری‌‌كێشه‌ی‌‌كورد‌چییه‌؟ده‌رباره‌ی‌‌چۆنێتی‌‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌كێشه‌ی‌‌كورد‌له‌توركیا،‌نوسه‌ر‌ده‌ڵێت:‌چاره‌سه‌ركردنی‌‌كێشه‌ی‌‌كورد‌به‌ڕێگه‌ی‌‌س���ه‌ركوتكردن‌و‌تیرۆره‌وه‌‌له‌سه‌رده‌می‌‌عوسمانیه‌كانه‌وه‌‌هه‌ره‌سی‌‌هێنا،‌بۆیان‌رون‌ب���ۆوه‌‌كه‌‌سیاس���ه‌تی‌‌توانه‌وه‌ی‌‌ه���ه‌ر‌كه‌مایه‌تیی���ه‌ك‌چ‌وه‌ك‌نه‌ته‌وه‌‌ی���ان‌خێڵ‌یان‌تایفه‌‌له‌م‌س���ه‌رده‌مه‌دا‌مه‌حاڵ���ه‌‌بێت���ه‌دی‌.‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌كێشه‌ی‌‌كورد‌به‌ڕێگه‌چاره‌ی‌‌تایفه‌گه‌ری‌‌نایه‌ت���ه‌دی‌،‌ هه‌نوكه‌ی���ش‌ ته‌س���ك‌و‌به‌ڵك���و‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌دیموكراتیانه‌ی‌‌بنه‌ڕه‌تی‌‌و‌له‌سه‌ر‌چه‌مكێكی‌‌نوێی‌‌مافی‌‌هاونیشتیمانیبون‌و‌یه‌كێتی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ده‌بێت،‌ئه‌و‌چه‌مكه‌ی‌‌كه‌‌وا‌ده‌خوازێ‌‌نیش���تیماندا‌ له‌خاكی‌‌ هاواڵتیان‌ هه‌مو‌

بگرێته‌خۆ.

له‌ب���اره‌ی‌‌ كتێبه‌ك���ه‌دا،‌ له‌كۆتای���ی‌ئاینده‌ی‌‌كورده‌وه‌‌نوس���ه‌ر‌به‌م‌جۆره‌‌گوزارش���ت‌له‌بۆچون���ی‌‌تایبه‌تی‌‌خۆی‌‌ده‌كات:‌پێموایه‌‌كورد‌له‌توركیا‌به‌هه‌مو‌مافه‌كانی‌‌خۆیان‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌توركیا‌شاد‌ده‌بن،‌چ‌به‌ده‌سته‌به‌ركردنی‌‌ماف���ه‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كانیان،‌یان‌به‌ڕێگه‌ی‌‌دامه‌زراندن���ی‌‌یه‌كێتیه‌ك���ی‌‌فیدراڵ���ی‌‌له‌نێ���وان‌هه‌ردو‌نه‌ته‌وه‌ی‌‌تورك‌و‌كورد‌وه‌كو‌فیدراڵیزمی‌‌سویس���ری‌.‌به‌مه‌ش‌به‌ش���داری‌‌له‌په‌ره‌پێدان���ی‌‌دیموكراتی‌‌له‌توركیا‌ده‌كه‌ن‌به‌ڕێگ���ه‌ی‌‌دامه‌زراوه‌‌ئۆتۆنۆمییه‌كی‌‌ واڵت‌و‌ ده‌ستورییه‌كانی‌‌نمونه‌یی‌‌به‌ده‌س���ت‌دێنن‌ده‌بێته‌‌جێی‌‌س���ه‌رنجی‌‌هه‌م���و‌ك���ورد‌له‌ناوچه‌كه‌،‌دیكتاتۆریی���ه‌كان‌ به‌رژێم���ه‌‌ پاڵی���ش‌له‌رۆژهه‌اڵتی‌‌ناوینه‌وه‌‌ده‌نێن‌دان‌به‌مافی‌‌له‌ئۆتۆنۆمییه‌كی‌‌ بنێن‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌كورد‌ه���اوكاری‌‌ ب���ه‌وه‌ش‌ راس���ته‌قینه‌دا..‌ته‌كان���دان‌ له‌په‌ره‌س���ه‌ندن‌و‌ ده‌ك���ه‌ن‌به‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌گه‌لی‌‌كورد‌به‌گش���تی‌‌له‌پێناوی‌‌ به‌ره‌و‌س���ه‌ركه‌وتنی‌‌زێده‌تر‌

رزگاری‌‌و‌دیموكراتیدا.

17)511(‌سێشه‌ممه‌‌2016/1/12 کتێب

كوردی توركیا: زه ماوه ندی خوێن له سه اڵحه دینه وه تا ئه ردۆگان

ده‌ستپێكی‌‌ناكۆكی‌‌نێوان‌كوردو‌تورك‌له‌رۆژگاری‌‌سوڵتان‌

سه‌اڵحه‌دینی‌‌ئه‌یوبی‌‌له‌ساڵی‌‌

‌)1185(له‌سه‌روبه‌ندی‌‌خیالفه‌تی‌‌

)ناسره‌دینوڵاڵ(‌له‌سه‌ر‌زه‌ماوه‌ندی‌‌ژنێكی‌‌توركمان‌

رویدا

سیاسه‌تی‌‌توانه‌وه‌ی‌‌هه‌ر‌كه‌مایه‌تییه‌ك‌چ‌وه‌ك‌نه‌ته‌وه‌‌یان‌خێڵ‌یان‌تایفه‌‌له‌م‌سه‌رده‌مه‌دا‌مه‌حاڵه‌‌

بێته‌دی

كوردانی‌‌توركیا‌خزمه‌تێكی‌‌زۆر‌

گه‌وره‌یان‌پێشكه‌ش‌به‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌

نیشتیمانی‌‌تورك‌كرد،‌كه‌‌ده‌ره‌نجام‌بوه‌‌به‌ردی‌‌بناغه‌ی‌‌كۆماری‌‌توركیای‌‌نوێ‌

یه‌كێك‌‌له‌جیاوازیه‌كانی‌‌نێوان‌كوردی‌‌توركیا‌له‌گه‌ڵ‌كوردی‌‌ئێران‌و‌

عێراق‌ئه‌وه‌یه‌،‌له‌كوردستانی‌‌توركیاو‌

دوای‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌به‌درخان،‌رابه‌رانی‌‌مێژویی‌‌ده‌رنه‌كه‌وتن‌تابتوانن‌كاریگه‌ریی‌‌

سیاسی‌‌و‌ئاینی‌‌بكه‌نه‌‌سه‌ر‌جه‌ماوه‌ری‌‌كورد

Page 17: ژماره 511

پ���اش 37 س���اڵ له ته نگ���ه ژه و قه یرانی ،2015 له ژانوی���ه ی نێوانی���ان س���ه ختی به له س���ێداره دانی نه مر باق���ی نه مر پیاوی یه كه می ئاینی شیعه له عه ره بستانی سعودیه ، قه یرانه سیاسی و مه زهه بیه كانی له گه ڵ ئێران قوڵتر كرده وه ، تاڕاده ی نیگه رانی خامنه یی، روحانی رایگه یاند "ئه و كاره نه ئیسالمییه ،

نه ئینسانییه ".س���ه رچاوه كان ب���اس له په یوه ن���دی ئه م دو الیه ن���ه بۆ س���اڵی 1928 ده كه ن، به اڵم به رده وام پڕ كێشه و له رزۆك بوه و به تایبه تی دوای شۆڕی گه النی ئێران و هاتنه سه ركاری كۆماری ئیسالمی ئێران له ساڵی 1979، كه ناوچه كه روداوگه لێكی سیاس���ی و تائیفی پڕ كێش���ه ی به خۆیه وه بینی ، بوه س���ه ره تای خراپی په یوه ندییه كانی عه ره ب به گش���تی و

عه ره بستان به تایبه تی له گه ڵ ئێران.ئه وكات تاران رایگه یاندوه "رژێمی سعودیه رویه كی ت���ری بزوتنه وه ی وه هابیه ته " له پاڵ ئه وه شدا تاران نیگه ران بوه له و ئاماده گییه به هێزو فراوانه ی سعودیه له بواری سه ربازی و ئه من���ی له ناوچه ك���ه دا، ك���ه په یوه ن���دی

به هاوپه یمانێتی له گه ڵ ئه مه ریكاوه هه بو.ئه م دو خاڵه ، ك���ه یه كه میان ئاماژه یه كه نوێنه رایه ت���ی عه ره بس���تان بۆئ���ه وه ی وه هابیه تی سوننی ده كات، كه ئه مه ش رێك ئه و گرفته یه كه چوارده س���ه ده یه له نێوان هه ردو تائیفه ی شیعه و سوننه هه یه و هه ركام له ئێران و س���عودیه خۆیان وه كو مه رجه عی ئه و دو مه زهه به ده زانن و هه ركامیان شانازی به شوێنه پیرۆزه كانی وه كو مه ككه و مه دینه ، نه جه ف، كه ربه ال، قوم، مه ش���هه د، كازمیه و

سامه را ده زانن.سه ركاری هاتنه له دوای دوهه میش���یان، ئێران و خومه ینی له 1979، ئێران ده یویست نوێنه رایه تی جیهانی ئیسالمی بكات، به اڵم دواج���ار به هۆی كێبڕكێی س���عودیه ، ئێران ناچارب���و به ته نها ملبدات ب���ۆ نوێنه رایه تی ش���یعه ، ب���ه اڵم ه���ه ر ئه وكات���ه تێكچونی په یوه ندییه كان���ی تاران و واش���نتۆن به هۆی داگیركردنی باڵوێزخانه ی ئه و واڵته وه ، ئێران له ناوچه ك���ه دا ته نها مایه وه و واڵتانی كه نداو

بونه هاوپه یمانی سعودیه .بێگوم���ان پێش���تریش به هۆی ش���ه ڕی ئۆكتۆبه ری 1973 نێوان عه ره ب و ئیسرائیل و بایكۆتی واڵتانی عه ره بی به ناردنه ده ره وه ی ن���ه وت بۆ ئه مه ریكاو خۆرئ���اوا، له به رامبه ر پشتیوانی ئیسرائیل، ئێران بڕیاریدا قه ره بوی ئ���ه و كه مهێنانه ی ناردنه ده ره وه ی نه وت بۆ

ئه وروپا بكاته وه .به اڵم وه كو محه مه د ساڵح كه واز له كتێبی په یوه ندییه كانی س���عودیه و ئێران له سااڵنی )1979 – 2011( لێكۆڵینه وه یه كی مێژویی و سیاس���ی ، ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كێش���ه و ریش���ه كانی ده گه ڕێنێته وه بۆ دوای شۆڕشی ئیسالمی له س���اڵی 1979 و روخانی رژێمی ش���ا، كه به هاوپه یمانی ریاز ده ناسرا، به اڵم دواتر ناكۆكییه سیاس���ی و مه زهه بیه كانیان گه یشته لوتكه ، به تایبه تی له سه ر رێبه رایه تی جیهانی ئیسالمی و جه نگه ناوچه ییه كان كه

هه ردو الیان نوێنه رایه تیان كردوه .جه نگی عێراق – ئێران - 1980 :

پ���اش س���ه ركه وتنی شۆڕش���ی ئێ���ران، به ناسنامه ی ش���یعه بونێكی دوانزه ئیمامی ، عه ره بس���تان و واڵتانی كه ن���داوی فارس ئه و شعوره یان الدروس���تبو، كه ئێران شۆڕش و چه مكه كان���ی هه ن���ارده ده كات، به تایبه ت كه كه مینه یه كی ش���یعه له سعودیه ، كوێت و

به حرێن هه بو.بۆیه له گه ڵ ده ستپێكردنی جه نگی عێراق– پشتیوانییه كی كه وته عه ره بس���تان ئێران، به هێزی عێراق، له لێدوانێكدا ئه وكاته ئه میر به نده ر كوڕی س���وڵتان باڵوێزی پێش���وی س���عودیه له واشنتۆن له س���ه رده می مه لیك فه هدی كوڕی عبدالعزیز رایگه یاند "یارمه تی به په له ی عێراقم���ان داوه به بڕی )6( ملیار دۆالرو ناردنی زیاتر له )100( تانك له رێگه ی كوێته وه دواتر كۆمپانیای ئارامكۆ هه ڵس���ا به ناردنی تیمێكی پسپۆر بۆ چاككردنه وه ی چاڵ���ه نه وته كان���ی عێ���راق، ك���ه به هۆی

بۆردومانی ئێرانه وه زیانیان پێگه یشتوه .ته قینه وه كان���ی مه ككه و تاوانباركردن���ی

كه عبه - 1986 حاجیان���ی رو له مه ككه و كه عبه ، هێڵێكی تری ملمالنێكانی سعودیه و ئێرانه ، له ساڵی س���عودیه ئه منییه كان���ی ده زگا 1986رایانگه یاند ")111( حاجی ئێرانیان به ماده ی )C4( ده ستگیر كردوه كه ویستویانه كه عبه

له ده رئه نجامی 1987 له ساڵی بته قێننه وه و خۆپیش���اندانی حاجییه ئێرانییه كان )402( حاجی گیانیان له ده ستدا، كه )75( ئێرانی و

)85( سعودی بو".له ساڵی 1989 جارێكی تر ریاز به تاوانی هه وڵ���ی ته قاندنه وه ی تونێڵێ���ك له مه ككه ، ده ركرد، ئێرانییه كانی دبلۆماتكاره گش���ت ئه م قه یرانه درێژه ی كێش���ا، تاساڵی 2015 روداوی گیان له ده ستدانی )700( حاجی كه

)131( یان ئێرانی بون.

قه یرانه كانی به حرێن و س���وریا - 2011 – 2012

ئازاری 2011 ئه وكاته ی ئێران پش���تیوانی له خۆپشاندانه كانی شیعه نیشینه كانی به حرێن كرد، س���عودیه به و ده ستێوه ردانه ی ئێرانی زان���ی و هێزی زۆری نارد، هێزی س���ه ربازی جه زی���ره ی واڵتانی ئه نجومه ن���ی هاریكاری

كه نداو خوپشاندانه كانیان كپ كرده وه .له ساڵی 2012 ملمالنێكانی سعودیه و ئێران له سوریا گه یشته ترۆپك، ئێران تاوانباركرا به ناردن���ی راوێ���ژكاری س���ه ربازی له پ���اڵ هێزه كان���ی حزبوڵاڵی لوبنانی و له به رامبه ردا پش���تیوانی س���عودیه له هێزه كانی سوپای

ئازاد.ئه مان���ه پانۆرام���ای ملمالنێكان���ی نێوان تاران – ریاز بو له س���ااڵنی 1979 – 2016 و له س���ێداره دانی س���ه ید نه مر باقر نه مر، په یوه ندیی���ه سیاس���ی و دبلۆماس���ییه كانی ه���ه ردوالی گه یان���ده لوتك���ه و چاوه ڕوانی

قه یران و ئاریشه ی زیاتری لێده كرێت.سه ره ڕای ئه وانه لێكوڵێنه وه سیاسیه كان باس له چ���وار فاكته ری س���ه ره كی ده كه ن

له ملمالنێكاندا له ئێستادا:یه كه م: فایلی مه زهه بی و دینی.

دوه م: فایلی په یوه ست به كێبڕكێ له سه ر سه ركردایه تی جیهانی ئیسالمی .

س���ێیه م: فایلی په یوه س���ت به په یوه ندی واڵت���ه به تایبه ت���ی خۆرئ���اوا، له گ���ه ڵ

یه كگرتوه كانی ئه مه ریكا.چ���واره م: فایلی نه وت له ن���او رێكخراوی

ئۆپیك.فایلی یه كه م: فایلی مه زهه بی و دینی

ئێ���ران و س���عودیه به تایبه تی له س���اڵی 1979 ده ستیانداوه ته ملمالنێیه كی توند تا هه ركامیان وه كو رابه ری واڵتانی ئیس���المی خۆیان نیش���انبده ن، تادواج���ار له نێوان دو بلۆكی مه زهه بی )ش���یعیزم – سوننینزم(و دو بلۆكی سیاس���ی و جوگرافی )دابه شبونی واڵتانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاس���ت( به یه كجاری

ساغبوه وه .پاش راوه ستانی شه ڕی عێراق – ئێران، ت���اران كه وت���ه فراوانكردن���ی جیۆپۆلتیكی مه زهه بی خۆی و به تایبه تی له واڵتانی كه نداوی ف���ارس و به پله ی یه ك���ه م هه راس���انكردنی )%70( ده ڵێ���ن ئام���اره كان س���عودیه ، دانیشتوانی كه نداوی فارس شیعه ن، به پله ی یه كه م له س���نوره كانی رۆژهه اڵتی سعودیه ن له ناوچه ده وڵه مه نده كانی نه وت له )ئیحسا( كه ژماره یان )500( هه زار كه سن و له به حرێن )350( ه���ه زارو له ئیم���ارات )300( هه زارو له عێ���راق )12( ملی���ۆن و له ئێ���ران )51( ملی���ۆن و له كوێت )1,500( ملیۆن، له قه ته ر

)50( هه زارن.چاودێ���ران پێیانوای���ه ، گه ر پش���تیوانی ئه مه ری���كاو خۆرئ���اوا نه بێت له گ���ه ڵ بونی كه شتیگه ل و بنكه ی س���ه ربازی و هه واڵگری له كه نداوی فارس���دا، ئێران ش���ه ش مانگی

به سه بۆ داگیركردنی زۆرێك له و واڵتانه .ئه مه جگه له وه ی كه )20%( دانیشتوانی قه ته ر ش���یعه ن، )30%( كوێ���ت و )%65( به حرێن و )16%( ئیمارات و )5%( ئه رده ن و )10 – 15%( س���عودیه ، ئ���ه وه جگه له وه ی رێژه كه له پاكس���تان )33( ملیۆن ش���یعه ، )11( ملیۆن شیعه له هندستان، )6( ملیۆن

له ئازه رباینجان هه یه .ئ���ه وه ی گرنگه له م كه یس���ه دا، خاڵێكی جه وهه ریه ، تێڕوانین���ی ئێران، تێڕوانینێكی دین���ی و مه زهه بیی���ه ، وات���ا ئینتمایه ك���ی مه زهه بی–سیاس���ییه ، ب���ه اڵن تێڕوانین���ی تێڕوانینێكی س���عودیه و واڵتانی س���وننی ، مه زهه بی – نیش���تمانییه ی���ان نه ته وه ییه ،

واتا ئینتمای دینی –نیشتمانییه .بێگومان ئ���ه م ملمالنێیه ته نها له كه نداوی عێ���راق، به ڵك���و نه وه س���تاوه ، ف���ارس ئه فغانس���تان، س���وریا، لوبن���ان، یه مه ن و

ته نانه ت توركیاشی گرتۆته وه .ش���یعه كانی س���وریا )13%(ن، له یه مه ن )5( ملیۆن، له عێراق )60%( له ئازه ربایجان )75%( له ئه فغانس���تان )18%(، عه له وییه

شیعه كانی توركیاش )25%(ن.فایلی دوه م: كێبڕكێ له سه ر سه ركردایه تی

جیهانی ئیسالمی ئام���اره كان باس له وه ده ك���ه ن، ژماره ی ش���یعه كانی جیهان زیاتر له )300( ملیۆنه ، له كاتێكدا ژماره ی دانیشتوان )7,5( ملیار كه س���ه ، )1,3( ملیار موس���ڵمانن كه )1( ملیار له وانه س���وننه ی )حه نه فی ، شافعی ، حه نبه ل���ی ، مالك���ی ( و )300( ملیۆنیش���ی

شیعه ن له )شیعه ی دوانزه ئیمام، عه لی اللهی - عه له وییه كان، زه یدی ، ئیسماعیلیه ن(.

به دوای شۆڕش���ی گه النی ئێران له ساڵی 1979 ئێ���ران وه كو مه رجه عی ش���یعه كانی )ق���وم(و س���عودیه ش وه ك���و مه رجه ع���ی

سوننه كانی )مه ككه ( ده زانن.هه رچی ئێرانه خۆی كردۆته س���ه نتڕاڵی هه مو هێزه ش���یعه كانی دونیا، هه ر له گه ڵ هاتنه س���ه ركاری خومه ینی س���ێ په یامیدا )ال ش���رقی ال غربی، جمهوری ئیس���المی ، رێ���گای رزگاركردن���ی ق���ودس له ده س���تی جوله كه به نه ج���ه ف و كه ربه الدا تێپه ڕده بێت له س���ێهه مین فتواشیدا كوش���تنی سه لمان روش���دی نوس���ه ری هیندی خاوه نی كتێبی )ئایاتی ش���ه یتانی (، ئه م س���ێ خاڵه رۆڵی خومه ینی و ئێران���ی زۆرترو كاریگه رتر كرد،

كه نوێنه رایه تی جیهانی ئیسالمی ده كات.بۆیه حه س���ه ن نه س���روڵاڵی س���ه رۆكی حزبوڵاڵی لوبنان ده ڵێت "من سوژده بۆ دو كه س ده به م، خوداو خومه ینی و خامنه ئی "، خۆی ئه لحوس���ی عبدولملی���ك له یه م���ه ن

به نوێنه ری خامنه ئی ده زانێت.بۆی���ه ئێ���ران گ���ه ر ل���ه ڕوی جوگرافی و جیوپۆله تیك و سیاس���ییه وه وه كو زلهێزێكی ناوچه یی و تارماییه كی سامناكی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاس���ت س���ه یر بكرێ���ت، ئ���ه وا له ڕوی مه زهه ب���ی و دینیه وه دو پانتای���ی گه وره ی له ناو دڵی جیۆپۆلتیك���ی عه ره بی و توركی،

بگره هیندی و ئه فریقیش هه یه .ئ���ه م بۆچونانه ده كرێت بڵێین راس���تن، چونكه وه كو چاودێرانی سیاس���ی خۆرئاوا ناوه ڕاس���ت و "له خۆرهه اڵت���ی ده ڵێ���ن نزی���ك له واڵتان���ی لوبن���ان تاپاكس���تان، روداو رۆژانه تائیمارات، له تاجیكس���تانه وه ش���تگه لێك روده ده ن، كه ش���یعه كان رۆڵی

سه ره كییان هه یه له و جه نگ و روداوانه دا".ئه فغانس���تان، ش���ه ڕی سوریا، قه یرانی كوش���تاری یه مه ن، نائارامییه كانی باشوری پاكس���تان، جێگری س���عودیه ، ملمالنێكانی عێ���راق و خوێن���اوی ش���ه ڕی توركی���ا، خۆپیش���اندانه كانی به حرێن، له تێكڕای ئه م نمونانه دا وشه ی ش���یعه ده بینین له ستونه

رۆژنامه وانییه كاندا.دیقه ت ب���ده ن ئ���ه وه ی خومه ینی )36( س���اڵ پێش ئێس���تا كردبویه مانیفێس���تی شۆڕش���ی )مردن بۆ ئیس���رائیل و مردن بۆ له سه عده و ئێستا حوس���ییه كان ئه مه ریكا( باش���وری یه مه ن به ده نگی بڵند ده یڵێنه وه ، یان ئێران راسته سنوره كانی ناگاته یه مه ن، به اڵم له خاكی س���ۆماڵ راهێنان به چه كداره

حوسییه كان ده كات.جگه ل���ه وه ی هه مو ش���یعه كان به تایبه تی ئێ���ران كۆكن له س���ه ر ئه وه ی ك���ه ئیمامی عه لی له ساڵی )661( زاینی له سه ر ده ستی موعاوییه ی سوننه كوژرا، دواتریش حه سه ن ژه هر خواردكراو حوس���ێن كوژرا، ئه مانه ش سیمبوڵی ش���یعه ن و ئێران به رده وام كاریان زۆرب���ه ی به رده وامی���ش ده كات و له س���ه ر

مه سجه كانی رو به سعودیه یه .وه ك���و ئۆلیڤه ر روا ده ڵێت "ئێران به نیازه زیاتر یاری به فراوانخوازی شیعه گه ری بكات

تافراوانخوازی ئێرانی ".بۆیه ئه م سنوره مه زهه بییه جاڵجاڵۆكه ییه كه هێزێك���ی بێكۆتایی به هێ���زی بۆ ئێران هه رچی نای���ه ت، كۆتای���ی دروس���تكردوه س���اڵی )90( له م���اوه ی سعودیه ش���ه رابردودا، كه ده س���ه اڵت به ده ست بنه ماڵه ی ئه لسعوده وه یه و به ته نها شا عبدالعزیز )34( ژنی هه بوه و خاوه نی )30( كچ و )36( كوڕه ، ئه گه رچی ئه مانه ش سه ره تا ویستیان خۆیان به مه رجه عی هه مو موسوڵمانان بزانن، به اڵم زو بۆی���ان ده ركه وت ك���ه كارێكی له ئیمكان نه هاتوه و ته نها ده توانن نوێنه رایه تی جیهانی ئیسالمی سوننه بكه ن و تاراده یه كی زۆریش

سه ركه وتو بون.پش���تیوانیان له سه دام حس���ێن له شه ڕی

موجاهیده كانی له هێ���زه ئێ���ران، عێراق– ئه فغانس���تان، س���وننه كانی عێراق، گروپی س���ه عد حه ریری له لوبن���ان، فه رمانڕه وایی عێراق و س���وننه كانی له به حرێن، خه لیف���ه یه مه ن، هه ر له م چوارچێوه یه دا واتا له كوێ حزوری ش���یعه و ئێ���ران هه بێت، س���عودیه له وێش ئاماده گی هه یه و دژبه ری س���ه ره كی

تارانه و پێچه وانه كه شی راسته .سعود فه یسه ڵ وه زیری ده ره وه ی سعودیه پێشتر راگه یاند "بارودۆخی عێراق نمونه یه كی باش���ه بۆئه وه ی تێبگه ن كه بۆچی ترسمان له ئێران هه یه ، ئێ���ران خه ریكی داگیركردنی

عێراقه ".فه یسه ڵ ئه وه ش ده ڵێت "خه می تێوه گالنی نابه جێی ئێرانمان هه یه له ناوچه كه دا ده بێت

به ر به و چاالكیانه ی ئێران بگیرێت".سعودیه له قه یرانی سوریا زۆر هه وڵیدا ئێران تێكبشكێنێت، به اڵم ئاكامێكی نه بو، ئێران شه ڕه كانی گواس���ته وه یه مه ن تاسه رئه نجام له شه ڕی 2015/3/26 به شێوه یه كی له ناكاو له ژێ���ر ن���اوی )گه رده لولی زه بر( هێرش���ی ئاس���مانی بۆ س���ه ر یه مه ن ده ستپێكرد، بۆ گێڕانه وه ی هاوس���ه نگی هێ���ز له یه مه ن، كه خه ریكب���و ئێران ده س���تی ده گرت به س���ه ر گ���ه روی ب���اب ئه لمنه ده ب كه رۆژانه س���ێ ملیۆن به رمیل نه وتی پێدا تێپه ڕ ده بێت بۆ

خۆرئاوا.دواب���ه دوای ئه وه ش هاوپه یمانێتی س���ێ قۆڵ���ی )س���عودیه ، توركیاو قه ت���ه ر( هه ر له چوارچێوه ی هه مان هه وڵدابو بۆ دژایه تی

ئێران.دروس���تكردنی هاوپه یمانێتی س���ه ربازی واڵتانی موسڵمان كه )34( ده وڵه ت به شدار

بون، بۆ دژایه تی پێگه و نفوزی تاران بو.به اڵم له س���ێداره دانی نه م���ر باقی نه مر، ئ���ه و ملمالنێیانه ی گه یان���ده لوتكه و هه مو سیناریۆكانی سعودیه ی دژی ئێران خسته ڕو،

كه باش ده یزانی ئێران نیگه ران ده كات.عه ره بس���تانی س���عودیه ك���ه خاوه ن���ی )233500( س���ه ربازه له ڕیزی )24( میندایه له س���ه ر ئاس���تی جیهان، ب���ه اڵم بودجه ی س���ه ربازی س���ااڵنه ی )56( ملیارو )725( ملیۆن دۆالره دوای ئه مه ریكاو چین و روسیا

به چواره م زلهێز داده نرێت له و بواره دا.هه ربۆیه له س���اتی گه رده لولی زه بر، وه كو پێشه نگی شه ڕه كه به )100( فڕۆكه ی شه ڕكه رو

)150( هه زار سه رباز به شداریكرد.فایلی سێیه م: په یوه ندی له گه ڵ خۆرئاواو ئه مه ریكا

ئێران هه میشه به نیگه رانییه وه روانیوێتیه

په یوه ندییه كانی س���عودیه و واشنتۆن له دژی خۆی ، بێگومان ئه مه بۆ یه كێتی ئه وروپاش راس���تبوه ، هۆكاری س���ه ره كیش دوالیزمانه به رژه وه ندییه كانی س���عودیه له الیه ك بوه ، ئه وان���ی پاراس���توه ، ب���ه اڵم ئێ���ران دژی

به رژه وه ندییه كانی ئه وان هه نگاوی ناوه .س���عودیه كه رۆژانه نزیكه ی )10( ملیۆن به رمیل ن���ه وت به رهه م دێنێت، كه زۆرینه ی ره وانه ی ئه مه ریكاو ئه وروپا ده كات، دابه زینی نرخی نه وت له ئێستاش و دو ساڵی رابردوش، تاران والێكیدایه وه كه بۆ گه مارۆدانی زیاترو توندكردنی گه م���ارۆكان و داته پینی ئابوری

ئێرانه .جی���ا له وانه تاران نیگه رانه له وه ی زۆبه ی ناوه ڕاست دۆس���یه گه وره كانی خۆرهه اڵتی له بابه تی )یه مه ن، عێراق، س���وریا، لوبنان، ئه فغانس���تان( راس���ته وخۆ ده چێت���ه پاڵ

سعودیه .هێش���تا تاران ئه وه ی له یاده كه پار ساڵ له گه رده لولی زه بر بۆ سه ر حوسییه كان، ریاز به چرای سه وزی واشنتۆن ئه وكاره ی كردوه و

هاوكاری هه واڵگری و لۆجستیكی كردوه .ت���اران نیگه رانه ل���ه وه ی كه باش���ترین جۆرو مۆدێلی فڕۆكه و چه كی پێش���كه وتوی س���عودی هی ئه مه ریكان، به پێی سه رچاوه سه ربازییه كان، عه ره بستانی سعودیه یه كه م هێزی سه ربازی كه نداو سێهه م هێزی واڵتانی عه ره بیی���ه و له ك���ۆی )128( هێزی واڵتانی جیهان پله ی )28( مینی گرتوه ، بۆ نمونه به ته نها خاوه نی )5472( زرێپۆش، )1410( تانك، )1278( تۆپ���ی دورهاوێژو )391( فرۆكه ی جه نگی و )200( هه لیكۆپته رو )55(

كه شتی جه نگییه .به اڵم گه ر روس���یا نه بێت، ئێران له بواری سه ربازیدا بارودۆخی زۆر خراپه له به رامبه ر

سعودیه دا.جی���ا له وانه ت���اران زۆر نیگه رانه له وه ی هێنده ی فۆكس���ی رێكخ���راوه كان و میدیای خۆرئاوایه له سه ر تارانه له بواری مافی مرۆڤ و ده ره كییه كان و ده ستێوه ردانه ئازادییه كان و س���ه ركوتی كه مینه ناوخۆیی���ه كان، هێنده فۆكس له سه ر ریاز نییه ، كه هه مان ره فتارو

مامه ڵه ی تاران ده كات.بێگومان له دوای هاتنه س���ه ر كاری ئێران له س���اڵی 1979، هه رگی���ز په یوه ندییه كانی ئه مه ری���كاو ئێران و خۆرئ���اواش باش نه بوه له گه ڵی���دا، تاده گات به ئێس���تاش پاش ده س���اڵ گفتوگۆی ئێران و گروپ���ی )5 + 1(، ده س���تی له گه مارۆدانی تاران هه ڵنه گرتوه ، داوا ده كه ن ئێران رێژه ی پیتاندنی یۆرانیۆم بۆ )5%( كه مبكاته وه ، یه ده گی یۆرانیۆم بۆ )25%( راگرتنی چاالكییه كانی وێس���تگه ی )ئاراك(و رێ���گادان به تیمه كانی ئاژانس���ی وزه و ئه تۆمی بۆ هه ردو وێستگه ی )نه تانزو

فه ردۆ( به شێوه یه كی رۆژانه .خۆرئاوا ئه مه ری���كاو ئه وه ی س���ه ره ڕای سزای ئابورییان به س���ه ر تاراندا سه پاندوه به ب���ڕی )7( ملی���ار دۆالر، )4,2( ملی���ار دۆالری���ان بل���ۆك ك���ردوه و )1,5( ملی���ار دۆالریان له ب���واری بازرگانی زێرو ئاڵتون، ئابڵوقه یان خستۆته سه ر، گه ر دیقه ت بده ین ب���ه دوای رێككه وتنی گروپی )5 +1( له گه ڵ ت���اران )باراك ئۆباما، جۆن كێری، بنیامین ناتانیاهۆ، لۆران فابی���ۆس، فلیپ هامۆند، مێ���ركل( به گومان���ه وه له ئێرانی���ان روانی و پێیانواب���و ده ب���ێ كاری وردو زۆرتر له گه ڵ

ئێران بكرێت.بێگوم���ان س���عودیه ، نیگه ران���ی خ���ۆی ل���ه وكاره راگه یان���دو وتی "ئێ���ران جێگه ی

متمانه نییه ".فایلی چواره م: فایلی نه وت

نه وت وه كو س���ه رچاوه یه كی وزه و ئابوری هه ر واڵتێك رۆڵی گه وره ی هه یه له پێكهاته ی

ئابوری و سیاسی ئه و واڵته دا.گه رچی ئێران له ساڵی 2013 )4,231,000( ملیۆن به رمیلی رۆژانه به ڕێژه ی )%4,77(

كۆی گشتی جیهان به رهه مهێناوه ، سعودیه )9,000,000( ملی���ۆن به رمی���ل به رێ���ژه ی )12,65%( به رهه مێناوه ، ته نها روس���یا له پێشه وه بوه و )10,900,000( به رمیل رۆژانه

به رێژه ی )%13,28(.ك���ه بێگومان له س���اڵی 2015 ئه و رێژه یه بۆ عه ره بس���تان زیاتر بوه ، هۆكاره كه ش���ی

ده گه ڕێته وه بۆ دژایه تی تاران.س���ه رهه ڵدانی پش���ت فاكته ره كان���ی

ملمالنێكانگه رچ���ی واباس���ده كرێت ك���ه ه���ۆكاری س���ه ره كی ئه م قه یران���ه تازه ی���ه ی نێوان س���عودیه و تاران په یوه ندی به له سێداره دانی نه مر باقی نه مره وه هه ی���ه ، به اڵم بێگومان ئه مه راست نییه ، به ڵكو پێشتر فاكته رگه لی زۆرتر هه بون، كه كه ڵه كه بون و پێشده چێت س���عودیه به مه به س���ت له مكات���ه دا نه مری

له سێداره دابێت له به ر ئه م فاكته رانه :یه كه م: بونی واش���نتۆن له پشت پالنه كه ، تازۆرتر ئێران بخه نه ژێر فشاره وه بۆ ملدان به رێككه وتن���ی گروپی )5 + 1( له گه ڵیدا بۆ داماڵینی چه كه ئه تۆمییه كان و گواستنه وه یان بۆ كازاخس���تان، كه تائێستا تاران ده ستی

به ده ستی به واڵتانی )5+1( ده كات.دوه م: پاشه كشه كردن به ئێران له دو واڵت و دو فایل���ی گه رم، كه ئێران رۆڵ و ده خاله تی گه وره ی تێیاندا هه یه ، یه كه م سوریاو دوه م یه مه ن، كه هه ردوكیان كاره كته ری سه ره كی ره قیب���ی تاران و عه ره بس���تانی س���عودیه و له هه ردو ئه و واڵته و ئه و دو مه له فه سعودیه دۆڕاوه و پاشه كشه ی كردوه ، واتا نه له سوریا حكومه ته كه ی ئه سه دی بۆ روخا، نه له یه مه ن

توانیویه تی حوسییه كان ده رپه ڕێنێت.س���ێهه م: هاندانی ئێران بۆ راكێشانی بۆ روداوگه لێك كه ره نگه روبدات، وه كو سوتانی باڵوێزخانه ی سعودیه له تاران یان كرده یه كی سه ربازی تابكه وێته ناو ته ڵه یه كه وه و توشی شه ڕێكی هاوش���ێوه ی عێراقی بكه ن )به اڵم

ئێران له م پالنه باش تێگه یشتوه (.چ���واره م: ملدانی ئێران ب���ۆ ئه گه ره كانی له عێراق���دا چاوه ڕواننه ك���راو روداوگه ل���ی

له بابه تی دروستكردنی هه رێمی سوننه .پێنجه م: په یامێكی توندی سعودیه بو، بۆ مه رجه عه ئاینیه كانی شیعه له ناو سعودیه و دڵ���ی واڵتانی كه ن���داوی له به حرێن، قه ته رو كوێت، كه رێگا نادات به پیالنی ئێران خه ڵك هانبده ن و خۆپیشاندان رێك بخه ن و پشێوی دروس���تبكه ن یان س���وكایه تی به بنه ماڵه ی

ئه لسعود بكه ن.شه ش���ه م: درێژه ی ئه زمونی یه ك ساڵی رابردوی س���عودیه بو، به نمایشكردنی خۆی وه كو هێ���زی یه كه م و مه رجه ع���ی یه كه می س���وننه كان و واڵتانی عه ره ب���ی له كه نداوی فارس و گش���ت واڵتانی عه ره بی ئیس���المی ، كه ده توانێت ب���ه ر به هه ژمون و فراوانخوازی ئێ���ران و ش���یعیزم بگرێت دوژمنكاران���ه ی له ناوچه ك���ه دا، ل���ه دوای گه رده لولی حه زم قه تڵ وعامی حاجیانی ئێرانی به سه ركردایه تی

واڵتانی سه ربازی ئیسالمی .حه وت���ه م: په یامێ���ك بو بۆ روس���یای هاوپه یمانی ئێران، كه واڵتانی نه یاری تاران ده توانن ده س���ت ب���ۆ پیرۆزییه كانی تاران

به رن و ئاریشه ی بۆ دروستبكه ن.نه م���ر باقی نه م���ر، پێناچێ���ت هۆكاری هه ڵگیرس���انی جه نگ بێت، به اڵم بێگومان یه كێك���ه ل���ه فاكت���ه ره كان و ره نگڕێ���ژی ده كات جه نگێ���ك ش���ه ڕو ئه جێندای���ی له داهات���ودا، كه ناوچه كه به له دایكبونییه وه

ئازار ده چێژێت.سیاس���ی و جه نگێك���ی گ���ه ر چونك���ه جه مسه رگیری نێوده وڵه تی روبدات له نێوان ئه مه ریكاو روسیا، هۆكاری سیاسی و ئابوری رۆڵی گه وره یان هه یه ، یان ره نگه جه نگێك له نێوان پاكستان و هیندستان له سه ر كشمیر

روبدات.به اڵم جه نگی نێوان ئێران و س����عودیه ، بێگومان یه كه م فاكته ری دین و مه زهه بییه ، هه ر بۆیه ش����ه روداوه كانی یه مه ن، سوریاو عێراق هێنده ی دۆس����یه ی نه مر هه ردو الی

نیگه ران نه كردوه .بێگومان هه ردوال رۆڵی گه وره یان هه یه له یارمه تی و باربۆكردنی گروپه ئیسالمییه رادیكاڵ����ه – س����وننی ی����ان ش����یعه كان و گه وره تری����ن نه هامه تی و كێش����ه و قه یرانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاس����ت له یه مه ن تاسوریا، شه ڕی تائیفی و دینی و مه زهه بییه و ئه م دو واڵته یاری تێداده كه ن و به س����ه دان هه زار ئینس����انی تێدا به كوشت ده ده ن و هه رگیز چاوه ڕوانی ئه وه یان لێناكرێت، ده ست له م ملمالنێ����ی مه زهه بی و تائیفی����ه هه ڵبگرن، بۆیه س����ه ره ڕای هه مو ملمالنێی سیاسی و نفوز ئابوری، جه مس����ه رگیری ده سه اڵت، یه كه م و فاكت����ه ری ب����ه اڵم له نێوانی����ان، س����ه ره كی ملمالنێی نێوان )ش����یعیزم – سوننینزم(ه كه س����ه رچاوه كانیان )قوم و مه ككه (یه و به ملیۆنان ئینسانیش ئاماده ن به خات����ری نه جه ف یان ئ����ه و دینه خۆیان بكه نه قوربانی ئه م شه ڕه نه گریسه ، دینیه

بێ ئاكامه .

تایبه‌ت)511( سێشه ممه 162016/1/12

ئێران )قوم( ــ سعودیه )مه ككه ( ملمالنێی شیعیزم و سوننینزم

ئه نوه ر حسێن )بازگر(

جیا له وانه تاران نیگه رانه له وه ی زۆبه ی دۆسیه

گه وره كانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست

له بابه تی )یه مه ن، عێراق، سوریا،

لوبنان، ئه فغانستان( راسته وخۆ ده چێته

پاڵ سعودیه

شاری قوم

Page 18: ژماره 511

(511( سێشه ممه 2016/1/12 19تایبه‌ت

ونـــــبون* مۆڵه تێکی شۆفێری به ناوی )به رهه م انور محمد( ونبوه ، هه رکه س دۆزییه وه

بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* وه سڵێکی شـــاره وانی که الر به شی تامیناتی زیاده ڕه وی نه کردن که بڕه که ی (150000( ملیۆنێک و پێنج سه د هه زار دیناره به ناوی )حمه رشید مجید محمود(

ونبوه ، هه رکه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

- ده بێـــت پرســـیاری جـــدی له یه كیه تی و گۆڕان بكرێت بۆچی رێگایان داوه پارتی به م جۆره ی ئێستا خۆی بكات به خاوه نی دروشم و پرۆژه ی گشتپرســـی و ده وڵـــه ت؟ له كاتێكدا یه كیه تی ســـااڵنێك هه ڵگری دروشمی مافی چاره ی خۆنوســـین بوه ، بۆچی ســـه ره ڕای خوڵقانـــدوه دۆخێكیـــان قوربانیه كانیـــان له به رچاوی به شـــێكی به رچاوی رای گشـــتی ناوخـــۆو واڵتان، پارتی ببێتـــه خاوه نی ئه م پرۆژه یه و بـــه وه ش ئه جینداكانی خۆی زیاتر به رێته پێشـــه وه و مامه ڵه یه كی به رفراوانتری له گه ڵدا بكرێت؟ له م خاڵه دا به و ئه ندازه یه ی ره خنـــه له پارتی ده گیرێت كه تاكو ئێســـتا هه وڵی نه داوه سازانێكی نیشتمانی له هه مبه ر پرسی ده وڵه ت دروســـت بكات و ره هه ندێكی هه مه الیه نـــه ی نه ته وه یـــی و نیشـــتمانی پێ ـ ده بێت ـ كه شایسته ی ره خنه یه ـ ببه خشێتـ ره خنه له ركابه ره كانیشـــی بگیرێت، كه خێره به م جۆره بێ پاســـاوه ئـــه م مه یدانه تان بۆ پارتـــی چۆڵ كردوه و هه وڵ ناده ن دروشـــم و پرۆژه و بڕیاری ســـه ربه خۆیی له گه ڵدا دابه ش بكه ن؟ خۆ ئه گه ر مه سه له كه به هه ند ناگرن و هه مو شـــتێ له روانگه ی ملمالنێی پارتییه وه هه ڵده سه نگێنن و له به ر كه مشاره زایی سیاسی یاخـــود هـــه ر هۆكارێكی تر بێت به شـــێك له ملمالنێكـــه به زیاتـــر گه وره بونـــی پارتی ته واو ده بێت، ئه وا لێپرســـراوێتیان ده كه وێته ئه ستۆ، لێپرسراوان ئه گه ر پێیانوایه ده رفه تی

راســـته قینه بۆ ســـه ربه خۆبون هه یه و ته نها له به رئه وه ی بارزانـــی و پارتی رۆڵی گه وره ی تێدا ده گێڕن ره تی ده كه نه وه ، به ڵكو خیانه ت ده كه ن. به رپرســـن ئه گـــه ر پێیانوایه پارتی ده وڵه ت وه ك دروشم به كار ده هێنێ و راستگۆ نیـــه تیایـــدا و ئه مان مه ســـه له كه ی لێناكه ن به جـــدی و داوای هه ڵوێســـتی یه كالكه ره وه و لێناكـــه ن و بۆیمباخه كه له م بڕیار و پابه ندی روه و له ملـــدا تونـــد ناكه ن و بـــه م جۆره ش حه قیقه تی مه سه له كه بۆ خه ڵك ناخه نه ڕو..هه روه هـــا به رپرســـن ئه گـــه ر به هۆی ئه م هه ڵوێســـته ی ئێســـتایانه وه ، پارتیان زیاتر گه وره كرد و پێگه ی خۆیان بۆ قۆناغی دوه می بیناكردنه وه ی كـــه ده وڵه ت، دامه زراندنـــی دام وده زگاكانـــه ، الواز كردو هه ر به له دوره وه

قسه كردن و ره خنه گرتن وازیان هێنا. باهه ندێ حســـابی وردیـــش بكه ین روبه ڕو وه ســـتانه وه ی خواســـتی به ده وڵه ت بون بۆ هێزێكی سیاسی ئاسان نییه ، كه ی پێكهێنانی ده وڵه تیش )وه ك قه واره یه ك له چوارچێوه ی یاســـای نێوده وڵه تیدا( له ســـه ر ئه وه په كی كه وتوه هه رێم شكســـتی خـــواردوه ؟ مه گه ر چه ندین ده وڵه تی شكستخواردومان له جیهاندا نیه ؟ به ڵكو له سایه ی سیستمی نێوده وڵه تی كۆنی سه ره تای سه ده ی بیسته م و كۆمه ڵگه ی گه الن، گه الن نه ده خرانـــه ژێر باری ماندێت ـــــ انتداب ــ ه وه به پاســـاوی ئه وه ی توانای خۆبه ڕێوه بردنیـــان نیه تائـــه و توانایه په یدا

ده كه ن و دواتر ده بون به ده وڵه ت؟ئه ی جگه له وه ی ده بێت حســـاب بۆ ئه وه بكه یـــن كه هه نـــدێ ده وڵه ت پێویســـتیه كی سیاســـی ده ره وه ی نه ته وه یـــی و هه رێمـــی و

نێوده وڵه تی رۆڵیان له دامه زراندنیدا بینیوه .توركیـــا و به شـــه یتانكردنی سیاســـه تی به دێوه زمه كردنیشـــی لـــه م په یوه ندییه به م پرسه وه ناڕاسته ، ناكرێت هه ر هێنده ی پرسێك توركیای تێكه ڵ بـــو یاخود په یوه ندیدار بو، بیخه ینه بـــه رده م هێرش و به نه فره تی بكه ین، له كاتێكـــدا بمانه وێ و نه مانه وێ هه رێم له ڕوی مۆدێله وه له ئاینـــده دا روی له توركیا ده بێت. گه ر دوای په ره سه ندنی په یوه ندیه كانی هه رێم و پارتیش پرسی سه ربه خۆیی الی پارتی زه قتر بوبێته وه ، قابیلی تێگه یشتنه . په ره سه ندنی په یوه ندیـــه كان و تێكه ڵبونی به رژه وه ندیه كان خـــۆی له خۆیدا كـــورد هانـــده دات له به غدا

دوربكه وێته وه و بیر له سه ربه خۆیی بكاته وه .كورد بۆ سه ربه خۆیی پێویستی به النیكه م هاوپه یمانێكـــی هه رێمایه تـــی هه یـــه ، كـــه له ئێستادا توركیا بۆ ئه و مه سه له یه پاڵێوراوه گه ر كوردستانی باشـــوریش سه ربه خۆ بێت بێ له یه كترتێگه یشتنی پێشتر له گه ڵ توركیا مه یسه ر نابێت، توركیا ئه مه بۆ چاوی ره شی ئێمه نـــاكات، زیاتر له هۆكارێـــك و له وانه ش مه زهه بییه كانی ملمالنێ وزه و سه رچاوه كانی ناوچه كه و هه ژمونی كۆماری ئیســـالمی ئێران به ســـه ر عێراقی یه كگرتوو زۆر شـــتی تر وا

ده كات، سه یر نه بێت كه ده وڵه تی كوردستانی باشور له ساته وه ختێكدا ببێته پێویستییه كی توركیاش، بێ ئـــه وه ی ئه مه مانای وه النانی هێزێكی گرنگی وه كو كۆماری ئیسالمی ئێران بێـــت. به اڵم پێگه و ناســـنامه و سیاســـه ت و ئامانـــج واده كات ئه وه ی له م روه وه به توركیا ده كرێت و به به رژه وه نـــدی ده زانێت كۆماری ئیسالمی نه یكات و له ئێستادا به به رژه وه ندی

نه زانێت.هـــه ر ئه وه نـــده ی توركیاش پرســـێكی به به رژه وه نـــدی خۆی زانی واتای پێچه وانه بونی له گـــه ڵ به رژه وه ندی ئێمه ناگه یه نێت، چونكه به رژه وه ندی هاوبه ش و تێكه اڵویش هه یه ، هیچ

ده وڵه تێكیش كۆمپانیای خێرخوازی نیه .هه مو ئه وه ده خوازێـــت خوێندنه وه مان بۆ ده وڵه تی ره فتاری سیاسی و سیاســـه ته كانی توركیا و نوخبه ده سه اڵتداره كانی ئێستای ئه و واڵته نوێ بكه ینه وه ، هه مو شـــتێ به گوێره ی تیـــۆری پیالنگێـــڕی و خۆفرۆشـــی پارتـــی و ناپاكـــی و چاوچنۆكی توركیـــا لێكنادرێته وه ، ئه مه ش له ڕێی خۆیه وه ختوكه دانێكی ساده ی تری هه ستی نه ته وه ییه ، بۆ ئامانجێكی خوار

ئامانجه ناسیونالیستیه گه وره كان. هه ر له په یوه ندی به تێگه یشتن له هه ڵوێستی توركیا پێویســـته ئـــه م خااڵنه مان له به ر چاو

بێت:1. خوێندنه وه مان بۆ توركیا زانستی بێت و له سه ر پاڵنه ر و ئامرازه كانی سیاسه ت كردن و

پێدراوه كانی دروســـتكردنی بڕیاری ئه و واڵته له به ر رۆشنایی ئاڵوگۆڕه ناوخۆیی و ده ره كی و ملمالنێكان و تێڕوانینی ئه كه په بۆ سنوره كانی ســـایكس بیكـــۆ رۆڵـــی خـــۆی له ئاینده دا

بوه ستێت.2. پشـــتیوانی توركیا بۆ پارتی له روانگه ی ملمالنێی نێـــوان ئه و واڵته له گـــه ڵ كۆماری ئیسالمی ئێران و هاوپه یمانه كانی تێبگه ین نه ك

ملمالنێی ناوخۆیی و حیزبییه كانی هه رێم.3. پرســـی كوردی باكور وه ك پرســـێكی نه ته وه یی ره وا و هه ڵوێستی له په كه كه ، له پرسی نیشتمانێتی كوردستانی باشور جیابكه ینه وه و تێكه ڵیـــان نه كه ین، واتـــه له كاتێكدا ده بێت ره چـــاوی ئه ركـــه نه ته وه ییه كانمان بكه ین ، نابێت به و ناوه وه ده سته به رداری به رژه وه ندی نیشـــتمانیه كانی كوردستانی باشور بین، كه به وتـــه ی توێژه ر مامه ند رۆژه له ئێســـتادا باشور چه قی قورســـایی جپیۆلۆتیكی كورد پێكده هێنێـــت، به رویه كـــی تردا مـــه رج نیه چه قبه ســـتویی دۆخـــی ئاشـــتی له توركیا ، یه كســـان بێت به پیالنگێڕی توركیا ده رهه ق به باشور، چونكه كارێكی له وجۆره به زیانێكی گه وره ی ئابوری و ســـتراتیژی و سیاسی خۆی ته واو ده بێـــت و جێگا چۆڵ ده كات بۆ نه یاره بكه نه وه و پڕ هه رێمایه تیه كانی شـــوێنه كه ی بـــه وه ش ئاسایشـــی نه ته وه یـــی ده كه وێته مه ترســـیه وه ، ده بێت واش بیر بكه ینه وه كه په ره سه ندنی په یوه ندییه كانی توركیا و هه رێم

له باریایه تی به چاكه به ســـه ر كوردی باكوردا بشـــكێته وه و قسه كردنی كوردو تورك به رێته ئاســـتی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست و النیكه م سێ

پارچه ی كوردستان .4. تێكه ڵكردنـــی باس و خواســـی توركیا به ملمالنـــێ حیزبییه كانـــی ناوخـــۆ كارێكه هه ڵه یـــه و رای گشـــتیش چه واشـــه ده كات، واتـــه ناكرێـــت هه ندێ هێز و ناوه نـــد روێكی قســـه وتنیان به پارتی بكه ن به هێرش كردنه ســـه ر توركیا. به ڵكـــو ده بێـــت له روانگه ی كۆی به رژه وه ندییه نیشـــتمانییه كانی باشور و ئاینده ی كێشه ی كورد و مۆدێلی حوكمڕانییه وه ســـه یری په یوه ندی هه رێـــم و توركیا بكرێت و ده رگای نوێی به ڕودا بكرێته وه و ره خنه ی لێ

بگیرێت.هه مـــو ئه وه ی له پێشـــه وه ئاماژه م پێ كرد وتاره كـــه ی كاك ســـه ردارم كـــرد به بیانوی دوبـــاره قســـه له ســـه ركردنیان، ده خوازێت له گرژییه فكری و ده رونی و سیاســـییه كانمان

كه م بكه ینه وه .به شێواز و میكانیزمی به ڕێوه بردنی ملمالنێ ناوخۆییه كان و چاره ســـه ركردنی كێشه كانی و ریزبه ندی ئامانجه كانـــدا بچینه وه . بۆ ئه وه ی له دیدێكـــی كراوه تـــر و متمانه به خۆبونێكـــی له كێشه و سیاسی و ونه ته وه یی و ده رونییه وه ، پرســـه كان بڕوانین و شییان بكه ینه وه و لێیان تێبگه یـــن و هه ڵوێســـتیان له بـــاره وه دیاری

بكه ین.

ئازایەتـــی ئه وه نده ی زاڵبون و ســـه ركەو تنه به ســـه ر ترسدا، ئه وه نده ناتوانین وه ك نه بونی تـــرس له قه ڵه مـــی بده یـــن. مـــرۆڤ ده كرێت چاونه ترس و جه ربه زه بێ له الیه كه وه و بونێكی ترســـاویش بـــێ له په یوه ندییه كـــی دیكـــه دا. تێگه یشـــتنێكی ئاوه زمه ندانه یه بۆ خه سڵه ت و تایبه تمه ندێتی بونی مرۆڤ، به و پێیه ی مرۆڤ بونێكـــی كراوه یه به ڕوی پێشـــهات و ئه گه ری جیاوازدا، ئه گه ری ترسان و نه به ردی، ئه گه ری به ڕۆشـــنی ئه مه ش هه ســـتانه وه ، داخـــزان و پیشانده ری جه وهه رو پرۆژه ی بونی مرۆڤه ، كه موعه ره زه بۆ چونه ناو هه ر شوناسێكی جیاوازو دژبـــه ری یه كدییـــه وه و بۆیه نـــه جه ربه زه یی هه میشه ییه ، نه ترسنۆكیش، ته نانه ت له هاوكاتی ژیانی تایبه تی كه سێكیشـــدا ده كرێ به ئاستی یه كســـان و نێزیك له یـــه ك ئاماده ییان هه بێ. هه وڵه بناغه ییه كان بۆ ســـڕینه وه و بنه بڕكردنی ترس نین، به ڵكو ئامانجـــه گیانییه كان ته نها له سه ركه وتندا به ســـه ر ترسدا خۆی ده نوێنێ، كه فاكته ری نزمكردنـــه وه ی مرۆڤه . بێردیایڤ پێیوایه مه به ســـتی ئه رك و ته قاال رۆحییه كان زاڵبونه به سه ر ترسدا، ئه مه ش بۆ سه لماندنی ئه وه یـــه كـــه بنه بڕكردنـــی تـــرس نامومكین ده ربخات وه ك ئه وه ی له راســـته قینه دا كتومت به و چه شـــنه یه ، كه ئه و ده یڵێت. به اڵم گرفتی ئـــه م خوێندنـــه وه و تێگه یشـــتنه بێردیایڤییه ئه وه یه ناگه ڕێته وه سه ر ئه و ره هه نده سه ره كییه پۆزه تیڤـــه ی ترس كه رێكوپێكی و ماقوڵیه تی ژیان ده پارێزێ. ترس له ئاســـتی به رزی خۆیدا مۆڕاڵیانه یه و بۆ مرۆڤ رۆڵێكی دامه زرێنه رانه ی هه یـــه . زاڵبـــون و تێپه ڕاندنی ئـــه م فۆرمه ی ترس نه به ته نهـــا نێگه تیڤه ، به ڵكو بناغه ییانه كاولكاره بۆ ســـه راپای بـــون و ژیانی مرۆیی. ترســـی له ده ستدانی ژیان به كاریگه ری داڕمانی شاخێكه وه گه لێك سه خته ، ترسی مردن له ژێر داڕمانـــی داروپه ردوی ماڵكه مانـــدا هه ژێنه ره ، ترســـی كه وتنه خواره وه مـــان له به رزاییه كه وه و هه پرون هه پرون بونمان ئێجـــگار له رزهێنه رو تۆقێنه ره ، تائێره تێده گه ین ئه م ترسانه ترسن له فیزیكه وه بۆ ســـه ر فیزیـــك، له دیارده یه كی

ماتێریاڵییـــه وه بۆ ســـه ر جه ســـته ی مرۆڤ؛ ئه وه ی جیـــاوازو ســـه ختگیرتر، به بڕوای من، خۆی نیشـــانده داو له حه قیقه تدا كاركرده كانی قوڵترن به به راورد به هه ڕه شـــه و مه ترســـییه فیزیكییه كان، ترسی مۆڕاڵییه ، به تایبه ت ترس له تێكشـــكاندنی ترس مۆڕاڵ، له خاپوركردنی ئه و به هایانه ی له ئه ساسدا واتایه ك به ئاماده یی مرۆڤ له جیهان و واتایه ك به ژیانی كۆمه اڵیه تی، سیاســـی و فه رهه نگی ئه و ده به خشـــن. ترسی پۆزه تیڤ ترســـه له ئاســـت مۆڕاڵـــدا. بۆ من پرسیارێكی گه وره یه ، مرۆڤ به بێ به هاو مۆڕاڵه ژیانـــی و كۆمه اڵیه تییه كانی چـــی له جه وهه ره به تاڵه كه یدا ده مێنێته وه ؟ وشـــه ی سه رگه ردان له زمانی ئێمه دا به واتـــای جیاواز به كارده برێ، به اڵم واباشـــتره لێره دا پێناسه ی ئه و ره وشه ی ژیانی مرۆڤی پێ بكه ین كه ده یه وێت له ده ره وه ی به هاو مۆڕاڵه بنچینه ییه كۆمه اڵیه تی، سیاسی و شارستانییه كانه وه ئه زمونی بكات. سه رگه ردانی دۆخێكه مرۆڤ خواستی له ده ستدانی كۆنتڕۆڵی خۆی هه یه ، كه ســـێتی خـــۆی پوچبكاته وه و پوچێتییه كی مه ترســـیدار بۆ سه ر پایه دارێتی مۆڕاڵ و به های ســـازگاركارو پارێزه ری پاكژی و مانادارێتی ئه و بونه مرۆییه ی هه میشـــه له به ر هه ڕه شـــه ی نه زعه ناوه كییه كانـــی خۆی و ئه و هه ڕه شـــه بونیادییانه دایه كه مرۆڤه كانی دیكه ده یكه نه ســـه ری. ئـــه وه ی مایـــه ی غه مێكی بونه وییانـــه ی گه وره یـــه ئه وه یه كـــه مرۆڤ پێویســـته به رده وام ترســـی خۆی له ئاســـت ئه وانیدیكه بپارێزێ، ئه مه بۆ دوژمنایه تیكردن نییه ، ئه وه نده ی خۆپارێزییه . خۆپارێزی یه كه م توندوتۆڵكردنی ســـنوره مۆڕاڵییه كانی ئینسان خۆیه تی تاكو رێگه بۆ دروستبونی ده رچه یه ك و درزێك نه كاته وه ، كه ئه وانیتر له و ده رچه یه وه دنیای تایبه ت و هه نـــاوی مۆڕاڵییانه ی داگیرو كاولبكه ن و به م چه شـــنه كه سێتییه كه ی بخه نه ئاســـتی وردكردن و پلیشـــانه وه . دوه م، هه مو ئاگامه نـــدی و روانینـــی ئاوه زمه ندانه ی مرۆڤ له سه ر ئه وه ساغببێته وه كه ئارامی و سه المه تی رۆحی و ده رونی، دواجار ره سه نایەتی كه سێتی و دازاینی مرۆڤ له خۆپارێزی و ترسدایه له ئاست

هه ڵوه شـــاندنه وه ی ئه خالق و به ها دامه زرێنه رو پایه داره كانی مرۆڤدا.

رێژه ی بێردیایڤه وه "بێشـــوماری له روانگه ی توندوتیژی و وه حشـــیگه ری له ژیانـــی مرۆییدا بریتییه له له دایكبونی ترس. تیرۆر پێكنه هاتوه ته نها له ترســـی ئـــه و كه ســـانه ی روبه ڕویان ده كرێتـــه وه ، به ڵكو ترســـی ئه و كه ســـانه ش نیشانده دا كه پراكتیكی كرده ی تیرۆر ده كه ن. ترس به بێ بچڕان گرێدراوی كاته ، له ته ك ئه وه ی چی له ئاینده دا روده دات، چی ده بێته هه ڕه شه له و گۆڕانكارییانه ی به درێژایی كات روده ده ن. له ئاینده دا ره نگه ئازارچه شـــتن بێته پێشه وه و به دڵنیایی مردنیش، كه هه ره ترسناكترینه بۆ ژیان". لێره دا به ئاســـتێكی قوڵ دوڕوییه كه ی ترس نیشـــاندراوه ، چ ترسی ئه وانه ی به ركاری كـــرده ی توندوتیژی ده بن، چ ئه وانه ی كرده كه ده نوێنـــن. تیـــرۆر له رواڵه تـــدا خوڵقێنـــه ری ترســـێكی فیزیكییـــه ، بـــه اڵم له جه وهـــه ردا ده ركه وته ی نه بونی ترســـه له له ده ســـتدان و كاولكردنـــی مـــۆڕاڵ و به هـــاكان، كـــه ژیان و په یوه ندییه كانی مرۆڤ رێكده خه ن و ســـه رڕێی ته ندروســـت. چه شـــنی به میكانیزم و ئه خه ن ترس له داهاتو ترســـه له نادیـــاری و په نهانی، ئێمـــه هه میشـــه بونێكی ترســـاوین له به رده م ئه و نادیارییانـــه ی به دیارینه كراوی ماونه ته وه و ره نگه كاركـــردی خـــراپ به جێبهێڵێت، به اڵم كاركـــرده پۆزه تیڤه كانی ئه م ترســـه به رده وام هۆشـــمه ندییه وه به وپـــه ڕی به وریاییـــه وه و له به رانبه ر داهاتودا رامانده گرێ؛ هۆشـــمه ندانه به رخوردكردنمان له گـــه ڵ ئاینده دا مامه ڵه مان به ئاراسته ی هه نوكه دا ئه گۆڕێ و به رپرسیارێتی بـــاش بونیادنانـــی هه نوكه پته وتـــرو مكومتر ده كات. ناكـــرێ ترســـمان له هه نوكه ی به هاو مۆڕاڵـــی ژیانمان نه بـــێ و وریایی و ترســـمان به ته نهـــا روبكه ینه ئاینده ، ناكـــرێ كاولبونی هه نوكه ی ژیان فه رامۆشـــبكه ین له بن پاساوی ئاگاداربـــون و پاراســـتنی داهاتـــودا. غه مـــی بنچینه ییانه ی ئه وه ی چـــی ده كرێ له ئاینده دا روبدات، په یوه ست و دامه زراوه له سه ر نیگه رانی به ربه ســـتكردن و له هه مبـــه ر راســـته قینه مان

رێگه نـــه دان له ئێســـتاماندا بـــه و روداوانـــه ی روبـــده ن، كـــه ترســـی رودانیـــان له ئاینده دا ئێمه ی نیگه رانكردوه . ترســـی مردن له یه ككاتا ترســـێكی هه نوكه یی و ئاینده ییشـــه . ئاســـان نییه قه بوڵكردنی ســـاكارانه ی مردن، بۆیه ئه و ترسه ی دروستی ده كا بۆ تێپه ڕاندن و سڕینه وه پێویســـته ده ســـتوپه نجه ئه وه نده ی نییـــه ، نه رمكردن و ئاشته واییكردن بێت له ته كیدا. مردن خۆلێالنه دراوییه كی به رده ممانه جیاواز له ترسی رودانی خۆی ده شبێته فاكته ری گه ڕانه وه یه كی قوڵی مرۆڤ بۆ نـــاوه وه ی خۆی و خوڵقێنه رانه ده توانێ جۆرێ له ترس په ره پێبدات، كه ترسی ماوه كورتـــی و زوتێپه ڕی ژیـــان به ئاقاری باش

ژیانكردن و باش نرخاندنی كاتدا ده بات. بێردیایـــڤ له رۆشـــنكردنه وه ی زیاتـــری دیارده ی ترسدا روانینی كیركێگاردو هایدیگه ر ده گوازێتـــه وه ، كـــه پێیانوایه تـــرس مرۆڤ له به رده مـــی خه ره ندی نه بونـــدا داده نێ. ئه وه روداوێكه له سه ر ســـنور، له سه ر سنوری منی بااڵو جیهانـــی ده ره وه و ســـه ره تاییانه . ترس لێره دا ریاكشن و كاردانه وه یه له ئاستی كه سێك یـــان شـــتێكدا، كـــه هه ڕه شـــه ی وێرانكردنی دازاینی ئێمه ده كه ن. ترس شتێكی دیاریكراوو تایبه تـــی ناهێنێ، ئه و ئێمـــه ده خاته به رده م جیهان له پاكترین و رۆشـــنترین دیمه نی خۆیدا. ئه كرێ خه ره ندی نه بون به شێوه یه ك تێبگه ین كه له الیه كـــه وه دۆخی نه بون و نائاماده یی ئه و روداوانه یه كـــه هێشـــتا ده رنه كه وتون، ئێمه له ده ركه وتنیان له ئاینده دا ترسمان هه یه ، ترس ئاینده ی نادیاریكراوێتی جه وهه ری له نادیاری و تاقینه كراوه یه . ژیان و مێژوی ئه زموننه كـــراوو تێگه یشـــتنێكی دیكه ، ترسه له مردن، ئه مه ش ترســـناكترین ناڕۆشنییه و له په یوه ند به ژیانه وه خه ســـڵه تێكی تـــه واو هه ڵته كێنه رانه ی هه یه . به اڵم بایه خی گه وره ی فڕێدانی بونی مرۆڤ بۆ به رده م خه ره ندی نه بون ئه وه یه جیهان له دۆخی ته واو روت و رۆشنی خۆیدا ده رده كه وێ. دیاره تـــرس له هه ر ســـێ روانگه كـــه وه ، بێردیایڤ، كیركێگاردو هایدیگه ر له به رده م كه ســـێ، یان شـــتێكدایه ، كه به هه ڕه شـــه ی ســـه ر دازاینی

داده نێن. به اڵم تـــرس له به رده م مردن و "هیچ" دا ته نها ده توانێ له كاتێكدا هه بێ، كه كه سێتی ئاماده ییه كـــی ره ســـه نی ببێ، تـــرس و تۆقین ته نیـــا بۆ كه ســـێتی ده رده كه وێ. كه ســـێتی دۆخـــی ئاماده بـــوی راســـته قینه و ره ســـه نی مرۆڤه ، دازاینی ئه وه و هه ر به م چه شنه مرۆڤ له توانایدایـــه به ریه ككه وتنـــی له ته ك جیهان و بوندا ببێ، ده شـــتوانێ ئه و ره وشـــانه ئه زمون بـــكات، كه جیهان و بون پێشـــیده هێنن بۆی. كه ســـێتی له ناوه رۆكدا گه لێـــك به هاو مۆڕاڵی ژیانیی و بناغه ییه و به ته واوی مانا جیاكه ره وه ی كه ســـێتی و دونیای تێكچڕژاوی ده وروبه ریه تی؛ كه ســـێتی دۆخی تـــه واو دژبـــه رو پێچه وانه ی به رئاوه اڵیی"به ره اڵیـــی" "به رئاوه اڵیی"یـــه . نه بون و ره تكردنـــه وه ی به هاو ئه خالقیاته كانی دامه زرێنـــه ری ژیانێكـــی ره ســـه ن و بااڵیـــه . له به رئاوه اڵییـــدا كه ســـێتی و دازاینـــی مرۆڤ هه نجن هه نجن ده بن، ترسی گه وره ی كه سێتی و دازاین بۆ پاراستنی پاكێتی و ره سه نایەتییان، ترسه له به رده م به رئاوه اڵییدا، كه فۆرمی ته واو

به رجه سته بوی "هیچ"و خه ره ندی نه بونه . خـــۆی تێگه یشـــتنی بـــۆ بێردیایـــڤ له ڕه گوریشه ی ترس روانینی كیركێگاردی به الوه نزیكایه تییه كه یان سه باره ت له به ر په سه ندتره به ســـه رچاوه خواوه ندییه پۆزه تیڤه كه ی ترس. ئایا مرۆڤ و جیهان خواوه ندیان به جێهێشتوه ، یـــان خواوه ند جیهان و مرۆڤی به جێهێشـــتوه ، له هـــه ر بارێكیاندابـــێ به بـــڕوای كیركێگاردو بێردیایـــڤ ، هـــه ر ته به نی بونـــی خوداوه ند ده كه ن. مـــرۆڤ كه وتۆته بـــه رده م خه ره ندی هیـــچ و ئه زمونـــی تـــرس ده كا له به رئـــه وه ی ده رئه نجامی تـــرس جیابوه تـــه وه له خـــودا. نامۆبـــون و جیابونـــه وه ، هه ڵوه شـــاندنه وه ، به جێهێشـــتنه . ئه گه ر به ده ربڕینێكی دیكه ئه م جیابونه وه یه باس بكه ین، ئه شێ به جیابونه وه و دابـــڕان له حه قیقـــه ت رۆشـــنیبكه ینه وه ، هه ر ئه مه یـــه خوڵقێنه ری ترس. له ژیانكردن له ته ك حه قیقه تدا تـــرس بزر نابێ، هـــه روه ك چۆن له كاتی نه بونی حه قیقه تیشدا ترس لێره بونی خۆی بـــه رده وام ده كات. بێردیایڤ په یوه ندی

تـــرس و حه قیقـــه ت به په یوه ندییه كی نه كڵۆك باسده كاو ده ڵێت:"ترس هۆشیاری ده شێوێنێ و رێگـــه به ناســـینی حه قیقه ت نـــادات. مرۆڤ له بـــه رده م كه نفلێكتی تـــرس و حه قیقه تدایه . مرۆڤی ئازارچه شـــتو له حه قیقه ت ده ترســـێ، برینداری وابیرده كاتـــه وه ، حه قیقـــه ت ئـــه و حه قیقه تـــدا له بـــه رده م نه ترســـان ده كات. پێگه یشـــتنێكی هه ره مه زنی گیانه . قاره مانێتی نه ترســـانه له ئاستی حه قیقه تدا، له جه وهه ردا له به رده م حه قیقـــه ت و مردندا". ترس كاتێك هوشیاری ده شێوێنێ، كه ترسێكی سایكۆلۆژی رۆژانه ییانـــه بـــێ و نه توانـــێ ئه و ســـنورانه تێپه ڕێنێ كه هێمان به هێشـــتا مانه وه ی مرۆڤ له قۆناغی ترســـی ســـه ره تایی و پێش دازایندا. ترس خۆی حه قیقه تـــه و بونی نكوڵیلێنه كراوو نه بڕاوه یه ، بۆیه پێكدادانـــی له ته ك حه قیقه تدا ته نهـــا له كاتێكدایه ، خـــودی حه قیقه تی ترس بشـــێوێنرێ. راوه ســـتانی مـــرۆڤ له ئاســـتی حه قیقه ت و مردنـــدا كۆتایی ترس نییه ، به ڵكو قه بوڵكـــردن و دانپێدانانی بونی ترســـه وه ك

ئه وه ی هه یه . تـــرس به بڕوای بێردیایـــڤ فه رمانڕه وایی جیهان ده كا. ده ســـه اڵتیش به سروشتی خۆی ترس به كارده هێنێ. كۆمه ڵگه ی مرۆیی له سه ر ترس دامه زراوه ، له به رئه وه درۆ له بناغه كه یدایه ، چونكه ترس درۆ ده خوڵقێنێ. ترســـێك هه یه له وه ی ئه گه ر به راســـتی تـــرس كه مبكرێته وه ببێته هۆی ئاســـته نگكردنی فه رمانڕه وایكردنی خه ڵـــك. ترس ته نهـــا له دۆخـــی مۆڕاڵییانه و ناخه كییانه ی مرۆڤـــدا ده توانێ به ئه ندازه یه كی مه زن جه وهه ری باش و ئاراســـته ی پۆزه تیڤی خـــۆی بـــۆ بونیادنانـــی ژیانێكـــی ئه خالقی و ره ســـه ن بپارێزێ. ئه وه ی فه رمانڕه وایی ژیانی كۆمه اڵیه تی، په یوه ندییه كان، ژیانی سیاســـی و په یوه ندییه گشـــتییه كان ده كا له ســـه رده می هاوچه رخـــی كۆمه ڵگه ی زانیـــاری به ربه ره اڵدا هه مـــو جۆرێكـــی ترســـه ، جگـــه له ترســـی ناخه كییانه و مۆڕاڵیانه ی مرۆڤ خۆی، ئه مه یه واده كات ژیانكردن له م ســـه رده مه دا پێویستی به سوپه رخۆپاراستن و ئاگاله خۆبون هه بێت.

ده‌وڵه‌تی‌‌كوردستان‌له‌نێوان‌وه‌هم‌و‌به‌وه‌هم‌كردنیدا...‌پاشماوه‌

ترس؛‌بونیادنان‌و‌كاولكردن‌...‌پاشماوه‌

باس له وه ش ده کرێت که ئه م توندڕه وییه ته نها له ڕێگه ی ســـه ربازییه وه له نێو نابرێت، به ڵکو پێویستی به پرۆسه یه کی هه مه الیه نه ی فیکـــری، کۆمه اڵیه تـــی، سیاســـی و ئابوری ...تاد هه یه. ئه مه بۆچونێکی دروسته به اڵم پێش هه مو شتێک ده بێت خوێنڕێژی داعش رابگیرێت ، ئه وجـــا بیر له جێبه جێکردنی ئه و ستراتیژه بکرێته وه . که سیش ناتوانێ باوه ڕ بـــه وه بکات که واڵتانی وه کو عه ره بســـتانی سعودی و قه ته ر ده توانن ئااڵی شه ڕی فیکری له دژی داعش هه ڵبگـــرن. به بێ له نێوبردنی هۆیه کانی داعـــش و فیکرییه کانـــی بنه مـــا سه رهه ڵدانی، مرۆڤایه تی ناتوانێ له م دۆزه خه ڕزگاری ببێت، ئه گه ر داعشیش له به ین ببرێت،

ئه وا جێگره وه ی په یدا ده بێت. ڕۆژ لـــه دوای ڕۆژ الیه نگرانی ئه و بۆچونه زۆرتـــر ده بـــن کـــه بـــاس له دامه زراندنـــی ده وڵه تێـــک بـــۆ ســـوننه کان ده کـــه ن له و ناوچانـــه ی داعش داگیری کـــردون. ڕه نگبێ ئه مه یه کـــێ له چاره ســـه ره کان بێت ئه گه ر هه رێمی نێوده وڵه تی و تێگه یشتنێکی به پێی جێبه جێ بکرێت. کاربه ده ستانی ئه و واڵتانه

ناتوانن بیر له ئه گه رێکی وا نه که نه وه . له نێوان ســـه ره کی له ده سپێکدا جیاوازی داعش و قاعیده لـــه وه دا ده بینرا، که قاعیده

ئه رکـــی یه که مـــی خـــۆی له جیهـــاد له دژی "کافران" ده بینی، له پلـــه ی دوه مدا ده هاته سه ر شه ڕی شیعه و الده ران له ئاینی ئیسالم. به اڵم داعش به پێچه وانه وه ســـه یری ئه رک و ئامانجه کانی ده کرد، واتا شـــه ڕی شـــیعه و الده ران له دین، ئه وجا شه ڕی کافران. له دوای کرده وه که ی پاریسه وه به لێکدانه وه ی ڕۆژئاوا، داعش ئامانجه کانی گۆڕیوه . ئێستا ڕۆژئاوای به دوژمنی ســـه ره کی و یه که مین ڕاگه یاندوه و شه ڕی شـــیعه و الده رانی خســـتوەته پله ی دوه مه وه. ئـــه م لێکدانه وه یه له دوای کرده وه هه ڕه شـــه کانی پاریس و تیرۆریســـتییه که ی داعـــش له واڵتانـــی دیکـــه ی ئه وروپـــا ڕۆژ لـــه دوای ڕۆژ زیاتـــر له الی کاربه ده ســـتان و سیاســـه تمه دارانی ئه وروپا ده چه سپێ. بۆیه ده بینین واڵتانی ڕۆژئاوا که وتونه ته خۆیان و خه ریکی دروستکردنی هاوپه یمانێتی فراوانتر،

به هێزترو چاالکترن بۆ له نێوبردنی داعش. ئێستا زۆربه ی واڵتان ئه وه یان له ال ئاشکرا بوه که داعش ده ســـته مۆ ناکرێت، هه روه کو FBI چیرۆکی فیلمی ڕێوڕه ســـمی ڕه ش کهنه یتوانی به ڵگه ر ده سته مۆ بکات. مخابن ئه م تێگه یشـــتنه زۆر دواکه وت و باجه که ی له سه ر گه النی سوریاو عیراق و کوردستان زۆر گران بو. نه داعـــش و نه هیچ ڕێکخراوێکی دیکه ی

سیاسیش ئیسالمی ته نانه ت تیرۆریســـتی و له پالنیانـــدا نیه کۆتوبه نـــدی هیچ الیه نێک قه بـــوڵ بکه ن. ڕه نگبێ بـــۆ ماوه یه ک کاتێ پێویســـتییان به هاوکاری و هه ماهه نگی هه یه له به رامبه ر ئه م ده وڵه ت یا ئه و الیه ن هه ندێ نه رمی بنوێنن، به اڵم که ده ســـتیان به سه ر باره که دا ڕۆیشت، ئیتر گوێ به که س ناده ن و خه ریکی سه پاندنی ده سه اڵتی ڕه های خۆیان ده بن. داعـــش زۆر الیه نی به به رزکردنه وه ی دروشـــمی "مانه وه و گه شه کردنی هه میشه یی هه ڵخه ڵه تاندبـــو. ئیســـالمی" ده وڵه تـــی له ده ره وه ی خـــۆی والێکدرایـــه وه ، که ئه م دروشـــمه په یامی ئـــه وه ده گه یه نێ که ئه م ده یه وێت درێژه به ژیانـــی بدات، بۆیه ناچار ده بێت له گه ڵ هه ندێ الیه ن خۆی بسازێنێ و هه مو الیه ک نه کات به دوژمنی خۆی. چاوپۆشی واڵتان و ده زگاکانی هه واڵگری له سه رهه ڵدان و گه شـــه کردنی داعش زۆرجار له به ر ڕۆشنایی ئه م تێزه دا لێکده درایه وه . ده ستوه شـــاندنی داعش له هه مو الیه ک و باڵوکردنه وه ی کرده وه تیرۆریســـتییه کانی به ڕاست و چه پدا دونیای حه په ساندو هه مو ئه و لێکدانه وانه ی مایه پوچ ده رخســـت. له دوای هێرشـــه که ی پاریسه وه زۆر باس له و الیه نانه ده کرێت که سیاسه تی چاوپۆشـــیان له به رامبـــه ر داعـــش په یڕه و

ده کـــرد. له م ڕێگه یه وه تیشـــکی زۆر خرایه سه ر په یوه ندییه کانی تورکیاو داعش و له ژێر فشاری ئه مریکا ناچارکرا سنوره کانی له گه ڵ ســـوریا قایم بکات. کوه یت له ژێر فشـــاردا تۆڕێکی هاوکارانی داعشی هه ڵوه شانده وه که

پاره و چه کیان بۆی کۆده کرده وه . تێوه گالنی ڕوســـیا له ڕوداوه کانی سوریاو ســـه رچاوه داعـــش و ســـه ر هێرشـــکردنه بازرگانی ڕێگه ی داخســـتنی ئابورییه کانی و نه وته که ی له گـــه ڵ تورکیا، گرێ ئاڵۆزه کانی هه رێمه کـــه ی ئه وه نده ی دیکـــه ئاڵۆز کردو کارته کانـــی تێکه ڵ کرد. ڕوســـیاو ڕۆژئاواو هه رێمه کـــه ســـه ره کییه کانی یاریکـــه ره له کێبڕکێـــدان. کێشـــه که له وه دایـــه ئـــه م دژ جیـــاوازو ئامانجـــی هاوپه یمانییانـــه هه ریـــه ک ئه ندامانـــی هه یـــه و به یه کیـــان له هاوپه یمانییه کانیـــش بۆ یـــه ک ئامانج کار ناکه ن. ئه وه نده ی ئـــه م ده وڵه تانه خه ریکی داعشـــن ده ئه وه نـــده خه ریکـــی یه کدین و له هه وڵـــی تێکدانـــی پالن و ســـتراتیژه کانی یه کدیدان. له و به ینه دا داعش و ڕژێمی ئه سه د بۆ خۆیان درێـــژه به ژیانیان ده ده ن. داعش کۆتایـــی دێت. پرســـیاره گه وره که ئه وه یه : نه خشـــه و دیمه نی ناوچه که لـــه دوای داعش

چۆن ده بێت؟

دونیا‌ڕێگەی‌دا‌داعش‌...‌پاشماوه‌

Page 19: ژماره 511

سه له فی و ئیخوانیزمی

دیجیتاڵ

له قاهی���ره وه ته نی���ا ئ���ه وان نه یانگواس���تۆته وه ب���ۆ ئه نقه ره ی زۆر مینبه ری به ڵكو ئۆردۆگانیزم، جی���اواز به كاردێنن بۆ ته فس���یرو باڵوكردنه وه ی فیكره )ئیس���امی � سیاس���ی(ه كه یان. ئه مڕۆ "ئۆناین" ڕێگ���ه ی چه ندی���ن بیابانی گه رمی تاكو كردونه ت���ه وه ، ك���ورت ب���ۆ بگه نه ئه مس���ه ری گۆڵفی عه ره ب و ئه وس���ه ری پاریس���ی بریندار. خۆ ئێس���تا له مناڵی ن���او كۆاڵنه كانی ئه مریكای كه ناراوه كانی فلیپی���ن و التین بپرسه ئه زانێت ئیسام چیه و شوێنكه وتوه كانیه تی، موسڵمانیش به اڵم كاره س���ات ل���ه دوای ئه مه وه ده س���تپێده كات كه یه كسه ر ده ڵین )ئۆو مای گاد تیرۆریزم!(، كه واته ئه گه ینه ئه و تێزه ی كه "ئیس���ام كێشه ی باڵوبونه وه ی نه ماوه به ڵكو له الیه ن ته فسیركردنیه تی" به هه ڵه به ش���ی هه ره زۆری شوێنكه وتوانی، ك���ه ئه مڕۆكه له س���ه ر ئینته رنێت ته فس���یری س���ه دان به كلیكێ���ك جیاوازی قورئان و فه رموده ئه پلۆد ئه كرێ���ت "كه ئینس���ان ئه كه وێته گومانه وه له وه ی كامیان ئیس���ام بێت به مانا دینیه كه ی، به و مانایه ی له "عیرفانیه ت و دانه بڕابێ���ت ك���ه ڕۆحانیه ت"، به و مانایه ی كه ده ست ب���ۆ شمش���ێر نه بات ئه گ���ه ر هاتو

قبوڵت نه بو وه ك دینی خۆت.ڕای���ه ك هه یه پێی وایه كه ئه مه ، شكاندنی سنوره كانی ناسیۆنالیزمی عه ره بییه ، كه ئیخوانه كان ڕابه رایه تی ده ك���ه ن، ب���ه اڵم داخ���ۆ گروپێكی فیك���ری ڕادیكاڵ���ی قوتابخانه كه ی ) حه س���ه ن به نناو سه ید قوتب( بۆ

ئه م كاره خوڵقاون؟تێبگه ین، قورس���ه له ئێس���تادا كه ئای���ا كێ نوێنه ری ئیس���امه ، س���ونییزم؟ ی���ان ش���یعییزم س���ه له فیه كانی كوردس���تان ئیعاز له قورئان و فه رموده وه رده گرن یان ئیس���امی سیاس���ی؟ ئیخوانه كان بۆچ���ی ناتوانن به پێی س���ه رده م، ئیس���ام بۆ ته رجه مه ته فس���یرو بك���ه ن، ناتوانن ی���ان نایانه وێت؟ ئه گه ر ناتوان���ن كه واته درۆ له گه ڵ خۆیان و هه وادارانیان ئه كه ن، ئه گه ر ناش���یانه وێت ئه وا ئه یسه لمێنن كه ئیس���اڵحی كۆمه اڵیه تی و بۆ چیتر

كلتوریی ده ست ناده ن. ئای���ا ئیخ���وان و س���ه له فیه كانی بیسه لمێنن ئه توانن كوردس���تان، له كوێی دیموكراس���ی ئازادی و كه ئیس���امدا جێی ده بێته وه ؟ بۆچی ناتوانین له مزگه وتێكی كوردس���تان نوێژ بكه ی���ن، به ب���ێ بیركردنه وه له وه ی ده بێت وتاربێژی مزگه وته كه ، س���ه ر ب���ه كام ڕه وتی ئیس���امی و كام ج���ۆری س���ه له فیه ت بێ���ت؟ بۆچی ئیس���امییه كانی كوردستان خاوه نی چه ندین میدیای جیاوازن، كه خواو پێغه به ری���ان یه ك بێت؟ سه دان و هه زاران پێگه ی ئه لكترۆنی دینی جیاواز هه یه ، بۆ س���ه له فی و س���ۆفیه كان ناكۆك���ن، بزوتنه وه ی ئیسامی بۆ پاڵپشتی ده سه اڵتێكی

عه لمانی ده كات. به بڕوای من ئه وه ی سیاسیه كان به هه ڵ���ه ڕاپه ڕی���ن، ل���ه دوای پێك���رد كاری���ان ئه نجامیان���داو ك���وردی، تاك���ی له س���ه رعه قڵی له به رامبه ردا "دین" نه یتوانی چاكی كه س���انی دین ئه وه تا بكات���ه وه ، ئیخوان���ه كان س���ه له فی و وه ك به رهه مدێنێت، كه ده ست بۆ هه مو جوانیه كان���ی كۆمه ڵگه ده به ن، بۆ كه ڵچه ری كوردو ش���اعیرو هونه رو مێژو، تۆ سه یركه سه رباری حیزبی سیاسی عه لمانی، ئه م هه مو ڕه وت و حیزبه ئیس���امیه له كوردس���تاندا هه یه ، كه ڕێگه ی مینبه رو ئه كاونت و تۆڕه كۆمه اڵیه تی���ه كان و په یج���ی به اڵم به كاردێنن، دیجیتاڵ میدیای نه یانتوانی���وه تاكێك���ی هۆش���یار ئه گ���ه ر تاكێ���ك دروس���تبكه ن، هیچ النیكه م نه بێت ئینتاجیش���ی ئینتاجێ���ك ڕه ت نه كات���ه وه ، یان تاكێك به رهه م بێنێت كه جورئه تی

ئه وه ی هه بێت بیربكاته وه .

رێباز دارا

تایبه‌ت )511( سێشه ممه 182016/1/12

2_1

گەنج چ���ۆن بتوانێ ببێتە س���ەرۆک؟ گەنج چۆن بتوان���ێ ببێتە خۆی؟ گەنج چۆن بتوانێ ببێتە سەرکردە؟ گەنج چۆن

بتوانێ ببێتە ئەوەی خۆی دەیەوێت؟ س���ەرگەڤاز الوی خاس���یەتەکانی

کامانەن؟

گەنج چۆن بتوان���ێ )ئەگەر کەوت(؛ هەڵبستێتەوە؟

ال تشرح جنونکففی جنونک

عاقل راقدیرید یذبحک ذبحا.-------------------

فه رهاد پیرباڵ

پێشکەش بە) ڕۆدان(ی کوڕم"چونک���ە ل���ەڕۆژی بون���ی بەدەوڵەت

دەبێتە هەژدە ساڵ کوردستان"

شێرئاسا - ئەوانەی تێدا ژی، دەزانن- بۆ س���ەرۆکێک زۆر ناخۆش���ە شکابێت و

بیەوێ هەڵبستێتەوە؛ ی���ان بچ���ێ ڕێبازێک���ی هەرەس���هێن

هەڵبستێنێتەوە: دەبێ ئیلا کەسێک پشتوپەنای بێت

یان دەبێ بچێ کۆمەک لە"کەسێک"ی متمانەداری خۆی داخواز!

1( زۆربەی سەرۆک و سەرکردەو سەرگەڤازو پاشا، میرەکانی میدیاو هەمو ئێرانیش، فەرید ناپۆلی���ۆن و بارزانی و تادەگات���ە

شەوقیش؛ بورجیان شێرە:چونک���ە ئەوان���ەی بورجیان ش���ێرە یان لەبورجی ش���ێر نزیک���ن یان کوڕی ش���ێرن، هەروەها ئەوانەی لەگەڵ ش���ێر خاس���یەتەکانی مەرج و نیوەبەنی���وەن: خۆی���ان، خودایان تێدا زیات���ر؛ پاڵیان

پێوە دەنێن بەرەو حەز لەسەرۆک بون و

"هونەری سەرکردایەتی"کردن".ئەم خاسیەتی هێزی خودا لەناو بەشەر هەبونەی، کە من باوەڕم پێی هەیەو دەبێ موتوربەی بکەیت، هەر لەمنداڵییەوە الی ئەو کەس���ە دەردەک���ەوێ. پێی دەڵێن:

"بەهرە" یان"کاریزما"ی هەیە! لەمنداڵیی���ەوە کەواتە ئ���ەم خودایەت )ئ���ەم بەه���رە یەزدانیی���ەت( تێ���دا.. پ���ەروەردەی بکە؛ گ���ەورەی بکە ئەی گەنج.. نەک تۆ گەورە بیت و ئەو گەورەو

بەهێزتر نەبوبێت! خەڵ���ک ناوی دەنێ ئیم���ان بەاڵم نا، ئەمە لەئیمان قوڵترو مەس���تانەترە ئەم هێزەی م���ن دەڵێم کە بەپل���ەی جیاواز

دەیانبینین: بەئاش���کرا هەیە الی زان���او بلیمەت و هەندێ���ک فەیلەس���وف و پێغەمب���ەرو لەهونەرم���ەردو ش���اعیرەکانیش. ناویان ناوە "ئیلهام" بەهرە، یان "س���روش" بۆ پێغەمب���ەران. کەمتر لەناو کچان و ژناندا دەردەکەوێ؛ یانی���ش مەگەر بەتەمرین و هاندانی پیاوەکەی یان بابی یان مێردی

یان زڕمامێکی!

تۆ- خۆت و باوان و کەس���ەکانت چەند زۆرترو باش���تر "ئەو هێ���زە یەزدانییە" پەروەردەو مەزنت���ر بکەن: "ئەو" هێندە زیاتر هێزو تێرتر خواستت پێدەبەخشێ لەپێناو خۆت و خۆشیی خۆت و چاکەو جوان���ی و خێر ب���ۆ هەمو بەش���ەرییەت

پاشان!

گەشەی پێبدە ئەی گەنج؛ئەزم���ون و ڕاهێنانی���ان لەس���ەر بکە

بەهرەکانت؛ پێچەوانەکانیشیان بدۆزەوە قەیناکە؛

هەم���و چیرۆکەکانی لەجەوهەری بیر تۆبەو کفریش بکەوە؛

ڕۆژێک هەر دێ وەاڵمی کفرەکانیش���ت وەردەگریتەوە؛ دڵت خۆش دەکا ئەوکاتە

ئیمان!

زەردەش���ت، قس���ەکانی، بەپێ���ی لەئاڤێس���تادا، خواردنی زۆر زۆر خۆش و ه���ەرە بەتام���ەکان، س���ەوزەو میوەی جۆراوج���ۆر– ن���ەک تەنیا ی���ەک جۆر: باشترین چارەسەرە بۆ زیادبوونی ئیمان، بەهێزکردنی بەهرەو ئەم هێزە یەزدانییەی

خۆت هەتە یان باوەڕت پێیەتی!باوکانی کوردس���تان دای���ک و بۆی���ە مامۆستای یەکەمن لەدروستکردنی "شێر" هەریری )فەرەنسۆ نیشتیمانەکەمان بۆ ش���ێرێکی ئاش���وری بو بۆ کوردستان، ش���ەهابە ش���ێری تورکمان���ان، جەمال

عیرفانی شەهیدیش شێری سلێمانی(.

دایک و باوک نابێ پێیان ناخۆش ئەگەر دیتیان کوڕ ی���ان کچەکەیان عاجباتییەو ش���تی عەنتیکەی ئەوتۆ دەکا کە کەس

پێی ناکرێت! )تورک ئەوکاتە بەو کوڕەی خۆی دەڵێ "یێری.. ئاساڵنم! واتە هەی شێری من!" کەچی کورد بەو جۆرە کوڕە بەهرەدارەی

خۆی دەڵێ: "بەخوای کەرە!"(. ئەمە ش���تێکی خ���راپ نی���ە! دەبێ یەکس���ەر لەوکاتانە بزانی���ت کە کچ یان کوڕەکەت بەه���رە یان توانایەکی "خارق الع���ادە"ەی هەیە؛ بیبەیتە الی ش���ارەزا لەبەستێنی ئەو زانس���ت و هونەرەی کە یان ئاوقاتە، تێی���دا جگەرگۆش���ەکەت دەڵێی فەرمەس���ۆنە؛ ئەی دایک و باوکی

خۆشەویست!هیچی ماس���ۆنیەتیش فەرمەس���ۆن و ت���ر نیە ل���ەوە زیاتر کە خ���ودا بەهرەو توانایەک���ی زی���اد لەلزوم هەن���دێ جار

دەداتە بەشەرێک و خەڵک دەیکەنە ئەفاتون

پێش هەمو شتێک بۆ گەنجانی شێری س���ەدەی بیس���ت و یەکەم نوس���راوە تا لەواتاکانی سەرۆک و چەمکی سەرۆکایەتی و باش باش "هونەری سەرکردایەتیکردن"

باش تێ بگەن!یان هیچ نەبێ بۆئەوەی لەبەس���تێنی بەڕێوەبردن���ی ئیش���اندا ی���ان لەبواری هاوڕێیەتی���دا، شەخسیاتناس���ی و لەدەروونناسیدا، بەتایبەتیش لەبەستێنی )سیاس���ەت(دا، مومتی���ع نیه���ات بێ

سەرچیغ نەچن؛ ئەگەری���ش گەنج و الوانی کوردس���تان

کەوتبن.. بکارن هەڵبستنەوەبیربکەنەوە:

ئاخۆ چۆن لەسەرەتادا بتوانن- جارێ پێش هەمو ش���تێک- خۆی���ان بگەیەننە قەناعەت؛ قەناعەتی ئ���ەوەی کە ئەوان

هەڵە بونە لەژیانیاندا؟! چ قەیدییە: مرۆڤ باب���ەم دانپێدانانە "ئەگ���ەر دەی! ب���کا، پ���ێ دەس���ت س���ەرۆکێکیش ی���ان س���ەرکردەیەک

بوبێت!".دان نان بەهەڵەی خۆت!

هەندێ���ک ج���ار لەمێ���ژودا واڕویداوە نەس���لێک )نەوەیەک( تێکڕا هەڵەیەکی مێژویی کردوەو دان���ی پێدا ناوە دواتر. )وات���ە زیاتر لەدو ملیۆن و پێنج س���ەد کەس بەجارێک بەدرێژایی25 ساڵ!!!(.

سەرتاپای ش���ارێک جاریش هەندێک بەجارێ���ک هەڵەی���ەک دەکا.. بۆ نمونە بەجارێ���ک؛ هەم���وی ه���ەر هەولێ���ر؛ ئ���ەو تاوان���ە نائینس���انی- مێژوییەیان ئەنجام���دا، هەولێریی���ەکان دژی خودا و دژی بەش���ەرییەت چون جولەکە ئەسڵ ئەس���ڵ هەولێرییەکان���ی وەک دانی���ال قەسسابی باپیری من و مونیر قەسسابی هونەرمەردیان دەرکرد لەشاری ئەژدادی

خۆیان!ئەم���ە حەقیقەتێکە ئەم���ڕۆ منداڵیش دەزانێ���ت: جاری واهەیە )س���ەرکردەی نەتەوەیەک( پیس���ترین هەڵەی مێژویی کردوە؛ چ جای نەوەیەک یان تاکەکەس کە م���ژاری قس���ەمان بو! م���ژاری ئەم کتێبەش���مە خۆ: تاکەسی س���ەرگەڤازو

سەرکردە!

دەب���ێ بتوانن لەس���ەرەتادا یەک جار پێچەوانەی خۆیان بیربکەنەوە:

یان هیچ نەبێ؛ ڕاوەستن لەوەی تەنیاو تەنیاو تەنیا خۆیان ببینن و

تەنی���او تەنی���ا تەنیاو تەنی���ا خۆیان بخوێننەوە؛

تەنی���او تەنی���ا تەنیاو تەنی���ا خۆیان بخوێننەوە؛

تەنی���او تەنی���ا تەنیاو تەنی���ا خۆیان بخوێننەوە؛

تەنی���او تەنی���ا تەنیاو تەنی���ا خۆیان بخوێننەوە..

با لەخۆی���ان بێن���ە دەرەوەو خەڵکی تریش بخوێننەوە:

بزانن ئایا ڕاس���تە: ئەو ڕێیەی ئەوان لەس���ەرن ناڕاس���تە!؟ ئ���ەو زیرەک���ی و شایس���تەیی و توانایەی ئەوانیش هەیانە؛ زۆر زۆر بچ���وک و ناچیزەی���ە لەچاو ئی دەرەوەی خۆیان یان لەچاو "ئەم غەیرەی

خۆیانە"؟! دوەم: ئایا ئەگەر ئەمە ڕاس���ت بێت؛ جێگەی خۆی نیە، بەشەر، الپەڕەیەکی نوێ هەڵداتەوە لەسەر چەند بناغەیەکی ئەوتۆ دەست پێ بکات کە لە)زێڕی ناو زبڵ(ی ئەزمونەکانی خۆیان ئەگەر بتوانن هەڵی بگۆزن باش���تر نیە لەوەی بەدیار سەرچیغچون و ڕوڕەشی و وێرانەیی خۆی

هەڵبکورمێ تاهەتایە توتی؟!یانیش گەنجی کورد؛ "بە قەڵەمەکەم!"

باوەڕنەکات؛ الی ئ���ەو واباش���ترە: لەس���ەر باوەڕ بەم���ن نەکردنی خۆی ب���ەردەوام ببێت تا"بەش���ودرانی! " – ش���ێرزاد حەسەن گۆڤ���اری متمان���ە-؛ ئنجا؛ پ���اش ئەم بەشودرانەی بێت –ئەویش پاش هەموو "دار"و "دەست"و درۆزن و بەشودراوەکان! داوای لێب���وردن لەدواکەوتن���ی خ���ۆی و لەبونەهۆی بەدرەنگ خستنی سەربەخۆیی

بکات؛ بڵێ: ڕاس���تە..هەر ئەم کوش���تنی زەمەنی کوردییەش ب���و فەرهاد پیرباڵ باس���ی دەک���رد دەبێتە ه���ۆی قەیرانی موچەو بەوەی ئۆپۆزیسیۆن خۆزگەخواس���تنی ئیلا بەڕاب���ردو ڕازی بن و پاش���ەوپاش بگەڕێینەوە )الی دکتۆر یوس���ف( ئنجا

بێنەوە؛ ئەگینا تەواو!: بەڕاس���تی زەمەنێکی زێڕینی کوش���ت

لەکورد کاکی ئۆپۆزیسوێن.. ئنجا بیەوێت بڵێ:

لەتاوانەکانی ک���ردم دەرحەق بەخۆم و بەڕێژیاری بەشەرییەت؛ لێم ببورن- ئەگەر

بەهەڵەچوبوم لەژیان و بیرکردنەوەمداو بوم���ە هۆی ئ���ەوەی ک���ە نەتەوەکەم نەتوانێت بۆماوەی زیاتر لەسێ شوبات و نیو قاچی ڕاستی خۆی بەرەو سەربەخۆیی کوردستان هەڵبنێت بێ ئەوەی نەترسێت ئێران و عەببادی و من و ڕوسیا خەنجەری بس���رەوێنن تێ نانەوەی دوبەرەکایەتی

لەهەر چوار ئاگری کوردستانەوە!(. هەڵبەتا خۆ ئ���ەم دان نانەی گەنجی گۆڕانخ���واز بەتایب���ەت "ڕوناکبی���ر"، بە هەڵەبون���ی خۆی، کڕینەوەی ناموس���ی نیش���تیمانەکەیەتی کەڕامەت���ی خۆی و لەڕاس���تیدا؛ ک���ە خەری���ک بو لەس���ەر کورس���ییەک ی���ان بەن���اوی "ڕیف���ۆرم"

لەدەستی بدا! هەڵبەتا، ئەی گەنجانی شارەکەم؛ ئەمە قس���ەیەکە، هیوادارم کەستان بەخۆتانی نەڵێ���ن! بەاڵم منیش دان���ی پێدا دەنێم کە هەزار ه���ەرەس و وێرانەیی و زەاللەتم دی���وە منیش بای خۆم لەژیانمدا بۆیەش هات���وم توانیومە کتێبێک لەم بارەوە بۆ تۆ بنوس���م و بڵێم: بیربکەن���ەوە: ئاخۆ چۆن لەسەرەتادا بەس بتوانن جوڵەیەک

بکەن یان

لەکاتی بەخۆت���ان ب���دەن جوڵەیەک وێرانەیی، یان لەکاتی هەست بەڕوخان و

هەرەس کردنتاندا؛

کەوتوە ه���ەرەس و ئەوانەی دەب���ێ، خوارەوەکان���ن بتوان���ن بێ���ن چاوێ���ک بەخۆیان���داو خۆیان���ەوە ل���ەدەرەوەی

بەدەوری خۆیاندا بگێڕن پاش ئەم یەکەمین جوڵەیە، من دڵنیام

هێزێک پەیدا دەکەنەوە بتوانن بزانن:چۆن دەست پێ بکەن، بەسودوەرگرتن لەخۆیاندا کاریزم���ا ئی���رادە.. لەهێز.. دروس���ت بکەن: س���ەرگەڤاز، وەدیهێنی

نەخشەو خەونەکانی خۆیان بنیانیش النیکەم الیەنگیری شێران بن.. ئەگ���ەر.. کەواتە: دەبێ باش باش بزانن

"بۆ؟" )کێ..؟( شایستەیە "سەرۆک" بێ

لەڕوی فەلس���ەفەی سیاس���ییەوە کێ دەتوانێ سەرۆکێکی سەرکەوتو بێت؟

ئەوەی هەر هەمویان پێیان نەکرا؛ ئەو بەتەنیا "دەیکاتەوە"!

ئەمەیە پێناس���ەی س���ەرۆک! بە ڕای من.

بڵێین: بکەین واپێناسەی دەشتوانین ) م���ەردی بەڵێ���ن!(؛ چ���ۆن بتوانێت ئیرادەی ئ���ەوەی هەبێ���ت بەڵێن بداتە گرووپێک ی���ان هاوڕێگەلێک تاخۆی پێ ببەس���تێتەوە؛ بش���زانێ بتوانێ چۆنیش بەجێ���ی بگەیەنێ���ت! ئەمەی���ە گەنجی س���ەرگەڤاز! کەوات���ە؛ کەس���ێکە دڵی هەم���و واڵت بەجارێک خۆش دەکات بێ

جیاوازی!لەڕوی سیاس���یەوە ب���ۆ نمونە ئەمڕۆ؛ سەرۆک دەبێ دەسەاڵتی ئەوەی هەبێت ئەگەر حیزبێک، گروپێکی مەزهەبی، یان هەر پارێزگایەکی هەرێم، ئەگەر ویس���تی خ���ۆی لەکوردس���تان وات���ە لەهەولێری پایتەخت دابڕب���کات، بەتاوانی خیانەت لەکوردس���تان، س���زای ب���درێ )کوڕی هەر کەس���ێک بێت س���ەرۆک: دەبێ ئەو

دەسەاڵتە سیاسییەی پێ بدرێ(!لەمەش گرنگتر؛ سەرۆک ئەمڕۆ دەبێ لەکۆماری هەبێ���ت ئەوەی دەس���ەاڵتی عی���راق جودا ببێتەوە؛ پاش���انیش بۆی هەبێت نەخش���ەی "س���نوری سیاسیی" هەرێم، بەخەباتی دیپلۆماس���ییانە، یان چەکداری بەخەباتی پێویس���تبو ئەگەر

دژی داعش؛ فراوانتر بکات!یەک لەئەرکە یەکەمەکانیش���ی ئەوەیە کە دادپەروەری و یاس���او دیموکراس���ی و مافەکانی مرۆڤ و ئاسایش و بچەسپێنێت و

هەژاری لەواڵتدا بنبڕ بکات؛ بۆ ئەمەش پێویستە ئەم سسیستەمە البچێ���ت و کارتۆنیی���ە پەرلەمانیی���ە پەرلەمانێکی سیس���تەم ک���راوەو ئازاد، گونجاو بۆ ئێرە، دابمەزرێت: بزانێ چۆن تەقڵەیەکی خێرا بەزەمەنی لەدەستچوی کوردی ل���ێ بدات و قەدبڕ ل���ەم چڵپاوە

ڕەشەمان ڕزگار بکا.ڕونکردنەوەی���ەک لەبارەی دەس���تورو

لیستی ئازاد:ئ���ەو سیس���تەمە پەرلەمانیی���ەی من پێش���نیارم ک���ردوە بۆ س���ەرۆکایەتیی دابڕاندنی چۆنییەتیی لەپێناو حکومەت حی���زب لەحکومەتە. ئەم���ەش لەڕێگەی ئەوەی ک���ە بۆ هەڵبژاردن���ی پەرلەمانی داهاتوی کوردستان، من وای بەدروست و پێویس���ت دەزانم کە لەجیاتی لیس���تی حیزب���ی؛ بەلیس���تی نەت���ەوەو دی���ن و مەزه���ەب و توێ���ژو چی���ن و تاکەکەس و س���ێکس و سەندیکاو پیش���ەوەران بچنە پەرلەم���ان: ن���ەک بەلیس���تی حیزبی و ش���ەڕەپێلەقەی حیزبی؛ )هیچ نەتەوەو دین و مەزهەب و توێژو چین و تاکەکەس و مافی پیشەوەرانێک سەندیکاو سێکس و ئەوەیان نەبێت لەیەک لیس���ت زیاتریان

هەبێت!( بەم کارەش، وەک لەپەیامێکدا بۆ برای پای���ەدارم نێچیرڤ���ان بارزانیم پێش���نیارکردوە: حکوم���ەت لەحی���زب دادەبڕی���ن و حیزبیش ه���ەر لەحکومەت دادەبڕی���ن! میلل���ەت واتە هێ���زی گەل بەهەمو جۆرە خەڵک و عەنتیکەکانیشیەوە دەهێنین���ە جێگ���ەی هێ���زی حیزب کە هەردەمێک بێگومان لەس���ەرحەقەکەیان دەتوانێ ش���ەقێک لەوەی تریان هەڵبدا. چیتر پەرلەمان تەنیا ئاودەسخانە نەبێت کە حیزب���ەکان پاش���ماوەی بڕیارەکانی خۆیانی تێ���دا فڕێ. ن���او لەمەش بنێن

"سیستەم<ی پەرلەمانی!من شەخس���ی خۆم؛ ئەگ���ەر بمکەنە سەرۆک یان پەرلەمانتار بەاڵم ئەگەر لەم دەسەاڵتانەو لەهەمو مەرجەکانی دیکەش سودمەند یان بەهرەمەند نەبم؛ ئەوا خۆم

بەقۆندەرەش نازانم! ئیتر نازان���م ئەو بەش���ەرانە یان ئەو تاکەکەس و سەرۆک حیزبە کوردانە، چۆن غیرەتیان قبوڵ دەکا ببنە س���ەرۆکێکی بێ دەس���ەاڵت؟! چۆن کەڕامەتیان قبوڵ دەکا دێ���ن دەیانەوێ ئەم خسوس���یەتی بێدەسەاڵتییەی خۆیان "داواشی دەکەن" بکرێتە س���یفەتی دائیمیی س���ەرۆکێکی ک���ورد بخرێت���ە ن���او دەستوریش���ەوە؛ بیش���یکەنە شەخس���یەتی تاهەتای���ەی تاکەکەس و پەروەردەکردن���ی خۆی���ان و

منداڵ و سەرۆکایەتیی نەتەوە"شکۆمەندەکەیان"!

کورس���ی، بە ڕای من؛ نابێ کەس���ی لەسەر دابنیشێت؛

تەنیا ) ئایدیاڵ ێک( نەبێ!ئەو 21 مەرجانەی پێویستن بۆ بوونە

)سه رۆك( کامانەن؟

سه رۆك كێیه؟بیست ویه ك مه رجه كانی سەرۆک

من شەخسی خۆم؛ ئەگەر بمکەنە سەرۆک یان پەرلەمانتار بەاڵم

ئەگەر لەم دەسەاڵتانەو لەهەمو مەرجەکانی

دیکەش سودمەند یان بەهرەمەند نەبم؛ ئەوا

خۆم بەقۆندەرەش نازانم!

ڕاستە..هەر ئەم کوشتنی زەمەنی

کوردییەش بو فەرهاد پیرباڵ باسی دەکرد دەبێتە هۆی

قەیرانی موچەو خۆزگەخواستنی

ئۆپۆزیسیۆن بەوەی ئیلا بەڕابردو ڕازی

بن و پاشەوپاش بگەڕێینەوە )الی

دکتۆر یوسف( ئنجا بێنەوە؛ ئەگینا

تەواو!

Page 20: ژماره 511

ده وڵه ت دروستکردن و ژن كوشتن !

ئێڤار ئیبراهیم

بەداخ����ەوە ئێمه ی ژنان����ی هەرێمی كوردس����تان روبەروی تیرۆرێكی گ����ەوره ی دەرونی بوینەتەوە، له خۆمه وه ده ستپێبکه م: وه ک سەرۆكی لیژنەی مافەكانی مرۆڤ لەپەرلەمانی كوردستان و وه ک ئافرەتێك ماوەیەكی زۆره هەڕه شەی کوشتن و سوكایەتی و ناوزڕاندێكی

زۆرم له سه ره .ماوه ی هەفتەیەكە هەڕه شەو سوكایەتی زیاترو بەردەوامم پێدەكرێت، له ڕێگه ی مۆبایل و پەیجەكانی فه یس����بوکه وه ، ئەوانەی ئ����ەو پەیجانە بەڕێوە دەب����ەن لەالیەن حیزبێكەوە پش����تیوانیان لێدەكرێ و پارەیان پێدەدرێت، ده نا خێره كەسانێك به پاره نه گیرابێتن به م

رۆژگاره کاروکاسپیان ببێته سوكایەتی کردن بەكچ و ژنی خەڵكی؟ س����ەره تای ئەم هەڕەشەو سوكایەتیانە به رامبه ر به من لە23 حوزەیرانه وه دەستیپێكرد، ب����ەاڵم به درێژایی ماوه ی رابردو بێدەنگ بوم، تا ئەوكاتەی "ناز" بەش����ێوەیكی گوماناوی كۆتای����ی بەژیانی هێنرا، منی����ش وەك ئەركی خۆم بڕیارم����دا بەدواداچون بكەم بۆ ئەو كەیس����ەو وردەكاری روداوەكە ئاش����کرا بکه م، چونکه گومانم لەئەنجامەكەی پزیش����كی دادوەری هه بو، ئه م بڕیاره ش هەڕەش����ه ی له س����ه ر ژیانم زیاتر ک����ردو لەوكاتەوە که ئه م بڕیاره م داوه لەچەندین پەیج و سایتەوە هێرشی ناڕەوام كراوەتەسەر، كە ئەو پەیجانەش

سەر بەالیەنێکی دیاریكراون.کاره س����اته بۆ ئه م هه رێمه لەكاتێكدا که بەرپرسه کانی باس����ی دروستکردنی دەوڵەتی كوردی دەكەن و فه خر به وه وه ده که ن که "لەكوردستان مافی هاواڵتیان پارێزراوە"، كەچی لەژێر دەسەاڵتی ئەو كەس����ه ی داوای دروستکردنی دەوڵەتی کوردستان دەكات، ئافرەت

سوكایه تی و هەڕەشه ی لێدەكرێت و روبه ڕوی قسەی ناشیرین و ناوزڕاندن دەبێته وه ! من بەو که سە دەڵێم كە داوای دەوڵەتی كوردی دەكات: ژنان و كچانی هەرێمەكەت لەژێر هەڕەشەی كوشتن و سوكایەتی پێكردندان، جا هەرێمێك که به م شێوه یه مامه ڵه ی له گه ڵ

ژندا تێدابکرێت چۆن ده توانێت دەوڵەتێکی شارستانی و مه ده نی تێدا بنیات بنرێت؟ پێشتر لەبارەی پرسی ژنانەوە نامەیەكم ئاراستەی بارزانی كردبو، ئەو وه اڵمی نامەكەی دامەوه ، بەاڵم هیچ هەڵوێستێكی نەبو، به ڵێنه کانی سه باره ت به چاككردنی رەوشی ژنان و

مافەكانیان تەنیا مه ره که بی سەركاغەز بون. هه ر بۆیه باوه ڕم بەدادگاكانی كوردس����تان نەم����اوه بڕیارمدا پەنا بۆ دادگاكانی دەرەوەی كوردس����تان ببەم و لەوێ س����كااڵ تۆمار بكەم، چەند پارێزەرێکی بیانیم گرتوە بۆ ئەوەی كەیسەكەم لەدادگای نێودەوڵەتی ئیشی لەسەر بکرێت، دەبێت كەیسی هێرشكردنە سەر ژنانی كوردس����تان لەدەرەوە یەكالبكرێتەوە تاهەمو دونیا بزانن رەوش����ی ژنانی باشوری

كوردستان لەچ ئاست و کاره ساتێكدایە؟ هەر بەوەش����ەوە نەوه س����تاوم، به ڵکو زۆربه ی رێكخراوەكانی كۆمه ڵگه ی مەدەنی و ژنانم ل����ەدەره وە ئاگادار كردۆتەوە و باس����ی رەوش����ی ژنان����م بۆ كردون و میدیاكانی بیانیش����م تێگەیاندوەو باسی كێشەو هەڕەشه و نەهامەتیەكانیانی ژنی كوردو سوكایەتی پێکردنیانم

كردوە. له کۆتاییدا دەپرس����م: ئایا من وەك ژنێك كە یاس����ا دەردەكەم و پەرلمانتارم مەترسی و هەڕەش����ه م لەسەر بێت، ئەی ده بێت ژنێكی ئاسایی ژیان و که رامه تی چۆن پارێزراو بێت و

چی بكات؟!چ ش����ه رمێکی گه وره یه که لەهەرێمێكدا كەس����انێك داوای دەوڵ����ەت بكەن ، که چی ژن

سوکایه تی و هەڕه شەی كوشتن و رفاندنی لێبكرێت!

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

هێرۆ ئیرباهیم ئه حمه د.. ژنێكی تاقانە

67 س���اڵ لەمەوبەر لەش���اری سلێمانی ئیبراهیم هەڵهێن���اوە، بەدنی���ا چ���اوی ئەحم���ەدی باوكی س���كرتێری پێش���وی پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان و یەكێك گەالوێژی كوردو ناودارەكانی لەرۆشنبیرە دایكیش���ی خوش���كی هەم���زە عەبدواڵی

سكرتێری پێشوی پارتی بوە

لەسەرەتای دەیەی 1970دا، هاوس���ەرگیری لەگەڵ جەالل تاڵەبان���ی كردوه و دو س���اڵ له به غدا ژی���اون، كاتێك كه خوێندكاری دوا قۆناغی به شی له زانكۆی بوه ده رونناس���ی كوڕه پاڤێڵی موسته نسریه ،

گه وره ی ده بێت.

دواتر له گه ڵ تاڵه بانی هاوس���ه ری به هۆی گوشاری رژێم���ی به غ���داوه روده كه نه قاهی���ره و بۆ ماوه ی چه ند س���اڵێك ژیانیان لەنێوان قاهیرەو دیمەشق و

لەندەندا بەسەردەبەن.

كاتێك شۆڕشی نوێ ده س���تپێده كاته وه ، له كۆتایی ده یه ی 1970دا، هێ���رۆ دو منداڵه ك���ه ی "پاڤێڵ و قوباد" ده س���پێرێت به دایك و باوكی له له نده ن و خۆی ده گه ڕێته وه بۆ كوردس���تان و له ش���اخ شانبه شانی

تاڵه بانی هاوسه ری خه بات و پێشمه رگایه تی دەكات.

هێ���رۆ لەچاوپێكەوتنێكی���دا ب���اس ل���ه وه ده كات كه هه رچه ن���ده راهێنان���ی له س���ه ر چه ك ك���ردوه به اڵم هه رگیز ته ق���ه ی له كه س پێنه ك���ردوه ، کاتێکیش کە له ش���اخ هه وڵیداوه وه ك كه یبان���و ماڵ به ڕێوه به رێت و خواردن ئاماده بكات، به اڵم وه ك خۆی ده ڵێت "كه س

خواردنەکەکەی به دڵ نه بوه !"

گرنگتری����ن كاری هێ����رۆ ئیبراهیم ئه حمه د له ش����اخ، وێنه گرت����ن بوه ، ك����ه توانیویه تی چه ن����د دیمه نێكی كوردس����تان بۆردومانكردنی گوندەکان و س����وتاندنی به چه ك����ی كیمیاویی بگرێت، به تایبه تی س����اڵی 1987 له دۆڵ����ی جافایه تی ، كه به ڵگه نامه یه كی گرنگ بوه بۆ

تاوانبار كردنی رژێمی به عس

دوای راپه ڕین، له یه كه م خولی په رله مانی كوردستاندا ساڵی 1992 بوه بەپه رله مانتار و پاشان رێكخراوی له ساڵی 1997 پاش���ان دامه زراندوه و منداڵپارێزی ت���ا 2000، هه ردو كه ناڵی لۆكاڵ���ی خاك و كه ناڵی

ئاسمانی كوردساتی دامه زراندوه.

له پای���زی2009 دا ب���وه بەلێپرس���راوی مه ڵبه ن���دی س���لێمانی و به دوای ئه وه ش���دا له كۆنگره ی سێهه می یه كێتیدا، زۆرترین ده نگی به ش���داربوانی به ده ستهێنا بۆ چونه سه ركردایه تییه وه و پاشان بوه "ژنه تاقانه "

له مه كته بی سیاسیدا.

هێرۆ ئیبراهی���م ئه حمه د ئاماژه به وه ده كات كه بەکەسایەتی حەپسەخانی نەقیب و سه لیمه عه بدواڵی داپیره ی سەرسامە، كاتێكیش بۆ ماوه ی نۆ س���اڵ هاوژینه كه ی سه رۆكی عێراق به "خانمی نه ب���وه پێیخۆش بوه ، یه ك���ه م" ناوببرێت و ل���ه و نازناوه رایكردوه ، به ڵك���و پێیخۆش بوه

به "داده " بانگ بکرێت یەکێک لەخولیا

پەسەندکراوەکانی جگەرەکێشان و کاری راگەیاندن و گرنگیدان

بەپرسی ژنانە

له دوای نه خۆش���كه وتنی تاڵه بانی هاوسه ری ، هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د كه س���ی به ده ستڕۆیش���توترین حیزبه كه ی داده نرێت، كه زۆرێك پێیانوایه سه رچاوه كانی دارایی و یه كێتی كاراكانی ئه منیه هێزه

له ده ستدایه

سه باره ت به و تۆمه تانه ش كه ده خرێته پاڵی له "خ���راپ به كارهێنانی ده س���ه اڵتدا"، هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د لەچاوپێكەوتنێكیدا ده ڵێت "رۆژنام���ه كان ده ڵێن من ژنێكی ده وڵه مه ندم، ب���ەاڵم من ده وڵه مه ند نی���م و بایەخیش به پاره ناده م، جارێكیان كه س���ێك نوس���یبوی كه من

خاوه نی 20 ملیار دۆالرم"

هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د كه ناوی به وه ده ركردوه كه سێكی "عیناد" و سه رس���ه خته له پێداگریی كردن له س���ه ر هه ڵوێس���ته كانی ، نه ك هه ر تاقه ژنی مه كته بی سیاسی حیزبه كه یه تی ، به ڵكو تاقه ژنه به وجۆره له س���ه ر شانۆی

سیاسه تی كوردیدا رۆڵی كارای بینیبێت

لەكاتی هەڵگیرس���انی شۆڕشی له گ���ه ڵ ئەیلول���ی 1961دا ، ئیبراهی���م ئه حم���ه دی باوكی و دایك و شه ش خوشك و براكەیدا رویانكردوه ته شاخ و به شداریان

له شۆڕشدا كردوه

ئوتێل فه ره ح كه سااڵنێكه به "به له دییه كه " ناسراوه و ده كه وێته ناو بازاڕو ناوه ندی شه قامی مه وله ویه وه ، یه كێكه له شوێنه كه له پوریه كانی شاری سلێمانی، مێژوی دروستكردنی ده گه ڕێته وه بۆ ساڵی 1930و یه كه مین ئوتێل و چه قی بازرگانی شاری سلێمانییه .

خاوه نداریه تییه كه ی ده گه ڕێته وه بۆ دو كه س����ی به ناوبانگی ش����اره كه به ناوه كانی س����ه عه ی مارف و حاجی تۆفیق، بینای ئه م ش����وێنه بازرگانییه پێكدێت له دو نهۆم، نهۆمی یه كه میان چوارده دوكان له خۆده گرێت، هه رچی نهۆمه كه ی دیكه ش����ه وه ك هۆتێل و شوێنی حه وانه

مامه ڵه ی له گه ڵدا كراوه و پێكدێت له 14 ژوری نوستن.راسته له نۆژه نكردنه وه دا به شی زۆری كه ره سته كان له واڵتانی ده ره وه هاتون، بۆ نمونه قوفڵی ده رگاكانی هۆتێله كه له ئه ڵمانیاوه هێنراوه و كۆڵه كه كانیش����ی بۆكانین و خش����ته كانی توركین، به اڵم ئایا ئوتێل فه ره ح كه له س����ه ر بودجه ی گه شه پێدانی هه رێمه كان له الیه ن پارێزگای

سلێمانییه وه نۆژه نكراوه ته وه به بڕی 1 ملیارو 800 ملیۆن دینار، نوێكردنه وه و رازاندنه وه ی پێوه دیاره ؟

ئوتێل فه ره ح.. كۆنترین ئوتێلی شار

فۆتۆکان: رێژه ن سه ردار