Гласнїк число 22

16
Пред самим Новим Роком, 30. децембра 1995. року, у обисцу Юлияна Сабадоша у Кичинеру, Онтарио зишли ше нашо людзе коло снованя Руского Дружтва Сиверней Америки. Бешедовало ше же яка нам руска орґанизация потребна, прецо, як би ю требало ушориц и кого вибрац до руководства. Идея о снованю рускей орґанизациї у Канади ше якош круцела медзи нашима людзми єден час, покля нє пришло и до того же ше треба зисц, та ше конкретно лапиц и зробиц. То вше єст таких хтори вецей пригваряю як да дацо и зробя. Прето у догварки зоз Юлияном Сабадошом найвецей ше до орґанизованя дали Михайло Будински и Ґабор Колєсар, а нариз Статута направел Любомир Медєши. З оглядом же Руснаци по походзеню зоз Бачки и Сриму жию як у Канади так и у Зядинєних Державох, на Сновательней схадзки превагла думка же треба мац заяднїцку орґанизацию за цали Северно-америцки континент. Очиглядне було же заєднїцка орґанизация змоцнї нашо чувство припадносци до єдного, з тим баржей, же ше нашо активносци теди зводзели на заєднїцки Руски пикник. Чувствовало ше же людзе барз дзечни здружиц ше, свой ґу свойому, и подзелїц свойо шлєбодни час, а тиж так жертвовац и даяки материялни средства на заєднїцки хасен. Окреме пришла до вираженя добра дзека шицких присутних же треба цо зробиц вецей робиц на пестованю нашей рускей традициї. За предсидателя вибрани Юлиян Сабадош, за касира Др. Нада Бесерминї, а до Управного одбору попри нїх ище Михайло Будински, Янко Рац и Владимир Рускаї. Дружтво превжало орґанизованє Руского пикнику у Онтарию, розпочало ше зоз отримованьом Руского балу вжиме у Кичинеру и зоз видаваньом ”Гласнїка”. Дзешец роки у живоце єдней орґанизациї можу буц лєм тельо богати, кельо ше до єй роботи уложи труду. У якей мири тоти роки були значни за наш национално-културни живот у Америки укаже ше аж вельо познєйше, вероятно аж теди кед ми нато нє будземе мац вецей нїяки вплїв, алє резултати и пошлїдки ше увидза на наших потомкох. У такей роботи як цо то дружтвена орґанизация, дахто поцагнє вецей, дахто менєй. Єдни витримаю длужей, други окляпню барз швитко. Так було и медзи нами. Дзепоєдни вимагали такой з початку барз вельо, а сами нє дали такой тельо. Други доприношели кус-покус, алє длуго витримали. Векшина ше трима зоз нашим Дружтвом и тераз. Прето, упатрац ше треба на тих цо баржей пожертвовни. Можеме буц прешвечени, же їх труд нє на дармо, бо и пред нами дахто дацо доброго зробел. През дванац ґенерациї зме ше отримали як Руснаци. Чи можеме допущиц да ше тото чувство заз нами загаши? Наша 10-рочнїца: Руске Дружтво Сиверней Америки Rusyn Association of North America Rusyn Association of North America Rusyn Association of North America ® ® ® Руске Дружтво Сиверней Америки Руске Дружтво Сиверней Америки Руске Дружтво Сиверней Америки December/Децембер 2005 22/XI MESSENGER MESSENGER ГЛАСНЇК ГЛАСНЇК ”Нє треба ше тримац и поровновац себе зоз дзепоєднима хтори тримаю лєм до себе. Нє премудри тоти хтори мераю себе зоз самим собу и поровнує ше сами зоз собу.” Святи Павло у Писму Корентанцом ПЕРШИ УПРАВНИ ОДБОР РУСКОГО ДРУЖТВА СИВЕРНЕЙ АМЕРИКИ З лїва на право: Михайло Будински (Пинтеров), Янко Рац (Мишков), Юлиян Сабадош (Сабадощиков), Владимир Рускаї, Др. Нада Бесерминї. (родз. Бруґошова) Христос Раждається, Славите Єго.

Upload: zelimir-pap

Post on 30-Mar-2016

237 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

Гласнїк число 22

TRANSCRIPT

Page 1: Гласнїк число 22

Пред самим Новим

Роком, 30. децембра 1995. року, у

обисцу Юлияна Сабадоша у

Кичинеру, Онтарио зишли ше нашо

людзе коло снованя Руского

Дружтва Сиверней Америки.

Бешедовало ше же яка нам руска

орґанизация потребна, прецо, як

би ю требало ушориц и кого вибрац

до руководства.

Идея о снованю рускей

орґанизациї у Канади

ше якош круцела

медзи нашима людзми

єден час, покля нє

пришло и до того же

ше треба зисц, та ше

конкретно лапиц и

зробиц. То вше єст

таких хтори вецей

пригваряю як да дацо

и зробя. Прето у

догварки зоз Юлияном

Сабадошом найвецей

ше до орґанизованя

д а л и М и х а й л о

Будински и Ґабор

Колєсар, а нариз Статута направел

Любомир Медєши.

З оглядом же Руснаци по

походзеню зоз Бачки и Сриму жию

як у Канади так и у Зядинєних

Державох, на Сновательней

схадзки превагла думка же треба

мац заяднїцку орґанизацию за цали

Северно -америцки континент.

Очиглядне було же заєднїцка

орґанизация змоцнї нашо чувство

припадносци до єдного, з тим

баржей, же ше нашо активносци

теди зводзели на заєднїцки Руски

пикник.

Чувствовало ше же людзе

барз дзечни здружиц ше, свой ґу

свойому, и подзелїц свойо

шлєбодни час, а тиж так

жертвовац и даяки материялни

средства на заєднїцки хасен.

Окреме пришла до вираженя

добра дзека шицких присутних

же треба цо зробиц вецей робиц

на пестованю нашей рускей

традициї.

З а п р е д с и д а т е л я

вибрани Юлиян Сабадош, за

касира Др. Нада Бесерминї, а до

Управного одбору попри нїх ище

Михайло Будински, Янко Рац и

Владимир Рускаї.

Дружтво превжало

орґанизованє Руского пикнику у

Онтарию, розпочало ше зоз

отримованьом Руского балу

вжиме у Кичинеру и зоз

видаваньом ”Гласнїка”.

Дзешец роки у живоце

єдней орґанизациї можу буц лєм

тельо богати, кельо ше до єй

роботи уложи труду. У якей мири

тоти роки були значни за наш

национално-културни живот у

Америки укаже ше аж вельо

познєйше, вероятно аж теди

кед ми нато нє будземе мац

вецей нїяки вплїв, алє

резултати и пошлїдки ше

увидза на наших потомкох.

У такей роботи як цо

то дружтвена орґанизация,

дахто поцагнє вецей, дахто

менєй. Єдни витримаю

длужей, други окляпню барз

швитко. Так було и медзи

нами. Дзепоєдни вимагали

такой з початку барз вельо, а

сами нє дали такой тельо.

Други доприношели кус-покус,

алє длуго витримали. Векшина

ше трима зоз нашим

Дружтвом и тераз. Прето,

упатрац ше треба на тих цо

баржей пожертвовни. Можеме

буц прешвечени, же їх труд нє

на дармо, бо и пред нами

дахто дацо доброго зробел.

През дванац ґенерациї зме ше

отримали як Руснаци. Чи

можеме допущиц да ше тото

чувство заз нами загаши?

Наша 10-рочнїца:

Руске Дружтво Сиверней Америки

Rusyn Association of North America Rusyn Association of North America Rusyn Association of North America ®®® Руске Дружтво Сиверней АмерикиРуске Дружтво Сиверней АмерикиРуске Дружтво Сиверней Америки

December/Децембер

2005

22/XI

MESSENGERMESSENGER ГЛАСНЇКГЛАСНЇК

”Нє треба ше тримац и

поровновац себе зоз

дзепоєднима хтори тримаю

лєм до себе. Нє премудри

тоти хтори мераю себе зоз

самим собу и поровнує ше

сами зоз собу.”

Святи Павло

у Писму Корентанцом

ПЕРШИ УПРАВНИ ОДБОР РУСКОГО ДРУЖТВА СИВЕРНЕЙ АМЕРИКИ

З лїва на право: Михайло Будински (Пинтеров), Янко Рац (Мишков), Юлиян Сабадош

(Сабадощиков), Владимир Рускаї, Др. Нада Бесерминї. (родз. Бруґошова)

Христос Раждається,

Славите Єго.

Page 2: Гласнїк число 22

Прешлого року Тарас зоз своїма колеґами на универзитету направел студию о Флеменґтонским парку, анализуюци шицки аспекти живота

людзох (як цо то етнїчна и старосна структура, просекови приход, файта и структура будинскох за биванє...) и конфиґурацию локациї,

вшелїяк починаюци историйно од того як тота часц урбаного штредку настала и як ше зляла до Торонта,найвекшого места у Канади. То

цалосна, типична студия урбаного и реґионалного планованя, а може послужиц як приклад роботи за яку ше Тарас професийно пририхтує.

ТАРАС САКАЧ: Портрет єдного студента

2 MESSENGER

ГЛАСНЇК

може найсц и таки роботи хтори блїско

при фаху за яки ше школує. През лєто

робел на преучованю же яки транспорт

коло желєзнїцкей станїци у Торонту.

Станїца би мала буц цалком преправена

и за таку роботу точни податки од

велького значеня. З оглядом же Тараз на

трецим року студийох зоз урбалного

Сакачово ше до Канади

приселєли зоз Нового Саду у бившей

Югославиї 15. октобра 1994. року.

Тарас мал 9 роки. Родичи го у

Торонту уписали до українскей школи

и там научел анґлийски и українски

язик. Понеже дома Сакачово бешедую

по руски, а сербскогорватски знал од

малючка, Тарас нєшка бешедує штири

язики.

Школа му була на першим

месце, алє Тарас любел и спорт, та

бул вибрани до вецей школских

тимох. Найвецей успиху мал у

обегованю на дески по шнїгу и

посцигнул найлєпши резултат у цалей

штреднєй школи, а на першенстве

Торонта бул седми. У штреднєй

школи му то було важне, тераз менєй.

Ище вше люби спорт, алє тераз зоз

пайташами през лєто бави лєм фодбал

або кошарку, а вжиме люби пойсц на

шнїг.

Мал лєм 14 роки кед почал

часточно зарабяц. Перше розношел

новини по сушедстве, потим робел у

предавальнї, пекари и на концу як

мерковач у имиґрацийним центре.

Тераз, уж як студент на универзитету,

( городского) и реґионалного

планованя, а ґу тому добри є студент,

то нє случайне же му зверена така

одвичательна робота.

Тарас люби таку роботу, люби

урбалне планованє:

”На остатнїм року у штреднєй школи

ришел сом же бим любел студирац

урбалне и реґионалне планованє прето

же ше тота професиє одноши на

способ каждодньового живота

людзох: дзе вони жию, дзе робя, як ше

там нашли, дзе ходза на забаву и

рекреацию, дзе им дзеци ходза до

школи, и цо найважнєйше, як вони

патра на заєднїцу дзе жию и чия су

часц, место дзе вони припадаю и дзе

маю вплїв наньго.”

З интузиязмом и озбильним

приступом яки указує, Тараз ма добри

вигляди постац верховни фаховец у

обласци хтору себе вибрал. Зна цо сце

и тому дава першенство у своїх

обовязкох. Нєт лєпше як робиц роботу

хтору любиш. Уж тераз можеме буц

горди наньго же походзи зоз наших

шорох, зоз руского роду.

Page 3: Гласнїк число 22

My name is Taras Sakac, a stu-

dent at Ryerson University located in the

heart of downtown Toronto, currently in

my 3rd year of study in the urban and

regional planning program. Living in

Mississauga (a suburb of Toronto) has

its drawbacks, one of them being having

to travel for slightly more than an hour

to get to and from school, each

way. But each day I wake up

happy and no matter how diffi-

cult the course load gets, and

how many assignments there

are to be completed, this is due

to the fact that I love what I

study.

In my last year in high

school I had decided that I

would study urban and regional

planning because the work in

this profession deals and effects

the way people live their every

day lives, where they life,

where they work, how they get

there, where they go for entertainment

and recreation, where their kids go to

school, and most importantly how they

view their community as a sense of

place, that they are a part of, a place

where they belong and their say and in-

fluence makes an impact. I have also

been accepted to study geography and

architecture at different academic institu-

tions in Ontario, and because of my

grades and the types of courses I studied,

engineering was also an option, yet I

have chosen this profession.

The relatively new profession

of urban and regional planning branched

away from civil engineering, which was

too concerned with construction of infra-

structure and at the time paid very little

attention to the large picture; the social,

environmental, economic impacts of

each project and how it fits into the sur-

round it is constructed within. In short,

the planning field is concerned with the

design of space, its feasibility, sustaina-

bility, but also its impact and the impres-

sion it leaves on those who experience it.

Urban and regional planning

has become a recognized professional

field because core theories of practice

are borrowed from and overlap many pure

sciences. Because of these overlaps, there

exists endless opportunities within the pro-

fession; private land development (planned

communities), park and recreation plan-

ning, cold or hot climate planning, tourism

and heritage planning, environmental pro-

tection / conservation, foreign and local

community development, public transpor-

tation planning (bus routes, road construc-

tion), the beatification of places, as well as

issues involving poverty, homelessness and

housing.

To construct built form in the

province of Ontario today, the collaborated

efforts of urban planners, civil

engineers, architects, lawyers,

and politicians is necessary. In

a sense it is rather discourag-

ing fact that elected politicians

always have the final say in

which policies get implement-

ed and what gets built. Even if

the most brilliant idea or de-

sign has been achieved and is

determined feasible and sus-

tainable by advanced statisti-

cal and theoretical research,

and its implementation would

bring the public great benefits,

there are two things always remain certain;

very rarely is something ever built or im-

plemented if it is not economically feasi-

ble, and politicians always have final say.

This is also what I believe the weakness to

the way our society functions, the politi-

cian’s main concern is getting re-elected,

and it is why they make short term

goals, and support projects that will

bring about immediate results, some-

thing they can be proud about during

the next election. Great ideas, which

would change society for the better

take a similarly proportioned financial

funding commitment, something politi-

cians are afraid to make, and more

often then not the results of the imple-

mentation project are not felt immedi-

ately, and therefore are not considered

a smart political career move by most

politicians.

In my 2nd year of study, I had realized

that because I enjoyed academics that I

would like to continue my studies after

graduation, again architecture became

an option, economics too seems im-

pressive, but lately I have been pulled

towards law. Studying law would limit

my aspiration to work overseas on

community development, but after

being introduced to it at school, it is

something I enjoy studying, it comes

easily, and perhaps even more im-

portantly I would continue my family

tradition of studying and practicing

law, I would become the third. My

goal as a professional planner is keep

up

my

work ethic, and uphold the morals and

standards I have set for myself, to re-

main honest and to always do the right

thing as I’ve done throughout my life.

Taras Sakac

My Goal as a Professional Planner

3 22/XI

Page 4: Гласнїк число 22

4 MESSENGER

ГЛАСНЇК

Руснаци вше численши

На основи Саскачеванского

имиґранского номиналного

програму за тераз ше найвецей од

Руснацох приселєли до

Нортбатлефорду:

1. Будински Славко и Татяна зоз

троїма дзецми

2. Бучко Владимир и Ксения зоз

двоїма дзецми

3. Гарди Мирко и Ясмина

4. Ковач Зоран и Татяна зоз

двоїма дзецми

5. Мученски Владимир и Оленка

зоз двоїма дзецми

6. Овад Иґор и Оленка зоз двоїма

дзецми

7. Паланчаї Борис и Саня зоз

єдним дзецком и

8. Папуґа Дюра и Терезия зоз

двиїма дзецми

Шицко то млади людзе зоз

Керестура. Їм на помоци коло

находзеня роботи и подношеня

прияви, а по приходу коло шицкого

цо чловеку потребне у новим

штредку, були их пайташе або

родзина хтори од скорей у

Нортбатлефорду.

У Саскатунє за тераз

пришла лєм єдна фамилия,

Семаново Дюра и Оленка зоз

троїма дзецми. З оглядом на уж

поднєшени вимоги, обчекує ше же

приду ище даскельо фамилиї.

Улога Саскачеванского Дружтва

Рускей Култури ”Русин”

Єден з дружтвених

факторох цо официйно на помоци

Руснацом хтори ше приселюю до

Саскачевану, то и Руске Дружтво.

Писма потримовки з боку Дружтва

дати вецей кандидатом за визу, а

убудуце то будзе ище вираженше, з

оглядом же ше така улога Дружтва

бере до огляду кед имиґрацийни

власци одредзую хто ше

квалификовал за визу уселєня. Цо

вецей, Дружтво уж превжало мири

повязац зоз другима институциями,

як цо то банки, школи, парохиї...

Пред Дружтвом ше

наклада барз одвичательни

обовязка же би помогло каждей

рускей фамилиї, алє и же би добре

одмерало кому дава свою

потримовку. Бо, кед раз Дружтво

страци довириє и угляд при

провинсцийних власцо, нє лєм же

потенциялни за визу уселєня страца

даскельо важни боди у

квалификацийним процесу, алє и

Руснацом у Саскачевану останє

шплях на твари од якого ше будзе

чежко умиц.

Тиж так важне и як

поєдинци з котрима власц

контактує прикажу розположенє и

резултати помоци дати

новоприселєнцом. Нашвитко и з

емоциями виражени думаня, а ґу

тому индивидуално здобути

искуства, нє муша часто одражовац

прави стан. Наша народна

присловка у тим наприяме може

буц добри драгоказ: Вецей людзе,

вецей знаю.

Злучованє фамилийох

Саскачеван наисце уклада

вельки усиловносци же би ше

звекшало число людзох, а прейґ

того же би ше змоцньовало

економию, бо 1 милион жительох

за таку вельку провинцию то мало.

Прето нєдавно отворена ище єдна

олєгчуюца можлївосц за

имиґрантох: по основи злучованя

фамилиї Саскачеванци можу

лєгчейше привесц членох своєй

фамилиї од 18 по 49 роки старосци.

За Руснацох то значне, бо тераз

тоти млади людзе годни привесц

своїх родичох, братох и шестри и їх

фамилиї.

Власци ше прешвечели же

людзом лєгчейше жиц кед маю

фамилию коло себе, же су

щешлївши и же ше менєй

преселюю. А то ма важносц и за

нас, бо кед змоцнїме фамилийну

основу нашей рускей заєднїци,

будземе мац вецей шанси пестовац

свою руску традицию. Мали зме у

Канади вообще, а окреме у

Саскачевану, мало старши особи од

хторих би ше нашо дзеци научели

рускосци. Млади родичи,

унапрямени на роботу бо ше жиц

муши, нє вше можу и маю дзеку

пошвециц ше ученю дзецох

бешедовац чисто по руски, або

сцерпезлїво потолковац нашо стари

обичаї. Без дїдох и бабох швитко би

нам було конца, а тераз - озда

змогнєме моци - длугока драга пред

нами и годни зме доказац же селєнє

до Канади нє була утрата.

Саскачеванки имиґрански номини програмСаскачеванки имиґрански номини програмСаскачеванки имиґрански номини програм

Кед пред двома роками провинцийни власци у Саскачевану розпочали зоз окремним

програмом за олєгчане и швитше насельованє, вельке огранїченє спричинєло мале число

професийох яки ше брали до огляду. Пофришко то виправене и лєм прешлого року по тим

програму приселєли ше прейґ 800 имиґранти. Медзи нїма и нашо Руснаци.

Пат Аткинсон, Саскачевански министер за

имиґрацию добре упозната зоз звекшаним присельованьом

Руснацох до провинциї

Page 5: Гласнїк число 22

1596 Strasburg Road

Kichener, ON N2R 1E9

Canada

Editor’s Phone: 306/244-8455

Email: [email protected]

W E ARE ON THE WEB ! WWW .RUSYNWORLD .COM

Саскачеванске Дружтво Рускей Култури ”Русин”

того року предложело:

о. Бладимира Мудрого, Саскатунского

пароха, за Провинцийну медалю добродзечней роботи, як

подзековносц за його длугорочне пожертвовне закладанє

коло Руснацох хтори ше населюю до Сакачевану, и

Юлияна Сабадоша, предсидателя Руского

Дружтва Сиверней Америки, за Статуу медведза и

припадаюци ознаки хтори додзелює Чепа Фондация, а за

його окремне доприношенє коло орґанизованого способу

пестованя рускей традициї и розвиваня рускей култури у

Канади.

Rusyn Association of North America ®

Руске Дружтво Сиверней Америки

оценюю хто може достац визу

за уселєнє до Канади.

У руководстве Дружтва и

надалєй пейц особи и то:

Михайло Мудри,

предсидатель

Здравко Бесерминї,

подпредсидатель

Мария Медєши,

касир

Славо Перепелька

член

Мая Медєши,

задлужена за маркетинґ и

координованє зоз младима

… 27 новебра 2005 року

мало свой Рочни сход на

хторим розпатрени и

прилапени Сатут Дружтва и

Финансийни звит.

Розпатрени и даскельо

питаня зоз чечуцей роботи.

Найвецей бешеди було коло

помаганя тим нашим руским

фамилийом хтори ше зоз

Краю приселюю до

Саскачевану. Понеже за тоту

провинцию отворени

окремни програм,

интересованє за уселєнє до

Канади медзи Руснацами

вельке. Дружтво ше подняло

буц єден з дружтвених

факторох чийо ше

анґажованє рахує кед

провинцийни власци

Саскачеванске Дружтво Рускей Култури ”Русин”...

President: Julian Sabados

Editor: L. Medjesi

Elect. Print: J. Segedi

Видава: РДСА Пририхтал: Лю. Медєши

5 22/XI

Мая Медєши, младежски координатор:

”Нашо родичи ше медзи собу познаю од скорей, та

ше и тераз тримаю вєдно. И нам младим потребне

цо лєпше ше упознац медзи собу.

Того року повагу будземе мушиц дац тим дзецом цо

нови медзи нами же би знали же су медзи своїма, же

зме єдна фамилия, иста крев. ”

Даря Бесерминї

Мая Медєши Мартина Мудри

Page 6: Гласнїк число 22

A Wrinkled face Staring at a Youth

A Man Named Sam

Today on the side of the dirt filled road, I saw a man.

He sat at the corner with his hand reaching out. Begging for food he began to cry,

“Oh please Lord, won’t you help me survive?”

Later that day we went from house to house Begging for anything people were able to give.

Being rejected again and again, We turned to the disposal bins instead.

After searching for an hour or so,

We finally found a few pieces of bread. Cutting them up even more, we divided them into ten.

Then we sat on that dirt filled road, Where the man was still, begging for food.

As we began to nibble at the little that we had,

My stomach began to cry with joy, And the man gazed at us with desire.

Tulips

On Hogsback Road,

I found twenty or more. They were dancing with the wind.

Tulips-the prettiest flowers I knew of.

I soon tore them out, and gave them to mama. She put them in her nicest glass vase.

All twenty were bright and pretty. Tulips-the prettiest flowers I knew of.

She thanked me so,

Then smelled their fragrance And felt their petals.

Tulips-the prettiest flowers I knew of.

I said, “I love you” and she said, “I know”. Then I watched as she gazed at them.

Her eyes filled with tears and she began to cry. Tulips-mama’s favorite flowers.

They were once young, as we are now.

They have gone through all that we have, even much, much

more.

They went through good times and bad,

Have seen the world,

And yet, we are superior to them.

Why do we do it? – I don’t know.

I do not think anyone knows for sure.

We stare, point, laugh and talk back.

Is it really that funny?

They certainly do not think so.

Some see it as a big joke.

We are young, healthy, strong and able.

Who needs old crippled people anyway?

And why not laugh a bit?

They are old and clueless about our modern world.

This is wrong.

If we all agreed that this is a joke,

Our lives would have no meaning.

The past is what brings us to the present,

And takes us into the future.

They started it all,

By creating us as their followers.

So if they are a shame to us,

Are we not ashamed of ourselves?

Then do we not point and laugh at ourselves?

The next time when we are tempted to do these things,

We must only think that in a few decades,

We will be a wrinkled face

Staring at a youth.

-March 31, 1929

6 MESSENGER

ГЛАСНЇК

Вибор зоз поезиї Матини Мудри,

школярки у штреднєй школи

OUR LITERATURE*OUR LITERATURE*OUR LITERATURE*НАША ЛИТЕРАТУРАНАША ЛИТЕРАТУРАНАША ЛИТЕРАТУРА

Page 7: Гласнїк число 22

Любомир Медєши

ПЛАТА

Випатрал ми анї нє такой таки стари. Ценки, високи, алє якош нє цалком випросцени. Кед ходзи, нагина ше на

предок, а кед шедзи, глава му зна покус нагнуц ше надолу. Твар му зранцована, випити лїца. Озда му прето нос випатра

длукши як би ше швечело. И очи нє бистри, а белави. Нє знаш чи су нашмеяни, або би предрец тебе просто поштред

души. Раз ше ми видзи же би свой живот нїґда нє пречерал за даяки други, а вец, яґод же знього смуток вибива, так на

хвильку, як зарйочка, та нє знаш з ким маш роботи.

Питам ше му, хто є.

Українєц, гвари.

Ага, думам себе, Українєц, алє яки? Ту кед ше дахто чувствує Українєц нє значиц такой же му предки були зоз

України. Векшина заправо анї точно нє зна одкаль походзи. Звичайни на питанє же одкаль, одповед нїяки, же отамаль

зоз Києва. А то уж подозриве, бо найменєй же до прериї Українци пришли просто зоз Києва. На початку вецей з нїх

приходзели тиж зоз прериї, алє тей Европскей, цо зоз ню Мадяре пановали виками и виками. Скорей будзе же и його

коренї зоз такого грунту. Алє чловеку нє треба превредзиц. Вон найлєпше зна цо є и як ше чувствує. А уж кед є

Українєц, заключуєм у себе, вец можеме бешедовац и по українцки. Тельо лєм знам же бим з Українцами прегварел на

їх бешеди. А и добре ми придзе, бо ту мож барз мало чуц дацо по славянски. Та нє лєм же славянску бешеду, алє анї

даяку другу. Нє так то як там прейк океаном, же на каждим крочаю чловек зоз иншаку бешеду и заш лєм ше людзе

розумели медзи собу. Кажде зна голєм два-три розлични язики. Лєгко им прейсц з єдного на други.

Укранєц сом, гвари, алє нє бешедуєм по українски.

Тельо прегварел и уцихнул. Попатрунок му пошол под ноги.

Нє перши є ту, а анї нє остатнї Українєц хтори нє бешедує по українски. Ша анї велї други нє бешедую по своїм

гоч за себе поведза же су тоти и тоти. Навикнул сом уж на таке, же Поляк, а од польского анї словко, же Мадяр а по

мадярски дацо повесц, да це бог сохранї!

Гварим му я же вон нє єдини хто ми исте одповед, же нєзна по своїм. Лапел сом ше толковац як мнє, новому, то

шицко чудне з рижнима людзми ше стретац, алє кед до бешеди, вец ше вше лєм на исте зводзи. Кельо уж знаю або нє,

людзе по анґлийски трепу.

Повед бим му и вецей коло того, алє видзим, нє слуха. Глава зоз браду на першох, руку у руки сциска, опущел

плєца. Патрим, тераз уж плаче. Плаче поцихи.

Вецей ше нїч нє питам. Анї нїч нє гуторим. Кед зосце, сам ми пове прецо му слиза випукла з ока.

Од малючка сом нє прегварел по нашим, розпочал стари. Повесц дацо вецей уж анї нє знам. Я нє знам чи дацо

знам. Нам було ганьба бешедовац, чи у школи, чи на драже. Озвеш ше по своїм ґу свойому, а збоку ци такой прилїпя

”богем, богем”. Анї нє знам одкаль то пришло, алє то ма буц цошка нє красне. Залїпю ци го як блато до твари. Таке як

пляска по ґамбох. Богем! А цо за слово, цо за наздзиванє? Такой ши ”богем”, и родичи ци ”богем” и браца ци ”богем”.

Шицко цо твойо ”богем”. Ганьбел сом ше буц ”богем”.

Знова цихосц. Видзим, прецина го у першох. Вицина му душу, реже паметанє.

Слухал сом о тим на вецей заводи, а и у кнїжкох написане, же ширцом Нового швета худобни бул ”богем” кед

мал вельо дзеци и тот хто ше облєкал до шматох своєй роботи. ”Богем” було и дзецко кед ше нє знало як учительови

опитац пойсц вонка, та сцискало и сцискало, аж мехир болєл. Цали валал людзох були ”богем” пре иншаку бешеду.

Богем до богема.

Теди, кед сом бул млади, конєчно ше знова озвал старик, ганьбел сом ше за своїх родичох, а тераз, таки у рокох,

стари, ганьбим ше од самого себе. Цо сом зробел. Забога, ганьбиц ше за свойого оца и мацер! Озда прето же бешедовали

медзи собу по своїм. Я нє сцел так прегвариц, по своїм, анї дома. Вони ше нє вадзели. Озда и сами були такей власней

муки. Ша то так було зоз нами шицкима дзецми. Ради зме були зразу постац Енґлейзами. Гей, Енґлези, а нє ”богеми”. Цо

скорей зме сцекали од родительского дому, того ”богемского”. Сцели зме буц иншаки. И постали зме цалком други. Як

тоти патканї зме ше уцагли до чупора. И нє важне же розличней шерсци, єден шиви, други кафови, били або чарни.

Важне же паткань, и же ши зоз чупором.

Тераз я цихо. Роздумуєм чи вообще кривоциц и кого? До Новей жеми ше приходзи з нову надїю. През тот нови

сон родичи жертвую себе и свойо, пре дзеци. Най дзецом будзе лєпше. И робя вони, робя, робя. Черяки повикерчую,

каменї з оранїни повигребую. Огнї по сухей трави их нє порозплашую, бурї нє оддую, води нє почиряю, суши нє

скварча. Вше наджили трапезу, лєм же ше поддали под щетку нових панох. Префарбели ше скорей як научели свойо

чада о домашним билїдлу, о своїм. А чи того знали? Чи ше застановели гоч уж теди кед им дзеци зоз скори вискочели же

су вецей анї тадзи, анї тамаль. Бида то кед ше раз прешвечиш як нє досц буц то лєм птица, же би це прияли до каждого

яту.

Опитал бим ше на подробно тому старикови, алє цо вон зна, нєборак. Заньго тераз позно. Кед бул час, нєнаучел

од своїх, та кед його пришло, нємал анї цо пренєсц зоз себе на свойо. Таки зляти до громади, тото цо би вон могол

придац своїм младнїком, тото научели и вони сами, зоз околїска. Научели шицко тото зоз свойого часу, алє живот то

7 22/XI

Page 8: Гласнїк число 22

8 MESSENGER

ГЛАСНЇК

карика зоз карику. Яки старик вец карика? Розвалєна то карика. Надармо му шиви власи и зранцане чоло. Надармо му

назберани роки, мудросц старих. О чим вон поучи?

Нє трапела би ме думка на старика кед бим и сам нє мал дойсц потамаль дзе ше му розляла слиза. Кажде ше раз

ма наконцу опитац, же чи побановал пре страцени часи. Док ши млади, лєм биш лєцел, лєцел, и твердзиш же скорей

пред тобу нїч нє було важного. Анї ци теди нє бриґа за поради. А кед дозреєш, стари кед зрахуєш надармо утрошене, за

навше премогнуте, теди аж препознаш же то розпаране. Отвори ци ше же живот пред тобу, живот зоз тобу, живот за

тобу розпарани. Нєзашиєш, бо нєт така плата.

ТРЕБА ЗНАЦ И О ТИМ

У Европскей заєднїци тераз жию коло 36о милиони людзе. Бешедую медзи собу вецей язики. Велї Европлянє

добре бешедую на двох, трох, або аж и штирох язикох. Дзепоєдни знаю аж и вецей.

Така традиция комуникованя на вецей язикох у Европи позната од скорей. Потреба ученя вецей язикох ма

економску подлогу, бо тот хто зна вецей язики лєгчейше найдзе роботу, успишнєйши є у комуникованю з людзми, а

часто успишнєйши и у самей роботи.

Окреме ше през школованє стимулоє ученє вецей язикох. Попри пестованя свойого и ученя державного язика,

тиж так ше учи язик штредку у хторим ше жиє и страни язики. Наприклад, у голандиї ше вимага же би школяре висшей

школи знали три страни язики. Понеже анґлийски у модерним чаше постал шветови язик, у Европскей заєднїци кажде

школовани муши знац по анґлийски.

Звичайни возрост дзецох хтори починаю учиц страни язик то 8 до 10 роки старосци.

ЧИ ЗНАШ ЖЕ...

Канада то назва за населєнє, а походзи зоз язика Ирокези Индиянцох

Степа українска назва за вельки дєп (по анґлийски ”прерия”)

Киоск турске слово за предаванє на отвореним

Скиї Норвешкого походзеня

Пемикан то назва Кри Индиянцох за сушене месо, преважно зоз бизона

Ресторан француска назва за несто дзе ше купує єдзенє

Page 9: Гласнїк число 22

9 22/XI

ПOТАРГАНА НЇТКА: КАМЕНЇЦКОГО КРЕВ У АМЕРИКИ

Америка, обецана жем, од початку двацетого вику постала дом и велїм нашим Руснацом. У дзепоєдних америцких местох, як цо то було у Барбетону и Акрону,

назберала ше красна громадка наших людзох. Понайвецей то були Керестурци и Коцурци, алє було и зоз других руских местох, як зоз Бачки так и зоз Сриму. Звичайно перше

одходзели млади хлопи и леґинє, а вец себе оженєти приводзели фамилию, або ше леґинє врацали дому оженїц ше и зоз нєвесту приходзели назад до Америки. Векшина, заш

лєм, живот у Америки прилапела лєм як дочасове ришенє. Тоти себе анї нє приводзели фамилию. Вони ше за навше врацели до Краю. А тоти цо остали у Америки, остали и

Руснаци. И їх дзеци остали Руснаци, алє унучата ше уж почали трациц. Вони вше вецей трацели свойо руске чувство, поставали Американци, и вше менєй було дакого повесц

им о Руснацох и о краю походзеня їх дїдох и бабох. Звичайно тоти цо ше народзели у Краю, вони тримали вязу зоз стару родзину. Дописовали ше зоз своїма, посилали им

слики, а по Другей шветовай войни тиж посилали пакети зоз рижнима продуктами як помоц. Источасно, тота война и по войни, то були часи претаргованя селїдби и

путованьох наших людзох зоз Америки до Краю. Лєм дзепоєдни ше селєли або тадзи або тамаль, звичайно розлучени узши фамилиї, бо ше збивали вєдно. Без змоцньованя

чиисла, без обновйованя ”рускей креви” Руснаци ше у Америки вше вецей оцудзовали од свойого. И гоч паметанє при дзепоєдних остало, векшина за нас вироятно занавше

тераз уж страцена. Вони нє лєм же ше нє чувствує як Руснаци, алє якош нєт при нїх анї дзеки попрезнавац ше о кореньох з яких походза. Або, можебуц, анї ми, найновше

приселєни, нє нашли праву драгу и нє змогли зме моци попренаходзиц таких Американцох цо з нашого руского походзеня и придобиц их же би ше у нїх пребудзело руске

чувство голєм кельо тельо.

З намиру указац як ше одбувал процес щезованя Руснацох у Америки, приношиме приклад єдней Коцурскей фамилиї.

На слики з права на лїво: Дзивче Фема Каменїцки,

у другим шоре Денчи Каменїцки, Михал Каменїцки, Владо Хромиш, Маря Каменїцки, Никита Хромиш, Маря Каменїцки

У трецим шоре Маря Каменїцки, ? Хромиш, Мелана Каменїцки

Каменїцкого:

Маря Каменїцки, старша жема, ґдовица, висликовала ше зоз сином Михалом зоз жену Марю и дзецми, и дзивку зоз

дзецми, одату до Хромишових. Вироятно же слика походзи зоз 1905 року бо Фема, наймладша унука, була народзена

1898 року, а на слики би могла мац коло седем роки. Обидва старши дзивчата пошли до Америки и там остали. Мелана

ше одала за Михала Шофраня, а Маря за Андрия Фаркашового (мали сина Йовґена и дзивче Амалку). Обидва ше до

пред двацец роками дописовали зоз шестру Фему, одату до Керестура до Сабадощикових. Їх дзеци и унучата ище вше

дзешка по Америки, алє вязу зоз родзину у Краю нє тримаю.

Page 10: Гласнїк число 22

10 MESSENGER

ГЛАСНЇК

Гавриїл Костельник

”З мойого валала”

- виривок -

А дзивче крачун прави - його наквицує,

Па яблуко и орехи златком озлацує, и вец их з

медовнїками на ньго привишує,

Лєдво, лєдво и радошнє вечар випатрує.

Уж ше змерка, воно з хижи вонка шмеце нєше,

Шерцо му ше треше - слуха одкаль пес то бреше?

Та за тим ше воно гласом з родней хижи ода,

За нїм з дому оцовского пойдзе яґод млода.

Хижа крашнє вибилєна, крашнє спораєна.

Ой, та як би там нє було швета горячого

Дзе ше причекує, жада шветла предвичного?

Браца з брадла до золнїци слами нацагали

И презлатну ю и оштру до нєй завязали.

А кед ше уя и пацери дзвоном оддзвонєли,

До приклєта там ґу дзвером сламу намесцели.

Вец до хижи шицки войду, найстарши останє,

Вон ма принєсц сламу нука, зоз ню винчованє.

Та на дзвери вон задурка - войдзе з крочаями,

Одкриє ше и прежегна - почнє зоз словами:

”Нєшка Христос, Цар нєбєсни, мал нам ше народзиц,

Нєшка Христос, Цар нєбесни, мал зоз нєба сходзиц,

Нєпшка мал вон нас одкупиц, зоз хриха вибавиц,

Нєшка за нас жиму церпиц - и себе преславиц.

Так нам пророк Исаия давно пророковал

И Имануелом його славно наволовал:

'Уж нам Дїва' - прегварює - 'породзела Сина,

Бога, Цара предвичного - Мария єдина!'

А я кущик вам домаєнїм принєс оштрей слами,

Розсипем ю по тей хижи, най будзе под вами,

Же би ви ше у яшелькох Христа споминали,

Як на слами на ньго жимней вол, ошлїк дихали.

Гавриїл Костельник

”Писня Богови”

- виривок -

Дзвоня пацери, змерк и цихосц злєтую на жем,

на мой родзени валал - злєтую з нєба на рику

дочасносци и даваю єй нову вредносц - нову твар...

Двонї вечарши дзвон на високей турнї тей

церкви дзе сом ше першираз дознал же Бог приходзи

медзи людзох, дзе сом першираз зрозумел таїнствену

Божу бешеду!

З далєкого швета сом ше врацел до родзеного

валалу, до родзеного дому - приходзи перши вечар по

длугей озлуки.

О, дзвону, мой давни познати наказателю,

учителю нєбесни! Нє бешедуй так моцно, бо то смуток

розорве мойо шерцо, так як буря з кореньом вирива

осамене древо. Вецей сом нє тот цо сом бул дакеди -

вецей сом нє дзецко.

Власне и цудзе, блїске и далєке, Боже и людске

ше у мнє змишало - таргаю ше безпомоцни мускули...

О, вечарши Божи дзвону! Преорюєш мою душу,

;преорюєш глїбоко, пререзуєш коренї - преє мой швет -

тот цо сом з нїм зроснул. Як нє буц смутни?

Предходносц отворела свою кнїжку пред моїма очми и

гварела: ”Читай!” - а я читам и предчасно умерам...

Дзвонї вечарши дзвон цо розруцуєпо швеце

нєзвичайни думки... Яки мой смуток! Нє виповем го

анї з богатима словами анї з доберану риму. Младосц у

моїм шерцу ше поносує вичносци: Чом сом нє вична? -

Ей, яки то здихованя!

Дзе же сце, мили мойо познати и блїски? Вецей

вам нє швици слунечко, а кед сом ше од вас одпитовал,

велїчали сце го и хвалєли: ”Направим хижу до слунка,

же би ми швицело!”

А тераз? - Остала вам лєм єдна правда - Бог.

Нєт вас вецей на жеми! Як сон, як сон прешло шицко

цо було...

Дзе сце, мили мойо товарише по швеце? Нєт

вас при мнє, нє поцешице ме! Як сон прешло шицко цо

було...

Дзе же ше подзели тоти поколєня цо ше

дзвигали як габи на морю и руцани з витром надїї

гарли ше напредок, ”Ми здобудземе цо ище нїхто нє

здобул”, а вец падали назад до моря. Як сон, як сказка

прешло шицко цо ше збувало у историї. Жаль ми за

вами, бо ви мойо, я ваш, родичи, шстри и браца! Од

вик вика одгукує тот жаль у людским роду.

(Першираз було обявене 1922 року у Львове. З українского преложел М.

Рамач, а обявело ”Руске слово” 2002 року)

Page 11: Гласнїк число 22

22/XI 11

З НАШЕЙ РУСКЕЙ ТРАДИЦИЇ:

ЗБЕРАНЄ Урожаю

Судьба Руснака през голєм дзешец ґенерациї була вязана за обрабянє жеми и зберанє урожайох цо их на тей жеми виховал. Робота була

трапезна, длугока, вельо раз нєподзековна кед ше зродзело мало, або кед погода знїчела цалорочни чловечи труд. Було заш лєм и радосци,

окреме за дзеци, бо руски дзеци вше були коло родичох и од малючка помагали у роботи.

Керестурска Тиркайлова и Рамачова фамилия у косидби 1945. року.

Дивчатко з правого боку то андя Маря Шимкова, народзена

Тиркайлова, а тераз жиє у Саскатунє.

Косидба:

Кошиц жито, ярец або овес то

була зложена робота. Хлопи кошели,

жени одберали, дзеци пресцерали

порвисла, дїдове вязали снопи, а вец

шицки вєдно складали снопи до

марадикох. Наконцу остало ище

пограбац же би ше нїч нє охабело

надармо. През дзень покошене до вечара

мушело стац у марадикох. Уж кед цала

косидба була закончена, звожовало ше

до брадлох и брадла так стали док нє

пришол час за тлачидбу.

Косидба була робота за цалу

фамилию, вельо раз и з помоцу родзини

або сушедох. Требало швитко робиц бо

лєтни бурї зоз моцним диждьом знали

нательо припрац дозрете, же ше коси

таргали у кошеню, а зарно ше висипало

до жеми и нє було го як позберац.

Лєтни пекоти нєдали покою анї людзом, анї

статку у роботи, алє стануц ше нє стануло. Яке би то

випатрало кед би руски параст поклєкнул пред нєвигодну

погоду и кед би ше му робота одняла!

Тлачидба:

Док ше кошело, такой ше и

тлачело. Покошене и поскладане до

марадикох могло стац на полю даскельо

днї, а звежене до брадла ище длужей.

Медзитим, и у брадлє жито, ярец або овес

нє добре длуго да стої, бо тащки и миши

вельо зарна поєдза, або ше зарно зна

звариц кед брадло замокнє.

За тлаченє були виєднани

окремни банди хлопох и женох цо зоз

трешку ходзели од обисца до обисца, од

єдного по дроги салаш. Кажде у банди

строго знал цо його робота и ту ше нє

лєновало: єдни руцали зоз брадла на

трешку, други кладли до трешки, треци

одгартали плєву и сламу, штварти сипали

до мехох, мерали, а домашнї сами або зоз

мольбашами ношели у мехох на пойд або

до пайпи на сушенє.

Зоз челядзу при трешки управял банди-ґазда, а зоз

трешку и машину машиниста. Їх слово ше и слухало и

почитовало, бо вони там и були поставени же би було

шора и же би нє було покалїченя. Добра, зложна и вредна

банда при трешки вецей витлачела, та и вецей заробела, бо

плаца була ”мирка” од натлаченого и костиранє по людзох

два раз на дзень, у тих дзе ше тлачело.

Тлачидба у Петра Хроомиша у Керестуре на Маковским шоре 1946.

Року, а бачи Петро тиж бул роками машиниста при трешки док го нє

поставели за руководителя машинскей шмикнї у Польодїлскей задруґи

”Русин”..

Page 12: Гласнїк число 22

MESSENGER

ГЛАСНЇК

12

IMMIGRANTS IN 2003: LONGITUNALAN SURVEY of IMMIGRANTS to CANADA

ИМИҐРАНТИ У 2003 РОКУ: ЛОНҐИТУНАЛНЕ СПАТРАНЄ ИМИҐРАНТОХ У КАНАДИ

Two years after they arrived in Canada, prime working-age

immigrants had made significant progress integrating into the

labour force, but they still faced some challenges, according to

the second wave of a longitudinal survey which examines how

newcomers adjust over time...

Of the immigrants who found employment, many worked

throughout their first two years in Canada. Over half (58%)

worked for 18 months or more and three-quarters worked for

more than one year.

One in five had not had any employment during this period.

The majority of these individuals were women (74%), many of

whom were spouses or dependents of immigrants in the eco-

nomic category, or immigrants in the family category.

After two years, most newcomers had not found employment

in the occupations in which they had intended to work. Of

those who found employment, 33% found a job in their intend-

ed occupation during their first year in Canada, and anoth-

er 9% did so during their second year...

Many also still reported, as the most serious problem, difficul-

ty in getting acceptance or recognition for their foreign profes-

sional credentials or educational qualifications, such as diplo-

mas or degrees obtained in their homeland...

Among all prime working-age persons, employment rates are

highest among those who have a university degree. In this con-

text, it should be noted that the vast majority (87%) of princi-

pal applicants in the skilled worker category

aged 25 to 44 arrived with a university degree. This was more

than three times the proportion of 25% for all Canadians in

that age group, as reported by the Labour Force Survey.

Finding employment was not necessarily indicative of finding

the right job. Of those who found employment,

about 4 in 10 found a job in their intended occupation.

The situation was somewhat better among principal applicants

in the skilled worker category who were aged 25 to 44. These

individuals are selected based on a number of criteria includ-

ing their education, language ability and employment skills.

Immigrants in this category are deemed to be more likely to

succeed in the labour market and contribute to the Canadian

economy...

Job satisfaction was higher for those who were able to use

their training, who worked in their intended occupation or who

worked full time.

http://www.statcan.ca/Daily/English/051013/

d051013b.htm

Два роки по приселєню до Канади имиґранти у

найлєпшим роботним возросту посцигли лєпше

укапчованє до роботней моци, алє ище вше маю

почешкосц, заключує ше на основи поровнаня зоз

предходнима резултатами лонґитатулного виглєдованя ...

Од тих имиґрантох цо нашли роботу велї робя уж такой у

перших двох рокох по приходу до Канади. Прейґ половки

(58%) робели 18 мешаци або вецей, а три-штварцини

робели прейґ єдного рока.

Єден од пейцох нємал нїяку роботу за тот период.

Векшина з тих були жени (74%), велї як супруги або

зависни од имиґрантох у економскей катоґориї, або

имиґранти у фамилийней катеґориї.

После двох рокох, векшина ново-приселєних нє нашли

роботу у фаху у яким би сцели. Од тих цо нашли роботу,

33% посто нашли роботу уж у першим року як су у Канади

нашли роботу яку глєдали, а други 9% нашли таку роботу

у другим року...

Велї тиж визначели як найозбильни проблем же маю

почежкосци у прилапйованю и припознаваню їх

иножемних професийних або образовних

квалификацийох, як цо то дипломи зоз жеми походзеня...

Медзи тима у найлєпшим роботним возросту, найвисши

ступень занятосци єст при тих зоз факултетску диплому.

Стим у вязи, на основи Звиту занятих, треба визначиц же

векшина (87%) од ношацих у доставаню визи у фаховей

катеґориї, старосци од 25 по 44 роки, приходза зоз

факултетску диплому. То три раз вецей у поровнаню зоз

25% шицких Канадяньох у тей старосней ґрупи.

Найсц роботу нє муши значиц найсц одвитуюцу роботу.

Од тих хтори нашли роботу, коло 4 од 10 нашли роботу

яку глєдали.

Ситуация була дакус лєпша медзи примарнима

ношителями визи у фаховей катеґориї хтори були од 25 по

44 року старосци. То тоти особи хтори селектовани за визу

на основи їх образованя, знаня язика и фахового искуства.

За таких имиґрантох ше раховало же вироятно буду

успишни найсц роботу и допринєсц у канадскей

економиї...

Векше задовольство було при тих хтори могли хасновац

свойо знанє, хтори робели на роботох яки глєдали и хтори

робели полни роботни час.

Page 13: Гласнїк число 22

22/XI 13

The Aboriginal population could account for roughly 4.1% of

Canada's population by 2017 when the nation celebrates

its 150th anniversary, according to new population projections.

This report is the result of a project initiated in 2004 by the

Multiculturalism and Human Rights Program at the Department

of Canadian Heritage.

Under scenarios considered for these projections, be-

tween 1.39 million and 1.43 million persons could belong to

one of the three Aboriginal groups: North American Indian

population, Métis and Inuit.

In 2001, the Aboriginal population of

about 1,066,500 represented 3.4% of Canada's total population.

(This figure, based on results of the 2001 Census, has been ad-

justed upwards to take into account factors such as net under-

coverage.)...

The Aboriginal population is expected to grow at an average

annual rate of 1.8%, more than twice the rate of 0.7% for the

general population.

The biggest contributing factor to the more rapid growth is fer-

tility, as the current Aboriginal birth rate is about 1.5 times the

overall Canadian rate...

The median age of the Aboriginal population

in 2001 was 24.7 years, which was about 12 years lower than

that of the Canadian population. By 2017 it could

reach 27.8 years but this would still be 13 years under the Cana-

dian mark. (The median is the point at which one-half of the

population is older and the other half is younger.)

The main cause of this trend is the increasing life expectancy

and gradually declining fertility of the Aboriginal peoples.

The biggest challenge confronting the Aboriginal population

by 2017 could be their large number of young adults

aged 20 to 29 entering the labour market. This age group is

projected to increase by over 40% to 242,000, more than four

times the projected growth rate of 9% among the same age

group in the general population.

The highest concentration of the Aboriginal population

in 2001 was in the Prairies and in the North. This distribution is

not expected to change during the next 12 years.

Provincially, Alberta may overtake British Columbia in 2017 as

the province with the second largest Aboriginal population.

Alberta, projected to have 232,000 Aboriginal people, would be

just behind Ontario with 268,000.

http://www.statcan.ca/Daily/English/050628/

d050628d.htm

Аборидїйне жительство, спрам найновшого виглєдованя,

предвидзує ше же годно буц по 2017 рок, кед Канада

означи 150-рочнїцу, коло 4.1% од вкупного жительства.

Таке виглєдованє 2004 року вимагал Програм за

мултикултуралносц и людски права

при Министарстве за канадку спадчину.

На основи такого предвидзованя у виглєдованю, 1.39 до

1.43 милиони людзох годно же буду спадац до трох

аборидїйнух ґрупох: Сиверно Америцки Индиянци, Мейти

и Инуини.

У 2001 року, аборидїйне жительство чишлєло 1.066.500

Або 3,4% од вкупного жительства Канади. (Тото число, на

основи попису жительства Канади 2001 року, звекшане

беруци до огляду фактор як цо то нєоблапени)

Обчекує ше же аборидїйне жительство будзе роснуц у

просеку 1.8% рочно, два раз вецей росту 0.7% жительства у

цалосци.

Найвецей тому росту доприноши фактор родзених, понеже

тераз при аборидїйцох число народзених 1.5 раз векще як

при Канадяньох вообще...

Штредня точка старосци при аборидїйному жительству у

2001 року була 24.7 роки, а то коло 12 роки менєй як цо то

при канадскому жительству. По 2017 рок тот просек годзен

буц 27.8 роки, алє то заш лєм будзе 13 роки спод

канадского просеку. (Штредня точка то кед єдна половка

жительства старша, а друга младша.)

Причина тому у тим же ше при Аборидїйцох предвидзує

предлуженє живота, а опаданє числа народзених.

Найвекша спокуса аборидїйного жительства по 2017 рок

годно буц вельке число младих од 20 по 29 роки старосци

хтори глєдаю роботу. Тота старосна ґрупа годна пороснуц

за 40%, на число 242.000, цо скоро штири раз вецей од 9%

як ше предвидзює при истому возросту общого жительства.

Найвекша концентрация аборидїйного жительства 2001

року була у Прерої и на Сиверу. Нє предвидзує ше же

придзе до пременки за идуци 12 роки.

По провинцийох, у 2017 року Алберта годна пребрац

Британску Колумбию як друга по числу аборидїйного

жительства. Предвидзує ше же Алберта зоз 232.000 будзе

такой за Онтарийом зоз 268.000 Аборидїйцох.

CANADA’S ABORIGINALPOPULATION in 2017

КАНАДСКЕ АБОРИДЇЙНЕ ЖИТЕЛЬСТВО 2017

Page 14: Гласнїк число 22

“85 роки културней

дїялносци у

Миклошевцох”, то

кнїжка ”хтора понука

громаду податки хтори

розпасмовюю културу а

источашнє даваю

цалосну слику єдного

микро штредку” и ”за

читанє, здогаданє и

порив за ище

успишнєйшу роботу” ,

зазначели рецензенти.

Правда же кнїжка

настала як прилог ґу

означованю 85-рочнїци

орґанизованей културно-

просвитней дїялносци у Миклошевцох, алє по обсяжно

залапеним змисту и по барз подробно записаних подїйох,

то заш лєм дїло студийного опису културного живота

руского валалу у Горватскей од самого наставаня места,

та по сучасни часи. Кед ше кнїжку пречита, нє мож ше

отрес упечатку же числено таки малючки валал

досцигнул такой таку масовносц и такой таки богати

културно-уметнїцки уровень. Випатра таке, же през телї

роки кажде у Миклошевцох дацо зробел за култури

свойого валалу. Авторови ше цалком поспишело посцигнуц

циль ”же би тота кнїжка остала писани шведок як нашо

дїдове, оцове, а и ми сами, пренаходзели рижнородни

способи у пестованю власного, радовали ше и вешелєли

шпиваюци нашо шпиванки нє лєм у церкви, на свадзбох,

алє през валал, дома, у каждей нагоди”.

Увагу читача окреме прицагує попис поєдинцох хтори

давали порив у културней роботи и опис їх анґажованя

же би Миклошевчанє анї дакус нє заоставали за културу у

других, векших руских местох. Визначни особи заш лєм

пресудни и каждей заєднїци, у каждей орґанизациї, та

податки о живоце таких преднякох, то источасно

информация о унапряменю културного живота места за

хторе су вязани. А дзепоєдни Миклошевчанє так зохабели

шлїду и у ощей рускей култури.

“Хронїка Руснацох у

Миклошевцох: 150 роки

под сримским нєбом”:

Сам наслов кнїжки

визначел же слово о

рядошлїдним и

тематским препатрунку

прешлосци Миклошевцох,

а з оглядом же у тим

валалє жию преважно

нашо людзе, то справди о

нашей историї . То о

историї нє лєм

Миклошевчаньох у узшим

значеню, о тих цо там

пущели свойо коренї, алє

то запис о Руснацох

вообще понеже ше руске жительство у Миклошевцох

зляло по походзеню скоро зоз каждого векшого руского

места, понайвецей зоз Керестура и Коцура, або понеже

ше Миклошевчанє розляли на шицки боки: до Заґребу,

Вуковару, Нового Саду... и ширцом по швеце.

Попри опису так повесц шицкого цо ше у валалє

случовало, и попри запису скоро каждей особи хтора

зохабела шлїд у Миклошевцох, богати илустрациї

збогацую добре зложену и преглядну слику. Важне и то

же Дюра Лїкар участввал у дружтвеним живоце валала

през велї роки и же бул шведок дзепоєдних збуваньох

хтори збогацели або зармуцели Миклошевчаньох. Прето

його интерпретованє таких збуваньох важне кельо и сами

историйни факти зложени до того виданя.

MESSENGER

ГЛАСНЇК

14

Купуйме нашо кнїжки и кнїжки о нас...

...бо кед нє ми, хтоже други будзе?

Два нєдавно видати кнїжки, обидва о Миклошевцох,

авторске дїло Дюри Лїкара, учителя, културного и спортского предняка,

алє и вредного призначовача збуваньох у живоце Руснацох у Миклошевцох.

Треба обидвом кнїжком дац заслужену повагу

з олядом же су од велького значеня за общу историю Руснацох,

алє тиж су и добри приклад

цо би требало зробиц за кажде нашо руске место.

Page 15: Гласнїк число 22

Саскачевански руски дзеци любя бавиц забави и участвовал у музично-танячних точкох. Пейсц роки єдно за

другим уложели труду наступиц з нагоди Крачунских и Новорочних шветох. Пририхтовали их Кирил Мудри, Мая

Медєши и Таня Рац. Автор тексту за театрални забави и режисер бул Любомир Медєши, а костими, ошвиценє, музику и суфлираняє обезпечели родичи.

Од горе на долу: ”Цо ше то стало” 1998, ”Тисячрочя” 1999 и ”Карпатски принц” 2000

22/XI 15

Нащива:

Кед до нащиви своїм у Гамилтону, Онтарио зоз Краю пришла Ґека

Сопкова, зишли ше родзина и приятелє. З лва на право: Юдмила Колєсарова, Юлиян и Ана Сабадошово, Ґека и

Наталка Шовшова. Долу Даринка Колєсарова.

Пошвеценє:

За священїка у Українскей Католїцкей Церкви у Манитоби пошвецени Григорий Зубач, жец

Михайла и Мариї Мудрових зоз Саскатуну. Служиц є поставени у Винипеґу одкадз походзи. На слики о. Зубач зоз супругу Мелиту, дзивичку Софию Розмарию, Мудровима и Зубачовима

родичами и найблїзшу родзину.

Свадзба: Соботу, 3. септембра 2005. У Едмонтонє

ше побрали Бирис Дудашов и Джил Елизабет

Андревс. Друшки були Геленка Сивч, Марча Мученски, Таня Рац, Весна Папуґа и Марияна

Банджак. Млодятох повинчали о. Михайло Планчак

и о. Янко Колошняї.

Page 16: Гласнїк число 22

Пред 40 роками... Тельо було Руснацох у Онтарию и Мичиґену

цо ше сходзели и тримали вєдно (Мудрого, Молнарово, Сивчово, Винайово, Провчийово,

Медйесово, Малацково и Бучково.

У Саскачевану теди була лєм єдна, Тиркайлова фамилия.

КЕЛЬО НАС БУЛО, КЕЛЬО НАС ЄСТКЕЛЬО НАС БУЛО, КЕЛЬО НАС ЄСТКЕЛЬО НАС БУЛО, КЕЛЬО НАС ЄСТ Вше вецей нас єст на Америцким континенту, а тераз найвецей Руснаци приходза до Вше вецей нас єст на Америцким континенту, а тераз найвецей Руснаци приходза до Вше вецей нас єст на Америцким континенту, а тераз найвецей Руснаци приходза до

Нортбатлефорду у провинциї Саскачеван, поштред престраней Канадскей прериї.Нортбатлефорду у провинциї Саскачеван, поштред престраней Канадскей прериї.Нортбатлефорду у провинциї Саскачеван, поштред престраней Канадскей прериї.

Того року влєце... У Нортбатлефорду ше зишли Руснаци заз

Саскачевану, и то на слики анї нє шицки.

Єст нас у шейсцох местох (Йорктон,

Кенора, Нортбатлефорд, Принц Алберт,

Риджайна и Саскатун), 27 фамилиї: Бесерминьово,Будинсково, Бучково,

Гардийово, Иваново, Ковачово, Колошняйово, Кочишово, Медєшово,

Мудрийово, Мученсково, Овадово,

Паланчайово, Папуґово, Рацово, Русковсково, Семаново, Шимково и Фа.

Пред 5 роками... То було тельо руских Сакачеванцох кед ше першираз

шицки зишли преславиц 10-рочнїцу малженства Кирила и Меланки Мудрових, а ту ище Бесерминьово,

Едилинскийово, Медєшово и Рацово.