اصل مقاله (1132 k)

8
آﻟﻴﺎژ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺻﻼح اﺛﺮNiTi ﺑﻴﻮﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮاي ﻓﻠﺰ/ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﭘﻠﻴﻤﺮ ﺣﺴﻦ ﻧﺎﻫﻴﺪ ﻧﻌﻤﺘﻲ زاده1 * ﺧﻄﻴﺐ ﺳﻴﺪ، ﺻﺪرﻧﮋاد اﻻﺳﻼم2 و ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﻲ3 1 - اﺳﺘﺎدﻳﺎر، و ﻋﻠﻮم واﺣﺪ اﺳﻼﻣﻲ، آزاد داﻧﺸﮕﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت، اﻳﺮان ﺗﻬﺮان،، 2 - اﺳﺘﺎد، ﻣﻮاد ﻋﻠﻢ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﺷﺮﻳﻒ، ﺻﻨﻌﺘﻲ داﻧﺸﮕﺎه اﻳﺮان ﺗﻬﺮان،، 3 - داﻧﺸﻴﺎر، ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ و ﭘﻠﻴﻤﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه اﻳﺮان ﺗﻬﺮان،، [email protected] * ) درﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎرﻳﺦ: 19 / 12 / 1389 ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺎرﻳﺦ، : 27 / 03 / 1390 ( ﭼﻜﻴﺪهً اﺧﻴﺮا ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺖ از اﺳﺘﻔﺎده رﺷﺪ ﺑﻪ رو روﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎ ﻫﺎي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪNiTi / ﭼـﺴﺒﻨﺪﮔﻲ اﺳـﺘﺤﻜﺎم ﺑﻬﺒـﻮد ﭘﺰﺷﻜﻲ، و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي در ﭘﻠﻴﻤﺮ اﺳﺖ ﻧﻤﻮده ﺟﻠﺐ ﺧﻮد ﺑﻪ را زﻳﺎدي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺟﺰء دو ﻣﺸﺘﺮك ﻓﺼﻞ در. ﺣـﻞ راه از ﻳﻜـﻲ ﺳـﻄﺢ ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺻـﻼح ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎدي ﻫـﺎي ﻣﻮرد در ﺣﺎﺿﺮ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻛﻪ اﺳﺖ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺖNiTi / ﺳﻴﻠﻴﻜ اﺳـﺖ ﺷﺪه ﺑﺮرﺳﻲ ﻮن. ﻧﺘـﺎﻳﺞ آزﻣـﺎﻳﺶPull-Out ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺑـﺮ ﺷـﺪه اﻧﺠـﺎم ﻧـﺸﺎن ﻫـﺎ ﻣﻲ ﻣﺤﻠﻮل از اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻪ دﻫﺪ ﺑﺎزي و اﺳﻴﺪي ﻫﺎي2 O 2 H وNaOH ﻣﻲ را ﻓﻠـﺰي ﻧﻮارﻫﺎي و ﭘﻠﻴﻤﺮي زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻴﻦ اﺗﺼﺎل ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻴـﺰان ﺑـﻪ11 % اﻓـﺰاﻳﺶ دﻫﺪ. ﺗﺼﺎوﻳﺮSEM آﻧﺎﻟﻴﺰ وEDS ﻣﻲ ﻧﺸﺎن آﻟﻴﺎژ ﺳﻄﺢ از ﺷﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺳﺪﻳﻢ ﺗﻴﺘﺎﻧﺎت ﻻﻳﻪ ﺣﻀﻮر دﻫﺪ ﺑـﻮده ﭼـﺴﺒﻨﺪﮔﻲ اﺳـﺘﺤﻜﺎم اﻓـﺰاﻳﺶ ﻋﺎﻣـﻞ اﺳﺖ. دارد ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺛﺮي ﻫﻢ ﺳﻄﺢ روي اﻛﺴﻴﺪي ﻻﻳﻪ اﻳﺠﺎد اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻮﺟﺐ و از ﭼـﺴﺒﻨﺪﮔﻲ اﺳـﺘﺤﻜﺎم90 / 332 ﺑـﻪ58 / 625 ﭘﺎﺳـﻜﺎل ﻛﻴﻠـﻮ ﺷـﺪه اﺳﺖ. ﻣـﻲ ﻓﻠـﺰ ﺳـﻄﺢ ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺻـﻼح اﺛـﺮ در ﻣﺸﺘﺮك ﻓﺼﻞ در اﺻﻄﻜﺎك و ﺳﻄﺢ زﺑﺮي اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳـﺖ ﺳـﺎﺧﺖ در ﺗﻮاﻧـﺪ ﻫﻮﺷـﻤ ﻫـﺎي ﻨﺪNiTi / ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن ﺑﺮاي ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ در اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﺮه ﻣﻮرد ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻫﺎي ﺑﮕﻴﺮد ﻗﺮار ﺑﺮداري. واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي: ﻧﻴﻜﻞ آﻟﻴﺎژ ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن، ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ، ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺖ ﺳﻄﺢ، ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺻﻼح- ﺗﻴﺘﺎﻧﻴﻢ. 1 - ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺖ ﻫﺎي ﭘﻠﻴﻤﺮي زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻠﺰ/ ً ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﭘﻠﻴﻤﺮ ﺑـ وﺳـﻴﻠﻪ ﺣﺎﻓﻈـﻪ ﻋﻤﻠﮕﺮﻫـﺎي ﺳـ دار ﻴﻤﻲ] 1 [ ﻧـﻮاري ﻳـﺎ] 2 [ ﺗﻘﻮﻳـﺖ ﺷـﻜﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺣﺎﻓﻈـﻪ ﺧﺎﺻـﻴﺖ ﺷـﺪن ﻫﻤﺮاه ﺗﻘﻮﻳـﺖ داري ﻛﻨﻨـﺪه ﻫـﺎي ﻣﺮﻛـﺐ ﻣﻮاد اﻳﻦ ﭘﻠﻴﻤﺮي زﻣﻴﻨﻪ وﻳﺴﻜﻮاﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺑﺎ ﻓﻠﺰي ﺑﺎﻓﺖ ﺷﺪن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮاي را ﻣﺎﻧﻨـﺪ دﻳـﺪه آﺳـﻴﺐ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ ﻣﻲ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻫﺎ ﺳﺎزد. ﻓﺼﻞ ﺑﻴﻦ ﻣﺸﺘﺮكSMA 1 ) ﺣﺎﻓﻈـﻪ آﻟﻴﺎژ دا ر( ﻧﺘﻴﺠـﻪ در و زﻣﻴﻨـﻪ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي در ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺗـ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺘﻲ در ﺑـﺴﺰاﻳﻲ ﺛﻴﺮ آن ﻛﺎرآﻳﻲ دارد ﻫﺎ. ﻣﺴﺎﺋ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ از ﻳﻜﻲ ﻣﻲ ﻛﻪ ﻠﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳـﺖ اﻳـﻦ ﻛﻨـ ﻣﺤـﺪود را ﻫـﺎ ﻓـﺼﻞ در ﭘﻴﻮﻧـﺪ ﮔﺴـﺴﺘﮕﻲ ﺪ، ﻣﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎﺷﺪ] 3 [ . ﺑـﻪ رﺳـﻴﺪن ﺑـﺮاي اﺳﺖ داده ﻧﺸﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺎ ﻛﺎﻣﭙﻮزﻳﺘﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ و ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺗـﺼﺎﻻت ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻴﻔﻴﺖ و زﻣﻴﻨـﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺸﺘﺮك ﻓﺼﻞ ﻃﻮل در ﻣﻨﺎﺳﺒﻲSMA ﮔـﺮدد ﺑﺮﻗـﺮار] 3 [ . اﻧـﺪازه ﺑـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ اﺗﺼﺎﻻت اﻳﻦ ﺗـﻨﺶ ﺗـﺎ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﺤﻜـﻢ اي و ﻫـﺎ

Upload: duongkiet

Post on 02-Feb-2017

243 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: اصل مقاله (1132 K)

براي ساخت بيوكامپوزيت NiTiاثر اصالح شيميايي سطح بر چسبندگي آلياژ پليمر هوشمند /فلز

3 محمدتقي خراساني و2االسالم صدرنژاد، سيد خطيب*1زاده نعمتيناهيد حسن

، تهران، ايرانتحقيقات، دانشكده مهندسي پزشكي دانشگاه آزاد اسالمي، واحد علوم و استاديار، -1 ، تهران، ايراندانشگاه صنعتي شريف، دانشكده مهندسي و علم مواد استاد، -2

، تهران، ايرانپژوهشگاه پليمر و پتروشيميدانشيار، [email protected] *

)27/03/1390: ، تاريخ پذيرش19/12/1389: تاريخ دريافت(

چكيدهپليمر در كاربردهاي صنعتي و پزشكي، بهبـود اسـتحكام چـسبندگي / NiTiهوشمند هاي با توجه به روند رو به رشد استفاده از كامپوزيت اخيراً

هـاي پيـشنهادي اصـالح شـيميايي سـطح يكـي از راه حـل . در فصل مشترك دو جزء سازنده توجه محققين زيادي را به خود جلب نموده است هـا نـشان انجـام شـده بـر نمونـه Pull-Out آزمـايش نتـايج . ون بررسي شده اسـت سيليك/ NiTiكامپوزيت است كه در پژوهش حاضر در مورد

افـزايش % 11بـه ميـزان تواند اتصال بين زمينه پليمري و نوارهاي فلـزي را مي NaOH و 2O2Hهاي اسيدي و بازي دهد كه استفاده از محلول مي عامـل افـزايش اسـتحكام چـسبندگي بـوده دهد حضور اليه تيتانات سديم گرفته شده از سطح آلياژ نشان مي EDS و آناليز SEMتصاوير . دهد شـده كيلـو پاسـكال 58/625 بـه 90/332اسـتحكام چـسبندگي از و موجب افـزايش ايجاد اليه اكسيدي روي سطح هم اثري مشابه دارد . است ندهـاي هوشـم توانـد در سـاخت كامپوزيـت افزايش زبري سطح و اصطكاك در فصل مشترك در اثـر اصـالح شـيميايي سـطح فلـز مـي .استNiTi / برداري قرار بگيردهاي مصنوعي مورد بهره استفاده در ماهيچهبرايسيليكون .

:كليديهاي واژه

.تيتانيم -اصالح شيميايي سطح، كامپوزيت هوشمند، سيليكون، آلياژ نيكل

مقدمه -1

وسـيله ه بـ پليمر هوشمند عمدتاً /فلززمينه پليمري هاي كامپوزيت شــكل تقويــت ]2[ يــا نــواري ]1[يمي دار ســعملگرهــاي حافظــه

هـاي كننـده داري تقويـت همراه شـدن خاصـيت حافظـه . شوندميفلزي با خاصيت ويسكواالستيسيته زمينه پليمري اين مواد مركـب

هاي بيولوژيكي آسـيب ديـده ماننـد را براي جايگزين شدن بافت . سازدها مستعد ميماهيچه

و زمينـه و در نتيجـه ) رداآلياژ حافظـه (SMA1مشترك بين فصل ثير بـسزايي در أ كامپوزيتي تـ استحكام چسبندگي در ساختارهاي

تواند كاربرد لي كه مي يكي از مهمترين مسائ . ها دارد كارآيي آن د، گســستگي پيونــد در فــصل هــا را محــدود كنــايــن كامپوزيــت

مطالعات نشان داده است بـراي رسـيدن بـه . ]3[باشد مشترك مي يفيت مناسب بايـد اتـصاالت شـيميايي و فيزيكـي كامپوزيتي با ك

برقـرار گـردد SMAمناسبي در طول فصل مشترك بين زمينـه و هـا و اي محكـم باشـد تـا تـنش اين اتصاالت بايـد بـه انـدازه . ]3[

Page 2: اصل مقاله (1132 K)

1390 تابستان/ شماره دوم / سال پنجم / فصلنامه علمي پژوهشي مهندسي مواد مجلسي 12

. ]4[ منتقل گردد زمينه محاط به SMAهاي ايجاد شده در كرنشب صورت چسبندگي ضعيف بين آلياژ و زمينـه موجـ در غير اين

عــدم انتقــال تــنش و گســستگي جزئــي يــا كامــل آليــاژ از زمينــه اما اگر . ]5[انجامد كارآمدي كامپوزيت مي به نا اًشود كه نهايت مي

ميزان چسبندگي هم خيلي باال باشد تـرك ايجـاد شـده در خـود رشد كـرده و شكـست ناگهـاني ) SMA(كننده هاي تقويت رشته

سـتحكام چـسبندگي قـدري لذا اگر ا . آوردوجود مي ه در قطعه ب كاهش يابد انتشار ترك در زمينه با سـرعت كمتـري رخ خواهـد

.]6[داد هـاي كننـده ثر بـر چـسبندگي زمينـه بـه تقويـت يكي از عوامل مؤ

SMAاچ كــردن بــا اســيد، ايجــاد . باشــدســازي ســطح مــي آمــاده ]7[ 2 پين .ها است روشپوشش پليمري و ماسه پاشي از جمله اين

ماسه پاشي شده در مقايـسه بـا NiTiهاي ت كه سيم نشان داده اس هاي ديگر چسبندگي بهتري به زمينـه هاي آماده شده با روش سيم

چـرا كـه كنـدگي مكـانيكي بـا . كندگرافيت ايجاد مي /اپوكسي امـا ايـن ]. 5[د تواند باعث افزايش چسبندگي شـو ايجاد زبري مي

روش NiTi يي يا نانو ني ميكرو سازي در مورد ذرات روش آماده ــد اضــافه نمــودن عامــل . باشــدمناســبي نمــي هــاي شــيميايي مانن

توانـد راه هاي سيالن به هنگام پليمريزاسيون در اين مورد مي گروههمينطور مطالعات نـشان داده اسـت كـه . ]4[تري باشد حل مناسب

كننـده ماننـد كـارگيري عوامـل فعـال ه عالوه بـر مـوارد مـذكور بـ هـاي تركيبـي پايـاني ها در سطح، انجام عمليات ها و تيتانات سيالن

مثل تابش ليزر، پالسما، كاشـت يـون، ايجـاد سـختي توسـط گـاز شــيميايي از ديگــر عوامــل ســازيغيرفعــالنيتــروژن و فرآينــدهاي

.]5[باشد افزاينده چسبندگي آلياژ به زمينه مي با پليمر عالوه بر ايجـاد يـك كامپوزيـت NiTi نمودن آلياژ تركيب

]8[زاسـت شمند از رها شدن نيكل كه عنـصري سـمي و سـرطان هوهاي ساخته شده از ايـن طريـق بـه كامپوزيت. كندنيز جلوگيري مي

شرط تهيه شدن از پليمرهاي منعطف و نرمي ماننـد سـيليكون كـه از قابليـت اسـتفاده در ]9[سازگاري مناسبي نيز برخوردار است زيست

ــصنوعي ــد ]10[ســاخت ماهيچــه م ــصنوعي را مانن ــفنكترهاي م اس در NiTiهـاي سـيليكوني بـر آليـاژ همچنين ايجاد روكش . داراست

ها نيز هاي راهنما، ابزار آندوسكوپي و استنت كاربردهايي مانند سيم .مورد توجه قرار گرفته است

هـاي اسـيدي، بـازي و اصالح شيميايي سطح با استفاده از محلول فاده از حـرارت دادن آليـاژ نيز ايجاد اليه اكسيدي سطحي با اسـت

به NiTi به منظور افزايش چسبندگي آلياژ كنترل نشدهدر اتمسفر پليمـر /تهيه يك بيوكامپوزيت هوشمند فلز زمينه سيليكوني براي

رود انتظـار مـي . در پژوهش حاضر مورد توجه قرار گرفتـه اسـت دليـــل برخـــوردار بـــودن از خاصـــيت ه هـــا بـــايـــن كامپوزيـــت

مربوط به بخش فلـزي و ويسكواالستيـسيته مربـوط كنندگي فعالهـاي يني ماهيچـه پليمري بيشترين كارآيي را در جايگز به قسمت

.آسيب ديده داشته باشند مواد و روش تحقيق -2

اي از آليــــاژ صــــفحه3mm 77/0×2×40قطعــــاتي بــــه ابعــــاد آلمـان Memory-Metalle ساخت شـركت NiTiسوپراالستيك

يـز ها با اسـتن تم سطح تمام نمونه . دريده شدن وسيله واير كات ب ه بايـن قطعـات . هاي آلي عاري گردند شدند تا از هر گونه آلودگي گراد درجه سانتي 850 در دماي h1 بعد از آنيل انحاللي به مدت

هيچگونه عمليات . گروه تقسيم شدندچهار به torr6-10 در خالء ــر رو ــهيســطحي ب ــشد گــروه اول نمون ــه(هــا انجــام ن يهــانمون

كـه فقـط تحـت فرآينـد آنيـل شده از كارخانه سازنده يداريخر. شـدند ي نامگـذار 1كـد با ها ن نمونه يا). بودانحاللي قرار گرفته

بـا محلـول شـيميايي min10 ها بـه مـدت وم نمونه دوم و سگروه% 40 اسيد نيتريـك ml4 ، %40اسيد فلوئوريدريك ml2 (كرول

سـپس . پـوليش شـيميايي گرديدنـد ]11[ )آب ديونيزه ml994 و درجــه 60بــا دمــاي % 2O2H 30هــا در محلــول نمونــهدومگــروه 60بــا دمــاي % 3HNO 30در محلــول وم و گــروه ســگــراد ســانتي

سـپس بـه . ور شـدند غوطهh20 هر دو به مدت گراد درجه سانتيهـاي نمونـه . با آب شستشو و در آون خشك شـدند min5 مدت ) M2/1 (گيـري در سـود له دوم بعـد از قرار و گروه در مرحهر د

با آب شـسته شـده و سـپس خـشك ، h2در حال جوش به مدت هاي نمونه. ناميده شدند 3 و 2هاي اخير به ترتيب كد نمونه. شدند

Page 3: اصل مقاله (1132 K)

13 پليمر هوشمند / براي ساخت بيوكامپوزيت فلزNiTiالح شيميايي سطح بر چسبندگي آلياژ اثر اص

گراد درجه سانتي 350 در دماي h2به مدت ) 4كد (مچهارگروه در كوره تحت اتمسفر كنترل نـشده حـرارت ديدنـد و در دمـاي

. شان اكسيدي شودحيط سرد شدند تا سطحمــكوپ الكتر ــصاوير ميكروس ــي ت ــهSEM3ون ــ نمون ــا ب ــيله ه ه وس

آنــاليز . تهيــه شــدند VEGA/TESCANميكروســكوپ مــدل ها نيـز توسـط دسـتگاه عنصري زمينه و رسوبات موجود در نمونه

EDS4 ســاخت شــركت RONTECآلمــان مــورد ارزيــابي قــرار .گرفت

60/401 گانـه در پليمـر سـيليكون چهار هـاي تمام قطعـات گـروه ELASTOSIL® سـاخت شـركت WACKER حـاوي (آلمـان

داخـل قالـب تهيـه شـده جـاي ) كوميل پروكسيد وزني دي % 7/0 kgf/cm150 2و فـشار گراد درجه سانتي 170گرفتند تا در دماي

بلـوك . تحـت فرآينـد پـرس داغ قـرار بگيرنـد min15 به مدت بعـد از خـارج شـدن از ) 1شـكل ( NiTiپليمري حـاوي قطعـات

پخـت گـراد درجـه سـانتي 200در آون دمـاي h4 قالب به مدت از بلـوك پليمـري mm10 سپس قطعاتي به عـرض . نهايي شدند

هاي فلـزي قـرار گرفتـه ها نمونهبا همان ضخامت كه در وسط آن مـدل Gotech جدا شدند تا با اسـتفاده از دسـتگاه كـشش ،بودند2000 TCS-ايوان تحت آزمون ساخت تPull-Out قرار بگيرنـد .

ها بـا براي جلوگيري از اعمال هر گونه فشار به سطح پليمر، نمونه استفاده از يك قالب فوالدي به فك باالي دستگاه متصل شـدند

و سر فلـزي بيـرون مانـده از بلـوك سـيليكوني نيـز بـه ) 2شكل (نده از بلوك بيـرون كـشا mm/min5 وسيله فك ديگر با سرعت

.شد نتايج و بحث-3

هـا در نمونـه 1-4تصاوير ميكروسكوپ الكتروني روبشي از كـد هاي نمايان بر سطح نمونـه در خراش. آورده شده است )3(شكل

در هنگـام سـاخت ) الـف -3شكل (1 از نمونه كد SEMتصوير .هاي آلياژي توسط شركت سازنده ايجاد شده استصفحه

.حاوي نوارهاي فلزيبلوك پليمري ): 1(شكل

نحوه بستن نمونه به فك دستگاه براي انجام ):2(شكل

.Pull-Outآزمون

سطح تيتانيم و آلياژهاي آن بعد از قرارگيري در معرض پراكسيد

اكسيدي شده و ظاهري پوسته پوسته و طوسـي ،سودهيدروژن و كه متعلـق )ب -3(اين موضوع در شكل ]. 12[كند رنگ پيدا مي

اليـه پـولكي ايجـاد . نمايـان اسـت كامالً ،باشد مي 2ه نمونه كد بتوانـد افـزايش كـه مـي ] 12[اي تركننده و چسبنده است شده اليه

و پليمـري را بـه همـراه ] 13[چسبندگي تركيبات كلسيم فـسفاتي آليـاژ كـه در روي انجـام شـده بـر EDSنتايج آناليز . داشته باشد

هـاي روي سـطح را ن پوسـته يدي بـود آمده است اكس )1(جدول دهد كه از ميـزان نيكـل سـطح نمايد و همينطور نشان مي ييد مي تأ

.شدت كاسته شده استه ت اصالح نشده بنسبت به حالوري آلياژ در اسيد نيتريـك و سـپس در سـود باعـث شـده غوطه

هـايي ايجـاد شـود كـه سـطح را است تا در سطح آن خلل و فرج

Page 4: اصل مقاله (1132 K)

1390 تابستان/ شماره دوم / سال پنجم / فصلنامه علمي پژوهشي مهندسي مواد مجلسي 14

.4) د( و 3) ج(، 2) ب(، 1) الف: (هاي كد از نمونهSEMتصوير ): 3(شكل

ه هـاي بـ تخلخـل ). ج -3شـكل (ناهموار و اسفنجي نموده اسـت

در شــكل قابــل µm6 تــا 2وجــود آمــده ميكرونــي بــوده و بــين هـا كـه حاصـل از پديـده اين فرورفتگي . شناسايي و تخمين است

ــزايش چــسبن خــوردگي اســت مــي ــد باعــث اف دگي عوامــل توان ]. 14[بيولوژيكي و شيميايي گردد شـود ايـن درصد فرو بـرده مـي 5/32وقتي آلياژ در اسيد نيتريك

وتـشكيل اكـسيد NiTi در سطح Niنوع واكنش باعث حل شدن :گرددهاي زير در سطح ميتيتانيم توسط واكنش

3Ni + 8HNO3 = 3Ni (NO3)2 + 2No↑ + H2O )1 (

3Ti + 4HNO3 + H2O = 3TiO2 . H2O + 4NO↑ )2( يك اليه اكسيد تيتانيم توسـط اعمـال محلـول ) 2(طبق رابطه بر

3HNOســپس زمــاني كــه آليــاژ در . گيــرد در ســطح شــكل مــيگيـرد، تيتـانيم بـه شـكل در حال جوش قرار مـي NaOH محلول

O2-.nH3HTiO هبار منفي هيدرات تيتانات ايجاد شـد . آيد در مي واكـنش داده و تيتانـات سـديم را شـكل +Naهـاي مثبـت با يـون

هـاي بـسيار اين اليه ايجاد شده آمورف بوده و كريستال . دهدمي هاي ايجـاد شـده فرورفتگي]. 14[شود ريزي روي آن تشكيل مي

)الف( )ب(

)د( )ج(

Page 5: اصل مقاله (1132 K)

15 پليمر هوشمند / براي ساخت بيوكامپوزيت فلزNiTiالح شيميايي سطح بر چسبندگي آلياژ اثر اص

.1-3هاي كد نمونهEDSنتايج آناليز ): 1(جدول

3كد 2كد 1كد نوع عنصر 22/5 01/31 _ اكسيژن 43/46 20/44 54/49 تيتانيم 50/46 84/14 42/48 نيكل 23/2 22/5 - سديم

ــا اســيد نيتريــك ــاژ ناشــي از همجــواري ب ــر خــوردگي آلي در اث

ترين مكان بـراي تجمـع سـديم موجـود در محلـول سـود مناسبــي ــدم ــاطق مناســب . باش ــن من ــه اي ــراي جوان ــرين محــل ب ــي ت زن

].14[باشد يهاي هيدروكسي آپاتيت مكريستالدهد كه اليه اكـسيدي نشان مي )الف و ج -3(مقايسه بين اشكال

اسفنجي ايجاد شده در اثر شناور شدن آليـاژ در اسـيد نيتريـك و سود از خشن و زبر بودن سطح آليـاژ اوليـه كـه فقـط آنيـل شـده

توان از نتـايج منـدرج در صحت اين برداشت را مي (كاسته است ). بررسي كرد)2(جدول است كه در اثر حـرارت 4 متعلق به سطح نمونه كد )د -3(شكل

.نشده اكسيدي و زبر شده استاتمسفر كنترلديدن در بـه زمينـه NiTiجابجـايي آليـاژ / چسبندگي نيروي 5نمودار نمونه

ــيليكوني در شــكل ــده اســت )4(س ــروي . آورده ش ــاكزيمم ني م]. 15 [مشاهده شده در هر نمودار معرف نيروي چـسبندگي اسـت

ها به زمينـه پليمـري مقادير نيروها و نيز استحكام چسبندگي نمونه كه از تقسيم نيروي چسبندگي بر سطح تماس فلز با پليمر حاصـل

همـانطور كـه مـشاهده . ذكـر شـده اسـت )2( در جدول ،شودمي 1 نـسبت بـه نمونـه كـد 2شود استحكام چسبندگي نمونه كد مي

ــه اســت ــزايش يافت ــزايش. اف ــن اف در نتيجــه اصــالح شــيميايي اي و سـپس سـود 2O2Hبـا محلـول ) 2كد (NiTiهاي آلياژي نمونه

و كـاهش مقـدار Ti-OHهـاي كثيـر بوده كه باعث ظهور گـروه 3O2Ni 3 وTiO2Na و باقي مانـدن فـاز NiTi بـه صـورت خلـل و

دار در سـطح آليـاژ حافظـه NaOHدار در زمـان واكـنش بـا فرج در 2اليـه اكـسيدي تـشكيل شـده بـر نمونـه كـد ]. 13[گردد مي

توانـد در پايدار اسـت و مـي گراد درجه سانتي 200دماهاي باال تا

هاي باالي پيونـدي ايجـاد كنـد هاي باال استحكام دماها و رطوبت لذا هنگام تركيب شدن با سيليكون تحت فرآيند پـرس داغ ]. 12[

ظ كرده، چـسبندگي فلـز و تشكيل كامپوزيت ماهيت خود را حف .دهدبه زمينه پليمري را افزايش ميزني آپاتيـت روي سـطح آليـاژي نتايج نشان داد كه نرخ جوانه

كه چنين تاريخچه اصالح سطحي را پشت سر گذاشته است با حـضور عامـل . شـود كنتـرل مـي Ti-OH هايگيري گروه شكل و روي سطح باعـث ايجـاد پيونـد شـيميايي بـين سـطح OHفعال

سـازي محلـول شـبيه (SBFتركيبات كلسيم فـسفاتي موجـود در هـاي توان انتظار داشت كه عامل لذا مي ]. 13[گردد مي) شده بدن

كـه بـه عنـوان يـك فـاكتور كليـدي بـه Ti-OHهـاي فعال گروه اند به وسـيله واكـنش دادن بـا منظور تشكيل آپاتيت پذيرفته شده

سبندگي بـين زمينـه و هاي پليمري سـيليكون اسـتحكام چـ زنجيره .هاي فلزي را افزايش دهندكنندهتقويت

دليـل ايجـاد زبـري بـاال ه هاي اكسيدي روي سـطح بـ حضور اليه ، امـا در مـورد ]5[ دهـد چسبندگي بين فلز و زمينه را افزايش مـي

با توجه به پوسته پوسته بودن اليه اكـسيدي و سـست 2نمونه كد .بودن آن نقش كم رنگتري دارد

وري آليـاژ در اسـيد سازي شـيميايي سـطح ماننـد غوطـه فعال غيرنيتريك نيز باعث پايداري اليه اكسيدي و مقاومت بـه خـوردگي

اما همانطور كه در . ]16[گردد و افزايش استحكام چسبندگي مي نيز گزارش شـده اسـت كـاهش زبـري سـطح در اثـر )2(جدول

شـده اسـت باعث) 1كد (هاي آلياژ اوليه خورده شدن برجستگي چـرا ). 2جـدول ( كاهش يابد 3تا استحكام چسبندگي نمونه كد

ثير توپوگرافي سطح و أها به شدت تحت ت كه كارآيي كامپوزيت باعـث 3HNOهمجواري آليـاژ بـا . ]17[باشد سطح نهايي آن مي

سـپس . شود تا يك اليه اكسيد تيتانيم در سـطح شـكل گيـرد ميگيـرد، حال جوش قرار مي درNaOHزماني كه آلياژ در محلول

بـار منفـي هيـدرات . آيـد در مـي O2-.nH3HTiOتيتانيم به شكل تيتانـات واكـنش داده و +Naهاي مثبت تيتانات ايجاد شده با يون

انجام شـده بـر EDSاين نتيجه توسط ]. 14[گيرد سديم شكل مي

Page 6: اصل مقاله (1132 K)

1390 تابستان/ شماره دوم / سال پنجم / فصلنامه علمي پژوهشي مهندسي مواد مجلسي 16

.هاي نواري مورد آزمايش نيرو و استحكام چسبندگي نمونه): 2(جدول 4 3 2 1 نمونه كد

N( 64/51 40/57 44/47 04/97(نيروي چسبندگي 23/3 76/1 28/1 22/2 انحراف معيار kPa( 90/332 04/370 83/305 58/625(استحكام چسبندگي

Pull-Outنيرو حاصل از آزمون /نمودار نمونه جابجايي): 4(شكل

.4نمونه كد

.با سطوح متنوع NiTiچسبندگي نوارهاي ) T-testآزمون (اي ايسهنتايج مطالعه آماري و مق): 3(جدول 4 و 3 4 و 2 3 و 2 4 و 1 3 و 1 2 و 1 هاي مقايسه شده نمونه

N( 76/5 20/4 40/45 96/9 14/40 60/49(اختالف ميانگين 84/1 95/1 09/1 96/1 42/1 28/1 انحراف استاندارد معيار

P 0001/0 >0001/0 >0001/0 >0001/0 0253/0 0042/0 مقدار< ٭٭٭ ٭٭٭ ٭٭٭ ٭٭٭ ٭ ٭٭ نتيجه

. از نظر مطالعه آماري قابل استناد است٭ . از نظر مطالعه آماري خيلي قابل استناد است٭٭ . از نظر مطالعه آماري كامالً قابل استناد است٭٭٭

شود در صورت صـيقلي يني مي بپيش. ييد شده است آلياژ تأ روي

قبـل از قرارگيـري در 3 و كـد 2هاي كـد شدن سطح آلياژ نمونه ــول ــازي اســتفاده شــده مــي محل ــزايش هــاي اســيدي و ب ــوان اف ت

.چسبندگي در اثر اصالح سطح را انتظار داشتهـاي اكـسيدي پوسـته پوسـته روي سـطح آليـاژ كـه حضور اليـه

شـود باعث مي ،]1[ه است تري را با فلز برقرار كرد اتصال ضعيف تــا اســتحكام چــسبندگي در مقايــسه بــا حــالتي كــه اتــصال اليــه

مقايسه مقـادير . ]18[تر است كم باشد اكسيدي با سطح مستحكم

اين مسأله را ) 2جدول (4 و 2هاي كد استحكام چسبندگي نمونه .نمايدييد ميتأ

هـاي مختلـف بـه زمينـه مقايسه بـين اسـتحكام چـسبندگي نمونـه Graphpad Wareافـزار و نـرم T-testپليمـري از طريـق آزمـون

. گـزارش شـده اسـت )3( انجام شد كه نتايج آن در جدول ]19[ .نمايد هاي انجام شده را تأييد مياين نتايج تحليل

هـاي پليمـري حـاوي له مهم ديگري كه در توليد كامپوزيـت مسأناسب پليمـر بايد به آن دقت نمود پليمريزاسيون م SMAهاي سيم

Page 7: اصل مقاله (1132 K)

17 پليمر هوشمند / براي ساخت بيوكامپوزيت فلزNiTiالح شيميايي سطح بر چسبندگي آلياژ اثر اص

جلوگيري از نفوذ حباب هوا به داخـل پليمـر الزمـه انجـام . استمطالعـات نـشان داده . باشـد يك فرآيند پليمريزاسيون خـوب مـي

هـاي در نمونـه ) در جهـت شـعاعي (است حـضور و رشـد تـرك ذكر است نـواحي ه الزم ب .باشدتر ميحاوي حباب هوا قابل توجه

تمركز تنش و ايجـاد تـرك حضور حباب هوا محل مناسبي براي نيـز )1( در پژوهش حاضـر همـانطور كـه در شـكل .]1[ باشدمي

.پيداست حباب هوا در كامپوزيت ظاهر نشده است گيرينتيجه -4 روي سطح در Ti-OHايجاد اليه اكسيدي و همچنين گروه -1

باعث NaOH و پيرو آن در 2O2Hوري آلياژ در اثر غوطهشده به زمينه سيليكوني NiTiنوار ي افزايش استحكام چسبندگ

.استاي كه با اسيدنيتريك فرآوري شـده كاهش زبري سطح نمونه -2

چـسبندگي موجـب كـاهش رغم حضور اليـه اكـسيدي يعلبود .ده استشآلياژ به زمينه پليمري

در مورد نمونه (تر اليه اكسيدي به سطح آلياژ اتصال مستحكم -3اي تـر اليـه اكـسيدي پوسـته يفنسبت بـه اتـصال ضـع ) آنيل شده

باعـث شـده 2O2Hاصالح شده بـا تشكيل شده روي سطح نمونه .است تا استحكام چسبندگي به مراتب باالتر باشد

اصالحات شيميايي سطح در تمام موارد به جز در مواردي كه -4زبري كاهش يافتـه اسـت موجـب افـزايش اسـتحكام چـسبندگي

.شده است

مراجع -5

[1] K. T. Lau, A. W. L. Chan, S. Q. Shi and L. M. Zhou, "Debond Induced by Strain Recovery of an Embedded NiTi Wire at a NiTi-Epoxy Interface: Micro-Scale Observation", Materials and Design, Vol. 23, pp. 265-270, 2002.

[2] N. Neuking, A. Abu-Zarifa and G. Eggler, "Surface

Engineering of Shape Memory Alloy/Polymer-Composites: Improvement of the Adhesion between Polymers and Pseudoelastic Shape Memory Alloys", Materials Science and Engineering A, Vol. 481-482, pp. 606-611, 2008.

[3] C. K. Poon, L. M. Zhou and L. H. Yam, "Size Effect on the Optimum Actuation Condition for SMA-Composites", Composites Structures, Vol. 66, pp. 503-511, 2004.

[4] N. A. Smith, G. G. Antoun, A. B. Ellis and W. C. Crone,

"Improved Adhesion between Nickel-Titanium Shape Memory Alloy and a Polymer Matrix Via Silane Coupling Agents", Composites A, Vol. 35, pp. 1307-1312, 2004.

[5] S. Rossi, F. Deflorian, A. Pegoretti, D. D”Orazio and S.

Gialanella, "Chemical and Mechanical Treatments to Improve the Surface Properties of Shape Memory NiTi Wires", J Surface and Coatings Technology, Vol. 202, pp. 2214-2222, 2008.

[6] R. X. Zhang, Q. Q. Ni, T. Natsuki and M. Iwamoto,

"Mechanical Properties of Composites Filled with SMA Particles and Short Fibers", J Composites Structures, Vol. 79, pp. 90-96, 2007.

[7] JSN. Paine, WM. Jones and CA. Rogers, "Nitinol Actuator

to Host Composite Interfacial Adhesion in Adaptive Hybrid Composites", In: AIAA; 33rd Structural Dynamics and Materials Conference, pp. 556-65, 1992.

[8] L. El Meduar, P. Rocher, J. Breme and H. F. Hildbrand,

"Electrochemical and Cytocompatibility Assessment of Nitinol Shape Memory Alloy for Orthodontic Use", Biomolecular Engineering, Vol. 19, pp. 153-160, 2002.

[9] M. T. Khorasani, H. Mirzadeh and Z. Kermani,

"Wettability of Porous Polydimethylsiloxane Surface: Morphology Study", Applied Surface Science, Vol. 242, pp. 339-345, 2005.

[10] K. K. Safak and G. G. Adams, "Modelling and Simulation

of an Artificial Muscle and it's Application to Biomimetic Robot Posture Control", Robotics and Autonomous Systems, Vol. 41, No. 4, pp. 225-243, 2002.

[11] C. L. Chu, C. Y. Chung, Y. P. Pu and P. H. Lin, "Graded

Surface Structure in Chemically Polished NiTi Shape Memory Alloy after NaOH Treatment", Scripta Materialia, Vol. 52, pp. 1117-1121, 2005.

[12] P. Molitor, V. Barron and T. Young, "Surface Treatment

of Titanium for Adhesive Bonding to Polymer Composites: a Review", International Journal of Adhesion & Adhesives, Vol. 21, pp. 129-136, 2001.

[13] C. Cheng-Lin, Hu Tao, Zh. Jun, Pu Yue-Pu, Y. Li-Hong,

D. Yin-Sheng, L. Ping-Hua, Ch. Janathan and Chu. Paul-K, "Effects of H202 Pretreatment on Surface Characteristics and Bioactivity of NaOH-Treated NiTi Shape Memory Alloy", Nonferrous Met. SOC. China pp. 1296-1300, 2006.

[14] M. F. Chen, X. J. Yang, Y. Liu, S. L. Zhu, Z. D. Cui and

H. C. Man, "Study on the Formation of an Apatite Layer on NiTi Shape Memory Alloy Using a Chemical Treatment Method", Surface and Coatings Technology, Vol. 173, pp. 229-234, 2003.

[15] N. A. Smith, G. G. Antoun, A. B. Ellis and W. C. Crone,

“Improved Adhesion between Nickel-Titanium Shape Memory Alloy and a Polymer Matrix Via Silane Coupling Agents", Composites A, Vol. 35, pp. 1307-1312, 2004.

Page 8: اصل مقاله (1132 K)

1390 تابستان/ شماره دوم / سال پنجم / فصلنامه علمي پژوهشي مهندسي مواد مجلسي 18

[16] M. Pohl, C. Heßing and J. Frenzel, "Electrolytic Processing of NiTi Shape Memory Alloys", Materials Science and Engineering A, Vol. 378(1-2), pp. 191-199, 2004.

[17] M. Es-Souni and H. Fischer-Brandies, "On the Properties

of Two Binary NiTi Shape Memory Alloys. Effects of Surface Finish on the Corrosion Behaviour and in Vitro Biocompatibility", Biomaterials, Vol. 23, No. 14, pp. 2887-2894, 2002.

[18] S. K. Sadrnezhaad, N. Hassanzadeh and R. Bageri,

"Improved Adhesion of NiTi Wire to Silicone Matrix for Smart Composite Medical Applications", Materials and Design, Vol. 30, No. 9, pp. 3667-3672, 2009.

[19] T-test, Graphpad Software, <http://www.graphpad ware.com, January 2009.

نوشت پي-6

1- Shape Memory Alloy 2- Paine 3- Scanning Electron Microscopy 4- Energy Dispersive Spectroscopy 5- Typical