สนข(DOG)

สนขทมาและความส าคญ จดประสงค

ครทปรกษาอางอง ผจดท า

ทมา และความส าคญ

เนองจากสนขเปนสตวทนยมเลยงกนมาก เปนสตวทนารก ออนโยน

เชอฟง ไมมอนตรายกบผเลยง เปนสตวทเลยงงาย

สนขมหลากหลายสายพนธและเปนทนยม ไดแก ชวาวา (Chihuahua)

ปอมเมอเรเนยน (Pomerania) ชส (Shih Tzu) ยอรคเชยร เทอรเรยร

(Yorkshire Terrier) บเกล (Beagle) ฯลฯ และควรมวธเลยงและขอแนะน าใน

การเลยงเพอทจะเลยงใหถกตอง

จด ประสงค

1. เพอใหผทสนใจในสนขมความรเพมขน

2.เพอใชเปนสอความรตางๆ

3.เพอใหรวธเลยงสนขใหมสขภาพดมากขน

สนข

หมา หรอภาษาทางการวา สนข เปนสตวเลยงลกดวยน านมหลายชนดหลายสกลในวงศ Canidae ออกลก

เปนตว ล าตวมขนปกคลม มเขยว 2 ค เทาหนาม 5 นว เทาหลงม 4 นว ซอนเลบไมได อวยวะเพศของสนขตวผม

กระดกอยภายใน 1 ชน สนขทยงคงเปนสตวปา เชน หมาใน (Cuon alpinus) สนขทเลยงเปนสตวบาน คอ

ชนด Canis lupus familiaris สนขเปนสตวทมหลายพนธ เชน ลาบราดอร, โกลเดนรทรฟเวอร, ชวาวา และอก

มากมาย มทงขนาดเลกและใหญ ดและไมด พนธทมขนาดใหญ เชน โกลเดน ลาบราดอร ทมขนาดเลก เชน ชวาวา ช

ส สวนทด ไดแก รอดไวเลอร อลเซเชยน สนขแตละพนธจะมนสยแตกตางกน

สนขพฒนามาจากสตวกนเนอและลาเหยอ ดงนนววฒนาการของฟนส าหรบเคยวเนอและกระดกจงยงคงมอย

รวมทงการมประสาทดมกลนและตามลาเหยอทดมาก นอกจากนสนขยงมกลามเนอทแขงแรงท าใหวงไดเรวและเรง

ความเรวไดเทาทตองการ ลกษณะการเดนของสนขจะทงน าหนกตวบนนวเทา ซงสงผลใหสนขเคลอนไหวได

คลองแคลวกวาสตวชนดอน นอกจากนสนขยงมสญชาตญาณในการท างานเปนกลม ดงนนสนขจงสามารถลาสตวทม

ขนาดใหญกวาไดอยางมประสทธภาพ

สนข

ป ร ะวต

สนขมตนก าเนดมาจากมนษยแถบขวโลกเหนอน ามนมาเลยงเมอประมาณ 12,000 ปทแลวแลว เชอกนวา สนขปาตวแรกนน เกดขนเมอ 31,700 ปกอน การอพยพขามถนและทวปตาง ๆ ท าใหสนขหลากหลายสายพนธก าเนดขน

สนขพนธทเรยกไดวาเปนสนขพนธตนตระกลคอพนธสนขไซบเรยนหรอหมาปาทมอยอยางแพรหลายในปจจบน ตอมามสนขปาอกพนธหนงทมนษยน ามากนมชอภาษาละตนวา เคนสลปส (Canis lupus) ซงแปลวาสนขปา สนขปาชนดนจะเชองกวาสนขธรรมดา มขนยาว หางเปนแผง กระดกแกมโหนก และหางของมนจะเหนชดมากขน มนสยรกอสระกวาสนขปา

การคนควาวจยและศกษาเรองราวของสนข ไดมขนในประเทศองกฤษ ในแถบยโรปและอเมรกา แลวจงแพรหลายไปในสวนตาง ๆ ของโลก ในสหรฐอเมรกาไดมการจดตงเปนสมาคมผเลยงสนขขนในป ค .ศ. 1 สนขพนธแทชนดแรกทไดจดทะเบยนในสหรฐอเมรกาคอ สนขพนธองลชเชสเตอรกรว ในประเทศองกฤษไดมการรวบรวมกนตงสมาคมผเลยงสนขขนเชนกนในป ค.ศ. 1859 (พ.ศ. 2402) ในครงแรกสมาคมนไดรบรองใหจดทะเบยนสนขพนธแทได 40 สายพนธ และไดจดวธการสนขพนธตาง ๆ เพอความเหมาสมอกหลายครง ในป ค.ศ. 1881 (พ.ศ. 2424) สมาคมนไดใหการรบรองพนธแทตาง ๆ รวมเปนจ านวน 46 พนธ การแกไขเพมเตมการรบรองเปนสนขพนธแทเปนครงสดทาย เมอป ค.ศ. 1974 (พ.ศ. 2417) ไดมสนขทใหการรบรองทงหมด 120 กวาสายพนธ

บ รร พบรษ แ ล ะ

ทมา ของค วามเช อง

ววฒนาการดานโมเลกลของสนขชใหเหนวาสนขเลยงนน (Canis lupus familiaris) สบทอดมาจากจ านวนประชากรหมาปา (Canis lupus) เพยงตวเดยวหรอหลายตว สะทอนใหเหนถงการตงชอพวกมน สนขสบทอดจากหมาปาและสนขธรรมดาสามารถผสมขามพนธกบหมาปาไดดวย

ความสมพนธระหวางมนษยกบสนขนนถกฝงลกในดานโบราณคดและหลกฐานทตรงกนชใหเหนชวงเวลาของการท าใหสนขเชองในยคหนใหม ใกล ๆ กบขอบเขตของชวงเพลสโตซนและโฮโลซนในระหวาง 17,000 - 14,000 ปมาแลว ซากกระดกฟอสซลและการวเคราะหยนของสนขในยคอดตกบปจจบน และประชากรหมาปายงไมถกคนพบ สนขทงหมดสบอายอาจเกดจากเหตการณทท าใหเชองดวยตวเองหรอไมกไดถกท าใหเชองดวยตวมนเองในพนทมากกวาหนงพนท สนขทถกเลยงใหเชองแลวอาจจะผสมขามพนธกบประชากรหมาปาทอยในถนนน ๆ ในหลาย ๆโอกาส กระบวนการนรจกในทางทางพนธศาสตรวา อนโทรเกรสชน (Introgression)

ในยคแรก ๆ ฟอสซลสนข กะโหลก 2 จากรสเซยและขากรรไกรลางจากเยอรมน พบเมอ 13,000 ถง 17,000 ปมาแลว บรรพบรษของมนเปนหมาปาโฮลารกตก (Canis lupus lupus) ซากศพของสนขตวเลกจากถ าของสมยวฒนธรรมนาทเฟยนของยคหนไดถกเกบไวในแถบตะวนออกกลาง มอายราว 12,000 ปมาแลว เขาใจวาเปนทายาทมาจากหมาปาในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ภาพศลปะบนหนและซากกระดกชใหเหนวา เปนเวลากวา 14,000 ปมาแลวทสนขในทนก าเนดจากแอฟรกาเหนอขามยเรเชยไปถงอเมรกาเหนอ หลมฝงศพสนขทสสานยคหนของเมองสแวรดบอรกในประเทศเดนมารกท าใหนกไปถงในยคยโรปโบราณวาสนขมคาเปนถงเพอนรวมทางของมนษย

การวเคราะหทางยนไดใหผลลพธทออกมาไมเหมอนกนมาจนถงทกวนน วลา ซาโวไลเนน และเพอนรวมงาน พ.ศ. 2540 สรปวาบรรพบรษของสนขไดแยกออกจากหมาปาชนดอน ๆ มาเปนเวลาระหวาง 75,000 ถง 135,000 ปมาแลว เมอผลการวเคราะหทตามมาโดยซาโวไลเนน พ.ศ. 2545 ชใหเหน เผาพนธดงเดมจากกลมยนส าหรบประชากรสนขทงหมด ระหวาง 40,000 ถง 15,000 ปมาแลว ในเอเชยตะวนออก เวอรจเนลล พ.ศ. 2548 แนะน าวาอยางไรกด ชวงเวลาของทงคจะตองถกประเมนผลอกครงในการคนพบเมอเรว ๆ นแสดงใหเหนวา นาฬกาโมเลกลแบบเกาทใชวดเวลานนไดกะเวลายคสมยของเหตการณทางธรณวทยาเกนความจรง โดยในความจรง และในการเหนพองกนวาดวยเรองหลกฐานทางโบราณคด เปนเวลาเพยง 15,000 ปเทานนทควรจะเปนชวงชวตส าหรบความหลากหลายของของสนขหมาปา

สหภาพโซเวยตเคยพยายามน าสนขจงจอกมาเลยงใหเชอง เชนในสนขจงจอกเงน และสามารถน ามนมาเลยงไดเพยงแค 9 ชวอายของมนหรอนอยกวาอายขยของมนษย นยงเปนผลในการเปลยนแปลงดานอน เชน ส ทจะกลายเปนสด า สขาว หรอสด าปนขาว พวกมนไดพฒนาความสามารถในการขยายพนธตลอดป หางทโคงงอมากขน และหทดเหยวยน

บ รร พบรษ แ ล ะ

ทมา ของค วามเช อง

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

สนขเลนกฬา

สนขเทรเรยร

สนขท างาน

สนขอเนกประสงคสนขตกตา

สนขเลนกฬา

สนขเลนกฬา (Sporting Dogs) เปนสนขพนธทถกพฒนาขน เพอเปนผชวยในการลาสตวโดยเฉพาะ มหนาท

การคนหาเหยอ และน าเหยอกลบมาใหเจาของ เราสามารถแบงสนขเลนกฬาไดเปน 3 กลมใหญ ๆ ดงน

สเปเนยน เปนพนธสนขทมรปรางขนาดไมเลกไมใหญเกนไป เฉลยวฉลาด จมกรบกลนไดด ลกษณะเดนคอ

หยาวตบ แบงยอยไดเปน 2 กลมคอ พนธทใชลาสตว และพนธขนาดเลก (ปจจบนจดอยในกลมสนขทเลยงไวดเลน)

ในขณะทมนออกลาสตว เมอมนพบเหยอ มนจะพงเขาโจมตเหยอทนท

พอยนเตอร และเซทเตอร เปนพนธทมขนาดใหญกวาสเปเนยน ขายาว หตบ และจมกรบกลนไดด

รทรฟเวอร เปนสนขทเปนมตร แขงแรง มโครงสรางด และ มความเชยวชาญในการลาสตว มนถนด การ

คนหา และน าเหยอกลบมาใหเจาของ มนมกจะท างานรวมกบสนขพนธสเปเนยน นอกจากน รทรฟเวอรยงสามารถ

วายน าไดด มนจงมกถกใชในการลาสตวปกทบนอยเหนอน า เชน หานปา เปนตน

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

สนขเทรเรยร

สนขเทรเรยร (Terriers) เปนสนขขนาดเลก ตนก าเนดอยในประเทศองกฤษ มนสยชอบดมกลน อยากรอยากเหน ตาม

รอย และขดหาสงทสงสย มนจงกลายเปนผชวยในการลาสตว สนขเทอรเรยจะท าหนาทตามรอยสตวปา เชน กระตาย หน แบด

เจอร หมาปา เมอพบแหลงทอยอาศยของเหยอ มนจะมดลงไปในรนน ท าใหสตวเหลานนตกใจและวงออกมาจากรง เพอใหคนตาม

ลาตอไป

แมเทรเรยรจะเปนสนขทมขนาดเลก ขาสน แตเคลอนไหวไดอยางวองไว มความมานะอดทน บากบน กลาหาญ ท าใหมน

เคยถกใชเปนสนขสงคราม แตปจจบนนยมน ามาเลยงเปนเพอนเลนในบาน สนขเทรเรยรแยกยอยไดอกหลายสายพนธ อาจแบง

เทรเรยรเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ตามลกษณะของขน ไดแก พนธขนเรยบและสน เชน ฟอกซ เทรเรยรขนสน พนธขนหยาบและ

ยาว เชน สกอตทช เทรเรยร และ เคอรบล เทรเรยร เปนตน

บนเกาะองกฤษนน มสนขเทรเรยรอกมากมายหลายสายพนธ กระจายไปตามทองทตาง ๆ แตสวนหนงไดกลายพนธไป

เหลอแตสายพนธทไดรบความนยม เชน ฟอกซ เทรเรยร, บล เทรเรยร, แบดลงตน และ แมนเชสเตอร เทรเรยร จากเกาะ

องกฤษ

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

สนขท างาน

สายพนธสนขท างาน (Working dogs) ไดจากการทมนษยพบวาสนขเปนสตวทมความสามารถเกนกวาทคาด

ไว มนมความฉลาด แขงแกรง วองไว มานะอดทน สายตาด และตดตามกลนไดอยางดเยยม สนขจงถกคดเลอกพนธ

เพอใชงาน นอกเหนอจากการลาสตว จงไดสายพนธน ทมลกษณะเดน แตกตางกนไปและมทกษะทหลากหลาย

มนษยน าสนขมาใชงาน เปนเวลานบรอยปแลว ไมวาจะเปน เลยงเพอเฝายาม ส ารวจหาระเบดในสงคราม

ตอนฝงสตว ลากสมภาระ ตามรอยหาผราย และ ชวยเหลอผประสบภย

ปจจบนยงมสนขทถกฝกเลยงไวเพอเปนผชวยต ารวจ น าทางใหกบคนพการดานสายตา ตรวจคนยาเสพ

ตด แกสรว วตถระเบด และชวยเหลอผพการดานการไดยนอกดวย ตวอยางของสายพนธสนขต ารวจ ไดแก บอกเซอร

, พนซเชอร, โดเบอรแมน, รอทไวเลอร เยอรมนเชพเพรด, เกรดเดน เปนตน

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

ยงมสนขท างานอกกลมหนงทท าหนาทเปนผชวยของชาวไรชาวนา เชน คอลล, พล, โอลด องลช ชพดอก, เยอรมนเชพเพรด, เชทแลนด ชพดอก และ คอรก โดยสนขพวกน จะคอยชวยเหลอชาวไร ในการเฝาดแลฝงปศสตว เนองจากพวกมนชวยชาวไรท างานไดดมาก ดงนน เกอบทกประเทศทมการเลยงสตว จะมการพฒนา สายพนธสนขตอนสตว จนไดพนธสนขประจ าถนของตนเอง เชน คอลล จากสกอตแลนด พล จากฮงการ และ คอรก จากเวลส เปนตน

สนขเปนสตวทมความอดทน และแขงแกรง จนสามารถชวยมนษยท างานหนก ๆ ได นอกจากน ประเทศในเขตอากาศหนาวมาก ๆ ซงการเดนทาง เปนไปดวยความยากล าบาก ยงใชสนข เชน อะลาสกน มาลามท, ไซบเรยน ฮสก และ ซามอยด เพอเปนพาหนะเดนทาง โดยสามารถวงไดระยะทางถง 160 กโลเมตร ในเวลา 18 ชวโมง

สนขแตละตวมกจะมความสามารถเฉพาะอยาง มนษยมกใชสนขท างานอกหลายประเภท โดยสนขบางพนธถกฝกเพอท างานเฉพาะอยาง เชน สนขเซนต เบอรนารดถกฝกใหคนหา และน าบรนดไปใหกบผหลงทางในหมะ เบอรนส เมานเทน ชวยลากเลอนทบรรทกนมและเนยไปสงทตลาด โปรตกส วอเทอร ดอก ชวยด าน างมหาอวนและเครองมอหาปลาทตกน า หรอแมกระทงปลาทหลดออกไปจากอวน นอกจากน ยงมสนขทท าหนาทประหลาดทสด คอ สนขพนธนอรวเจยน ลนเดฮนด กลายเปนสนขทใชในการลานก โดยถกฝกมาใหท างานในถ า หรอหนาผาทสงชน เพอจโจมกบรงนกพฟฟนอกดวย

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

สนขตกตาสนขตกตา (Toy Dogs) เปนสนขตวเลกๆ เดมเปนสนขตวใหญ แตถกพฒนาพนธจนกลายเปนสนข

ตวเลก สนขประเภทนเหมาะส าหรบ เลยงไวแกเหงา มนสามารถแกเหงาใหกบคนชราทถกทอดทง คนปวย รวมไปถงเดก ๆ ใหหายจากความโดดเดยว

สนขตกตาถอก าเนดขนมาเมอหลายพนปมาแลว โดยเมอ 4,000 ปกอน สนขสงโต (Lion Dogs) ทหนาตาคลาย ๆ กบ สนขปกกงในจน และพบแลปดอกส ทโดงดงในกลมชาวโรมน ในสมยกอนนน สนขตกตาเปนทนยมมากในกลมผหญง และเดก ๆ ในสงคมชนสง

แมวาสนขตกตาจะตวเลก แตมนกยงมสญชาตญาณของสนขอยครบถวน มนพรอมทจะปกปองเจานาย และบานทมนอาศยอย โดยการเหาเสยงดง ๆ หรอรองครวญคราง เพอเตอนเมอมผบกรก และบางตวอาจจโจมผบกรกกม

สนขแตละตวมกจะมความสามารถเฉพาะอยาง มนษยมกใชสนขท างานอกหลายประเภท โดยสนขบางพนธถกฝกเพอท างานเฉพาะอยาง

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

สนขอเนกประสงค

สนขอเนกประสงค (Non Sporting) เปนสนขนานาประโยชนตามแตเจาของจะ

ใชงาน สนขพวกนหลาย ๆ พนธมผนยมซอมาเลยงกนมาก อยางเชน สนขพนธดล

เมเชยน เปนตน เนองจากเปนสนขทประโยชนใชสอยทไมธรรมดา สนขพนธลาซา

แอพโซ เปนสนขทลามะในธเบตเลยงไวเพอปองกนภย และถอวาเปนสญลกษณ

แหงโชคลาภ ส าหรบสนขพนธเชาเชา ซงถอก าเนดในมองโกเลยเมอ 3,000 ปกอน

ในชวงแรก ๆ เปนสนขทถกใชในสงคราม แตตอมากลบถกชาวจนฆาเพอเปนอาหาร

และน าเอาขนของมนไปท าเครองนงหม

ลก ษ ณะทวไป และ

กา ร ลาเหย อ

ลก ษณ ะทางกายภาพ

การผสมพนธสนขสมยใหมไดแสดงใหเหนถงความหลากหลายในเรองของขนาด รปรางหนาตา และพฤตกรรมมากกวาสตวเลยงในบานชนดอนๆ สนขจะไดคณสมบตตาง ๆ จากบรรพบรษของมน ซงกคอหมาปา สนขเปนผลาและสตวทชอบคยหาของตามกองขยะ มนมฟนทแหลมคมและฟนเขยวทแขงแรงส าหรบจโจม จบถอและฉกอาหารของพวกมน แมวาการผสมพนธทเลอกไวเพอขยายพนธไดเปลยนแปลงภาพลกษณของการผสมพนธตาง ๆ สนขทกตวจะจดจ าคณสมบตตาง ๆ จากบรรพบรษรนแรก ๆ เหมอนกบสตวเลยงลกดวยน านมทกนสตวเปนอาหารอน ๆ ทวไป สนขมกลามเนออนทรงก าลง กระดกขอเทาทตอเขาดวยกน มระบบหวใจและหลอดเลอดทคอยชวยใหสนขวงไดดและมความอดทนอดกลน และมฟนทใชส าหรบจบและฉกอาหาร ไมเหมอนกบมนษยทเดนดวยฝาเทา แตสนขเดนดวยฝามอและฝาเทาพรอม ๆ กน

สตปญญา และ

พฤ ตกรร ม

สนขแตละตวและแตละสายพนธ มสญชาตญาณของตนเอง นบตงแตเรมกระบวนการเปลยนแปลง จากสนขปามาเปนสนขเลยง ไดมการคดเลอกและพฒนาสายพนธสนขสบทอดกนมามากกวา 4,000 ชวอาย ท าใหลกษณะรางกายของสนขหลายสายพนธ เปลยนแปลงไปจากบรรพบรษของพวกมนอยางมาก แตสนขแตละสายพนธยงคงรกษาลกษณะพฤตกรรมของสนขปาทมนเคยเปนไวไดไมมากกนอย ทงสนขปาและสนขเลยงมวธสอสารโดยการเหา การใชภาษากาย และสญชาตญาณในการรวมกลม ทงนสนขมพฤตกรรมใหการสรางอานาเขตของมน เชน การฉรดตามทตาง ๆ เพอบอกวาตรงนเปนเจาของ และการเดนเปนวงกลมกอนนอนเพอกระจายกลนตวไปรอบ ๆ และก าหนดอาณาเขตไมใหสตวตวอนเขามารบกวน และสนขยงเปนสตวทมนสยขเลนขออน

นสย

บาสเซทฮาว

ปก

ไซบเรยน ฮสก

ชวาวา

เฟรนซ บลดอก

ชส

รอตไวเลอร

มอลทส

นสย

ปก เปนสนขหนา ตายบยนทมเสนหสดบรรยาย “ปก” เปนสนขเกาแกทสดพนธ

หนง วากนวาเคยเปนสนขในพระราชส านกยคพระนางซสไทเฮา “ปก” ตดคนรกและเจาของ

ชนดนงมองหนาไดกนเปนวน อายยน เหมาะทจะเลยงไวเปนเพอน แตแพอากาศรอน จงไม

เหมาะจะเลยงไวนอกบาน

โกลเดน รทรฟเวอร หากคณตองการมสนขทรกคณแบบมอบ กายถวายชวต คณ

จะตองเลอก”โกลเดน รทรฟเวอร” เพราะแววตาทเขามองคณนนเปยมลนดวยความรก มขน

สทองสลวย รปรางสงางาม ฉลาด ฝกงาย กระตอรอรน แตเฝาบานไมไดเพราะเปนมตรกบ

ทกคน ไมเวนแมกระทงขโมย

นสย

ไซบเรยน ฮสก สนขสญชาตรสเซย มขนสวยและหนา ตาแปลกและสวยมาก รปรางสงา

งาม ปราดเปรยว วองไว รกอสระ ไมชอบถกกกขงและมพลงงานเหลอเฟอ หากคดจะเลยงพนธน

ตองมอาณาบรเวณใหเคาวง และรวรอบขอบชดพอสมควร ไมงนเขาอาจหนออกจากบานได

นสย

บาสเซทฮาว เปนสนขขนาดกระทดรด หยาว ขาสน เมอเทยบกบขนาดล าตว มขน

2-3ส นสยราเรง รกอสระมองโลกสดใส ถาไมไดเจบปวยจรงจะไมเหน บาสเซทฮาว

ซมเศราเลย จงเหมาะทจะเลยงไวเปนเพอน

นสย

เวสต เปนสนขสขาวยอดนยม แตมไมมากนก มเสนห ราเรง นารก ชางประจบและ

ขนาดเลก น าหนก โตสดไมเกน 8 กก. เวสตเปนหมาตดคนอยางมาก จดเปนสนขทเปนได

ทงเพอนและอารกขา (แบบจมจม) เพราะหไว เหาเกง (แตไมพร าเพอ)

นสย

ชวาวา เปนสนขพนธเลกทสด จงนยมใสกระเปาพกตดตวไปทกท เหนตวเลกอยางน

ลกษณะเดนคอ ความสงางาม คลองแคลววองไวและตนตวตลอดเวลา

นสย

เฟรนซ บลดอก สนขสญชาตฝรงเศส ขนาดกระทดรด แขงแรง มหคลายคางคาว

นสยขเลน หนงบรเวณลกกระเดอกคอนขางยน ขนมหลายส ทงน าตาล ขาว ขาว-น าตาล

ขนสนนม นากอดนาสมผส ถาปลอยใหอวนมกมปญหาทางเดนหายใจ

นสย

บชอง ฟรเซ นสยราเรงแจมใส ขนสขาวปกปยเหมอนปยเมฆ น าหนกเพยง 3-6กก.

นสย

ชส มความโดดเดนทขนสวย แตงทรงไดหลากหลาย มความเชอมนในตนเองสง ไม

ชอบการฝกสอน ชอบใหคณมาอมมากกวาทจะเดนไปใหอม คณตองออนเคา…ไมใชรอใหเขา

มาออนคณ

นสย

บเกล กนเกง แบบยอมตายดกวาจะอด และมจมกดมกลนเปนเลศ และมกจดจอตอ

กลนทสนใจเปนเยยม เปนสนขยอดนยมในอเมรกา (และเราจ าไดวาเปนพระเอกหนงเรอง

Under Dog ดวยนะ)

นสย

ลาบาดอร รทรฟเวอร มนสยตอบสนองเรว เปนมตร สงบ เรยบรอย ซอสตย ฉลาด

รกเจาของ นยมน ามาฝกใหน าคนตาบอด และท าหนาทไดมประสทธภาพ โครงสรางบกบน

นาเกรงขาม

นสย

ปอมเมอเรเนยน มขนหนาหลายชน ราเรง ฉลาดขออน อยากรอยาก

เหน แววตาแสดงถงความฉลาดอยางชดเจน

นสย

อลเซเชยน(เยอรมนเชพเพด) เปนสนขทฉลาด เปนมตร การฝกใหเชอ

ฟงค าสงตงแตเลกจะชวยดงความสามารถพเศษของเคาออกมา

นสย

บลดอก เปนสนขทมก าลงมากและตวใหญ เปนสนขทมเสนห เชอง ฉลาด อดทน ม

ขนสนตรง นม มสน าตาล-ขาว น าตาล-แดง หรอหลายสปนกน เชน น าตาลมปนขาว

นสย

รอตไวเลอร มสด าตลอดตว อาจมสน าตาลปนเขมบางเลกนอย มโครงสรางแขงแรงมาก เปนสนขท

ฉลาด ฝกงาย และรกทจะท างาน มนสยมงมนหวงแหนเขตแดนอยางมาก จงมกมอารมณดรายไดหากโดน

แกลงหรอแหยใหโมโห แตถาเลยงแบบใหความรกเคาและออนโยนตอเคา คณกจะไดอารมณเยยงนนกลบมา

เปนทวคณ

นสย

พดเดล เปนสนขทนยมเลยงในบานเรา ทงพดเดลทอย และทคพ นสยคลายกนทง 2

พนธ คอขออน เรยกรองความรกสดๆ และมความรกใหเจาของเหลอเฟอ มขนหยกหนา

คนเลยงจะสนกกบการท า grooming สทนยมมทงขาว น าตาลและด า

นสย

มอลทส เปนสนขตระกลทอย เหมาะส าหรบคนทชอบสนขแบบคณหน เพราะตวเลก

อวนกลม ขาวสะอาดแตไมบอบบาง ตรงขามกลบเปนสนขเลยงงาย มขนละเอยดออนเหมอน

ส าลผสมไหม หนาหวาน ตาโต เลยงเปนเพอนไดด แตเฝาบานไมไดเพราะแทบไมเหาและไม

ระแวงใครเลย

นสย

กา รเ ลย งสนข

ทอยของลกสนข

การเคยว

การฝกในบาน

ความพรอมในการเลยงสนข

ทอยทนอน

ความรก

การอาบน า

การท าหมน

การปองกนโรค

การก าจดและปองกนเหบ

ก าหนดการปฏบตเพอปองกนโรค

วธการสงเกตดลกษณะของสนขทด

ทอยของลกสนข

ลกสนขตองการทอยทเปนสวนตว หากลองหรอทนอนส าหรบสนขไวในคอกทอบอนและมมมทไมมลมโกรก (กรงสนขทใชในเวลาการเดนทางจะไดเปรยบ เพราะสามารถน ามาใชไดตลอดอายขยของเขา ถาจะซอมาใช ตองใหมขนาดใหญพอเมอเขาโตเตมท) เขาจะใชกรงเปนสถานทพกผอนนอนหลบและรสกปลอดภยและอนใจ เอากลองกระดาษหรอกลองไมวางดานขางลงท าเปนเตยงนอนทมดชด เขากจะยงรสกปลอดภย เหตผลกคอวา บรรพบรษซงคลายกบหมาปาของเขาเคยอาศยถ าเปนบานพก โดยสญชาตญาณลกสนขกจะรสกอบอนและปลอดภยในททคลายกบถ า อาจจะปพนดวยผาเชดตว หรอผาหมเกาๆทอยของเขากจะสมบรณแบบ เมอเขาอยในทของเขา อยาไดรบกวนหรอดงตวเขาออกมา ควรใหเขาออกมาเองอยาใหเดกๆ รบกวนหรอเยาแหยเขาเลน เขาตองการความรสกปลอดภยถาเขาอยในทของเขา อยากกขงเขาในกรงเปนเวลานานๆ ถาเขาท าอะไรผดกอยาไดไลเขาเขาไปในกรง การท าอยางนนจะท าใหเขารสกวามนเปนทท าโทษเขา แทนทจะเปนสถานทพกทมความสขสบาย คณควรจะรสกสบายใจทลกสนขมทของตวเอง เขาจะไปงบหรอขดตวนอนอยางมความสขตลอดคน โดยไมเหาหรอรองคราง และคณกรวาเขาจะไมกอความเดอดรอนใหแมคณจะไมคอยเฝาดเขากตาม

กา รเ ลย งสนข

การเคยว

ฟนของลกสนขจะขนอยในชวงอายระหวาง 3 ถง 6 เดอน ในชวงนควรจะให อะไรเขาเพอขบเคยว เพอชวยในการ

ขนของฟน ลกสนขจะกดสงของโดยไมเลอก เขาไมรวานนคอรองเทาคทดทสดของคณ หรอมนคอขาโตะทเปนวตถโบราณ

เพอหลกเลยงความเสยหายทเกดจากลกสนข ขอแนะน าใหหาของขบเคยวทไมแตกหกหรอเปนภยกบลกสนขเพอจะขบ

เคยวเลน เชน ลกบอลยางทโตและแขงพอทเขาจะกลนไมได หรออาจจะเปนกระดกเทยม คณอาจจะใหรองเทาเกาๆ หรอ

วสดทมรปรางคลายรองเทาเหมอนของคน เพราะสนขคดวาจะเปนรองเทาอะไรกไดทงนนเพอความสนกสนาน อยาให

กระดกจรงทงสกและดบกตาม เพราะกระดกแตก ท าใหเกดบาดแผลในปากหรอตดคอในขณะทเขากลนเศษกระดกเขาไป

หาทางท าใหกระดกเทยมและลกบอลเปนทดงดดส าหรบลกสนข โดยทคณน าสงเหลานนมาเลนเกมสกบเขา เมอไรกตาม

หากลกสนขเขาเรมจะกดแทะสงของทตองหามกรบน ากระดกเทยมหรอลกบอลใหแทน ออกค าสงวา "อยา" อยางขงขงแลว

น าสงของทมคาออกหางจากเขา เมอเหนวาเขาเรมกดแทะของทเราใหเขา กใหกลาวชมความประพฤตทด แลวจะรสกวาจะม

การตอบสนองอยางมความสข ชวยใหลกสนขใหอยหางไกลจากสงทเปนโทษ เปนตนวา น ายาท าความสะอาดทน เนอร

สารเคมทใชในบานเรอน และสงของทมอนตราย โดยเกบสงเหลานนในตทลอกกญแจได

กา รเ ลย งสนข

การฝกในบาน

ควรฝกลกสนขโดยทนท เรมจากการใหอาหารลกสนขเปนเวลาและพาออกไปเทยวนอกบานบอยๆ ถาหากคณเลยงลกสนขของคณดวยอาหารของลกสนขของยคานบาหรออามสส าหรบลกสนข จะพบวาเวลาในการฝกจะสนลงเนองจากการใหอาหารและการขบถายจะเปนกจวตรจะมสงบอกเหตซงคณคณตองคอยสงเกตวา ถงเวลาทจะตองน าลกสนขออกไปนอกบาน ในกรณทลกสนขเดนไปตามพนเปนรปวงกลม นงหรอรองครางอยทประต หรอถาคณมองเหนสนขของคณมองคณดวยสายตาวงวอน และกระวนกระวาย นนแสดงวาเปนเวลาทคณควรจะน าเขาออกไปขางนอกหลงจากทลกสนขปสสาวะเสรจ ใหชมเขาอยางเงยบๆ แลวน าเขาเขามาในบานในไมชาเขากจะเชอมโยงการปสสาวะนอกบานกบค าชมเชยของคณ

กา รเ ลย งสนข

ความพรอมในการเลยงสนข

ความพรอมของสถานท การเลยงสนขตองมสถานทหรอบรเวณส าหรบใหสนขวงเลนออกก าลงกายบาง อยาปลอยใหสนขอยในทแคบ สงแวดลอมไมด มนจะรสกซมและสงเสยงคราง อปนสยผดไป ดงนนผเลยงสนขควรค านงถงสงแวดลอมและสถานทใหพอเหมาะกบสนขดวย

ความพรอมของผเลยง ผเลยงควรส ารวจตวเองเสยกอนกวา ชวตความเปนอยเปนอยางไร และมเวลาใหกบสนขหรอไม เชน ถาสถานทแคบไมมบรเวณทจะปลอยใหสนขวงเลน แตอยากจะเลยงสนขมากจงขงกรงเอาไว กจะไมไดอะไรขนมา ผเลยงจะไดรบเพยงเสยงเหาทหนวกหเทานน ผเลยงตอยมเวลาพามนออกก าลงวงเลนบาง คอยฝกสอนบางสงบางอยางทเปนพนฐานตาง ๆ ใหสนข จะท าใหสนขทเลยงมคณคามากขน เชนการนงคอย การไหว ไมขโมยอาหารและกนมมมาม

กา รเ ลย งสนข

ความรก การเลยงดสนขตองมความรก ความจรงใจและเสมอตนเสมอปลายดวย เพราะบางคนน าสนขมาเลยง

ขณะทยงเปนลกสนข มความนารกขนปกปย ขเลน แตพอสนขโตขนความนารกดงกลาวกจะคอย ๆ หายไป นสยใจคอเปลยนไป รปรางขนทปกปยกจะหยาบ ขายาว ตวโตขน หมดความนารกลง ท าใหไมอยากเอาใจใสและไมเลนกบมน แตสนขไมมความเขาใจในสงทเปลยนแปลงนยงคงท าในสงทเคยท า เชน อยากจะใหอม แลวตะกยตะกายใหอม แตเรามกไมเขาใจกท าโทษมนดวยความโมโหและร าคาญทถกเลบขวนเปนเปนแผล หรอท าใหเสอผาสกปรก จงท าโทษดวยการดหรอเฆยนต ท าใหสนขเขดกลวไมอยากเขาใกล หรอคอยหลบ ๆ ซอน ๆ ท าใหสนขทเคยนารกหมดคณคาไป

ความเอาใจใสในชวตประจ าวน เมอสนขเกดอาการไมสบาย มนไมสามารถบอกเลาอาการตาง ๆ ไดเหมอนคน จงตอยคอยสงเกต เอาใจใสในชวตประจ าวน เพอใหสนขมความเปนอยทด นอกเหนอไปจากการใหอาหารและน าดมทสะอาดแลว ตองคอยสงเกตวาสนขมสขภาพอยางไร ในเรองของการขบถาย ทองเสยหรอไม มกรยาทาทางราเรงหรอหงอย ซม ไมสบาย มแปล มเหบหมดรบกวนหรอไม หากพบสงผดปกตตองรบชวยเหลอทนท

กา รเ ลย งสนข

ทอยทนอนสนขควรมทหลบนอนของมนเองทเปนทเปนทางและเปนสดสวน จะเลยงสนขไวในบานหรอ

นอกบานกแลวแตความพรอมของเจาของและสมาชกคนอนในครอบครว สวนใหญหากมนยงเลกกนยมเลยงไวในบานเพอสะดวกในการดแล และท าใหมนสนทสนมกบคนในบานไดงาย แตตองคอยดแลเรองการขบถายใหเปนทเปนทาง จดทนอนส าหรบลกสนขไวในลงไมหรอตะกราตงไวมมหองเงยบ ๆ สกมมหนง หรออาจใชเพยงผาผวยเกา ๆ หรอเศษผานม ๆ หลายชนท าเปนทนอนขนาดเลกใหญ กไดแลวแตความเหมาะสม

หากมอาณาบรเวณบานมากพอ หรอตองการเลยงไวนอกบาน ซงมนกตองการทคมแดดคมฝน หรอหลบรอนตอนกลางวน การสรางคอกหรอกรงเลยงจงเปนสงจ าเปน ขนาดกรงควรกวางพอใหมนเหยดตวหรอกลบตวไดงายและสงพอทมนจะยนได บรเวณทตงกรงหรอคอกเลอกเอาทรม มอากาศถายเทไดดไมอบชน และควรตดมงลวดเพอกนยงและแมลงใหมนดวย

กา รเ ลย งสนข

การอาบน าตามปกตไมนยมอาบน าใหลกสนขบอยเกนไป เพราะจ าท าใหน ามนทเคลอบเสนขนหมดไป

ท าใหผวหนงและเสนขนแหงไมเปนมน เกดอาการคน สนขจะกดหรอเกาใหเปนแผล นอกจากนสนขยงแพตอการเปนโรคทางระบบหายใจ โดยเฉพาะ จะเปนโรคปอดบวมไดงาย เพราะฉะนนหาไมจ าเปนจรง ๆ แลวกไมควรอาบน าใหสนขส ารบลกสนขอาจใชผาชบน าอนบดใหแหงตามตรงทตวสกปรก หรอใชแปรงและการหวขนบอย ๆ กจะรกษาความสะอาดไดดโดยไมตองอาบน า เมอสนขโตขนอาจจะอาบน าใหดวยน าธรรมดาหรอน าอนใหเพยงอาทตยละครงกพอ หรอเมอเหนวามนสกปรกมาก มกลนเหมนแลว การอาบน าควรอาบใหในเวลาทมแดดออก อากาศไมหนาวมาก ใชสบหรอแชมพอยางออน ถใหทวตวและหว ระวงไมใหฟองสบเขาตาและน าเขาห จากนนตองลางสบออกใหหมด เพราะถาลางออกไมหมดจะท าใหเกดการคนจนสนขเกาเปนแผล เสรจแลวจงเชดตวสนขใหแหง

กา รเ ลย งสนข

การก าจดและปองกนเหบเหบ หมดและแมลง เปนพาหะน าโรคบางชนดมาสสนข ถงแมไมเกดโรคกจะท าความร าคาญ

ใหสนขมาก เหบหรอหมดทมในสนขสวนมากมกเกดจากเจาของทไมดแลสนขเทาทควร

หมด หรอเหบมกเกาะกนเลอดอยตามบรเวณผวหนงออน ๆ ของสนข เชน รอบคอ รมฝปาก บรเวณหลงเลยหางขนไป ตามซอกเลบ และตามบรเวณกนการก าจดเหบ หมด อาจใชน ามนสนหยดลงไปใหถกตวเลกนอย จะท าใหมนหลดออกมา หากดงหมดหรอเหบขณะทมนก าลงกดตดอยกบบรเวณผวหนงแรง ๆ อาจท าใหผวสนขเปนแผล การปองกนก าจดเหบหรอหมดอาจใชวธรกษาความสะอาดตวสนข ใชอปกรณในการก าจดเหบ เชน ยกก าจดเหบ แปงก าจดเหบ แชมพก าจดเหบ ตามค าแนะน าของสตวแพทยหรอท าดวยความระมดระวง ควรท าการจบหมดหรอเหบทก ๆ อาทตย และท าความสะอาดทนอนสนขดวย แตการฆาก าจดเหบเฉพาะทตวสนข ไมสามารถแกปญหาไดตลอด เพราะเหบหรอหมดเลานจะอาศยอยบรเวณทอยของสนข ดงนนควรใชยาฆาเหบผสมกบน าผสมกบน าราดตามบรเวณทสนขอาศยอยดวย การก าจดสงเหลานจะตองท าอยางตอเนองจงจะประสบความส าเรจ

กา รเ ลย งสนข

การท าหมน

หากไมตองการใหมลกสนขเกดเกนจ านวนทจะเลยงได หรอเพอเสยงกบการผสม

พนธในครอกไดลกสนขผดลกษณะควรท าหมนใหกบสนข นอกจากนน การท าหมนจะชวย

ลดควมวนวายเนองจากพฤตกรรมของสนขในชวงฤดผสมพนธ ไดเปนอยางดอกดวยการท า

หมนสนขตวผสามารถกระท าไดเมออาย 7-8 เดอนขนไป ส าหรบตวเมยควรท าเมออาย 1 ป

ขนไป หรอหลงจากมประจ าเดอนครงแรกไปแลว 1 เดอน และไมควรท าหมนเมอสนขมอาย

มากแลว

กา รเ ลย งสนข

การปองกนโรคผเลยงควรตองมเวลาใหกบสนข เพอท าความคนเคยและศกษาสนขแตละตว ตองคอยเอาใจใสสงเกต

ความเปนอย การกนอาหาร การเปลยนแปลงตาง ๆ นอกจากนควรจะตองมความร พนฐานเกยวกบสนข โรคตางๆ เมอสนขเกดอาการเจบปวยจะไดน าไปรกษาไดทนทโรคทเกดกบสนขมหลายชนดและมกเกดการระบาดอยเสมอทกป หลายโรคอาจรายแรงท าใหสนขพการหรอเสยชวต ทงอาจตดตอถงคนภายในบานดวย การหมนเอาใจใสในตวสนขและดแลสขภาพทวไปของสนขจงเปนฯการปองกนโรคเบองตนทดทสด อาการของสนขทเรมปวยสงเกตไดจาก อาการเซองซม , ไมรางเรงแจมใส , ไมกนอาหารหรอกนอาหารนองลง , อาเจยน , มอาการทองรวง , ทองผก , ผอมลง , ขนหยาบกระดาง , ผวหนงเปนผนแดง , ตาแฉะ , จมกแหงหรอมน ามก หากสนขมอาการดงกลาว ควรท าการรกษาหรอน าสนขไปหาสตวแพทยโรคสนขหลายโรคสามารถปองกนไดโดยการฉดวคซนตามก าหนดเวลาทเหมาะสม หลงการฉดวคซนควรงดอาบน าภายใน 1 สปดาห เพราะสนขอาจมไขเลกนอยจากปฏกรยาตอวคซน ดแลใหสนขกนยาตามเวลาทสตวแพทยก าหนด รวมทงควรแยกสนขตวทปวยออกจากตวปกต สงทชวยใหสนขรอดพนจากโรคภยไขเจบไดอกประการหนงคอ การรกษาความสะอาด ทงของสนขและสภาพแวดลอมทอยอาศย ก าจดเหบ หมด ยง หน หรอท าลายแหลงเพาะพนธของสตวทเปนพาหะเหลาน

กา รเ ลย งสนข

ก าหนดการปฏบตเพอปองกนโรคของสนข

• 3 สปดาห ตรวจอจจาระและถายพยาธ

• 2 เดอน ฉดวคซนปองกนโรคไขหดสนข โรคพารโวไวรส เลปโตสไปโรซส ตบอกเสบ

ตดตอ

• 3 เดอน ฉดวคซนปองกนโรคพษสนขบา และถายพยาธ

• 4 เดอน ฉดซ าเชนเดยวกบเมออาย 2 เดอน

กา รเ ลย งสนข

วธการสงเกตดลกษณะของสนขทด

• สวนหวไมมรอยยบ บวม หวมลกษณะสมดลกน

• ตา ทง 2 ขาง มขนาดเทากนทง 2 ขาง มประกาย สดใส สนใจในสงแวดลอม

• ห ตรงตามลกษณะของสายพนธ รปรางไดขนาด ไมเปนแผล

• จมกชนเปนมน จบดตองเยน เวลาเดนตองดมกลนไปดวย

• ปากและฟนตองไมฉกหรอแหวง เหงอกสชมพสดใส ฟนมการเรยงตว เปนระเบยบ

• ผวหนงมความยดหยน เวลาดงผวหนงขนแลวปลอยตองคลายตวทนท ไมมรงแค

• ขนเปนประกายเงางามออนนม

• ล าตว ควรเปนทรงกระบอก อกมกลามเนอแขงแรง ไหล 2 ขาง สมดลกนทองไมใหญหรอเลกเกนไป

• ทวารหนก ตองไมบวมหรอแดง ไมควรมเศษอจจาระตดโดยรอบ

• เทาขนานกนเวลายน ปลายเทาไมบดเขาหรอออก ปลายนวไมงม ขาหลงไมลาดเอยงเกนไป

• อวยวะสบพนธ เพศผตองตรวจดวามลกอณฑะครบ 2 ขาง เพศเมยตองตรวจรอวยวะสบพนธปกต

• ทาทางและอารมณควรจะราเรง ขเลน อยากรอยากเหน

กา รเ ลย งสนข

ครทป รกษาโครงงาน

ค รเ ข อนทอง ม ลว รร ณ

( Mrs.Khueantong Moonwan )

วทยฐานะ ช านาญการพเศษต าแหนง คร คศ.3

ผจด ท า

นา งสาว ร ธดา ม า กพนธ ม.6/15 เลข ท 36

โ รง เรยนยพราชวทยาล ยเชยงใหม

อา งอง

• http://webboard.yenta4.com/topic/549777

• http://board.postjung.com/695944.html

• http://www.royalcanin.co.th/node_1083605/node_1083606/node_1083

611

• http://brightlives.th.88db.com/pets/pets_handle.htm

• http://www.dogilike.com/content/caring/

• http://www.petheng.com/index.php/dealer/dog-article/item/57-dog