1

2

رتبیت

ادارہی۔1

3....................................................................................................................................................ادارہ۔ذرک:اعرػ

اضمنیم:رقاؿ:::۔2

8....................................................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ:ان::ومالادقس: خیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحتارقلاؿ۔:زخانئ

اضمنیم:دحثی۔:3 11...................................................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ:ومالان::ادقس: خیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحتزخانئ:ادحلثی۔

رعمتف:ر ااعش۔4

13........................................ ہیلعہللتمحرضحت:ادقس:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح:رپاتب:ڑگیھ:خیااشمل:۔خیشارخ:انساں:ایک:اات:ںیہمت:ںیہن:ےھجم:ھچک:یھب

ااکرب:وفلماظت :۔5

:وفلماظت۔

ملتل

14......................................................................:ہیلعہللتمحومالان:اشہ:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:رضحت:میکح:االتم:دجمد:ا

16...................................................................................ہیلعہللتمح ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:رہدفیئادقس:رضحت: اہنسل:یحموفلماظت۔

18.........................................................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:میکحاشہ:ومالان::ادقس: :رضحتخیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہنوفلماظت۔

اضمنیم:فاقمالت۔7

24......................................................دمحم:ارتخ:اصبح::ہیلعہللتمح:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت:ادقس:ومالان::اشہ:میکح:خیش۔ذرک :راگتفں

29...........................................................................................................انجب:دمحم:زادہاصبح::۔افر:ربںیتک:ںیتلیضف:راضمؿ:یک

:التفت:اک:ہنیہم امہ :راضمؿ 31............................................................................................اصبح:دمرث:نیسح:یانجب:ومول۔رثکت

:وقت 34........................................................................................................انجب:قیفش:ادمح:اصبح:۔ےہ::ی رفزہ:اک:دصقم:وصحؽ

37............................................................................................................انجب:رفخ:دبع:اولاہب:اصبح:۔راضمؿ:افر:ااکتعػ

41..................................................................................................................دیس:رمعاؿ:لصیف:اصبح۔راضمؿ:افر:بش:دقر

43...................................................................ومولی:ادمح:یلع:وھکرھک:اصبح:۔ےیجیک:کیرش:ںیم:ںوخویش:یک:وک:دیع:وبیںرطف:ےس:رغ:دصۂق

45.....................................................................................ومالان:ااحسؼ:ینیسح:اصبح:۔انجب:زگارےت:ےھت::امہرے:ااکرب:راضمؿ:ےسیک

48....................................................................................................................................احظف:ومحمد:یلع:یملع:وجارہات۔

54..........................................................................................................رتحمہم:اؾ:نسح:اصہبحوخانیت:یک:راضمؿ:ںیم:ایترایں۔

رفتماقت۔8 58.............................................................................................داراالاتفء:اجہعم:ارشػ:ادملارس۔اکر:ۂقیاک:ااسؿ:رط:ادایگیئ:یک:ۃزوک

62.....................................................................................................داراالاتفء:اجہعم:ارشػ:ادملارس۔ؿ:ےک:وجاابتاسملئ:افر:ا

71.........................................................................................................................................ادارہ:اخاقنہ:ےک:بش:فرفز۔

72..............................................(اجہعم:ارشػ:ادملارس:رکایچ:تاراشد:امظع:اصبح:دممہلظ:)انمظ:امیلعت:رضحت:یتفمےک:بش:فرفز۔اجہعم:

3

اھتونی:دقس:رسہ:ازعلزی:اصبح:ءفاضح ءاء:رضحت:ادقس:ومالان:لع ػ:یلع:فتق،خیش:ااملعل:اعرػ

یقیقح:ےس::اسؽ:یک:رمع:ںیم:اےنپ:اخل :81زگہتش:دونں:دمہنی:ونمرہ::ںیم:رحتک :بلق:دنب:وہاجےن:یک:فہج:ےس:

ع:ںیم:دتنیفتنج:دجسم:وبنی:رشفی:دمہنی:ونمرہ:ںیم:ادا:رکےن:ےک:دعب::ہیک:امنز:انجز:اپ:اجےلم،:

قب لب

:رکدی:ا

لع ػ:رضحت:افر::ےن:رضحت:وک: لس:دای:داتم:رباکمہتاصبح:یقت:امثعین:دمحم:یئگ،:خیش:االالسؾ:رضحت:یتفم:

۔ںیم:وسےئگدقومں:ےک:یلص:اہلل:ہیلع:فملس::اتم مغ:وخارےک:ےیل:ہشیمہ:ی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اھتونیلع:

فر:داراولعلؾ:االسہیم:الوہر:ےک:اپ::اعمل:االسؾ:ےک:انومر:اعمل:دنی،:یکلم:حطس:رپ:وہشمر:دینی:تیصخش:ا

:ارشػ:یلع:وہشمر:ربریغص:اپک:ف:دنہ:یک:اپ:،ممتہم:ےھت یملع:ف:االصیح:تیصخش:میکح:االتم:رضحت:ومالان

کلم:ےک:رعمفػ:اقری:ومالان:اقری:ادمح::،ےک:وناہس،:یتفم:لیمج:ادمح:اھتونی:ےک:ڑبے:ےٹیبرۃمح:اہلل:ہیلع::اھتونی:

ونی:افر:ومالان:دمحم:ایمں:اھتونی:ےک:ڑبے:یئایئ:ےھت۔ایمں:اھتونی،:ومالان:لیلخ:ادمح:اھت

ءاھتہن:وھبؿ:1939 ھ1358/خیش:ادحلثی:رضحت:ومالان:لع ػ:یلع:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:رعیب:االفؽ

ںیم:دیپا:وہےئ:،:میکح:االتم:رضحت:ومالان:ارشػ:یلع:اھتونی:دقس:رسہ:انہتش:رفامرےہ::ےھت،:اکی:اقدص:ےن:

ی:انسیئ:ہک:اپ:یک:رہبیب:ردیشہ:اخوتؿ:)اہیلہ:یتفم:لیمج:ادمح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع(:ےک:رھگ:ہچب:ارک:اپ:وک:وخربخش

وتدل:وہا:ےہ،:رضحت:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:وک:اس:ربخےس:ےب:ااہتن:رسمت:وہیئ،:انہتش:ےس:افرغ:وہرک:رضحت:

زی:رکےن:یک:وخا ش:اک:اراہر:ایک،:اخاقنہ:رشتفی:ےل:ےئگ:وت:فاہں:یتفم:اصبح:ےن:احرض:وہرک:ہچب:ےک:ےیل:انؾ:وجت

رضحت:ےن:اچر:انؾ:وجتزی:رفامےئ::لیلج:ادمح،:اریم:ادمح،:لیلخ:ادمح،:لیکش:ادمح۔

رضحت:ےک:ہفیلخ:اخص:وخاہج:زعزی:انسحل:ذجمفب:وغری:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:رعض:ایک::ریما:دؽ:اچاتہ:

،:اپ:ےک:وت:وکیئ:افالد:وہیئ::ںیہن:اب:ہی:اھت:ہک:ارگ:رضحت:ےک:وکیئ:ڑلاک:وہا:وت:اس:اک:انؾ:لع ػ:یلع:روھکں:اگ

رھک:دای:اجےئ،:‘‘ لع ػ:یلع’’اپ:یک:یٹیب:ےک:اٹیب:وہا:ےہ:ہی:یھب:اپ:یہ:اک:اٹیب:ےہ،:ارگ:وظنمر:رفامںیئ:وت:ہچب:اک:انؾ:

:اس:ہچب:اک:انؾ: ےط:اپایگ،:یتفم:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:اپ:اک:‘‘لع ػ:یلع’’رضحت:ےن:وظنمر:رفامایل:افر

‘‘ لع ػ:یلع’’راھک،:نکیل:زابں:زد:اعؾ:وخاہج:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:راھک:وہا:انؾ:‘‘رموغب:یلع’’انؾ:اتریخی:

،:وخاہج:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:انمبس:احؽ:‘‘دیفمہ’’افر:‘‘ دیمعہ’’راہ،:اس:ےچب:یک:دف:ڑبی:ںینہب:یھب:ںیھت:

یف:اوفلرہی:رعشاراشد:رفامای:::::::؎

3 ادارہ ادارہی

ذرک :اعرػ

4

ػ:::::یلعدیمعہ::::::دیفمہ::::::لع

ہی:ونیتں:ںیہ:افالد:ارشػ:یلع

اپ:بج:نیت:اچر:اسؽ:ےک:وہےئگ:افر:ےنلچ:رھپےن:ےگل:وت:میکح:االتم:رضحت:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اسھت:

ارثک:اھکےن:انہتش:ںیم:رشتک:رکےت،:رضحت:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:یھب:تہب:تبحم:افر:تقفش:رفامےت،:ارگ:

د:ہن:وہےت:وت:اؿ:وک:البےتیل:افر:اےنپ:اسھت:رشکی:رفامےتیل،:اغابل:اچر:اسؽ:ےک:اھکےن:انہتش:ےک:فتق:یھبک:وموج

ےھت:رضحت:انہتش:ےک:ااظتنر::ںیم:ےھت:لع ػ:یلع:یھب:ےھٹیب:ےھت،:رضحت:یک:اہیلہ:ابفریچ:اخہن:ںیم:انہتش:ےنیل:یئگ:

:ےن: یڑی:یک:رطح:لع ػ:وہیئ:ںیھت،:رقبی:یہ:گنلپ::رپ:اکی:وگہٹ:اک:ڑپکا:ڑپا:اھت:،:رضحت:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع

یلع:ےک:رس:رپ:انٹیپل:رشفع:رکدای،::اہیلہ:بج:انہتش:ےل:رک:اںیئ:افر:وپاھچ:ہک:ہی:ایک:رکرےہ:وہ؟:وت:رفامای:ہک:ہی:ہچب:

بج:احظف،:اقری،:اعمل،:افلض:نب:رک:افرغ:وہاگ:افر:اس:ےک:رس:رپ:داتسر :تلیضف:ابدنیھ:اجےئ:یگ:وت:ںیم:ںیہن:

ر:ابدن :راہ:وہں۔وہں:اگ:اس:ےیل:ایھب:ےس:داتس

وخاہج:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:انؾ:وجتزی:رکےن:یک:ربتک:افر:رضحت:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:داتسر:

:وتبسنں:اک: :افر:اعریف یک:تلیضف:یک:زمدی:ربتک:ےس:اج:ہی:ہچب:ادمادی،:یلیلخ،ارشیف،:دیعسی،:یلیمج،:ادریسی

:اپایافر:خیش:ادحلثی:داراولعلؾ:االالسہیم:یک:تیثیح:ےس:اک:دصما‘‘ اعرػ’’اجعم:وہرک:حیحص:ینعم:ںیم: ؼ:رقار

اعتمرػ:وہا:::::::::؎

اںی:اعسدت:زبفر :ابزف:تسین

دنشخبہ ات:::ہن::::دشخب::::دخاےئ::

اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:اھتہن:وھبؿ:ںیم:ہفیلخ:ااجعز:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس:انرظہ:رقاؿ:اپک:لمکم:رکےن:ےک:

:اپ ناتؿ:یک:فہج:ےس:فادلنی:ےک:دعب:احظف:اہنؽ:ادمح :اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اپس:ہردرہ:اپرے:ک ظ: ،ے،:ماؾ

رمہاہ:رجہت:رکےک:اپ ناتؿ:اےئگ،:اجہعم:ارشہیف:الوہر:ںیم:اقری:دخا:شخب:اصبح:رموحؾ:افر:اقری:رفقن:یلع:

:رتافم :ںیم:رقاؿ:اصبح:رموحؾ:ےک:اپس:رقاؿ:اپک:یک:لیمکت:یک،:اساہل:اسؽ:اگنگ:راؾ:اتپسہؽ:یک:دجسم:ںیم

رکمی:انسای۔

ء:ںیم:اجہعم:ارشہیف:الوہر:ںیم:میلعت:اک:ااغز:ایک،:ادتبایئ:افریس:رکامی،:ریسیتادتبملی:افر:1954ھ:/:1373

ء:ںیم:اےنپ:اچچ:رضحت:ومالان:دمحم:ادمح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اقمئ:1955ھ/:1374رصػ:فوحن:ڑپیھ،:دعب:ازاں:

‘‘ رشح:اجیم’’ےس:‘‘زیماؿ’’:ںیم:لع :ےک :ےک:ےیل:رشتفی:الےئ،ا ںں:اپ:ےن:رکدہ:دمرہس:ارشہیف:رھکس

کت:اتکںیب:ڑپںیھ،:اپ:ےک:فادل:امدج:یتفم:لیمج:ادمح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اردف،:رعیب،:افریس:ونیتں:زابونں:

ےنہک:ےگل،اپ:یک::ںیم:رعش:ےتہک:ےھت،:اپ:وک:یھب:اےنپ:فادل:یک:فراتث:یملع:ےس:ہصح:الم:افر:نپچب:یہ:ںیم:رعش

دفونں:ڑبی:ریشمہہ:افر:وھپایھپں:یھب:وچں:ہک:رعش:ف:اشرعی:ےس:فغش:ریتھک:ںیھت::اس:ےیل:اپ:یک:رعش:وگیئ:

ذرک:اعرػ

5

ماؾ:رھکس:ںیم:بج:اینپ:یسک:نہب:وک:ریختی:ولعمؾ:رکےن:اک:طخ:ےتھکل:وت:فہ::ےک:ےیل:اموحؽ:اسزاگر:اھت۔:اپ:زامۂن

راھک،:وج:اج:‘‘ اعرػ’’اات:اھت۔:نپچب:یہ:ںیم:اپ:ےن:اانپ:صلخت:وظنمؾ:وہات:افر:فاہں:ےس:وجاب:یھب:وظنمؾ:یہ:

اپ:یک:ذات:رپ:لمکم:وطر:رپ:اصدؼ:اات:اھت:ہک:اپ:اعرػ:ابہلل:خیش:فتق:وہےئ:افر:اکی:قلخ:ریثک:ےن:اپ:ےک:

دانم:ےس:فاہتسب:وہرک:راہ ::دہاتی:اپیئ۔

:فیطل:رےتھک:ےھت،:اپ:یک:ںیتعن: :یلص:اہلل:ہیلع:فملس::قشع:روسؽ:رعش:ف:اشرعی:ںیم:یھب:اپ:ذفؼ

ںیم:ڈفیب:وہیئ:وہںیت،:ہکم:رکمہم،:دمہنی:ونمرہ:ےس:قلعتم:ںیمظن:اس:العےق:یک:وج:تمظع:اپ:ےک:دؽ:ںیم:یھت:

اس:یک:امغز:ںیہ،:زغولں:افر:ومظنں:رپ:ارگ:رظن:ڈایل:اجےئ:وت:اؿ:ںیم:اافلظ:یک:دنبش،احیملتت:ف:ااعتسرات:اک:

ڑپےنھ:افر:ےننس:فاےل:ےک:دؽ:ںیم:ااتر:داتی:ےہ،:رہ:اےن:فاال:رعش:ےلہپ:ےس::اامعتسؽ:اپ:ےک:الکؾ:یک:تمظع:وک

دمعہ:وہےن:یک:فہج:ےس:اقری:وپری:زغؽ:ای:مظن:ڑپےھ:ریغب:رک:یہ:ںیہن:اتکس:افر:اس:ےک:ےیل:ااعشر:ںیم:اکی:وک:

دفرسے:رپ:رتحیج:دانی:لکشم:وہات:ےہ۔

ارشہیف:الوہر:ںیم:دفابرہ:داہلخ:ایل:وت::ء:ںیم:بج:اپ:ےن:ایلع:میلعت::ےک:ےیل:اجہعم1956ھ/:1376

دمرہس:ارشہیف:رھکس:ےک:ےیل:ہی:رعش:ھکل:رک:اجیھب:::؎

اھتونی:رفح:ایعں:ےہ::ریتی:افالدفں:ںیم

:ریتی:اینبدفں::ںیم تشخ: افؽ:ےہ:لع ػ

:اجہعم:یہ:ںیم:فریغہ:اابسؼ:وجتزی:وہےئ،رھپ‘‘رصتخم:ااعملین’’،:‘‘ونراالونار’’،:‘‘رشح:فاقہی’’اجہعم:ارشہیف:الوہر:ںیم:

اپ:ےن:دفرہ:دحثی:رشفی:کت:اینپ:میلعت:لمکم:رفامیئ۔:اپ:ےن:اخبری:رشفی:خیش:ادحلثی:ومالان:دمحم:ادرسی:

:دمحم:روسؽ:اخؿ:اصبح: :ومالان :االاسذتہ :رتذمی:ااتسذ :ملسم:رشفی:افر اصبح:اکدنولھی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس،

:اوبدااد:رشفی:رضحت:ومالان یتفم:لیمج:ادمح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس:افر:احطفی::زہارفی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس،

ء:ںیم::1961 ھ/:رففری::1381رشفی:رضحت:ومالان:دیبع:اہلل:اصبح:ارمرستی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےس:ڑپ :رک:ابعشؿ:

:وجتدی:اقری:دبعازعلزی:وشیق:رموحؾ:ےس: :ایس:دفراؿ:رقات:ف اجہعم:ارشہیف:الوہر:ےس:دنس:رفاغ:احلص:یک،

:ااکرب:املعےئ:دنہفاتسؿ:ابوصخلص:ااکرب:اظمرہ:ولعؾ:اہسرؿ:وپر:ڑپیھ۔اپ:ےن: ااکرب:املعےئ:اپ ناتؿ:ےک:العفہ

فداراولعلؾ:دویدنب:ےس:یھب:دنس:ف:ااجزت:احلص:یک:یھت۔

:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:وک:خیش:االالسؾ:فانیملسمل:ومالان:رفظ:ادمح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:،:رضحت:اعرػ

ان:اشہ:دبعاینغل:وھپوپلری:رۃمح:اہلل:ہیلع:،:رضحت:ومالان:اقری:دمحم:بیط:دویدنبی:رۃمح:اہلل:خیش:ااشملخی:رضحت:ومال

ہیلع:،:رضحت:ومالان:دمحم:ادعس:اہلل:راؾ:وپری:رۃمح:اہلل:ہیلع،:رضحت:ومالان:رخفادلنی:ادمح:رماد:اابدی:رۃمح:اہلل:

:دحثی:احلص:یھت۔ ہیلع:ےسیج:ةکر:املع:ف:اشمخی:ےس:ااجزت

ذرک:اعرػ

6

:رضحت:ومالان:ارشػ:یلع:اھتونی:رۃمح:اہلل:اینپ:االص

ملتل

:ابنط:ےک:ےیل:اپ:ےن:میکح:االتم:دجمدا ح

ےک:ہفیلخ:الج:رضحت:ومالان:اشہ:دبعاینغل:وھپؽ:وپری:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:ااختنب:ایک:افر:اؿ:ےس:االصیح:قلعت::ہیلع

:اصبح:اعریف:رۃمح:اہلل:ہیلع:ایک،:رضحت:ےک:رتلح:رفام:اجےن:ےک:دعب:اعرػ:ابہلل:رضحت:اشہ:ڈارٹک:دبعایحلاقمئ:

ےک:دانم:ضیف:ےس:فاہتسب:وہےئ:افر:رضحت:ےن:اپ:وک:تعلخ:الختف:ےس:رسرفاز:رفامای،:ادمحلہلل:رضحت:ڈارٹک:

ضیف:اپ:یک:ذات:ادقس:ےس:کلم:ےک:وطؽ:ف:رعض:ںیم:اجری:وہا۔:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:ہی:ۂلسلس

ؾ:االالسہیم:الوہر:ںیم:ان ب:انمظ:ےک:رفاض:ء:ںیم:اپ:ےن:اجہعم:داراولعل1962 ھ1381/ وشاؽ

اھبنسؽ:رک:اینپ:یلمع:زدنیگ:اک:ااغز:ایک،:اس:ادارہ:ںیم:اپ:ےن:ادتبایئ:افریس:بتک:یھب:ڑپاھںیئ،:ھچ:امہ:دعب:اپ:

اینپ:امدر :یملع:اجہعم:ارشہیف:رھکس:رشتفی:ےل:ےئگ:افر:افریس:رعیب:یک:ادتبایئ:بتک:ڑپاھںیئ:افر:دعب:ازاں:اپ:

رشتفی:ےل:اےئ:افر:اجہعم:ارشہیف:الوہر:ںیم:دترسی:اک:ااغز:ایک،:ا ںں:ریسیتادتبملی،:رکامی:افر:زیماؿ:الوہر:

:اظنیم:ںیم:ڑپاھیئ:اجےن:فایل:بتک:یئک:یئک:رمہبت:ڑپاھںیئ:،:اجہعم: ےس:ےل:رک:دہاہی:افر:وکشمۃ:رشفی:کت:درس

ء:کت:نسحب:وخیب:اتلچ:راہ۔1983ھ/:امرچ:1413ںیم:اپ:اک:ہی:ہلسلس:درس:ف:دترسی:امجدی:االفیل:

ءںیم:خیش:ادحلثی:اجہعم:ارشہیف:رضحت:ومالان:دمحم:امکل:اکدنولھی:1983ھ/ارپلی:1413امجدی:ااثلین:

فادل:رتحمؾ:یتفم:لیمج:ادمح:اصبح:اپ:ےک:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:ومالان:دیبعاہلل:اصبح:ارمرستی:رۃمح:اہلل:ہیلع:افر:

:اپ:وک:اجہعم:یک:دتریسی:دخامت:ےس:افرغ:رکےک:اجہعم:داراولعلؾ:االالسہیم:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:وشمرہ:ےس

۔رکدیالوہر:ےک:اامتہؾ:ف:ااظتنؾ:یک:ذہم:داری:رپسد:

ء:ںیم:ہی:ادارہ:اقمئ:وہا:اھت:1948خیش:االالسؾ:رضحت:العہم:ریبش:ادمح:امثعین:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:اامی:رپ:

اجیت:یھت،:ومالان:لع ػ:یلع:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:بش:ف:رفز:سج:ںیم:ک ظ:ف:وجتدی:ف:رقات:یک:میلعت:دی:

:اظنیم:افر:رقات:ہعبس: تنحم:رکےک:اس:دمرہس:وک:تہب:دلج:رتیق:یک:انمزؽ:رپ:اگزمؿ:رکدای،:اس:ادارہ:ںیم:درس

مئ:ایک،:اق‘‘ ارشػ:اقیقحتل’’ےک:اسھت:رٹیمک:کت:اوکسؽ:یک:میلعت:اک:یھب:اامتہؾ:ایک:ایگ:افر:اکی:یقیقحت:ادارہ:انبؾ:

دمحباہلل:ہی:امتؾ:ےبعش:نسحب:ف:وخیب:لچ:رےہ:ںیہ:افر:اس:فتق:دمرہس:ںیم:رقتتی:ہردرہ:وس:ابلط:زری:میلعت:ںیہ:افر:

ادارہ:ارشػ:اقیقحتل:سیب:ےس:زادئ:بتک:رپ:یقیقحت:اکؾ:رکےک:وخاص:افر:وعاؾ:یک:دختم:ںیم:شیپ:رکاکچ:ےہ:افر:

ہلل:ہیلع:ےک:اکی:وس:اسھٹ:ےس:زادئ:وماظع:عبط:رکاکچ:ےہ۔میکح:االتم:رضحت:ومالان:ارشػ:یلع:اھتونی:رۃمح:ا

‘‘ سلجم:ایصۃن:انیملسمل’’اپ:ےن:میکح:االتم:ومالان:ارشػ:یلع:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:اقمئ:رکدہ:

ےک:اکؾ:وک:وپرے:اپ ناتؿ:ںیم:الیھپای،:اپ:ارخ:فتق:کت:اس:ےک:انمظ:ایلع:ےک:بصنم:رپ:افزئ:رےہ،:اپ:ےک:

:اک:ہی:اکؾ:وپرے:کلم:ںیم:اجری:وہا۔دوعت:ف:غیلبت:ذرۂعی

تیعمج:میلعت:ارقلاؿ:اجنپب:افر:امشیل:العہق:اجت:ےک:اپ:دصر:رےہ،:اپ:ےکزری:رگناین:است:وس:

ذرک:اعرػ

7

‘‘ فافؼ:ادملارس:ارعلۃیب:اپ ناتؿ’’ےس:زادئ:دمارس:ےن:ک ظ:ارقلاؿ:یک:دخامت:رس:ااجنؾ:دںی،:اکی:رعہص:ےس:

ےہ۔ےک:اخزؿ:ےک:رفاض:یھب:اپ:ےس:قلعتم:ر

:وت:اپ:ےن:اس:یک:رسوکیب:ےک:ےیل:امہ:1971 ء:ںیم:بج:کلم:ںیم:االسیم:وسزلشؾ:اک:ہنتف:رباپ:وہا

رکدار:ادا:ایک،:رمزکی:تیعمج:املعء:االسؾ:اجنپب:ےک:رنجؽ:رکیسرٹیی:رےہ،:اپ:یک:زری:ادارت:اکی:تفہ:رفزہ:

:عبط:وہیت:رںیہ۔یھب:اجری:وہا:سج:ںیم:اپ:ےک:اضمنیم:افر:ںیمظن‘‘ وصت:االالسؾ’’راسہل:

دجسمدہشاء،:اباٹ:وپر:یک:رہن:فایل:دجسم،:دجسم:الین:دبنگ:افر:فاڈپا:اکولین:ںیم:فلتخم:افاقت:ںیم:اپ:اطختب:

:رقاؿ:یک:دختم:رس:ااجنؾ:دےتی:رےہ،:رعہص:ےس:اپ:یک:سلجم:االصح:ف:رتتیب:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف: ف:درس

:العہم:اابقؽ:اٹاؿ:الوہر:ۃعمج:)زند:ڑچای:رھگ(:الوہر:ںیم:رہ:اوتار:یک:حبص:اف ر:داراولعلؾ:االالسہیم:اکرماؿ:البک:

اابملرک:ےک:رفز:دعب:امنز :رصع:وہیت:ںیھت۔

:اخبری:یھب:اڈوی:171اپ:ےک:ابطخت: ےک:رقبی:اڈوی:ٹسیک:ںیم:وفحمظ:ںیہ:افر:اپ:اک:لمکم:درس

امےئ:ںیہ،:الثم::رکف:االصح:ٹسیک:ںیم:وموجد:ےہ،:اپ:ےن:فلتخم:وموضاعت:رپ:رگاں:دقر:راسلئ:رحتری:رف

االصح:ف:رتتیب،:ہصغ:افر:دسح:اک:العج،:دصقم :اخاقنہ،:رتتیب:ےک:اقتےض،:فاسفس::ابنط،:الہ:اہلل:یک:تبحص،:رطۂقی

:یک:تقیقح،:ظفح:رقاؿ:یک:اتیمہ:ف:اافدتی،:غیلبت:ف:تحیصن:اک:رطہقی۔ یک:تقیقح،:رکف :االصح،:دصقم :زدنیگ،:وقتی

: یفن:یک:ات دی:ف:وقتتی:ےک:ےیل:اؿ:دیفم:ف:انعف:راسلئ:ےک داللئ:ارقلاؿ:یلع:اسملئ:’’:العفہ:کلس

از::رضحت:ومالان:دمحم:ادرسی:‘‘)ۃفحت:ااقلری:رشح:احیحصل::اخبللری’’اھتللونی(،:‘‘)ااکحؾ:ارقلاؿ’’ارعملفػ:ہب‘‘اامعنلؿ

:لیلخ:ادمح:اھتونی:یک:رکف:فوتہج:ےس:ڈارٹک‘‘ارشػ:اقیقحتل’’اکدنولھی:رۃمح:اہلل:ہیلع(:فریغہ:اہنتی:یتمیق:اتکںیب:ادارہ:

اشعئ:رکاکچ:ےہ۔

:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:ومالان:ہیلع:ارلہمح:اک:راسہل: رکف :’’رضحت:ومالان:یتفم:دبعادقلفس:رفیم

:ابنط :اؿ:اک:اتکہچب:‘‘االصح :اھت:افر اشعئ:ایک:اھت:افر:‘‘ رامنہےئ:اجحج’’اہنتی:دنسپدییگ:ےک:اسھت:اشعئ:رفامای

یتفم:لیمج:ادمح:اصبح:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:اتکب:وج:دینی:دمارس:ےک:ےیل:اینبدی:دوتسر:یک::رضحت:ومالان

رضحت:فادل:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:افر:یتفم:رفظم:نیسح:‘‘دینی:دمارس:ےک:ایلص:اقمدص’’تیثیح:ریتھک:ےہ:

اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:یک:وخا ش:ف:رفامشی:رپ:اشعی:یک:یھت۔

ؾ:یملع،:رکفی،:یلمع:دخامت:افر:انسحت:وبقؽ:رفامںیئ:افر:مہ:بس:یک:رطػ:ےس:اہلل:اعتیل:اپ:یک:امت

:اھتونی:رۃمح:اہلل:ہیلع:وک:اس:اک:رتہبنی:دبہل:بیصن:رفامںیئ:افر:اؿ:ےک:یملع،:رکفی:افر:یلمع،:احیل:رضحت:اعرػ

:ف:دیفتسمنی:ےک:ےیل:اجری:اسری:ر

ن ت

ضفب

ستم

ںیھک،:انیم!ہلسلس:ضیف:وک:اؿ:ےک:نیقلعتم:ف:نیبستنم:ےک:ذرہعی:

ذرک:اعرػ

8

46ربمن::اتی

ار م س لف ن الن

ا ۃ ب ر

م ح ل ما ر ء ا

و بالس

ابت:التبات:ےہ:یہ:یاک(:رب:کی::ےب:کش:سفن:)رہ:ارتہمج

:ازجب:اس:)سفن(ےک:سج:رپ:ریم: رمح:رکے۔:رب

ء و بالس

ۃ مار ےس:انزؽ:وہےن:اک:راز:اہیمس ہلمج ل

ار رفامےت:ںیہ::اعتیلاہلل م س لف ن الن

ا ء ۃ

و وء اماره سفن کش ےببالس ےہ بالس

و ء:ےہ،:ربایئ:ریثک:ینعیسل

ن ’’مکح:رکےن:فاال:ےہ:افر:ایدہاک:تہب:ز:االرم:ابۂ:اہیمس‘‘ا

ل انزؽ::ںویک:دالخ:رک:ےک:ج

:اہیمس:ہک:رعیب:اس:ےیل:ای؟رفام ۂ

ل وہا:ہک::ہیافر:وبثت:رپ:دالتل:رکات:ےہ۔:بلطم::دفاؾ:وقادع:ےک:احلظ:ےس:ج

رثکت::اال:رم:ابوسلء:ےہ:،:ہشیمہ:ریثک:ہشیمہ:ہیروہ،::راسسن:کت:وہ:ایش:یارخ:ڈباھ:وہ:اس:ےس:ہشیمہ:ایسفن:وج:اؿ:وہ:

ہک:اب::ہن:وہان:اچےیہ:اشیؿوہ:ےئگ:اؿ:وک:رپ:نج:ولوگں:ےک:ابؽ:دیفس:رےہ:اگ،:اس:ےیل:اتیاک:مکح:د:ںےس:رباویئ

رکے::اشیؿتخب:مہ:وک:رپمک:ہیہک:بک:کت::وہےن:ےتگل:ںیہ:ویسافر:فہ:ام::ہاگوہں:ےک:فوسےس:اےت:ںیہمہ:وک:یھب

ۂ

ل االرم::ریثک:ہشیمہ:ہیےہ:ہک::یرک:د:ؿرطفت:ایب:ےن:سفن:یک:ےس:دفاؾ:رپ:دالتل:رکےک:اہلل:اعتیل:اہیمساگ۔:ج

رطػ:اقتاض:رکے:اگ۔:یک:ںابوسلء:رےہ:اگ،:رباویئ

ہقیےک:الخػ:اہجد:اک:رط:سفن

وہات:بج:کت:مت:اؿ:اقتوضں:رپ:لمع:ہن:رکف،:ذہلا::اقتوضں:ےس:ہن:ربھگاان،:اقتوضں:ےس:ھچک:ںیہن:نکیل

:اقتاض:وہا:نکیل:دیوک:دؽ:اچاہ،:دش:ےنیپ:اس:ےک:رحاؾ:اقتوضں:رپ:مغ:ہن:رکان۔:ارگ:رفزہ:ےہ:افر:اپ:اک:وس:رمہبت:اپین

:وٹاتٹ:ایس:اک:اقتاض:وہےن:ےس:رفزہ:ںیہن:سرطح:ایپ:ا:سجذہل:؟ںیہن:ایاپ:اک:رفزہ:ےہ::وت:اتبےیئ:ںیہن:اپ:ےن:ایپ

وس:رمہبت::اجےئ۔:سج:وک:رفزہ:ںیم:وٹاتٹ:بج:کت:اؿ:اقتوضں:رپ:لمع:ہن:ایک:ںیہن:ی رطح:ربے:اقتوضں:ےس:وقت

:زہار:رمہبت:دؽ:ںیم:یہ:ےسیوہ:اجےئ:اگ۔:ا:ایدہوت:اس:ےک:رفزے:اک:ارج:ز:ایپ:اک:اقتاض:وہا:افر:اس:ےن:ںیہن:ےنیپ:اپین

8

ارتخ:اصبح: زامہن:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحمخیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد اضمنیم:رقاؿ

زخانئ:ارقلاؿ

9

وٹاتٹ:بج::ںیہن:ی افرانگہ:اک:وت:اس:ےس:ارج:افر:ڑباتھ:ےہ:افر:اقتےض:ےس:وقت:یسک:ایاک::یاقتاض:وہ:الثم:دب:رظن:ہ:اکانگ

اجےئ:۔:ایک:کت:ہک:اس:رپ:لمع:ںیہن

ہک::یدمعہ:اثمؽ:د:ونر:اہلل:رمدقہ:ےن:ایک:یاصبح:اھتون::ومالان:ارشػ:یلع:دجمد:اتلماالتم:میکح

وت:اپ::وہات:ےہ؟:ارگ:فوض:وٹٹ:ایگ:ایک:اسؿ:ےہ:انتج:اب:فوض:رانہ:ااسؿ:ےہ۔:فوض:ںیما:ےس:رانہ:اانت:یہ:ی وقت

ہک::رمک:ابدن :ےیجیل:ےک:ےیل:ی وقت:دفابرہوٹٹ:اجےئ:وت:وتہب:رک:ےک::ی رطح:ارگ:وقت:ایس:ںیہ:دفابرہ:فوض:رک:ےتیل

:ےی،ڑل:ڑلایئ:یرکفں:اگ:افر:انگہ:ےس:ےلہپ:سفن:ےس:وپر:اض:ںیہناپ:وک:انر:ادنیہ:،وہیئ:ھجم:ےس:انالیقئ:!اہللای

رطح:دجرھ:اچےہ:ےل:اج:راہ::دگےھ:یک:ہک:سفن:اکؿ:ڑکپ:رک:ںیہمت:ںیہن:ہی ،اہجد:اک:قح:ادا:ےیجیک:،وپرا:اقمہلب:ےیجیک

ےس:وماذخہ:وہ:اگ:ہک:مت::رکات:فہ:رجمؾ:ےہ،:اس:ےلچ:اج:رےہ:وہ۔:وج:صخش:سفن:ےس:اہجد:ںیہن:ےھچیپ:ےھچیپ:ےہ:افر:مت

:کیرگاان،:ا:ےہ:اےنپ:وک:رٹگ:ںیم:کیرگان،:ا:ےہ:رٹگ:ںیم:کی۔:ایک:ںیہن:ںویک:ےن:انگہ:ےس:ےلہپ:سفن:ےس:ڑلایئ

رفؼ:ےہ۔:رک:انگہ:رکان،:دفونں:ںیم:وبھجےہ:اجؿ::کیےہ:انگہ:وہ:اجان:افر:ا:کیےہ:السھپان،:ا:کیےہ:انلسھپ،:ا

:تیصعاہاک:اژد:سفن :افر:اابسب

:سفن:رپ :تم:رکف، :ےتک:یک:اینپ:ہی:ادامتد :ےس:وھچب:ےک:ڈکن:افر :یک:رطفت:ےک:اابتعر رطح::دؾ

وہ::یھےس:دیس:ہک:رگیم:ایاگل:د:یھب:ڈاؽ:رک:راھک:افر:لیت:ںیم:دؾ:وک:یکلن:صخش:ےن:دس:اسؽ:کت:ےتک:یک:کیےہ۔ا

ے:اس:ےک:رب وقتی احؽ:سفن:اک:ےہ:نکیل:یہی۔:یھت:یہ:یھدس:اسؽ:ےک:دعب:بج:اکنال:وت:ڑیٹ:نکیل:اجےئ:یگ

ی :ربے:اقتےض:اہلل:ےن:ںیمہ:ہیوہات:ےہ۔::اےس:دیپ:اقتوضں:یہ

۔:ےک:ےیل:ی وقت:ریمعت :ںیہ:افر:ازجاء:دےی:لیم

ےہ۔::ی اک:انؾ:وقت:ایس:ںی،اؿ:رپ:لمع:ہن:رک:ینعی ںیوہں:اپ:اؿ:ےس:اہجد:رک:اربے:اقتےض:دیپ:بج:سفن:ںیم

!ف:ثنخم:وہ:اجےئ،:وخب:ھجمس:ےیجیل:ا:اےئ:افر::::::ڑجیہن:یہ:ؽاک:ایخ:ےہ:ہک:ربایئ:ںیہن:ہی ی وقت

مار س لف ن الن

ا ء ۃ

و و ء اامرہ سفن ہک ےہ رتہمج اکبالس

سل

و ء:ےہ::ریثک:ینعی ےہ ابسل

االرم:اب

:اہیمس ۂ

ل ۂ:ای؟رفام:ؿایب:ںےس:ویک:افر:ج

ل دفاؾ:رپ:دالتل:::اہیمساتہک:رمےت:دؾ:کت:مت:سفن:ےس:ےب:ربخ:ہن:روہ،:ج

:،شک:رکات:رےہ:اگ:اپ:شکم:رےیہ:ہیرےھک:اگ،::رپاشیؿسفن:وہشت:ےک:ربے:ربے:اقتوضں:ےس::ینعیرکات:ےہ:

وہ:اگ۔:اونر:دیپ:کیروہ،:اس:شکمشک:ےس:ا:ےہ:ہک:دنچ:دؿ:شکمشک:ںیم:اجیھب:ںیم:اہلل:ےن:داین:اس:شکمشک:ےک:ےیل

)اجری:ےہ(

أ أ أ أ

زخانئ:ارقلاؿ

11

49ربمن::دحثی

ذ ا د لم

قل ال ی

م فل ک د س اح ط ا ع

ےہک::ویںاےئ:وت::وک:کنیھچ:ےس:یسک::بج:مت:ںیمرتہمج د لم

ال

اےئ:وت:فہ:ےہک::وک:کنیھچ:ہک:ارگ:یسک:رفامیئ:تیفملس:ےن:دہا:اہلل:ہیلع:رضحت:یلصں:ا د لم

:ںیفی)امتؾ:رعت:ال

:رپ:(:ولوگں:ےن:اس:ومعقںیہ:اہلل:ےک:ےیل د لم

:نکیل:ںیہ:یک:ؿایب:فلتخم:ںیتمکح:دےی:اجےن:یک:میلعت:یک:ال

:ہیوہ،:فہ::ےس:ینس:وہ:ہن:یسک:ڑپیھ:اتکب:ںیم:تمکح:ہن:یسک:ہیاپ:ےن::دیےہ۔:اش:رنایل:تمکح:اؿ:بس:ںیم:کیا

:وت:اس:فتق:اس:ےہ:ایت:ےہ:رگم:بج:اس:وک:کنیھچ:ایانب:لکش:ف:وصرت:ںیم:نیےن:ااسنؿ:وک:رتہب:ےہ:ہک:اہلل:اعتیل

ےہ:افر:اس:اک:اگبڑ:متخ:وہ:اجات:ےہ:اس::احتل:رپ:وعد:رک:ایت:ےک:دعب:لکش:اینپ:ےہ:وچں:ہک:کنیھچ:لکش:ڑگب:اجیت:یک

:یئگ:یل:رگم:نیھچ:،یہس:یہ:اؿ:ےک:ےیل:کیتمعن:وج:مت:ےس:وخاہ:::ا:میظع:ہک:ادمحل:ہلل:وہک،:اتہک:اہلل:یک::ایگایمکح:د:ےیل

رطػ:ےس:رکش:ادا:وہ:ےکس۔:یےہ:اس:رپ:اہمتر:یئگ:یافر:اب:فاسپ:دے:د:،یھت

ےک:دعب::وسےئچ!:کنیھچ د لم

:تقیقح:یڑب:ینتک:اس:ںیم:ابت:ےہ،:نکیل:ومعمیل:انہک:اظبرہینتک:ال

:ایاؿ:اک:ادراک:وہ:ےکس::۔:وخاہ:ںیمہںیہ:وہیئ:یپھچ:ںیتمکح:اس:رطح:یک:ںیم:رہ:میلعت:یک:تعیےہ۔:رش:ہوپدیش

تمکح::ہیےہ:۔::یتیدخا:اک:دنبہ:انب:د:وک:ےدنب:کیا:یاپدنب:یہی۔:رپ:لمع:رکےن:ےک:اپدنب:ںیہ:ات:مہ:مہ:رہ:میلعت:،ںیہن

د لم

رمدش:رضحت::سج:وک:ارقح:ےن:اےنپ:خیش:ےن:اراشد:رفامیئ:ہیلع:ا:رۃمح:رضحت:ومالان:وگنگیہ:ےنہک:یک:ال

ےس:انس:ےہ۔::ہیلع:ا:رۃمحیوھپوپلر

51ربمن:دحثی

ع ل اض تون م ب تک

نم ی و ظ اس ع الن ی

اع

و ف

ی غ ہ ص س نف

و ف ہ ال فھ فع ر

ی ب ہ ک س نف

و ف

ی غ اس ص الن ی اع

و ف ہ ال فھ ع ض و

یر

ن ب او خ کل

ن م ھ لی ن ع و

و اھ ل

یت ح

:ریقح:سب:فہ:اےنپ:سفن:ںیم:،اطع:رفامےت:ںیہ:یاس:وک:دنلب:اہلل:اعتیل:یک:روتاعض:اایتخ:ےن:اہلل:ےک:ےیل:سج:رتہمج

افر:فہ::ںیہ:ےتیاےس:تسپ:رکد:اعتیلا:وہاجات:ےہ:افر:سج:ےن:ربکت:ایک:میظع:ہاگوہں:ںیم:وہات:ےہ:افر:ولوگں:یک

:کیکت:ہک:فہ:ولوگں:ےک:زند:ا ںں ،ات:ےہڑبا:وہ:ہاگوہں:ںیم:وہاجات:ےہ:افر:اینپ:ریقح:ہاگوہں:ںیم:ولوگں:یک

10

ارتخ:اصبح: زامہن:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحمخیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد :دحثیاضمنیم

زخانئ:ادحلثی

11

۔ےہوہاجات:ذلیل:ایدہز:ےس:یھب:ریےتک:افر:زنخ

:ابمرک:ےہ:سج:وک:رضحت:اھتون:ہیلع:اہلل:اعتیل:یلص:وضحر :اراشد خطباةےن::اہلل:ہیلع:رۃمح:یفملس:اک

:اراشد:رفامےت:ںیہفملس::اہلل:ہیلع:ےہ۔:وضحر:یلص:ایےس:لقن:رفام:ہیلع:ا:رۃمح:رضحت:اامؾ:یقہیب:ںیمالحکام

ہک: ع ل اض تونفعہ ال ایاےنپ:سفن:وک:اٹم::افریک:روتاعض:اایتخ:سج:ےن:اہلل:ےک:ےیل:م اس:وک::اعتیلاہلل::ر

ےہ::اتید:یدنلب و ف غ فھ ہ ص س نف

وت::فہج:ےس:اےنپ:دؽ:ںیم:وتاعض:یک:،وہات:ےہ:ریقح:فہ:اےنپ:سفن:ںیم:سپ ی

ےہ،:زعت::اتیرک:د:میظع:رظن:ںیم:ربتک:ےس:اہلل:اس:وک:ولوگں:یک:یک:اس:انفتیئ::ےہ،:نکیلاےنپ:وک:وھچاٹ:اتھجمس

ےہ::اتیڈاؽ:د:تمظع:افر:ڑبایئ:اس:یک:ےہ:امتؾ:ولخمؼ:ںیم:داتی و ف اع ظ ی اس ع وت::سفن:ںیم:اےنپی الن

ےک:ااسنونں::داین:یاسر:،وک:تمظع:اطع:وہیئگاس::ااعنؾ:الم؟:امتؾ:ولوگں:ںیم:اھجمس:رگم:اس:وتاعض:اک:ایک:اےنپ:وک:ریقح

۔ںیہ:ےتیاس:وک:تمظع:د:اہلل:اعتیل:ںیم

ہ ال ع ض و ب تکنم افر:سج:وک:دخا::ںیہ:ےتیاس:وک:رگا:د:افر:وج:اےنپ:وک:ڑبا:اتھجمس:ےہ:اہلل:اعتیلو

ا اھٹ:دے،::اس:وک:وکیئ:اکانئت:ںیم:یدؾ:ہک:سج:وک:دخا:رگا:دے:وپر:ںیم:رگاےئ:اس:وک:وکؿ:ا اھٹےئ؟ےہ:یسک

:دے:اتکس:ویکں:ہک:وج:دنبہ:اےنپ:وک:ڑبا:اتھجمس:زعت:ںیہن:وکیئ:اکانئت:ںیم:یرکے:اس:وک:وپر:سج:وک:اہلل:ذلیل

ۂ:قیلخت،ےہ:فہ:ڑبا:ںیہن:ںیم:ےہ:تقیقح ڑبا:وہ:اتکس:ےہ؟:اس::وہ:فہ:ےسیک:افر:امں:اک:ضیح:ینم:ابپ:یک:سج:اک:امد

ےیل ب تکنم : لعف:ےس:ےہ:سج:ںیم۔:ربکتایرفام::و

ےک::تقیقح:فہ:اینپ:ینعیےہ::وہیت:فلکت:یک:اختیص::ابب

۔ںیہ:ےتیرک:د:ذلیل:،ںیہ:ےتیاس:وک:رگا:د:اہلل:اعتیل:ہب:فلکت:ڑبا:نب:راہ:ےہ:اس:ےیل:،ےہ:ےس:ڑبا:ںیہن:راابتع

ؿ:اپک:وہں:ےگ۔:رقا:ینعم:ںیہن:ہیےہ:وت:فاہں:اس:ےک::تفص:ایت:ہیبج::ےک:ےیل:اہلل:اعتیل:نکیل

ز ےہ::ںیم ع ال

یز

ب ک ت

م ال

ار ب

ہک:::اسںیہ:ےک:ینعم:اظمل:ےک:ںیہنار ب ج اطتق:فاال،::ےک:ینعمیز ز ع ،:ال

:وک:وجڑےن:فاال:افر:اےنپ:دنبفں:یک:یڈہ:وٹیٹ:ںیہےک:ینعم:ار ب ج اجرب:ےہ،::،ہک:الفں:ڑبا:اظمل:اعؾ:ولگ:ےتھجمس:ںیہ

ذ انبےن:فاال۔::یڑگب ی الل ص

ی

ر قاھ

تہ ال ر

ہ بقد

قل ال خ و

رہ:احتل:وک:انبےن:رپ:اقدر::وج:اےنپ:دنبفں:یک:ۃ اح

اک::ےک:ارادۂ:ریمعت:یلوک:اہلل:اعت:بیافر:اہتنمےئ:رخت:اہتنمےئ:ابتیہ:وہ:وت:اس:یک:یک:ےدنب:رخاب:احتل:یسک:وہ۔:ااہتنیئ

فتق:اہلل:فاال:نب:اجےئ:اگ۔:وک:ونساران:ےہ:فہ:ایس:ے:اےنپ:اس:دنبہک:ےھجم:ےہ،:سب:فہ:ارادہ:رفامںیل:ۂطقن:ااغز:اکیف

:ربکتم:ےک:ینعم:اصبح:ابمرہک:ںیم:تیہک:اس:ا:رفامےت:ںیہ:ریرحت:ںیم:رفح:ااعملین:ریسفت:العہم:اولیس

ل:ےہ:نکیل:ہیارگہچ::تمظع:ےک:ںیہفع

ت

: ل:اک:اخہص:ےہ::اختیص:فلکت:یک:ابب

فع

ت

: زگ:رہ::ا ںںوج:ہک:ومعام:ابب

:ذہلا:اہلل:اعتیل:تمظع:فاےل:ںیہ:اعتیل:اہللتمظع۔::اصبح:ینعیااملذخ:ےہ::ةسن:ایل:ا ںںہکلب::وہ:یگ:اجزئ:ںیہن

اخص:ےہ::ےک:ےیل:رصػ:اہلل:یہ:اجےئ:اگ:ویکں:ہک:ڑبایئ:اصبح:تمظع:ایک:ظفل:ربکتم:اک:رتہمج:ہشیمہ:ےک:ےیل

ےگ۔:ںیاس:وک:رگا:د:ا:انبےئ:اگ:اہلل:اعتیلےہ:افر:وج:دنبہ:اےنپ:وک:ڑب:ڑبا:ںیہن:وساےئ:اہلل:ےک:وکیئ

:ےک:رہ:ہبعش:ںیم:زدنیگ:اتفگر،:اس:یک:راتفر،:اس:یک:اچؽ،:اس:یک:وہات:ےہ:وت:اس:یک:ربک:بج:دؽ:ںیم

:ہاگوہں:ںیم:ہک:ربکتم:ااسنؿ:ولوگں:یک:فملس:رفام:رےہ:ںیہ:ہیلع:اہلل:اعتیل:اس:اک:ربکت:اشلم:وہات:ےہ۔:وضحر:یلص

زخانئ:ادحلثی

12

فھ وہ:اجات:ےہ:ذلیل و ف اع غ ی اس ص الن

:اتیرک:د:اہلل:اس:وک:اکلہ:وھچاٹ:افر:ریقح:ےک:ااسنونں:ںیم:اینامتؾ:د ی

ےک:اتلچ:ےہ،:ھٹنیان:القئ:ےہ،:ڑبا:ربکتم:ےہ،:ا:ہک:تہب:یہ:ےہ،:ولگ:رہ:رطػ:اےس:ےتہک:ںیہ ب و ف ہ ک س نف

: ی

:ںوتمظع:ی۔:ریمںیہ:وتمظعں:ےس:ولگ:فافق:ںیہن:یریمفہ:اےنپ:وک:وخب:ڑبا:اتھجمس:ےہ:ہک::رگم:اےنپ:دؽ:ںیم

:اتیڈاؽ:د:اس:ےک:دؽ:ںیم:ؿاطیش:ابںیت:اچہپےتن،:اس:مسق:یک:ےک :ف:لمع:وک:ںیہن:ےرکےت،:ریم:ولگ:دقر:ںیہن:یک

دفتس:ےتہک:ےھت::کیامہرے:ا:،دفرسا:ںیہن:وکیئ:ھجم:اس:‘‘تسین:رگیےد:ام مہ:ںینچ’’ےہ،:اتھجمس:ےہ:ہک:سب

ہک:ھجم: ‘‘ڈرگنے:تسین:مہ:ںینچ’’ےہ:ہک:اترک:ی دوع:ہیفہ:درالص::تسین:رگیےامد:::ںینچہک:وجاتہک:ےہ:ہک:مہ

ےہ۔:اجونر:ںیہن:ینعیڈرگن::وکیئ:اس

ہک:وج:صخش:اےنپ:وک:ڑبا:اتھجمس:ےہ:اہلل:اس:وک::فملس:رفام:رےہ:ںیہ:ہیلع:اہلل:اعتیل:وت:وضحر:رسفر :اعمل:یلص

فہ:اےنپ:وک:ڑبا::اےنپ:دؽ:ںیم:ینعیوہات:ےہ،::ریبک:افر:اےنپ:دؽ:ںیم:لیلذ:رظنفں:ںیم:ےہ،:سپ:فہ:ولوگں:یک:اتیرگا:د

::افر:ذلیل:ریقح:رظنفں:ںیم:یک:داین:یاسر:اتھجمس:ےہ:نکیل وہ:اجات:ےہ،یت ح ل ن ع و

و اھ ل ھ ب ی

کل

نم

او

ن ےہ،::اتیرک:د:ذلیل:ایدہز:ےتک:افر:وسر:ےس:یھب:رظنفں:ںیم:اس:وک:ولوگں:یک:کت:ہک:اہلل:اعتیل:ا ںںیر خ

فاال::زعت یڑب:افر:تہب:ڑبا:وہں:وت:ھجمس:راہ:ےہ:ہک:ںیم:ہیربکت،:اس:وک:وسےئچ:ہک::ہیےہ::ریرطخانک:امیب:یسیا

ےہ۔:ذلیل:ایدہز:ےتک:افر:وسر:ےس:یھب:ہاگوہں:ںیم:ولوگں:یک:وہں،:نکیل

::اس:ےیل تم::یافر:اخاسکر:وتاعض:ایدہربکتم:ےک:اسےنم:ز:ینعیربکتم:ےک:اسھت:ربکت:دصہق:ےہ،

اظبرہ:اس:اک::رظن:وہ:نکیل:اقحرت:شیپ:یہ:اینپ:دؽ:ںیم:ہن:وہہکلب:اس:فتق:یھب:ریقحت:وت:اس:یک:دؽ:ںیم:،داھکےیئ

اجےئ:اگ:وت:اس:اک:رمض:ربکت:افر:ڑب :اجےئ:اگ۔:ارکاؾ:ایک:ایدہارگ:اس:اک:ز:،ارکاؾ:ہن:ےیجیک:ایدہز

رضفرت:ےہ،:ڑبے:ڑبے::اخاقنوہں:یک تہب:رطخ:انک:ےہ:افر:اس:ےک:العج:ےک:ےیل:ریامیب:ہی

:ہک:امہرا:سفن:ٹم:اجےئ:افر:ےنٹم:ےس:وج:رھپ:اؿ:وک:وبقمتیل :الہ:اہلل:ےس:قلعت:وجڑا :یسیا،اطع:وہیئ:املعء:ےن:

افر:ربکت:اک:دصقم::یتلم:کت:اؿ:اک:انؾ:زدنہ:رےہ:اگ۔:ربکت:ےس:زعت:ںیہن:تمہک:ما:یزعت:اہلل:ےن:درہشت:ف

وک:زعت::ارگ:یسک:،ےہ:اتیہکلب:رگدؿ:رمفڑ:د:اتید:س:راہتس:ےس:دخا:زعت:ںیہنا:وت:ےہ:نکیل:زعت:احلص:رکان:یہ

ہن:وہ:ہکلب:اہلل:اٹمان:زعت:ےک:ےیل:ہی ےہ:نکیل:اتیزعت:د:یسیک:ےہ:وت:اےنپ:وک:اٹمےئ:رھپ:دےیھکی:ہک:اہلل:اعتیل:ینیل:یہ

::ےک:ےیل ع وہ۔: اض تون::م ےک:دعب: ہ ال اس:ےک:دعب::ایرفامل فع :ؾ:وہا:ہک:وتاعض:رپ:ر ےہ۔:ولعم:ر

اہلل:اس:وک:زعت::ایاےنپ:وک:رگاد:وہ:سج:ےن:اہلل:ےک:ےیل:وتاعض:اہلل:ےک:ےیل:ہیبج::زعت:ا س:فتق:ےلم:یگف

:ےہ:ہک:زبروگں:یک:ےک:ادنر:اخص:وہیت:تمعن:وصایف:ہیہک::رفامےت:ںیہ:یاالتم:اھتون:ےہ۔:رضحت:میکح:اتید

ےتھجمس۔::اےنپ:وک:ھچک:ںیہن:نکیل:۔:تہب:ھچک:وہےت:ںیہںیہرہ:رک:اےنپ:سفن:وک:اٹمےت:ےلچ:اجےت::تبحص:ںیم

)اجری:ےہ(

زخانئ:ادحلثی

13

13

خیش:ااشملخی:رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ادمح:اصبح:رپاتب:ڑگیھ: ااعشر:رعمتف

:ھچک:یھب:ںیہن:اات:ںیہمت:ارخ:انساں:ایک:ےھجم

14

داع:ںیم:یج:ہن:انگل

اکی:اصبح:ےن:رعض:ایک:ہک:رضحت:داع:ںیم:یج:ںیہن:اتگل۔رفامای:ہک:یج:ہن:ےنگل:یک:الص:فہج:ہی:ےہ:

را: نھ: نھ:وہےن:ےگل:ای: بی:امےگن:افر:وفرا:ہک:اس:اک:ارث:وفرا:رظن:ںیہن:اات:الثم:وکیئ:داع:ںیم:رفہیپ:امےگن:افر:وف

اڑپے:رھپ:دںیھکی:ےسیک:یج:ہن:ےگل،:سب:یج:ہن:انگل:رتمادػ:اس:ایخؽ:اک:ےہ:ہک:اس:وک:ھچک:ےلم:اگ:ںیہن:وس:ہی:ایخؽ:

وخد:رحمفیم:یک:دلیل:ےہ،:امےنگن:ےک:فتق:وت:ہی:ااضحتسروہان:اچےیہ:ہک:رضفر:دںی:ےگ،:ابیق:دےنی:یک:تقیقح:ہی:ےہ:

یک:رطػ:ےس:ہی:فدعہ:ےہ:ہک:مہ:ےس:وکیئ:ریخ:لع :رکات:ےہ:امہری:رتمح:اخص:اس:رطػ:وتمہج::ہک:اؿ

وہاجیت:ےہ،:وت:داع:اک:ارث:رتمح :اخہص:ےہ:ہن:ہک:اخص:ویقد :ولطمہب:الثم:یسک:اسلئ:ےن:یسک:ےس:رفہیپ:امہاگ:افر:اس:

ویکں:ہن:الم:وت:ےسیج:فاہں:تقیقح::ےن:ارشیف:دے:دی:نج:یک:فہ:تمیق:ںیہن:اجاتن:وت:اس:وک:یطلغ:وہیگ:ہک:رفہیپ:یہ

ہن:اجےنن:یک:فہج:ےس:ںیہن:اھجمس:ہک:رفہیپ:ےک:اجبےئ:اس:ےس:زایدہ:یتمیق:زیچ:ینعی:ارشیف:لم:یئگ:اےسی:یہ:ا ںں:

تقیقح:ہن:ےنھجمس:یک:دبفتل:اےنپ:وک:رحمفؾ:اتھجمس:ےہ:الثم:امےگن:ےھت:وس:رفےپ:رگم:دفولفنں:یک:وتقیف:وہیئگ:وت:ہی:ایک:

:رگم:ہی:اتھجمس:ےہ:ہک:ریمی:دروخاتس:وظنمر:ںیہن:وہیئ۔ھچک:مک:رتمح:ےہ

:میکح:االتم:: (3/65)وفلماظت

اظمل:یک:رطػ:داری:اک:اعؾ:رمض

وگتفگ:ںیم:رفامای:ہک:اج:لک:ہی:رمض:اعؾ:دیپا:وہایگ:ےہ:ہک:اظمل:یک:رطػ:داری:یک:اجیت::اکی:ۂلسلس

:بس:ےک:ادنر:ہی:رمض:اعؾ:وہایگ:ےہ:ایس:ےہ:افر:ولظمؾ:اک:وکیئ:رپاسؿ:احؽ:ںیہن،:وعاؾ:وہں:ای:وخاص:رقتتی

یک:وج:ھجم:رپ:انعتی:وہیئ:یھت:اس:رپ:ںیم:ےن:اکی:راسہل:اھکل:اھت::رفاماںمسق:ےک:اخص:اخص:فااعقت:رپ:انعتی:

ںیم:ےن:اس:ےک:ہبطخ:ںیم:اکشتی:افر:بس:فمتش:ےک:قلعتم:وت:ہی:اھکل:اھت:ہک::::::؎‘‘ اکحایت:ااکشلایت’’اس:اک:انؾ:اھت:

:اکشتی:ریغ:رکےت:ںیہ:ہ:دفتس:رکےت:ںیہ

ایک::ماتم::ےہ:یھجم:وک:بس::ربا::ےنہک:وک::ںیہ

14

:ااکرب :رضحت:ومالان:اشہ:دمحم:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی: وفلماظت

ملتل

میکح:االتم:دجمد:ا

وفلماظت

15

افر:وخد:فااعقت:عمج:رکےن:ےک:قلعتم:ہی:اھکل:اھت::::::؎

وخد:ہ:رکات:وہں:اانپ:وت:ہن:نس:ریغفں:یک:ابت:

ںیہ:وک::ےنہک:یھب::افر:ایک::فہ::وک::ےنہک:یہی::ںیہ::

یک:یھب:ااجزت:ںیہن:ہک:ںیم:اینپ:فیلکت:افر:اذوتیں:یک:اکشتی:یہ::بجعت:ےہ:الہ:ااصنػ:ےک:ا ںں:ھجم:وک:اس

رکوکسں:اس:رپ:ارتعاض:ایک:اجات:ےہ:افر:ومذویں:وک:وکیئ:ھچک:ںیہن:اتہک،:ایک:اکھٹان:ےہ:اس:ملظ:اک:افر:ااعتن :ملظ:اک،:

:::االصح::وجاومر :یعبط:ںیہ:افر:ومیٹ:ومیٹ:ابںیت:ںیہ:اؿ:ومذویں:اک:فاہں:کت:یھب:وت:ذنہ:ںیہن:اتچنہپ:اب اہکں:کت:

یک:اجےئ!:وعاؾ:وت:ایس:االصح:ےس:اس:ذعر:یک:فہج:ےس:اس:ےیل:ینثتسم:ھجمس:ےیل:ےئگ:ہک:فہ:ھچک:اجےتن:ںیہن:سب:

ےب:ربخی:ذعر:ےہ:افر:وخاص:اس:ےیل:ینثتسم:وہےئگ:ہک:فہ:اقلب:ارتحاؾ:ںیہ:اؿ:یک:االصح:الخػ:ادب:ےہ:وت:اس:

افر:الص:ابت:ںیم:التبےئ:داتی:وہں:ہک:دبفں:یسک:یک::اسحب:ےس:یسک:یک:االصح:یک:یھب:رضفرت:ںیہن:ریہ

وجایتں:دیسیھ: ،ے:وہےئ:ااسنتین:اںیہن:یتکس:اچےہ:بس:ھچک:نب:اجا:افر:ہی:بس:ےک:سفن:رپ:اشؼ:ےہ۔

:میکح:االتم: (4/93)وفلماظت

یک:وقت: اامیین:ہیلعہللتمحرضحت:اعریگمل

وتارخی:ںیم:یھب:دےھکی:ںیہ:افر:ےنس:وگتفگ:ںیم:رفامای:ہک:اعریگمل:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:فااعقت::اکی:ۂلسلس

یھب:ںیہ،:ڑبی:یہ:بیجع:یتسہ:یھت!:اہنتی:اجشع،:عبتم :تنس۔:ہی:بس:دنی:یہ:یک:ربتک:یھت:ہک:ذرہ:ربارب:یسک:

اخمفل:زیچ:اک:اؿ:رپ:ارث:ہن:وہات:اھت۔اتاناشہ:ےک:ہعلق:وک:بج:حتف:ایک،:نیع:ابشب:گنج:ےک:فتق:ہکبج:دفونں:رطػ:

ز:امج ت:ےک:ادا:رکےن:اک:مکح:دای،:اامتم:یک:یسک:یک: تم:ںیہن:وہیئ،:وخد:اامؾ:وہ:ےس:وگہل:ابری:وہریہ:یھت،:امن

:اامیہین:یھت:وج:ریغ:ملسم:ںیم:ںیہن،:اس:فتق:وج:کلم:ںیم: :یبلق:اک،:ہی:وقت رک:امنز:ڑپاھیئ:ایک:اکھٹانےہ:اس:وقت

:ےیل:اجش ت :اامیین:الزؾ:ہنتف:اسفد:وہرےہ:ںیہ:اؿ:اکرففرکان:وکؿ:اس:لکشم:اھت:ارگ:االسیم:تنطلس:وہیت:سج:ےک

ےہ:بت:دےتھکی:ہک:ایک:رگن:وہات:افر:اس:ےک:ےیل:اس:یک:رضفرت:ںیہن:ہک:وتوپں:افر:دنبفوقں:ےس:ولخمؼ:وک:

:بلق:یک:ےہ:افر:ہی:وساےئ:املسمؿ:ےک:افر:یسک:ےک:اپس:ںیہن،:دتعمؽ: الہک:ایک:اجےئ:زایدہ:رضفرت:وقت

ےچس:املسمؿ:وہےت:وت:اےسی:رپاشیؿ:ہن:وہےت:نکیل:مہ:ےن:ایستس:افر:رفاتس:یھب:املسمؿ:یہ:اک:ہصح:ےہ:ارگ:مہ:

دخا:یک:افر:اس:ےک:روسؽ:یک:ااط ت:افر:رفامں:ربداری:وھچڑ:دی:نکیل:اب:یھب:وگ:مہ:انالقئ:ںیہ:انگہ:اگر:ںیہ:ایسہ:

اکر:ںیہ:اناکبر:ںیہ:اتسگخ:ںیہ:رگم:رھپ:یھب:بج:فتق:اات:ےہ:وت:نیع:فتق:رپ:ولخص:تین:یک:دبفتل:رصنت:افر:دمد:

امےت:ںیہ:فااعقت:اشدہ:ںیہ۔رف

:میکح:االتم:) (6/431وفلماظت

وفلماظت

16

یٹھچ:اتی

غیلبت:املسمونں:وک:افدئہ:رضفر:دیتی:ےہ:

ری ک ن الذ

ر فا ن یو ذک مؤ

م تنفع ال

ی

اپ:ولوگں:وک:اھجمسےت:رےیہ،ویکں:ہک::اھجمسان:اامیؿ:فاولں:وک:)رضفر:(عفن:دے:اگ۔

:ہی:ےہ:ہک:افر:)ا نانیؿ:ےک:اسھت:اےنپ:ک یبص:اکؾ:ںیم:ےگل:رےیہ،:ینعی: (ط(:اھجمسےت:اس:یک:ریسفت:فائده

:تجح:وہاگ:افر:نج:یک:تمسق:ںیم:اامیؿ:رےیہ،ویکں:ہک :اامتؾ : : اھجمسان:)نج:یک:تمسق:ںیم:اامیؿ:ںیہن:ا ؿ:رپ:وت:

اگ:)رہباحؽ:ذتریک:ںیم:اعؾ:ےہ(:اامیؿ:)الےن(:فاولں:وک:)یھب:افر:وج:ےلہپ:ےس:ؤمنم:ںیہ:ا ؿ:وک:یھب(:عفن:دے:

وفادئ:افر:ںیتمکح:بس:ےک:اابتعر:ےس:ںیہ۔:اس:وک: ،ے:اجےیئ:افر:یسک:ےک:اامیؿ:ہن:الےن:اک:مغ:ہن:ےیجیک(۔

یسک:وک:ارگ:ہی:ہبش:وہ:ہک:شب:افاقت:لسلسم:غیلبت:فیعس:یک:اجیت:ےہ:رگمعفن:ف:افدئہ:ںیہن:وہات۔:اس:اک:وجاب:ہی:ےہ:

س:وہان:دفرسی:یش:ےہ،:ذہلا:وسحمس:ہن:وہےن:ےس:فوجد:یک:یفن:وسحمافدئہ:رظن:اان:افر:ہک:افدئہ:وہان:افر:یش:ےہ::افر:

ذا:رپ:وغر:ےیجیک:ہک:رہ:رطقہ:وج:رھتپ:یک:لس:رپ:ڑپات:ےہ:

:ہ افر:ااکنر:درتس:ںیہن۔:وخب:ھجمس:ےیجیل۔:اس:ےک:دعب:اثمؽ

رث:وسحمس:ںیہن:وہات۔:دفرسی:اثمؽ:ھچک:ارث:راتھک:ےہ،:فرہن:اکی:رعےص:ںیم:فہ:رھتپ:ویکں:سھگ:اجات:ےہ۔رگم:فہ:ا

وہات:افر:زہار:دعد::ںیہنہی:ےہ:ہک:ےلغ:اک:وبرا:رتازف:رپ:راھک:وہات:ےہ،:اکی:دف:وہیگں:ےک:داونں:ےس:اکےٹن:رپ:ارث:اظرہ:

ای:زایدہ:داونں:ےس:فہ:ارث:اظرہ:وہات:ےہ،:احالں:ہک::رہ:داےن:ںیم:فزؿ:رضفر:ےہ۔:رھپ:عفن:یک:تہب:وصرںیت:ںیہ::

:ف،یگتخ، طل:،یمہ،:مک:یملع،:الیملع:یک:االصح،:ماعالمت:یک:در،یگت،ماعرشت:اک:ونساران،:ةعدات:ںیم:اقعدئ:یک:حیحصت

:ای:امک:ااضہف:وہان،:االخؼ:یک:االصح:یک:رکف:افر:ا ؿ:یک:ذمتم:اک:ااضحتسر:فریغہ۔وس:اؿ:وفادئ:ںیم:ےس:بس:یک: افیک

:افر:نیقی:اک وکیئ:ذرہعی:ےہ:ںیہن::یفن:ےسیک:یک:اجیتکس:ےہ:بج:کت:اؿ:اک:نیقی:ہن:وہ۔ ع ف ادعی ن م ہ ی ل

الخہص:ہی:الکن:ہک:ضعب:انمعف :اخص:وسحمس:ہن:وہےن:ےس:ااکنر :عفن:ف:وفادئ:رکان:حیحص:ںیہن۔ ان ی ب ال

اسوتںی:اتی

اامیؿ:ف:لمع:ےک:اسھت:غیلبت:یھب:اصقنؿ:ےس:اجنت:اک:ذرہعی:ےہ:

16

:ااکرب خیش:ااشملخی:یحم:اۃنسل:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح وفلماظت

وفلماظت

17

ص و ال ۱﴿ ع

ن ال

﴾ اان ن س ف ل ﴾ ۲﴿ س خ ل ذ ا و ن ی ال ن م

یا و اا ل ت ع ی ل ی

الص

و و اص اتو

بال و و ق اص اتو

ب ﴾۳٪﴿ بالص

زامےن:یک:مسق!:ےب:کش:ااسنؿ:وٹےٹ:ںیم:ںیہ،:وساےئ:اؿ:ےک:وج:اامیؿ:الےئ:افر:کین:اکؾ: ،ے:افر:اکی:

یک:تحیصن:رکےت:ںیہ۔دفرسے:وک:قح:یک:تحیصن:افر:اکی:دفرسےوک:ربص:

:اؿ:ےک:اینپ:رمع:وک:یک:دیہمت:ںیم:نج:امہم:والضحی ریسفت:از:ایبؿ:ارقلاؿ::فائده ت:اک:ذرک:وہا:ےہ:نم:ہلمج:

عییضت:ےس:اچبان:افر:اس:وک:اامعؽ:ف:اطاعت:ںیم:صیػ:رکان:ےہ:اس:وسرت:ںیم:اس:اک:ایبؿ:ےہ۔:مسق:ےہ:زامےن:یک:

ااسنؿ:)وبہج:عییضت :رمع:ےک(:ڑبے:اسخرے:ںیم:ےہ،رگم:وج:ولگ:ہک:)سج:ںیم:رجن:افررسخاؿ:فاعق:وہات:ےہ(:

اامیؿ:الےئ:افر:اوہنں:ےن:اےھچ:اکؾ: ،ے:)ہک:ہی:امکؽ:ےہ(:افر:اکی:دفرسے:وک:)ااقتعد(:قح:)رپ:اقمئ:رےنہ(:

یک:امہفشی:رکےت:رےہ:افر:اکی:دفرسے:وک:)اامعؽ:یک(اپدنبی:یک:امہفشی:رکےت:رےہ:)ہک:ہی:لیمکت:ےہ،:سپ:

عفن:ںیم:ںیہ(۔:ہی:ولگ:اہتبل

مسق:افر:وجاب:ںیم:انمتبس:وخد:تفص :رصع:ےس:اظرہ:ےہ۔: فائده

:امظع:میکح:االتم:رضحت:ومالان:ارشػ:یلع:اصبح:اھتونی:رۃمح:اہلل::فائده ذد اس:یک:زمدی:رشتم :ںیم:م

:ریثکہ:ںیم‘‘ میلعت:انیملسمل’’ہیلع:ےک:ومضمؿ: :الصح:ےک:یک:ةعرت:ذلی:لقن:رکان:اکیف:ایخؽ:ایک:اجات:ےہ۔وصنص

وت:البرشتک:یسک:افر:ومضمؿ:ےک:اخص:ایس::والعص اسھت:دفرسفں:یک:االصح:یک:اتدیک:یھب:اج:اجب:ےہ:افروسرۂ

’’وموضع:ےک:ےیل:انزؽ:وہیئ:ےہ۔:انچں:ہچ:اس:ںیم:اہجںیو ا ن :اقعدئ ‘‘ا م افر ےہ سج:اکوہفمؾ:حیحصت

ا’’ ل ت ع ی ل ی:اامعؽ:ےہ،:رش‘‘ الص :اجنت:رفامای:ےہ،وج:احلص:ےہ:رسخاؿ:ےس:اانثت:وک:سج:اک:وہفمؾ:االصح ط

وا ’’اک،:فاہں:یہ:اس:ےک:لصتم اص تو ق

’’ںیم:دفرسفں:یک:میلعت :اقعدئ:وک:افر:‘‘ بال وات اص و

ب ںیم:‘‘ بالص

ۂ دفرسفں:یک:میلعت :اامعؽ:وک:وباسط

ل

:اجنت:رفامای:ےہ۔:ۂ فطع:ےک:رشط

:یک:اتیمہ:ف:اتدیک:ںیم:اؿ:یہ:اایت:رپ:ا افت:ایک:اجات:ےہ،:ویکں:ہک::دوصقد:ارم:ابرعملفػ:افر:یہن:نع:ارکنمل:فائده

ااصتخر:ےہ،:اس:یک:اتیمہ:ےک:ےیل:اہلل:ابترک:ف:اعتیل:اک:اکی:اراشد:یہ:اکیف:ےہ:ہچ:اجہکیئ:ابر:ابر:فلتخم:ونعاانت:

ےس:اہلل:اعتیل:ےن:اس:یک:اتدیک:رفامیئ:ےہ۔

)اجری:ےہ:(

أ أ أ أ

وفلماظت

18

یص:اامعؽاچر:وصخےک:راضمؿ:

یلص:اہلل:ہیلع:فملس:: اپبج: ،:ایک:لمع:رکںی؟ڑپںیھ:فہفیظ:ایک:ہک:راضمؿ:ںیم:وپےتھچ:ںیہولگ:

ےہ:ویکں:ہک::رضفرت:ںیہن:یکرکےن:التش::افر:فہفیظوکیئ: وت:ںیمہ:ےئںیہ:راضمؿ:اطع:رفام:فاظئ ںیمہ:ےن:

اپ::یلص:اہلل:ہیلع:فہ:یھب:ہک::ہی ال ا :ںیہن:فہفیظ:ےس:ڑب :رک:وکیئ:ںاپ::یلص:اہلل:ہیلع:فملس::ےک:التبےئ:وہےئ:فوفیظ

:یہ ںیم:وج:اامعؽ:رثکت:ےس: ،ے:اجںیئ:اؿ:ےک:ابرے:ںیم:اابملرک::راضمؿوہ۔:فہفیظ:وکیئاتبای:وہا:اک::فملس:

ےہ::اشؿ:اعیل:یلص:اہلل:ہیلع:فملس::اک:رفامؿ اعمل:رسفر

ا ل ےس::(:رثکت1ربمنےہ::حیبست:نیتمک:ےس:مک::ےہ:فہ::وج:دعتاد:اتبیئ:ڑپانھ۔:زبروگں:ےن:رثکت:یک: ال ل ا لی

وہات:ےہ۔ےس:رشفع: عمج:نیت:ںیم:رعیب ویکں:ہک

رثکت۔::اافغتسر:یک:ۂملک( 2ربمن

تنج:امےنگن:یک:داع:رکان:۔رثکت:ےس:( 3ربمن

۔امانگن:ےس:رثکت:ےس:انپہ:دفزخ( 4ربمن

دثی:ںیم:تہب:داعںیئ:ںیہ:نج:اہلل:اعتیل:ےس:تنج:لع :رکےن:افر:منہج:ےس:انپہ:امےنگن:ےک:ےیل:ااح

ںیم:اکی:داع:ہی:یھب:ےہ::

ما قر ار و ن الن

ذبک مو اع

ن ام

یا الل ھ

ی ل ب ا ما قر ۃ و ن

لک ال ئ

اس ن ا

م یاالل ھ

ی ل ب ا

:انپہ:اے:اہلل!:مہ:اپ:ےس:تنج:اک:وساؽ:رکےت:ںیہ:افر:تنج:فاےل:اامعؽ:اک:وسا :افر:منہج:ےس: ؽ:رکےت:ںیہ:

اچےتہ:ںیہ:افر:منہج:::ںیم:ےل:اجےن:فاےل:اامعؽ:ےس:یھب:انپہ:اچےتہ::ںیہ۔

التفت:یک:رثکت

::ےس:رقاؿ:اپک:اک:::رضحت:ربجلیئ:ںیم:اعمل::یلص:اہلل:ہیلع:فملس::راضمؿ:ےک:ےنیہم:رسفر ہیلع:االسلؾ:

:رقاؿ:دیس:ءاالایبن:فر:رکےت:ےھت:۔دیسد ڑبے:ےک:اسھت:اکؾ:رکےت: گڑبے:ول:،ےک:اسھت:اھت:ہکئاالاک:دفر

ہیلع:االسلؾ:اسرے:رفوتشں:ےک:رسدار:ربجلیئ:،اک:رسدار:ںاسرے:ویبندفرسا:امتؾ:المہکئ:اک:رسدار:افر:،اکی:ںیہ

18

:ااکرب ارتخ:اصبح: س:ومالان:اشہ:میکح:دمحمزامہن:رضحت:ادقخیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد وفلماظت

وفلماظت

19

رقاؿ:راضمؿ:اابملرک:ںیم:دفونں:رضحات::ہی،ےک:رسدار:فںاسرے:ربمغیپ اعمل::یلص:اہلل:ہیلع:فملس::افر:رسفر

ےت:ےھت۔وت:رقاؿ:اپک:اک:فر:رکاپک:اک:د

:راضمؿ:ےک:ےنیہم:یربمغیپ:تنس :راف:ربجیلیئ:فر:رکان:تنس د ےہ۔:ذہلا

اک:رقاؿ:اپک:احظف:رضحات:ںیم: ::ہیفر:رکےت:ںیہوجد

:ربجلیئ:ےس:افر:تنس :ربمغیپ:تنس :،ےہ:فر:اثتب:ابۃنسلد

ہیلع:االسلؾ:::ےس۔

:افر:رضحت:ربجلیئ:یلص:اہلل:ہیلع:وچں:ہک::راضمؿ:اابملرک:ںیم:وضحر : فملس: :اک:اسپ:ںیم:ہیلع:االسلؾ:

:اثین:رضحت:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:خیش ریمے:اجےئ۔::زدنہ:ایک:اس:تنس:وک:یھبانچں:ہچ::فر:وہات:اھترقاؿ:اپک:اک:د

:وسرت:اکاسپ:ںیم:کیا:کیہک:ا:وت:ےتہک:ںیہ:ںیہ:ےتھٹیب:بج:اہجز:ںیماصبح: ایاک::فیفر:رکول۔:ذہلا:ادمحل:رشد

:یسک ۔افر:اس:تنس:وک:زدنہ:رکےت:ںیہ:،:ںیہےتیفر:رکادوسرت:اک:د

:داع::اک:اامتہؾ رثکت

رعش:امظع:وک:ااھٹےن::اہلل:اعتیلافر:ات:ےہ:اجرشفع:وہ:اک:ہنیہم:فیراضمؿ:رش:یہرظن:اےت::اچدن

تم:ڑپوھ:ہکلب::احبسؿ:اہلل،:ادمحلہلل:افر:اہلل:اربک:ت،احیبست:یہک:اب:مت:ولگ:ریم:ںیہ:ےتیفاےل:رفوتشں:وک:مکح:د

ےتہک::رپ:انیم:ںداعا:اؿ:یک:رداع:رکےت:روہ:اف:اؿ:ےک:ےیل:دنبے:رفزہ:رھک:رےہ:ںیہوج: ےرپ:ریم:زنیم:یریم

::کت:اموگن:رید:روہ۔:وت:اج:لک:داع:یھب ےس:وخب:ےک:زخاونں:امکل::میاس:رک:،رںیہ:وت:ا ےھٹ:یہ:اہھت:ا ںیھٹ،وج:

اہلل:فاال:وک:مہ:بس::!:اہلل:ےس:اہلل:وک:امگن:ول:ہک:اے:اہللتمعن:یف:ارخت:امگن:ول:افر:بس:ےس:ڑب:ولٹ:ول،:داین

ہک::ہہک:ںیکس:ہیالےئ:وہ؟:وت::ایکہک: اہلل:وپںیھچاتہک:رمےن:ےک:دعب:بج:اہلل:ےک:وضحر:یشیپ:وہ:افر:انبدے

:افر: وک:احلص:ایک:اپ:یہ:ںیم:داینینعی: ںیم:سیرپد رپ:دادا:ریپ:امہرے:وہں۔::ایوک:الیہ:اپ:ےک:اپس:اپ:اھت:

؎:::: :ےھتامےتگنداع::ہیہبعک:ڑکپ:رک::ػ رۃمح:اہلل:ہیلع::الغاصبح:ادماداہلل::احیجرضحت:

ےہ: ھچک:اماتگن::ھجت:ےس:ھچک:وکیئ:وکیئ

الع :اگر:ریت ےس: ھجت::ںیم ایہل

:وک:اماتگنیہ:اپ:ےس:اپ::اہلل:ںیم:ای ےہ:نکیل:رکریہ:شیپ:احںیتج:اینپ:اینپریتے:اسےنم: داین:یاسر:!اہلل:اے

ےس:ڑب :رک::ںدفونں:اہجاس:ےن: ےہ۔::ویکں:ہک:سج:وک:اہلل:لم:ایگ:ںیہن:احتج:وکیئ:یاس:ےس:ڑب:یوہں،:ریم

؎::::۔:ارتخ:اک:رعش:ےہاپایل

اےئ:::ںیم دؽ:: سج: اہجں دف: اشہ فہ

اپےئ:ےس:ڑب :ےک:ںاہج دفونں::زمے

دفونں::تمیق:یک:اہلل:اعتیل:وت:ایک:ایگاپ:ںاہج:اہلل:یک:تمیق:دفونں:اہجں:ےس:ڑب :رک:ےہ:ویکں:ہک:ارگ:وکیئ:دفونں

وفلماظت

21

ویکں:ہک:اہلل:اعتیل:ایگ:اپزمے:ےب:لثم:دفونں:اہجں:ےس:ڑب :رک: ؟وت:وج:اہلل:وک:اپ:ایگ:فہ:ےک:ربارب:وہاجےئ:یگ:ںاہج

ےہ۔:::لثم:ںیہن:وکیئاک:

فرہن:سج:::ذہلا:اس:امہ:ںیم:رثکت:ےس:داع:اموگن،:اکی:دؿ:ںیم:مک:ےس:مک:نیت:دہعف:اموگن،:ہی:مک:ےس:مک:ےہ

رطح:اپ:یسک::امیبری::ای:تبیصم:ںیم:دجسے:ںیم:رگ:رک:داع:رکےت:ںیہ:ہک:ای:اہلل:!:ھجم:وک:ااھچ:رکدےیجی،:::ای:اہلل!ھجم:وک:

راضمؿ:ںیم:ایس:رطح:داع:اموگن۔:ےسیج:ریما:وپات:ابر:ابر:اتہک:ےہ:ہک:دادا:اکی:ونٹ:دے:دےیجی،:رھپ::،ااھچ:رکدےیجی

اب:ھکل:راہ:وہات:وہں:ای:یسک:افر:اکؾ:ںیم:لوغشؽ:وہات:وہں:وت:فہ:ھچک:دری:ےک:دعب:اخومش:رےہ::اگ:افر:ںیم:طخ:اک:وج

رھپ:ےہک:اگ،:دادا:اکی:ونٹ:دے:دےیجی،:رھپ:ھچک:دری:دعب:ےہک:اگ:ہک:دادا:اکی:ونٹ:دے:دےیجی:ینعی::لسلسم:اتہک:

:اگ:افر:اکؾ:ںیہن:رکےن:دے:اگ۔:اےسی:یہ:اہلل:ایمں: :امےنگن:ےک:دعب::روہ،:داع:رثکت:ےسےس:لسلسم:ےتہکرےہ:

وبقؽ:وہیت:ےہ۔

ے،:اینپ:االصح:ےکےیل،اےنپ:مغ:ف:رپاشیین:دفر:رکےن:ےک:ےیل،::افر:گب

نذہلا:اس:امہ:ںیم:تہب:زایدہ:داع:ام

::ہک:اکی:اسسن:یھب:اہلل:یک:انرایگض:ںیم:ہن:زگرے،::اس:وک:وخب:وغر:ےس:نس:ںیل:ہک: بس:ےس:ڑبا:مغ:ایک:ےہ؟:

ے:ہک:اے:دخا!:ریمی:زدنیگ:یک::رہ:اسسن:وک:اینپ::وخیش:ےک:اکومں:اپ:بس:ولگ:اہلل:اعتیل:ےس:ہی:داع:رضگب

نفر:ام

:یک:وتقیف:بیصن:رفام۔:افر:دفرسی:داع:ےہ:ہک:اے:دخا!:ریمی:: :اینپ:ذات:اپک:رپ:دفا:رکےن: ںیم:وبقؽ:رفام:افر:

:ارگ:مہ:اکی:ڈنکیس:یھب:اپ:وک:انر :ہن:زگرےن:اپےئ۔: اض:رکےت:زدنیگ:یک:اکی:اسسن:یھب:اپ:یک:انرایگض:ںیم:

ںیہ:وت:ہی:امہرے:ےیل:انابمرک:ڑھگی:ےہ،:وحنمس:ڑھگی:ےہ۔::

وج:دنبہ:اےنپ:امکل:وک:وخش:رک:ے:افر:اکی:ڈنکیس:یھب:اےنپ:امکل:وک:انراض:ہن:رکے،:وت:اس:ےس:ڑبی:

دفتل:اس:ےک:ےیل:ایک:وہیگ؟:وت::اج:لک:ہی:دفونں:داعںیئ:رحسی:ںیم:یھب:امےئیگن،:اہجں:رقاؿ:اپک:متخ:وہ:اس:

ےافرسلجم:ںیمگب

ن ے،:بج::درتسوخاؿ:ھچب:اجےئ،::ٹچ:ےٹپ:دیہ:ڑبے،:ٹچ:ےٹپ: :یھب:ام

گب

نااطفر:ےس:ےلہپ:یھب:ام

:اب:اہلل:داتھکی:ےہ:ہک:ریمے:دنبے:ریمے: :بس:گل:اجےئ، :فریغہ :رشتب:رفح:ازفا :وکپڑایں، وھچےل،

:ںیہ:::::::::::::؎:::لع فابت:وک،:ریمے:رزؼ:وک،:وھچےل:افر:ےنچ:افر:دیہ:ڑبے::وک:اچللیئ:وہیئ:رظنفں:ےس:دھکی:رےہ

کٹ:کٹ:ددیؾ:دؾ::ہن:دیشکؾ

رگم:اےس:اہھت:کت:ںیہن:اگل:رےہںیہ،:اہلل:اربک:اک،:اذاؿ:اک:ینعی:ریمی:ڑبایئ:افر:تمظع:ےک:اقونؿ:اک:ااظتنر:رکرےہ:

:::یلص:اہلل:ہیلع:فملس::ےن:ہی:اشب رت:ںیہ:ہک::بج:اہلل:اک:مکح:وہاگ:بت:اھکںیئ:ےگ۔:اس:اداےئ:دنبیگ:رپ:دیس:االایبنء:

دی:ےہ:ہک::ااطفر:ےس:ےلہپ:داع:تہب:وبقؽ:وہیت:ےہ:ذہلا:ااطفر:ےس:ےلہپ:اہلل:ےس:بس:گ

ن امبافر::بس:ےس:ےلہپ:ایک::ے

امںیگن؟:بس:ےس:ےلہپ:ڑبی:زیچ:امںیگن:ہک:اے:اہلل!:ںیم:اپ:ےس:اپ:یہ:وک:اماتگن:وہں،::اپ:ںیمہ:لم:اجںیئ:وت:

:وتسج:بس:ھچک:لم:ایگ۔:ہی:اتبںیئ:ہک:ارگ:ااب:وخش:وہاجےئ: وت:ےٹیب:وک:وخش:رےنھک:یک:وکشش:رکے:اگ:ای:ںیہن؟:

وفلماظت

21

؎:::دنبے:ےس:راب:وخش:وہاجےئ،:اہلل:وخش:وہاجےئ:وت:ایک:اس:دنبے:وک:وخش:ںیہن:رںیھک:ےگ:

ارگ::وت:ریما:وت:بس:ریما::کلف:ریما::زںیم:ریمی::

ارگ:اک:وت:ںیہن:ریما::وت::وکیئ::ےش:ںیہن::ریمی

::اہلل:اعتیل:ےک:انؾ:ےک:سج:وک:اہلل:لم:ایگ:اس:وک:بس:ھچک : : : : : :لم:ایگ،:اس:وک:داین:یھب:لم:یئگ:افر:ارخت:یھب:لم:یئگ۔:

دصےق:ںیم:فہ:اٹچویئں:رپ:وخش:رےہ:اگ:افر:سج:ےس:اہلل:انراض:ےہ:فہ:اقونیلں:ارئی:ڈنکنشی:ںیم:وخد:یشک:رکے:

اگ،:ریہفنیئ:ےئیپ:اگ:افر:ہشن:رکے:اگ۔

:رکںی:ےگ،:ربمن:دف::سج:دؿ: ںیہ:وکیئ:رقاؿ:متخ:وہ::وت:راضمؿ:ںیم:اپ:اکی:وت:ااطفر:ےس:ےلہپ:داع

:داع:رکںی:ےگ۔:رحسی:ےک:ےیل:اےھٹ،: :ادیھ:رات:ےک:دعب:رحسی:ےک:فتق: : فاہں:داع:رکںی:ےگ:افر:ربمن:نیت:

:فوض:رکےک:دف:رتعک:ڑپ :یل:وت:ایک:لکشم:اکؾ:ایک؟:اانھٹ:وت:ےہ: وسماک:یک،:ہنم:دوھای:افر::رحسی:اھکےن:ےک:دعب:

فیلکت:وت:رحسی:ںیم:ںیہن:وہیت:::ویکں:ہک::ٹیپ:اتہک:ےہ:ہک:ھچک:الھکدف:فرہن:دؿ:رھب:وھبےک:رںیہ:ےگ۔::یہ،اےنھٹ:یک:

اس:ےیل:رحسی:اھکےن:ےک:ےیل:ادیم:دلجی:ےس:اھٹ:اجات:ےہ۔:سب:اب:فوض:رکےک:مک:از:مک:دجہت:یک:دف:رتعک:

۔ڑپ :رکاہلل:ےس:داع:امگن:ںیل،::افر:دؿ:ںیم::انماجت:وبقمؽ:یک:اکی:زنمؽ:ڑپ :ںیل

افر:اعاقشہن:رشحاعاملہن:بش :دقر:یک:ےئداع

:داع:امےنگن:ےک:ےیل:اکی: ںیمیک:اطؼ:راوتں:بش:دقر::وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:فملس::ےن:ںیمہ : اھکسیئ::

:دقر::ےک:ےیل:اھکسیئ:وہ:فہ:سک:دقر:اقلب:دقر:وہیگ،:بج:ربمغیپ:میظع: ےہ۔:وج:داع:میظع:ادقلر:ربمغیپ:ےن:بش

داع:اقلب:دقروہ::وت:فہ:داع:سک:دقر:میظع:ادقلر:وہیگ،:فہ:داع:ےہ:ادقلر،:ومعق:بش :دقر:افر:

م

ی الل ن ف ع

و فاع

ف ع

ب ال یم ت ر ک

فو نک ع ا

اے:اہلل!:ےب:کش:اپ:ےب:دحماعػ:رکےن:فاےل:افر:رکؾ:رفامےن::فاےل:ںیہ،::::::::::::::::::::

ػ:رفام:دےیجی۔ماعیف:وک:دنسپ:رفامےت:ںیہ،:سپ:ےھجم:ماع

ن ث وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:فملس::ےن:بش:دقر:ںیم: اء ےس:ادتباء:رکےک:ںیمہ:ااجتلء:رکان:اھکس: م ی ر ک ال

ہک:ماعیف:دے:دےیجی،:رگم:اہلل:یک:اس:دای:ہک:اے:اہلل!اپ:تہب:ماعػ:رکےن:فاےل:ںیہ،:ارگہچ:ایھب:ہی:ںیہن:اہک:

ماعیف:ےہ۔رعتفی:اک:ومضمؿ:احلم:داعےئ:رفغمت،:احلم:داعےئ:

ر ک فو ۔:اپ:ےب:دحماعػ:رکےن:فاےل:افر:رکؾ:رفامےن::فاےل:ںیہاک:بلطم:ےہ:ہک: م ی ع

فو ع

ر ینعی:ےب:دح:ماعػ:رکےن:فاےل:افر: اہلل:اعتیل:اک:اکی:انؾ:ےہ:سج:اک:بلطم:ےہ:ہک:فہ:ذات:وج:انالوقئں:رپ: می ک

و یھب:رکؾ:رفامدے۔:ف ع

ب ال وک:وبحمب:رےتھک::ےنید:ماعیف:اپ:اس:فتق:یھب:!ہللا:اےہک::اک:بلطم:وہا ت

وفلماظت

22

اقمئ:رےہ::یھب:ادنیہ:تبحم::ےک:لمع:ےس:اپ:یک:ںیمہ:ماعػ:رکےنوت::اطخ:وہیئگمہ:ےس: یھب:ادنیہ:ارگ:افر:ںیہ

و ۔یگف ع

ب ال دعباےگ:ےہ: ےک ت ن ف ع

ف رگارم:ےک:احلظ:ےس:رعیب فاع

فاع ن افےئ:‘‘اف’’یک:ع

ی ۂی تعق

ت

:کیا:وبحمب:تفص:ےک:وہظر:ںیم:اینپ:اپ:دنبفں:وک:ماعػ:رکےن:یک:!وہا:ہک:اے:اہلل:ہیےہ،:بلطم::

:اینپ:ےہ:وت:اپ:یھب:اکشر:رکاتیل:یرکات،:دلج:ںیہن:رید:اےنپ:وبحمب:اکشر:ںیم:یئوک:۔:ےسیجہن:ےیجیک:اتریخ:یھب:ڈنکیس

اپر:وہاجےئ۔:دلج:ااتہک:امہرا:ڑیب:ہن:ےیجیک:اتریخ:ذرا:یھب:تفص :وفع:ےک:وہظر:ںیم

ےس:رپزیہ:رکںیدیع:اگہ:ںیم:اصمہحف:ف:ماعہقن:

تنس:رکانےس:اےئ:اس:فتق:اصمہحف:افر:ماعہقن:دفر:ےس:الثم:یسک:دفرسے:رہش: بج:املسمؿ: ںیہ

دفرسے:وک:دابےن::کیافر:ارکےن:وہا:وت:سب:بس:ماعہقن:افر:اصمہحف:متخ:امنز:ف:ہبطخ::یک:وت:دیع:ا ںں نکیل:ےہ۔:

ےتہک:السؾ:ریھپےہ: ایک:اجیددب ت:ےن:ا:الہ اک:رطہقی: ےک:دعب:اصمہحف:رکےن:امنز یک:دیع۔گل:اجےت:ںیہ:ںیم

اؿ: وہ:ںیم:انھکینج:اصبح:وک:د:،ذہم:ےہ:ےریمدانی: دلیل:افر:اس:یک:،ےہ:رشیع:اصمہحف:ریغ:،ہیاہھت:المایلیہ:

ز:ڑپےنھ:ےک:وفرا:دعب:اصمہحف:رکان:ےک:دؿ:امن:ہک:دیع:رےیھک:ؽاس:اک:ایخذہلا:اتکس:وہں۔:::اھکد ںیم:اتکوبں::یک:رعیبوک:

ےہ،:ویکں:ہک:وضحر::یلص:اہلل:ہیلع:فملس::ےن:دفر:ےس::فیےک:ادنررحت:تعیرشہی:ےہ:افر::اثتب:ںیہن:احصہب:ےس

اب:رھگ:رپ:وکیئالثم:ےئگ:ےلچ:اگہ:ےس::دیعای:بج:دجسم:اہں:اہتبل:ےہ۔:رفامای:اےن:فاولں:ےس:اصمہحف:افر:ماعہقن:

:وخیش:رکےتکس:ںیہ:اصمہحف:یھب:،اجزئ:ےہرکان:دفونں:ہحف:افر:ماعہقن:اصماےئ:وت:فاہں:امہمؿ: :ےک:ےیل:افر:اراہر

دفتس:ڑکپ:ہن:ےل:افر::اتہک:وکیئ::ےس:ےیلکن:یوت:رس:اکھجرک:زیت:اگہ:ےس:بج:ےیلکن:۔ذہلا:دیعرکےتکس:ںیہ:ماعہقن:یھب

دے۔:ڈاؽ:ہن:ںیم: یرکچ:ابزاس:دب ت:یک:

ڑسوکں:رپ:الثم:دفر:اجرک:: ںیہ:،اصمہحف:افر:ماعہقن:اجزئ:ںیہن:ںیمدحفد:یک:دجسم:ای: اگہ:ںیم:دیعرہباحؽ:

ہلئسم:اھکل:ےہ:ہک:اےنپ:رھگفں::ہیےن:املعء:رکاؾ:اجنگشئ:ےہ۔رھپ:یھب:ھچک: اس:ںیم:،ولرکفریغہ:اصمہحف:افر:ماعہقن:

:ہن: اگہ:ںیم:دیع:،:نکیلماعہقن:ف:اصمہحف:رکےتکس:ںیہ:ڑسوکں:رپ:اہجں:اچںیہ:ایےک:ادنر: :یک:اتہک:اہلل:اعتیل ںیرکااسی:

وضحر:یلص:اہلل:ہیلع::دیاش::،اک:زج:ےہ:تعیرش:یھب:ہیہک::ےھجمس:یگ:یہ:ہیفرہن:اتم:::،اےئ:ااضہف:الزؾ:ہنںیم: تعیرش

:ںیم:تعیےہ۔:وت:سج:لمع:ےس:رش:ایک:لمع:یھب:ہیانیعمج::ےن:مہیلع:احصہب:رکاؾ:روضاؿ:اہلل:اعتیل:ای:فملس::ےن:

دب ت:ےہ۔:اک:انؾ:ااضہف:الزؾ:اات:وہ:ایس

یھب:امنز:ےک:وفرا:دعب:دیع:یک:ےہ:وت:اس:ےس::ایالوہر:ےس:ااہں:ارگ:وکیئ:امہمؿ:یسک:دفرسے:رہش:الثم:

امنز:ےک:اؿ:ےس:دیع:یک: اس:ےیل:ابرہ:ےس:اےئ:ںیہ:ہیہک::ےیجیاتبددفرسفں:وک: نکیلاصمہحف:ف:ماعہقن:رکےتکس:ںیہ:

:افر:وج:ولگ:ںیہ:ےئ:دنس :ےس:ا:ایاابد:ےس: ےس،:لصیف:امہمؿ:الوہرہی:ہکلب::رکراہ:وہں دعب:فاال:اصمہحف:ںیہن

۔رکان:اجزئ::ہکلب:ونسمؿ:ےہماعہقن:افر:اصمہحف:دفرسے:رہش:ےس:اےئ:وہں:اؿ:ےس:

وفلماظت

23

راضمؿ:ےک:اجےن:اک:اوسفس:ںیہن:رکان:اچےیہ

:بج:کت:ااکتعػ:ںیم:،یٹھچ وت:سب:اج:ےس:اسؽ:رھب:یک:،:ااکتعػ:متخ:وہا:متخ:وہیئ:بج:رتافم

ادا::ہیوک::اہلل:اعتیل:،اجاوخش:وخش:دنبےھ:روہ:افر:بج:لھک:اجا:وت:وکدےت:وہےئ::وہ:وت:اس:ںیم:دنبےھ:وہےئ

وخیش:ابرہ:ولکن:وت:ااکتعػ:ےس:بج::،راضمؿ:متخ:وہ:وت:اہےئ:اہےئ:تم:رکفبج: !دفوتس:ےہ۔:اس:ےیل:دنسپ:ایت

وبقؽ: اپک:امہرے:ااکتعػ:وکاہلل::ںیہ:افر:اہلل:ےس:داع:رکف:ہکوھچےٹ:ےچب:وکدےت::ےسیجاجا،:وکدےت:وہےئ:ےس:

ہک:اس:ےن:راضمؿ:ریختی:ےس:زگارا:افر:دیع:یک:وخایشں:اطع:رکف:ہک:اہلل:اک:ااسحؿ:ےہ::ہی:ادارفامےل،:اس:اک:رکش

اہےئ:راضمؿ:ےلچ:ےئگ،:اہےئ:راضمؿ:ےلچ:ےئگ۔:بج:اہلل:وخیشےھٹیب:اوسفس:رکرےہ:ںیہ:ہک:ہک::ایک:رفامںیئ۔:ہی

ےن:ابدن ::صخش:وک:یسک:کیاےسیج:وت:دنبےھ:روہ۔:دںی:: دناب:یسک:مکح:ےس:اےنپافر:بج:انما: وت:وخیش:اچںیہدانی:

ڈڈنا:ےگل:اگ:ہک::کیااےس: ؟ںیہن:ایےہ:وقػےب:ف:ہیوہا:ےہ:وت::اھٹیب:یہ:ےسیفہ:ف:رھپ:یھب:ای،:اس:ےک:دعب:وھکؽ:داید

؎:::::ادا:رکات:ںیہنویکں: ہیرکش:اےہ:وت:ریم:ایاب:وھکؽ:د

شہتسکش::اب اف:ہتسب دنبد:: ہب: وچں:

ابش ف:ربہتسج::وچں:اشکدی:اچکب

:ریقف:کیا:افر:بج:ریس:وھکؽ:دںی:وت:وخب:وخایشں:انما۔:وت:دنبےھ:ڑپے:روہ:ںیابدن :د:ںاہلل:ایم:بج

اعرػ::کیافر:اہک:ہک:اس:وک:ےب:زمہ:رکفں:اگ:اتہک:سفن:وک:زسا:ےلم۔:ا:ایڈاؽ:د:اپین:ےن:اےنپ:اسنل:ںیم:شیدرف

رپ:اہلل:اک:اسنل:اھکرک:رہ:ہمقل::ے:داراعرػ:وہات:وت:زمہی:اہلل:اک:ارگ::،ےہ:یفانداؿ:وص:ہیاہلل:فاال:اھت:اس:ےن:اہک:ہک:

ےلکن::ںیہن:رکشاہلل:اک:ےس:اس:یک:زابؿ:اب::،:اگےلگنےمقل: زربدیتسرکش:ایک:ادا:رکے:اگ،:اظمل:ہی:اب::،رکش:ادا:رکات

:رکان:یھب:ةعدت:ےہافر:ہی:اظمل:اس:ةعدت:ےس:اگ :یک:۔:اعرنیفرحمفؾ:وہایگ۔:اہلل:یک:تمعن:رپ:اہلل:اک:رکش:ادا

۔اطع:رفامےت:ںیہیھب:رعمتف:اینپ: تبحص:ےس:اہلل:اعتیل

وفلماظت

::اےنپ:ارماض:وک:اشمخی:ےس:اپھچان:ہن:اچےیہ۔:ارگ:ہی:اےنپ:ارماض:وک:اشمخی:ےس:اپھچان:ہن:اچےیہ

ایخؽ:وہ:ہک:فہ:زبرگ:مہ:وک:ذلیل:ںیھجمس:ےگ:وت:ںیم:مسق:اھکرک:اتہکوہں:ہک:فہ:مت:وک:ذلیل:ایک:ےتھجمس:بج:ہک:

وہےت:ںیہ:یسک:اک:راز:دفرسفں:رپ:یھبک:اظرہ::فہ:ےتک:وک:یھب:اےنپ:ےس:الضف:ےتھجمس:ںیہ۔:دفرسے:فہ:انیم

ںیہن:رکےت:ارگ:اراہر :رمض:وک:اراہر :تیصع:ھجمس:رک:تعیبط:ےنہک:ےس:رفیتک:وہ:وت:تیصع:لعف:ےہ:اس:

لعف:اک:اراہر:تم:رکف:ہکلب:وماد:وک:ایبؿ:رکف:افر:وماد:اک:ایبؿ:رکان:تیصع:ںیہن۔:ارگ:یسک:فتق:العج:ےک:

فرت:ےھجمس:وت:اس:فتق:ااعفؽ:اک:یھب:اظرہ:رکان:خیش:رپ:اجزئ:ےہ:افر:اس:یک:ےیل:خیش:ااعفؽ:ےک:قیقحت:یک:رض

:یسیع:ابلکل:فیہ:اثمؽ:ےہ:ےسیج:دبؿ:وتسمر:اک:وھکانل:ڈارٹک:افر:رجاح:ےک:اسےنم۔ (21)اافنس

24

؎: ےھت:زیاںاف:دف:رعش:طخب:یلج:ہی ںیم:ےےک:رجح:ی:رۃمح:اہلل:ہیلعاھتون:رضحت

تلفغ:ةی:ز ںیہن وک: رشب: ںیم داین ےک: رہ

رےہ الزؾ:ےہ:ہک:رہ:اؿ::یھب:ؿاک:دایھ:ومت

اضق ےہ: یتہک:ہی ںیم داین ےہ:: رشب:اات وج

رےہ ؿدایھ وہں:ذرا:::ایت:یلچ:ےھچیپ:یھب:ںیم

ےب:ابثت:ےب:فاف:ےس:دوھاک::ےئذلت:اانش:رفح:اس:داین:تبحم:یک:یک:افر:اہلل:اعتیل:ایہتفتبحص::اہلل:فاولں:یک:اہتبل

:یتشک:رپ:اؿ:یک:وہات:ےہ:اپین:اک:العہق:افر:اپین:سج:رطح:یتشک:اس:رطح:رےتہ:ںیہ:ںیم:دنبے:داین:ہی ،اھکیت:ںیہن

افر:ارخت:ےک::داین::رۃمح:اہلل:ہیلع۔:رضحت:اعرػ:رفیمےتیوہےن:د:دالخ:ںیہن:ںیم:وک:یتشک:ےہ:رگم:اپین:یتلچ

؎ ::وک:اس:اثمؽ:ےس:فاحض:رفامےت:ںیہ:افر:ےبرضر:العۂق:ازتماج:ےک:ےلئسم:اعتیاس:رپ

اتس:یتشپ:یتشک:ریادنر:ز:اب

:یتشک:ر:یتشکد اب تس:الہک

وہان: دالخ:ےک:ادنر:اپین:ےہ:افر:یتشک:ہعیاک:ذر:رفاین:اس:یک:اپین:ےک:ےچین::یتشکرتہمج

اک:ببس:ےہ۔:افر:رغاقیب:یربابد:اس:یک

افر:امتؾ:رمع:اس:رطح::تبحص:ےس:اھکیس:اہلل:فاولں:یک:اک:ہقیلس:اس:رطح:ےنیج:ںیم:ریشفاین:رموحؾ:ےن:داین:رضحت

؎: ارقح:اک:رعش:ےہ:ہک:،رسب:رکےئگ

رےہ ابدخا: فہ: یھب ںیم ولغشمں: ےک: داین

بس:ےس:دجا:رےہ:بس:ےک:اسھت:رہ:ےک:یھب:فہ

::رۃمح:اہلل:ہیلع:ریشفاین:رضحت :یک:داین،قلعت:اھت:ایدہز دخاےئ:امؽ:ف:زر:ےس:ر:ےک:اقمےلب:ںیمزوک:اےنپ:امؽ:ف

ےہ:وج::اشؿ:وہیت ؤمنم:اکلم:یک:یہیاھت۔:افر:قلعت: ایدہوتمعنں:ےس:اؿ:وتمعنں:ےک:اطع:رکےن:فاےل:ےس:ز

:یقیقح:فہ:رھپ:یھب:ھچک:رضم:ںیہن:یمک:۔:ارگ:دخاےئزر:ےس:قلعت:وہ:وت:زر:یکاحلص:وہیت:دبفؿ:تبحص:الہ:اہلل:ںیہن

24

ارتخ:اصبح: زامہن:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحمخیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد نیم:فاقمالتاضم

ذرک :راگتفں

25

:اظبرہ:اریم:فیعض:ای افر:ارگ:زر:ےہ:رگم:دخاےئ:زر:ےس:قلعت:احلص:ںیہن:،ےہ:اریم ےہ:رگم::قلعت:ےہ:وت:فہ

؎: ےہ:رحمفؾ:افر:ریقف:درتقیقح

ؾریقف دارؾ: یمن زر: اخبہن

ؾدارؾ:دخاےئ:زر:اریم:فےل

وہں:رگم:دخاےئ:زر:اظبرہ:ریقف:ےہ:اس:ےیل:زر:ںیہن:رھگ:ںیم:ے::ریمرتہمج

وہں۔:اریم:درتقیقح:راتھک:وہں:اس:ےیل:ےنپ:رھگ:ںیما

؎: ::رفامےت:ںیہ:افر

ف:زر جنگ: اتحمج: وت:مین فلص: جنگ: وچدارؾ

را اتحمج:وگرہ::اکش:در:رجہت:مین:وچدارؾ

زخاہن::وہں:ویکں:ہک:امکل:زخاہن:ںیہن:اتحمج :تبحم:اک:زخاہن:امہرے:اپس:ےہ:وت:ںیم:بج:اپ:یک:!::اے:دخاہمجرت

۔وہں:اک:اتحمج:ںیہن:ومیت:وت:ںیم:امہرے:اپس:ںیہ ےک:اوسن:اید امہرے:اپس:ےہ:افر:بج:اپ:یک

؎::::افر:رفامےت:ںیہ

اتس:بیبح:لغشاز:دارؾ:رپ:دؽ

: زر رباےئ دارؾ یمن دؽ

لوغشؽ:ےہ:اب::ںیم:ذلت:ےنیل:افین:ریغ:تبحم:ےس:دایمئ:یک:دؽ:راتھک:وہں:وج:قح:اعتیل:کیا:ںیم:ےنیس:::ںیمرتہمج

:یک:وہات:ےہ:وج:اہلل:اعتیل:یہ:کیدؽ:وت:ا:ینعیراتھک:وہں::زر:ںیہن:دفرسا:دؽ:رباےئ:رکف:وصحؽ :وصرت:ںیم:یسیا

:ےہ:کلم:افر:دفتل:دؽ:ےک:ابرہ:وہ:افر:امکل:افر:مع:افر:وخش:تخب:وہاکچ تبحم:ےس:وخش:اکؾ:افر:وخش:ااجنؾ

وخش:تخب:ےہ۔:یہ:ادنر:وہ:وت:فہ:ایک دؽ:ےک

؎ ::رفامےت:ںیہ:ازی:رۃمح:اہلل:ہیلعاحظف:ریش

ق:دیہ:اں

ست ع

وخش:دےم:وبد:دؾ:ہک:دؽ:

تسین ااختسرہ: چیہ احتج: ریخ اکر::در

دنبہ:اےنپ:دؽ:وک:اےنپ:دؽ:ےک:اخل:افر:امکل:ےک:رپسد::اک:وہات:ےہ:سج:فتق:وکیئ:::فہ:فتق:ڑبا:وخش:یتمسقرتہمج

ےہ۔:رضفرت:ںیہن:یک:ےااختسر:یسک:اکؾ:ںیم:رکات:ےہ:افر:کین

؎: ارقح:اک:رعش:ےہ:

ذرک :راگتفں

26

ددہ دؽ:اسکن:ہک:قح:را:دؽ: الہ

ددہ یم: را دؽ: ہک: را: اف: ددہ:دؽ

:دؽ:یک:ینعی)ںیہ:ےتیاانپ:دؽ:دے:د:وک:ہک:فہ:قح:اعتیل:دؽ:اہلل:فاولں:وک:اس:ببس:ےس:ےتہک:ںیہ::الہ رتہمج

افر:مکح:ےک:اتعب::رمیض:یک:اعتیل قح افر:وخااشہت:وک::ترمایض:انبےت:ہکلب:اینپ:دخا:ںیہن:وخااشہت:وک:اانپ

وج:دؽ:وک:اطع:رکےن:فاال:ےہ۔::ںیہ:ےتیوکد:(:افر:دؽ:ایسںیہ:ےتیانبد

؎ ::زبرگ:رفامےت:ںیہ:اکی

یدنار:ایں:رب دؽ: در:نت::ارگ

ی:در:نت:اجں:دنارزدنہ:ہک:یئن

ےہ::راتھک:وت:وت:زدنہ:ںیہن:اتلج:اتنھب:دؽ:ںیہن:ےک:قشع:ف:تبحم:ںیم:اہلل:اعتیل:::اے:صخش!:ارگ:وت:اےنپ:مسج:ںیمرتہمج

:یقیقح:ینعیےہ۔::اجؿ:ںیہن:مسج:ںیم:ےرمدہ:ےہ:ویکں:ہک:ریت:زدنیگ:ےتیج ےک:رقب:ےس:رحمفؾ::وج:اجؿ:وبحمب

ےہ۔:دے:یتکس:زدنیگ:وت:مسج:وک:فہ:ےسیک ےہ:فہ:وخد:رمدہ:ےہ

ہک:وموصػ:وخد::رصػ:ہیافر:ہن::ف:تبحم:یھت:توک:املعء:ف:احلصء:ےس:ےب:دح:دیقع:رۃمح:اہلل:ہیلع:ریشفاین:رضحت

ذجۂب:لمع:ےس:رضحت::ایس:،رسرگؾ:رےتہ:ےھت:رکف:ف:لمع:ںیم:ددنیار:انبےن:یک:ددنیار:ےھت:ہکلب:دفرسفں:وک:یھب

اہلل::ایل:ۃریشفاین:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:دوع:افر:اصمتح:ںیم تیعم:یک:ومالان:اشہ:اربار:اقحل:اصبح:رہدفیئ

:ابر:ہلسلس:رےتھک::انترضحت:فاالےک:ایب:رکےت:ےھت:ابوصخلص:اےنپ:ارطاػ:ںیم:ایک:رفس:یھب:ےک:ےیل :ابر اک

:ںدفتل:امکےئگ:افر:دفرسے:روسیئ:ےس:فنط:ارخت:یک:داین:ےھت۔رضحت:ریشفاین:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ایس

:ایگ:ایک:ایتففملس:ےس:در:ہیلعاہلل::لقع:اکلم:ےس:اراہتس:وہےن:اک:وبثت:دے:ےئگ۔وضحر:یلص:قبس:افر:وک:یلمع

ومت:وک::ایدہہک:وج:بس:ےس:ز:ایفملس:ےن:اراشد:رفام:اہلل:ہیلع:وت:اپ:یلص:؟لقع:دنم:وکؿ:ےہ:ایدہہک:بس:ےس:ز

رکےن:فاال:وہ۔:اس::یرایت:ےک:ےیل:زدنیگ:دایمئ:ومت:ےک:دعب:فنط:یک:ایدہرےنھک:فاال:وہ:افر:بس:ےس:ز:اید

افر:وج:ولگ:ددنیارفں:افر:رکف:ارخت:رکےن:فاولں:وک::،ےہ:اتکسلقع:وک:وتؽ::اینپ:اپک:ےس:رہ:ادیم:ثیدح

: :رفنش:دامیغ:ونیسدما،امسپدنہ :یھب:ےس:رحمفؾ:ےتھجمس:ںیہ:افر رضحت: ۔وغر:رکےتکس:ںیہ:اےنپ:ابرے:ںیم:فہ

؎ای::::ا:ایدذجمفب:رۃمح:اہلل:ہیلع:اک:رعش:

اکال: ہنم:وہ::رفینش:ے:یئنا رتا

ےہ:ابرہ:ااجال:اادنریھ:ںیم:دولں

؎: ےہ:ےن:وخب:ہشقن:اچنیھک:ی:رۃمح:اہلل:ہیلع:اابداربک:اہل:رپ:ےنچنہپ:ےک:قلعتم:یھب:اچدن

رگم ےھجت: ابمرک: امہ: ف: رہم: ریخست

ںیہن:رفینش:وت: ںیہ:ارگ:ںیہن:ںیم دؽ

ذرک :راگتفں

27

؎ ںیہ:::رفامےت:یداربک:ااب:ذنری

:دؿ:ےک:ےیل:ےک:ںیہ:داین:فطل ک

تنج:ےک:زمے:اؿ:ےک:ےیل:وھکہن

ھجمس ویں:سب: وت: دؽ: اے: :ایک ہی

ےیل ےکنت: دےیلگ: انداں: ےن:وت

:یک:،ےہ:وج:فہ:اھکےل:رصػ:اینت:داین:ےہ:ہک:ااسنؿ:یک:اپک:ںیم:دحثی رخچ::راہ:ںیم:نہپ:ےل:افر:وج:فہ:دخا

وھچڑ:رک:اجےن:فاال:ےہ۔:عمج:رکات:ےہ(:فہ:دفرسفں:ےک:ےیل ابیقوج:رکدے:)

نج:وک:ومت:اک:انؾ:نس::ےن:زمکفر:دؽ:فاولں:ےک:ےیل:ی:رۃمح:اہلل:ہیلعاالتم:ومالان:اھتون:میکح:رضحت

ولگ:ومت::ہیےہ:ہک::ایرفام:ؿایب:ہقیرط:ہیرکف:ارخت:احلص:رکےن:اک::ےہ:اؿ:ےک:ےیل:رک:تہب:ربھگاٹہ:وہیت

ےہ::رکاتےہ۔:ارقح:رعض::اطع:وہےن:فایل:زدنیگ:ایمئد:کیوک:ا:زدنیگ:ہک:اس:اعریض:ںیوصتر:رک:ہیےک:اجبےئ:

:ےسےک:اہھت::زیچ:فہ:ااسنؿ:سج:اک:دؽ:تہب:زمکفر:وہات:ےہ:فہ:یسک:۔ےہ:ابت:رفامیئ:ہنامیکح:یہ:ہک:احبسؿ:اہلل:ایک

اشبرت:ےہ::اطع:وہےن:یک:زدنیگ:وک:دایمئ:زدنیگ:اس:اعریض:نھچ:اجےن:ےس:اعبط:ربھگاات:ےہ:افر:اس:ونعاؿ:ںیم

:اص ہح:ےس:اس:دایمئسپ:اےنپ:اامع وک:راتح:شخب:انبےل۔:زدنیگ:ؽ

ےن:انجب:ریشفاین:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:وک::اشہن:ہنع:رعض:رکات:ےہ:ہک:قح:اعتیل:دمحم:ارتخ:یفع:ارقح

:وجیٹیاکجل:ےک:رگ:یسک:ہیوہات:اھت:ہک:ہن:ولعمؾ:ہی: ابلکل:یھب:رک::ھکیہک:د:یشخب:وتقیف:یسیا:یک:تعیتنس:افر:رش:اابتع

بج::املعء:ف:احلصء:ںیم:ہ۔::فاک:درس:دے:رک:ےلچ:ارےہ:ںیہ:فیرش:یاخبر:ایھب:ولعمؾ:وہات:اھت:ہک:ایھب:اسیا:ہکلب ںیہ

:اینپ:ےتھٹیب افر:تہب:ڑبے:اعمل:ولعمؾ:وہےت۔:امہرے:رمدش::شیزبرگ:درف:کیا:اصاحلہن:فاجتہ:ےس:یھب:وت

ریشفاین:اصبح:ےک:ونعاؿ:ےس::رفامےت:وت:رضحت:ریبج:ھچک:رحت:ارثک:اؿ:ےک:ابرے:ںیم:رضحت:ومالان:رہدفیئ

؎ :::اانپ:انبںیل:رکہمش:ےہ:ہک:سج:وک:اچںیہ:اک ترتمح:افر:دقر:ہی یک:وموصػ:اک:ذرک:رفامےت۔:قح:اعتیل

یھبک ےھت: ےتھجمس: یہ رٹسم: ےسج: داین:الہ

اہک:اجات:ےہ:رمدش:ےس:فہ:رضحت:یھب:ضیف

()ارتخ

)اجری:ےہ(

أ أ أ أ

ذرک :راگتفں

28

29

رتمح:ےک:درفازے::اینپاعتیل:اہلل:ےہ،:سج:ںیم::رشفع:وہ:ایگ:ہنیہمابربتک:راضمؿ:اابملرک:اک:

رسشک:امہ:ںیم::۔:اسرکےت:ںیہ:ؾما:افر:رات:وکرےتھک:ںیہ:رفزہ:ںیم:دؿ:املسمؿ: ںیم،:اس:امہ:ےہ:اتیوھکؽ:د

،:اکی:یھب:دنب:ںیہن:وہات،:اجےت:ںیہ:دےیدرفازے:وھکؽ:امتؾ:تنج:ےک:امہ:س:ا۔اجےت:ںیہ:ےیڑکج:د:نیطایش

اجات:ےہ:ایانگ:رک:دیئک:اک:ارج::رہ:یکینمنہج:ےک:امتؾ:درفازے:دنب:رکدےی:اجےت:ںیہ:اکی:یھب:الھک:ںیہن:وہات۔:اس:امہ:

۔ےہوہیت: ششخبےب:اسحب: انگوہں:یک:افر:

ساۂ:د:ںیہ:زابؿ:اکظفل:ےہ،:سج:ےک:ینعم:رعیب:راضمؿھ ل ج

:ہک:اس:ےنیہم:فاال۔:املعء:رکاؾ:رفامےت:ںیہ:ےنی

اس::،ںیہ:ےتیماعػ:رفام:د:ینعی ںیہ:ےتیرتمح:ےس:رفزے:دار:دنبفں:ےک:انگوہں:وک:اسلھجد:اینپ:اہلل:اعتیل:ںیم

احلص:ےہ:ہک:رشػ: ہیرک:وک:راضمؿ:اابملرصػ:ںیم:ںونیہم:امتؾ:االسیم۔وک:راضمؿ:ےتہک:ںیہ:اس:ےنیہم:ےیل

ذ ےہ::ایل:ںیماپک:ےن:اس:اک:انؾ:رقاؿ::اہلل:اعتیل ان ال مض ررہ ش

ل ف ی ز

ن یہ ان

یقرا

:راضمؿ:فہ:ہنیہم ال

۔رقاؿ:ا اترا:ایگ:ےہ:سج:ںیم

:رقاؿ:افر:اھکان:ہنیہم:ہیراضمؿ:رشفع:وہےن:رپ:رفامےت:ےھت:ہک::اہلل:ہیلع:رۃمح:یاامؾ:زرہ :التفت

رشعہ:اات:اھت:وت:ےتہک:ےھت:ہک:املسمونں:رپ:بجعت:ےہ:ہک:اوہنں:ےن::یالھکےن:اک:ےہ۔افر:بج:راضمؿ:اک:ارخ

:الےئ:وت:رہ:اسؽ:ااکتعػ:رکےت:فیونمرہ:رشت:ہنیفملس:بج:دم:اہلل:ہیلع:ےہ:احالں:ہک:اپ::یلص:ایااکتعػ:وھچڑ:د

۔رفح:ضبق:رفام:یل:ےن:اپ:یک:اہلل:اعتیلہک:کت::ںا ںےھت،:

بج:راضمؿ:اات:ےہ:وت:تنج:ےک:درفازے:وھکؽ:ہک::اک:رفامؿ:ےہاہلل:یلص:اہلل:ہیلع:فملس: روسؽ

(ی)اخبر۔ابدن :دےی:اجےت:ںیہ:نیطافر:ایش:افر:منہج:ےک:درفازے:دنب:رک:دےی:اجےت:ںیہ:دےی:اجےت:ںیہ

:نگف:ہیاس:ہنیہممیظع: کیرے:افرپ:ااہمت:!اے:ولوگ ایےن:رفامیلص:اہلل:ہیلع:فملس::افر:ہگج:وضحر:کیا

:کیا:یک،:اس:ےہ:ربتک:فاال:ہنیہم:یڑب:،ہیوہا:ےہ :زہار:ونیہم: ہنیہم:ںیم:اہلل:ےن:اس::،ےس:الضف:ےہ:ںرات:

رک::یکین:وکیئ:ںیم::سج:صخش:ےن:اس:ےنیہم:،ےہ:ایوک:لفن:رقار:د:ؾراوتں:ےک:ما:افر:اس:یک:ںیہ:رفزے:رفض: ،ے

رفض::وکیئ:سج:ےن:دفرسے:دونں:ںیمامدنن:ےہ::وت:فہ:اس:صخش:یک:وکشش:یک:ےک:اہلل:اک:رقب:احلص:رکےن:یک

:رفض:ادا:اس:ےن:رتس:دفرسے:دونں:ںیم:ےہ:ےسیج:اسیوت:فہ:ا:رفض:ادا:ایک:کیا:ںیم:سج:ےن:اس:ےنیہم افر:ادا:ایک

29

انجب:دمحم:زادہاصبح:: اضمنیم:فاقمالت

افر:ربںیتکںیتلیضفراضمؿ:یک

31

ذرد:کیا:۔ہیتنج:ےہدبہل:ربص:اک:افر:ےہ::راضمؿ:ربص:اک:ہنیہم۔ ،ے اس: ،ےہ:اک:ہنیہم:یدفرسے:ےک:اسھت:ہ

:یکانگوہں::وت:فہ:اس:یک رفزہ:دار:اک:رفزہ:ولھکاےئ:صخش:یسک:ارگ:وکیئ:۔ات:ےہاج:ایومنم:اک:رزؼ:ڑباھ:د:ںیم:ہنیہم

دار:ےک:اس:رفزہ:::اانت:ارج:ےہانتجےیلےہ:افر:اس:ےک::ہعیزسا:ےس:اچبےن:اک:ذر:رگدؿ:وک:دفزخ:یک:رفغمت:افر:اس:یک

اہلل:ہنع::ؿ:ریضرضحت:املس۔فاعق:وہ:یمک:وکیئ:اس:ےک:ہک:اس:رفزہ:دار:ےک:ارج:ںیم::رفزہ:رےنھک:اک:ےہ:ریغبےیل

فہ: ہک:ںیہن:رسیم:وتقیف:ہیوک::کیےس:رہ:ا:مہ:ںیم:)یلص:اہلل:ہیلع:فملس(!روسؽ:اہلل:::ایمہ:ےن:رعض:ایک:ےتہک:ںیہ

دے:اگ:وج::ارج:اس:صخش:وک:یھب:ہیاہلل:ہک: ایےن:رفاماہلل:یلص:اہلل:ہیلع:فملس::روسؽ:۔:رفزہ:دار:اک:رفزہ:ولھکاےئ:یسک

افر:وج:صخش:۔الپ:دے::وھگٹن:اپین:کیا:ایوجھکر:الھک:دے::کیا:ای:رفزہ:ولھکادے:ےس:یسل:رفزہ:دار:وک:دفد :یک:یسک

وسحمس:ہن::سالپےئ:اگ:رھپ:اےس:ایپ:وحض:ےس:اپین:ےرھب:ےک:اھکان:الھک:دے:وت:اہلل:اس:وک:ریم:رفزہ:دار:وکٹیپ:یسک

:سج:فہ:ہنیہم:۔ہیدالخ:وہ:اجےئ:اگ:فہ:تنج:ںیم:کت:ہک:ںا ںوہیگ :فطس:ںیم ،رتمح::ےک:ااغز:ںیم ےہ:

اہلل:اےس:شخب::دختم:یل:اےنپ:الغؾ:ےس:یکلہ:سج:ےن:راضمؿ:ںیم:۔ےہ:دفزخ:ےس:راہیئ:رفغمت:افر:ارخ:ںیم

()یقہیب۔دے:اگ:افر:اس:وک:دفزخ:ےس:ازاد:رک:دے:اگ

:ںیاپچن:زیچ:ےک:ابرے:ںیم:فیا تم:وک:راضمؿ:رش:یےہ:ہک:ریمیلص:اہلل:ہیلع:فملس:اک:اراشد:وضحر:

:دہایکشم:ےس:ز:کیےک:زند:دبوب:ا:اؿ:ےک:ہنم:یک:(1:ںیہ:یلم:ا وتمں:وک:ںیہن:وج:یلہپ:ںیہ:یئگ:یوصخمص:وطر:رپ:د

:ااطفرےک:فتق:کت:رکیت:ںیہ:کت:داع:رکیت:ںایلھچم:یک:ایدر:اؿ:ےک:ےیل:(2 ۔ےہ:ہدیدنسپ ۔:ںیہ:ریتہ:افر

:کین:ےےہ:ہک:ریم:بیہک:رق:رفامےت:ںیہ:اشہن:قح:اعتیلافر:ےہ::اجیت:رہ:رفز:اراہتس:یک:تنج:اؿ:ےک:ےیل(3

:ےیرکد:دیق:نیطرسشک:ایش:ںیمامہ::اس:(4۔:ںیئرطػ:ا:یرک:ریت:اےنپ:افرپ:ےس:کنیھپ:ںیتقشم:یک:دنبے:داین

راضمؿ::ریغفہ:رطػ::نج:یک:چنہپ:اتکس:رطػ:ںیہن:یک:ںاؿ:رباویئ:راضمؿ:ںیمسج:یک:فہج:ےس:دنبہ: اجےت:ںیہ

:ےہ۔:احصہب:ےن:رعض:ایک:اجیت:یکرفغمت:یک:رفزہ:دارفں::رات:ںیم:یارخ:راضمؿ:یک(5۔:ےہ:چنہپ:اتکس:ںیم

اس:یک:ہکلب:دوتسر:ےہ:ہک:زمدفر:وک:اکؾ:متخ:وہےن:ےک:فتق::ںیہن:ایرفام:؟بش:دقر:بش:رفغمت:ےہایک:ہک:

ےہ۔:اجیت:ید:یزمدفر

رطح::ےہ،:ایس:رضفرت:ڑپیت:یک:وک:ھچک:رعہص:اامعتسؽ:رکےن:ےک:دعب:افصیئ:فںزیچ:یک:سج:رطح:داین

:ےک:ےیل:یرایت:ارخت:یک:فہج:ےس:دولں:ںیم:کمہنم:راتہ:ےہ:سج:یک:ےک:ددنھفں:ںیم:ااسنؿ:اسؽ:رھب:داین

:اس:تلفغ:یک:ےہ۔:بلق:یک:فاعق:وہیت:یمک:ےک:رقب:ںیم:افر:اہلل:اعتیل:ےہ:افر:رفاحتین:وہاجیت:اتلفغ:دیپ

نج:رپ:لمع:رکےک::ےیةعدت:ےک:وماعق:رثکت:ےس:اطع:رکد:اینپ:ےن:راضمؿ:ںیم:اہلل:اعتیل:ےک:ےیل:افصیئ

اک:رقب:احلص:رکاتکس:ےہ۔:وک:دفر:رکےک:اہلل:اعتیل:وکاتیہ:یمک ااسنؿ:اینپ

افر:ربںیتک:ںیتلیضفراضمؿ:یک

31

: میبس:ےس:ڑب :رک:رقاؿ:رک:ےہ:اؿ:ںیم:ہنیہم:راضمؿ:رفزہ:ےک:العفہ:نج:ةعدات:اک:وصخیص:امہ

:رقاؿ:رک:یک :رقاؿ:اک:ہنیہم:ےک:اطمقب:امہ :میالتفت:ےہ۔وخد :اہلل:اعتیل:راضمؿ:زنفؽ :ےہ::ےہ۔ :ااشد اک

رہ ذ ر ش ان ال مض

ل ف ی ز

ن یہ ان

یقرا

رقاؿ:انزؽ:وہا۔:ےہ:سج:ںیم:راضمؿ:فہ:ہنیہم:ال

افر:وترات:افر::اربایمیہ:::فحصم :ایفملس:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:ےہ:ہک:وضحر:یلص:ںیم:ثیدح:ادمح:یک:دنسم

انزؽ:وہا۔::ںیم:خیاتر:ںیوچوسیب:راضمؿ:یک:یھب:فیوہا:ےہ:افر:رقاؿ:رش:ںیم:بس:اک:زنفؽ:راضمؿ:یہ:الیجن

اسھت::کیا:ںیرپ:ارت:ےہ:ہک:فہ:سج:ربمغیپ:ہیرفؼ::دقمس:بتک:ف:احصئ:ےک:زنفؽ:ںیم:رگیرقاؿ:افر:د:زنفؽ :نکیل

:اہلل:ہیلع:اسھت:انزؽ:وہا:رگم:اپ:یلص:کیولح:وفحمظ:ےس:ےلہپ:اامسؿ:رپ:وت:ا:میرقاؿ:رک:نکیل:ںیرمہبت:ارت:یہ:کیا

ےہ::ایگ:ذترکہ:ایک:ںوی انزؽ:وہات:راہ:۔:اس:ابت:اک:رقاؿ:اپک:ںیم::ف ات:وف اتےسفملس:رپ:احالت:ےک:اابتعر: نا ا

ہ فنیل ز

ان ر یلۃ ل

قد

:ادقلر:ںیم:مہ:ےن:رقاؿ:وک:ۃلیلال ::میرقاؿ:رک:ینعی۔:انزؽ:ایک: :وفحمظ:ےس:اامسؿ ولح

ؽ:رپ:ا بسح:رضفرت:وھتڑا:وھتڑا:وضحر:ادقلر:وک:انزؽ:وہا:رھپ::ۃلیل:ںیم:اسھت:راضمؿ:اابملرک:ےک:ےنیہم:کیاف

لمکم:انزؽ:وہا۔:زامےن:ںیم:دف:رشعفں:رپ:طیحم:تیفملس:رپ:انزؽ:وہات:راہ:افر:رقت:اہلل:ہیلع:ارکؾ:یلص

:رقاؿ:اک:اامتہؾ:رکےن:فاولں:افر:اس:ےک:ماعین:تمما افش ت:وخد::ےنھجمس:فاولں:یک:ےک:دؿ:التفت

:اپک:ےہ:ہک::اہل:فملس ف:اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل:یلصرقاؿ:رکے:اگ۔: :افر:رقاؿ:ما:اک:ااشد ےک:دؿ::تمرفزہ

:افرےن:اس:دنبے:وک:اھکےنےنیپ:ںیم! رب:ےاے:ریم:ہک::رفزہ:ےہک:اگ:،ےگ:ںیافسرش:رک:دنبے:ےک:ےیل

:رقاؿ:ےہک:اگ::افر:::افسرش:وبقؽ:رفام::یریم:اس:ےک:ابرے:ںیم ذہلا رکےن(:ےس:رفےک:راھک:یوخااشہت:)وپر

:یریم:ےک:ابرے:ںیم:ذہلااس وسےن:ےس:رفےک:راھکوک:ے:وک:رات:ےن:اس:دنب:ںیم!رب::ےاے:ریمہک:

۔اجےئ:یگرکیل:افسرش:وبقؽ::دفونں:یک۔:سب:افسرش:وبقؽ:رفام

سج:ےن:راضمؿ:ےک:ہک: ایاہل:فملس:ےن:رفام ف:اہلل:ہیلع:ےہ:ہک:روسؽ:اہلل:یلص:تیرفااکی:افر:

افر::اجےت:ںیہ:ےی ہقب:انگہ:شخب:داس:ےک:اس:ایک:ؾ:ماےیلےک:اسھت:وثاب:ےک::ؿامیاںیم:رفزے:رےھک:افر:رات:

انگہ:شخب::زگہتش:ےکےس:ڑھکا:وہ:رک:ةعدت:رکے:اس::تین:افر:لع :وثاب:یک:ؿامیا:ادقلر:ںیم:ۃلیل:وج:ادیم

۔اجےت:ںیہ:ےید

:!روسؽ:اہلل:ای ہک احرض:وہا:افر:رعض:ایک:دختم:ںیم:اہل:فملس:یک ف:اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل:یلص:ادیم:کیا

31

انجب:ومولی:دمرث:نیسح:اصبح اضمنیم:فاقمالت

اک:ہنیہم:التفت:رثکت امہ :راضمؿ

32

ة:ادا:،:زوک:ںڑپوھ:ںیامنز:،اپوچںاہلل:ےک:روسؽ:ںیہ:اپافر::ںیہنوبعمد: :ےک:وسا:وکیئاہللہک:دفں::وگایہ:ارگ:ںیم

:اہلل:ہیلع:یلص وہاگ:؟::اپ::امشر:نک:ولوگں:ںیم:اوت:ریم رکفں:ؾمارات:وک:افر:ےک:رفزے:روھکں:راضمؿ:،:رکفں

۔افر:دہشاء:ںیم:نیقیدصہک: ایرفام:اراشد اہل:فملس:ےنف

اپ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:اک:ےس:ےہ۔:ةعدات:ںیم:نیفت:رقاؿ:الضف:رتالتدحثی:اپک:ںیم:ےہ:ہک:

اک:وثاب::یکین:کیےہ:افر:ا:یکین:کی:اےیلرحػ:ڑپاھ:اس:ےک::کیےن:اتکب:اہلل:اک:ا:سجاراشد:ابمرک:ےہ:ہک:

:کیا:رحػ:افر:میم:کیرحػ،:الؾ:ا:کیرحػ:ےہ:ہکلب:افل:ا:کیا:المہک:اتہک::ںیہنہی: دس:انگ:وہات:ےہ۔:ںیم

ہک:اپ::ںیہ:دلیل:ابمرہک:اس:ابت:یک:ثیدعتمد:ااحد:فاہل:فملس:یک:اہلل:ہیلع:ارکؾ:یلص:یبن:روضح رحػ:ےہ۔

انسےت۔رقاؿ:دیجم:االسلؾ:وک::ہیلع:ربجلیئ:اہل:فملس:راضمؿ:اابملرک:ںیم ف:اہلل:ہیلع:یلص

راضمؿ:اابملرک:ےک:ابربتک:فارد:ںیہ:وچں:ہک: ےب:انپہ:ںیتلیضف:التفت:یک:اتکب:سج:یک:میظع:ہی

رہگا:قلعت:ےہ۔:راضمؿ::افر:راضمؿ:اابملرک:اک:اسپ:ںیم:اس:احلظ:ےس:رقاؿ:میکح:،انزؽ:وہیئ:ںیم:ہنیہم

راضمؿ:اابملرک:ےک:اس:قلعت:وک:وبضمط:ف:مکحتسم:رکاتےہ۔:ایالتفت:رکےن:فاال:وگ:یک:رقاؿ:دیجم:اابملرک:ںیم

وپرے::ںیم:م ہ:ےہ،:رتافتنس:ؤمدک:م ےہ۔امنز:رتاف:م رہظم:امنز:رتافاس:قلعت:اک:اکی:ےک:اسھت::رقاؿ:دیجم

مک:مک:از::ربتک:ےس:اعؾ:املسمؿ:یھب:یک:م امنز:رتاف:ابر:متخ:تنس:ےہ۔:اس:رطح:راضمؿ:ںیم:کیاک:ا:میرقاؿ:رک

ےہ۔:نس:اتیل:میابر:رقاؿ:رک:کیا

:ا:یک:رقاؿ:دیجموچں:ہک: ::ؿامیےب:اہب:دفتل:افر :راضمؿ:ںیم:اک:زخاہن:ںیمہ:نیقیف انچں:ہچ::الم:امہ

:یک:میرقاؿ:رک:دہایےس:ز:دہایز::اس:امہ:ابمرک:ںیمےیلےہ۔:اس::اک:ہنیہمےک:رکشاہن:تمعن::اس:راضمؿ:اک:ہنیہم

۔:ںیوکشش:رک:ڈاھےنل:یک:ےک:اسےچن:ںیم:تایااکحؾ:ف:دہا:افر:وخد:وک:رقاین:ںیالتفت:اک:اامتہؾ:رک

:رقاؿ:دیجم:راضمؿ:ںیم:نید:نی افر:ااکربف:عبت:اتنیعب: اتنیعب:رکاؾ،::احصہب:،امہرے:فلس:اصنیحل

راضمؿ: ولعمؾ:وہات:ےہ:ہک:ےسیج:ںیمابرے:ےک::نید:فغش:رفامےت:ےھت۔:ضعب:زبراگؿ :ےک:اسھت:وصخیص

:ہ:اؿ:اک:وکیئےک:ےنیہم:ںیم: اک:ارثک:ہصح::تفہ:اےنپ:افاقوہات:یہ:ںیہن:اھت:ینعی:افر:لغش::التفت:رقاؿ:ےک:العف

:صی:ںیمالتفت: :ےھت۔:ضعب:ےتیلرک اپک:لمکمدہعف:رقاؿ:یئک:یئک:ہن:ارضحات:رفزضعب:ػ:رکےت:ےھت۔

ےھت۔:رک:ےتیللمکم:رقاؿ::امنزفں:ںیم:رات:ںیم:یہ:کیرضحات:ا

م:دار:لمکم:ایک:رقاؿ:دیجم:رتعک:ںیم:کیا:ہنع:ےن:ا:امثعؿ:نب:افعؿ:ریض:اندیس

مي

ت

:یےہ۔:رضحت:

اوہنں::ںیہ:وج:اتیعب:ا:ہیلع:ڑپهۂ:ےہ۔رضحت:ہمقلع:رۃمح:وپرا:رقاؿ:دیجم:رتعک:ںیم:کیا:ہنع:ےن:ا:ریض

اسھٹ:رقاؿ::ںیم:ےک:ہنیہم:ؿراضم:ا:ہیلع:رۃمح:رقاؿ:ڑپهۂ۔اامؾ:اوب:ہفینح:رات:ںیم:کیا:ےن:ہکم:رکمہم:ںیم

۔:ایس:لمکم:ایک

اسھٹ:رقاؿ:لمکم:::امنز:ںیم:ںیم:راضمؿ:ےک:ہنیہم:یھب:ا:ہیلع:رۃمح:رطح:اامؾ:اشیعف:رکےت:هت

فہجالتفت:یکرثکت امہ :راضمؿ:ںیم

33

۔:ایک

:ا:ہیلع:ۃمحرشفع:وہات:وت:اامؾ:امکل:ر:بج:راضمؿ:اک:ہنیہمرکےت:هت :رقاءة:افر:الہ:ےک :یک:یک:ثیدح:

ڑ:ده::افر:التفت:رقاؿ:یک:ےتیاجمسل:چ

رطػ:وتمہج:وہاجےت:ےھت۔:هت

:ہک:راضمؿ:ےک:قلعتم:ا:ہیلع:رۃمح:یاامؾ:زرہ

ےہ:افر:هکۂان::التفت:رقاؿ:اک:ہنیہم:ہیرفامےت:هت

رقاؿ:متخ:رکےت:ےھت:،:افر::رات:ںیم:یرہرسیت:راضمؿ:ںیم:ا:ہیلع:رضحت:اتقدـ:رۃمحےہ۔:لهکۂےن:اک:ہنیہم

:افر:راضمؿ:ںیم:متخ:رکےت:ںیہ:کیا رہ:رات:ںیم:رشعـ:ںیم:یراضمؿ:ےک:ارخ ،:

:ےتید:رقاؿ:اک:درس:ب

م:یعخن

ہ ي

:افر:راضمؿ::رات:ںیم:یرہ:رسیت:راضمؿ:ںیم:ا:ہیلع:رۃمح:ےھت۔رضحت:اربا رقاؿ:متخ:رکےت:ےھت:

ی اۂؿ:وثراؿ:متخ:رکرق:کیا:رات:ںیم:یرہ:دفرس:رشعـ:ںیم:یےک:ارخسف::ا:ہیلع:رۃمح:یےت:ےھت۔:رضحت:

دف: اامؾ:اوسدرطػ:وتمہج:وہاجےت:ےھت۔:رقاؿ:یک:رکےک:رصػ:التفت :یةعدات:وتلم:امتؾ:یلفن:راضمؿ:ںیم

::رۃمح:اہلل:ہیلع:اشیعف:سیہک:اامؾ:دمحم:نب:ادر:رفامےت:ںیہ:ؿنب:امیلس:رعیب۔:امےترفرقاؿ:لمکم: کیا:راوتں:ںیم

رفامےت:ےھت۔اسھٹ:رقاؿ:لمکم: وپرے:راضمؿ:ںیم

:اہلل:ہیلع:رۃمح:یےک:فنصم:افر:وہشمر:دحمث:اامؾ:ونف:‘‘ااصلنیحل:ضایر’’وہشمر:اتکب::یک:ثیدح

متخ:رقاؿ:ےس:قلعتم:ےہ۔::دعتاد:اک:امشر:نکمم:ںیہن:متخ:رقاؿ:رکےن:فاولں:یک:رتعک:ںیم:کیہک:ا:رفامےت:ںیہ

اجاتکس:۔::ایک:ہط:ںیہننج:اک:ااح:ںیہ:ےک:فااعقت:اےنت:ریثک:فلس:اصنیحل

افر::التفت:رکرےہ:ںیہ:ینتک:یک:میرقاؿ:رک:اک:اقمؾ:ےہ:ہک:مہ:راضمؿ:اابملرک:ںیمرکف: ےیل:امہرے

ومعمالت:ےک:ےیل:وکیئ:اٹمئ:لبیٹ:انبای،:وکیئ:ڈیشفؽ:راضمؿ:ےک:اےنپ:مہ:ےن::۔:ایکرےہ:ںیہرک:لمعانتک:اس:رپ:

افر:مک:رکےک:سک:رطح::ترصمفایفریغ:رضفری: فر:اینپا:رکےن:ںیہلمکم:ےنتک:رقاؿ::راضمؿ:ںیمرتبیت:دای:ہک:

وک:رتک:رکدںی:نج:افر:ومعمالت::ترصمفایفاس:امہ:ںیم:اؿ:مہ:ہن:وہاگ:ہک:رتہب:ایک:ہی:؟:ینتک:ةعدات:رکین:ںیہ

ےس:دنی:ف:داین:اک:وکیئ:افدئہ:ںیہن:۔

فہجالتفت:یکرثکت امہ :راضمؿ:ںیم

فر:رقاؿ:ےک:درایمؿ:تہب:رہگا:قلعت:افر:وصخیص:انمتبس:ےہ:افر:ایس:ےیل:وضحر:رفزہ:ا

یلص:اہلل:ہیلع:فملس:راضمؿ:ںیم:التفت:اک:زایدہ:ےس:زایدہ:اامتہؾ:رفامےت:ےھت،:رضحت:دبع:اہلل:نب:ةعس:

:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:رافی:ںیہ:ہک:روسؽ:اہلل:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:بس:ےس:زایدہ:یخس:ےھت۔:نکیل:راضمؿ

ںیم:بج:ربجالیئ:ہیلع:االسلؾ:اپ:ےس:ےنلم:اےت:اس:زامہن:ںیم:اخسفت:اک:ومعمؽ:افر:ڑب :اجات،:ربجالیئ:

ےک:اپس:اےت:افر:رقاؿ:دیجم:اک:دفر:رکےت:۔اس:فتق:راضمؿ:یک:رہ:رات:ںیم:اپ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس

:اکومں:ںیم:زیت:وہا:ےس:ےتلم:اپ:اخسفت،:دادفد ش:افر:یکین:ےکبج:ربجالیئ:اپ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس

(12ےس:یھب:زیت:رظن:اےت۔):رفزہ:اک:مکح:از:رضحت:ومالان:دیس:اوب:انسحل:یلع:نسح:دنفی:

34

رفزہ:االسؾ:۔انیاےس:وھچڑ:دای:ےس:رانک::زیچ:یسکںیہ: افر:وصؾ:ےک:ینعم:وصؾ:ےتہک:ںیہ:ںیم:رفزہ:وک:رعیب

رکےن:ےس::یوخااشہت:وپر:افر:اسفنین:حبص:اصدؼ:ےس:ےل:رک:رغفب:ااتفب:کت:اھکےن:ےنیپ:اک:وچاھت:رنک:ےہ۔

ک:اجےن:اک:انؾ: ےن::اہلل:اعتیلوت:راضمؿ:ےک:رفزے::۔افرالعتم:ےہ:یک:یتخب:رفزے:رانھک:کینےہ۔رفزہ:ر

:ابرںیہ۔ رپ:رفض: ،ےاملسمونں:بس: ا :ےہ:اعتیل:یرفامؿ ایھ ذ ی ین ال ل ب ع ت وا ک ن م

ی ا

م یک

الص

ام ل ی ب ع ت ا ک م ذ ک قون ین ال م تت لک ع م ل ن قبلک فاول!:مت:رپ:رفزے::ؿامیے:اا:م

فزے:رؾ:وہا:ہک:اتہک:مت:یقتم:نب:وکس۔ولعم:ےئگ:ےھت:مت:ےس:ےلہپ:ولوگں:رپ: ،ے:ےسیج:ےئگ:ںیہ:رفض: ،ے:یہ:ےسیا

۔:ےئگ:ںیہ:ےک:رفزے:رفض: ،ے:ےنیہم:کیا:اسؽ:ںیم:ےیل:ےہ،:ایساک:وصحؽ:: ی دصقم:وقتالص:اک:

رفزے:اک:الص:دصقم

:۔ہفریغ:اھکان،:اپین:الثم ےہ:اتیرک:دیھب:رتک:وک::فںالحؽ:رکدہ:زیچ:اہلل:یک:احتل:ںیم:دنبہ:رفزے:یک

اؾ:زیچفں:ینعی:انگوہں:وک:رتک:رکےن:یک:اعریض:وطر:رپ:الحؽ:زیچفں:وک:رتک:رکان:الص:ںیم:دایمئ:وطر:رپ:رح

ےہ۔رتتیب:

:ایفملس:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل::یلص شکل کوی ء ل ز

ۃ ۃ کوی د و ز س

ال

م و ( 125:)انب:امہجالص

رفزہ:ےہ۔:ہعیاک:ذر:افصیئ:ےہ:افر:دبؿ:یکوہات: ہعیذروکیئ:اک::یئافصیک: رہ:زیچ

الکؾ:ہن::ابلطرفزہ:رےتھک:وہےئ:ابلط:اکؾ:افر::وج:ادیم:ایےن:اراشد:رفام:فملس:اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل::یلص

(یاخبر:)حیحص۔رضفرت:ںیہن:وکیئ:رےنہ:یک:اسوک:اس:ےک:وھباک:ایپ:وھچڑے:وت:اہلل:اعتیل

:یلصےہ: ںیم:فیرش:ثیدح:کیا :رفام:اہلل:ہیلع:ہک:روسؽ:اہلل: ائم : ایفملس:ےن:اراشد ب ص ر

ل س ی

ہن ص ل ہ ی م ام ب قائم ل

ر ع وو

ل ال ا

س ی

ہن ق ل ہ ی م ہ ام ل الس ا

:،)ننس:انب:امہج:ر

:رےنھک:فاےل:ا:(3333:ثیدح،ننس:اسنیئ،1691:ثیدح :رفزے:ےک::ںیہ:ےسیتہب:ےس:رفزہ :وک ہک:اؿ

ہک:اؿ:وک::ںیہ ےسیا:اروہات،:افر:تہب:ےس:بش:دیب:احلص:ںیہن:ےس:وھباک:رےنہ:ےک:العفہ:ھچک:یھب:رمثات:ںیم

:ارگ:انگوہں:)تبیغ:ےہ:ہک:ادیم:ہیوہات۔:بلطم::احلص:ںیہن:تقشم(:ےک:وسا:ھچک:یھب:رات:ےک:اجےنگ:)یک

34

انجب:قیفش:ادمح:اصبح اضمنیم:فاقمالت

::ےہ :وقتی رفزہ:اک:دصقم:وصحؽ

35

ےہ۔:ربس:اکیب:ہافر:دجہت:فریغ:م ہن:ےچب:وت:رفزہ،:رتاف:ےس( ہفریغ:ایفر

ن :ابمرک:ےہاراشد:اک:فملس::اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل:یلص ج

م و الص

م ۃ مال

ای ھ

ق ،فیرش:)اسنیئ ر

:ینعیڈاھؽ:ےہ:بج:کت:اس:وک:اھپڑ:ہن:ڈاےل۔::ےک:ےیل:رفزہ:ادیم:(1691:ثیدح:،،:دنسم:ادمح2233:ثیدح

:ادیم :اہلل:ےک:ذعاب:ےس:افحتظ:اک:ذر:ؿاطیش:ےیل:ےک رفزہ ےہ،:بج:کت:انگوہں::ہعیےس،:منہج:ےس:افر

(:اک:اراکتب:رکےک:رفزے:وک:رخاب:ہن:رکے۔ہفریغ:)وھجٹ:فتبیغ

رکےن::ہافر:ڑگھجا:فریغ:صخش:دبالکیم:ےہ:ہک:ارگ:رفزے:دار:ےس:وکیئ:ںیم:فیرش:ثیدحافر: کیا

رباکت::ڑپرک:رفزے:یک:ںیم:تایوغل:یسیا:ںیم:ینعیرفزہ:ےہ۔::اوکشش:رکے:وت:رفزے:دار:ہہک:دے:ہک:ریم:یک

(1151:ثیدح:،ملسم:،:حیحص1894:ثی،:دح254؍1ی:اخبر:اچاتہ۔:)حیحص:ےس:رحمفؾ:وہان:ںیہن

رفزے:ےک:اضفلئ

:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:ؽ:اہلل:یلصروس :تنج:ںیم:ایفملس: ’’درفازہ:ےہ:ےسج::کیا:ہک:ۂ ر :،اہک:اجات:ےہ:‘‘ؿی

دفرسے::دالخ:وہں:ےگ۔:اؿ:ےک:العفہ:یسک:ےک:دؿ:اس:درفازے:ےس:رصػ:رفزے:دار:تنج:ںیم:تمما

دار:رفزے: ؟ےگ:ہک:رفزے:دار:اہکں:ںیہ:ںی۔:رفےتش:اکپرااجزت:ہن:وہ:یگ:وک:اس:درفازے:ےس:دالخ:وہےن:یک

ےگ:افر:بج:رفزے:دار::رطػ:ڑبںیھ:اس:درفازے:یک:دالخ:وہےن:ےک:ےیل:اس:افاز:وک:نس:رک:تنج:ںیم

صخش:اس:درفازے:ےس:دالخ:ہن::اجےئ:اگ۔:رھپ:وکیئ:ایےگ:وت:اس:درفازے:وک:دنب:رک:د:دالخ:وہ:اجںیئ:تنج:ںیم

ن ےگ: ںیہ:اںیہنافر:رفےتش:وہ:ےکس:اگ۔: وا ھب

ا و اش

کلای

ف ـئ ت اسلف

ا بم

یام ال ال

ۃ ال داین:یک:ی

اس:ہیلع:اہلل::اجمدہ:رۃمح:(24ااحلہق:)۔اھکا:افر:ویپوخب: اؿ:ےک:دبےل:ںیم:ںیہ:اامعؽ: ،ےوج:مت:ےن::ںیمزدنیگ:

۔ےہ:انزؽ:وہیئ:رفزے:دارفں:ےک:ابرے:ںیم:تیا:ہی:ہک:ےتہک:ںیہ:ںیم:ریسفت:یک

دار:رفزے::یسک:ںیم:ہک:سج:ےن:)راضمؿ:ےک(اس:ےنیہم:ایفملس:ےن:اراشد:رفام:اہلل:ہیلع:وضحر:ارکؾ:یلص

رفزہ:دار:اےس:ےہ:افر::ہعیاک:ذر:یاشت :دفزخ:ےس:ازادافر:رفغمت::انگوہں:یک:اس:ےک:ےیل:وت:ہی ایوک:ااطفر:رکفا

ہک: ایک:رعض:ہن:وہیگ۔:احصہب:ےن: یمکیھب:وکیئ: رفزے:دار:ےک:وثاب:ںیمافر:اجےئ:اگ::ایےک:ربارب:وثاب:د

:ایفملس:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:وہات۔اپ:یلص:ںیہن:وک:وت:ااطفر:رکفاےن:اک:اسامؿ:رسیم:کیےس:رہ:ا:اہلل!:مہ:ںیم:روسؽای

:یس:یوھتڑ:دے:اگ:وج:دفد :یک:وثاب:اس:صخش:وک:یھب:ہی اہلل:اعتیلہک:لس

ےک:وھگٹن:ےک::یہ:رصػ:اپین:ای ی

:رفزے:دار:وک:وپرا:اھکان:الھکدے:اےس:اہلل:اعتیل:یسک وج:وکیئافر: ،رکفادےرفزے:دار:وک:ااطفر::یسک:ےعیذر

:وکرث:ےس:ا:ینعیوحض::ےریم :ںا ں ےگل:یگ:ںیہن:یہ:سایپ:رکے:اگ:سج:ےک:دعب:اےس:یھبک:ابریس:اسیوحض

چنہپ:اجےئ:اگ۔:کت:ہک:فہ:تنج:ںیم

::ےہ :وقتی رفزہ:اک:دصقم:وصحؽ

36

انگ: دس:یکین:کیا:،اجات:ےہ:ایادؾ:ےک:رہ:لمع:اک:وثاب:ڑباھ:ڑچاھ:رک:د:انبدحثی:ابمرک:ںیم:ےہ:ہک:

ےیل:ےرفزہ:ریم:ےت:ںیہ:ہکرفام:اہلل:اعتیل:ہکں:رفزے:ےک:ویک:اےئےہ:وس:اجیت:یےس:است:وس:انگ:کت:ڑباھ:د

اس:اک:ارج:دفں:اگ۔:یہ:افر:ںیمےہ:

ےن::افر:ںیم:ایےک:اپس:ارکمی:یلص:اہلل:ہیلع:فملس: یبن:ںیم ہک:اہلل:ہنع:ےتہک:ںیہ:اوب:اامہم:ریض:رضحت

ےن:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:وت:اپ::دںیمکح::وکیئےک:ےیل:ےھجم:لمع:رکےن::ہک::ایکےس:رعض:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:اپ:

۔لمع:ےہ:رفزہ:ےب:ریظن:ہکں:ویک:،رفزے:روھکہک::ایرفام

ےس::ادیم:وثاب:یک:احتل:ںیم:یک:ؿامیا:وج:صخش:راضمؿ:ںیمہک::اک:رفامؿ:ےہ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس: اپ

:منہج:یک:رفزہ۔دحثی:ابمرک:ںیم:اات:ےہ:ہک:ےت:ںیہاج:ےیوت:اس:ےک:اس ہقب:انگہ:ماعػ:رک:داگ:رفزے:رےھک:

اپ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:ےن:رفامای:ڈاھؽ:وہ۔:یک:صخش:ےک:اپس:ڑلایئ:ےس:یسک:مت:ںیم:اگ:ےس:ڈاھؽ:ےہ:ےسیج

۔ےہ:ایھچ:ےس:یھبیک:وخوبش: یں:وترا ںوب:اہلل:ےک::رفزے:دار:ےک:ہنم:یکہک:

ےن::ںیم:اے:اہلل! ہک::ےہک:اگافر::افش ت:رکے:اگےک:ےیل:ےک:دؿ:رفزے:دارفں::تمما:رفزہ

:اس:ےیل:ےس:رفےک:اھکےن:ےنیپ:دؿ:ںیمریتے:اس:دنبے:وک: افش ت:وبقؽ::یریم:اس:ےک:ابرے:ںیم:راھک:

افش ت::اس:ےک:ابرے:ںیم:یھب:یریم:اس:ےیل:اید:ےن:رات:وک:اےس:وسےن:ںیہن:ںیمہک:رفام۔:افر:رقاؿ:ےہک:اگ:

۔ےگ:ںیل:وبقؽ:رفام:افش ت:اؿ:دفونں:یک:وبقؽ:رفام۔:وت:اہلل:اعتیل

سج:رطح:رفزے:ےک:اضفلئ:میظع:ااشلؿ:ںیہ:ایس:رطح:رفزہ:ہن:رےنھک:رپ:دحثی:رشفی:ںیم:اینت:

:ہن:رےنھک:یک:التیف:اسری:زدنیگ:رفزے:رھک:رک:یھب:ںیہن:یک: تخس:فدیع:ایئ:ےہ:ہک:رصػ:اکی:دؿ:اک:رفزہ

رفزہ::کی(:ا)ےب:ذعر:رشیع:ںیم:راضمؿےن:صخش:ہک:سج: ایفملس:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:وضحر:ارکؾ:یلصاجیتکس۔:

۔ہن:وہاگ:وت:اس:رفزہ:ےک:دبےل:ارگ:امتؾ:رمع:رفزہ:رےھک:وت:اکیفیھب:وھچڑ:دای:

ےہ::ربیتسےب:اسحب:رتمح:دنبفں:رپ::یک:اہلل:اعتیلزدنیگ:ںیم:ضعب:احملت:اےسی:اےت:ںیہ:نج::ںیم:

اہلل:اعتیل:یک: ںیم:اس:ےنیہم:ےکراضمؿ:۔ےس:چب:اجےئ:دب:یتخبہشیمہ:یک: ہشیمہرک:اپ:وک:رتمح:اس:ہک:ومنم:ات

ںیہ:افر:امےنگن:ےہ:ر:ارج:ےس:ونازڈریھ: فںڈریھ:اہلل:اعتیلڑبیھ:وہیئ:ںیہ،: دہایتہب:ز:تایافر:انع:ںایرکؾ:وناز

اس:امہ:نت:نم:ےہ:ہک::ںیم:ایس۔:امہری:ریخ:ف:الھبیئ:ںیہرےھک:ف:رباکت:ےک:درفازے:وھکؽ::ریخفاولں:ےک:ےیل:

ےیل:ففق:رکدںی:افر:رفغمت:یک:اس:میظع:تمعن:وک:احلص:ےک:یک:ةعدت: یلاہلل:اعتدنھ:ےس:اےنپ:اپ:وک:

۔رکںیل:وج:دخا:یک:راض:ےک:ریغب:تفہ:امیلق:یک:دفتل:دے:رک:یھب:ںیہن::یتلم

أ أ أ أ

::ےہ :وقتی رفزہ:اک:دصقم:وصحؽ

37

االطصح::یک:االسیم:تعی ۔:رشافر:وخد:وک:رفک:انیل:رہھٹ:اجان:ینعمزابؿ:اک:ظفل:ےہ،:سج:ےک::ااکتعػ:رعیب

۔:وک:ےتہک:ںیہےنرہھٹ:رغض:ےس:دجسم:ںیم:ةعدت:یک:رشعہ:ںیم:یرک:ےک:ارخااکتعػ:راضمؿ:اابمل:ںیم

اک:ااکتعػ وضحر:ارکؾ:

:رشعے:ںیم:یفملس:ارخ:اہلل:ہیلع:ہک:اپ:یلص:ںیہ:اہلل:اہنع:رفامیت:ریض:ہقیرضحت:اعہشئ:دص

بش:دقر:وک:التش:رکف۔:ںیم:رکےت:ےھت:ہک:ایس:ایااکتعػ:رفامےت:ےھت:افر:مکح:د

ہل:فملس:رہ:فا:اہلل:ہیلع:رضحت:دمحم:یلص:میرک:ہک:یبن:رفامےت:ںیہ:ؿاہلل:ہنع:ایب:ریض:ہریرضحت:اوب:رہ

دؿ:ااکتعػ::رکےت:ےھت:،:رگم:سج:اسؽ:اپ:اک:ااقتنؽ:وہا:اپ:ےن:سیب:ایدس:دؿ:اک:ااکتعػ:رفام:راضمؿ:ںیم

ی(اخبر:۔:)حیحصایرفام

رشعہ:رشفع::یاک:ارخہک:بج:راضمؿ:اابملرک::ںیہ:رفامیت:ؿایبریض:اہلل:اہنع::ہقیاعہشئ:دص:رضحت

:دخا:رضحت:دمحم:یلص :اردیب:رفامےت:افر:اےنپ:رھگ:فاولں:وک:یھب:یارہل:فملس:بش:دیبفا:اہلل:ہیلع:وہ:اجات:وت:روسؽ

(یاخبر:۔:)حیحصرمک:سک:ےتیل:رکےت:افر:ةعدت:ےک:ےیل

۔وج:رطح:وہاگ:دف:جح:افر:دف:رمعفں:یک:ہی،ےہ:ہک:سج:ےن:رشعہ:راضمؿ:اک:ااکتعػ:ایک:تیرفا:یک:یقہیب

ؿےک:افر:منہج:ےک:درایم اس:اشہن :راض:ےک:فاےطس:رکات:ےہ:وت:قح:اعتیل:اہلل:یک:دؿ:اک:ااکتعػ:یھب:کیصخش:ا

۔ںیہ:یوچڑ:دہایز:اسمتف:ےس:یھب:ؿدرایم:ےک:اسمتف:اامسؿ:افر:زنیم:ےہ:سج:یک:اتیاڑے:رفامد:دنخںیق:نیت

ػ:رکان:تنس:ےہ۔ااکتع:رشعے:ںیم:یےس:ولعمؾ:وہا:ہک:راضمؿ:اابملرک:ےک:ارخ:تایرفا:اؿ

ااکتعػ:اہکں:رکںی؟

رہطمات:اےنپ:رجحفں::ازفاجرمد:رضحات:دجسم:ںیم:ااکتعػ:رکںی:افر:وخانیت:اےنپ:رھگفں:ںیم۔:

ہگج:ےہ:وج:اوہنں::فیہیک::ہگج:اؿ:ےک:رھگ::ااکتعػ:یکےیلےک::وخانیت:۔ںیہن:دجسم:ںیم:ںیھت:ااکتعػ:رفامیت:ںیم

اخص:ہگج:ررقر:ہن:وہوت:ااکتعػ::وکیئ:امنز:ڑپےنھ:یک:۔ارگ:رھگ:ںیمےہ::ررقر:رک:ریھےیلےن:امنز:ڑپےنھ:ےک:

۔اچےیہ:ررقر:رک:انیل:انمبس:وگہ:اسیاااکتعػ:ےک:ےیل:رھگ:ںیم:وکیئ:وک::وخانیت:رکےن:فایل

37

انجب:رفخ:دبع:اولاہب: اضمنیم:فاقمالت

راضمؿ:افر:ااکتعػ

38

دجسم:دح:فد

:یرےہ:افر:رضفر:دحفد:ںیم:ےہ:ہک:ااسنؿ:ااکتعػ:ےک:دفراؿ:دجسم:یک:ہیرنک:امظع: ااکتعػ:اک

:ا :ےک:وسا دجسم:اکبلطم::تہب:ےس:ولگ:دحفد دحفد:ےس:ابرہ:ہن:ےلکن۔:دجسم:یک::یھب:ےک:ےیلےحمل:کیاحاجت:

دجسم:اک::ہک:دحفد :رطح:ھجمس:ےیجیل::وخب:ایھچےیلاک:ااکتعػ:وٹ:ٹ:اجات:ےہ:۔اس: اؿسج:یک:فہج:ےس:ےتھجمس::ںیہن

اخہن،:فوض:ر:ےس:اابتع:رشیع:نکیل:ےتہک:ںیہ:وت:دجسم:ےک:وپرے:ااحےط:وکدجسم:یہ:اعؾ:وبؽ:اچؽ:ںیم بلطم:ےہ۔:ایک

ااجنتس:اخہن،:اامؾ::ای:ؤمذؿ:اک:رجحہ:فریغہ:دجسم:ںیم:دالخ:ںیہن:وہات۔:ذہلا::ااکتعػ:رکےت:فتق:اامؾ:ای:ؤمذؿ:اصةحؿ:

ےس:دجسم:یک:دحفد:ولعمؾ:رکانیل:تہب:رضفری:ےہ۔

دجسم:ےس:بک:لکن:ےتکس:ںیہ؟

ےک:۔:فوض:ےک:ےیلاخےن:اپ:باشیپیک:فہج:ےس:فکتعم:دجسم:ےس:لکن:اتکس:ےہ:الثم::رضفرت::رشیع

ہن:: لس:رکان:نکممےک:ےیل:ہکبج:دجسم:ںیم:انجتب::رےتہ:وہےئ:فوض:رکان:نکمم:ہن:وہ۔ لس :ہکبج:دجسم:ںیمےیل:

::ہکبج:وکیئاھکان:الےن:ےک:ےیل::وہ۔ :ذؿ:۔ؤمےکسہن:وہدنب:ف:تسب:افر :۔سج:دجسم:ںیمےیلےک::ےنیاذاؿ:داک

۔:ےک:ےیلدجسم:اجےناجعم::ےیلامنز:ےک:::وت:ہعمج:یکوہ:امن:زہن:وہیت:ہعمج:یک:ےہ:ارگ:اس:ںیم:ااکتعػ:ایک

ااکتعػ:وٹےنٹ:یک:وصرںیت

:اجؿ:وبھج:رک:وہ::رشیع:الب:رضفرت ںیم:ےس:،رہ:وصرت::وھبؽ:رک:یطلغ:ایدجسم:ےس:ابرہ:انلکنوخاہ

،:اگوہ:ےس:ابرہ:الکن:ےہ:وت:اس:ےس:ااکتعػ:وتڑےن:اک:انگہ:ںیہن:یطلغ:ایااکتعػ:وٹٹ:اجات:ےہ:۔:اہتبل:ارگ:وھبؽ:رک:

۔وج:دجسم:ےک:رشیع:مکح:ںیم:ںیہن:یھت:دجسم:ھجمس:رک:الچ:ایگایسی:ہگج:وک:صخش::وکیئالثم:

:ہیوٹٹ:اجات:ےہ:۔وخاہ:یھب:ےس:ااکتعػ::ےنی:رفزہ:وتڑدےیل:رفزہ:رشط:ےہ:۔اس:ےیل:ااکتعػ:ےک

ػ:وٹٹ:اجات:ااکتع:ےس،رہ:وصرت:ںیم:یطلغ:ایالبذعر،:اجؿ:وبھج:رک:وتڑا:وہ::ایفہج:ےس:وتڑاوہ:،:ذعر:یک:رفزہ:یسک

وج:رفزے:ےک::وہ:ایگ:اسیلمع:ا:وکیئ:رےب:اایتخ:اھت:نکیل:دایےہ:ہک:رفزہ:وت::ہیےس:رفزہ:وٹےنٹ:اک:بلطم::یطلغ۔ےہ:

ھجمس:رک:رفزہ::ہیرغفب:ااتفب:ےس:ےلہپ::ایالثم:حبص:اصدؼ:ولطع:وہےن:ےک:دعب:کت:اھکےت:رےہ:۔: ۔اھت:انمیف

:الچ:ایگ:قلح:ںیم:ےس:اپین:رکےت:فتق:یطلغ:وہےن:ےک:ابفوجد:یلک:دایفزہ:ر:ایہک:ااطفر:اک:فتق:وہ:اکچ:ےہ::ااطفر:رک:ایل

وت::ایل:ہن:راہ:افر:وھبؽ:رک:ھچک:اھکیپ:دای ارگ:رفزہ:یہ:۔نکیلاجات:راہ:افر:ااکتعػ:یھب:رفزہ:یھب:وت:اؿ:امتؾ:وصروتں:ںیم

ااکتعػ۔ےہ:افر:ہن:رفزہ:وٹاتٹ:ہن:وت:اس:ےس:

ااکتعػ:ںیم:ایک:رکںی؟

ہک:رفزہ:ای:ااکتعػ:یک:احتل:ںیم:وکیئ:ابت:یہ:ہن:یک:اجےئ:ےہ::ںیہن:اک:رفزہ:وت:پچ االسؾ:ںیمارگہچ:

راضمؿ:افر:ااکتعػ

39

اہتبل:اانت:رضفر:ےہ:ہک:رضفرت:ےک:اطمقب:ابت:یک:اجےئ،:الب:رضفرت:ا درھ:ا درھ:ےک:رصبتے،:ہفیطل:وگیئ،:ےصق:

دصقم:وک:اصقنؿ:ااکتعػ:ےک:وگتفگ:البرضفرت:اہکاینں،:تبیغ:افر:اتہبؿ:رتایش:ےسیج:اندنسپدیہ:اومر:ےس:ںیچب۔:

رکان:رحاؾ:ےہ۔:ابںیتریغ:رضفری: ےہ:ہک:دجسم:ںیمےس: دجسم:ےک:اداب:ںیماس:ےک:العفہ:ےہ۔::اچنہپیت

اب:وت:ا:یہ:ےئگ:ںیہ::دجسم:ںیمےیلاہلل:ےک:اسری:رصمفایفت:رتک:رکےک:ضحم: یک:دایناپ: بج

۔ہج:رںیہداین:ےک:یسک:ددنھے:ےس:رسفاکر:ہن:رںیھک،:رہ:ہحمل:اخاتصل:اہلل:یک:رطػ:وتم

ومابلئ:وفؿ:اےنپ:اپس:وت:رںیھک:نکیل:رھگ:فاولں:وک:اتدیک:رکدںی:ہک:دخاوخناہتس:وکیئ:احدہث:فریغہ:

وہاجےئ:ای:وکیئ:ایسی:دشدی:رضفری:ابت:رکین:وہ:سج:ےک:ہن:رکےن:ےس:اجین:ف:امیل:اصقنؿ:اک:ادنہشی:وہ:ای:اس:رطح:

ابلکل:ابت:ہن:رکںی۔:ہی:ںیہن:ہک:رہ:رفز:رہ:ےک:درگی:دشدی:ونتیع:ےک:اسملئ:شیپ:اےن:ےک:العفہ:ومابلئ:رپ:

ہٹنھگ:ریخ:ریختی:یک:االطع:دی:اجریہ:ےہ:افر:احؽ:اوحاؽ:ےیل:اجرےہ:ںیہ۔

:افر:دینی:اتکوبں:ےک:اطم ہع:ںیم:زگاران:ادایگیئ:التفت،:ونالف:یکذرک:ف:رت:فتق::دہایفکتعم:وک:اانپ:ز

وہں:وت:اؿ:یک:تبحص:ںیم:انتج:فتق:رسیم:وہ:ھٹیب:رک:اچےیہ۔:ارگ:وکیئ:زبرگ:ای:اعمل:دنی:یھب:ایس:دجسم:ںیم:فکتعم:

۔اؿ:ےس:دنی:یک:ابںیت:اننس:افر:وپانھچ:اچںیئہ

ریغ:ےہ:ہک::ہیبحتسم:نکیل:رشعے:اک:ےہ::یرک:ےک:ارخابملراضمؿ:اوت: ااکتعػالص:ونسمؿ:

ػ:یکااکتعاینت:دری:ےک:رےنہ:اک:ارادہ:وہ::دجسم:ںیم:رید:اجےئ:وت:ینتج:دجسم:ںیمبج: ادیمراضمؿ:ںیم:یھب:

۔رک:ےل:تین

ا ںں:ااکتعػ:یک:تلیضف:افر:ااکتعػ:وٹےنٹ:ےس:ےنچب:یک:دنچ:ابوتں:اک:ذرک:ایک:ایگ:ےہ:اتہک:ولوگں:ںیم:

:وہ۔:اتمہ: :اہلل:اعتیل:یک:تبحم:افر:رقب:احلص:رکےن:اک:وشؼ:دیپا :وثاب:افر ااکتعػ:یک:ةعدت:رکےک:ارج:ف

ء:ف:ایتفمؿ:رکاؾ:ےس:رضفر:درایتف:رفامںیئ۔ااکتعػ:رکےن:ےس:لبق:اس:ےک:لصفم:ااکحامت:ف:اسملئ:املع

راضمؿ:افر:ااکتعػ

رفامای::انتج:یھب:اےھچ:ےس:ےس:ااھچ:اکؾ:رکےن:یک:اہلل:وتقیف:دے:،:ہشیمہ:اس:اک:اخہمت:اافغتسر:رپ:یہ:

:ینعی:ہی:ھجمس:رک:ھجم:ےس:انیقی:اس:یک:ادایگیئ:ںیم:ایک:اجےئ،:رغض:امہرے: رہ:اکؾ:اک:زجف:ارخ:اافغتسر:وہ،

ی اۂں:وہیئ:ںیہ،:اؿ:وکاتویہں:ےک:ےیل:اہلل::ےس:ماعیف:امیگن:اجےئ۔:روسؽ:اہلل:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:امنز:ےک:ہ

توک

یہ:رپ:متخ:ایک:اجےئ۔:دنبہ:یسک::متخ:رپ:یھب:اہلل:ےس:اافغتسر:ایک:رکےت:ےھت:ذہلا:غیلبت:اک:اکؾ:یھب:ہشیمہ:اافغتسر

رطح:یھب:اہلل:ےک:اکؾ:اک:قح:ادا:ںیہن:رکاتکس۔:زین:اکی:اکؾ:ںیم:لوغشتیل:تہب:ےس:دفرسے:اکومں:ےک:ہن:

وہےنکس:اک:یھب:ابثع:نب:اجیت:ےہ:وت:اس:مسق:یک:زیچفں:یک:التیف:ےک:ےیل:یھب:رہ:اےھچ:اکؾ:ےک:متخ:رپ:اافغتسر:

(34::اایلس:اصبح:رکان:اچےیہ۔)وفلماظت:رضحت:ومالان:دمحم

41

ةعدت:ےس::یک:ںةعدت:زہار:ونیہم:ےہ:سج:یک:فہ:رات:ایت:رشعہ:ںیم:یاابملرک:ےک:ارخ:اضمؿر

:ابزعت:افر:ریخ:ینعی ادقلر):رقاؿ:(:ۃلیل:ہیےب:کش:مہ:ےن:’’ :ازعلت:اراشد:رفامےت:ںیہ:الضف:ےہ:۔:اہلل:رب

ےس:رتہب:ےہ:۔::ںزہار:ونیہم:ادقلرۃلیل::؟ےہ:ادقلر:ایک:ولعمؾ:ہک:ۃلیل:ر:اپ:وک:ایکااترا:۔:اف:رات:ںیم:فربتک:فایل

:یتوہ:فایل:۔:فہ:رات:السیتم:اےنپ:رب:ےک:مکح:ےس:رہ:مکح:ےل:رک:انزؽ:وہےت:ںیہ:رفےتش:افر:رفح:االنیم:اس:ںیم

:رجف:کت:۔: )وسرة:ادقلر(‛ ےہ:ولطع

:یک:ںاسؽ:اچر:ونیہم:رتایس:ینعی ںدت:زہار:ونیہمةع:ادقلر:یک:ابمرہک:ےس:ولعمؾ:وہا:ہک:ۃلیل:تایا:اؿ

ةعدت:ےس:الضف:ےہ:۔:

:اہلل:ہیلع:وت:وضحر:یلص:ایا:رمہبت:راضمؿ:اابملرک:اک:ہنیہم:کیہک:ا:اہلل:ہنع:ےتہک:ںیہ:رضحت:اسن:ریض

ےس:الضف:ےہ:وج:صخش::ںرات:ےہ:وج:زہار:ونیہم:کیا:ےہ:سج:ںیم:ایا:ہنیہم:کی::اہمترے:افرپ:اایفملس:ےن:رفام

راتہ:رگم:فہ:صخش::ےس:رحمفؾ:ںیہن:یئالھب:افر:اس:یک:ےس:رحمفؾ:رہ:ایگ:ریخ:یہ:یاسر:ایوگ:رات:ےس:رحمفؾ:رہ:ایگاس:

):انب:امہج(:۔ےہ:رحمفؾ:یہ:وج:اتقیقح

:افر:رہ:ا س:صخش:ےک:ےیل:رپ:ارتےت:ںیہ:زنیم:رفوتشں:ےک:رھجٹم:ںیم:انیم:بش:دقر:وک:ربجلیئ

رک:راہ:وہ۔:دایاہلل:وک::یھب:احؽ:ںیم:یسک ےھٹیب:ایوج:ڑھکے::داعےئ:رفغمت:رکےت:ںیہ

اک:ببساطع:وہےن:بش :دقر:

:کیےک:ا:ارسالیئ:فملس:ےن:ینب:اہلل:ہیلع:یلص:میرک:ہک:یبن:رفامےت:ںیہ:ہنع:اہلل:اعتیل:رضحت:اجمدہ:ریض

:ااھٹےئ:رےھک:رایھتہاکی:زہار:ےنیہم:کت: ےک:ےیلرکےن:اہجد:اہلل:یک:راہ:ںیم:سج:ےن::ایصخش:اک:ذرک:رفام:کین

:بش :دقر:یک:ینعیرات::کیافر:ا:انزؽ:رفامیئ:ت:وسر:ہیےن::بجعت:وہا:وت:اہلل:اعتیلتہب:احصہب:رکاؾ:وک:اس:رپ:۔:ےھت

:،۔:)ایةعدت:ےس:رتہب:رقار:د:یک:ںزہار:ونیہم:ةعدت:وک:اس:اجمدہ:یک (613 :ص،4:ج:ننس:اربکلی

اوتمں:ےک::فملس:ےن:بج:یلہپ:اہلل:ہیلع:ہک:وضحر:یلص:رفامےت:ںیہ:ہنع :اہلل:اعتیل:اامؾ:امکل:ریض

۔:مک:ولعمؾ:وہںیئ:ںیرمع:اتم:ےک:ولوگں:یک:فملس:وک:اینپ:اہلل:ہیلع:وت:اپ:یلص:رمعفں:رپ:وتہج:رفامیئ:ولوگں:یک

:وت:اؿ:یک:مک:ںیہ:ںیرمع:اؿ:یک:ہک:بج:زگہتش:ولوگں:ےک:اقمےلب:ںیم:ایرفام:ؽایخ:ہیفملس:ےن::اہلل:ہیلع:اپ:یلص

40

دیس:رمعاؿ:لصیف:اصبح اضمنیم:فاقمالت

راضمؿ:افر:بش:دقر

41

ےس::ںوج:زہار:ونیہم:فملس:وک:بش :دقر:اطع:رفامیئ:اہلل:ہیلع:ہلل:اعتیل:ےن:اپ:یلصاس:رپ:ا:یگ:مک:رںیہ:یھب:ںایکین

اط:اامؾ:امکل(رتہب:ےہ:۔:)ؤم

ےہ:؟::رات:بک:ایت:ہی

:یرھپ:الھب:د:یھت:یئگ:دالھکیئ:ادقلر:(:وخاب:ںیم:رات:):ۃلیل:ہیےھجم:اپ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:ےن:رفامای:ہک:

:اےس:۔ذہل:یئگ :21ینعی:اطؼ:راوتں::ہ:یکرشع:یارخراضمؿ:ےک:ا ،23: ،25: ،27:: ںیماترخی:یک:راوتں::29افر

(2116:یاخبرحیحص:رکف:۔:)التش:

:ا س:ابمرک:رات:یکےک:ےیل:فملس::اہلل:ہیلع:ےس:ولعمؾ:وہا:ہک:روسؽ:اہلل:یلص:فیرش:ثیدح:ا س

:ذرک:ایک:ںیم:ثیافر:دح:کیا۔:ا س:اک:ببس::یئگ:یالھب:د:ہیفملس:وک::اہلل:ہیلع:رھپ:اپ:یلص:نکیل:یھت:یئگ:یرک:د:نییعت

ااگہ:رکےن::وک:ا س:ےک:ابرے:ںیم:انیعمج:فملس:احصہب:رکاؾ:روضاؿ:اہلل:مہیلع:اہلل:ہیلع:ےہ:ہک:بج:اپ:یلص:ایگ

۔:اس:دفراؿ:اپ:ابت:رپ:(:ڑگھجا:رک:رےہ:ںیہ:):یسک:ہک:دف:املسمؿ:اسپ:ںیم:اھکیےئ:وت:اپ:ےن:درشتفی:ال

(2123 ی:اخبرحیحص:۔:):ایگ:ایاک:ےک :الھب:د:نییعت فملس:ےک:ذنہ:ےس:ا س:رات:یک:اہلل:ہیلع:یلص

ہک:اہلل:ےک:دنبے:اہلل:اک:رقتب:یھب:وہیتکس:ےہ: ہیتمکح:اکی: ا س:رات:ےک:الھبےئ:اجےن:ںیم

ےن:ےب:امشر:وتمکحں:افر:وتحلصمں:ےک:ابثع::اہلل:اعتیل۔ںیةعدت:رک:دہایےس:ز:دہایزےک:ےیل:احلص:رکےن:

:رفامےت:ںیہ:ںیم:ریبک:ریسفت:اہلل:ہیلع:رۃمح:یاامؾ:رازراھک:ےہ۔::وک:یفخم:فںامہ:زیچ:تہب:یس

:اعتیلاہلل::راھک:ےہ:اتہک:ولگ:امتؾ:اومر:ںیم:یفخم:وک:ةعدت:ف:ااط ت:ںیم:یراضدنم:ےن:اینپ:۔:اہلل:اعتیل1

۔ںیااط ت:رک:یک

۔راھک:ےہ:اتہک:ولگ:رہ:مسق:ےک:انگوہں:ےس:ںیچب:یفخم:۔:اس:ےن:اےنپ:ہصغ:وک:انگوہں:ںیم2

۔ںیرک:میظعت:فاولں:یک:ؿامیراھک:ےہ:اتہک:ولگ:بس:ا:یفخم:ںیم:وک:ومنینم:ءفایل۔:اےنپ:ا3

۔ںیامہاگ:رک:راھک:اتہک:ولگ:رثکت:ےک:اسھت:فلتخم:داعںیئ:وک:یفخم:وبقتیل:۔:داع:یک4

۔ںیرک:میظعت:راھک:اتہک:ولگ:اہلل:اعتیل:ےک:رہ:انؾ:ابمرک:یک:۔:امس :امظع:وک:یفخم5

۔ںیافحتظ:رک:راھک:اتہک:ولگ:بس:امنزفں:یک:ز(:وک:یفخمامن:ین)درایم:اولیطس:ۃ۔:ولص6

۔راھک:اتہک:ولگ:رہ:فتق:دخا:ےس:ڈرےت:رںیہ:۔:ومت:ےک:فتق:وک:یفخم7

۔راھک:اتہک:ولگ:سج:رطح:نکمم:وہ:وتہب:رکےت:رںیہ:وک:یفخم:وبقتیل:۔:وتہب:یک8

۔ںیرک:میظعت:امتؾ:راوتں:یک:راھک:اتہک:ولگ:راضمؿ:یک:بش :دقر:وک:یفخم:یہ:ےسی۔:ا9

راضمؿ:افر:بش:دقر

42

بش :دقر:یک:ونسمؿ:داع

نینم

ل

ومل

روسؽ:اہلل::ای: ےن:رعض:ایک:ہک:ںیم:ںیہ:اہنع:رفامیت:اہلل:اعتیل:ریض:ہقیاعہشئ:دص:ہدیس:اؾ:ا

ہل:ا ف:اہلل:ہیلع:یلصاپ:داع:ڑپوھں؟::ایک ارگ:ےھجم:بش:دقر:لم:اجےئ:وت:اس:ںیم:(!ہل:فملسفا:اہلل:ہیلع:یلص)

ا داع:رکف::ہک:ہی ایفملس::ےن:اراشد:رفامی لل

نک م ر ا ک فو م ی ع ن ف ع

و فاع

ف ع

ب ال اے:اہلل!:وت:تہب: ت

(3855: یوک:دنسپرکاتےہ،:سپ:وت:ےھجم:ماعػ:رفام۔)اجعم:رتذم:ماعػ:رفامےن:فاالےہ،:افر:ماعیف

بش :دقر:ںیم:ایک:ةعدت:رکںی؟

۔:روسؽ:اہلل:اجےئ ت:ےس:ڑپ :یلامنز:امج:اشعء:افر:حبص:یک:بش:دقر:ںیممک:ےس:مک:درہج:ہی:ےہ:ہک:

اک::ؾرات:ےک:ما:وت:ادیھ:امنز:امج ت:ےک:اسھت:ادا:رک:یل:یکہک:سج:صخش:ےن:اشعء::ایف:ملس:ےن:رفام:اہلل:ہیلع:یلص

رات:اجےنگ:افر:ةعدت:رکےن:اک:وثاب::یوت:وپر:امج ت:ےس:ادا:رک:یل:امنز:یھب:افر:سج:ےن:حبص:یک:وثاب:اپ:ایل

اؿ(۔:)ماعرػ:ارقلاحلص:رک:ایل

العامت:دقر:یک:بش

افر::ینیھب:ےہ:ہکلب:ینیھب:وہیت:یڈنھٹ:دہایرگؾ:افر:ہن:ز:دہایہن:ز:،ےہ:رات:دکمچار:افر:اصػ:وہیت:ہی

ےس::ےنھکیرطػ:ہاگہ:ااھٹ:رک:د:یک:اامسونں امرے:اجےت۔:وک:اتسرے:ںیہن:نیطرات:وک:ایش:اسےہ۔:دتعمؽ:وہیت

:یزیت:حبص:وک:وسرج:ںیم:دعب:فایل:دقر:ےک:بش ےہ۔:وہیت:ادیپ:تیفیک:رسفر:یک:ونر:افر:دؽ:ںیم:اوھکنں:ںیم

وہ:ات::اوشخع:ف:وضخع:دیپ:ےہ:افر:ةعدت:ںیم:ذلت:وسحمس:وہیت:یڑب:ةعدت:یک:رات:ںیم:اس ۔وہیت:ںیہن

۔دجسہ:رک:ےت:ںیہ:کت:ہک:درتخ:یھب:ںا ںےہ::دجسہ:رکیت:ہک:رہ:زیچ:اھکیولوگں:ےن:د:ضعبےہ۔

راضمؿ:افر:بش:دقر

اراشدات:رضحت:یلع:

(:وج:صخش:اہلل:اعتیل:ےک:دنی:یک:دمد:رکے:اگ،:اہلل:اعتیل:اس:یک:دمد:رفامںیئ:ےگ۔1

۔(:رشاتف:لقع:فادب:ےس:ےہ:ہن:ہک:امؽ:فبسن:ےس:ےہ2

(:رحاؾ:اکومں:ےس:سفن:وک:رفانک:یھب:ربص:یک:دفرسی:مسق:ےہ۔3

(:وج:صخش:اہلل:اعتیل:وک:وھبؽ:اجات:ےہ،:اہلل:اعتیل:اس:وک:اینپ:اجؿ:یھب:الھبداتی:ےہ۔4

(:وج:صخش:یسک:ےک:بیع:یک:التش:ںیم:راتہےہ،:اےس:وکیئ:ہن:وکیئ:بیع:لم:یہ:اجات:ےہ۔5

داری:اےنپ:ذہم:ےل:یل:ےہ۔:(:اہلل:اعتیل:ےن:دنی:ےک:احنیلم:یک:ذہم6

(73:)اوقاؽ:احصہب:

43

اسؽ:ںیم:اخص:دقمار:رپ::کیا:وج:امؽ:یک:ۃ،:زوک:امؽ:یک:ینعی:ااملؽ:ۃزوکدف:ااسقؾ:ںیہ:یلہپ:یک:ۃزوک

۔:ںیہ:دصۂق:رطف:ےتہک:ےسج ۃزوک:دبؿ:یک:ینعی:اسفنل:ۃزوکای:ادبلؿ::ۃزوک۔دفرسی:رفض:ےہاکی:رمہبت:ادا:رکان:

اضمؿ:ر وجںیہ::ےتہک رطف:ا ےس::ۂقدصاالطصح:ںیم ۔:رشیعفزہ:ہن:رےنھک:ےک:ںیہر:ایفزہ:وھکےنل:رےک:ینعم::رطف

۔اجات:ےہ:رپ:ادا:ایکاےن:رکشےک:فزہ:ےنلھک:رمتخ:وہےن:رپ:

:رفزفں:یکافر:اک:افکرہ::ںافر:ویطلغ:ںوکاتویہ:اضمؿ:یکرطف:اس:ےیل:ررقر:ایک:ایگ:ےہ:ہک:ہی:ر:ۂقدص

۔:ےہ:وہات:وک:رغوبیں:یک:یھب:دیع:یک:وخویشں:ںیم:اشلم:رکےن:اک:ببس:امدلارفں::زین،ےہاک:ذرہعی:اتنب: لیمکت

ےس:رفزے:وک::افر:شحف:وگیئ:ں:ابوت:راکیب:دصۂق:رطف:رفزہ:دار:یک:ابمرک:ےہ:اراشد:اک:فملس::اہلل:ہیلع::یلصروسؽ:اہلل

فملس:ےن::اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل:یلص:ےہ۔ایگ: :ررقر:ایکےیلوک:اھکان:الھکےن:ےک:::افر:اسمنیےیلاپک:رکےن:ےک:

:فملس:ےن:ہکم:رکمہم:یک:اہلل:ہیلع:ؽ:اہلل:یلصروسہک:اےنپ:رفزفں:اک:دصہق:اکنول۔:ایاراشد:رفام:راضمؿ:ےک:ارخںیم

رپ:فابج::رطف:رہ:املسمؿ::ۂقدصوج:یلگ:یلگ:افاز:اگلات:اھت:ہک:ہک::اجیھباکی:ادیم::ےیلرکےن:ےک::یانمد:ںیم:ںویلگ

ڑبا۔::ایالغؾ:،:وھچاٹ:وہ::ایوعرت:،:ازاد:وہ::ایےہ:وخاہ:فہ:رمد:وہ:

:( 1: ںیہ:اطئرش:ںیزیچ::نیترطف:ےک:الزؾ:وہےن:ےک:ےیل:ۂقدص :وہ:ان ،:املسمؿ:وہان( 2 ،ازاد

اک::تمیق:ےس:زادئ:ا س:ےک:اپس:اینت:تایدار:ےہ:ہک:رضفر املسمؿ:اانت:امؽ:وج دقبر :اصنب:امؽ:اک:امکل:وہان:۔(3

وہاجات:ارطفل:ےک:دؿ:دصۂق:رطف:فابج::ےہ:وت:ا س:رپ:دیع:فابج:وہیت:ۃرپ:زوک:تمیق:وموجد:ےہ:ینتج:بامؽ:ف:اابس

ا س:ےک:اپس:اصنب:ےک:دقبر:رضفرت::فابج:ہن:وہ:نکیل:ۃزوک:ایفابج:وہ:،::ۃزوک:سج:رپ:رہ:فہ:صخش ،:ینعی:ےہ

رطف::دصۂق:کیےہ۔:ضعب:املعء:ےک:زندفابج:رطف::،:ا س:رپ:دصۂق:ںیہن:ایےس:زادئ:اسامؿ:وہوخاہ:اسؽ:زگرا:وہ:

ےیلےک:فوجب:ےک: رات::کیا:دؿ:افر:کیسج:ےک:اپس:ا:،:سبےہ:رشط:ںیہن:اک:امکل:وہان:یھب:ۃزوک::اصنب

رطػ::یک:ؽرطػ:ےس:افر:اےنپ:الہ:ف:ایع:وت:فہ:اینپ::وہےیلافکتل:ولوگں:ےک::ریوخراک:اےنپ:افر:ز:ےس:زادئ:یک

ے۔ےس:دصہق:رطف:ادا:رک

رطػ:ےس:ادا:رکان:فابج:ےہ:،:ابغل:افالد:افر::انابغل:افالد:یک:رطػ:ےس:افر:اینپ:رطف:رمد:رپ:اینپ:دصۂق

: ،اجےئ:ایادا:رک:د:رطػ:ےس:یھبااجزت:ےس:اؿ:یک: ،اہتبل:ارگ:ا ؿ:یک رطػ:ےس:ادا:رکان:فابج:ںیہن:یک:یویب

43

ومولی:ادمح:یلع:وھکرھک اضمنیم:فاقمالت

رطف:ےس:رغوبیں:وک:دیع:یک:وخویشں:دصۂق

ںیم:رشکی:ےیجیک

44

درتس:ےہ۔:یھب:ہیات:ےہ:وت:وہ یہاسیہک:ومعام:ا:اس

ارگ:یسک:ےن:راضمؿ:ےک:رفزے:ںیہن:رےھک:وت:یھب::اس:رپ:دصۂق::رطف:فابج:ےہ۔

:دنگؾ:ف:درگی:اانجس:ۂقوج،:وجھکر:افر:شمشک:اک:دص :رطف::رطف:اسڑےھ:نیت:ریس:وہات:ےہ:ہکبج: اکدصۂق:

رطف:اک:الص:دصقم:رغبی:املسمونں:وک:اےنپ:اسھت:دیع:یک:وخویشں:ںیم::ۂقوپےن:دف:ریس:وہات:ےہ۔وچں:ہک:دص

رشکی:رکان:ےہ:ذہلا:اینپ:امیل:تیثیح:ےک:اطمقب:ےلہپ:وت:شمشک:ےک:اطمقب::دصہق:دےنی:یک:وکشش:رکے،:نکیل:

:رطف:ںیم:ۂقدصرطف:ادا:رکے۔:ۂقاحلظ::ےس:دص:ارگ:امیل:احتل:تہب:ایھچ:ںیہن:ےہ:وت::احبتل:وبجمری:دنگؾ:ےک

:ۂقہکلب:دص::،ےک:ربارب:وہیگ:تمیق:یک:ہولک:وج:فریغ:اسڑےھ:نیت:ایےہ:،:وج:وپےن:دف:ولک:دنگؾ::اجیتکس:ید:یھب:تمیق

الضف:ےہ۔:انیددقن:رمق: رطف:ںیم

دصہق:فابج:وہاجات:ےہ۔وج:صخش:حبص:اصدؼ:وہےن:ےس::ہی ارطفل:ےک:دؿ:حبص:اصدؼ:وہےت:یہ:دیع

رطػ:ےس::یک وہا:ا :س:اےہ:افر:وج:ہچب:حبص:اصدؼ:ےس:ےلہپ:دیپ:ۂق::رطف:فابج:ںیہندصاس:رپ::ااقتنؽ:رک:ایگےلہپ

اجےئ:اگ۔:ادا:ایکرطف::ۂقدص

راضمؿ:ےک:ارخ:اتمہ::ےس:ےلہپ:ےہ:ارطفل:ےک:دؿ:امنز:دیع:اک:الص:فتق:دیع:ادایگیئ::رطف:یکۂقدص

:ےہ:ہک:روسؽ:اہلل:یلص:تیےس:رفا:اہلل:امہنع:نب:رمع:ریضا دبعاہلل:رضحتاج:اتکس:ےہ۔:فتق:ادا:ایک:یھب:یسک:ںیم

اجےئ۔:ای:اجےن:ےس:لبق:ادا:رک:دےیلامنز:ےک:دیع:یک::رطف:ۂقہک:دص:ایفملس:ےن:مکح:د:اہلل:ہیلع

رھگ:ےک:وھچےٹ::اہلل:امہنع:ریضرمع:نب:اےہ:ہک:رضحت:دبعاہلل::تیاہلل:ہنع:ےس:رفا:انعف:ریض:رضحت

افر::،ےھت:ےتید:رطػ:ےس:یھب:یک:ںوٹیب:ےہک:ریم:ےھت:یتح:ےتیرطف:د:ۂقرطػ:ےس:دص:ڑبے:امتؾ:ارفاد:یک

ےھت۔:دےتیادا:رک:دف:دؿ:ےلہپ:یہ:کیےس:ا:ارطفلدیع

اضقء:ےک::ےک:دعب:یھب:امنز:دیع:وصرت:ںیم::رطف:ادا:ہن:رکےن:یکۂقکت:دص:ادایگیئ:یک:ارطفلدیع:امنز

دصقم:ینعی:رغوبیں:وک::رطف:اک:ۂقےس:دص:اس:ہکں:ویک:ںیہندرتس:رکان::اتریخ:دہایز:نکیل:وطر:رپ:دے:ےتکس:ںیہ

وفت:وہ:اجات:ےہ۔دیع:ےک:وہتار:یک:وخویشں:ںیم:اشلم:رکےن:اک:دصقم:

ویشں:ںیم:رشکی:ےیجیکرطف:ےس:رغوبیں:وک:دیع:یک:وخ:دصۂق

بس:ےس:دمعہ:یکین

یبن:رکمی:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:ےن:اراشد:رفامای:یکین:ےک:اکومں:ںیم:دخا:ےک:زندکی:بس:ےس:

ااھچ:اکؾ:اس:صخش:اک:ےہ:وج:وھبوکں:وک:اھکان:الھکات:ےہ۔:وسلفمں:اک:رقض:ادا:رکات:افر:تبیصم:زدفں:یک:

فیلکت:رعف:رکات:ےہ۔:)ربطاین()ماعرشیت:وقحؼ:فرفاض(

45

ہیلعہللتمحادماد:اہلل:اصبح:::ااطلہفئ:رضحت:احیج:دیس

دیس:ااطلہفئ:رضحت:احیج:ادماد:اہلل:اصبح::رۃمح:اہلل:ہیلع::ےک:قلعتم:رضحت:میکح:االتم:ےن:اھکل:

اہلل:ہیلع::ےن:رفامای:ہک:اہمتری:میلعت:ےک:فاےطس:اتہک:وہں:ہک:ہی:ریقفاعمل:ابشب:ںیم:ارثک::ےہ:ہک:احیج:اصبح::رۃمح

راضمؿ:رشفی:ںیم:دعب:رغمب:دف:ڑلےکاحظف:ویفس:فدل:احظف:اضنم:افر:احظف::راوتں:وک:ںیہن:وسای،:وصخاص

اس:ےک:دعب:اکی::،:ےھتادمح:نیسح:ریما:اجیتھب:وس:ا:وسا:اپرہ:اشعء:کت:انسےت:ےھت۔:دعب:اشعء:دف:احظف:افر:انسےت

ر:اجیت۔اس:ےک:دعب:دجہت:یک:امنز:ںیم:دف::احظف:۔:رغہکیض:امتؾ:رات:ایس:ںیم:زگ:،احظف:فصن:بش:کت

وگنگیہ:دقس:رسہ ادمح:ردیش:: رضحت:ومالانبطق:االراشد:اامؾ:رابین:

:ون:اہلل:ہیلع:ےک:ا ںں:ایگ:رہ:ہنیہم:کت:سلجم:ےک:دف:فتق:وہےت:ےھت،:اکی:حبص:وک:رضحت:وگنگیہ:رۃمح

ابعشؿ:وک:ہی:ہہک:رک:اصمہحف:رک:ےتیل:ےھت:ہک:یئایئ:29وخاص:یک:افر:دفرسی:رصع:ےس:رغمب:کت:وعاؾ:یک۔:رگم::ےجب

تہب:ےس:!:رک:دے:وت:اس:ےس:زایدہ:ملظ:ایک:وہاگعیامہ :ابمرک:وک:یھب:ادیم:ابوتں:ںیم:اض:۔اب:اکی:ہنیہم:وک:یٹھچ

اس: ا:اکچ:وہں،:ومنہن:ھچک:ا ںں:یھب:وھکلاات:وہں۔ںیم:وھکل‘‘ااکرب:اک:راضمؿ:’’فااعقت:ںیم:اؿ:رضحات:ےک:

ںیم:اھکل:ےہ:ہک:رضحت:وگنگ:یہ:رۃمح:اہلل:ہیلع::یک:رایتض:ف:اجمدہ:ہ:یک:ہی:احتل:یھت:ہک:دےنھکی:فاولں:وک:رمح:اات:افر:

:ةعدت:اک:ہی ہچ:اس:ریپ:اہن:اسیل:ںیم:ہکبج:اپں:رتس:اھکےت:۔:انچ :رتس:اسؽ:یک:رمع:ےس:اجتمفز:وہےئگ:ےھت:رثکت

ا:نیب:ڑپاھ:رکےت:ےھت:سج:ںیم:انیمخت:21یک:ہگج::6اعمل:اھت:ہک:دؿ:رھب:اک:رفزہ:افر:دعب:رغمب: دف::راعکت:ولصۃ:االف

اپرے:رقاؿ:دیجم:ےس:مک:التفت:ہن:وہیت:یھت۔:رھپ:اس:ےک:اسھت:روکع:افر:دجسہ:اانت:وطلی:ہک:دےنھکی:فاولں:وک:

ےن:افر:اھکان:اھکےن:ےک:ےیل:اکمؿ:رپ:رہھٹ:ےن:ںیم:یئک:وہساک:امگؿ:وہ۔:امنز:ےس:افرغ:وہ:رک:اکمؿ:کت:اےن:اج

اپرے:التفت:رک:ایل:رکےت:ےھت۔:رھپ:وھتڑی:دری:دعب:امنز:اشعء:افر:ولصۃ:رتافم :ںیم:سج:ںیم:ہٹنھگ:وساہٹنھگ:ےس:

ڈاھیئ:ےجب:یہ:ا ھٹ: مک:رخچ:ںیہن:وہات:اھت:،:رتافم :ےس:افرغ:وہ:رک:اسڑےھ:دس:ایگرہ:ےجب:اراؾ:رفامےت:افر:دف

ے:وہےت:ےھت:ہکلب:ضعب:دہعف:دخاؾ:ےن:اکی:ےجب:یھب:اپ:وک:فوض:رکےت:اپای۔:اس:فتق:ا ھٹ:رک:ڈاھیئ:نیت:ڑھک

اھکےن:ےک:ےیل:یسک:اخدؾ:وک:اپچن:ےجب:اجےن:اک:اافتؼ::یےٹنھگ:کت:دجہت:ںیم:لوغشتیل:ریتہ:یھت۔:ضعب:رمہبت:رحس

45

خیش:ادحلثی:رضحت:ومالان:دمحم:زرکای::اکدنولھی: اضمنیم:فاقمالت

امہرے:ااکرب:راضمؿ:ےسیک:زگارےت:ےھت:

46

ےھ:اھٹ:ےجب:کت:فاظئ:افر:افر:اد:افر:رماہبق:وہ:ا:وت:اپ:وک:امنز:یہ:ںیم:لوغشؽ:اپای۔:ولصۃ:رجف:ےک:دعب:اھٹ:اسڑ

ڈاک:ااجیت:ںیم:اےنت::،ف:المہظح:ںیم:رصمفتی:ریتہ:یھت۔:رھپ:ارشاؼ:ڑپےتھ:افر:دنچ:اس ت:ارتساتح:رفامےت

افر:اچتش:یک:امنز:ےس:افرغ:وہ:رک:ولیقہل:رفامےت:ےھت۔:رہظ:ےک:دعب::،وھکلاےت:وت:وطخط:ےک:وجاابت:افر:اتففی

ہک:اس::اجات:اھت:افر:ات:رصع:الکؾ:اہلل:رشفی:یک:التفت:ںیم:رصمفػ:رےتہ:ےھت۔:ابفوجد:ہیرجحۂ:رشہفی:دنب:وہ:

راضمؿ:ںیم:سج:ےک:ہی:ومعمالت:ےھکل:ےئگ:اس:ںیم:فعج:اولرک:اک:ہلمح:یھب:اھت:ہک:ااجنتساگہ:ےس:رجحہ:کت:اےن:

:ںیہن:ڑپےھ۔:دخاؾ:ےک:ابر:ںیم:ہردرہ:وسہل:دقؾ:ےھت:راہتس:ںیم:انھٹیب:ڑپات:اھت۔:اس:احتل:ںیم:ونالف:یھب:ھٹیب:رک

ابر:ارصار:رپ:ہک:اج:رتافم :ھٹیب:رک:ڑپ :ںیل:رضحت:اک:وجاب:وہات:ہک:ہی:مک:یتمہ:یک:ابت:ےہ۔

ہیلعہللتمحرضحت:ومالان:دمحم:اقمس:ان:ون:وتی:ۃجح:االالسؾ:

ھ:ےک:رفس:اجحز:1277رضحت:انون:وتی:رۃمح:اہلل:ہیلع::ےک:احالت:وت:ےھجم:ےلم:ںیہن:اہتبل:ہی:وہشمر:ےہ:ہک:

:امہ :ابمرک:ںیم:رقاؿ:اپک:ک ظ:ایک:اھت:۔:رفزاہن:اکی:اپرہ:اید:رک:ےک:رتافم :ںیم:انسای:رکےت:ےھت۔:رگم:وخد:ںیم

:اک:اراشد:ےہ:ہک:دف:راضم:ونں:ںیم:اید:ایک۔:افر:رھپ:وت:اینت:رثکت:ےس:ڑپےنھ:اک: :رۃمح:اہلل:ہیلع: رضحت:ان:ون:وتی:

ڑپےھ۔:اظبرہ:ااسی:ولعمؾ:وہات:ےہ:ہک:ےلہپ:راضمؿ:اپرے::27ومعمؽ:وہ:ایگ:اھت:ہک:ضعب:فتق:اکی:رتعک:ںیم:

:افر:دفرسے:راضمؿ:ںیم:اکی:اکی:اپرہ:اید:رک:ےک:متخ:ایک۔اپرے:اید: ،ے:ااپ:اںیم:اپ

رضحت:ومال:ان:لیلخ:ادمح:اہسر:وپنری:دقس:رسہ

:اک:رضحت:اہسر:وپنری:رۃمح :زامہن:اہلل:ہیلع:اک:اکی:فاہعق:اپ:یتیب:ںیم:اھکل:ےہ:ہک:تخس:رتنی:رگیم:افر:ل

:یک:تعیبط:ان:اسز:لچ:ریہ:یھت:شچیپ:یک:دشدی:فیلکت: :رۃمح:اہلل:ہیلع: اھت:،:راضمؿ:اابملرک:اک:ہنیہم:اھت،:رضحت:

ہعمج:اک:دؿ:اای:،:ومولی:دبعاہلل::،رفز:کت:دفا:ےس:ااطفر:رپ:انق ت:یک:وکیئ:ذغا:ںیہن:اھکیئ یھت۔:رضحت:ےن:یئک

ےن:داھکی:ہک:رہچہ:اہنتی:ژپ:رمدہ:ےہ:افر:فعض:ف:اقنتہ:ےک:اجؿ:فلیک:یھب:دمرہس:ہعمج:ڑپےنھ:اےئ:،:ا وہنں:

ںیہ:فہ:وت:ہی:احتل:دھکی:رک:وتسؿ:ےک:ےھچیپ:وہ:رک:رفےن:ےگل۔:ومالان:احظف:دبع:افیطلل:اصبح:ےن:ں:ااثر:امنای:

رعض:ایک:رضحت:اک:یئک:رفز:ےس:اف:ہق:ےہ:،:فیلکت:زایدہ:ےہ،:رفزہ:اضق:ء:رفام:دےتی:ارخ:اہقفء:ےن:رتصخ:یھکل:یہ:

:رےہ:ںیہ۔:رضحت:دقس:رسہ :رف :ومولی:دبعاہلل:اجؿ:وت :افر :ہک:احظف::ےہ، :رفامای :ریغتم:وہ:ایگ:افر :وفرا اک:رہچہ

:اولقلب:ںیہ:ہک::!اصبح یسیک:ابت:ےتہک:ںیہ،ارے:رفزہ:،:افر:رھپ:راضمؿ:اک:رفزہ:!:رھپ:رفامای:ہک:اہلل:اعتیل:مقلت

فاقر:یھب:اتمرث:وہ:اجےئ۔:اکومولی:دبعاہلل:اجؿ:ےسیج

ہک:وجاین:ںیم:اید:ں:ںیم:اھکل:ےہ:ہک:رضحت:وخد:رتافم :ڑپاھای:رکےت:ےھت:افر:وچ‘‘ااکرب:ےک:راضمؿ’’

فر: ایک:اھت:افر:ارغتساؼ:یھب:وہات:اھت:اس:ےیل:اےنکٹ:یک:ونتب:ایت:یھت،:رگم: طل:ڑپےنھ:یک:ونتب:ںیہن:ایت:یھت۔:د

امہرے:ااکرب:راضمؿ:ےسیک:زگارےت:ےھت

47

فر:ےس:ولگ:ےننس:ےک:ےیل:اےت:ےھت۔:ضعب:ولگ:اانپ:اانپ:رقاؿ:دیجم متخ:رک:ےک:رشکی: :رتافم :وہےت:۔:اریخ::د

:ڑھکا:ںیہن:وہا:اجےئ:ںیمںیم:رضحت:رفامای:رکےت:ےھت:ہک:روکع:رکات:وہں:وت:ایخؽ:وہات:ےہ:ہک:دفرسی:رتعک:

اگ۔:افر:سیب:رتعک:ایس:رط:ح:وپری:وہںیت:ہک:رہ:رتعک:ںیم:رگےن:اک:ادنہشی:وہات:،:دجسہ:ےس:ا انھٹ:اہپڑ:رپ:ڑچےنھ:

:،:وک:ارشاؼ:کت:افراد:ںیم:لوغشؽ:رےتہ۔:اس:ےک:دعب:ایگرہ:ےجب:کت: لؽ:وھکلاےتےس:زایدہ:لکشم:وہات۔:حبص

ایگرہ:ےجب:اکمؿ:رپ:رشتفی:ےل:اج:رک:وھتڑی:دری:اراؾ:رفامےت:۔:رہظ:ےک:دعب:احظف:دمحم:نیسح:وک:وج:ایس:فاےطس:اڑج:

:اسؽ: ریمے:فادل:اڑہ:ےس:اےت:ا ؿ:وک:رقاؿ:انسےت۔:رصع:ےس:رغمب:کت:اعؾ:وطر:ےس:حیبست:ڑپےتھ:۔:دف

:ےل اصبح::رۃمح:اہلل:ہیلع::ےس:یھب:دفر:ایک۔:رغمب:ےک:دعب:ولفنں:ںیم:انسےن:اک:اپرہ:ڑپےتھ۔:رھپ:اکمؿ:رشتفی

ےجب:ا اھٹ:دای:رکف۔نکیل::8رکای:وک:رف:ام:راھک:اھت:ہک:زاج:رک:وتسمرات:ےس:ابت:رک:ےک:اراؾ:رفامےت:۔:دمہنی:ونمرہ:ںیم:

۔: لؽ:متخ:وہ:اجےن:ےک:دعب: لؽ:اک:فتق:یھب:التفت:افر:فافء:ایاپ:بج:یھب:ریما:اجان:وہا:رضحت:وک:فوض:رکےت

اولافء:ےک:اطم ہع:ںیم:رخچ:وہات:۔

رضحت:خیش:ادنہل:رۃمح:اہلل:ہیلع::اک:ومعمؽ:ےلہپ:ااکچ:ہک:اسری:رات:رقاؿ:ےننس:ںیم:رخچ:وہ:یت:،:احظف:

:رےتہ:افر:رضحت:ڑھکے:ر ےت:رےتہ۔ےتلدب

ہیلعہللتمحرضحت:ومالان:اشہ:دبع:ارلمیح:

ہن:ںیم:)ریغ: مسقن:دنہفاتسؿ:ںیم:(:اچر:اپچن:وس:ادیم:اموپری:رۃمح:اہلل:ہیلع::ےک:زےئ:رضحت:را:ڑبے

ارےن:اای:رکےت:ےھت:رگم:ابت:تیچ:اک:یسک:وک:فتق:ںیہن:اتلم:اھت۔:رصػ:اانت:رضحت:یک:دختم:ںیم:راضمؿ:زگ

وہ:رک:زایرت:رک:ےتیل۔::ےیل:اجےت:وت:بس:اینپ:ہگج:ڑھکے:وہات:اھت:ہک:بج:رضحت:رجحہ:ےس:دجسم:ںیم:امنز:ےک

:وک:اینت: :اہلل:شخب:فریغہ :ومالان ،: اہتبل:رتافم :ےک:دعب:وصخمص:دخاؾ:ومالان:دبع:ااقلدر:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:

ںیئپ:اینت:دری:فہ:رضحت:ےک:اپ:س:ےھٹیب:رںیہ:ای::رضحت:دف:نیت:اجنفؿ:اسدی:اچےئ:یک:ینتج:دری:ااجزت:یھت:ہک:

:تقیقح:دمحم:ہی:رپ:رقتری:رشفع:یک:وت:یئک:دؿ:کت:رفزاہن:دف:ڈاھیئ:ےٹنھگ:اس:وکیئ:رصتخم:یس:ابت:رک:ںیل۔:اکی:دہعف

ںیم:رخچ:وہےت:رےہ۔:اؿ:رضحات:ےک:ومعمالت:وکیئ:وھکلا:ےئ:وت:اہکں:کت:وھکلاےئ۔

ہی:ےہ:ہک:ادیم:سج:ومعق:رپ:افر:سج:احؽ:افر:سج:ہلغشم:ںیم:وہ:اس:‘‘یقیقح:ذرک:اہلل’’رفامای::

یک:‘‘ ذرک’’افارم:وہں:اؿ:یک:دہگناتش:رےھک:افر:ںیم:اےنپ:دفوتسں:وک:ایس:ےک:قلعتم:اہلل:ےک:وج:ااکحؾ:ف

(25:زایدت:اتدیک:رکات:وہں۔)وفلماظت:رضحت:ومالان:دمحم:اایلس:اصبح:

رفامای::ابوتں:ےس:وخش:وہانیل:امہری:اعدت:وہیئگ:ےہ:افر:اےھچ:اکؾ:یک:ابںیت:رکےنیل:وک:مہ:الص:

ت:وک:وھچڑف،:اکؾ:رکفاکؾ۔)وفلماظت:رضحت:ومالان:دمحم:اایلس:اکؾ:ےک:اقمئ:اقمؾ:ھجمس:ےتیل:ںیہ۔:اس:اعد

(25:اصبح:

امہرے:ااکرب:راضمؿ:ےسیک:زگارےت:ےھت

48

راضمؿ:اابملرک:ےک:امہ:اتریخی:فااعقت

ادتبا:راضمؿ:ےک:رفزفں:یک

ےک:تحت:الہپ::یدمحم:تعی وک:املسمونں:ےن:رشھ: 2 راضمؿ:مکیامہ:رنک:ےہ۔::ااک:رسیت:االسؾرفزہ:

رفزہ:راھک۔

وترتی:اک:زنفؽ

۔انزؽ:وہیئ:تیاالسلؾ:رپ:وتر:ہیلع:ومیسرضحت:راضمؿ:وک::2

۔:ایا:رتلح:اک:فاہعق:شیپ:اہلل:اہنع:یک:افہمط:ریضرضحت:وک:ھ::::11 راضمؿ:اابملرک:3

الہپ:دہتس:افر:رپمچ

ڑلےن:ےک::فملس:ےن:اہلل:ےک:راےتس:ںیم:اہلل:ہیلع:ؽ:روسؽ:اہلل:یلصرجہت:ےک:ےلہپ:اسوک:راضمؿ::4

:رپمچ:دنلب:وہا:سج:اک:رگن:دیفس:رمہبت:االسیم:یلہپاس:رطح:۔:رپ:لمتشم:الہپ:دہتس:رفاہن:ایک:نیاہمرج 31 ےیل

رضحت:اوب:رمدث:نب::اھت۔:اےس

ن ضتحل

فاسپ:اہلل:ہنع:ےن:اھتام:وہا:اھت۔:ذموکرہ:دےتس:وک:اشؾ:ےس:ہکم:رکمہم::ریض:ا

بج::اوب:لہج:ےک:رپسد:یھت:دتما:اقےلف:اک:راہتس:رفانک:اھت۔:اس:اقےلف:یک:اجتریت:کیےک:ا:شیاےن:فاےل:رق

:وسار:اس:اک:رہپہ:دے:رےہ:ےھت۔:اس:ےس:لبق:ہک:املسمؿ:افر:رق311ہک: ی

:زیروخؿ::ؿےک:افکر:ےک:درایم:شیگ

۔:اس:ی:اکر:ےک:وطر:رپ:دما تل:رک:دےن:انم:ےک:فاستط:نیےک:ڑبے:امعدئ:ےلیبق:ڑھجوپں:اک:ااغز:وہات:ہنیہج

رپ:انم::افر:ابآلرخ:اینپ:دفر:دقعنم: ،ے:ےک:یئک:ےک:اسھت:رباہ:راتس:ابت:تیچ:نیقیےن:رف:نیدفراؿ:اؿ:امعدئ

:اےنپ:اقمؾ:رپ:فاسپ:ےلچ:ےئگ۔:افکر:ےک:پمیک:ڑلے انب:ڑلایئ:نیقیوہ:ےئگ۔:اس:رطح:رف:باکایم:وکوششں:ںیم

اجبن:املسمونں:رپ::ی۔:دفرسایگمج:ربع::کیےک:ولوگں:ےک:دولں:رپ:ا:شیا:افر:رقاک:تہب:ربا:ارث:ڑپ:ہیرپ:ا س:رس

ےس:رھبوپر:ف: تم:ااضہف:وہا:افر:اؿ:ےک:ادنر:زعؾ::ںیم:یوخد:ادامتد:اس:ےک:تبثم:ارثات:رمبت:وہےئ۔:اؿ:یک

۔رفح:رھب:یئگ

48

احظف:ومحمد:یلع اضمنیم:فاقمالت

یملع:وجارہات:

49

یباکایم:دمحم:نب:اقمس:یک:دنہفاتسؿ:ںیم

رکشل:ےک:اسھت:وہےن:فاےل::دنس :رپ:دنہفاتسین:ےئایےن:در:وک:دمحم:نب:اقمس:ھ:::63 راضمؿ:اابملرک:6

نب:دبع:اکلمل:ےک::حتف:فدیل:ہی۔:املسمونں:ےن:افر:دنس :ےک:العےق:وک:حتف:رک:ایل:احلص:یک:یباکایم:رعمےک:ںیم

۔احلص:یک:دفر:ںیم:یارخ

فافت:اوب:اطبل:یک

::ےک:اچچ:اوباطبل:یکفملس:اہلل:ہیلع:روسؽ:اہلل:یلصلبق:اسؽ::رجہت:ےس:نیت راضمؿ:اابملرک:وک:7

۔فافت:وہیئ

فالدت::اصدؼ:یکرضحت:رفعج

۔:اپ:اک:وپرا:انؾ:رفعج:نب:دمحم:فالدت:وہیئ:رفعج:اصدؼ:یک:رضحت:وک::ھ: 83 راضمؿ:اابملرک:8

ےس:ےھت۔:اپ:ےن::ںیم:نیافر:اہمئ:دہتجم:اطبل:ےہ۔:اپ:ڑبے:اتنیعب:نب:ایب:نب:یلع:نب:انیسحل:نب:یلعابرق:

نب:دمحم:نب:اوب:رکب:ےس::مس۔اپ:ےن:اےنپ:فادل:دمحم:ابرق:افر:اےنپ:انان:اقرپفرش:اپیئ:اےن:ںیمرھگ:ینیافر:د:یملع:کیا

۔اپ:ےک :احلص:رکےن:ےک:ےس:ںیہ:اؿ:ےک:اشرگدفں:ںیم:یاہشب:انب:زرہ:ی۔:وہشمر:رافےک :احلص:ایک

افر:اؿ:اک::االتخػ:،:اس:ےک:اابسب:ؿافر:اہقف:ےک:درایم:احلص:یک:میلعت:رعاؼ:ےئگ:اہجں:اپ:ےن:ہقف:یک:ےیل

۔رکف:اھکیس:رطز

رفایگن:املسمونں:ےک:رکشل:یک:ہکم:ےک:ےیل: حتف

::8 راضمؿ:اابملرک:11 ےک::نیاسڑےھ:است:زہار:اجمدہ:ےیلےک:ہکم:: فملس:حتف:اہلل:ہیلع:یلص:وک:یبنھ::

د:رگد:ےک:ابقلئ:زنمولں:ےک:ار:ڑپےن:فایل:ؿافر:ہکم:ےک:درایم:ہنیرطػ:رفاہن:وہےئ۔:دم:ےس:ہکم:یک:ہنیاسھت:دم

دعتاد::زنمؽ:کت:ےتچنہپ:ےتچنہپ:رکشل:یک:رم :رہظاؿ:یک:بیہک:ہکم:ےک:رق:اشلم:وہےت:ےئگ:یتح:ےک:املسمؿ:اؿ:ںیم

۔یھت:دس:زہار:وہ:یکچ

اک:ااقتنؽ:نب:ریبج:رضحت:دیعس

:،یدخر:ں:ےن:اوب:دیعساک:ااقتنؽ:وہا۔:اوہن:نب:ریبج:رضحت:دیعس:وک:وہشمر:اتیعبھ: 95 راضمؿ::11

افر:رضحت::ادقلر:احصہب:ےس:ےک :احلص:ایک:لیلج:اہلل:مہنع:ےسیج:افر:دبع:اہلل:نب:رمع:ریض:ینب:ارعش:ومیس

ےک::ی ےھت:وت:وتف:میقم:وکہف:ںیم:اپ۔:بج:افر:ہقف:اک:ےک :اھکیس:ریسفت:افر:اس:یک:دبعاہلل:نب:ةعس:ےس:رقاؿ:دیجم

۔احلص:یھت:اپ:وکبس:املع:رپ:وفتیق:ماعےلم:ںیم

یملع:وجارہات

51

زوبر:اک:زنفؽ

۔راضمؿ:اابملرک:وک:زوبر:انزؽ:وہیئ:12ےہ:ہک:تیرضحت:فاہلث:نب:االعقس:ےس:رفا:ادمح:ںیم:دنسم

اک:زنفؽ:الیجن

۔راضمؿ:اابملرک:وک:انزؽ:وہیئ13ےہ:ہک:الیجن:تیرضحت:فاہلث:نب:االعقس:ےس:رفا:ادمح:ںیم:دنسم

لیمکت:یک:ااصلنیحل:ضایر

: 671راضمؿ:اابملرک::14 :اینپ::ااختنب:رپ:ینبےس:ثیےن:بتک:ااحد:یوک:اامؾ:ونف:ھاافؼ::رہشہ

ےہ۔::ہملسم:ریہ:تیاافد:اس:اتکب:یک:اعؾ:املسمونں:ےک:ےیل:۔:رہ:دفر:ںیملمکم:یک:‛ااصلنیحل:ضایر‚فینصت

:ثیرضفرت:رپ:دح:ینعیےہ::یئگ:اسھت:اسھت:یک:یھب:جیرخت:ابمرہک:یک:ثیےہ:ہک:ااحد:ہی وخیب:کیا:اس:اتکب:یک

ےک:امذخ:ےس:روجع:رکان:نکمم:ےہ۔

فالدت:نسح:یک:رضحت:

۔اپ:فالدت:وہیئ:نسح:یکرضحت:فملس::اہلل:ہیلع:وک:وناۂس:روسؽ:یلص:ھ 3 راضمؿ:اابملرک:15

:اہلل:اہنع:افر:داامد:رضحت:یلع:رضحت:افہمط:زرہا:ریض:درتخ:رگایم:فملس:افر:اؿ:یک:اہلل:ہیلع:ےن:روسؽ:ارکؾ:یلص

:41 افر:یزگار:زدنیگ:ہیاس:ریاہلل:ہنع:ےک:ز:ریض :یذہم:دار:دعبالختف:یک:ےکاہشدت::یک:رضحت:یلع:ںیم:ھ::

:ہیماعف:ں:ےن:رضحت:اریمےہ:ہک:اوہن:ہیااسحؿ::میظع:کیاک:اتم:رپ:اریض:اہلل:ہنع:نسح:رضحت:۔:اھبنسیل

:یذہم:دار:رشاطئ:رپ:الختف:یک:یک:رمیض:اینپافر:شک:وظنمر:رفامیئ:شیپ:رطػ:ےس:حلص:یک:اہلل:ہنع:یک:ریض

::یدےک:رپسد:رک::ہیماعف:رضحت:اریم :نسح:ےک:ابرے:ںیمرضحت:۔::یئگ:اتم:ہملسم:دفابرہ:دحتموہ:ںویافر

اتم:وک:دحتم:رکےن:اک:ابثع:وہاگ۔:وناہس:ہی اےہ:ہک:ریم:یھب:تیرفا:کیا:یکیلص:اہلل:ہیلع:فملس:وضحر:

فافت:یک:ینیع:نیالعہم:دبر:ادل

اوب:دمحم::نیسٹسج:(العہم:دبر:ادل:ااضقلة:)فیچ:داؿ،:اقیض:خیےک:دؿ:وہشمر:اتر:ھ762: راضمؿ16

رشح:وک::۔:اؿ:یکےس:ںیہ:ںیم:ےک:نیفنصم:یرشح:دمعة:ااقلر:یک:یاخبر:۔:فہ:حیحصفافت:وہیئ:یک:ومحمد:نب:ادمح:ینیع

۔:احلص:وہیئ:تہب:رہشت:افر:وبقتیل

دبر:گنج

ےسج::وہشمر:گنج:وہیئ:کیا:املسمونں:یک:ؿےک:درایم:ہنیربفز:ہعمج:وک:ہکم:افر:دم:ھ: 2 راضمؿ:17

اک:انؾ:ےہ۔::ںیونک:کیرپ:فاعق:ا:یدفر:یک:ولکرٹیم 135 ےک:ونجب:رغمب:ںیم:ہنی:اجات:ےہ۔:دبر:دمگنج:دبر:اہک

یملع:وجارہات

51

:ا:۔افکر:یکاباقدعہ:گنج:وہیئ:یلہپ:ےس:املسمونں:یک:لع نی:ںا ں ::کیدعتاد 313 احصہب:رصػ:افرزہار

ایہکم:رپ:ذعاب:افر:زسا:رقار:د:ےھت۔:اس:گنج:وک:رقاؿ:ےن:لع نی :ہک:اس:رعمےک:ںیم:ےہ:اافنؽ:ںیم:۔:وسرہ

افکر:امرے: 71اوبلہج:تیمس:اہلل:ےک:اہوھتں:اےنپ:ااجنؾ:وک:ےچنہپ:۔:اس:ںیم:ایوہےن:فاےل:اک:رف:وگ:منہج:ردیس

فتق:زگرےن:ےک::چب:اجےن:فاےل:ارثک:ارفاد:ےن:دعب:ںیم:ارثک:ہکم:ےک:رسدار:ےھت:ہکبج:ےئگ۔:رمےن:فاولں:ںیم

۔:املسمونں:ےن:اہشدت:اپیئ:وچدہ :نب:ےئگ۔:اس:زغفہ:ںیمالج:ہمقل:ای وت:االسؾ:وبقؽ:رک:ایل:ایاسھت:اسھت:

فافت:یک:رضحت:اخدل:نب:فدیل

: 21 راضمؿ::18 اجش ت:افر::۔:اپ:یکفافت:وہیئ:اہلل:ہنع:یک:ریض وکرضحت:اخدل:نب:فدیل:ھ

اپ:ےن:::۔ایولتار(:اک:بقل:اطع:رفام:اہلل:)اہلل:یک:فملس:ےن:اپ:وک:فیس:اہلل:ہیلع:یلصرکمی: فہج:ےس:یبن:یک:یاہبدر

افر::یک:دتما:یک:وفوجں احمذفں:رپ:االسیم:رعاؼ:افر:اشؾ:ےک:رتشیب:اؿ،ری۔:رعب،:ااھت:االسؾ:وبقؽ:ایک:ںیم:ھ: 8

۔رسب:وہےن:ےک:ابفوجد:رتسب:رپ:فافت:اپیئ:گنج:ںیم:اؿہصح:دیم:۔:رمع:اک:رتشیبحتف:اپیئ:رہ:رعمےک:ںیم

رپ:اقالتہن:ہلمح رضحت:یلع

ںیم:،وچبںفملس:ےک:داامد:افر:اچچ:زاد:یئایئ:اہلل:ہیلع:ےک:فتق:روسؽ:ارکؾ:یلصوک:رحس:ھ:::41 راضمؿ::19

فتق::فاےل:ہفیلخ:ےنیفملس:اک:اسھت:د:اہلل:ہیلع:ےس:ےلہپ:املسمؿ:وہےن:فاےل:افر:رہ:ومعق:رپ:وضحر:یلص:بس

د:ولتار:ےس:زرہ:اول:ےک:دفراؿ:ںیم:زامن:دجسم:ںیم:اہلل:ہنع:وک:دبعارلنمح:انب:مجلم:ےن:وکےف:یک:ریض:رضحت:یلع

:ںیم:گنج:نیفص:ےک:اسھت:ےھت:نکیل:فہ:ولگ:ےھت:وج:ےلہپ:رضحت:یلع:اھت۔اخریج:۔انب:مجلم:اخریجایرکد:زیمخ

اجؿ:ےک:دنمش::وہےئگ:افر:امتؾ:احصہب:ےک:اخمفل:وہ:رک:اؿ:یک:ہےس:دحیلع:ےک:فاہعق:ےک:دعبفہ:رضحت:یلع:میکحت

نب:ےئگ۔

ہکم حتف:

۔:ایفملس:ےن:ہکم:وک:حتف:رک:ےک:اس:وک:وتبں:ےس:اپک:رک:د:اہلل:ہیلع:وک:روسؽ:اہلل:یلص:ھ: 8 راضمؿ:21

ضحم:اھٹ::ںوی۔:یھت:یئگ:یف:ملس:وک:د:اہلل:ہیلع:ےک:دعب:روسؽ:اہلل:یلص:ہیبیحلص:دح:یوخربخش:حتف:ےہ:سج:یک:فیہ:ہی

:فہ:دنمش:ےک:ںےس:دالخ:وہ:ےئ:اہج:تیثیح:افحت:یک:اس:رہش:ںیمیلص:اہلل:ہیلع:فملس::ربوسں:ےک:دعب:وضحر

:اھت،::ہنیرجہت:رک:ےک:دم:ںیم:ےےس:لکن:رک:رات:ےک:ادنریھ:ےریھگ رفاہن:وہےئ:ےھت۔:ہکم:اک:رپاان:انؾ:کب

اہک:اجات:ےہ۔:یھب:ی ؾ:ارقلےہ۔:اس:وک:ا :ایانؾ:ا:یہی ںیم:رقاؿ:دیجم

اک:ارتان:فیح:یلہپ

:یک13راضمؿ:اابملرک:وک:رجہت:ےس::21 :یبن:ہیلع:لیرات:رضحت:ربج:اسؽ:لبق:وسومار االسلؾ

یملع:وجارہات

52

:ادتبایئ:وسرۂ:ارقاءیک:فیح:ہیےک:اطمقب::تایےل:رک:ارتے۔:ضعب:رفا:فیح:یلہپ:رپ:اغر:رحا:ںیمفملس::اہلل:ہیلع:یلص

وسر:ہیےک:اطمقب::تایافر:ضعب:رفا:ںیھت:تایارپ::یلص:اہلل:ہیلع:فملس:وضحر:ےک:وطر:رپ:فیح:وج:یلہپ:افہحت:یھت:ہ

۔::انزؽ:وہیئ

دحمث:انب:امہج:اک:ااقتنؽ

:ھ::219 وک:رعمفػ:املسمؿ:دحمث:افر:رسفم:انب:امہج:اک:ااقتنؽ:وہا۔فہ:ھ::273ؿ:اابملرک:راضم:22

::فلتخم:االسیمےیلاحلص:رکےن:ےک::میلعت:یک:ثیں:ےن:دحوہےئ۔اوہن:ادیپ:ںیم:نیےک:رہش:زقف:اؿریا:ںیم

انب:امہج::وہشمر:اتکب:ننس:اہمرت:احلص:رکےن:ےک:دعب:اینپ:ںیم:ثی۔انب:امہج:ےن:ےک :دحاممکل:اک:رفس:ایک

:خیرقاؿ:افر:اتر:ریسفت:امہ:اتکوبں:ںیم:رگید:اشلم:ےہ۔انب:امہج:یک:احصح:ہتس:ںیم:وج:الہ:تنس:یک:یک:ریرحت

۔اقلب:ذرک:ںیہ:نیزقف

اشئدیپ:ادمح:نب:وطولؿ:یک

:افر:اخدناؿ:وطولاینں:وک:رصم:افر:اشؾ:ےک:رفام:ھ 221 راضمؿ:اابملرک::23 ادمح:نب::ےک:ابین:ؿرفا

۔اس:اخدناؿ:اک:اشلم:رکایل:اشؾ:وک:یھب:الہپ:اخدناؿ:اھت:سج:ےن:اےنپ:رملقف:ںیم:ؿوطولاین:وہےئ۔:اوطولؿ:دیپ

:ئاحئ:ےک::امومؿ:ےک:ےیلہفیلخ:الغؾ:کت:اتچنہپ:ےہ:ےسج:اخبرا:ےک:احمک:ےن:ةعیس:ہلسلس:بسن:وطولؿ:انیم

:254دناؿ:ےن:۔اس:اخریھ:داینب:وکحتم:یک:ادمح:وطولؿ:ےن:اےنپ:اخدناؿ:یک:اھت۔اس:ےک:ےٹیب:اسھت:اجیھب

۔کت:رصم:افر:اشؾ:رپ:وکحتم:یک:یرجہ:292ےس::یرجہ

فافت:یک:یازریش:نیبطق:ادل

: 711 راضمؿ:اابملرک:24 :اؿریوک:ا:ھافرےک :زفسک::داؿ:،:یفسلف:یضای،:ر:اافؼ:بیبط:ےک:رہشہ

:بطق:ادل :ےک:امرہ، :وخاہج:ریصنفافت:اپیئ:ںیم:زیےن:ربت:یازریش:نیفوجنؾ ےک:اشرگد::وطیس:نیادل۔فہ

ۂطقن:ہاگہ::افر:یملع:یک:قیقحت:ں:ےن:وقس:زقح:ےک:ابرے:ںیموہنج:ےلہپ:داشن:فر:ںیہ:یازریش:نیےھت۔بطق:ادل

ےک::ازاسؽ:کت:ریش:افر:یئک:تنحم:یک:اکیف:یھب:ےن:ےک :بط:ںیم:یازریش:نی۔بطق:ادلےس:اس:رپ:ثحب:یک

:ہقف:افر:ےک :ماعین:۔اوہنں:ےن:ےفسلف،اوصؽںیےس:دخامت:ااجنؾ:د:تیثیح:افر:ماعجل:یک:بیبط:اتپسہؽ:ںیم

:ریرحت:یک:وطیس:نیادلرشح،:وخاہج:ریصن:یک:ؿاتکب:اقون:یک:انب:انیس:نج:ںیم:ںیہ:یک:ریرحت:رپ:دعتمد:اتکںیب:ؿایبف

اج:اتکس:ےہ۔:اک:انؾ:ایل‛ االالفک:ۃیدرا:االدراک:یف:ۃیاہن‚ اک:رتہمج:افر:ےک :وجنؾ:ںیم:سادیلق

اشئدیپ:یک:یراز:نیرخفادل

:اؿریا:یراز:نیوک:رعمفػ:املسمؿ:دا:شن:فر:رخفادل::ھ544 راضمؿ:اابملرک:25:ںیم:ےےک:رہش:ر

یملع:وجارہات

53

ں:ےن:اےنپ:دفر:ےک:امہ:اقمؾ:احلص:اھت۔:اوہن:ےک :الکؾ:ںیم:وک:اےنپ:دفر:ںیم:یراز:نیوہےئ۔:رخفادل:ادیپ

ی‚ ،‛ریبکلا:ریسفت‚ امہ:اتکوبں:ںیم:یک:یراز:نی۔:رخفادلیک:یھب:حیحصت:یک:اصتفین:داوشنرفں:یک

،::‛لیارسار:ال

ااہمت:اک::ںیم:افتریس:وک:الکیم:اریبکل:۔ریسفتاخص:وطر:ےس:اقلب:ذرک:ںیہ:‛ابیغل:افمحیت‚افر:‛ اجعم:اولعلؾ‚

درہج:احلص:ےہ:۔

انب:دلخفؿ:اک:ااقتنؽ

: 818راضمؿ:اابملرک::26 :امرہ:رمعااینوک:املسمؿ:ؤمھ :رکفم:افر ،: :ااقتنؽ::ترخ :اک انب:دلخفؿ

اہمرت:احلص::اےنپ:زامےن:ےک:امتؾ:ولعؾ:ںیم:ماعرػ:تیمس:ینید:ادب:افر:،:رعیب:ثیوہا۔اؿ:وک:ہقف:،دح

:خیاتر:ںیم:وصرت افر:فااعقت:لقن:رکےن:یک:ایےئن:رمےلح:کت:اچنہپ:کیرکف:وک:ا:یخی۔:انب:دلخفؿ:ےن:اتریھت

:انب:دلخفؿ:ےک:رظنایرکد:لیدبت:رفش:ںیم:افر:یملع:یتایرفش:وک:زجت:ےنھکل:یک :االسیم:ںیم:رفینش:یک:تای۔

:تف:افینصت:تامہ:اتافیل:رتہب:وطر:رپ:اھجمس:اجاتکس:ےہ۔انب:دلخفؿ:یک:دہایوک:ز:اتریغت:یخیاترماعرشفں:ےک:

اج:اتکس:ےہ۔:رطػ:ااشرہ:ایک:یک:‛فیف:ارعتل:اتکب:اربعل‚افر:‛ دقمہم:انب:دلخفؿ‚،:‛ الخۂص:قطنم‚ ںیم

ؾاپ ناتؿ:اک:ما

:دجفدہجاک:ہجیتن:میظع:ونں:یکےک:املسم:۔اپ ناتؿ:ربریغصایا:وک:اپ ناتؿ:فوجد:ںیم:ھ1366:راضمؿ: 27

وکحتم::ےک:اہوھتں:ںیم:تیےک:اوصؽ:رپ:دنہف:ارثک:تیاخصل:وہمجر::ریغب ،ے:اتسؿ:وک:میسقتفدنہ:زیےہ:۔:ارگن

:ریہ:ھکیاک:وخاب:د:رکےنبصعتم:وکحتم:اقمئ::کیاتسؿ:رپ:اف:وپرے:دنہسیدے:رک:اجان:اچےتہ:ےھت:افر:اکرگن

امےنن:رپ::ہیدجفدہج:ےن:اؿ:وک::وعایم:میظع:یک:ےک:تحت:ملسم:گیل:دتما:فولہل:ازیگن:اقدئامظع:یک:،نکیلیھت

ےک:وطر::تسایر:االسیم:یےک:ےشقن:رپ:بس:ےس:ڑب:اپ ناتؿ:داین:ںویاجےئ:افر::ایک:میسقت:وکربریغص:ہک:ایوبجمر:رکد

رپ:اظرہ:وہا۔

فافت:یک:یاامؾ:اخبر

:256راضمؿ:اابملرک::31 :اپ:فافت:وہیئ:یک:ی:دحمث:اامؾ:اخبروک:میظعھ :انؾ:دمحم:نب:۔ :وپرا اک

:فںیہ:ےک :ےک:ےیل:فادلہ:ےک:اسھت:جح:رکےن:ےئگ:وت:لیصحت:رمع:ںیم:ےہ۔:رتسہ:اسؽ:یک:اوب:دبع:اہلل:اوجلیف:اامسلیع

:یک:ثیفہ:دح:ف:اتدنبہ:ایک:زدنہ وہشمر:اتکب:سج:ےن:اپ:اک:انؾ:اعمل:االسؾ:ںیم:وہ:ےئگ۔:اپ:یک:نیااقتم:زگ

:دعتمد:رفس: ،ے:ےکداین:االسیم:ےک:ےیل:ف:اتفیل:نیدتف:یک:یاخبر:ےہ۔:اپ:ےن:حیحص:‛یاخبر:حیحص‚دنتسم:اتکب:

نتم:ف:اانسد::ثیااحد:حیحص:ف:ریغ:حیحص:بی۔:اپ:وک:ھچ:الھک:ےک:رقعمج:ںیک:ںیثیزہار:ااخشص:ےس:دح:ایس:تیافر:رق

۔ںیھت:دای زابین:تیمس

یملع:وجارہات

54

:فیہ:یھبےیل:ں:ےک:وعروتامہ:ںیم:س:ا:ےہ،:اابملرک:ےب:ااہتن:روتمحں:ےک:زنفؽ:اک:ہنیہم:راضمؿ

ےہ:ہک::ہحمل:اانت:یتمیق:کیا:کیراضمؿ:ےک:دؿ:افر:رات:اک:اتقیقح:ںیم:۔:وج:رمدفں:ےک:ےیل:ےہ:ےہ:تلیضف

ےن:املسمونں:رپ:رفزے:رفض::اہلل:اعتیل:راضمؿ:اابملرک:ںیم۔:وہیتکس:اس:اک:معن:ادبلؽ:ںیہن:یھب:زدنیگ:یوپر

وج:اماہہن: رفض:ےہ،:اہتبل:فہ:وعرںیت:وتں:رپ:یھبرطح:وعر:رفزہ:سج:رطح:رمدفں:رپ:رفض:ےہ،:ایس:،:ںیہ ،ے

:۔ںیرکادا::اضق::اس:یکنکیل:ذعر:دفر:وہےن:ےک:دعب:دلج:از:دلج::،وہں:فہ:رفزہ:ہن:رںیھک:ںیمذعمفری:یک:احتل:

:اکؾ:اکج::رھگ:ںیم:،ںیاحلص:رکاعتیل:اک:رقب::ےک:اہللرکةعدت:یھب:اس:امہ:ںیم:زایدہ:ےس:زایدہ: وخانیترہباحؽ:

ای:درگی:ةعدات:ںیم:رہزگ:وکاتیہ:ہن:رکںی۔:رک:راضمؿ:ےک:رفض:رفزے:انب:اہبہناک:

وت:اس:دؿ:رفزہ:ںیہن:رںیتھک: ںیہاجیت::ےیلف:رففتخ:ےک::دیرخ:ابزارفں:ںیمبج: وخانیت:تہب:یس

رگم:بج:رفزہ:رےنھک:ےک::ںیہ:دنم:ریتہ،:فےسی:وت:تحص:ںیہ:یتیپ:اھکیت:االالعؿ:ابزارفں:افر:وہولٹں:ںیم:افر:یلع

۔:ںیہ:دوھےنربنت:ڑپکے:انبےن:ںیہ:ای:تہب:اکؾ:ےہ،:وکپاؿ::ہک:ےھجم:رھگ:ںیم:ںیہ:اجات:ےہ:وت:اہبےن:انبیت:اہک:ےیل

ذہلا:اینپ:رصمفایفت:وک:اس::رطح:رتبیت:دںی:۔ںیہ:ںیہن:اکؾ:اےن:فاےل:تمرفز :ما:اہبےن:ےک:تاؿ:رصمفایف

:رحسی:ےک:درایمؿ:ناٹمےن:یک:وکشش:ہک:رفزے:یک:احتل:ںیم:مک:ےس:مک:اکؾ:اک:وبھج:وہ،:زایدہ:رت:اکؾ:ااطفری:ےس

رکںی:اتہک:ارگ:زمکفری:وسحمس:وہ:ای:وھبک:ایپس:ےگل:وت:اھکےن:ےنیپ:یک:ازادی:وہ۔

۔:ذغا:ےک:وصحؽ:وک:وھبؽ:اجںیئ:کمہنم:ہن:وہں:ہک:رفاحین:اینت:ذغااں:ےک:وصحؽ:ںیم:امسجیننکیل:

مہ:ےن::ایوت:وگ:نچک:اک:رخ:رکایل:رہپ:ےس:یہےگل:رےہ،:دف:ںیم:ںویرایت:ےک:ولازامت::یک:یف:ااطفر:یارگ:اسرا:دؿ:رحس

اقتوضں::افر:امسجین:اگطبض:اہکں:ےس:اےئ::وت:سفن:ںیم:یک:ںیہن:وکشش:یہ:رفزے:ےک:الص:دصقم:وک:اجےنن:یک

زمکفر:وہاگ؟:ےس:انہط:ےسیک

راعکت:سک::ہک:سیب:ںیہیتسس:داھکیت: :یھبےیلےک::م رتافضعب:افاقت:وخانیت:ےک:العفہ::رفزہ

۔:ںیہ:رکیت:ابت:تیچیبمل:وٹنھگں:یسک:اک:وفؿ:ااجات:ےہ:وت:اس:ےس:بج:ہک:وھتڑی:دری:دعب::احالںں؟:ڑپوھرطح:

،:وخانیت:ےک:ےیل:وت:رتافم :ڑپانھ:تہب:ااسؿ:ےہ:ہک:اؿ::تنس:ؤمدکہ:ےہےیلرمدفں:افر:وعروتں:ےک::م رتاف

:وپری:رتافم :ادا:ےک:ےیل:فتق:یک:وکیئ:اپدنبی:ںیہن:وہیت،:وسرںیت:یھب:رصتخم:ڑپینھ:وہیت:ںیہ:افر:مک:فتق:ںیم

54

رتحمہم:اؾ:نسح:اصہبح التاقماضمنیم:ف

رایںایتراضمؿ::ںیمیکوخانیت

55

وہاجیت:ےہ۔:اس:ےیل:وخانیت:ارگ:یکھت:وہیئ:ںیہ:وت:ااطفری:افر:رغمب:یک:امنز:ےس:افرغ:وہرک::اراؾ:رکںیل،:رھپ:

:رتافم :ادا: :اراؾ:رکےک:ابیق:امدنہ :درایمؿ:ںیم:وھتڑا :ارگ:کھت:اجںیئ:وت :دؾ:وہرک:رتافم :رشفع:رکںی، اتزہ

ےیل:وت:رمدفں:یک:ةسن: ںیہ:زایدہ:ااسؿ:ےہ:ہک:رھگ:ںیم:رےتہ:انیت:ےک:وخرغض:رتافم :ادا:رکان::۔:رکںیل

:ا نانیؿ:افر:وکسؿ:ےک:اسھت:اینپ:رمیض:ےک:فتق:رپ:ڑپ :یتکس:ںیہ:افر:درایمؿ:ںیم:اراؾ:اک:ف ہف:یھب:ےئوہ

ےل:یتکس:ںیہ۔

س:اافر::ںید:رتبیغ:رفزہ:رےنھک:یک:وک:یھبافر:نہب:یئاویئں:وھچےٹ:وچبں:اےنپ:رھگ:ںیم:وموجد: وخانیت

اکؾ:ںیم:اؿ:یک:رہ:نکمم:دمد:رکںی۔:اپ:ےک:رتبیغ:ف:رتتیب:دےنی:ےس::ارگ:فہ:رفزہ:رانھک،:امنز:ڑپانھ:ای:درگی::کین:

:ےگ:اپ:وک:اس:اک:وثاب:اتلم:رےہ:اگ،:افر:ارگ: اکؾ:رکان:ھکیس:ےئگ:وت:زدنیگ:رھب:بج:کت:فہ:ہی:لمع:رکےت:رںیہ:

ھاۂ:دای:وت:وثا

س ک

ب:اک:ہی:ہلسلس:زمدی:ڑباتھ:اجےئ:اگ۔اوہنں:ےن:یسک:دفرسے:وک:یھب:ہی:لمع:

::وچبں:یک:اہجں:مہ:رحس:ف:ااطفر:ںیم راضمؿ:وک::فںیہ:ےت:ںیہاجس:وہ:اسےیلےک::تایرضفر:یئذغا

:رہ:فتق:رظن:وہیت:وموجد:وچبں:یک:رحاک:ت:ف:انکست:رپ:رھگفں:ںیم:یامہر ۔انبںیئ:اک:ہنیہم:رتتیب:اےنپ:وچبں:یک

:سج:ےس:ےچب:راضمؿ:یک:ںیرک:زیلمع:رکےن:ےس:رگ:اسیا:یھب:وکیئ:ںیم:ےک:اس:ےنیہم::رتتیب:ےہ۔ذہلا:رفاحین

:یتٹناافلظ:اامعتسؽ:رکےت:وہےئ:ڈا:ةیاےنپ:وچبں:وک: طل:افر:انز:وخانیت:۔:ارثک:رھگفں:ںیمتمظع:وک:ہن:ھجمس:ںیکس

:رتہب:رتتیب:وخد:رپ:اقوب:اپان:وہاگ۔:اس:ےس:ہن:رصػ:وچبں:یک:۔:مک:از:مک:اس:امہ:ںیمہںیہ:رکیت:ف:اکپر:یھب:افر:خیچ:ںیہ

املسمؿ:رفزہ:دار:امں،::کیاؿ:ےک:اسےنم:ا:اس:امہ:ںیم::تبثم:ارث:ڑپے:اگ۔:ہکلب:اس:اک:امہرے:سفن:رپ:یھب:وہیگ

:،رکیت:ےک:ابت:ںیہن:خیچ:ےس:خیچ:یسک:،رکیت:ںیہن:تبیغ:یک:وج:یسک:ںیرک:ومنہن:شیپرتہبنی:اک:ای:دادی::وھپیھپ،نہب

ےہ۔:امہرا::ےس:ابت:رکیت:افر:وچبں:ےس:تقفش:افر:رہمابین:یتھکید:ںیہن:یف:یٹ:،رکیت:رپ:ہصغ:ںیہن:زاماںالم:رھگ:یک

رطز:رپ::دح:کت:ایس:ہن:یسک:یسک:اک:اسرا:اسؽ:یھب:تمظع:اک:ااسحس:دالےئ:اگ:افر:ہچب:ابیق:وچبں:وک:راضمؿ:یک:یہ:ہیرف

وکشش:رکے:اگ۔:زگارےن:یک

رصمفػ::نچک:ںیم:وخانیت:فتق:ںیم:اک:اخص:فتق:وہات:ےہ:رگم:اس:یتمیق:وبقتیل:ااطفر:ےس:لبق:داع:یک

:یک:ثی۔:اس:فتق:دح:ٹنم:لبق:اپ:درتس:وخاؿ:رپ:ااجںیئ:۔:احالں:ہک:ااطفر:ےس:مک:از:مک:ہردرہ:سیبںیہ:وہیت

:کیا:ہی۔:وچبں:وک:اھکسںیئ:داع ےس:وکیئ:ونسمؿ:داعاں:ںیم:ایابت::وکیئ:یک:نیاتکب،:رقاؿ:اک:ھچک:ہصح،:د:وکیئ

فتق:افر:ومعق:وک::۔:ذہلا:اس:یتمیقہگج:اےھٹک:وہےت:ںیہ:کیہن:ااومنؽ:فتق:وہات:ےہ:بج:بس:الہ:اخ:تہب:یہ

۔ںیاامعتسؽ:رک::ےک:ےیل:ف:رتتیب:میلعت:یک:نیےس:د:یدھجمسار

:ید:رتبیغ:وصخیص:یکیک:راہ:ںیم:امؽ:رخچ:رکےن:فملس:ےن:وعروتں:وک:اہلل::اہلل:ہیلع:ارکؾ:یلص:وضحر

اؿ:وک::سج:ںیم:،ایےس:اگل:اطخب:رفام:وخانیت:فملس:ےن:اہلل:ہیلع:یلصاہلل:ومعق:رپ:روسؽ::ےک دیع:کیا:۔ےہ

رایںایت:راضمؿ::ںیم:یک:وخانیت

56

رگیافر:د:راتویاےنپ:زہک: اتمرث:وہںیئاس:درہج: ت۔:اس:اطخب:ےس:احصایبید:رتبیغ:یک:اتدصہق:ف:ریخ

:اس:امہ:ںیم:وخب::۔ںیرکد:شیپ:دختم:ادقس:ںیماپ:یلص:اہلل:ہیلع:فملس:یک:اہلل:ےک:انؾ:رپ:یتمیق:اایشء: ذہلا

:رفزے:ااطفر:رکےن:اک:دنبفتسب:رکںی،:رضفری:ںیہن:ہک:اںیہن:اےنپ:رھگ:دصہق:ف:ریخات:رکںی،:رغوبیں:ےک

یہ:دموع:رکںی:ہکلب:رضفری:اایشء:وخرد:ف:ونش:اؿ:ےک:رھگفں:ںیم:وچنہپاںیئ:۔

:ااکتعػ:تنس:ےہ۔:سج:رطح:رمد:رضحات:اسمدج:ںیم:رشعہ:ںیم:یراضمؿ:اابملرک:ےک:ارخ

فہ:اےنپ:رمکے:ےک:یسک:اکی:وگےش:وک:۔:ں:وہفکتعم:اےنپ:رھگفں:ںیم:رطح:وخانیت:ایس:،فکتعم:وہےت:ںیہ

ااکتعػ:ےک:ےیل:بختنم:رکںیل:رھپ:فاہں:ےس:وساےئ:رضفری:اکومں:الثم:تیب:االخل:اجےن:ای:فوض:رکےن:ےک:ابرہ:ہن:

ںیلکن،:ایس:وگےش:ںیم:اےنپ:اھکےن:ےنیپ::افر:وسےن:اک:ااظتنؾ:رکںی۔

:۔رکان:اچےیہوخب: وعروتں:وک:یھب یک:رطحةعدات:اک:اامتہؾ:رمدفں::اطؼ:راوتں:ںیم:دقر:یک:بش

ہی:راضمؿ:ےک:ارخ:یک:اپچن:راںیت:وہیت:ںیہ۔اؿ:ںیم:ینتج: تم:وہاجگ:رک:ةعدت:رکےن:اک:وخب:اامتہؾ:

:اعطق:لوغشؽ:ہن:وہں:افر:بس:ےس:ڑب :رک:اہلل:ےس:داعںیئ:امےنگن:اک: رکںی،:ریغ:رضفری:اکومں:افر:وگتفگںیم:

رفز:رفز:ںیہن:اںیت۔:وخب:وخب:اامتہؾ:رکںی:ہک:ہی:وبقمؽ:اسںیتع

رطف:ےہ:وج:وخانیت:ہکلب::دیع:یک:وخویشں:ںیم:دخا:ےک:رغبی:دنبفں:وک:رشکی:رکےن:ےک:ےیل:دصۂق

وچبں:رپ:یھب:فابج:ےہ،:اےس:فتق:رپ:ادا:رکےن:اک:تہب:اامتہؾ:رکںی:اتہک:اپ:ےک:راضمؿ:یک:ةعدات:ابراگہ :

وبقتیل:وک:چنہپ:ںیکس۔:ایہل:ںیم:درۂج

ےہ۔::اجیتکس:یک:اامعؽ:ےس:یہ:کین:یاردیےس:رخ:اس:ےلیم:،اتگل:ےہ:اسالہن:ہلیماک::ںویکین:راضمؿ:ںیم

:ےک:اس:ےلیم:ںافر:ویکین:اےیھٹ:ےہ:اےس:رکزگرےن:ےک:ےیل:اپ:ےک:سب:ںیم:یرایت:دہایےس:ز:دہایز:ذہلا:ینتج

۔ےب:اسحب:وثاب:احلص:ےیجیک:افر:اےنپ:الہ:اخہن:ےک:ےیل:ےس:اینپ

:اک::ولعمؾ:ںیہن:،یاعسدت:اطع:رفام:د:ہی ؿ:یکےہ:ہک:اہلل:ےن:اس:اسؽ:اپ:وک:راضم:رکش اےلگ:اسؽ:

۔:مک:از:مک:ا:س:اسؽ:وت:دؽ:اک:درفازہ:وھکؽ:رک::اس:اک:ںیہن:ایےک:درفازے:رپ:دکتس:دے::زدنیگ:راضمؿ:اپ:یک

!!!ےس:اابقتسؽ:رکےیجیل:وخش:دیل

أ أ أ أ

رایںایت:راضمؿ::ںیم:یک:وخانیت

57

58

مسب:اہلل:ارلنمح:ارلمیح

:رقاؿ:دیجم:،ےہ:ۃوتسؿ:زوک:یداینب:کیےس:ا:ےہاؿ:ںیم:یئگ:نج:وتسونں:رپ:ریھ:داینب:االسؾ:یک:نی د

فاحض::افر:رفتیض:اتیمہ:ےہ:سج:ےس:زوکۃ:یک:ایاک:مکح:ا:ادایگیئ:اجاجبامنز:ےک:اقمئ:رکےن:ےک:اسھت:زوکۃ:یک:ںیم

ےہ:،رفؼ:رصػ:اانت:ےہ:ہک:امنز::رطح:رفض:نیع:یک زوکۃ:امنز:یہ:رظن:ںیم:ےہ:ہک:االسؾ:یک:ہیاہعق:۔فےہ:وہیت

اصنب:املسمونں:رپ:رفض:ےہ۔:ؿ:رپ:رفض:ےہ:ہکبج:زوکۃ:اصبحرہ:املسم

تہب:ےس:ولگ:رطح::اؿ:ںیم:نکیل:ادا:رکےت:ںیہ:وتہک:وج:زوکۃ:ںیہ:ےسیتہب:ےس:املسمؿ:ا!ادمحل:ہلل

:الثم::التبمںیہ:ںیم:ںوکاتویہ:رطح:یک

س:ابت:اک:اامتہؾ:۔ا:ںیہ:ےتیدے:اےئ:د:ںیم:رکےت:،انتج:یج:ضعب:ولگ:زوکۃ:اک:اباقدعہ:اسحب:ںیہن﴾1﴿

۔ارگ:اس::رطز:لمع:درتس:ںیہن:ہی،:ہک:ںیہن:فہ:بس:ادا:وہیئگ زوکۃ:اؿ:رپ:فابج:یھت:رکےت:ہک:ینتج:ںیہن

وہاگ۔:ہزوکۃ:ادا:ہن:رکےن:اک:انگ:وت:اےنت:امؽ:یک:زوکۃ:رہ:یئگ:رطح:رکےن:ےس:ھچک:امؽ:یک

:ہی،دنازہ:ےس:اسحب:رکےت:ںیہرکےت:ہکلب:ا:اسحب:ںیہن:حیحص:حیحص:نکیل:ضعب:ولگ:اسحب:وت:رکےت:ںیہ﴾2﴿

ےہ:ہک::ہی ہقیرط:وہات:۔حیحص:ںیہن:نیقیزوکۃ:ادا:وہےن:اک::ی:ہک:اس:ےس:وپرےیل:اس درتس:ںیہن:یھب:ہقیرط

اجےئ:۔:اوماؽ:اک:وپرا:اسحب:رکےک:زوکۃ:ادایک

:رمق:رخچ:رکےن:رپ:ینتجای،:ادیرپ:اوہنں:ےن:امؽ:رخ:سج اگلےت:ںیہ:فہ:تمیق:زوکۃ:یک:ضعب:ولگ:اوماؽ ﴾3﴿

:امؽ:ایت وموجدہ::ےہ:ہک:زوکۃ:اکاسحب:رکےت:وہےئ:اؿ:اوماؽ:یک:ہیابت::۔:حیحصدرتس:ںیہن:یھب:ہیوہا،:رفہ

۔اچےیہ:اگلین:تمیق:یابزار

ہچ:اےنپ:ےک :ےک:اطمقب:فہ:ں:وہات:ہک:وکؿ:وکؿ:ےس:اوماؽ:رپ:زوکۃ:فابج:ےہ:انچ:ضعب:ولوگں:وک:ولعمؾ:ںیہن﴾4﴿

رکاپےت۔:زوکۃ:ادا:ںیہن:فہج:ےس:ضعب:اوماؽ:یک:ےک :ہن:وہےن:یک:افر:ںیہ:ےتیزوکۃ:ادا:رکد:ضعب:اوماؽ:یک

اک:قلعت:زوکۃ::نج ںیہ:فہ:وہیت:ںوکاتایہ:ارثک افر ںیہ:وہاجیت:ںوکاتایہ:تہب:یس:اؿ:ےک:العفہ:افر:یھب::::::::

:کیاباقدعہ:ا::ےیلےک:ادایگیئ:ہک:زوکۃ:یک:رضفرت:وسحمس:وہیئ::اس:ابت:یکےیل ےک:اسحب:ےس:وہات:ےہ:اس

ہچ:ں:زوکۃ:اک:اسحب:اکنانل:ااسؿ:وہ۔انچ:ےعیاس:ےک:ذر:ےیل:اجےئ:اتہک:وعاؾ:اانلس:ےک::ایکعیاشہشقن:یلیصفت

۔زوکۃ:اکنؽ:ےتکس:ںیہ:حیحص:حیحصںیم:رامنہیئ:یک پ:اس،ااجراہےہایہشقن:د:کیا:ںیم:لیذ

58

دار:االاتفء:اجہعم:ارشػ:ادملارس،:رکایچ رفتماقت

اکر ۂقیاک:ااسؿ:رطادایگیئیکزوکۃ

59

ل

ل

زوکۃ ہشقن:رباےئ:ادائ

ااثےث:زوکۃ اقلب(افل)

(1دےیھکی:دہاتی:ربمن) ۔وہ:لکش:ںیم:وخاہ:یسک وسان:﴾1﴿

(1دےیھکی:دہاتی:ربمن) ۔وہ:لکش:ںیم:وخاہ:یسک:یاچدن﴾2﴿

)دےیھکی:دہاتی:۔/اکمؿ/داکؿ/زنیم:فریغہامؽ: وہ:ا:ادیےس:رخ:تین:یمتح:یک:ےنچیب:ینعیامؽ:اجترت:﴾3﴿

(3ربمن

۔:عمج:دشہ:رمق:ںیم:کنیب﴾4﴿

۔:اےنپ:اپس:وموجد:دقن:رمق:﴾5﴿

فہج:ےس::یک:امؽ:اجترت:ےنچیب:ایوہ:اید:وصرت:ںیم:اک:اغبل:امگؿ:وہ:(وخاہ:دقن:یکاداھر:رمق)سج:ےک:ےنلم:﴾6﴿

(2)دےیھکی:دہاتی:ربمن:۔فابج:وہاوہ:

۔::::::::::::::::::::::::::::ےس:ٹیوموجدہ:ر:رکیسن:یکلم:ریغ﴾7﴿

:تمیق:یوپر:وہں،اؿ:یک:ےدیرخ:ےس تین:یک(Capital Gain) وج:اجترت::زےک:رئیش:ینپمک﴾8﴿

۔(ویلیف:دہ:امرٹیک)وموج

رپ:: امتیل:یک:ااثوثںےک::اقلب:زوکۃ:وہں،اؿےئگ:ےدیرغض:ےس:رخ:یک(dividend) زعفنوج:رئیش﴾9﴿

(5)دےیھکی:دہاتی:ربمنزوکۃ:ےہ۔

۔(Face value) الص:رمق::ابڈن:یک:ااعنیم﴾11﴿

Principalرصػ:الص:رمق) NIT,NDFC,FEBCےسیج:ادارفں:ےک:تچب:رسٹیکفیٹ:یوسد﴾11﴿

۔(وہیگ:زوکۃرپ

۔ویلیوموجدہ:ف:یک:ےک:رسسٹیکفیٹ:ںوکنیب:االسیم﴾12﴿

:ارفاد:یک:ایےک:امندنئفں:رپ:لمتشم:رٹٹس::رمق:المزنیم:ہی رمق:عمب:عفن):رشبہکیط:ڈنف:یک:ٹنفڈیرپا﴾13﴿

۔وہ(::کیرش:ےک:عفن:افر:اصقنؿ:ںیم وہ:افر:المزؾ:اس:ںیم:لیوحت

۔میمیوہا:رپ ایعمج:رکا:الئ:اوشنرسن:ںیم﴾14﴿

۔ویلیوموجدہ:ف:یک(Units) اھکہت::یاکر:ہیرسام:اکتلف:ںیم:یلمیف﴾15﴿

:وہا:یگشیپ:ادا:ایک:دم:ںیم:یک:یدار:ہیرکا﴾16﴿

س

ی ک ب ۔: زٹاپیڈ:و ریٹ

۔:امؽ:اجترت:اوہادیرماہحب:ےک:تحت:رخ:ےک ںوکنیب:االسیم﴾17﴿

۔؍امؽ:اجترت:یدنرمق:؍وسان؍:اچ:وہیئ:اامتن:روھکایئ:ہگج:اینپ:یسک﴾18﴿

اکر ۂقیاک:ااسؿ:رط:ادایگیئ:یک:زوکۃ

61

۔وہ(:فوصؽ:ہن:وہیئ:عمج:دشہ:رمق)ہکبج:یسیب:اینپ:(ںیم:)یسیب:یٹیمک﴾19﴿

۔وہ:ایگ:ادیرخ:ےیل:اخؾ:امؽ:وج:ونصماعت:انبرک:رففتخ:رکےن:ےک﴾21﴿

۔دشہ:امؽ:اک:ااٹسک:رایت﴾21﴿

۔(عم:عفن::امتیل:رشاتک:ےک:دقبر:ہصح:)اقلب:زوکۃ:ااثوثں:یک:اکرفابر:ںیم﴾22﴿

یگاجںیئ:)ب(:فہ:روقؾ:وج:اہنم:یک

(4)دےیھکی:دہاتی:ربمن ۔فابج:االداء:رقض﴾1﴿

وہ:(:لم:یکچ:یٹیمک:ہیاجت)ارگ::ای(:ےک:اقب:)یسیب:یٹیمک﴾2﴿

وی﴾3﴿

ٹ

ی

لي

۔کت:فابج:وہےکچ:وہں:خیاتر:زلب:وج:زوکۃ:اکنےنل:یک:ی

۔وہں::وج:ادارکین:ںاداایگیئ:یک:ںاپرویٹ﴾4﴿

۔وہں::کت:فابج:وہیکچ:خیاتر:،وج:زوکۃ:اکنےنل:یک:وخنتاںیہیک:المزنیم﴾5﴿

۔وہ::::::::ابیق:کت:ذہم:ںیم:رمق:،ارگ:ایھب:زوکۃ:یک:زگہتش:اسؽ:یک﴾6﴿

۔ فابج:االداء:ںیطسق:یکزیچ:وہیئ:یدیوطسقں:رپ:رخ﴾7﴿

۔فابج:االداء:ںیطسق:یک:زیچ:وہیئ:یدیےک:رماہحب:ےک:تحت:رخ:ںوکنیب:االسیم﴾8﴿

۔:فابج:االداء:زسکیٹ﴾9﴿

۔وہ:افر:فہ:فابج:االداء:وہاکچوہ:دمت:زگریکچ:یک سج:ہیفہ:رکا﴾11﴿

:(یتنب:وہ:وت:ا ںں:ںیھکلرمق:وج:) زوکۃلک:امؽ:

:)فہ:اس:اخےن:ںیم:رحتری:رفامںیئ(اجیگیئ:فہ:رمق:وج:اہنم:یک:::::::::

ےک:دعب:وج:ےچب:فہ:ا ںں:رحتری:رفامںیئ:افریہی::::رمق:اہنم:رکدہ

امتیل:ےہ:سج:رپ:زوکۃ:فابج:ےہ۔::الص

:امتیل:ومجمیع:ۃ)اقلب: زوک :41وک::،ابیق:ںیرک:قیرفت:اہنمےس::ںیم: :لص:میسقتاح: رک:ںیل:رپ:میسقت:

ےہ(:امتیل:ءفابج:االدا

تایدہارپ:رکےن:ےک:ےیل:افرؾ

اگلیئ:یھب:تمیق:یک:ہفریغ:ںوت:ونیگن:ںیہ:ارگ:اجترت:ےک:ےیل:راتویےک:ز:یوسےن:افر:اچدن (1)

۔:رضفرت:ںیہن:اشلم:رکےنیک:تمیق:یک:ہں:افر:انبفٹ:فریغ:وت:ونیگن:ںیہ:اجےئ:افر:ارگ:اامعتسؽ:ےک:ےیل

وہ::درج::ہن:ریہ:ادیم:یک:فوصیل:روقؾ:نج:یک:یسیا:ءاالدا:فابجدفرسفں:ےک:ذہم:اپ:ےک:ےیل (2)

۔:رضفرت:ںیہن:رکےن:یک

راک ۂقیاک:ااسؿ:رط:ادایگیئ:یک:زوکۃ

61

کت::ایھب:تین:ہیوہ:افر::یئگ:یدیےس:رخ:تین:رک:عفن:امکےن:یک:ےہ:وج:چیب:زیچ:یسیامؽ: اجترت:ا(3)

:ایہکلب:فراتث::یئگ:ںیہن:یہ:یدیرخ:اس:ےس:ھچک:افر:انب:رک:،ارگ:زیچ:ایوہ::انچیب:لکش:ںیم:وک:ایس:ربرقار:وہ:،:وخاہ:اس:زیچ

:ایوہ::رک:یل:تین:یک:ارگہچ:ا:ب:ےنچیب:ےس:ںیہن:تین:یک ےنچیب:وت:ےہ:نکیل:یدیرخ:ایےہ:،:ےس:احلص:وہیئ:ہہبہ:فریغ

:اجترت:ںیہن:اسیوت:ا:دب:ؽ:یئگ:اب:تین:نکیل:یھت:یدیےس:رخ:تین یک:ےنچیب الہکےئ:اگ۔:امؽ:امؽ

ں:فاےل:::ویذہم:دار:ےہوت:اےس:امیل:رضفروتں:ےک:ےیل:ہکلب:ذایت:ںیہن:ض:ارگ:اکرفابر:ےک:ےیل(رق4)

اخؾ::ےسیج:ںیہ:ےدیااثےث:رخ:ۃےہ:وتارگ:اس:ےساقلب:زوک:اجےئ:افر:ارگ:اکرفابر:ےک:ےیل:درج:ایک:ےصح:ںیم

ااثےث::ۃان:اقلب:زوک::ےک:ےیل:رارگاس:ےس:اکرفاب اجےئ:افر:درج:ایک:ںا ںا ےس::وت:یھب:ہاجترت:فریغ:ء اایش،:امؽ

)یہقف:اقمالت(اجےئ:اگ۔:ایک:درج:ںیہن:ںا ںوت:اےس::ہفریغ:یرنیشم:ےسیج:ںیہ:ےدیرخ

ااثوثں:ۃلب:زوکاق:امؽ(افر:ریغ:ر)دقن:رمق:،اخؾ:امؽ:افر:ایتااثوثںۃےک:اقلب:زوک:ارگ:ینپمک(5)

:زوک:قیقحت:یک:ہ(فریغی،رنیشم)امعرت،رفرچین :اقلب :وت :رئیش:ۃنکمم:وہ :دقبر :ےک رپ::تمیق:یک:زااثوثں

اقلب::افر:ریغ:ۃ۔اتمہ:ارگاقلب:زوکفابج:ہن:وہیگ:ۃااثوثں:ےک:دقبر:زوک:ۃاقلب:زوک:افر:ریغ:وہ:یگ:فابجۃزوک

ادا::ۃےک:اسحب:ےس:زوک:ویلیف:امرٹیک:یوپر:اطاپ:اایتح:نکیل:وت:نکمم:وہ:قیقحت:ایلکشم:وہ:قیقحت:ااثوثں:یک:ۃزوک

رتہب:ےہ۔:دہایز:ہیوت::ںیرکد

وک:اپ:ےک:اپس:ےہ:وج::خیاتر:وج:اسؽ:وپرا:وہےنیک:دقمار:ربتعم:وہ:یگ:فیہ:ںیم (Item)رہ:دم( 6)

اجےئ:اگ۔:ایک:رخچ:وہ:اکچ:ےہ:اےس:درج:ںیہن:اسؽ:ںیم:ؿھچک:درایم

رہ:ابغل:رفد:اک:اگل:رپ::افرؾ:یھب:ےہ:،اس:ےیل:اجیت:اگل:اگل:یھجمس:تیکلم:یکرھگ:ےک:رہ:رفد: اع:رش:(7 )

۔ےہ::اج:یتکس:اکنیل:ۃےس:رتشم:ہک:زوک:یراضدنم:اجےئ:،رتشمہک:اکرفابر:اک:لقتسم:افرؾ:رپ:رک:ےک:امتؾ:رشاکء:یک:ایک

:داراولعلؾ:رکایچ)افتسمد:از: ( اتففی

رکایچ از:داراالاتفء:اجہعم:ارشػ:ادملارس

121-34187144راہطب:ربمن:

:ذموکرہ:زوکۃ::افرؾ:درج:ذلی::اقمامت:ےس:فوصؽ:رکےتکس:ںیہ

رکایچ:12ارپویٹی:اہاگنس:وساسیٹئ::اتسلگؿ: وجرہ:البک::اجہعم:ارشػ:ادملارس:رکایچ،دنس :ولبچ::وک٭

رکایچ:،،نشلگ :اابقؽ2اخاقنہ :ادمادہی:ارشہیف:،البک٭

رکایچ،دمرہس:فدجسم:ہصفح:امڈؽ:اکولین:٭

:وس:وکا ٭ رکایچ،رٹ::وکریگنراجہعم:ا ؾ:ارقلی

اکر ۂقیاک:ااسؿ:رط:ادایگیئ:یک:زوکۃ

62

:وہافرف:دؽ:ںیم:رہلئسم:تین:دؽ:ےکارادےاکانؾ:ےہ،ینعی :رےنھکاکارادہ رفزہ:یک:درگیرشاطئ:اپیئ:اجںیئ:وتزہ

ایپاس دؿ:وھباک فہ:وپرا ےلھب وتتین:یہ:ہن:رکے،ہن:زابؿ:ےسہن:دؽ:ےس:وکیئ:صخش: ارگ۔وہاجےئاگ رفزہ:ادا

یک:یھت،:اس::تین:ںیہن ہک:رشفع:یہ:ےسں:رفزہ:ہن:رانھکتخس:انگہ:ےہ،نکیل:وچ ریغبذعر۔ہن:وہاگ رےہرفزہ:ادا

افرافکرہ:دفونں: اضقء وت دای وتڑ: رفزہ ےک یسک:ذعر ریغب تین:رکےک الزؾ:وہیگ۔اہتبل:ارگ ءےیلرصػ:اضق

الزؾ:وہں:ےگ۔

ہلئسم::راضمؿ:اابملرک:ےک:رہ:رفزے:ےک:ےیل:اگل:تین:رشط:ےہ،:ارگ:یسک:صخش:ےن:رات:ںیم:رحسی:ےک:

،:افر:رات:ےس:تین:رکانیل:رتہب:ےہ،:ایس:فتق:ای:دفرہپ:ےس:اکی:ہٹنھگ:ےلہپ:کت:تین:رکیل:وت:رفزہ:ادا:وہاجےئ:اگ

رطح:رصػ:دؽ:ںیم:اس:ابت:اک:ایخؽ:رکانیل:ہک:لک:رفزہ:رانھک:ےہ،:ہی:یھب:تین:ےک:ےیل:اکیف:ےہ،:ایس:رطح:

:دنہہی: (1/195رحسی:ےک:ےیل:اانھٹ:افر:رحسی:رکان:یھب:تین:یہ:ےک:اقمئ:اقمؾ:ےہ۔)اتففی

:تین:رکے:ای:فابج:افر:اضقء:رفزے:یک:تین:رکے،:رہ:احؽ:ہلئسم::راضمؿ:اابملرک:ےک:ہنیہم:وخاہ:لفن:رفزہ:یک

(242: االفلح:)رمایقںیم:راضمؿ:رشفی:اک:رفض:رفزہ:ادا:وہاگ،:لفن:افر:اضقء:یک:تین:اک:اابتعر:ںیہن:وہاگ۔

ای ہلئسم:ارگرفزہ:داروھبؽ:رکاھکیپ:ےلوترفزہ:افدس:ںیہن:وہات،دبوتسرابیق:راتہےہاچےہٹیپ:رھباھکیپ:ےل

:دنہہی::۔یپ:ےل،بت:یھب:یہی:مکح:ےہرمہبت:اھک دعتمد (1/212)اتففی

۔ہلئسم:رفزےیک:احتل:ںیم:ابؾ:اگلاناجزئےہ

ےیل ےہ۔رفزہ:افدسںیہن:وہاگ،اہتبل:وجاؿ:ادیم:ےک اجزئ فانکروبس :رفزےیک:احتل:ںیم:ویبی:ےسہلئسم

ہن:وہ۔ازناؽ: ای اتہک:تبحص:یک:رطػ:رتبغ:ہن:وہ اچےیہ رکان رپزیہ ےس ےکدفراؿ:وبس:فانکر رفزے

اگ، وہاجےئ وترفزہ:افدسءالزؾ:وہیگ:افر:ارگ:رتسبمہی:رکیل:اگ،اضق وہاجےئ رفزہ:افدس وت ارگازناؽ:وہاجےئ

:دفونں:الزؾ:وہں:ےگ،رفزہ:اکافکرہ:لسلسم:اسھٹ:رفزےںیہ،ارگدرایمؿ:ںیم:اکی:رفزہ:یھب: اضقءافرافکرہ

۔وترھپدفابرہ:ےئنرسےےسرشفع:رکانالزؾ:وہاگ وھچڑدای

دیبار دعب وسایگافرحبص:اصدؼ:ےکرک:داررحسی:ےکدعبحبص:اصدؼ:ےسےلہپہنم:ںیم:اپؿ:رھک:ہلئسم:ارگرفزہ:

وتاس:وصرت:ںیم:ہنم:ںیم:اپؿ:وہایہن:وہدفونں:وصروتں:ںیم:رفزفہ:افدسوہاجےئاگ،اضقءالزؾ:وہیگ۔اس: وہا

62

دار:االاتفء:اجہعم:ارشػ:ادملارس،:رکایچ رفتماقت

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

63

ےیلرحسی:ںیم:اپؿ:اھکےنیک:وصرت:ںیم:حبص:اصدؼ:ےسےلہپےلہپیلک:فریغہ:رکےکہنم:وکایھچ:رطح:اصػ:

:افدسوہاجےئاگ،ویکرک :رفزہ :ابیق:رےنہیک:وصرت:ںیم:اس:اکرعؼ:قلح:ںیم:ں:ےلفرہن ہک:اپؿ:حیحص:اسمل

(1/172:)ادمادااتفلفی ۔اجےناکاامتحؽ::اغبل:ےہ،اس:اغبل:اامتحؽ:یک:فہج:ےسیھب:رفزہ:افدسوہاجےئاگ

ہ:افدسہن:ہلئسم:رفزےیک:احتل:ںیم:ریسکنوھپٹ:یئگ،ا ںں:کت:ہک:اس:اکارثوھتک:ںیم:یھب:اظرہوہاوترفز

وترفزہ:وٹٹ:وہاجےئاگ،اضقالزؾ:اجےئالچ:وہاگ،رشبہکیط:ریسکناکوخؿ:ٹیپ:ںیم:ہن:ایگوہ،ارگوخؿ:ٹیپ:ںیم:

۔افکرہ:ںیہن ،وہیگ

:ےسارتحازنکمم: :ےہاس :ںیم:دیپاوہیت :ےسپیپ:ہنم :فہج :ےہ،سج:یک ہلئسم:اپریئایاکی:لقتسم:امیبری

::ںیہن:وہاگ۔:دساس:ےسرفزہ:افںیہن،پیپ:یک:دقماریھب:مک:افروھتک:ےسولغمب:وہیت:ےہاس:ےیل )اتففی

(1/213 :دنہہی

ہلئسم:ارگرہچےاکہنیسپ:رفزہ:دارےکہنم:ںیم:دالخ:وہوتارگومعمیل:وہےسیجاکی:دفرطقےوترفزہ:افدسںیہن:

۔ارگتہب:زایدہ:ہنیسپ:عمج:وہاجےئرھپاس:وکلگن:اجےئوترفزہ:افدس:وہاجےئاگ،اضقءالزؾ:وہیگ وہاگ،افر

:احتل:ںیم:وٹھت:ٹسیپ :ےسرکمفہ:ہلئسم:رفزےیک :فہج :رکانقلح:ںیم:ارثات:اجےنےککش:یک :اامعتسؽ

:ٹسیپ :وٹھت:ٹسیپ: ےہ۔ارگقلح:ںیم:وٹھت :ےیلرفزےےکدفراؿ :افدسوہاجےئاگ،اس اجےئاگوترفزہ

۔افرنجنم:اکیھب:یہی:مکح:ےہ وٹھت:اپاڈر۔اامعتسؽ:ہن:رکے،ہکلب:حبص:اصدؼ:ےسےلہپےلہپرکےل

۔،اس:ےسرفزہ:افدسںیہن:وہاتہکیٹ:وگلااناجزئےہ:ہلئسم:رفزےیک:احتل:ںیم:مسج:ےکیسک:یھب:ےصحںیم

اانرکمفہ:ےہ۔ارگوخؿ: :ولکن:داڑ :ولکنااناجزئےہ۔البرضفرت:داڑہلئسم:رفزےںیم:دشدیرضفرت:ےکتحت

:افدسوہاجےئاگ،اضقءالزؾ:وہیگ،ےک:ایدفاٹیپ: ادنریلچ:اجےئافروھتک:رپاغبل:ایاس:ےکرباربوہوترفزہ

۔افکرہ:ںیہن

:وہاتےہہک:انجیسک)زجایئت:وکاسےنمرہلئسم:یہقف :وہوت:oxygenاھکاجےئوتایخؽ :دفاہن :وکیئ (ےکاسھت

رفزہ:افدسںیہن:وہاناچےیہ۔ویکں:ہک:ہی:اسسن:انیلےہافراسسن:ےکذرےعیوہاانیلہن:دسفم وصؾ:ےہافرہن:اس:

۔)دجدیرپ:الک:فرشب:اکاالطؼ:وہاتےہ،ارگانجیسک:ےکاسھت:دفاےکازجاءیھب:وہں:وترفزہ:وٹٹ:اجےئ:اگ

(1/128یہقف:اسملئ::

وشرگیک:امیبری:ںیم:اکی:وصخمص:دحکت:ےنچنہپےکدعباوسننیل:اگلےنیک:رضفرت:وہیت:ےہ،افرہی:اھکؽ:ہلئسم:

رفزہ:یک:احتل:ںیم:وگتش:ںیم:انشکجن:اگلےنےسرفزہ:افدسںیہن:وہاتاس:ےیل: ںیم:اگلےناکانشکجن:ےہ،افر

رفزہ::یک:احتل:ںیم:اوسننیل:اگلےنںیم:وکیئ:ابقتح:ںیہن:ےہ۔

ای:ار:یس:یپ:رکاےنےسرفزہ:افدسوہاجےئاگ،اضقءالزؾ:وہیگ: :امی:اریس:یپ:افرہلئسم:رفزےیک:احتل:ںیم

لئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابتاسم

64

رکےتںیہ۔(اگلرکیہ:ادنردالخ:jeelہک:یکلن:ںیم:لیج)ں:افکرہ:ںیہن،ویک

(:رکاےنےسرفزہ:افدسوہاجےئاگ،اضقءالزؾ:وہیگ:N G tubeہلئسم::رفزےیک:احتل:ںیم:انی:یج:ویٹب)

رکےتںیہ۔رکیہ:ادنردالخ:(اگلjeelیکلن:ںیم:لیج):ویکں:ہکافکرہ:ںیہن،

:احتل:ںیم:اویجنرگایف): :افدسوہاجےئاگ،اضقءالزؾ:Angiographyہلئسم:رفزےیک (رکاےنےسرفزہ

الزؾ:ءوہیگ:افکرہ:ںیہن،اس:ےیلرفزہ:یک:احتل:ںیم:اویجنرگایف:ہن:رکاےئہکلب:رات:وکرکاےئ،فرہن:رفزہ:یک:اضق

(225:وہیگ::۔)ااضی

:احتل: رفزےہلئسم: (Bronchoscopyربفوکناوکسیپ) افر (Endoscopy) فاوکسیپڈنیاںیم:یک

۔ےسرفزہ:افدسوہاجےئاگ،اضقءالزؾ:وہیگ:افکرہ:ںیہن رکاےن

۔ہلئسم:رفزےیک:احتل:ںیم:وخؿ:ٹسیٹ:رکااناجزئےہ،اس:ےسرفزہ:افدس:ںیہن:وہاگ

:افدسںیہن:وہات،افر :دےنیےسرفزہ :احتل:ںیم:وخؿ فعض اےسی ےس ارگوخؿ:دےنی ہلئسم:رفزےیک

۔ہ:ےہہک:سج:ںیم:رفزہ:رےنھکیک:اطتق:ابیق:ہن:رےہوتوخؿ:دانیرکمفہ:ےہرطخ اک )زمکفری(

ےنےسرفزہ:افدسںیہن:وہات،ہلئسم:رفزےیک:احتل:ںیم:ڈرپ:ایانشکجن:فریغہ:ےکذرہعی:مسج:ںیم:دفاءاچنہپ

ےیل ےک ایس:رطح:ولگوکزڑچاھےنےسیھب:رفزہ:افدسںیہن:وہات،نکیل:البرضفرت:رفزےاکااسحس:ہن:وہےن

۔:ایڈرپ:فریغہ:اگلانرکمفہ:ےہاطتق:فوقت:اکانشکجن

:ںیم:دفایئ :ےکوطررپوعرت:ےکرمح :احتل:ںیمہلئسم:العج :یک :ںیم:دفا::رانھکاجزئےہ،نکیل:رفزہ یئ:رمح

۔الزؾ:وہیگءرےنھکےسرفزہ:افدسوہاجےئاگ،افراضق

و اوکسیپ)

ستس

(،اثمہن:یک:اڈنیفاوکسیپ:اکانؾ:ےہ،وجوھچےٹااجنتسءےکراےتسںیم:یکلن:ڈاؽ:cystoscopyہلئسم:

(247)ااضی:لمع:ںیم:الیئ:اجیت:ےہ۔اس:ےسرمداکرفزہ:افدسںیہن:وہاگافروعرت:اکرفزہ:افدسوہاجےئاگ۔:رک

:ےکدفراؿ:مسج:ےسوخؿ:اکنؽ:رکٹسیٹ:رکفااناجزئےہاس:ےسرفزہ: ہلئسم:وشرگےکرمضی:ےکےیلرفزہ

ذ)دقریت:راےتس(ےسمسج:ںیم:وکیئ::ویکں:ہکافدسںیہن:وہاگ،

فذ

مبٹسیٹ:ےکےیلمسج:ےسوخؿ:اکنالاجاتےہ،

۔دالخ:ںیہن:یک:اجیت،افروخؿ:ایےنلایاکنےنلےسرفزہ:ںیہن:وٹاتٹزیچ

:ہن:رےہ:وت:بج:کت:فہ:امؽ:ریقف:دایرکان::ےہ:افر:ارگ:تین:یرکان:رضفر:تین:یک:ۃادا:رکےت:فتق:زوک:ۃزوک:ہلئسم:

افر::ایدےن:فہ:امؽ:رخچ:رک:اہتبل:ارگ:ریقف:ادا:وہاجےئ:یگ:ۃزوک:ےس:یھب:رک:ےنیل:وہ:اس:فتق:کت::تین:ےک:ہضبق:ںیم

:یک:تین:یک:ۃےک:امؽ:رخچ:رکےن:ےس:ےلہپ:زوک:ریقف:افر:ہن:یہ:یک:تین:یک:ۃادا:رکےت:فتق:زوک:ۃامکل:ےن:ہن:وت:زوک

۔::ادا:ہن:وہیگ:ۃوت:زوک

:زوک:رگید:ایعمج:دشہ:رمق::وخد:::ںیم:کنیب:ہلئسم: :اجترت(:ےک:اسھت:لم:رک:ارگ::ی،:دقن:ی)وسان:،:اچدن:ۃاوماؽ ،:امؽ

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

65

:زوک :رگید:اسؽ:وپرا:وہےن:رپ:اس:رمق:وک:یھب:ی(:وک:چنہپ:اجےئ:وت:رمقتمیق:یک:ی)اسڑےھ:ابفؿ:وتہل:اچدن:ۃاصنب

ۂ:رک:وپرے:ومجمےع:یک عمج:دشہ:رمق::ںیم:کنیب:یرکان:الزؾ:ےہ:اہتبل:وسد:اداۃزوک:دصیف:ڈاھیئ:اوماؽ:ےک:اسھت:م

امشر::ںیم:ۃوسد:وک:زوک:ینعیےنلم:فاےل:انمعف::اجےئ:اگ:،:اس:رمق:رپ:امشر:ایک:ںیم:ۃوک:زوک:ہیےس::رصػ:الص:رسام:ںیم

:رحاؾ:رپ:زوک:ےنلم:فایل:وسد:ںیم:ویکں:ہکاجےئ:اگ::ایک:ںیہن :رحاؾ:ےہ:افر:امؽ ۔:وہیت:الزؾ:ںیہن:ۃرمق:امؽ

:ےسیفہ:قحتسم:ہن:وہں:ہکلب:امدلار:وہں:وت:ا:ںیم:انب:راھک:وہ:افر:تقیقح:امےنگن:وک:اانپ:ہشیپ:ولوگں:ےن:کیھب:نج:ہلئسم:

۔:درتس:ںیہن:انید:ۃوک:زوک:ںویرفر:اکھب:ہشیپ

ادا:رکان:اس:رپ:الزؾ::ۃزوک:یےنب:فہ:وپر:ۃزوک:اسؽ:ےک:اسحب:ےس:ینتج:یرمق:اصبح:اصنب:صخش:یک:کیا:ہلئسم:

:کیا:ۃزوک:یاجاتکس:ےہ:اچےہ:اسؽ:ےک:ااتتخؾ:رپ:وپر:ایک:راایتخ:یھب:وکیئ:ہقیرط:ےکےیل:رکےنادا::ۃےہ:اہتبل:زوک

:یےس:وھتڑ:ےہ:رھپ:اس:ںیم:یتنب:ۃزوک:اک:اسحب:رکےل:ہک:ینتک:ۃاسؽ:متخ:وہےن:ےک:دعب:زوک:ای اسھت:ادا:رکدے

رکات:رےہ:۔::داا:ۃزوک:یوھتڑ:یوھتڑ:ادا:رکات:رےہ:افر:اچےہ:وت:اسؽ:ےک:رشفع:ےس:رہ:ےنیہم:یوھتڑ

:زوک:رگید:ایرمق:ارگ:وخد::یئگ:عمج:یک:رضفرت:ےکےیل:یھب:یسک:ہلئسم: :اجترت(::ی،:دقن:ی)وسان:،:اچدن:ۃاوماؽ ،:امؽ

:رک:اصنب:)اسڑےھ:ابفؿ:وتہل:اچدن ےک::خیاتر:ی(:ےک:دقبر:وہاجےئ:افر:اس:رپ:رمقتمیق:یک:یےک:اسھت:م

،:اہتبل:ارگ:اسؽ:وپرا:وہےن:ےس:ےلہپ::ادا:رکان:الزؾ:ےہ:ۃزوک:دصیف:ڈاھیئ:زگر:اجےئ:وت:اس:یک:اسحب:ےس:اسؽ:یھب

ادا:رکان:الزؾ:ہن:وہاگ:۔::ۃزوک:وت:اس:یکاصنب:ےس:مک:وہاجےئ::ایفہ:رمق:رخچ:وہاجےئ:

:اسؽ:زم:ۃزوک:ہلئسم: امؽ:احلص:وہاجےئ:وت:اسؽ:ےک:ااتتخؾ:رپ:اس::دیاک:اسؽ:رشفع:وہےن:ےک:دعب:ارگ:دفراؿ

:اسؽ:زگران::ۃزوک:وپرے:ومجمےع:یک ادا:رکان:الزؾ:ےہ:،:اسؽ:ےک:دفراؿ:احلص:وہےن:فاےل:امؽ:رپ:اگل:ےس:

۔الزؾ:ںیہن

:ےسیفاہں:ا:ایاتحمج:ف:قحتسم:وہں::دہایکلم:ےک:ولوگں:ےس:ز:ایکلم:ےک:ولگ:اےنپ:رہش::ایرہش:دفرسے:ارگ:ہلئسم:

اجزئ:ےہ۔:رمق:انجیھب:یک:ۃکلم:زوک:ایاجزئ:وہ:وت:دفرسے:رہش::انید:ۃقحتسم:رہتش:دار:وموجد:وہں:نج:وک:زوک

:دیرخ:اجزئ:ےہ:اہتبل:ارگ:اتکںیب:انیرک:دابلطء:افر:املعء:وک:امکل:انب:بیرک:رغ:دیرخ:اتکںیب:ینیرمق:ےس:د:یک:ۃزوک:ہلئسم:

۔:ادا:ہن:وہیگ:ۃوت:زوک:ںیہکلب:ففق:رکد:ایانب:رک:اباقدعہ:امکل:ںیہن

:ےنیسج:ےس:فہ:وخد:اصبح:اصنب:نب:اجےئ:رکمفہ:ےہ:اہتبل:د:انیرمق:د:اینت:دم:ںیم:یک:ۃوک:زوک:ریقف:یسکہلئسم:

۔::ادا:وہاجےئ:یگ:ۃزوک:فاےل:یک

:ادایگیئ:یک:ۃ،:البرضفرت:زوک:اچےیہ:ینیادا:رکد:ۃوہےکس:زوک:یدلج:را:وہےن:ےک:دعب:ینتجاک:اسؽ:وپ:ۃزوکہلئسم:

۔::ےہرکان:رکمفہ::اتریخ:ںیم

وفت:وہاجےئ:وت:ارگ:اس:ےن:::ریغب:ادا: ،ے:ۃاک:اسؽ:وپرا:وہےن:ےک:دعب:زوک:ۃزوک:اصبح:اصنب:ادیم:ارگہلئسم:

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

66

ےصح:ےس::اہتیئ:کیافر:ارگ:ا:اجےئ:یگ:ادا:یک:ۃزوک:یک:ےصح:ےس:اس:اہتیئ:کیوہ:وت:اس:ےک:رتےک:ےک:ا:یک:فتیص

:بس:ابغل:وہں(:اینپ:فراثء:)رشبہکیط:ؾارگ:امت:وہ::وت:اس:وصرت:ںیم:ہن:یک:ےن:فتیص:تیم:ایادا:ہن:وہ:ۃزوک:یوپر

:اچںیہ:ہن:یک:)ہکبج:فتیص:ۃزوک:یوپر:ۃایزوک:ےس:ہیقب:یراضدنم :رکان اہتبل:اؿ:دفونں::وت:رکےتکس:ںیہ:وہ(ادا

وہں:وت:اس::انابغل:یھب:ارگ:فراثء:ںیم:وہ(:ںیم:ہن:یک:فتیص:ایادا:ہن:وہ::ۃزوک:یامؽ:ےس:وپر:اہتیئ:کیں:)اوصروت

مکح:اس::یہی۔:رصتػ:رکان:اجزئ:ںیہن:ہن:وہاجےئ:اس:فتق:کت:اس:ںیم:میسقت:راتثبج:کت:ف:وصرت:ںیم

رمق:اگل:رکےک:وفت:وہاجےئ:۔:::یک:ۃزوک:ےہ:بج:وکیئ:یھب:وصرت:ںیم

:یھب:یسک:ہ،:ہبہ:فریغ:ہیرمق:ےہ:ہکلب:دہ:یک:ۃزوک:ہیہک::ںیہن:یاتبان:رضفر:ہیفتق::ےتید:ۃقحتسم:وک:زوک یسکہلئسم:

ےہ:۔::یوہان:رضفر:تین:یک:ۃےک:فتق:زوک:ادایگیئ:یک:ۃزوک:اہتبل:دؽ:ںیم:دے:ےتکس:ںیہ:ۃونعاؿ:ےس:زوک

وہ::یک:تین:یک:ۃوہ:اس:ےن:زوک:اجریہ:ادا:یک:ۃزوک:ےہ:ہک:سج:ےک:امؽ:یک:یرضفر:ےکےیل:ادایگیئ:یک:ۃزوکہلئسم:

ادا:رکدے:وت:ارگ:قحتسم:ےک:فہ:امؽ:رخچ::ااجزت:ےک:ریغب:اس:یک:ۃزوک:ےک:امؽ:یک:صخش:یسک:ارگ:وکیئ:اس:ےیل

ارگ:ااجزت:ےس:ےلہپ:قحتسم:فہ:امؽ::نکیل:ادا:وہاجےئ:یگ:ۃااجزت:دے:دے:وت:زوک:یک:ۃرکےن:ےس:ےلہپ:امکل:زوک

۔::وہیگ:ادا:ںیہن:ۃافر:زوک:اک:اابتعر:ںیہن:رخچ:رکدے:وت:اس:ےک:دعب:ااجزت

ادا:رکان:الزؾ:ےہ:،::ۃزوک:دصیف:ڈاھیئ:اسؽ:زگرےن:ےک:دعب:اےنپ:امؽ:یک:یرمق:اصنب:اسمرف:رپ:یھب:اصبحہلئسم:

۔::وہیت:اسطق:ںیہن:ۃفہج:ےس:زوک:ضحم:اسمرف:وہےن:یک

ادا:رکےن:اک::ۃزوک:کیرہا:وثاب:اتلم:ےہ:،:اےس:د:ےنید:ۃاجزئ:ےہ:ا ؿ:وک:زوک:انید:ۃرہتش:دارفں:وک:زوک:نجہلئسم:

اک:۔::دفرسا:ہلص:ریمح

:رفض:وہیت:ےہ: :اچر:مسق:ےک:اوماؽ:ںیم:زوکۃ :ہن:﴾1﴿ہلئسم: وسان،وخاہ:یسک:یھب:لکش:ںیم:وہ:،اامعتسیل:وہ:ای

::دقن:رمق،وخاہ:فہ:اےنپ:اپس:وہ:ای:کنیب﴾ 3﴿اچدنی:،وخاہ:یسک:یھب:لکش:ںیم:وہ:،اامعتسیل:وہ:ای:ہن:وہ۔﴾2﴿وہ۔

:اجترت:ینعی:فہ:امؽ:وج:ےنچیب:یک:تین:ےس:رخدیا:ایگ::﴾4﴿ہج:رکیسن:وہ۔ںیم:ریھ:وہ:افر:یسک:یھب:کلم:یک:رمف امؽ

وہ۔ذموکرہ:اچر:زیچفں:ےک:العفہ:یسک:افر:مسق:ےک:امؽ:ںیم:زوکۃ:رفض:ںیہن:ےہ:وخاہ:فہ:انتک:یہ:یتمیق:وہ:افر:اےنپ:

افرغ:وہ۔اامعتسؽ::افر:رضفرت:اک:وہ:ای:رضفرت:ےس:زادئ:افر:

ہلئسم::الص:مکح:وت:یہی:ےہ:ہک:زوکۃ:رمقی:):اچدن:ےک:(:اسحب:ےس:اکنیل:اجےئ:۔:نکیل:ارگ:رمقی:اسحب:ےس:زوکۃ:

:افر:اس:اک: :یسمش:اسحب:ےس:زوکۃ:اداء:رکےن:یک:اجنگشئ:ےہ:، :وہں:وت: اکنےنل:ںیم:اقونین:ای:ااظتنیم:دوشارایں:

۔ےک:اسحب:ےس:زوکۃ:اکنیل:اجےئ::%2.60(::ےک:اجبےئ%2.50رطہقی:ہی:ےہ:ہک:اڑاھیئ:دصیف:)

اہتبل:‘‘ہک:زوکۃ:ادا:رکراہ:وہں’’ ہلئسم::فاحض:رےہ:ہک:زوکۃ::یک:ادایگیئ:ےک:فتق:::دؽ:ںیم:ہی::تین:وہان:رضفری:ےہ::

سج:صخش:وک:زوکۃ:دی:اج:ریہ:ےہ:اس:وک:زوکۃ:ہہک:رک:دانی:رضفری:ںیہن::ہکلب:ہن:انہک:یہ:رتہب:ےہ:،:دہہی:ہہک:رک:یھب:

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

67

:ںیہ:،:افر:زابؿ:ےس:ھچک:یھب:ہن: ںیہ:وت:یھب:زوکۃ:ادا:وہ:اجےئ:یگ۔دے:ےتکس

ہلئسم::نج:اایشء:رپ:زوکۃ::رفض:ےہ،فیہ:اایشء:ای:وکیئ:افر:زیچ:زوکۃ:یک:رمق:ےس:رخدی:رک:قحتسم:وک:دےنی:ےس:زوکۃ::ادا:وہ:

اگ:سج:دؿ:فہ:زوکۃ:ادا:رکے:اگ۔:اجےئ:یگ:،افراؿ::اایشء:یک:امتیل:ںیم:اس:دؿ:یک:ابزاری:تمیق: رففتخ::اک:اابتعر:وہ

اتمہ:اایشء:ےک:اجبےئ:::دقن:رمق:دانی:زایدہ:رتہب:ےہ:ات:ہک:قحتسم:اینپ:رضفرت::ےک:اطمقب::اس:وک:اامعتسؽ:رک:ےکس۔

ہلئسم::رکاےئ:یک:داکؿ:ای::اکمؿ:یک:تمیق:رپ:زوکۃ::فابج:ںیہن:ےہاہتبل:اماہہن:وج:رمق::رکاےئ:یک::دم:ںیم:دی:اجریہ:

اہی:یک:رمق::وخد:اینت:زایدہ:ےہ:ہک:رمقی:اسؽ:وپرا:وہےن:رپ:اصنب:کت:چنہپ:ریہ::وہ::ای:ےلہپ:ےس:وموجد:ےہ:ارگ::فہ:رک

:یک:زوکۃ:ےک:رمقی:اسؽ:وپرا:وہےن:رپ:وموجد:وہ:وت:درگی: :امؽ: اجترت: :افر :،اچدنی: :الثم:درگی:روقؾ:وسان اصنب:

:اجترت:ےک:اسھت:لم:رک::اس:رمق:رپ:یھب: زوکۃ:ادا:رکان:رفض:ےہ۔:روقوسمان:،اچدنی::ای:امؽ

ارگ:یسک:ےک:اپس:اخصل:رحاؾ::امؽ:وہ::،:الحؽ:امؽ:ابلکل:یھب:::ہن:وہ،:وت:اےسی::امؽ::::رپ:زوکۃ:فابج:ںیہن:،:ہکلب::ااسی:::ہلئسم:

امؽ:اس:ےکالص:اموکلں::وک:فاسپ:رکان::الزؾ:افر:رضفری:ےہ:،افر:ارگ:::اؿ:وک:فاسپ:رکان::یسک:رطح:نکمم::ہن:وہ:وت:ریغب::

:وثاب::ےکاس:وکدصہق:رکان:فابج:ےہ۔:تین

:الموہ:اوہ،افرالحؽ:امؽ:اینت:دقمارںیم:وہہک:اس:ںیم:ےسرقض::: ہلئسم:ارگیسک:ےکاپس:رحاؾ:افرالحؽ:امؽ:

وک:اتچنہپ::فؿ:وتہل:اچدنی:یک:تمیق:فریغہ)ارگ:ذہم:ںیم:وہ(اگل:رکےنےکدعبابیق:امؽ:دقبر اصنب:ینعی:اسڑےھ:اب

اصنب::ںیہن:وت:ارگالحؽ:امؽ:دقبر ؽ:یک:ڈاھیئ:دصیفزوکۃ:ادارکانفابج:وہاگ،افروہ:وت:رمقی:اسؽ:زگرےنرپاس:ام

۔زوکۃ:فابج:ںیہن:وہیگ

:وج:اڈیفاسن:رمق:دی:اجیت:ےہ:فہ:ےنچیب:فاےل:ےک:ذہم:رخدیےن:فاےل:اک:رقض:وہیت:ےیلالپٹ:رخدیےن:ےک:ہلئسم::

ےہ۔ذہلا:اس:رمق:یک:زوکۃ:رخدیےن:فاےل:ےک:ذہم:فابج:وہیگ۔

:اہتبل:ررق:ہلئسم: :رپ:وج:رق ہ:ےہاس:ےک:ماعػ:رکےن:ےس:زوکۃ:ادا:ںیہن:وہیگ: : ےس:رق ہ:ماعػ:رک:ےن:فض:

:ےلہپ:ررقفض:وک::وہ:یتکسوصرت::زوکۃ:ادا:وہےن:یک:ہی :یک:زوکۃ زوکۃ:یک:رمق::ےہ:ہک: دی:ےس:دصہق:رک::تین:

ے۔اک:رق ہ:ادا:رکد:ایس:رمق:ےس:امکل:اب:فہ۔ادا:وہ:یئگ:زوکۃ یک:امکلبج:فہ:امکل:نب:اج:ےئ:وت::اجےئ،

وت::یدے:ےن:د:رکمفہ:ےہ،:اہتبل:ارگ:یسک:انیرمق:د:دہایاس:ےس:ز:ایصخش:وک:اصنب:ےک:دقبر::ۃقحتسم :زوک:یسک:ہلئسم:

:زوک:یگ::ےک:اسھت:ادا:وہاجےئتہرکا:ۃزوک دار::ؽڑبے:ےبنک:فاال:ایع:ایصخش:ررقفض:وہ::ۃ۔اہتبل:ارگ:فہ:قحتسم:

رخچ:رکےن:ےک::ںیم:ؽہک:الہ:فایع:ںوہ:دہایارخااجت::اس:دقر:ز: یفہج:ےس:اس:ےکرضفر:صخش:وہ:سج:یک

الب:رکاتہ:اجزئ:ےہ۔:انیاس:ےس:زادئ:رمق:د:ایفتق:اصنب::ےک:دقبر::دعب:اصنب:ےک:دقبر:امؽ:ہن:رےہ:وت:اےس:کیب

ۃ:اکنیل:اجیتکس:ارگزوکۃ:اک:وپرا:وپرا:اسحب:اگلان:اننکمم:وہ:ای:تہب:زایدہ:لکشم:وہوت:ایسی:وصرت:ںیم:ادنازہ:ےس:زوک:ہلئسم:

ےہ،:اہتبل:ادنازہ:اگلےن:ںیم:یتح:اولعس:ہی:احلظ:راھک:اجےئ:ہک:ھچک:زایدہ:ادنازہ:اگلای:اجےئ:اتہک:زوکۃ:ںیم:یمک:ہن:رےہ،:

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

68

:داراولعلؾ:دویدنب:: (6/115ویکں:ہک:درتقیقح:ارگ:ادنازہ:مک:وہا:وتاس:دقر:ادایگیئ:ذہم:رپ:ابیق:رےہ:یگ۔)اتففی

ےلہپیگشیپ::زوکۃ:ادارکاندرتس:ںیہن،ہکلب:رمقی:اسؽ:وپرا:وہےن:ےکدعبیہ:زوکۃ:ہلئسم:اصبح:اصنب:ےننبےس

ادایک:اجےئیگ،اہتبل:ارگیسک::ےکاپس:زوکۃ:اکاصنب:وپراوموجدوہوتاسؽ:وپرا:وہےن:ےس:ےلہپ:یگشیپ::یھب:زوکۃ:

: :ےہ:اہتبل:اسؽ:وپرا:وہےنرپاصنب:اکدفابرہ:اجزئہ:ایلاجےئ:،ارگامؽ:ںیم:ااضہف: : وہایگوہوتاسحب:ادایک:اجیتکس:

اگلرکا س:ااضیف:امؽ:یک:زوکۃ:یھب:ادا:رکان:وہیگ۔افر:ارگ:یسک:ےن:زوکۃ:ادا:رکےت:فتق:::اصنب:ےس:زایدہ:یک:زوکۃ:

اکنیل:وہ:وت:ااضیف:رمق:وک:ادنئہ:اسؽ:یک:زوکۃ:ےس:اہنم:ایک:اجاتکس:ےہ۔

:اںےہ:اس:اک:اچوسیل:ںیم:تیکلم:یک:اس:صخشرمق::ےہ:ہک:ینتج:ہلئسم::زگہتش:اسولں:یک:زوکۃ:ادا:رکےن:اک:رطہقی:ہی

امدنہ:رمق:ارگ:::ابیقادارکے،اس:ےک:دعب:دفرسےاسؽ:ےک:ےیل:ۃزوک:ےس:ےلہپ:اسؽ:یکںیم::ہصح:ےلھچپاسولں

ادادشہ:زوکۃ:وک:اہنمرکےک:دفرسے::رطح:رہاسؽ:یک:ہصح:ادارکے،ایس:اںدقبر:وہ:وت:اس:اک:اچوسیل:اصنب:ےک

:ادادشہ:زوکۃ:وک:اہنمرکےن:ےک:دعبیھب:ؽ:یکرہ:اس:زوکۃ:ادارکے،رشبہکیط:یھب:یک:ولںاس اصبح:صخش::ذموکرہ::

اصنب:رےہ۔

:ےک:فادل:یک:سہن:وہ:افر:ہن:ا:اصنب:ےک:دقبر:امؽ:یھب:ںیم:تیکلم:یک:اس ،افردار:وہ ھجمسہچب:ارگانابغل:ہلئسم:

:یکۃوک:زوکاس:وہوت:ابلکل:انھجمس::ارگانابغل:ہچب:اجزئےہ۔افر:انید:ۃوک:زوکاس:اصنب:ےک:دقبر:امؽ:وہوت::ںیم:تیکلم

رطػ:ےس:ہضبق::)ابپ،دادا(:اؿ:یکاک:فیل وچبں:ےسیارگ:ا:،اہتبلوہیگ:ادا:ںیہن:ۃ،اس:ےس:زوک:اجزئ:ںیہن:انیرمق:د

۔،رشبہکیط:فیل:اصبح:اصنب:ہن:وہیگ:ادا:وہاجےئ:ۃرکےل:وت:رھپ:زوک

رشاع:زوکۃ:ادا:وہےن::ویکں:ہکیگ:ہلئسم::ازیی:ولڈ:ای:ارکسچی:اکرڈ:ےک:ذرےعی:زوکۃ:ادا:رکےن:ےس:زوکۃ:ادا:ںیہن:وہ

ہک:ازیی:ولڈای:ارکسچی:اکرڈامؽ)نیع:ای:تعفنم:ں:اکامکل:انبدای:اجےئاحال:‘‘ امؽ’’:رضفری:ےہہک:ریقف:وکےیل:ےک

یک:ردیس:ےہ:وجولڈ:رکاےنایارکسچی:اکرڈ‘‘ فیتق:تعفنم’’ؤمدبہ(ںیہن:ےہ:ہکلب:درتقیقح:ہی:ا س:ااقحتسؼ:افر

۔:احلص:وہیت:ےہ:ےیلرمق:ےک:وعض::اکی:دحمفد:دمت:ےک::ےنیل:فاےل:وک:اینپ:ادا:رکدہ:

ہلئسم::اشدی:ںیم:دےی:اجےن:فاےل:ای:دےی:وہےئ:زیہج:ےک:اسامؿ:الثم:ڑپکے،ربنت:فریغہ::رپ:زوکۃ:فابج:ںیہن:

اہتبل::زویرات:وج:وسان:ای:اچدنی:ےک:وہں:افر:فہ:اصنب:کت:چنہپ:رےہ:وہں:وت:اؿ:رپ:زوکۃ:فابج:ےہ۔

:یسک::دفرسے:صخش:وک:رمق:دے:رک:فلیک:انبان:اجزئ:افر:درتس:ےہ۔ےیل::ےکہلئسم:زوکۃ:ادا:رکےن

اپ:ےسیج:اچوہ:افر:اہجں:’’ہک:یک:رمق:دےتی:وہےئ:فلیک:ےس:ہی:اہک:ہلئسم:ارگ:زوکۃ:ادا:رکےن:فاےل:ےن:زوکۃ

:زوکۃ:وہ:وت:اس:ےس:زوکۃ:یک:رمق:اےنپ:اامعتسؽ:‘‘اچوہ:افر:سج:وک:دانی:اچوہ: ںیم:الان:اجزئ::افر:فہ:فلیک:وخدقحتسم

ےہ۔نکیل:ارگ:زوکۃ:ادا:رکےنفاےل:ےن:رصمػ:نیعتم:ایک:وہ:وت:ہنیعتم:رصمػ:رپ:رخچ:رکان:رضفری:ےہ،اس:

:ادا: :زوکۃ :رکےن:فاےل:یک: :ادا :ےس:زوکۃ :ہن:یہ:اس: :اےنپ:اامعتسؽ:ںیم:الان:اجزئ:ںیہن:افر وصرت:ںیم:فلیک:اک

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

69

یھب:اجزئ:ںیہن۔:وہیگ۔ا یس:رطح:ارگ:فلیک:وخد:قحتسم :زوکۃ:ںیہن:ےہ:وت

:رففتخ:اک:اابتعر:ےہ۔اہتبل:تمیق: : :رخدی:اک:اابتعر:ںیہن:ہکلب:تمیق :اجترت:یک:تمیق :امؽ :زوکۃ:اکنےتل:فتق: ہلئسم:

ینعی:رہ:رہ:زیچ:یک:اگل:اگل:‘‘رلیٹی:تمیق:’’(۔1رففتخ:ےک:اابتعر:ےس:زوکۃ:ادا:رکےن:ےک:نیت:رطےقی:ںیہ:)

ینعی:‘‘ وہؽ:لیس:تمیق’’(۔2اکدنار:اعؾ::اگکہ:وک:رففتخ:رکات:ےہ(۔)تمیق :رففتخ:)ینعی:سج:تمیق:رپ:اکی:دف

:رففتخ:رکےن:یک:وصرت:ںیم:راعیتی:تمیق۔ہی:تمیق:ومعام:رلیٹی:تمیق:ےس:مک:وہیت: زایدہ:دقمارںیم:اسامؿ:

وہؽ:لیس:’’(۔وپرا:ااٹسک:ااھٹک:رففتخ:رکےن:یک:وصرت:ںیم:اس:یک:ابزاری:تمیق۔:ہی:اعؾ:وطر:ےس:3ےہ۔)

:مک:ےہ۔اب:اسؽ::وپرا:وہےن:ےک:دعب:بج:ہی:دفاکدنار:اےنپ:دفاکؿ:ںیم:وموجدہ:ااٹسک:یک:زوکۃ:ادا:ےس:یھب‘‘تمیق

ےک:اابتعر:ےس:زوکۃ:ادا:رکے:وت:ہی:الب:ہبش:اجزئ:ےہ۔نکیل:‘‘رلیٹی:تمیق’’رکات:ےہ:وت:ارگ:فہ:ےلہپ:رطےقی:ےک:اطمقب

:رہ:رہ:زیچ:یک:اگل:اگل:تمیق ارگ:اس:ےک:ےیل :وہافر:فہ:دفرسے:رطہقی:ےک:اطمقب:رففتخ:اک:اسحب:اگلان:لکشم:

ےک:اابتعر:ےس:اسحب:اگل:رکزوکۃ:ادا:رکےوت:ہی:یھب:اجزئ:ےہ۔ارگ:فہ:رسیتے:رطہقی:ےک:‘‘وہؽ:لیس:تمیق’’ینعی

اطمقب:ااٹسک:یک:تمیق:ےک:اسحب:ےس:زوکۃ:ادا:رکان:اچےہوت:اس:یک:یھب:اجنگشئ:ےہ،اہتبل:اایتحط:اس:ںیم:ےہ:ہک:

(3/151ےکاسحب:ےس:زوکۃ:ادا:رکے۔:)یہقف:اقمالت:‘‘:تمیقوہؽ:لیس’’(ںیم:درج:اعؾ:2ربمن)

اسملئ:افر:ا ؿ:ےکوجاابت

اعؾاالطع

افاقت: راضمؿ:اابملرک:ںیم:داراالاتفءاجہعم:ارشػ:ادملارس:رکایچ:ےکاعتیل!اہلل:اؿ:اشء

۔راضمؿ:رشفی:ںیم:اةحب:اسملئ:یک:رشیع:رامنہیئ:ےگےجبکت:وہں2:11ےسدفرہپ9:11حبص

رکےتکسںیہ۔ ےکےیلدرج:ذلی:ربمنات:رپراہطب

34187144-021:اک:راہطب:ربمن:داراالاتفء

0321-3637063/0300-2241661

8233744-0300,0312,0332:اابقتسہی: لرہعی

داراالاتفءاجہعم:ارشػ:ادملارس:رکایچ:از

71

امہمونں:یک:ادم

خیش:ارعلب:فامجعل:اعرػ:ابہلل:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےک:ہفیلخ:

م:اص

مقيل

بح:داتم:رباکمہت:الوہر:اجمز :تعیب:افر:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:الوہر:ےک:انمظ:ایلع:رضحت:ڈارٹک:دبع:ا

:ادمادہی:ارشہیف:رشتفی:الےئ:افر:رقتتی:دس:ویؾ:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:رہظم:اصبح: ےس:رکایچ:اخاقنہ

داتم:رباکمہت:یک:تبحص:ںیم:زگارے۔

رضحت:ومالان:دبع:افیطلل:اچڈنوی:اصبح:اشرگد:ردیش:رضحت:ومالان:دیبع:اہلل:دنسیھ:اصبح:رۃمح:اہلل:

:ےک:ابفوجد:رضحت:فاال:داتم:رباکمہت:ےس:الماقت:ےک:ےیل:اخاقنہ:رشتفی:الےئ:،:رضحت:ومالان:ہیلع:ریپاہن:اسیل

ربس:ےہ:۔:اپ:ےن::91:ےک:اکی:دمرہس:ےس:افرغ:ا لیصحت:وہےئ:،:اپ:یک:رمع:رقتتی:ء:ںیم:ہھٹھٹ: 1951 ء:ات1948

۔رضحت:فاال:داتم:رباکمہت:یک:تحص:اییب:افر:رمعدرازی:ےک:ےیل:داع:یھب:رفامیئ

اسنیکل:یک:ادم

ڈنٹفاہل:ایر:ےس:خیش:ادحلثی:رضحت:ومالان:رادش:وبحمب:اصبح:،:داراولعلؾ:اھالہک:ےس:انجب:یتفم:

رضحت:فاال:داتم:رباکمہت:یک:زایرت:فالماقت:ےک:ےیل:اخاقنہ:احرض:وہےئ۔اخدل:اصبح:

قی:اےنپ:یتمیق:داراولعلؾ:ازاد:فؽ:ےس:اکی:امج ت:،:ہکبج:ویریپ:فاایشییئ:اممکل:ےس:یھب:اسنیکل:رط

افاقت:وک:رضحت:فاال:داتم:رباکمہت:یک:دختم:ںیم:زگارےن:ےک:ےیل:اخاقنہ:احرض:وہےئ:۔

رکایچ:ےک:فلتخم:دمارس:ےس:ابلطء:افر:املعء:رکاؾ:ڑبی:دعتاد:ںیم:میلح:االتم:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:

رباکمہت:ےن:اؿ::دمحم:رہظم:اصبح:داتم:رباکمہت:یک:تبحص:ںیم:فتق:اگلےن:احرض:وہےئ۔رضحت:فاال:داتم

اسنیکل:رکاؾ:ےکرقاؿ:یک:در،یگت:ےک:ےیل:وصخیص:وطر:رپ:اقری:افرفؼ:اجؿ:اصبح:وک:وجتدی:یک:قشم:رکفاےن:

ےک:ےیل:بج:ہک:تغل:ارعلہیب:یک:قشم:رکفاےن:ےک:ےیل:اجہعم:ارشػ:ادملارس:ےک:ااتسد:ومالان:فیس:اہلل:

ولصمؽ:وک:ررقر:رفامای۔

داعےئ:تحص

ر:دمحم:اصبح:داتم:رباکمہت:ھچک:دونں:ےس:اکیف:لیلع:رےہ:،:اہلل:اعتیل:خیش:ااشملخی:رضحت:ومالان:ون

70

رفتماقت ادارہ

اخاقنہ:ےک:بش:فرفز

71

ےس:داع:ےہ:ہک:رضحت:ومالان:اصبح:وک:افشء:اکلم:بیصن:رفامےئ:افر:اپ:اک:اسہی:مہ:رپ:اتدری:اباعتی:رےھک،:

اقرنیئ:رکاؾ:ےس:یھب:داعاں:یک:دروخاتس:ےہ۔

ہیلعہللتمحزعتتی:انہم:رضحت:ومالان:لع ػ:یلع:اصبح:اھتونی:

72

داعےئرفغمت

ک ظ:ےکااتسذانجب:اقری:دبعارلاػ:اصبح:ےکفادلاصبح:زگہتش:دونں:ااقتنؽ:رفامےئگ:اجہعم:ےکۂبعش

انا و ل نا یہ ا ل عو ا

ج اہلل:اعتیل:رموحؾ:یک:اکلم:رفغمت:رفامےئافرامسپدن:اگؿ:وکربصلیمج:اطعرفامےئ۔ن ری

:ہتش:دونں:ااقتنؽ::رفامےئگںیہ،اہلل:اعتیلےکفادلاصبح:یھب:زگاجہعم:ےکاپابسؿ:انجب:رمعادلنی:خیش:

:یک: :رموحنیم :اطعرفامےئ۔اقرنیئ:ےسیھب :وکارج زجلی :رفامےئافرامسپدناگؿ :رفغمت :اکلم :یک رموحؾ

رفغمت:ےکےیلداعیک:دروخاتس:ےہ۔

:ایکلفت دفرہ

:دفرہ:)الثماقتلب:اجہعم:ںیم:رہاسؽ:ابلطےئرکاؾ:یک::اسالہن:ویٹھچں:وکیتمیق:انبےنےکےیلیسک::ہن:یسک

:ںیم: ادایؿ،رصػ:فوحن،ایکلفت فریغہ(اکااقعندایکاجاتےہ،ااسمؽ:داراالاتفءاجہعم:ارشػ:ادملارس:رکایچ:

راقفءفابلطءصصخت:یف:االاتفءےکےیل:است:رفزہ:دفرہ:ایکلفت:دقعنموہا،سج::ےکےیلامرہ نف:ایکلفت:رضحت:

یایم:اصبح:داتم:رباکمہت:)ااتسذفرقیف

:داراالاتفءاجہعم:داراولعلؾ:رکایچ:(ےسفتق:ومالاندیسنیسح:ادمحب

ایلایگ۔اماشءاہلل:رضحت:ےنایکلفت:ےکدنچامہ:فینف:اسملئ:یلمع:قشم:ےکاسھت:ڑپاھےئ،نج:ںیم:وطبراخص:

:افر :ہلبق :امنز،نییعت:تمس :افاقت :وہاافراکیف:رختجی :دفرےاکتہب:افدئہ :اس :ںیہ،ادمحلہلل :الہؽ راتی

:ےناےنپالعوقں :ےکابلطءرکاؾ :اسؽ :دمری:ےکاس :ےکرحسفااطفرےکےشقنانبرکرضحت :اابملرک راضمؿ

اجہعم:دممہلظ:ااعلیل:یک:دختم:ںیم:شیپ:یھب: ،ے،سج:رپرضحت:ےنوخیش:اکاراہررفامایافرابلطءرکاؾ:یک:

اظرہی:افرابینط:اکایمیب:ےکےیلوخب:داعںیئ:رفامیئ۔

ھ1439 اسالہن:ااحتمؿ

الیطعتت:اکااغزیھب:وہایگےہافرےئنیمیلعت::اجہعم:اکاسالہن:ااحتمؿ:ااتتخؾ:وکچنہپ:اکچےہ،افراسالہن

اسؽ:ےکداولخں:اکاالعؿ:اؿ:اشءاہلل:اےلگامشرےںیم:رعض:رکدایاجےئاگ۔

62

یتفم:دمحم:اراشد:امظع:اصبح:داتم:رباکمہت رفتماقت

اجہعم:ےک:بش:فرفز