บทท 5

สภาพแวดลอมทางธรกจ (Business Environment)

ธรรมชาตของธรกจจะตองมการแขงขนและสามารถทจะหาวธวดความสาเรจทางธรกจได  เชน วดจากยอดขาย กาไร และสวนแบงตลาด  ซงไมวาจะประกอบธรกจของตนเองหรอทางานในองคการธรกจ ทงในและตางประเทศ หรอ เปนผทรบผดชอบงานทางดานบรหารธรกจ นบวาเปนสงททาทายทงในแงของการทางาน การตดตอทางสงคม  และรางวลซงเปนผลตอบแทนทไดรบ ดงนน  หากตองการเพมโอกาสแหงความสาเรจ กจะตองศกษาการดาเนนของธรกจ  ซงผประกอบการหรอเจาของธรกจจะตองอาศยความรความเขาใจหลายดานเพอทจะจดตงและดาเนนธรกจของตนเอง  ทสาคญไดแก ดานการจดการ     การผลต การตลาด การเงน การจดการความเสยง  การบญช กฎหมาย ธรกจและภาษอากร เปนตน  ถอเปนความจาเปนทจะตองศกษา สภาพแวดลอมธรกจ เนองจากวา  ความสาเรจหรอลมเหลวสวนหนงขนอยกบสภาพแวดลอม  โดยเฉพาะการดาเนนธรกจในปจจบนตองเผชญกบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวตลอดเวลา การปรบตวของธรกจใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมจงเปนงานททาทายสาหรบผบรหารทจะตองตดตาม และ ทาความเขาใจ เพอทจะไดกาหนดแนวทางการดาเนนงานใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมดงกลาว

สภาพแวดลอมทางธรกจ

สภาพแวดลอมองคกร หมายถง สงตางๆ ทมผลกระทบตอการดาเนนธรกจขององคกรและในทางกลบกนกสามารถไดรบผลกระทบจากการดาเนนงานของธรกจ สภาพแวดลอมแบงออกไดเปน 2 ประเภท

1.สภาพแวดลอมภายใน (Internal Environment)

เปนแรงผลกดนภายในธรกจทมอทธพลตอการจดการและดาเนนงานของธรกจ ซง ธรกจสามารถควบคมและจดการสภาพแวดลอมลกษณะนใหเปนไปตามแนวทางทตองการได ซงในการจดการผบรหารตองทาการศกษาปจจยเหลานเพอประเมนจดแขง (strengths) และจดออน (weakness) ขององคการ

1.1 โครงสรางองคกร (Organization) โครงสรางของกจการเปนตวกาหนดทศทางแกองคกรในการดาเนนกลยทธในการเขาสตลาดโลก รวมถงเปนการพจารณาระดบความพรอมขององคกรทางดานบคคลากรทงในประเทศและตางประเทศ

1.2 กลยทธของกจการ (Business Strategy) ในกระบวนการเปลยนแปลงภายในยงประกอบไปดวยการเปลยนแปลงกลยทธขององคการ ซงกลยทธจะเปนตวกาหนดทศทางการทางาน เพอใหบรรลวสยทศนและพนธกจขององคการ ดงนนการเปลยนแปลงในเรองของกลยทธจะเปนสวนทสาคญททาใหทศทางการดาเนนงานขององคการเปลยนแปลงตอกระแสโลก ไมวาจะเปนการขยายสาขาสตางประเทศ การทาการคากบคคาในโซนใหม การพฒนาและออกผลตภณฑใหม เพมความหลากหลายของผลตภณฑ เพอตอบสนองความตองการของลกคา ใหความสาคญกบการบรการลกคา และผลตสนคาทมราคาถกและมคณภาพ

1.3 บคลากรและความสามารถของบคลากร (Human Resource and Ability) กจการสามารถปรบตวตอสภาพแวดลอมไดด เมอพนกงานไดรบการฝกอบรมเพอพฒนาทกษะ ความรและความสามารถ และสามารถพฒนาความสามารถในการปฏบตงานของบคลากรในองคการ และทาใหผลการปฏบตงานมคณภาพดขน เพอใหสามารถทาการผลตไดมประสทธผลมากทสด

1.4 วฒนธรรมองคกร (Organization Culture) รวมไปถง การเปลยนแปลงคานยมในการทางาน การเปลยนแปลงวฒนธรรมในดานตาง ๆ ทสงผลตอการปรบตวใหเขากบสภาพแวดภายนอก

1.5 องคประกอบอนๆ ในองคการ ไดแกพนธกจของบรษท ระบบการบรหารงาน กระบวนการผลตและการทางานในธรกจทรพยากรตาง ๆ ในธรกจ กฎระเบยบภายในองคการ

2.สภาพแวดลอมภายนอก (External Environment)

เปนปจจยภายนอกทธรกจไมสามารถดาเนนการควบคมใหเปนไปในทศทางทตองการ เปนสงทไมสามารถกาหนดขอบเขตไดอยางชดเจนดงนนสภาพแวดลอมภายนอกของธรกจจงไดแกองคประกอบทงหมดทอยภายนอกธรกจซงสงผลตอการดาเนนงานสวนหนงสวนใด หรอ ทงหมดของธรกจเปนพลงผลกดนจากภายนอกองคการทมอทธพลตอความสามารถในการบรรลเปาหมายขององคการ ซงพลงเหลานมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาและกอใหเกดทงทเปนโอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) ตอการดาเนนงานขององคการ

โดยสามารถจดแบงสภาพแวดลอมภายนอกของธรกจไดดงน

2.1สภาพแวดลอมทเกยวของกบงาน (Task Environment) จะเปนสภาพแวดลอมในดานตาง ๆ ท

สงผลตอการดาเนนงานของธรกจโดยตรงในการบรรลเปาหมาย สภาพแวดลอมทเกยวของกบงาน ไดแก ค

แขงขน ผจาหนายปจจยการ ตลาดแรงงาน ผใชสนคาและ บรการ ลกคาเปนตน

2.2สภาพแวดลอมทวไป (General Environment) จดเปนสภาพแวดลอมทสงผลกระทบตอการ

ดาเนนการของธรกจในทางออม (Indirectly Interactive Forces) แมวาจะเปนสภาพแวดลอมทไมไดสงผลกระทบ

โดยตรงแตสภาพแวดลอมในแตละดานดงกลาวกจะสงผลตอธรกจ สภาพแวดลอมโดยทวไปไดแก เศรษฐกจ

รฐบาล วฒนธรรมสงคม เทคโนโลย เปนตน

2.2.1 เศรษฐกจ (Economic) ปจจยทางเศรษฐกจ มความสาคญตอการประกอบธรกจเปนอยางยง  หากสภาพเศรษฐกจดกจะเอออานวยตอการประกอบธรกจใหประสบความสาเรจ  ในทางตรงกนขาม ถาสภาพเศรษฐกจมแนวโนมถดถอยหรอตกตา เงอนไขทางเศรษฐกจมการเปลยนแปลงตลอดเวลา และยากทจะพยากรณซงมผลทาใหการประกอบธรกจหยดชะงก ลมเหลวหรออาจจะตองเลกกจการได

2.2.2 เทคโนโลย (Technology) การเปลยนแปลงและความกาวหนาของเทคโนโลยมผลกระทบตอการดาเนนธรกจ  โดยเฉพาะอยางยงดานคอมพวเตอรและอนเตอรเนต มความสาคญตอองคการธรกจมาก  โดยมการนาเอาปจจยทางเทคโนโลยมาพจารณาเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน  เพอชวยใหธรกจมเทคนคและระบบการผลตททนสมยขน  สามารถลดตนทนการผลตลงและเพมกาลงผลต ชวยใหสามารถจดการ  และมการตดตอสอสารทรวดเรวยงขนชวยใหธรกจสามารถผลตสนคาใหมๆ  ทาใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดมประสทธภาพยงขน นอกจากน  ปจจยระหวางประเทศกสงผลกระทบโดยตรงตอหลายธรกจและเรมมความสาคญมากขนในปจจบน

2.2.3 การเมองและกฎหมาย (Political Law) ไดแก การเมอง กฎขอบงคบ นโยบายของรฐบาล แนวโนมการออกกฎหมายและพระราชบญญตตางๆ ไดแก กฎหมายภาษอากร  พระราชบญญตคาแรงขนตา พระราชบญญตการโฆษณา พระราชบญญตโรงงาน  และพระราชบญญตคมครองผบรโภค เปนตน ซงการเปลยนแปลงดงกลาว  จะสงผลกระทบโดยตรงตอการดาเนนงานขององคการ ตวอยางเชน การเปลยนแปลงกฎหมายภาษอากร  อาจทาใหตนทนสนคาสงขนหรอ  การเปลยนแปลงนโยบายของรฐบาลอาจเปนผลดตอการสงเสรมการลงทนและการสงออก  ดงนนธรกจจะตองคอยตดตามความเคลอนไหวหรอการเปลยนแปลงทางการเมองและกฏหมายดวย 

2.2.4 สงคมและวฒนธรรม (Social and Culture) ไดแก ทศนะคตทางสงคม คานยม บรรทดฐาน ความ

เชอ พฤตกรรม การเปลยนแปลงทางดานประชากร เชน การศกษา และอตราการเกด นบไดวา การเปลยนแปลง

ของปจจยดงกลาวมอทธพลตอการขายสนคาและการหากาไรของกจการ ดงนนผบรหารจงควรตรวจสอบและให

ความสนใจแนวโนมของการเปลยนแปลงซงอาจจะไดโอกาสใหม  หรออาจจะพบอปสรรคทสาคญกได

ตวอยางเชน ธรกจมโอกาสออกสนคาตวใหม  หรอเลกผลตสนคาบางรายการ เนองจากผบรโภคไมตองการอก

ตอไป  

2. 3.สภาพแวดลอมระหวางประเทศ(International Environment)

การดาเนนธรกจภายในประเทศเรมไดรบผลกระทบจากธรกจระหวางประเทศมากขน ผลกระทบดาน

สภาพแวดลอมระหวางประเทศตอธรกจจงไดเพมมากขนอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยและการ

สอสารทาใหเกดความแตกตางระหวางธรกจภายในประเทศกบธรกจระหวางประเทศเพมความแตกตางกนมาก

ยงขน เมอระบบการขนสงและเทคโนโลยทางอเลคทรอนคสชวยลดขอจากดทางดานระยะทาง และ ระยะเวลาลง

สภาพแวดลอมทางระหวางประเทศ ไดแก การแขงขนจากการรวมกจการของบรษท ขามชาต การเขาสตลาด

ตางประเทศ ลกคาในตางประเทศ อตราแลกเปลยนมาตรการระหวางประเทศ เปนตน

จะเหนไดวา สภาพแวดลอมภายนอกสงผลกระทบตอการดาเนนงานของธรกจเปนอยางมาก ดงนน

ธรกจทกแหงจงควรตดตามการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมตลอดเวลา เพอธรกจจะไดดาเนนงานตาม

แนวทางทดทสดในการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม และสามารถกาหนดนโยบายตลอดจน

แนวทางในการดาเนนธรกจใหเหมาะสมตอไป

     ตวอยางผลกระทบของการดาเนนธรกจกบสภาพแวดลอมทางธรกจ

องคการธรกจมบทบาทและผลกระทบตอสภาวะแวดลอมในสภาพเดยวกนสภาวะแวดลอมมบทบาท

และอทธพลตอองคการธรกจในลกษณะตางๆ กนหลายรปแบบ ซงขนอยกบความตองการและระดบของสงคม

ชนดและสภาพของสงแวดลอมนนสภาพแวดลอมทางธรกจสามารถแบงออกเปน 8 ประการ ไดแก

1. สภาวะแวดลอมทางสงคม องคการธรกจอยในสงคม อยทามกลางกลมบคคลตาง ๆ จะตองมความ

รบผดชอบตอสงคม จากผลกระทบของพนกงานจากมลภาวะทเกดจากการทางาน จากคณภาพของสนคาทอาจ

กอใหเกดอนตรายซงขนอยกบคณภาพชวตของบคคลในสงคมนน

ตวอยางเชน พฤตกรรมของผบรโภคในปจจบนมกนยมบรโภคสนคาทมราคาถก ทเปนเชนนกเนองจาก

ความพงพอใจในระดบราคาและเปนผลมาจากสภาวะเศรษฐกจดวยสวนหนง ซงสงผลใหผบรโภคเปลยนแปลง

พฤตกรรมจากเดมทซอสนคาจาก Department store, รานขายของชา หรอ รานคาสะดวกซอตางๆใกลบาน มา

เปนการซอสนคาจาก Supercenter หรอ Discount store หรอ Hypermarket มากขน นอกจากนนความคาดหวง

ของคนในสงคมสวนใหญในปจจบนทมตอธรกจ ตองการใหธรกจมความรบผดชอบตอสงคมกทาใหหางเหลาน

หนมาใหความสาคญกบสงคมมากขน

2.สภาวะแวดลอมทางกฎหมาย แตละประเทศตางออกกฎหมายในรปของพระราชบญญตและระเบยบขอบงคบเพอควบคมและอานวยความสะดวกในการประกอบการธรกจในดานความผาสขและความปลอดภยของประชาชน เชน พระราชบญญตโรงงาน พระราชบญญตควบคมสารเปนพษและวตถระเบด ในดานความเปนธรรมและปองกนการผกขาดเชน พระราชบญญตแรงงาน พระราชบญญตควบคมการคากาไรเกนควร

ตวอยางเชน เพอความเหมาะสมในการดาเนนธรกจคาปลกในประเทศและประโยชนของผบรโภค ภาครฐไดมการออกพ.ร.บ.ธรกจคาปลกคาสงขนมาใชควบคมการประกอบธรกจในดานน ทาใหผประกอบการตองมการศกษารายละเอยดกอนการดาเนนงานใดๆทอาจกอใหเกดผลกระทบตอผคารายยอย การขยายสาขาของหางคาปลกขามชาตและคแขงขนรายใหมเขาสตลาดไดยากขน และการใชกลยทธสงครามราคาทาลายผคารายยอยตามทองถนทาไดยากมากขน 3.สภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจ สภาพทางเศรษฐกจของประเทศในปจจบนไมมนคง เศรษฐกจอยในระยะถดถอย เงนตราไหลออกนอกประเทศ คาของเงนบาทลอยตวสงผลกระทบตอองคการธรกจเปนอยางมาก ในภาวะเงนเฟอ เงนฝด เงนตงตวทาใหธรกจเกดปญหาเงนหมนเวยนไมสมดล ขาดความเชอถอ ในดานการเงน คาของเงนบาทลดลงสงผลกระทบตอการซอขายสนคากบตางประเทศทาใหประเทศขาดดลการคา สถานะการณ

ขององคการธรกจ ตองปรบตวโดยลดเงนเดอนพนกงานหรอใหออกจากงาน ถาถงขนรายแรงตองปดกจการ สงผลกระทบถงประชาชนในรปของการเสยภาษมลคาเพมจากรอยละ 7 เปนรอยละ 10 เพอรกษาสภาพสมดลของงบประมาณคาใชจายประจาปของประเทศ 4.สภาวะแวดลอมทางการเมอง การเมองสงผลกระทบตอนโยบายการคาประกอบธรกจของประเทศ โดยเฉพาะประเทศไทยซงมการเปลยนแปลงรฐบาลแบบผสมผสานพรรคบอย ๆ เมอการเมองไมมนคง ทาใหตางชาตขาดความเชอถอ สงผลกระทบตอธรกจบอย เชน สนคาบางอยางตองเสยภาษเพมขน ธรกจบางชนดถกควบคมโดยเพมหลกเกณฑมากขนเศรษฐกจชะงกเนองจากเงนตราไหลออกนอกประเทศ 5.สภาวะแวดลอมทางเทคโนโลย ปจจบนเปนยคความกาวหนาของเทคโนโลยทสงผลกระทบตอทศทางและความกาวหนาขององคการธรกจ เชน การนาเทคโนโลย เครองมออปกรณททนสมยมาใชแทนแรงงานของคน สงผลกระทบใหองคการตองลดจานวนพนกงานลงและตองเพมประสทธภาพพนกงานทเหลอ ใหรจกใชเครองมอเทคโนโลยชนดใหม มาตรการเหลานจะสงผลกระทบไปถงสถานท หองทางานลกษณะงาน คาจางและสวสดการตาง ๆ

ตวอยางเชน เนองจากในปจจบนในตลาดหางคาปลกมการแขงขนสง ทาใหแตละบรษทมการนาเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในดานของการจดซอสนคา การจดการ การบรหาร การขนสงสนคา และการควบคม Stockสนคา เพอทจะทาใหการบรหารงานเปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถควบคมตนทนใหตาทสดเทาทจะเปนไปได นอกจากนนความกาวหนาของเทคโนโลยไดเปลยนแปลงกระบวนการขาย กอใหเกดกระบวนการขายใหมดวยระบบอคอมเมรซ ซงจะชวยเพมประสทธภาพการทางานขององคกร เขาถงผซอไดมากขน เกดโอกาสทางธรกจใหมๆ

6.สภาวะแวดลอมดานลกคา ลกคาคอผมพระคณเปรยบเสมอนพระเจาทผผลตหรอผใหบรการจะตองคอยรบใชบรการอยางจรงใจตดตามรสนยมการเปลยนของผบรโภคอปโภคเพอรกษาปรมาณมาตรฐานและคณภาพสนคาคอยปรบกลยทธการตลาดและปองการการแทรกแซงองคการคแขงขน 7.องคการคแขงขน มอยท วไปทงในและตางประเทศ การประกอบธรกจชนดใด ทมโอกาสทจะแสวงหากาไรไดมากและไมมขอจากดหรอการเสยงภยมากนกจะมแนวโนมของบรษทคแขงขนเพมมากขน การมคแขงขนมาก มทงขอดและขอเสย ขอดทาใหบรษทเดมมความตนตวสนใจในเทคโนโลย และการบรการลกคาอยตลอดเวลา ขอเสย ถาบรษทคแขงขนมความกาวหนากวา แยงลกคาไปไดหมด อาจทาใหบรษทเดมตองปดกจการ

8.สมาคมธรกจตางๆ การมวสยทศนทกวางไกล และมจดมงหมายรวมกน รวมตวกนเปนสมาคม ชวยกนรกษาผลประโยชนทถกตองของสมาชกและการสงเสรมทางดานวชาการแลกเปลยนประสบการณ จะ

ธธรกจรกจ

ผขายผขาย ผซอผซอ

ธรกจรายใหมธรกจรายใหม

สนคาทดแทนสนคาทดแทน

ธรกจเดยวกนธรกจเดยวกน

สงผลใหการประกอบธรกจชนดนนมความเจรญกาวหนา สภาวะแวดลอมตาง ๆ ทอยรอบองคการธรกจ มไดหยดนงอยกบทแตจะมการเคลอนไหว เปลยนแปลงอยตลอดเวลา ผลของการเปลยนแปลงของสภาวแวดลอม อาจสงผล กระทบตอองคการมากบางนอยบางแลวแตกรณ ผจดการและคณะผบรหารจะตองคอยศกษาวเคราะห ตดตาม ปรบปรง การธรกจของตนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงและหาวธ หาขอมลใหมเพอปรบตวใหทนเวลาหรอไมสนใจตอการเปลยนแปลง และมแนวความคดวาผลกระทบจะหมดไปในไมชา

 

ภาพ 1 สภาพแวดลอมทางธรกจ

การประเมนความไมแนนอนของสภาพแวดลอม

การประเมนสภาพแวดลอมมความสาคญกบธรกจเปนอยางมาก ผบรหารหรอผประกอบการทสามารถประเมนสภาพแวดลอมองคกรไดอยางรวดเรว ถกตองและแมนยา ยอมสามารถพฒนากลยทธเพอรบมอกบ

สงคม สงคม เศรษฐกจเศรษฐกจ

เศรษฐกจเศรษฐกจ

จรยธรรมจรยธรรม

เทคโนโลยเทคโนโลย

แรงงานแรงงาน สงแวดลอมสงแวดลอม

สภาพแวดลอมภายนอก

สภาพแวดลอมภายใน

ปญหาและอปสรรคทจะเกดกบธรกจ เพอลดระดบผลกระทบหรอความเสยหายทจะเกดกบธรกจใหนอยทสด รวมทงยงสามารถยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของธรกจจากโอกาสทเกดขนได

ภาพ 2 ตารางประเมนสภาพแวดลอม

ธรกจและ สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ

จากทไดกลาวไปแลววาสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ มผลกระทบตอการดาเนนธรกจ อาทเชน อตราการ

ขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ ถาสภาวการณทางเศรษฐกจดจะสงผลทาใหธรกจมการขยายตว ในทาง

ตรงกนขามถาสภาวการณทางเศรษฐกจตกตาซบเซาจะทาใหธรกจมการชะลอตวการลงทน หรออาจจะตองปด

กจการลง ดงภาพขางลาง

ภาพท 1-3 วฎจกรของธรกจและเศรษฐกจ

(Louise E. Boone and David L:  2006) 

ระบบเศรษฐกจ

การดาเนนธรกจในปจจบนไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ทงโดยทาง ตรงและ

ทางออมตลอดเวลา ดงนนการดาเนนธรกจในปจจบนใหประสบความสาเรจจาเปนตองเขาใจถงหลก

เศรษฐศาสตร ความแตกตางของระบบเศรษฐกจโลกและเรยนรแนวทางวาธรกจจะแขงขนในเศรษฐกจโลก

อยางไร นกธรกจจงจาเปนทจะตองทาความเขาใจเกยวกบเศรษฐศาสตร (Economics) ซงเปนการศกษาถงแนว

ทางการใชทรพยากรทมอยอยางจากด เพอผลตและกระจายสนคา หรอ บรการ จงกลาวไดวาเศรษฐศาสตร

เกยวของกบการกาหนดแนวทางทจะใชทรพยากรทมอยจากดอยางไรเพอตอบสนองความพงพอใจของสงคม

ควรจะผลตสนคาและบรการอยางไร ใครเปนผผลต ในระบบเศรษฐกจ ธรกจ ครวเรอน และรฐบาลซงสามารถ

อธบายความสมพนธของระบบเศรษฐกจไดดงภาพ

ภาพท 1- 4 ความสมพนธระหวางธรกจและระบบเศรษฐกจ

(Lawrence J. Gitman, Carl McDaniel : 2005) 

ประเภทของระบบเศรษฐกจ

บทบาทในการจดการทรพยากรของธรกจเอกชนและรฐบาล จะขนอยกบระบบเศรษฐกจในแตละ

ประเทศ โดยมหลกพนฐานทตองการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจากดเพอสนองความตองการของสงคมได

อยางพงพอใจ ระบบเศรษฐกจในโลกปจจบนสามารถแบงออกไดเปน 3ลกษณะดวยกนคอ

1. ระบบเศรษฐกจแบบตลาดเสร (Free-Market System) เปนระบบเศรษฐกจทธรกจเอกชนมอสระทจะ

ทาการตดสนใจผลตสนคา หรอ บรการ กาหนดแนวทางในการผลต กาหนดกลมลกคาเปาหมาย และ กาหนด

ราคาในการจาหนายสนคาเอง ดงนนธรกจจงมโอกาสทจะประสบความสาเรจ หรอ ความลมเหลวในการ

ดาเนนงานจากการตดสนใจของธรกจเอง ระบบเศรษฐกจแบบทนนยม (Capitalism) เปนอกชอหนงทถก

นามาใชอธบายถงระบบเศรษฐกจแบบตลาดเสร ซงปรชญาแนวคดระบบทนนยมนไดเกดขนในชวงศตวรรษท

18 โดยนกปรชญาชอ อดมสมธ (Adam Smith) ซงมองวา ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมในอดมคตจะตองมกลไก

ของตนเอง มการผลตสนคาในลกษณะและปรมาณทตรงกบความตองการทแทจรงของสงคมโดยปราศจาก

กฎเกณฑใด ๆ

ในทางความเปนจรงคงไมมประเทศใดทมระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเพยงอยางเดยว เนองจาก

บางครงรฐบาลจะเขามาแทรกแซงระบบตลาดเสร เพอควบคมราคาสนคาและคาจางใหเปนไปอยางเหมาะสม จง

มลกษณะระบบเศรษฐกจทเรยกวา ระบบทนนยมผสม(Mixed Capitalism) ในหลายประเทศ เชน สหรฐอเมรกา

แคนาดา และ ญปน กเปนประเทศทมระบบเศรษฐกจแบบน ในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมผสมนการดาเนน

ธรกจมเปาหมายเพอใหไดรบผลตอบแทนจากการดาเนนงานตามทตองการควบคกบการตอบสนองความ

ตองการของสงคม

2. ระบบเศรษฐกจทมการวางแผนไวลวงหนา (Planned System) ระบบเศรษฐกจแบบนรฐบาลจะเปนผ

ควบคมการจดสรรทรพยากรในประเทศทงหมด หรอ บางสวน และ จากดอสระในการดาเนนธรกจใหสอดคลอง

กบเปาหมายของรฐบาล เนองจากความเทาเทยมกนทางสงคมเปนเปาหมายหลกของระบบเศรษฐกจน ระบบ

เศรษฐกจทมการวางแผนไวลวงหนาสามารถแบงออกไดเปน 2 ลกษณะคอ

ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต (Communism) เปนระบบเศรษฐกจทจากดอสระในการดาเนนงาน

ของธรกจเอกชนใหเปนไปตามนโยบายของรฐบาล ประเทศทยงคงมระบบเศรษฐกจแบบนไดแก เกาหลเหนอ

และ ควบา เปนตน ประเทศทมระบบเศรษฐกจนจะเปนประเทศทมการปกครองดวยระบบคอมมวนสต ในระบบ

คอมมวนสตแบบสมบรณการใชทรพยากรตาง ๆ ตองอยภายใตการควบคมของรฐบาลทงหมดแบบรวม

ศนยกลาง มการจากดการเปนเจาของธรกจเอกชน รฐบาลเปนผตดสนใจเกยวกบการผลตสนคาและกระบวนการ

ผลต

ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม (Socialism) เปนระบบเศรษฐกจทมลกษณะทงระบบเศรษฐกจแบบทน

นยมและระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต โดยในระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมสวนใหญแลวรฐบาลเปนผ

วางแผนและเปนผครอบครองกรมมสทธในทดน และ ทรพยากรตาง ๆ อยางไรกตามรฐบาลจะเขาไปลงทนและ

ควบคมอตสาหกรรมทมความสาคญตอสงคมโดยรวม เชน ระบบสาธารณปโภค ระบบการขนสง เปนตน ใน

อตสาหกรรมเหลานรฐบาลเปนผครอบครอง หรอควบคมการดาเนนการผลต รฐบาลจะอนญาตใหเอกชนดาเนน

ธรกจทรฐบาลเหนวา ไมไดมความสาคญตอสงคมโดยรวม ในระบบเศรษฐกจแบบนบคลากรและผประกอบการ

ของธรกจสามารถแสวงหาผลตอบแทนจากการดาเนนธรกจได อยางไรกตามอตราภาษในระบบสงคมนยมจะสง

เนองจากรฐบาลตองหารายไดมาชดเชยธรกจหลกของสงคมทรฐบาลดาเนนการ

3. ระบบเศรษฐกจแบบผสม (Mixed Economy) เปนระบบเศรษฐกจผสมผสานระหวางระบบเศรษฐกจ

แบบตลาดเสร และ ระบบเศรษฐกจทมการวางแผนไวลวงหนา ระบบเศรษฐกจแบบผสมจะนามาปรบใชให

เหมาะสมกบสถานการณของเศรษฐกจและการเมองของแตละประเทศ

ตารางท 1 แสดงรายละเอยดลกษณะของระบบเศรษฐกจแบบตลาดเสร และ ระบบเศรษฐกจทวางแผนลวงหนา (Michael H. Mescon and John V. Thill : 2001)