ن ما ن دا هب

جریان شناسی جنبش اعتراضی

شیعیان در عربستان سعودی

چکیده

در این جزوه سعع ک دهده ایج جهی ش عععن ن ش در

سک دننج. سک بهر سن ست ش از نظه ت ریخک و عهب

جنبش اعتهاضک عن سک جهی ش به عب رت س ده ته

سک قهار عن ن ش س ودی مورد بهر ست ش در عهب

گهفته اسعع . عهوه به این در بخش از زین جزوه

زندگک ن مه سن سک عهند عنخ نمه امده اس .

مرکز آموزش مجازی دانشگاهیان

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

1

1انعربست شیعی برجسته روحانی النمر باقر نمر شیخ شهید نامه زندگی

ن مه کزندگ عد، اعدام س ود ال رژیج توسط عنبه روز ده عهبست نک عن ک بهجسته روح نک النمه ب قه نمه عنخ

.اس داعته ثمه په ای

دهد بهگزار اشخ نواده اطهع بدوش را نمه عنخ مح دمه جلسه اولنن 3112 م رس م ه در س ودی عهبست ش رژیج

زا س ختگک اته م چند رابطه همنن در و عد اعدام حکج صدور خواست ر النمه اهلل ای بهای دل دادست ش اش در و

.عد داده نسب وی به «تهوریسج از حم ی » جمله

.اس عده عن ک مب رز روح نک این ب ر په ن مه زندگک به دوت ه ایاع ره ادامه در

نسب و تولد

در القطنف است ش عههه ی از یکک ال وامنه منطقه در قمهی هجهی 1231 س ل در النمه ب قه نمه عنخ اهلل ای

.گشود جه ش به چشج الشهقنه منطقه

س منتسب منطقه در واالمق م خ نواده یک به او اهلل ای همچوش ای بهجسته و نظنه بک روح ننوش اش در ده ا

سهعن سک حسننک من به خطب ی و وع ظ همچننن النمه خ نداش. اند ی فته پهورش نمه ال ن صه بن محمد عنخ

.اس داده پهورش و دهده تهبن را نمه ال ن صه بن علک ح ج وی پدری پدربزرگ همچوش

1 - http://www.presstv.ir/DetailFa/2016/01/02/444162/Saudi-Arabia-execute-Sheikh-Nimr/

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

3

مقدماتی تحصیالت

صنهت نمه عنخ س ند پ ی ش به ال وامنه عهه هم ش در را خود مقدم تک تح قمهی هجهی 1011 س ل در و ر

ص دف عن یک بهای منهدی، 1191 ب م سهمک انقهب ب ته نزدیک ا صنهت و ایهاش ا ایهاش به ابتدا حوزوی تح

سط س ل هم ش در ده دند پندا حضور ( عج) ق ئج حضهت علمنه حوزه در تههاش در ت دهد مه جهت اهلل ای تو

.بود عده تأسنس تههاش در مدرسک محمدتقک سند

حضهت علمنه حوزه در و عد سوریه ع زم ،(عج) ق ئج حضهت علمنه حوزه در تحصنل س ل 11 از پس نمه عنخ

. پهداخ تحصنل به حوزه این اس تند حضور در و نوع ن م دینک علوم و حوزوی تحصنهت ادامه بهای( ع) زینب

صولک ه ی دت ب دوره وی صول جمله از ا س ئل المظفه، ا ص ری عنخ ر س نک اخوند دف یة و ان در و گذراند را خها

عته الدمشقنة اللم ة ننز فقه علج س ری، المدارک ج مع اول، عهند نو سب خوان ص ری عنخ مک مستمسک و ان

.دهد مط ل ه را فقهک ه ی دت ب دیگه و حکنج سند الوثقک ال هوة

س تند محضه در سوریه و تههاش در خود حوزوی علوم تحصنل مدت طول در نمه عنخ از ی ف ، حضور مختلفک ا

:جمله

تههاش در مدرسک محمدتقک سند اهلل ای نزد خ رج بحث -

سوریه در مدرسک عب س سند اهلل ای نزد خ رج بحث -

سوریه در خ ق نک اهلل ای نزد خ رج بحث -

تههاش در الص دق ص حب عنخ عهمة نزد ع لنة دروس -

افغ نک وحند عنخ عهمة نزد لم ة درس -

سن ر درج ت به تهتنب این به و فهاگهف قج مقدس عهه در عنهازی اهلل ای نزد را اخهق همچننن در ب الیک ب

.دهد پندا را مذهبک و دینک علوم مهادز در تدریس اج زه و ی ف دس اجته د

ده اید مک عم ر به علمنه ه ی حوزه در دینک و مذهبک علوم مدرس ش تهین ع یسته و تهین م هوف جمله از وی

شقنة اللم ة دت ب همچوش ه یک دت ب تدریس به سوریه و ایهاش علمنه ه ی حوزه در حتک ج مع دت ب و الدم

.اس پهداخته صدر محمدب قه سند عهند الحلق ت و الوثقک عهوة مستمسک و المدارک

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

2

بهای بسن ری تهش و داع بهعهده را سوریه و تههاش در( عج) ق ئج حضهت علمنه حوزه اداره ه س ل نمه عنخ

.داد انج م مهادز این پنشهف و توس ه

بن ی سنگ واقع در ده دهد تأسنس ال وامنه در ننز را( عج)الق ئج اإلم م مذهبک مهدز عهبست ش به ب زگش از پس

.بود منهدی 3111 ب مص دف قمهی هجهی 1033 س ل در اسهمک مهدز

النمر شیخ هایطرح و ها فعالیت

ع بنشم ری طهحه ی و ه ف لن او سزایک ت ثنه ای منطقه و داخلک صحنه به ده دا ع ب یت ثنهگذار و گذا

.اس بوده چشمگنه بسن ر سن سک و اجتم عک فکهی دینک نظه از انه از بهخک

ستف ده و زن ش دادش عهد و جم ع و جم ه نم زه ی بهپ یک ب النمه اهلل ای زمننه در ان ش ه ی توان یک از ا

از خ رج و منطقه در علمک و دینک سمنن ره ی بهگزاری و دار پن م ه ی سخنهانک ایهاد و اجتم عک و دینک ه ی

در عمومک افک ر روععنگهی و بنداری در علمنه ه ی حوزه ت سعنس و مق الت و تحقنق ت انتشع ر و چ پ و اش

.دهد ایف بسزایک نقش عوامنه منطقه

و دع احض ر پلنس سوی از ب ره دلنل همنن به و عد منوره مدینه در بقنع قبهست ش ب زس زی خواست ر ب ره او

.گهف قهار فش ر تح

رائها الشهقنه منطقه امنه به را عهبست ش عن ن ش ه ی خواسته فههس س بقه بک اقدام یک در 1039 س ل در او

از ت خواس عهبست ش تسنن اهل علم ی از دول مخ لف سنک روح نک یک عنواش به الفقنه س د ده انج ت داد

.فهابگنهند را خود ه ی خواسته ارائه نحوه النمه اهلل ای

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

0

دع الهعنده جبهه ن م به مخ لف تشکنهت یک گنهی عکل خواست ر قمهی هجهی 1031 س ل محهم م ه در وی

پنهواش نهعل سن سک وستج ظلج و دینک تب نض و اجتم عک فس د ب مب رزه اش مسوولن و وظنفه وی گفته به ده

.بود عهبست ش در السهم علنهج بن اهل

صه و تونس به ح دج ه ی رژیج سهنگونک از پس 3111 س ل در النمه اهلل ای بحهین مهدم انقهب از ز ب و م

تدریس و سخنهانک ایهاد مورد در س ودی مق م ت سوی از 3119 س ل اوت م ه از عده اعم ل رسمک ممنوعن

دخو ه ی سخنهانک و جس سود عهبک به ر به موسوم فهایند طک در گهفته عکل تحوالت از و عکس درهج را

.دهد از ز سن سک تغننه محوری ب سن سک ازادی از گفتن سخن ب را

راهپنم یک چند بهپ یک ب 3111 س ل از ز در منطقه در امده وجود به سن سک عهایط س یه در القطنف جوان ش

تح و بود عده سپهی انه ب زداع از س ل 11 زم ش اش در ده عدند سن سک زندانن ش از تن 1 ازادی خواست ر

.عد مک بهده ن م انه از عده فهاموش زندانن ش عنواش

عغ لگه ننهوه ی ورود ب سوم س ودی ا ض ت دایهه بحهین به جزیهه سپه به مو سک ه ی ف لن و اعتها رد سن

.گذاع گستهش به رو عهبست ش القطنف

. هدد ب زداع گهفته عکل اعتهاض ت ب داعتن ارتب ط اته م به را جوان ش از تن صده مق بل در ننز س ودی رژیج

.بهخ س دف ع به اعتهاض و نظه اظه ر در ه توده حق از قدرت تم م ب النمه اهلل ای

س مک القطنف منطقه وقتک شن چههه خوا س س به امننتک ننهوه ی و بگنهد خود به خ شه یک ا پنش از نق

عتند نظه در عده طهاحک جوان ش جنبش از النمه اهلل ای دنند، سهدوب عدت به را ال وامنه جوان ش حهد دا

.نکنند بهگزار تظ ههات عب اش در ت خواس

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

5

شته از تهتنب بدین وی شه و دهد جلوگنهی ال وامنه جوان ش عدش د د من را س ودی امننتک ننهوه ی عوم نق

.گذاع

.هدد ت دند عهبست ش الشهقنه منطقه جوان ش جنبش بودش امنز مس لم لزوم به خود ت ریخک سخنهانک در وی

به و رسعع ند اثب ت به را النمه اهلل ای رهبهی نقش ی ف ، عععههت ال وامنه حوادث به ده 3111 ادتبه حوادث

.اس منطقه این در مهدمک جنبش رهبه او ده داد نش ش س ودی حکمهان ش به روعنک

ست ش در مهدمک جنبش عدید سهدوب به س ودی رژیج صهار عهب ش ری و ا به النمه دلنل همنن به و دهد پ ف

ص ر انح و بن ش ازادی سهدوب و ری ض امنز تب نض سن س ب صهاح به و بخشند عدت خود رویکهد و مواضع

.دهد مخ لف ابهاز عهبست ش در قدرت و ثهوت

به اقدام وی خودروی سعوی به و دهدند دمنن النمه اهلل ای راه سعه به 3113 ژوئنه 9 در سع ودی ننهوه ی

س پ ی به گلوله چه ر اش نتنجه در ده دهدند تنهاندازی ص ب وی را دهع بنهوش ده را او اش دنب ل به و دهد ا

ست ش به و ربودند جهم ارتک ب محل از بود، ست ش به سپس و الظههاش در نظ مک بنم ر رد امننتک ننهوه ی بنم ر

.دادند انتق ل الح ئه زنداش اش دنب ل به و ری ض

.دنند خ رج النمه اهلل ای پ ی از را گلوله چه رمنن داد اج زه پزعک ش به روز 151 از پس س ود ال رژیج

ع زم ش از ده گلوله این ب عث س له سه درد و عکنجه به عهوه بود م نده ب قک وی درپ ی نمه اهلل ای ب زدا

.بود عده وی بهای ننز دیگهی ه ی بنم ری

جهی عمسک به دس رژیج ال س ود به عه دت رسند.ه 1210دی م ه 13این ع لج مج هد در روز سهانج م

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

1

2عربستان در تشیع

رد مکهم نبک ده دارد تصهیح خود ت ریخ در طبهی. گهدد مک ب زهجهی اول قهش به عهبست ش، در عن ه حضور

و نبوت توحند،: از اس عب رت ده دهد دعوت اش به را خود ی عشنهه و مطهح را مهج موضوع سه ،«االنذار یوم»

و نن ورد ایم ش پن مبه به روز اش در دسععک ،(ع)ط لب ابک بن علک از زنه ده پن مبه از پس ج نشععننک و والی

ستک و والی و دهده، خط ب را ابوط لب قبنله بزرگ ش نظه از. گفتند تبهیک تمسخه به وی به را دوددش سهپه

فتجه ایه ذیل خود، تف سنه در الوسک و طبهی ده چن ش گهدد، مک ب ز پن مبه خود زم ش به عن ه حضور ننز قهاش

. ندا دهده م هفک ایه این مصداق را ایش ش پنهواش و( ع)علک ایه، نزول عأش به اع ره ب ،«البننه» مب رده ی سوره

ت 0 حدود رقمک ی نک دشور، دل جم ن درصد 15 ت 11 بنن مختلف من بع را عهبست ش در عن ن ش جم ن

شته . زنند مک تخمنن نفه منلنوش 3 شغول ننز هم نج در و دهده زندگک عهقنه منطقه در جم ن این بن به م

.د رند

تهین رگبز اقتص دی نظه از و داده تشکنل را ز لب ادثهی جم نتک، لح ظ به عن ن ش ده اس است نک عهقنه

سنس ت تهین گستهده ب نفتک منطقه ست ش در نف پ الیش تأ س عهب در ن ن شع از دمک ت داد ده ح لک در ؛ا

ست ش مهدز دم م، ست ش این عهه تهین بزرگ و عهقنه ا ستند، س دن ا و عههه در انه اتف ق به قهیب ادثه ه

هعهو ده دارد مبهز و هفوف ه ی ن م به بزرگ عهه دو االحس ء. دنند مک زندگک االحس ء و قطنف بنن روست ه ی

. دارند سکون انه در ننز عن ن ش ه ، سنک به

2 - http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=57902

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

3

سم عنلک عن ن ش از ای مهحظه ق بل گهوه ست ش در ننز( نفه صدهزار حدود) ا منطقه در) اش حومه و نجهاش ا

ست ش به عهوه ام مک دوازده عن ن ش . اند س دن (یمن به نزدیک مهزی دارای ف طمه وادی و مدینه در عهقنه ا

. اند داده تشکنل دوچکک ه ی گهوه ننز ری ض و جده در و هستند بزرگک ه ی جم ن

کوابستگ دارند سکون عصنه و ینبوع جده، نجهاش، جنوبک عههه ی در عن ک، ای ع خه عنواش به ننز ه زیدی

شته ع ش س یمنک ه ی زیدی به بن سن ری عن ن ش مذدور، عن ک گهوه سه به عهوه. ا ستند ب لنلد به ده ه

.ورزند مک اجتن ب خود مذهب بهوز از و دنند مک زندگک تقنه در نشنن سنک عههه ی در مذهبک بد عهایط

یننهوه مداوم تسلط تح عهبست ش، ی جزیهه عبه در منهدی، بنستج قهش اوایل ت چه ردهج قهش از عن ن ش

عتند قهار خ رجک ستثن ی به. دا این ی بقنه. ع نزدهج قهش در ه پهتغ لک حضور زم ش س ل 91 ت 31 حدود ا

عتند قهار عثم نک دول جمله از خ رجک، ه ی سنک قن دت تح عن ن ش مدت عن ن ش عهایط، این علنهزج. دا

جمله از انه دینک مهج موسس ت ه ، س ودی رسندش قدرت به ت و داعتند اختن ر در را روح نک ع لک ه ی مق م

س جد سنننه و م عک را زم ش، اش ت عن ن ش . بود ف ل و زنده همچن ش ه ح سج ا مک بهگزار را خود عب دی مها

قهش منهدی 01 ی دهه ت پوی یک این. پهداختند مک دینک علوم فهاگنهی به محلک، علمنه ه ی حوزه در و دهدند

.خواندند مک دوچک نجف را قطنف ده بود ای اندازه به گذعته

ظهور آل سعود و مقابله با شیعه

اش ب ده و س خ منتزع عثم نک ح دم ش از را اش دنتهل و دهد فتح را عهقنه منطقه س ود ال ،1112 س ل در

شاخوا ده س ود ال عبدالهحمن بن عبدال زیز جنگجوی ش. دهد ادز م خواند، س ودی عهبست ش پ دع هک انچه در را

را ه ان عق ید اصلک محور عن ن ش، علنه جه د و بودند ضدعن ک عدید مذهبک احس س ت دارای عدند، مک ن منده

. داد مک تشکنل

در. رس ند قتل به را انه ی دراورد وه بک دنش به زور به را عن ن ش ت دهدند وارد س ود ال به زی دی فش ر اخواش

سخ ش ر، این به پ ست د؛ عهقنه منطقه به را وه بک مذهبک ه ی مبلغ عبدال زیز ف مذهب دادش تغننه از ام فه

. دهد خودداری زور از استف ده ب عن ن ش

را انه سع ود، ال نه ی در ده دهدند ععورش انه دهد، رد را اخواش درخواسع 1131 سع ل در او ده زم نک

سک به را خود دیدگ ه دیگه ب ر اخواش همه این ب . دهد سهدوب ش ندند ده تلق به را عن ن ش از زی دی ت داد و ن

.رس ندند

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

9

عنه به و سهدوب منهدی، 1123 س ل در س ودی پ دع هک تأسنس ب خود به دولتک رنگک عن ن ش، راندش ح

س به و گهف سمک سن ارام بهای را مختلفک ابزاره ی همزم ش، طور به س ودی رژیج. گهدید تبدیل رژیج ر

عنه به و دهدش صنج و نجد از ت جه و سنک مه جه هزاراش مه جهت ده گهف د ر به عن ه اقلن راندش ح به ق

شنن، سنک جدید تج ری مهادز و عههه س خ عهقنه، ی منطقه ش ندش زوال به ن ش ورزی ه ی عبکه د و د

سته قدیمک تج ری شته ههچه همک ری به تم یل و عن ه تج ر ب م مله عدم عن ن ش، به واب هبز و مهدز ب بن

.بود ابزاره این جمله از رژیج توسط انه محصوالت و من بع و عن ه داراش نخل ه ی ب غ ی مص دره عهبست ش،

دهدند مک جلوگنهی عدت به عن ن ش مذهبک مهاسج و ع یه انج م از محلک، ن ظهاش و س ودی ح دم ش همزم ش

ش ر چ پ دع ، و نم ز بهای عمومک اعهم زمننه در را فهاوانک ه ی محدودی و س جد س خ دینک، متوش انت و م

د،دهدن مک عهد ع عورا م نند مذهبک مهاسج در ده را عن ن نک و دهدند مک اعم ل ائمه مهاقد زی رت و حسنننه

سهیع ت و س ودی عهبست ش بنن نگذاری ده بود این اقدام ت این نتنجه. دادند مک قهار اذی و ازار و ت قنب تح

.اورد دنب ل به را عن ک نه ده ی عدید و جدید تض نف دشور، این در دول گنهی عکل

سیاسی شیعه ظهور

سنس ب ن ن ش ع ع هک تأ ص دی – اجتم عک ج یگ ه عمهً عن ن ش، علنه اش اقدام ت و س ودی پ د از را خود اقت

عتندندا ج یک مدیهیتک ه ی پس در انه دیگه عهایط، این در. گهفتند قهار عدید فش ره ی تح و دادند دس

صهً ننز پلنس و ملک گ رد در و شد سبب عهایط این تحمل ام عدند؛ نمک گهفته د ر به ا وم مق به انه ت ن

ست ر و بهخنزند س ودی رژیج بهابه در علنک ن س س دوره، این در عن ه روح ننوش. عوند وض نتش ش تغننه خوا

ستند، عنوه این ب و دادند قهار خود د ره ی ی سهلوحه را مدارا و سکوت شدید از توان ض ن ت خود علنه و

شته ازادی از قوی ً یک هنچ ننز عن ک ج م ه ف الش. دنند جلوگنهی همکم نم یندگ ش اش ج ی به و نزده دم بن

.دهدند ارائه س ودی رژیج به تب نض اعک ل تهین افهاطک از ره یک بهای ارامک ب و م نن فواصل در

و عد س ودی عهبست ش در عن ن ش سن سک رهبهی و س خت ر تبلور موجب ایهاش دراسهمک انقهب گهفتن ب ال ام

سک ه ی ف لن به و امدند بنهوش تف وتک بک و خمود ی دوره از رفته رفته خود، حقوق از اگ هک ب انه و سن

ست ش، عن ن ش ت عد موجب انقهب بخش اله م ننهوی. افزودند خود اجتم عک س عهب ه ی ازادی و حقوق خوا

نشأ م اینده، در ده اید وجود به عن ه رهبهاش از جدیدی نسل عهایط، این تح و بزند جوانه مذهبک ته گستهده

ستهده تحوالت سل این. عوند گ س ء و قطنف از عن ه رهبهاش از ن صنهت ، االح گذراندند؛ نجف در را خود تح

س تدریج به ده ج یک س ل در ب ثک حکوم اقدام از پس ام . نه د دن ری به را خود مدارای و سکوت سن

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

1

سک جهم به انه علنه 1132 سو این در خود تحصنهت ادامه به و امدند قج به انه از ت دادی س ودی، بهای ج

.بود انه از یکک عهبست ش عن ه سن سک ی بهجسته عخصن ،صف ر حسنن ده پهداختند عهه

الحسععننک محمد اهلل ای دمک ب ده ج یک دهدند؛ مه جهت دوی به 1130 سعع ل در همک رانش و صععف ر

از چند تنک صف ر، به عهوه. دهدند تأسنس را ای علمنه ی حوزه المدرسک، محمدتقک اش خواههزاده و الشنهازی

ع مل هوهگ این. گذراندند دوی در را مدتک ننز م صه س ودی عهبست ش عن ه سن سک عبکه هسته طهب دیگه

صنف توفنق صنف فوزی بهادرش، و ال صنف محمود و ال سف ،(ت روت از) ال حسنن ،(صفوا از) المهدی سلم ش یو

سک و( صفوا از) الخویلدی مکک س ء از) ابوخمسنن حسنن بهادرش و ابوخمسنن مو ی حوزه. عدند مک( االح

.دند جذب خود به ننز را بحهین و عهاق از پنهوانک مدت این در توانس ، دوی علمنه

ست ورد عن یک و دوی در صف ر اق م د عهاق، ی الدعوه حزب نظنه عن ک، مق وم ه ی گهوه دیگه تج رب ب ا

. اند دهبو ح دج س ودی عهبست ش عن ن ش سن س به امهوز به ت ده بود مذهبک – سن سک ه ی عبکه تأسنس

( هحاالص حهد ) عن ه اصهح زیهزمننک جنبش و ب زگشته عهبست ش به چندی از هه دوی در طهب و ع گهداش

س نواره ی انه . دهدند گذاری پ یه 31 ی دهه در را سج توزیع، د سخنهانک متوش و بهگزار را جم ه نم ز مها

.دهدند مک پخش را عن ه سن سک تفکه به مهبوط

آغاز مبارزه شیعیان

شتند؛ قطنف به او همهاه ش و صف ر ،1133 س ل در سک مق م ت انه ، دع وی سو یک از ده ج یک ب زگ و سن

. دطلبن چ لش به را مداراپنشه روح ننوش سن سک ه ی ف لن روش و راه انه فهاخوانک دیگه سوی از و را مذهبک

عن ه و دی فتن بنشتهی بهجستگک و اهمن ی رانش و صف ر س ود، خ نداش از انتق دات افزایش و انقهب پنهوزی ب

گهفتن هتأثن ب همهاه نش و صف ر. گهدید تبدیل عد، مک اعم ل اش به دمک دنتهل ده قوی ننهوی یک به سن سک

سهمک انقهب از شنده، ننهو را عن ه جوان ش از زی دی ت داد داخلک خهء ایهاش، ا دادش از حم ی به را انه بخ

ستقنم ً ده پن مک م هج و عن ه مذهبک تظلم ت و عک ی انه . دهدند تهزنب طلبند، مک چ لش به را رژیج م

ست ش عن ن ش قهش مدنک عمومک ن فهم نک تهین مهج ،1131 س ل در نه ی در و مطهح را عن ک راه به را عهب

.انداختند

از نشتهب سهج تب نض، به بخشندش پ ی ش مذهبک، مهاسج بهگزاری حق به زم ش، اش در عهبست ش عن ن ش مط لب ت

ص نف ، درامده ی اتح د ب عدید مخ لف همچننن و عن ه جوامع و عههه س زی مدرش و عغلک ه ی فه

عنگتن – ری ض ضور و وا شج . گهف نمک به در را س ود ال بهاندازی و عد مک محدود منطقه در امهیک ح خ

ستهده اعتهاض بهای را راه 1131 نوامبه در عمومک حکوم تحهیج ب مق بله به عن ه هزاراش و س خ هموار گ

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

11

طک و داد پ سخ عدت به طلبک مب رزه این به ملک گ رد. امدند ه خن ب ش به ع عورا بزرگداع بهای و بهخ سته

س ند عه دت هب را عن ن ش از نفه 31 از بنش روز چند س . ر 1131 نوامبه قن م از پس رژیج سختگنهاش سن

. هدیدگ پن هنده ایهاش به عد، س دن سوریه در انکه از پس ننز صف ر و عد نفه صده تب ند و دستگنهی موجب

سن ری ستگنه دوره این در ده افهادی از ب ضه ح ل در عدند، تب ند ی عکنجه و د شک ح صحنه در محوری نق

ههع عورای عضو ) الش یب ج فه انص ر، عنخ به تواش مک افهاد این جمله از. دارند عهبست ش عن ک م هج سن س

ص دق و (قطنف عهه عورای عضو ) التهیل عنسک ،(عک ظ روزن مه نویسنده و لندش س دن ) السنف توفنق ،(قطنف

.دهد اع ره( االحس ء منطقه در سن سک ف ل) الجبهاش

عن ک جدید سن سک ه ی س زم ش و عمومک پن م یک تهدنب از ان ک سک 1131 اعتهاض در گستهده مش رد

صهح حهد » صف ر اعتهاض، این از پنش م ه چند. بود سهمک انقهب س زم ش عنواش به را «عن ک ا عبه در ا

ست ش ی جزیهه ش نه به ه یک پهچج پخش ب و بود دهده ن مگذاری مجدداً عهب ض یتک ی ن عهایط از عمومک ن ر

شدار و اخط ر امهیک دول و س ودی رژیج به موجود، اعتهاض. س زند بهاورده را عن ن ش مط لب ت ت بود داده ه

سک م هن عمهً 1131 ست ش عن ن ش سن سکوت ی تف وتک بک دوره یک از را انه و س خ متحول را عهب

النهف وادنش و اعتهاض به مشتمل جدیدش ی مهحله به ،(عهبست ش عن ک ف الش بهخک گفته به) هوعمندانه

.دهد منتقل رژیج اقدام ت به اعک ر و

خود ه ی ت دتنک عن ه تب ندی رهبهاش منهدی 1191 دهه اواخه از و ی ف دوام دهه یک از دمته مهحله این

ب هد رسعندند نتنجه این به بهداععته، دسع ته جمک ه ی ت دتنک و ه پن م از تدریج به انه . دادند تغننه را

سهمک انقهب یک به توانند نمک موجود، واق ن ت و ادهد مسنه تغننه تدریج به انه عوض در. ی بند دس موفق ا

ودبهب دنب ل به هج و دهدند مک عنواش را خود مط لب ت و تظلم ت اش بهاس س ده بهگزیدند را وجهک دو رویکهدی

شهوعن به ده بودند رژیمک ب روابط عته صحه اش م س این. بودند گذا حکوم سهانج م ت عد موجب سن

. داد متن سب و مثب پ سخ ان ش به داع ، واهمه عن ن ش ب درگنهی از ده س ودی

صف ر ح من ش و عن ه رهبه ،چه ر فهد ملک 1112 س ل در ش یب، ج فه) ال سک الجبهاش، ص دق ال و المزیل عن

ی شپ ازای در جلسه، این از پس عن ن ش . دهد دعوت جده به مط لب تش ش بهرسک و بحث بهای را( الصنف توفنق

و دنند ازاد بودند، حبس در 91 دهه از ده را خود سن سک زندانن ش ت توانستند خ رج، از ف ل مخ لف به دادش

شور به ی فتند اج زه ننز تب ندی صده س فهت حق و اع ده را انه ه ی گذرن مه. ب زگهدند د هب زگهداند ان ش به م

.عد

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

11

مدارس درسک متوش و محدود را امنز تب نض اعم ل ت داد دستور دولتک ه ی ارگ ش به همچننن س ودی رژیج

در ار مت ددی نت یج توافق این اگهچه. دنند حذف بود، عده داده نسب عن ه به ده را ه رذایل و دند اصهح را

ع ؛ پک س خ محقق را عن ن ش مط لب ت تم م ام دا مب رزه ه ی جهی ش و ه گهوه گنهی عکل به دیگه ب ر و ن

.گهدید منجه س زش ت دتنک عدش ته رنگ دج و جوی نه

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

13

3عربستان در شیعی یها جنبش مقدمه

سمک، ام ر طبق صد 11 ت 5 عن ن ش زنهر ست ش جم ن از در شکنل را عهب خود ام ر طبق البته) دهندمک ت

هارق است ش این در عهبست ش نفتک من بع عمده. دنندمک زندگک عهقک است ش در ان ش ازلب و( درصد 31 عن ن ش

از یکک منطقه این وجود این ب ععود، مک تأمنن ععهقک منطقه از دول درامده ی از درصعد 11 حدود و دارد

س دشور ه یبخش فقنهتهین ست ر و گفته سخن نظ مک زب ش ب عن ن ش 1191 و 1131 دهه در. ا انقهب خوا

.عدند بهابه حقوق و سن سک گهایکدثهت دمودهاسک، خواست ر ه اش 1111 دهه در ام بودند

عربستان جزیره شبه اسالمی انقالب سازمان

بانقه س زم ش ن م ب انقهبک س زم ش و گهف عکل عهبست ش جزیهه عبه مسلم ش مهدم مب رزات 1131 س ل در

زم شس این. بود پهادنده صورت به اش ه ی ف لن س ل چندین ت ده امد وجود به عهبست ش جزیهه عبه اسهمک

خود ف لن س زم ش این س ودی ع خه . بود ه توده به دادش اگ هک و ت لنج خواست ر خشون ، از حم ی ج ی به

افهادی بنشته س زم ش . داعتند خ صک اعتق د زن ش و جوان ش سهج به س زم ش رهبهاش. دهد علنک 1135 س ل در را

سط طبقه از ستهه و دهد جذب خود سوی به را ج م ه پ ینن و متو ضوی گ ست ش به فقط را خود ع محدود عهب

.نکهد

دسب را مهدمک ه یحم ی عدند موفق س زم ش رهبهاش دار،طهیه مبلغ ش جنبش پهدازاشنظهیه ت لنج از اله م ب

شج و دنند ض یتک و خ ضه از پنش م ه چند. دنند هدای رژیج علنه را عن ن ش ن ر ص عهقک، منطقه انتف ف رال

صهح حهد سهمک انقهب بهای س زم نک را عن ک ا ( ال هب جزیهه فک االسهمنه الثوره منظج) جزیهه عبه در ا

ضه از پس ده تحولک تهینمهج. ن مند سهمک انقهب س زم ش ظهور داد روی انتف س مبه ) ق1011 محهم در ا د

.زد رقج حکوم و عن ن ش من ش روابط در را نوین فصلک ده بود( م1131

پ دععع ه وسععنلهبه عمومک عفو فهم ش صععدور از پس ت گهف تصععمنج جنبش مهدزی دمنته 1193 سعع ل در

و افهاطک گزینه یک از سعع زم ش تهتنب بدین. دند اقدام سعع ودی رژیج ب تنش د هش به تدریجبه عهبسععت ش،

،ف رسخلنج اول جنگ ی فتن پ ی ش به افزوش ننز اش علل و داد جه تغننه مدرش و مت دل دیدگ هک به ته جمک

سته ته جمک ه یت دتنک و ه پن م از س زم ش رهبهاش ده بود این س س به ده بودند دری فته و عده خ واق ن ا

واق ن ب ننز ایهاش نمونه از گنهی الگو اش به افزوش و اندازندراه به را موفق انقهبک توانندنمک عن ن ش _ جم نتک

3- http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920229000973

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

12

و کسن س و مذهبک مس ئل سه به س زش به تواشنمک خشون ب و ندارد چندانک تن سب عهبست ش عن ک ج م ه

.رسند اجتم عک

سن عنخ سته جمله از صف ر ح س اش رهبهاش تهینبهج و امنخ هج در را گهایکعمل و گهی انقهبک وی. ا

ست ر سک نظ م و مدنک ج م ه تس هل، تس مح، خوا ینا نم یندگ ش. عد بن ش ازادی و ازاد انتخ ب ت به مبتنک سن

عهق نشنن عن ه منطقه ه یعههک و عههه عوراه ی در را ه یکدهسک 3115 س ل در عدند، موفق جنبش

ست ش س به عهب سهمک انقهب س زم ش 1111 س ل اوایل در وی گفته به. اورند د و انقهبک لحن حذف بهای ا

.داد ن م تغننه «االصهحنه الحهده» به اشمذهبک

االصالحیه حرکه

اعهم و داد ن م تغننه «االصهحنه الحهده» 1111 س ل اوایل در اسهمک انقهب س زم ش عد، ذده ده گونههم ش

م شس واعنگتن و لندش در را ب رزی ایرس نه ف لن جنبش، اعض ی. داندمک پهس وطن جنبشک را خود ده دهد

س زم ش ب و تأسنس، را بشه حقوق المللکبنن دمنته ه اش این به افزوش. دهدند منتشه نشهی تک و ه دت ب و دادند

ژیککایدئولو تحوالت ه اش جمله از ده دلنل چند به س ودی دول سهانج م . دهدند بهقهار ارتب ط المللکبنن عفو

.ددن مذادهه و وگوگف جنبش نم یندگ ش ب عد ح ضه بود، اصهحک به انقهبک ح لتک از اصهحنه جنبش

زعلم عنسک و الجبهاش صدیق الش یب، ج فه السنف، توفنق ع مل اصهحنه جنبش از هنئتک 1112 سپت مبه در

ه خواسته از بسن ری به دول اعض ی ال ملعکس وگوه گف پک در. دهدند دیدار فهد ملک ب و عدند جده وارد

.دع داده دشور به عن ن ش خهوج و ورود ممنوعن رفع و سن سک زندانن ش ازادی به مبنک ه یکقول و بود مثب

به ای عده. داعع وجود گون گونک مواضعع و ه دیدگ ه دول عملکهد به نسعب جنبش این اعضع ی من ش در

ش شور به ب زگ ش ر و د شور به داخل از ف ض ی ادثهی ده دیگه ای عده دهدرح لک زدند، مک دم د دمنته اع

ستدالل بودند، جنبش مهدزی ش ده دهدندمک ا شور به ب زگ س د فک خودخودیبه د ش ر ف بهای جنبش و نن

ح لیناب . اس دهده تهک را دشور عن ن ش ج م ه بنن دین ه ی خواسته به بخشندش سهع بهای دول به اوردش

دوعندند وگوگف راه از و ب زگشتند دشور به جنبش اعض ی بنشته 1112 س ل در عمومک عفو فهم ش از پس

.دنند پنگنهی را عن ن ش ه یخواسته و مط لب ت

تأدند م،نظ بهابه در تس مح و مص لحه ب اس ، عن ک جنبش ب رزتهین ده عن ک اسهمک طلباصهح جنبش این

سک و امنزصلح مب رزه و حکوم در عن ه عههوندی موق ن تحکنج به ستن بک هدف ب سن ودخ حقوق به د

د ندیداه ی. ععود مک ععن خته دشعور در اصعهح و دمودهاسعک ایج د در مشع رد و دیگه ععههونداش هم نند

گاهیان EC.NAHAD.IR رمزکن آموزشن مجازین د نش

10

دس به را ارا همه تقهیب ً نشنن عن ه عههه ی در 3115 س ل در عهه عورای انتخ ب ت در عبکه این زنهرسمک

.اوردند

عربستان اهللحزب

طخ انص ر به منطقه در ده دهد اع ره حج ز اهللحزب جم ن به تواشمک عهبست ش در دیگه ن کع ه یس زم ش از

.اس م هوف( ره) خمننک ام م

عنخ الشکوس، ه عج عنخ ازجمله مشهور، روح نن ش از چند تنک دس به( م1193) ق1013 س ل در گهوه این

.عد تأسنس الم ، عبدالجلنل و الجُبنل عبدالهحمن

در بحز اصلک ب وره ی ده دهد تأدند و داد نش ش عدیدی مخ لف س ودی دول ب مذادهات به نسب اهللحزب

س اش اول وهله ست ش جم ن همه نم ینده س ودی حکوم ده ا س ؛ عهب عهایط واجد حکوم این دوم، نن

شور این به حکوم س ؛ د سد س ودی دول سوم نن س دروغ و ف ست ش، جم ن دل اینکه چه رم و گو عهب

ظهن زیه را رژیج ه یبهن مه هوععن رانه و دنند تقوی را خود روابط و همک ری، یکدیگه ب ب ید ععن ن ش، ویژهبه

.بگنهند

ندبک ه خود فشعع ر از مخ لف ش انکه از پنش و بود نخواهد پ یبند ت هداتش به حکوم اهللحزب گهوه اعتق د به

ن ن شع اسهمک سن سک بندیگهوه تهیندوچک گهوه این گهای شسن . دند اثب ت را خود نن حسن ب ید دول

دهکسعع زم ش ههگونه ف قد ده هسععتند مسععتقل روح نن ش از م دودی ت داد از متشععکل ه اش. اسعع عهبسععت ش

.انداصولک

سج سند سوی از ص درعده مذهبک فت وای از ایمجموعه درواقع د رمح فظه جن ح قدرع لک مهجع خویک، ابوالق

ست ویز را نجف، در عن ه س از ب ید دل در عن ک ج م ه ده م تقدند ه این بودند، داده قهار خود د ملک سن

س ده توسط ، نمه عنخ م تهض روح نن ش این از یکک. گهدد متمهدز عن ک ج م ه امور به فقط و دند دوری ا

رژیج س ودی به عه دت رسند.

الحجاز علماء جماعه

نای اصلک مقه. عد تشکنل عهبست ش عن ه علم ی و طهب از جم ک وسنله به منهدی 91 دهه در س زم ش این

.دهند مک انج م تبلنغ تک و فههنگک ه ی ف لن بنشته و اس سوریه و لبن ش در گهوه